Abe van der Schraaf, voormalig jachtvlieger bij de Koninklijke Luchtmacht, zegt dat de prestaties van de Joint Strike Fighter zo slecht zijn dat ‘het toestel in een luchtgevecht zelfs door een oude F16 verslagen wordt’.
Kernwapens
Het kabinet houdt eraan vast dat de nieuwe F-35-straaljagers worden uitgerust met kernwapens. De F-35, ook wel bekend als de JSF, is in 2024 de opvolger van de verouderde F-16. In een brief aan de Tweede Kamer benadrukken de ministers Blok en Bijleveld dat achtereenvolgende kabinetten steeds de bedoeling hebben gehad dat de F-35 de bestaande kernwapentaak van de F-16 overneemt.
AD 07.03.2019
AD 06.02.2019
AD 19.07.2019
AD 05.02.2019
Hij spreekt dan ook van ‘een blamage‘ en adviseert de overheid om alsnog uit het ‘JSF-project te stappen en het beperkte verlies daarvan te accepteren.’ Dat verlies is natuurlijk niet meer beperkt: de aanschaf van de toestellen kostte de belastingbetaler inmiddels bijna 6 miljard euro en gezien het verleden en alle onvolkomenheden die er zijn, is het niet ondenkbaar dat we nog meer gaan betalen.
AD 19.09.2020
AD 05.11.2019
AD 15.12.2018
Maar wat moeten we dan wel? Het debacle erkennen en in de toekomst niet dezelfde fouten maken. Eerder werd bekend dat de regering weer zal snijden in het budget van de krijgsmacht, wat weinig goeds belooft voor de stootkracht van ons leger, dat eufemistisch gezegd toch al niet uitblinkt. Misschien is het een idee om voortaan het geld dat er wél is efficiënt te investeren.
Gezien alle politieke commotie is het nieuwe jachtvliegtuig F-35 woensdag bewust niet over het Binnenhof in Den Haag gevlogen. Er is uiteindelijk voor gekozen om ‘andere bezienswaardigheden met de F-35 op de foto te zetten en niet zozeer het Binnenhof’, aldus minister Jeanine Hennis (Defensie) donderdag in de Tweede Kamer.
AD 31.01.2019
Telegraaf 29.01.2019
Volgens de bewindsvrouw zal in de toekomst, als Nederland over meer F-35’s beschikt, ‘natuurlijk alsnog het plaatje’ worden gemaakt. Er werd teleurgesteld op gereageerd dat het toestel het Binnenhof meed.
De F-35 of Joint Strike Fighter (JSF) maakte eerder deze week op twee dagen eenkennismakingsrondje over Nederland en daarvan werden veel foto’s gemaakt, ook vanuit een F16 die meevloog.
Over de aanschaf van de vervanger van de F-16 is jarenlang fel discussie gevoerd in de politiek !!!
De ‘PvdA-fractie voelde zich indertijd gepasseerd bij het kabinetsbesluit om 37 Joint Strike Fighters te kopen. De Kamerleden van de coalitiepartij hebben de indruk dat partijleider Diederik Samsom geen open debat meer wil, concludeert de Volkskrant uit gesprekken met negen fractieleden. Zelfs de Rekenkamer is zeer kritisch over de plannen.
‘Straks gelooft geen kiezer ons meer’, zegt een van de PvdA-leden die tijdens de verkiezingscampagne van vorig jaar nog langs de deuren vertelde dat zijn partij tegenstander was van de aanschaf van de Joint Strike Fighter (JSF).
Tijdens een speciale partijbijeenkomst dreigen PvdA-leden zelfs een motie in te dienen conform de vorig jaar aangenomen PvdA-motie’.
Om er wellicht sceptisch over te zijn, de PvdA-fractie is dat in ieder geval zeker vanwege het kabinetsbesluit om 35 JSF-toestellen aan te schaffen. Wat zou u de PvdA – die eergisteren in beraad ging – adviseren?
‘Heel simpel: zorg er eerst voor dat de juiste cijfers bekend zijn voordat er een beslissing genomen wordt. Nu wordt er een beslissing genomen en een dag later hoor je dat de cijfers niet kloppen. Op basis van de juiste cijfers moeten alle alternatieven onder de loep genomen worden en er moet bekeken worden wat de consequenties zijn. Als iemand in een bedrijf met zo’n dossier vol foute cijfers komt aanzetten, zou diegene meteen ontslagen worden.’
Ja of Nee !!!
Er waren volgens PvdA-leider Diederik Samsom te veel onzekerheden. Samsom zei dat zijn fractie nog niet toe is aan een ‘voorzichtig ja of nee’.
Het kabinet ging daarmee dus in tegen een wens van een meerderheid van de Tweede Kamer, die vorig jaar op initiatief van de SP stelde dat de F-35 geen nuclaire taak mag krijgen.
Het terzijde schuiven van de motie kan op weinig goedkeuring rekenen van SP-Kamerlid Jasper van Dijk (NU): “Het kabinet schoffeert met deze beslissing de democratie, omdat het de wens van een meerderheid van de Kamer naast zich neerlegt.”
Notabene ook de PvdA steunde de motie (Jacobi stemt als enige tegen JSF), terwijl het als coalitiepartner nu de motie naast zich neerlegt.
Vreemde zaak !!
En toch beweerd de PvdA dat de Joint Strike Fighter (JSF/F-35) geen kernwapens mag afwerpen. Althans, dat heeft Tweede Kamerlid Angelien Eijsink van de sociaaldemocraten gezegd. Volgens haar heeft het kabinet nog tien jaar om overeenstemming in de NAVO te krijgen over de kwestie, omdat de F-35 het dan overneemt van de huidige F-16 en de kernwapentaak van Nederland ‘wat ons betreft dan eindigt’.
Ze reageerde daarmee op de brief waarin het kabinet schrijft dat ook de F-35 kernwapens moet kunnen afwerpen, hoewel een Kamermeerderheid heeft gezegd dat de opvolger van de F-16 geen nucleaire taak mag hebben. Eijsink vindt het positief dat het kabinet zich binnen de NAVO inzet om tactische kernwapens uit Europa te verwijderen. ‘Wat de PvdA betreft moet dat zo snel mogelijk geregeld zijn, in elk geval voordat de JSF operationeel is.’
MSN 24.02.2021 Slecht nieuws voor de F-35 (ook JSF genoemd). De stealth jager – onze Koninklijke Luchtmacht heeft er 47 besteld – voldoet niet aan de eisen. Te duur en te onbetrouwbaar. Een generaal van de Amerikaanse luchtmacht wil daarom een nieuwe straaljager ontwikkelen.
De problemen van de F-35 zijn bekend. De straaljager mag niet vliegen bij bliksem (terwijl de naam Lightning II is) en op de fix-lijst staan 872 gebreken. Vijftien jaar (!) na de eerste vlucht kwam het bericht dat de motoren hogere temperaturen bereiken dan verwacht. Hierdoor slijten ze sneller, heb je meer reservemotoren nodig en duurt het onderhoud langer.
De generaal denkt aan een lichtgewicht vervanger voor de F-16. Een soort “vijfde generatie”-min. Dit zou de F-35 moeten zijn, maar die werd veel zwaarder en door Lockheed Martin volgestouwd met nieuwe technologie. De F-35 is het probleem geworden, dat het had moeten oplossen.
De F-35 heeft veel onderhoud nodig, bevat nog veel “bugs” en is niet betrouwbaar. Het is een soort Ferrari, daar vlieg je mee op zondag. Het is een “high end” jager, Amerika heeft een toestel nodig om ook “low end” te kunnen vechten. Aldus een defensie-expert. Op dit moment voert de F-16 deze taak uit.
Amerika gaat geen nieuwe F-16’s kopen en ook niet upgraden. Er moet een goedkope jager komen, waaruit je kunt afleiden dat de F-35 is mislukt. Dit hoofdpijn-project zal nog heel wat hoofdbrekens kosten. Ook voor Nederland.
NU 12.01.2021 Het F-35-gevechtsvliegtuig, ook wel bekend als Joint Strike Fighter (JSF), heeft nog 871 soft- en hardwaregebreken die van invloed kunnen zijn op de werking of het onderhoud van het vliegtuig. Dat schrijft het testbureau van het Amerikaanse ministerie van Defensie in een nog niet gepubliceerd rapport, dat in handen is gekomen van persbureau Bloomberg.
“De F-35 blijft een groot aantal tekortkomingen vertonen. Veel van die fouten zijn al ontdekt tijdens de ontwikkelings- en testfase, die in april 2018 eindigde met 941 gebreken”, zegt Robert Behler, de Pentagon-directeur van operationele tests. Het afgelopen jaar zijn slechts twee fouten opgelost.
Het vliegtuig, waarvan er tot nu toe 970 zijn gebouwd door Lockheed Martin, wordt gebruikt door de strijdkrachten van de Verenigde Staten en nog acht landen, waaronder Nederland, waar de eerste acht toestellen sinds oktober 2019 in gebruik zijn. Nederland wil in totaal 37 F-35’s aanschaffen.
10 van de 871 onopgeloste gebreken vallen in de categorie “potentieel ernstige kwesties”, schrijft Bloomberg. Volgens Lockheed hebben deze tekortkomingen geen invloed op de directe veiligheid van piloten of de vliegtuigen zelf, maar kunnen die wel van negatieve invloed zijn op het effectief uitvoeren van gevechtsmissies. De fabrikant heeft 70 procent van de problemen betiteld als “lage prioriteit”.
Landen als de VS, het Verenigd Koninkrijk en Japan hebben de F-35 al in gebruik. Om de problemen aan te pakken, zullen deze toestellen software-updates ondergaan. Ook zijn er plannen om een aantal vliegtuigen om te bouwen.
Defensie VS wil nog niet reageren
Ondanks de honderden fouten is er brede steun voor het bijna 400 miljard dollar (ongeveer 329 miljard euro) kostende project in het Amerikaanse Congres en bij de buitenlandse afnemers.
Het Amerikaanse ministerie van Defensie wil pas reageren als het rapport openbaar wordt. Het departement heeft de Amerikaanse regering gevraagd om 88 miljard dollar beschikbaar te stellen voor verdere ontwikkeling en exploitatiekosten van het toestel in de komende vier jaar. De regering wil niet verder gaan dan 78 miljard dollar.
De JSF kampt al jaren met tegenvallers. Het budget voor de ontwikkeling werd door bouwer Lockheed Martin ver overschreden en ook de deadlines werden niet gehaald. Daarna kampte het met (kleine) technische mankementen. Ook was er een tekort aan reserveonderdelen.
NU 18.09.2020 De F-35 Lightning II-straaljager (of Joint Strike Fighter) gaat voorlopig niet meer vliegen door een onweersfront. Uit een voortgangsrapportage van bouwer Lockheed Martin blijkt dat in een brandstoftank beschadigde leidingen zijn gevonden. Vrijgekomen brandstofdampen kunnen daardoor exploderen bij een blikseminslag, zo erkent Defensie vrijdag.
De F-35, ook wel Joint Strike Fighter genoemd, loop ook op de grond risico bij onweer. Alle landen met F-35’s hebben het advies gekregen om toestellen bij onweer te overkappen of te beschermen door een bliksemafleider.
Het gaat om leidingen van het zogenaamde On-Board Inert Gas Generation System (OBIGGS). Dat systeem zorgt ervoor dat risico’s op een explosie door blikseminslag tot een minimum worden beperkt. Door de beschadigde leidingen zou het OBIGGS niet goed meer werken.
Lockheed Martin ontdekte bij vier toestellen beschadigde leidingen, waarna ook bij andere toestellen een controle werd uitgevoerd. Ook bij Nederlandse F-35’s werd het euvel ontdekt. Naar de oorzaak van het probleem wordt nog gezocht.
Volgens Defensie heeft het mankement geen invloed op de opbouw van het F-35-squadron op Vliegbasis Leeuwarden. Pas eind 2021 zouden de straaljagers ingezet kunnen worden.
JSF kampte al eerder met tegenvallers
In totaal heeft Nederland 46 exemplaren van de F-35 besteld als opvolger van de F-16. Daarbij was een bedrag van 5 miljard euro gemoeid, de duurste aankoop uit de geschiedenis van de Nederlandse Defensie.
De JSF kampt al jaren met tegenvallers. Het budget voor de ontwikkeling werd door bouwer Lockheed Martin ver overschreden en ook de deadlines werden niet gehaald. Daarna kampte het met (kleine) technische mankementen. Ook was er een tekort aan reserveonderdelen.
NOS 18.09.2020 Opnieuw is er een defect vastgesteld aan de nieuwe F-35-straaljagers, ook wel Joint Strike Fighters genoemd. De toestellen blijken als gevolg hiervan niet goed bestand te zijn tegen onweer. Piloten van de gevechtsvliegtuigen wordt geadviseerd om om onweersbuien heen te vliegen. Dat blijkt uit een door het ministerie van Defensie vrijgegeven voortgangsrapportage.
Het defect kwam in april aan het licht. Toen bleek dat leidingen in een brandstoftank van vier Joint Strike Fighters waren beschadigd. Die beschadiging vergroot de kans op een explosie van brandstofdampen aan boord bij blikseminslag.
De fout werd in eerste instantie vastgesteld bij vier niet-Nederlandse toestellen, maar na verder onderzoek bleek dat ook nieuwe Nederlandse gevechtsvliegtuigen beschadigde leidingen hadden. Het Joint Program Office, dat de bouw van de gevechtsvliegtuigen coördineert, kwam daarop met het advies aan landen die de toestellen gebruiken om vliegen in een straal van 46 kilometer om een onweersbui te verbieden. Nederland heeft het advies overgenomen.
Bliksemafleider
Voor toestellen aan de grond geldt het advies om een bliksemafleider te gebruiken, of de Joint Strike Fighters binnen te parkeren. Dat laatste gebeurt bij de Nederlandse toestellen sowieso al, zegt een Defensie-woordvoerder. Ook voegt de woordvoerder toe dat er in de vliegtuigen meerdere mechanismes zijn ingebouwd om ervoor te zorgen dat de brandstoftanks niet zomaar in brand vliegen.
Hoe het komt dat de leidingen beschadigd zijn geraakt, wordt onderzocht. Ook wordt gekeken of ze vervangen moeten worden, of het defect op een andere manier moet worden verholpen. Al eerder werden problemen met de F-35’s vastgesteld, die onder meer te maken hadden met de geavanceerde computersystemen aan boord.
De F-35 is de opvolger van de F-16. Nederland heeft 46 straaljagers van het type besteld. Daarvan zijn er tot dusver twaalf opgeleverd. Acht van die toestellen worden in de VS gebruikt voor trainingen, de rest is in Nederland gestationeerd.
AD 18.09.2020 De nieuwe straaljager F-35 kan niet tegen onweer. Piloten moeten met een grote boog om onweersbuien heen vliegen. Geparkeerde vliegtuigen dienen standaard in een shelter te staan.
Het staat in een lijvige voortgangsrapportage over de verwerving van de F-35 die het ministerie van Defensie heeft vrijgegeven en waarover de Leeuwarder Courant bericht.
De fout kwam in april dit jaar aan het licht. Bij vier Joint Strike Fighters bleken leidingen van de brandstoftank te zijn aangetast. Dat is linke soep; het vergroot de kans op een explosie van brandstofdampen aan boord tijdens een blikseminslag.
Techneuten ontdekten dat ook de leidingen van enkele nieuwe Nederlandse F-35’s zijn beschadigd. Daarop is direct een verbod afgekondigd voor vliegen in de buurt van onweer. De kans op een blikseminslag moet sindsdien ‘tot een minimum worden beperkt’.
Piloten moeten met een grote bocht om bekende onweerscellen heen vliegen. De rapportage spreekt van een straal van 25 nautische mijl, dat is ruim 46 kilometer. Vliegtuigen die op de grond staan moeten bij onweer binnen 10 nautische mijl (18,5 kilometer) worden beschermd door een shelter of een bliksemafleider. ‘Nederland heeft dit advies overgenomen’, aldus de rapportage.
Nader onderzoek
De oorzaak van het probleem is onderwerp van nader onderzoek. Dat is in handen van het Joint Program Office dat de bouw van de vliegtuigen in de Verenigde Staten coördineert.
De nieuwe straaljager kampte eerder met kinderziektes. Zo trilden de bouten van het ophangsysteem van het boordkanon los. Verder bladdert bij 15 procent van de gevechtsvliegtuigen de coating van het doorzichtige dakje af. Dat komt door het gebruik van een nieuw soort afdichtingskit. Inmiddels wordt de oude kit weer gebruikt.
Beperkte vertraging
Nederland heeft 46 F-35’s besteld. Het eerste vliegtuig landde eind 2019 op Vliegbasis Leeuwarden. In Leeuwarden staan er nu vier. De wereldwijde coronacrisis zorgt maar voor een beperkte vertraging bij de uitlevering, zo blijkt. Defensie verwelkomt dit jaar nog drie vliegtuigen, in 2021 acht, in 2022 tien, in 2023 zeven en in 2024 de resterende zes.
Voor de totale aanschaf ligt ruim 6 miljard euro klaar. Het positieve nieuws: de prijs per stuk daalt. Defensie hoopt aan het eind 179 miljoen euro over te houden van het investeringsbudget.
In 2013 kostte een enkele Joint Strike Fighter 86,1 miljoen dollar. Dat is gedaald naar 70,8 miljoen dollar dit jaar.
Eind vorig jaar landde de eerste F-35 in Leeuwarden.
AD 21.11.2019 Opnieuw een financiële tegenvaller rondom gevechtsvliegtuig JSF. Door de hoge stand van de dollar loopt Defensie tegen een tegenvaller van 158,5 miljoen euro aan en moeten investeringen in andere projecten worden uitgesteld, zo meldt RTL Z vandaag. De extra kosten lopen in de honderden miljoenen.
In eerste instantie mocht het totale JSF-project 4,6 miljard euro kosten en waren ook financiële dompers al begroot in dit bedrag. Daaronder viel ook een ongunstige dollarkoers en als gevolg daarvan was het de bedoeling dat er minder gevechtsvliegtuigen zouden worden aangeschaft om binnen het budget te blijven. Die beperking werd vorig jaar afgeschaft, waardoor er liefst negen extra vliegtuigen werden besteld.
De aanschaf van de nieuwe toestellen en de hoge stand van de dollar zorgen samen voor een extra kostenpost van 250 miljoen bij het ministerie van Defensie. Dat bedrag valt nu veel hoger uit dan in eerste instantie de bedoeling was. Om dit te bekostigen zijn op het ministerie twee andere projecten uitgesteld om daarmee zo’n 112 miljoen te besparen.
Het gaat om vier commandofregatten waarmee schepen worden beschermd tegen aanvallen vanaf zee en vanuit de lucht. De vervanging van dit materieel zou eigenlijk al in 2021 beginnen, maar wordt nu verlaat naar 2026. Ook de vervanging van de Pantserhouwitser, een pantservoertuig met granaatvuur, wordt uitgesteld en zal vanaf 2027 starten.
Doordat bovenstaande twee projecten eigenlijk al jaren eerder aan vervanging toe zijn, lopen de kosten voor het onderhoud tot 2026 en 2027 eveneens aanzienlijk op. In totaal zal daar zo’n 210 tot 385 miljoen euro mee gemoeid zijn.
AD 05.11.2019 Het kabinet moet zorgen dat het onderhoud van alle Europese JSF-straaljagers door Nederlandse bedrijven wordt gedaan, zo wil de Tweede Kamer. Die ruimte is er omdat de Amerikanen niet meer willen dat het motoronderhoud door Turkije wordt uitgevoerd. Die contracten moeten nu elders worden ondergebracht.
Een Kamermeerderheid steunt hoogstwaarschijnlijk een oproep van ChristenUnie hiervoor vandaag in het debat over de defensiebegroting. Regeringspartijen VVD en CDA zijn in elk geval voorstander. ,,De Nederlandse contracten moeten worden uitgebreid’’, stelt ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind. Al eerder werd Woensdrecht aangewezen als onderhoudscentrum voor de F-35, zoals de Joint Strike Fighter officieel heet.
Turkije heeft recent tot woede van de Navo-landen een Russisch luchtverdedigingssysteem gekocht. De Amerikanen ontnamen de Turken vervolgens het onderhoudscontract. Turkije mag ook geen JSF’s meer kopen, zoals het aanvankelijk van plan was.
Omdat Turkije als partner in de ontwikkelfase van het supersonische gevechtsvliegtuig wegvalt, is het volgens Voordewind mogelijk dat de andere partners een hogere prijs moeten betalen. ,,Help ons dan aan onderhoudswerk, dat levert ons banen op.’’
Onderhoudscontracten
Hij wil dat minister Ank Bijleveld van Defensie zich inspant om ‘zoveel mogelijk’ onderhoudscontracten bij Nederlandse bedrijven te laten terechtkomen. ,,In elk geval voor de toestellen die Europese landen hebben gekocht. Maar misschien ook wereldwijd.’’
In Europa hebben naast Nederland ook België, Denemarken, Groot-Brittannië, Italië en Noorwegen de F-35 gekocht. Ook Noorwegen heeft een onderhoudscontract in de wacht gesleept.
Vorig jaar wilde Voordewind al blokkeren dat Nederlandse F-35-toestellen naar Turkije zouden gaan voor onderhoud. Destijds was een lange hooglopende diplomatieke ruzie tussen Nederland en Turkije de reden voor de argwaan jegens het land. Nu noemt Voordewind ook de recente Turkse inval in Noord-Syrië als reden om niet meer met de Turken in zee te gaan.
NU 31.10.2019 Duizenden toeschouwers hebben donderdagmiddag gezien hoe de eerste F-35-straaljager is geland op Vliegbasis Leeuwarden. Het was voor politiek Den Haag een lange, hobbelige weg naar dit moment. Waarom deed Nederland zoveel moeite voor deze nieuwe gevechtsvliegtuigen?
“De afschrikwekkende werking van de F-35’s speelt een grote rol”, zegt Peter Wijninga, oud-luchtmachtofficier en defensiespecialist van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS).
Volgens Wijninga zijn de F-35’s veel geavanceerder dan de F-16’s, die uiteindelijk volledig worden vervangen door de nieuwe straaljagers. Met de F-35 kan volgens hem meer indruk worden gemaakt op landen waar dreiging vandaan komt, zoals Rusland.
Dit werkt volgens hem alleen als ze daadwerkelijk worden gebruikt voor trainingen en missies, zoals nu bij de F-16 het geval is. “Het heeft niet alleen te maken met de spullen die je hebt, maar ook of je bereid bent ze in te zetten. Als je ze in de hangar laat verstoffen, ben je als land totaal niet geloofwaardig.”
Met de F-16’s wordt nog dagelijks getraind. Hiervoor zijn militaire oefengebieden boven de Noordzee beschikbaar gesteld. Het gaat om gebieden die ongeveer 7 kilometer ten noorden van de Waddeneilanden liggen. “Dit soort trainingen dragen – naast de afschrikwekkende werking – natuurlijk ook bij aan de vaardigheden van de vliegers”, voegt Wijninga eraan toe.
‘F-35 is een groot sensorplatform’
In totaal heeft Nederland 46 exemplaren van de F-35 Lightning II – zoals het toestel voluit heet – besteld bij een Italiaanse fabriek. De aankomst van de eerste F-35 is het startpunt van de opbouw van het eerste zogeheten F-35-squadron van Nederland.
De Koninklijke Luchtmacht nam de F-16 in 1979 in gebruik. Deze straaljagers werden ingezet voor strategische luchtoperaties waarbij bombardementen werden uitgevoerd. Dit was bijvoorbeeld het geval bij de missie in Afghanistan. Ook hebben Nederlandse F-16’s posities van terreurorganisatie Islamitische Staat in Irak en Syrië gebombardeerd. Door de jaren heen heeft Nederland in totaal 213 F-16’s aangekocht.
De levensduur van de F-16’s was oorspronkelijk twintig jaar. Inmiddels zijn de toestellen dan ook verouderd. Het is steeds duurder om onderdelen te vervangen en volgens Defensie zijn de F-16’s minder goed opgewassen tegen nieuwe omstandigheden en dreigingen.
Wijninga beaamt dit: “De F-35 is veel capabeler. Het toestel kan in een grotere dreigingsomgeving vliegen. Daarnaast is het een enorm sensorplatform dat veel belangrijke informatie kan vergaren.”
Kritiek is er echter ook op de F-35. Zo zouden er goedkopere alternatieven zijn. De kosten van de F-35 bleven door tegenslagen oplopen en het is inmiddels de duurste militaire aankoop uit de Nederlandse geschiedenis.
Kabinet heeft extra F-35’s besteld
Het kabinet heeft in juli aangekondigd acht of negen extra F-35-straaljagers te bestellen. Die komen boven op de aankoop van 37 gevechtsvliegtuigen waartoe het vorige kabinet al had besloten. De uiteindelijke kosten bedragen zo’n 5,7 miljard euro.
Nederland wilde het aanvankelijk bij 37 F-35’s houden om twee squadrons te kunnen vormen. Maar om aan de wens van de Verenigde Staten tegemoet te komen, drong de NAVO bij Nederland aan op de aanschaf van een derde squadron. De druk van bondgenoten speelt dus ook een rol bij het aanschaffen van nieuwe gevechtsvliegtuigen.
De laatste al aangekochte straaljager komt naar verwachting in 2023 aan op Vliegbasis Leeuwarden.
NOS 31.10.2019 Defensie viert een feestje vandaag: in Leeuwarden landde het eerste F-35 Lightning II-jachtvliegtuig, beter bekend als Joint Strike Fighter, op Nederlandse bodem. Niet voor een testvlucht, schrijft het ministerie, “maar voorgoed”. Hoe blij we daarmee moeten zijn, is volgens onafhankelijke experts de vraag. “Geloof geen juichverhalen van luchtmachtfiguren.”
Zo landde de JSF op Nederlandse bodem
Defensie rept intussen over “een historisch moment in de geschiedenis van de Koninklijke Luchtmacht”. Dat het gaat om een historisch moment is zeker: met een investering van ruim 6 miljard euro voor 46 toestellen is de F-35 het duurste Nederlandse defensieproject ooit. Maar hoe de F-35 de geschiedenisboeken zal ingaan is onduidelijk, want het internationale project is nu al enorm duur en vertraagd. Volgens experts zijn de problemen nog niet achter de rug.
De F-35 in drie bedrijven.
Het verleden: te groot om te mislukken
“Zelfs als de F-35 niet het gedroomde onverslaanbare vliegtuig wordt, dan nog is annuleren geen optie”, schreef de The New York Times in oktober. De analyse in het kort: dertig jaar nadat de Amerikanen besloten het perfecte jachtvliegtuig te bouwen, is de F-35 nog steeds niet af. Maar de investering van dik 1000 miljard dollar en de internationale belangen zijn te groot om ermee te stoppen.
Hetzelfde lot is Nederland beschoren. De Algemene Rekenkamer concludeerde dit jaar dat het “in internationaal verband slechts kon kiezen om op de bus te stappen of deze te laten passeren.” Die bus rijdt dan al bijna twintig jaar. De regering, die sowieso op den duur de F-16 wilde vervangen, besloot in 2002 aan te haken bij het ontwikkelprogramma van de JSF. In ruil voor een miljardeninvestering zou het Nederlandse bedrijfsleven mogen meebouwen aan de vliegtuigen.
Maar die investeringen vielen tegen en de kosten liepen op. De Tweede Kamer wilde af van de F-35, maar dat kon niet meer: de Rekenkamer had inmiddels geconcludeerd dat stoppen met het project duurder zou zijn dan ermee doorgaan. “We zitten ermee opgezadeld”, concludeerde Johan Boeder, die de JSF-besluitvorming als particulier zo goed volgde, dat hij meermaals werd uitgenodigd als spreker in de Kamer. “Het feestje van vandaag is er een op kosten van de belastingbetaler.”
Het heden: techniek voorbijgestreefd
Defensiespecialist Peter Wijninga staat achter de keuze. “De F-35 is gericht op de toekomst van de oorlogsvoering”, zegt de oud-beleidsmedewerker van Defensie. “Het meest in het oog springend is de sterk verminderde zichtbaarheid”, zegt Wijninga.
Radars kunnen het vliegtuig minder goed zien aankomen dan de F-16. Ook is het vliegtuig volgens Wijninga “een enorm sensorplatform”. De F-35 verzamelt data die de piloot en leger kunnen gebruiken.
“De F-35 is een klein stipje op het scherm, waar de oude F-16 eruitziet als een gloeiende kerstboom”, aldus Wijninga
Wijninga raakt aan de telefoon hoorbaar geërgerd van de kritieken, die deze stealth-functie ook te verstouwen krijgt. Criticus Boeder zegt bijvoorbeeld dat Chinezen en Russen allang radarsystemen hebben die de F-35 op kunnen merken. Maar volgens Wijninga creëert Boeder een verkeerd beeld: de F-35 is een “klein stipje op het scherm”, waar de oude F-16 eruitziet als “een gloeiende kerstboom”.
Ook defensiespecialist Ko Colijn van Instituut Clingendael heeft zijn twijfels bij die stealth-eigenschappen, schreef hij in een kritisch stuk in Vrij Nederland: een Duitse radarfabrikant wist vorig jaar langdurig twee F-35’s te volgen die op weg waren naar een wapenshow in Berlijn. Gevraagd naar zijn mening over de F-35, appt de gerenommeerde defensiespecialist nog “een welgemeend advies: geloof geen juichverhalen van luchtmachtfiguren”.
“De vijand staat niet stil, dus je moet ergens een keuze maken”, aldus Joris Melkert.
Dat de F-35 inmiddels is ingehaald door de technologie, is zeker, maar erg is het niet, zegt luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft. “Dit is het beste dat er te krijgen is, maar niet het einde van de wapenwedloop. De vijand staat niet stil, dus je moet ergens een keuze maken.”
Weliswaar is de F-35 langzamer en minder wendbaar dan de F-16, hij is toegerust op de toekomst, stelt ook Melkert. Want straaljagers worden niet meer gebruikt om in de lucht – man tegen man – te vechten tegen andere straaljagers, maar als verkenningsvliegtuig en bommenwerper.
De toekomst: bodemloze put?
Luchtvaartdeskundige Melkert houdt het midden tussen de criticasters en de jubelaars, als het gaat om het moeizame ontstaan van de F-35. “Ik weet nog dat een projectleider van vliegtuigfabrikant Lockheed Martin bij ons op bezoek was. Hij verkondigde dat de F-35 het eerste luchtvaartproject ooit zou worden dat on time en on budget zou zijn. We konden ons lachen nauwelijks inhouden.”
Die overschrijdingen in kosten en tijd horen erbij, wil hij maar zeggen. Minder gerust is hij op de kosten die nog gaan komen – een zorg die Colijn met hem deelt. Er wordt voorspeld dat een beoogde softwarevernieuwing flink in de papieren kan lopen en het boordkanon hangt nog niet stevig.
“Stel, je hebt 46 vliegtuigen, die vliegen twee uur per dag, 250 dagen per jaar, voor zo’n 25.000 euro per uur, dan zit je op ruim een half miljard operationele kosten per jaar”, aldus Joris Melkert.
En dan zijn er nog de zogeheten ‘operationele kosten’: de prijs om de vliegtuigen te onderhouden en te laten vliegen. Duidelijk is al dat de F-35 een stuk duurder is dan de F-16. De oude straaljagers kosten zo’n 12.000 euro per uur om in de lucht te houden. Zelfs in voorzichtige schattingen kost de F-35 het dubbele.
“We weten nog niet precies wat het gebruik gaat kosten”, zegt Melkert. Maar dat het in de kosten gaat lopen is volgens hem zeker. “Stel, je hebt 46 vliegtuigen, die vliegen twee uur per dag, 250 dagen per jaar, voor zo’n 25.000 euro per uur, dan zit je op ruim een half miljard operationele kosten per jaar. Daar zit de Nederlandse belastingbetaler de komende veertig jaar aan vast.”
Telegraaf 31.10.2019 Aan de F-35, waarvan het eerste exemplaar dat in ons land wordt gestationeerd vandaag op Leeuwarden landt, is alles buitencategorie. Van de capaciteiten tot de tijd en het budget die met de ontwikkeling waren gemoeid. Het toestel was een probleemkind dat nu het ultieme in zijn soort lijkt te worden.
Het was een opmerkelijk moment tijdens de jaarlijkse conferentie van de US Airforce Association in september 2012. Generaal-majoor Christopher Bogdan – hoofdverantwoordelijke voor het F-35 programma – putte zich niet zoals op dergelijke gelegenheden gebruikelijk is uit in loftuitingen over het nieuwe toestel, maar gaf vliegtuigbouwer Lockheed Martin onder uit de zak.
Geavanceerde helm
De topmilitair vertelde zijn gehoor dat de Joint Strike Fighter, waarvan de ontwikkeling twintig jaar eerder begon, niet geschikt was om mee ten strijde te trekken. Daarvoor heb je een toestel nodig waarvan de geavanceerde helm met directe videoverbinding naar de camera’s op en onder het vliegtuig werkt. En met software die zich niet regelmatig verslikt. Bogdan was uitermate sceptisch over de snelheid waarmee Lockheed de problemen wist op te lossen.
Achteraf gezien zou dit pijnlijke moment zo’n beetje het dieptepunt vormen van het F-35-dossier. Na de donderspeech verbeterde de verstandhouding tussen het Amerikaanse ministerie van Defensie en Lockheed en kreeg de vliegtuigbouwer technisch meer grip op wat de New York Times smalend ’het probleemkind van het Pentagon’ noemde.
Productie
In 2015 was de Amerikaanse marine de eerste die operationeel ging vliegen met de F-35. Marinevliegers gooiden vorig jaar in Afghanistan ook de eerste bommen. De productie is in volle gang, volgend jaar hoopt de fabriek 160 nieuwe toestellen voor een stukprijs van dik zeventig miljoen euro te bouwen. Een ruim 20 procent lagere prijs dan voor eerdere vliegtuigen werd gevraagd.
Dat gebeurt dik een kwarteeuw na de start van het programma dat volgens het Pentagon in totaal 1,5 biljoen dollar gaat kosten. Een budgetoverschrijding van miljarden, waarbij het exacte getal nog niet eens duidelijk is.
Luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft kijkt er niet van op en ziet het ook niet als bewijs voor een fiasco. „We hebben lang geleden de projectleider van Lockheed op bezoek gehad. Hij bezwoer ons dat dit het eerste defensieproject zou zijn dat op tijd en binnen budget zou worden gerealiseerd.
We hadden moeite ons lachen in te houden”, herinnert de ingenieur zich. „Dit vliegtuig moest alle bestaande types met verschillende toepassingen vervangen. Daarmee heeft Lockheed het zichzelf niet makkelijk gemaakt. Ze werden gedwongen compromissen te sluiten die te groot werden. Je moet dan ontwerpen gaan aanpassen en zo ontstonden eigenlijk drie verschillende toestellen. Als je het zo bekijkt, vallen de kosten en de duur van het project wel mee.”
Betere hersens
Het eindresultaat van de kwarteeuw aan inspanningen is volgens luitenant-kolonel Laurens Jan Vijge het meest geavanceerde jachtvliegtuig dat ooit is geproduceerd. Een toestel dat niet zozeer uitblinkt wat vliegcapaciteiten betreft, maar dat vooral beter en van verder dan welk toestel ook kan zien wat er om hem heen gebeurt. Een F-16 is beweeglijker en sneller, maar legt het in een luchtgevecht tegen de nieuwkomer af omdat deze veel betere hersens heeft. Zo bleek op grote internationale oefeningen als Red Flag.
„Je kunt je bijna niet voorstellen hoeveel beter een F-35 wat dat betreft is”, vertelt de eerste Nederlander die in 2013 met een F-35 vloog. „In een F-16 schrokken Nederlandse vliegers zich nog een ongeluk toen er boven Kosovo op hen werd geschoten met luchtafweer, omdat ze die raketten niet aan zagen komen. Een F-35 waarschuwt je al wanneer die installatie wordt ingeschakeld. Je hebt daardoor veel meer tijd om te handelen.”
Prestige
„Een groot verschil met de F-16 is ook dat de F-35 veel meer zelf doet. Voor marinepiloten is het aantal deklandingen dat ze hebben gedaan een bron van prestige. Met een paar honderd ben je echt iemand. De F-35 maakt daar een eind aan. Je kiest de plek waar je wilt neerkomen, zet daar een rood vierkantje op en de computer doet de rest.
Ik heb het in de simulator geprobeerd en het lukte zonder training. Dit vliegtuig is echt een volgende generatie. Het F-35-project is een heksentoer geweest, waarover je pas over vijftien of twintig jaar een eindoordeel kunt geven. Maar dat het een fantastisch toestel heeft opgeleverd, daarvan ben ik overtuigd.”
Het duurt nog vijf tot zes jaar voor er voldoende F-35’s en omgeschoold personeel zijn om alle taken van de F-16 over te nemen. De planning is dat de eerste eenheid in december 2021 klaar is om ons luchtruim te verdedigen en voor een kortere uitzending.
De toestellen komen om de zes tot acht weken binnen. Ze worden gebouwd in Italië onder scherp toezicht van Lockheed Martin. De vliegers die nu met de F-35 mogen vliegen, zijn allen nog omgeschoolde F-16 piloten.
AD 31.10.2019 Hij is nog altijd grijs, net als zijn voorganger. Heeft drie wielen en vliegt nog steeds rechtdoor. Toch staat de luchtmacht voor de grootste verandering in decennia nu vandaag de gloednieuwe F-35 naar Leeuwarden is gekomen en daar de eerste F-16 vervangt.
De eerst F-35 (ook wel JSF genoemd) die in Nederland wordt gestationeerd, is vanmiddag met een kleine vertraging aangekomen op Vliegbasis Leeuwarden. Het gevechtsvliegtuig kwam overgevlogen uit Italië waar het in een fabriek op de vliegbasis Cameri is gebouwd.
Het toestel maakte voor de landing eerst een ererondje boven de basis. Dat deed het samen met drie voorgangers van de F-35, te weten een F-16, een Hawker Hunter en een Spitfire. Bij de basis staan veel spotters te wachten op het toestel, vooral bij Marsum is het erg druk. Voor de aankomst van de F-35 zijn meer dan 2000 gasten uitgenodigd. De hele top van Defensie is aanwezig.
Diep graven
Commandant van vliegbasis Leeuwarden Arnoud Stallmann moet even diep graven. Wat deed hij ook alweer toen eind jaren 90 de eerste discussies losbarsten over de opvolger van de F-16? Hij moet nog kapitein-jachtvlieger zijn geweest op vliegbasis Twente. ,,Maar ik was er toen niet zo mee bezig. We zaten middenin een operatie boven de Balkan’’, zegt hij.
Dat de daadwerkelijke aankoop en levering van de ‘kroonjuweel’ van de luchtmacht meer dan twintig jaar zou duren, zag hij toen niet aankomen. En dat hij nu als baas van de vliegbasis ook nog eens het eerste gloednieuwe toestel in Nederland in ontvangst mag nemen al helemaal niet. Toch is het vandaag zover.
Met een grootse ceremonie en luchtshow, zo’n 2200 genodigden en ongetwijfeld vele tientallen vliegtuigfanaten op de spottersheuvel buiten de poort, wordt de eerste F-35 voor Leeuwarden feestelijk binnengehaald. En dat voelt voor Stallmann een beetje als een droom die uitkomt. ,,We gaan nu écht beginnen. Over twee jaar staat hier een volwaardig squadron die ook kan worden uitgezonden, net zoals we de afgelopen twintig jaar bijna continu op missie zijn geweest.’’
De meest omstreden en duurste aankoop van Defensie (ruim 6 miljard euro) ging niet zonder slag of stoot. Politieke partijen raakten er maar niet over uitgepraat voordat de luchtmacht in 2013 een bestelling mocht plaatsen voor 37 toestellen en daar onlangs nog 9 toestellen aan toevoegde. De reputatie van wat jarenlang de Joint Strike Fighter (JSF) heette, kreeg het bovendien flink te verduren door een aanhoudende stroom onheilspellende berichten over technische tekortkomingen en mankementen die moesten worden opgelost.
Het toestel is ook nu nog zeker niet perfect en er zal nog jaren aan gesleuteld worden. Maar de F-35 is volgens fabrikant Lockheed absoluut goed genoeg voor het echte werk, vertelden ze begin dit jaar in Texas toen in hun fabriek het allereerste Nederlandse toestel van de band rolde. Die was vooral om mee te oefenen in Amerika; een ervaring waar Nederlandse vliegers lyrisch over zijn.
Vooral de onzichtbaarheid op vijandelijke radar is een ‘onwerkelijke gewaarwording’. Ze kunnen blijven vliegen zonder dat de vijand direct door heeft wat ze aan het doen zijn dankzij een speciale coating en bouw van het toestel. Maar ook de hypermoderne sensoren aan boord zijn een verademing. Een computer analyseert al die informatie en stelt oplossingen voor waardoor piloten veel complexere missies kunnen vliegen.
Het zijn die missies die ze nu ook vanuit Leeuwarden veelvuldig gaan beoefenen en die piloten moeten klaarstomen voor het echte werk. Afgelopen jaren is hiervoor een compleet nieuw lesgebouw uit de grond gestampt waar jachtvliegers in bijzonder realistische simulatoren kunnen trainen. Daardoor hoeven ze minder echte vlieguren te maken. Ook zijn onderhoudshangars onder handen genomen.
Toch sluit Stallmann niet uit dat ze de komende weken nog best tegen onvoorziene problemen aan zullen lopen bij zo’n mega-operatie. De laatste keer toen er een F-35 in Nederland was, afgelopen zomer tijdens de Luchtmachtdagen, duurde het weken voordat het toestel terug kon vliegen omdat reserve-onderdelen nog uit Amerika moesten komen. Dat zou nu sneller gerepareerd moeten kunnen zijn omdat er een onderhoudshangar op de basis in Leeuwarden staat, verwacht Stallmann. ,,Maar ik heb niet de illusie dat we nu niets meer tegenkomen’’, zegt hij.
Geluidsoverlast
Bij de luchtmacht gaat vandaag de vlag uit, maar dat is zeker niet overal zo in Leeuwarden. Ale de Vries uit het Friese Marsum had zijn vlag liever halfstok gehangen, zoals hij drie jaar geleden ook al deed tijdens de belevingsvluchten van de F-35.
Omdat het vandaag de sterfdag van zijn vrouw is, vindt hij dat ongepast. Maar blij met de komst van de F-35 is hij allerminst. ,,In 2016 kreeg ik al het idee dat we hier de verlosser kregen. Nu worden we in een paginagrote advertentie weer gefeliciteerd. Dat vind ik raar. De geluidsoverlast is er voor ons alleen maar erger op geworden. En ik zie echt het nut niet in van deze geldsmijterij.’’
De Vries staat niet alleen in zijn vrees voor extra geluidshinder. Het is een breed gedragen gevoel in de dorpen direct rondom de vliegbasis. ,,De strijd is niet zo fel als in de jaren tachtig. Maar wij hebben zelf meer geluid gemeten dan waar Defensie vanuit gaat. Dat baart ons echt wel zorgen’’, zegt Geert Verf van dorpsbelang Marsum. Extra metingen moeten de komende jaren alle herrie in kaart brengen en duidelijk maken of bewoners daadwerkelijk meer hebben te lijden.
MSN 31.10.2019 Eindelijk is het zover: de allereerste Joint Strike Fighter die in Nederland wordt gestationeerd, is in Nederland. Hij landde even na 15.00 uur op Vliegbasis Leeuwarden.
Het gevechtsvliegtuig F-35, die in Nederland wordt gestationeerd, is met een kleine vertraging aangekomen. Het toestel kwam overgevlogen uit Italië waar het in een fabriek op de vliegbasis Cameri is gebouwd.
Veel publiek
Het toestel maakte voor de landing eerst een ererondje boven de basis. Dat deed het samen met drie voorgangers van de F-35: een F-16, een Hawker Hunter en een Spitfire.
De aankomst van de het gevechtsvliegtuig was voor het ministerie aanleiding voor een feestje. De hele top van Defensie is aanwezig. 2200 mensen zijn erbij, onder wie honderden omwonenden.
46 stuks
Nederland koopt voor zo’n 5 miljard euro in totaal 46 F-35’s, de grootste wapenaankoop in de geschiedenis. Ze worden gestationeerd op de vliegbases Leeuwarden en Volkel.
Dit jaar worden in totaal 8 straaljagers geleverd. De laatste al aangekochte straaljager komt in 2023.
Het toestel is lang omstreden geweest. In de Tweede Kamer is ruim een decennium gedebatteerd over de aanschaf. De ontwikkeling van het toestel kampte lang met enorme kostenoverschrijdingen en grote vertragingen.
Telegraaf 31.10.2019 Er hangt donderdagochtend in alle vroegte al voorpret in de lucht bij Vliegbasis Leeuwarden. Uren voordat de F-35 arriveert, halen de eerste vliegtuigspotters hun camera’s al tevoorschijn. „Mijn vader werkte al voor de luchtmacht. Je raakt ermee besmet.”
Bij de Friese hoofdstad installeren zich donderdagochtend verkeersregelaars, dranghekken staan langs de uitgestrekte wegen. Militairen doen ontspannen hun rondje op de fiets, terwijl de eerste fanatieke vliegtuigspotters zich warmlopen voor wat komen gaat.
Henk Tanahatoe (70) woont in de buurt. „Mijn vader werkte al voor de luchtmacht. Sleet hier zijn werkzame leven. Vliegtuigen en alles eromheen, dat volg ik daarom al vele jaren. Van kinds af aan.” Uren tevoren neemt hij al een kijkje rondom de noordelijke basis. „Je raakt ermee besmet. Voorheen legde ik de toestellen vaak vast op papier, nu maak ik er een foto van. Dat hoort erbij.”
Alle toestellen uit de lange historie passeren de revue. Tanahatoe: „Denk aan de legendarische Starfighter, die mooie tijd… De Hawker Hunter. En wat er nog meer langs kwam, de grote Phantoms bijvoorbeeld.” Juist deze week is er extra veel te zien op Leeuwarden. „Er zijn speciale trainingen. Er is nog veel te beleven.”
Forse telelenzen
Spotter Conrad Slot (62) uit Utrecht heeft er zichtbaar zin in. De forse telelenzen zijn al paraat. „Ik heb de F-35 al wel eens gezien op Volkel. Maar dit is het zeker waard om weer vroeg op pad te gaan. We waren hier al om 6.30 uur. Leuk om er te zijn, met straks meer drukte.”
„Het is ook 75 jaar D-day, een mooi moment”, aldus medespotter Daniel Latumahina (58). „Met goede schoenen aan heb je het niet koud”, lacht hij. „Dit wordt mooi vandaag.” Het duurde jaren voordat de F-35 er eindelijk kwam. „Hebben we ’m nog jaren nodig, het kost een vracht geld. En drones erbij?”, vraagt Latumahina zich af. Spotters hadden ook best wel een goedkopere Saab gewild, of Mirage, klinkt het.
’Gewoon gezellig’
Latumahina’s zus Yvonne vindt het ook gewoon wel gezellig: „Ik ben geen echte spotter, maar ga graag mee met ze. Ook al is het fris.”
Een eindje verderop staat S. J. van der Meer uit Leeuwarden. „Ik ben zeker vroeg voor de F-35. Kan ik rustig de mooiste plek zoeken. Ik heb wel een camera mee, maar niet zo’n grote hoor.” Een Deventenaar rekt zich nog eventjes lekker uit. „Ja, ook op tijd van huis gegaan. Dan heb je straks wel wat!”
NU 31.10.2019 De eerste F-35-straaljager van de 46 toestellen die Nederland heeft besteld, landt donderdagmiddag op Vliegbasis Leeuwarden. Een woordvoerder van de vliegbasis laat aan NU.nl weten dat er duizenden toeschouwers worden verwacht.
De eerste F-35 Lightning II, zoals het toestel volledig heet, rolde 12 september van de band in een Italiaanse fabriek. De aankomst van de eerste F-35 is het startpunt van de opbouw van het eerste zogeheten F-35-squadron in Nederland. Het is de bedoeling dat de toestellen op den duur alle F-16’s vervangen.
Omdat er duizenden mensen worden verwacht, heeft de organisatie verschillende maatregelen getroffen. Zo is de provinciale weg tussen Stiens en Leeuwarden (N357) afgesloten en zijn er speciale plekken ingericht voor mensen die de landing willen bekijken.
Voordat het toestel landt, maakt de F-35 een zogeheten fly by met een F-16, een Hawker Hunter en een Spitfire. Dit zijn voorgangers van het toestel.
In de hoop de drukte te beperken, is de landing live te volgen via een livesteam van Defensie. Naar verwachting landt het toestel rond 15.00 uur.
Op aangewezen plekken kan je kijken naar de landing van de F-35, F-009. Zie de plattegrond voor meer info. We verwachten veel interesse en drukte. Wij raden mensen aan om gebruik te maken van het OV. Of kijk op de livestream: https://t.co/ZsPUxoQ2tV
Avatar
Auteur
VlbLeeuwarden
Kabinet heeft extra F-35’s besteld
Het kabinet heeft in juli aangekondigd acht of negen extra F-35-straaljagers te bestellen. Die komen boven op de aankoop van 37 gevechtsvliegtuigen waartoe het vorige kabinet al had besloten. De uiteindelijke kosten zijn zo’n 4,5 miljard euro.
Nederland wilde het aanvankelijk bij 37 F-35’s houden om twee squadrons te kunnen vormen. Maar om aan de wens van de Verenigde Staten tegemoet te komen, drong de NAVO bij Nederland aan op de aanschaf van een derde squadron. Een squadron kan bij NAVO-landen variëren van 10 tot 24 gevechtsvliegtuigen.
Naar verwachting worden er dit jaar in totaal acht straaljagers geleverd.
De F-35 op de Luchtmachtdagen in Volkel dit jaar ANP
NOS 27.10.2019 Het eerste Nederlandse F-35-gevechtsvliegtuig, ook wel bekend als de Joint Strike Fighter (JSF), komt donderdag aan op vliegbasis Leeuwarden. Dat wordt meteen gevierd met een flyby, een soort ererondje waar ook de gestationeerde F-16’s – de voorganger van de JSF – aan meedoen.
De vliegbasis verwacht een drukke dag en veel publiek, zegt commandant Stallmann tegen Omrop Fryslân. Er komen naast spotters ook ongeveer 2500 gasten op af, onder wie mensen van defensie, politici en omwonenden. Voor spotters zijn speciale plekken en parkeerplaatsen ingericht.
Dennis Luyt, Commandant Luchtstrijdkrachten, verheugt zich op donderdag:
Nederland heeft 46 F-35-toestellen besteld bij de Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed Martin. Ze vervangen uiteindelijk alle F-16’s op de Friese basis en de vliegbasis in het Brabantse Volkel.
De eerste Nederlandse JSF rolde begin dit jaar van de band in Texas. Dat is niet hetzelfde toestel dat donderdag in Leeuwarden aankomt. Dat is in Italië gemaakt. Later dit jaar wordt er nog een F-35 naar Nederland gevlogen. Volgens een woordvoerder van de luchtmacht is het de bedoeling dat er daarna elk kwartaal een bij komt.
AD 18.07.2019 De oppositie in de Tweede Kamer is absoluut niet te spreken over het kabinetsvoornemen om extra JSF-straaljagers aan te schaffen. Het geld voor de Joint Strike Fighter kan beter gaan naar betere arbeidsomstandigheden voor defensiepersoneel, vinden ze.
Nederland zal acht of negen extra F35-straaljagers, de officiële naam van de JSF, kopen. Minister Bijleveld (Defensie) zegt in een interview met Trouw dat ze op deze manier het grootste deel van de 1,5 miljard euro wil besteden die het kabinet in de voorjaarsnota uittrok voor de krijgsmacht.
De PVV, de grootste oppositiepartij in de Tweede Kamer, vindt het plan schandalig. ,,Los van het feit dat het toestel zoveel gebreken vertoont en nu al niet meer toereikend is, wordt er nóg meer geld aan verspild’’, zegt PVV-Kamerlid Gabriëlle Popken. ,,Terwijl meer salaris voor onze mannen en vrouwen en extra geld voor veilig materieel achterwege blijft. Dit kabinet laat keer op keer zien dat haar prioriteiten verkeerd liggen. Defensie is een gammele organisatie die niet lijkt te leren van haar fouten en doorgaat op een heilloze weg.’’
Slecht idee
Het toestel is te duur en vertoont technische mankementen, aldus Sadet Karabulut, SP .
SP-Kamerlid Sadet Karabulut spreekt van een ‘heel slecht idee’. ,,Wij zijn nooit voorstander geweest van de JSF. Het toestel is te duur en vertoont technische mankementen. Daarnaast staan wij een heel andere krijgsmacht voor: een bescheiden leger dat vredesoperaties kan ondersteunen. Ondertussen laat Nederland zich steeds weer onder druk zetten door de VS.’’ De SP’er zou liever zien dat het geld wordt gebruikt om personeelsachterstanden weg te werken. ,,Er is in het verleden roofbouw op Defensie gepleegd, er zijn nog veel problemen over die een oplossing verdienen.’’
De PvdA, nu in de oppositie, stemde destijds in met de komst van de JSF. Kamerlid John Kerstens: ,,Nu extra geld beschikbaar is, ligt de aanschaf van extra toestellen voor de hand. Die verbeteren de slagkracht en inzetbaarheid van de Nederlandse F35’s.’’ Toch zegt ook hij: ,,Voor de PvdA is overigens zeker ook de aanwending van het extra budget voor het behoud van personeel via een verbetering van de arbeidsvoorwaarden bij Defensie belangrijk. Daar hebben we steeds op aangedrongen.’’
Personeel op 1
Dit kabinet laat keer op keer zien dat haar prioriteiten verkeerd liggen, aldus Gabrielle Popken, PVV .
50Plus laat weten dat de partij überhaupt nooit een voorstander was van de aanschaf van de JSF, laat staan van dit plan om extra toestellen te kopen. De kleinste coalitiepartij, de ChristenUnie, zegt dat de aankoop ‘in lijn is met eerdere afspraken’. Kamerlid Joël Voordewind: ,,Voor de ChristenUnie is bij besteding van extra middelen personeel prioriteit nummer 1. Meer JSF’s ligt vervolgens voor de hand.’’
Regeringspartij VVD is ronduit tevreden met het voornemen van het kabinet. Kamerlid Sven Koopmans: ,,Dit is goed voor onze luchtverdediging. We zijn ook blij dat er geld is voor het verbeteren van de situatie voor personeel en voor speciale eenheden. Dat waren verlangens van de VVD.’’
NOS 18.07.2019 Nederland koopt 8 of 9 nieuwe F-35-straaljagers uit het Joint Strike Fighter-programma (JSF). Minister van Defensie Ank Bijleveld zegt dat in een interview in Trouw.
De extra toestellen komen bovenop de 37 straaljagers die eerder al zijn besteld. Of daar 8 of 9 bij komen, is afhankelijk van de koers van de dollar op moment van aankoop.
De kosten zullen waarschijnlijk zo’n 600 tot 700 miljoen euro bedragen. Daarmee gaat een groot deel van 1,5 miljard euro die het kabinet in de voorjaarsnota uittrok voor defensie, op aan de F-35’s.
De rest van de 1,5 miljard zal worden besteed aan het cybercommando, speciale eenheden en aan verbetering van de arbeidsvoorwaarden voor militairen.
Niet genoeg voor alle problemen
Bijleveld erkent in Trouw dat het eerder beschikbaar gestelde geld niet genoeg is om alle problemen van defensie op te lossen. “Dertig jaar bezuinigen heeft wat gedaan met het vertrouwen van mensen in de organisatie.”
Volgens de minister verlaten op dit moment nog te veel mensen de krijgsmacht, terwijl er juist extra mensen nodig zijn om uit te breiden.
Nederland traint momenteel strijders in Irak en Afghanistan en heeft militairen actief in Litouwen. Deelname aan andere missies, zoals bijvoorbeeld in de Straat van Hormuz, wordt overwogen.
Het zal dan wel alleen gaan om beperkte bijdrages. “Een grote missie waarbij we zelf de ondersteuning leveren, zoals in Mali, is de komende jaren te ingewikkeld”, zegt Bijleveld in Trouw.
NU 18.07.2019 Nederland schaft acht of negen extra F35-straaljagers aan. Die komen boven op de 37 gevechtsvliegtuigen waartoe het vorige kabinet al had besloten, bevestigt minister Ank Bijleveld van Defensie in een interview met Trouw.
“En bij het volgende kabinet zal de defensiebegroting opnieuw omhoog moeten. Daartoe zijn we binnen de NAVO ook verplicht”, licht Bijleveld toe.
“Binnen de NAVO bungelen we qua uitgaven nog steeds onderaan. Dus we zullen extra stappen moeten zetten. Volgend jaar hebben we een herijking van de defensienota. Dat moet rond de voorjaarsnota van 2020 klaar zijn”, aldus de minister.
Eind vorig jaar kondigde ze al aan dat het kabinet bovenop de 37 ongeveer vijftien F-35’s wil kopen als onderdeel van vijf prioriteiten: uitbreiding van vuurkracht op land en op zee, versterking van de special forces en cybercapaciteit.
Het exacte aantal F-35-toestellen dat wordt aangeschaft, hangt volgens Bijleveld af van de koers van de dollar op het moment van aankoop. Ze worden betaald van de 1,5 miljard euro die het kabinet extra voor de krijgsmacht uittrok.
Aankondiging valt samen met bezoek Rutte aan Witte Huis
Nederland wilde het aanvankelijk bij 37 F-35’s houden, wat neerkomt op twee zogeheten squadrons. Maar om aan de wens van de Verenigde Staten tegemoet te komen drong de NAVO bij Nederland aan op de aanschaf van een derde squadron. Het aantal van 37 zou ook hebben betekend dat er maar vier vliegtuigen beschikbaar zouden zijn voor missies in het buitenland.
Dat het acht of negen extra toestellen worden, meldt Bijleveld in het interview met Trouw op de dag dat premier Mark Rutte langsgaat bij de Amerikaanse president Donald Trump. Defensie en veiligheid zijn donderdagmiddag opnieuw gespreksthema, net als internationale handel.
In het NAVO-plan voor het opvoeren van de defensie-uitgaven zegde Nederland onder meer ook toe raketten te willen aankopen voor marineschepen en meer tanks en artillerie te willen aanschaffen voor de landmacht. Daarvoor is momenteel nog geen geld gereserveerd.
AD 18.07.2019 Nederland koopt nieuwe F35-straaljagers – ook wel bekend als Joint Strike Fighters. Waarschijnlijk gaat het om acht of negen stuks. ,,Die komen bovenop de 37 waartoe het vorige kabinet al had besloten. En bij het volgende kabinet zal de defensiebegroting opnieuw omhoog moeten. Daartoe zijn we binnen de Navo ook verplicht’’, zegt minister Ank Bijleveld van Defensie in een interview met Trouw.
,,Binnen de NAVO bungelen we qua uitgaven nog steeds onderaan. Dus we zullen extra stappen moeten zetten. Volgend jaar hebben we een herijking van de defensienota. Dat moet rond de voorjaarsnota van 2020 klaar zijn’’, aldus de minister in de krant. Eind vorig jaar kondigde ze aan dat het kabinet bovenop de 37 ongeveer vijftien F-35’s wil kopen als onderdeel van vijf prioriteiten: uitbreiding van vuurkracht op land en op zee, versterking van de special forces en cybercapaciteit.
Het exacte aantal F-35-toestellen dat wordt aangeschaft, hangt volgens Bijleveld af van de koers van de dollar op het moment van aankoop. Ze worden betaald van de anderhalf miljard euro die het kabinet extra voor de krijgsmacht uittrok.
Wens van VS
Nederland wilde het aanvankelijk bij 37 F-35’s houden, wat neerkomt op twee zogeheten squadrons. Maar om aan de wens van de Verenigde Staten tegemoet te komen drong de NAVO bij Nederland aan op de aanschaf van een derde squadron.
Dat het acht of negen extra toestellen worden, meldt Bijleveld in het interview met Trouw op de dag dat premier Mark Rutte langsgaat bij de Amerikaanse president Donald Trump. Defensie en veiligheid zijn donderdagmiddag opnieuw gespreksthema, net als internationale handel.
Telegraaf 18.07.2019Nederland schaft acht of negen F35-straaljagers extra aan. „Die komen bovenop de 37 waartoe het vorige kabinet al had besloten. En bij het volgende kabinet zal de defensiebegroting opnieuw omhoog moeten. Daartoe zijn we binnen de NAVO ook verplicht.” Dat zegt minister Ank Bijleveld van Defensie in een interview met Trouw.
„Binnen de NAVO bungelen we qua uitgaven nog steeds onderaan. Dus we zullen extra stappen moeten zetten. Volgend jaar hebben we een herijking van de defensienota. Dat moet rond de voorjaarsnota van 2020 klaar zijn”, aldus de minister. Eind vorig jaar kondigde ze aan dat het kabinet bovenop de 37 ongeveer vijftien F-35’s wil kopen als onderdeel van vijf prioriteiten: uitbreiding van vuurkracht op land en op zee, versterking van de special forces en cybercapaciteit.
Het exacte aantal F-35-toestellen dat wordt aangeschaft, hangt volgens Bijleveld af van de koers van de dollar op het moment van aankoop. Ze worden betaald van de anderhalf miljard euro die het kabinet extra voor de krijgsmacht uittrok.
Nederland kon aanvankelijk maar 37 F-35’s betalen, hetgeen neerkomt op twee zogeheten squadrons. De NAVO drong bij Nederland aan op de aanschaf van een derde squadron, ongeveer 15 toestellen. Dat het acht of negen extra toestellen worden, meldt Bijleveld in het interview met Trouw op de dag dat premier Mark Rutte langs gaat bij de Amerikaanse president Donald Trump. Defensie en veiligheid zijn donderdagmiddag opnieuw gespreksthema, net als internationale handel.
Telegraaf 09.07.2019 De Nederlandse F-35 die drie weken geleden vanuit de Verenigde Staten strandde op vliegbasis Volkel, staat er nog steeds. Pas volgende week kan het toestel, dat bekend werd onder de naam JSF, terug naar de VS.
Het jachtvliegtuig was samen met een ander Nederlands exemplaar vanaf de standplaats op Edwards Air Base in Californië naar Nederland gekomen voor een oefening op Vlieland en de daaropvolgende Luchtmachtdagen. Bij aankomst bleek er een defect in de motor.
Een reserveonderdeel was niet voorhanden, aangezien de materieelvoorraden voor de Europese F-35’s nog moeten worden ingericht. Het toestel was volgens de luchtmacht met een ’zo laag mogelijke logistieke voetafdruk’ naar Nederland gekomen. Het onderdeel moest dus uit de VS komen. Die ’logistieke keten’ blijkt nog niet goed te functioneren. Bovendien was er oponthoud bij de douane.
Toch ziet het er naar uit dat de pech inmiddels is verholpen. Het toestel heeft inmiddels een testvlucht gemaakt. Komende maandag, zo’n vier weken na aankomst, gaat het jachtvliegtuig weer terug naar de VS, begeleid door een tankervliegtuig en een F-16, net als bij het toestel dat al eerder terugging.
Eind oktober komt de eerste in Europa geproduceerde JSF aan op vliegbasis Leeuwarden. Voor het eind van het jaar komt de tweede, waarna er elk kwartaal een tot twee toestellen bijkomen. In totaal krijgt de luchtmacht dit jaar acht F-35’s, waarvan er zes gestationeerd worden in de VS voor opleiding en training.
NOS 13.06.2019 Op de Luchtmachtdagen zijn komend weekend voor het eerst in drie jaar weer twee F-35’s te zien. De straaljagers, ook wel bekend als Joint Strike Fighters (JSF), komen speciaal voor het evenement over uit de Verenigde Staten.
In 2016 maakte de F-35 zijn debuut in Nederland. Bij de Luchtmachtdagen in Leeuwarden waren twee toestellen te zien en een van de JSF’s maakte een vlucht over het land.
Even leek het erop dat de JSF’s dit jaar niet in de lucht bijgetankt konden worden. Het toestel dat daartoe is uitgerust, de KDC-10 stond met pech aan de grond, maar is inmiddels weer gemaakt.
Eigen toestellen
Nederland heeft meebetaald aan de ontwikkeling van de F-35 en verwacht eind dit jaar de eerste permanente JSF’s in het land.
De Luchtmachtdagen zijn komend weekend. Vliegbasis Volkel is dit jaar gastheer van het jaarlijkse evenement, waarop verschillende vliegdemonstraties worden gehouden en toestellen te bezichtigen zijn aan de grond. De toegang is gratis.
Een JSF bij de Luchtmachtdagen in Leeuwarden in 2016ANP
Telegraaf 13.06.2019 De F-35, het nieuwe jachtvliegtuig van de Koninklijke Luchtmacht, komt voor even weer terug naar Nederland. Twee Joint Strike Fighters zijn de komende dagen bij de Luchtmachtdagen op Volkel.
Eigenlijk zouden de toestellen gisteravond al naar ons land komen. De vlucht vanuit de VS werd uitgesteld omdat het Nederlandse KDC-10 tankvliegtuig dat de F-35’s zou begeleiden en bijtanken tijdens de overtocht met een storing in Amerika aan de grond moest blijven.
De F-35’s zijn vanochtend in de loop van de ochtend alsnog de lucht in gegaan. Ze zijn rond vier uur onze tijd vanuit het Canadese Goose Bay aan de oversteek van de oceaan begonnen. De jagers worden door een andere Nederlandse tanker die vanuit Frankrijk hun kant op is gekomen geassisteerd.
Commandant Luchtstrijdkrachten Dennis Luyt meldt op zijn twitteraccount dat de F-35’s voor hun komst naar Volkel oefendoelen zullen aanvallen op de Vliehors. Dat is een schietbaan voor vliegtuigen op Vlieland.
De opvolger van de F-16 is vanaf deze herfst permanent in ons land aanwezig. De toestellen gaan als eerste vanaf de luchtmachtbasis Leeuwarden vliegen.
NOS 19.04.2019 Het kabinet houdt eraan vast dat de nieuwe F-35-straaljagers worden uitgerust met kernwapens. De F-35, ook wel bekend als de JSF, is in 2024 de opvolger van de verouderde F-16. In een brief aan de Tweede Kamer benadrukken de ministers Blok en Bijleveld dat achtereenvolgende kabinetten steeds de bedoeling hebben gehad dat de F-35 de bestaande kernwapentaak van de F-16 overneemt.
“De Nederlandse bijdrage aan de nucleaire taak van de NAVO is een voorbeeld van hoe Nederland sinds jaar en dag bijdraagt aan het handhaven van de collectieve veiligheid van de NAVO en dus ook die van Nederland”, schrijven de bewindslieden. Ze volgen daarmee een advies op van de Adviesraad Internationale vraagstukken (AIV).
De discussie over de kernwapens voor de F-35 speelt al veel langer. De Tweede Kamer riep het kabinet in 2013 op de straaljagers niet met kernwapens uit te rusten, maar het toenmalige kabinet legde de motie daarover naast zich neer. Ook fractievoorzitter Jetten van regeringspartij D66 zei eerder dit jaar dat hij tegen kernwapens op de F-35 is. Coalitiepartner ChristenUnie zat op de lijn van D66, de regeringspartijen VVD en CDA juist niet.
Weinig waarschijnlijk
Het kabinet kiest er nu dus voor de F-35 toch uit te rusten met kernwapens, al blijft de inzet dat het niet nodig is.
Het liefst ziet het kabinet namelijk dat Nederland helemaal geen nucleaire taak meer hoeft te vervullen, schrijven Blok en Bijleveld. Dan zou de F-35 dus toch niet met kernraketten worden uitgerust. Maar voorwaarde daarvoor is dat de Russen kernwapens terugtrekken en het kabinet erkent dat dat “weinig waarschijnlijk” is.
Kernwapenvrije wereld
De ministers benadrukken de “groeiende geopolitieke spanningen en hardere nucleaire retoriek door onder meer Rusland”, maar wijst ook op het belang van een dialoog met dat land over wapenbeheersing. “Het kabinet zal de Nederlandse voortrekkersrol naar het doel van een kernwapenvrije wereld onverminderd voortzetten.”
Volgens politiek verslaggever Wilco Boom komt het erop neer dat D66 en ChristenUnie in de discussie over de kernwapens het onderspit hebben gedolven. Dat het kabinet uitspreekt zich te blijven inzetten voor wapenbeheersing is juist wel een stap in de richting van die partijen.
Overigens is er nu in de Kamer geen meerderheid meer voor het afstoten van de kernwapentaak.
AD 19.04.2019 Het kabinet wil op het Europese continent – inclusief Rusland – het initiatief nemen om kernwapens uit te bannen. Dan is het niet meer nodig het nieuwe gevechtsvliegtuig JSF uit te rusten met kernbommen.
Dat staat in een brief die de ministers Stef Blok (Buitenlandse Zaken) en Ank Bijleveld (Defensie) naar de Tweede Kamer hebben gestuurd. Het kabinet probeert een ruzie binnen de regeringscoalitie te bezweren over de taak van het nieuwe gevechtsvliegtuig F-35, zoals de JSF formeel heet.
D66-leider Rob Jetten zei onlangs dat die opvolger van de F-16 geen kernwapens zou moeten kunnen vervoeren. Dat was tegen het zere been van coalitiepartners VVD en CDA. Nederland heeft binnen de Navo de taak op zich genomen om kernwapens te vervoeren als dat nodig is. Dat was ook een van de redenen waarom het toenmalige kabinet heeft gekozen voor aanschaf van de F-35, die dat kan. In 2024 moet de F-35 de F-16 helemaal vervangen.
In de brief die de ministers nu na ampel beraad hebben opgesteld, staat dat Nederland zich aan zijn afspraken zal houden. Nederland zal niet eenzijdig ontwapenen. De F-35 blijft technisch in staat om een kernbom af te werpen. Tegelijkertijd wil het kabinet zich ook inspannen voor een kernwapenvrije wereld, zodat Nederland die taak in de toekomst niet meer hoeft uit te voeren. Alle Amerikaanse en Russische kernwapens moeten verdwijnen van ‘de Atlantische Oceaan tot aan het Oeralgebergte’.
Realistisch
Heel realistisch is dat streven niet. Het kabinet erkent dat de gesprekken met Rusland hierover moeilijk zullen worden. De kans van slagen wordt ook gering geacht. Toch pleiten de bewindslieden voor een Nederlandse voortrekkersrol.
De bewindslieden zien het liefst dat het moment waarop de F-16 wordt vervangen, wordt aangegrepen om de nucleaire taak vaarwel te zeggen. Een meerderheid van de Tweede Kamer keerde zich al eerder tegen een kernwapentaak voor de F-35. Hoewel het nooit officieel is bevestigd, is het publiek geheim dat op de vliegbasis Volkel kernwapens liggen opgeslagen. Die bommen moeten de komende jaren worden gemoderniseerd. Ook dat zou aanleiding zijn voor het kabinet om zich nu uit te spreken voor een kernwapenvrij Europa.
Telegraaf 18.04.2019 Nederland houdt vast aan z’n kernwapentaak. Dat betekent dat de tactische kernbommen in Nederland blijven en modernisering ondergaan. De F-35 zal als opvolger van de F-16 worden klaargemaakt om nucleaire vrije-valbommen af te werpen.
Dat valt op te maken uit de kabinetsreactie op een rapport van de Adviesraad Internationale Vraagstukken over kernwapens. Het kabinet spreekt doorgaans omfloerst over het onderwerp; officieel wil het niet eens erkennen dat er op vliegbasis Volkel Amerikaanse kernbommen liggen. Nu schrijft het kabinet onomwonden dat met de kernwapentaak momenteel één squadron F-16’s is belast. Straks neemt de F-35 die taak over. „Onze veiligheid is niet gratis”, motiveert het kabinet die keuze.
De houding hinkt op twee gedachten: het kabinet zegt te streven naar een wereld zonder kernwapens, maar wil ’tegelijkertijd de nucleaire werkelijkheid erkennen’. Wat heet: VS, Rusland, Groot Brittannië, Frankrijk, China, Israël, Pakistan, India en Noord-Korea beschikken over nucleaire wapens. Al deze kernmachten werken aan modernisering van hun arsenaal. Het voortouw dat Rusland en de VS in de jaren tachtig namen bij nucleaire ontwapening, is nu verdwenen.
Ontwapening
Het kabinet erkent dat eenzijdige ontwapening van een kleine speler de wereldvrede niet dichterbij brengt. Nucleaire afschrikking maakt immers cruciaal onderdeel uit van de strategie van de NAVO, waarin Nederland een betrouwbaar bondgenoot wil zijn. Ons land is een van de vijf Europese NAVO-landen waar Amerikaanse tactische kernbommen liggen opgeslagen en waarvan de luchtmacht belast is met een kernwapentaak.
Het kabinet wil wel ’kansen identificeren’ om te zorgen dat Rusland en Amerika hun kernraketten voor de middellange afstand terugtrekken uit heel Europa. De kans daartoe is echter niet bepaald groter geworden sinds Rusland het INF-verdrag schendt dat de wapens aan banden legt. Het kabinet staat wel achter het Amerikaanse besluit om het, na de Russische schending ervan, op te zeggen.
MSN 18.04.2019 De nieuwe F-35 jachtvliegtuigen moeten ook kernwapens kunnen afwerpen. Dat schrijven minister Blok van Buitenlandse Zaken en minister Bijleveld van Defensie binnenkort in een brief aan de Tweede Kamer.
D66-fractievoorzitter Jetten had zich in januari nog verzet tegen dit voornemen, maar Nederland moet aan zijn NAVO-verplichtingen voldoen, zo schrijft het kabinet.
Nucleaire taak
De huidige Nederlandse gevechtsvliegtuigen, de F-16, vervulden ook al die taak. Nederland is een van de NAVO-bondgenoten met een speciale nucleaire taak. Die bondgenoten beschikken over vliegtuigen die kernwapens kunnen afwerpen. Ook is het jaren een publiek geheim dat op vliegbasis Volkel kernwapens liggen opgeslagen.
Nederland wil die taak binnen de NAVO blijven vervullen, maar tegelijkertijd actief inzetten op kernwapenvrij Europa, zo schrijf het kabinet in een brief. Daarnaast wil Nederland in VN-verband inzetten op een grote ontwapeningscommissie. Doel zou moeten zijn dat ons land op de lange termijn de kernwapen-taak niet meer hoeft te vervullen, maar zover is het nog niet.
Het gaat dan om het “het terugtrekken van alle Russische en Amerikaanse sub-strategische kernwapens uit geheel Europa – van de Atlantische Oceaan tot aan het Oeralgebergte”, zo schrijven Blok en Bijleveld.
Kernwapenwedloop
De vorige Tweede Kamer was in meerderheid tegen de nucleaire taak voor de F-35, tegen de zin van het toenmalige kabinet. De belangrijkste adviseur van het kabinet over buitenlands beleid, de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV), schreef in januari dat de F-35 de kernwapentaak moet behouden.
De AIV maakt zich zorgen over een dreigende kernwapenwedloop, ook nu Rusland en de VS een belangrijk verdrag uit de Koude Oorlog willen schrappen.
D66 is geen voorstander
D66-fractievoorzitter Jetten zei in februari in het Radio1-programma Met Het Oog Op Morgen dat hij ‘geen voorstander’ is van kernbommen onder de Nederlandse vliegtuigen.
“Ik heb veel liever een debat over betere Europese defensie-samenwerking. Meedoen in de wedloop met kernwapens op onze vliegtuigen, draagt niet bij aan een veiligere wereld.”
‘Niet naïef zijn’
Toch blijft het kabinet dus achter de nucleaire taak staan, ook omdat Nederland in NAVO-verband geen ‘nee’ wil zeggen. “Een lange periode van relatieve stabiliteit en voorspelbaarheid in Europa lijkt voorbij”, schrijven de ministers.
“We kunnen het ons niet veroorloven naïef te zijn over de veranderende context en de implicaties voor Nederland.”
Telegraaf 06.03.2019 Nederland is in 2002 onzorgvuldig begonnen aan de aanschaf van het dure nieuwe gevechtsvliegtuig JSF, vindt de Algemene Rekenkamer. Nederland maakte „een valse start” door al mee te doen aan de ontwikkeling van het toestel, nog voordat er was besloten of het ook zou worden aangekocht. De aankoop van 4,5 miljard euro is de grootste voor Defensie ooit.
Nederland besloot destijds deel te nemen aan de ontwikkeling van de opvolger van de F-16, die officieel F-35 heet. Daardoor konden regering en parlement in de jaren die volgden niet langer in alle vrijheid beslissen wat ze van Defensie verwachten, welk materieel daarvoor nodig is en wat ze daarvoor kunnen en willen uitgeven, constateert de Rekenkamer.
De Rekenkamer, die toeziet op de uitgaven van het Rijk, trekt elf lessen uit het decennialange gesteggel over de aankoop van de JSF. Die moeten de Tweede Kamer helpen in het vervolg beter greep te houden op dure aankopen als deze. Nederland wil de komende jaren miljarden uitgeven aan onder andere nieuwe onderzeeboten en fregatten.
ANP 06.03.2019 – Nederland is in 2002 onzorgvuldig begonnen aan de aanschaf van het dure nieuwe gevechtsvliegtuig JSF, vindt de Algemene Rekenkamer. Nederland maakte ,,een valse start” door al mee te doen aan de ontwikkeling van het toestel, nog voordat er was besloten of het ook zou worden aangekocht. De aankoop van 4,5 miljard euro is de grootste voor Defensie ooit.
Nederland besloot destijds deel te nemen aan de ontwikkeling van de opvolger van de F-16, die officieel F-35 heet. Daardoor konden regering en parlement in de jaren die volgden niet langer in alle vrijheid beslissen wat ze van Defensie verwachten, welk materieel daarvoor nodig is en wat ze daarvoor kunnen en willen uitgeven, constateert de Rekenkamer.
De Rekenkamer, die toeziet op de uitgaven van het Rijk, trekt elf lessen uit het decennialange gesteggel over de aankoop van de JSF. Die moeten de Tweede Kamer helpen in het vervolg beter greep te houden op dure aankopen als deze. Nederland wil de komende jaren miljarden uitgeven aan onder andere nieuwe onderzeeboten en fregatten.
AD 04.02.2019 Binnen de coalitie is onenigheid over de inzet van het nieuwe gevechtsvliegtuig F-35 (voorheen de JSF). VVD en CDA ergeren zich aan de opstelling van coalitiepartner D66.
D66-fractievoorzitter Rob Jetten zei dit weekeinde dat de opvolger van de F-16 niet de mogelijkheid moet krijgen om kernbommen af te werpen.
Daarmee loopt Jetten vooruit op een besluit van het kabinet. Premier Mark Rutte wilde er afgelopen vrijdag nog niets over zeggen, maar nu blijkt dat de regeringspartijen verdeeld zijn. VVD en CDA willen namelijk wél dat de F-35 nucleaire bommen kan vervoeren. De ChristenUnie was vroeger ook tegen, en dat is volgens Kamerlid Joël Voordewind nog steeds zo.
De bewogen geschiedenis van de F-35
De opvolger van de F-16
Op 30 januari droeg fabrikant Lockheed Martin in Fort Worth (Texas) de meest omstreden aankoop in de moderne geschiedenis officieel over aan de Nederlandse luchtmacht. Het gaat om de F-35 Lightning II, voorheen beter bekend als de Joint Strike Fighter (JSF). De F-35 vervangt de F-16, die Defensie al sinds 1979 in gebruik heeft.
De aanschaf van de JSF ging bepaald niet zonder slag of stoot. De onheilspellende berichten volgden elkaar sinds 2001 in rap tempo op. Het paradepaardje van de luchtmacht had scheurtjes en zwakke plekken. Was kwetsbaar voor onweer. Had software die niet werkte. Bommen die niet vielen. Er waren problemen met de geavanceerde helm.
Piloten die nekletsel zouden oplopen bij het gebruik van de schietstoel. En de kosten? Die bleven maar oplopen. Eerst kon Defensie er 85 kopen. Later hoopte de minister op 68. Het werden er 37. De acht exemplaren die Nederland in 2019 aankoopt zouden tegen de 90 miljoen euro per stuk moeten kosten.
Daarvoor krijgt ons land volgens het ministerie heel wat terug. Defensie noemt het ‘het meest geavanceerde jachtvliegtuig ooit gebouwd’. ‘Het vliegtuig bevat stealth-technologie, haalt supersonische snelheid, heeft krachtige sensoren, grote wapencapaciteit en wereldwijde inzetbaarheid. Verder heeft de F-35 het vermogen gegevens te verzamelen, te analyseren en te delen’, zo valt te lezen op de website van het ministerie.
,,D66 is inconsequent”, vindt VVD-Kamerlid André Bosman. ,,De partij pleit altijd voor meer Europese samenwerking op defensiegebied, maar wil in dit dossier ineens een alleingang maken. We hebben een verantwoordelijkheid voor onze NAVO-partners. Daar kunnen we ons niet ineens aan onttrekken.’’
Onverantwoord
CDA’er Martijn van Helvert verwijt zijn coalitiegenoten ‘onverantwoord gedrag’. ,,Je kunt NAVO-afspraken niet eenzijdig opzeggen’’, zei hij maandag op Radio 1. Volgens hem heeft Nederland de F-35 juist gekocht, mede omdat hij kernwapens kan vervoeren. In een tijd waarin de spanningen met Rusland oplopen, moet Nederland volgens het CDA niet voor zijn verantwoordelijkheid weglopen.
Vorige week werd het eerste F-35-gevechtstoestel afgeleverd. De komende vijf jaar krijgt de Nederlandse luchtmacht er 37. Nederland is een van de weinige NAVO-landen waarvan de luchtmacht nucleaire bommen kan vervoeren. Op de militaire vliegbasis Volkel liggen waarschijnlijk ook nucleaire bommen die door onze huidige F-16’s kunnen worden afgeworpen.
Afschrikken
Dat moeten de opvolgers van de F-16 ook kunnen, bepleitte de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) vorige week nog. In een alarmerend rapport wees de raad op de dreiging van een nieuwe kernwapenwedloop.
Juist in een tijd van oplopende dreiging, moeten we een eventuele vijand kunnen afschrikken, vindt de raad. Anders zou Nederland de Verenigde Staten en andere NAVO-bondgenoten tegen zich in het harnas jagen.
Volgens VVD’er Bosman hoeft de F-35 niet per se te worden verbouwd voor het vervoeren van nucleaire bommen. ,,Het is een universeel ophangsysteem onder het toestel. Dan maakt het niet uit of er een kernkop op zit of niet. Het is dus vooral een politieke afweging: wat willen we als Nederlandse luchtmacht bijdragen?’’
NOS 03.02.2019 D66 blijft tegen het uitrusten van de Joint Strike Fighter met kernwapens. Partijleider Rob Jetten zei in Met het Oog op Morgen dat kernwapens op vliegtuigen niet leiden tot een betere wereld. Hij reageert daarmee op een rapport van de Adviesraad Internationale Vraagstukken dat eerder deze week verscheen.
De Raad, onder voorzitterschap van oud-CDA-voorman en voormalig NAVO-secretaris-generaal Jaap de Hoop wil dat de F-35 de kernwapentaak van de F-16 overneemt. “Kernwapens zijn vreselijke wapens, Maar je moet niet in een situatie komen waarin een ander je gaat bedreigen zonder dat je daar op zou kunnen reageren”, zei AIV-voorzitter De Hoop Scheffer.
Een meerderheid van de Tweede Kamer steunde in 2013 een motie van de SP waarin staat dat de JSF (F-35) niet moet worden uitgerust met kernwapens. Ook de huidige regeringspartijen CDA, D66 en ChristenUnie steunden toen die motie. De ministers Hennis en Timmermans legden die motie echter naast zich neer, omdat Nederland in NAVO-verband een kernwapentaak heeft.
Onveiliger
De adviesraad waarschuwt nu dat de wereld onveiliger aan het worden is door de ontwikkeling en verspreiding van kernwapens. En afgelopen week kondigden de presidenten van de VS en Rusland, Trump en Poetin, aan dat ze het INF-verdrag uit 1987 opzeggen. Dat verdrag verbiedt de productie van raketten voor de middellange afstand (500 tot 5500 kilometer).
Jetten erkent dat de wereld onveiliger aan het worden is, “door de Russen en de Chinezen en door de opstelling van Trump”. Maar Jetten ziet liever een debat over betere Europese samenwerking, zodat Europa zijn eigen veiligheid beter kan waarborgen.
Telegraaf 01.02.2019 In Amerika wordt de F-35 gepresenteerd, die onze F-16’s moeten vervangen. Piloten kijken verlekkerd naar de nieuwe gevechtsvliegtuigen.
Telegraaf 01.02.2019 Nu de Koninklijke Luchtmacht in hoog tempo nieuwe F-35 toestellen krijgt, moeten er ook piloten worden klaargestoomd voor het vliegen in de nieuwkomer. Dat gebeurt op de luchtmachtbasis Luke in Arizona.
AD 01.02.2019 Een keer per ongeluk de helm laten vallen kan duur uitpakken voor Nederlandse JSF-piloten die nu worden opgeleid in het Amerikaanse Phoenix. Hun bijzondere hoofddeksel kost maar liefst een half miljoen euro, blijkt tijdens een bezoek aan de piloten-academie op Luke Air Force Base. Maar dan heb je ook wel wat.
De helm is met een kabel verbonden aan de sensoren van de F-35 waardoor ze alle belangrijke informatie geprojecteerd krijgen op hun vizier, demonstreert een Amerikaanse piloot. Zo kunnen ze zien hoe hard en hoog ze vliegen, maar dat niet alleen.
Dankzij zes infrarood sensoren rondom het vliegtuig kijken ze ook dwars door wanden van hun eigen cockpit. En dat is vooral handig tijdens nachtmissies waar ze met het blote oog niet kunnen waarnemen wat er op bijvoorbeeld op de grond gebeurt.
Elke Nederlandse piloot krijgt zo’n op maat gemaakte helm als ze straks op de Amerikaanse ‘Top Gun school’ terechtkomen. Deze basis is een waar walhalla voor de vliegers. Hier staan straks meer dan 140 gloednieuwe F-35’s. Bijna vier keer meer dan de 37 die de Nederlandse luchtmacht heeft gekocht. Elke dag stijgen hier gemiddeld zo’n 100 F-35’s op voor trainingsmissies.
Beste piloten
Op deze basis net buiten Phoenix worden alle Amerikaanse en Europese F-35 jachtvliegers klaargestoomd om de beste piloten ter wereld te worden. Nu al krijgen de twee Nederlandse instructeurs hun opleiding en zelfs voor deze mannen met hun ruime ervaring op de F-16 is zo’n overstap enorm wennen, weet commandant van de Nederlandse F-35 opleiding overste Van Woerden.
Het voelde alsof hij van een 20 jaar oude auto in een gloednieuwe stapte. ,,Je weet dat je kan vliegen, maar de eerste keer in een F-35 heb je zelfs geen idee hoe hij aan gaat of hoe de cockpit open gaat. Het is echt een heel ander toestel.’’
De JSF is zo ontworpen dat het veel vliegtaken van de piloot overneemt. Daardoor kunnen de vliegers zich concentreren op hun missie, maar ook dat voelde de eerste keer voor Van Woerden onwennig. ,,Het is een beetje alsof je mannelijkheid wordt afgenomen.
In de F-16 moesten we alles zelf doen, maar nu gaat vliegen bijna vanzelf. Als je daar eenmaal aan gewend bent, is het wel een verademing want we kunnen ons nu bezighouden met waar het echt om gaat.’’
Het hypermoderne toestel zorgt voor de nodige hoofdbrekers bij de vlieginstructeurs. Want dankzij de zeer geavanceerde sensoren ziet het alles en iedereen op het slagveld. Tegelijkertijd zorgt een speciale verflaag ervoor dat het apparaat zelf vrijwel onzichtbaar blijft.
Dat maakt het lastig om met anderen te oefenen, omdat zij geen idee hebben dat de F-35 er is. En dus wordt er nu hard gewerkt aan een virtueel systeem waarmee het voor F-35 vliegers wel uitdagend wordt om te oefenen.
NU 31.01.2019 De F-35 moet net als de huidige F-16 ook kernwapens kunnen afwerpen, stelt de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) in een advies aan het kabinet. De nucleaire taak van de F-16’s is onderdeel van de NAVO-verplichting. De F-35 gaat de komende jaren de F-16 vervangen bij de luchtmacht.
In 2014 sprak een meerderheid van de Tweede Kamer zich er tegen de zin van het kabinet nog voor uit om de F-35 die nucleaire taak niet te geven.
Sindsdien zijn de internationale verhoudingen drastisch gewijzigd. Rusland heeft de Krim geannexeerd en zich gemengd in de strijd in Oost-Oekraïne.
De AIV maakt zich verder zorgen over een dreigende kernwapenwedloop. Nederland zou binnen de Verenigde Naties moeten pleiten voor de instelling van een gezaghebbende internationale commissie die met alle negen kernwapenlanden gaat praten over vermindering van nucleaire wapens.
Verder moet alles in het werk worden gesteld om het INF-verdrag voor nucleaire wapens voor de middellange afstand te redden, aldus de adviesraad. Rusland schendt dat verdrag en daarom willen de Amerikanen ervan af.
Het AIV gaat niet in op de vraag of de NAVO dan ook nieuwe kernwapens in Europa moet gaan plaatsen als vergelding voor de nieuwe Russische kernwapens.
NU 30.01.2019 Na twee testtoestellen wordt woensdag in de Verenigde Staten de eerste operationele F-35 Lightning II officieel overgedragen aan de Nederlandse luchtmacht. Dat gebeurt tijdens een speciale ceremonie in Fort Worth in de staat Texas.
Lockheed Martin bouwt het toestel, ook wel bekend als de Joint Strike Fighter (JSF). Dit jaar draagt de fabrikant nog zeven F-35’s over aan de luchtmacht. Twee hiervan worden in de fabriek in Italië gebouwd en die worden eind dit jaar op vliegbasis Leeuwarden gestationeerd. De andere blijven in de VS voor trainingen.
Bij de ceremonie zijn onder anderen staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) en de Commandant der Strijdkrachten, Rob Bauer.
De F-35 is de vervanger van de F-16 waarmee de luchtmacht sinds 1979 vliegt. In totaal koopt Defensie 37 van deze gevechtsvliegtuigen, die voor de radar minder zichtbaar zijn. Het ministerie kondigde vorige maand aan nog eens vijftien F-35’s te willen aanschaffen. De testtoestellen werden al in 2013 geleverd.
De ontwikkeling van de F-35 is een internationaal project onder Amerikaanse leiding waaraan ook Nederland deelneemt. Het project duurde veel langer dan verwacht en er waren veel tegenslagen, onder meer op het gebied van de software.
NOS 30.01.2019 We hebben er eigenlijk al twee in het bezit, maar de nieuwe F-35-gevechtsvliegtuigen waren nog niet officieel aangeboden. Tot vanavond. In Texas, bij fabrikant Lockheed Martin, rolde ‘onze’ derde F-35 officieel van de band. Onder anderen staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken en Commandant der Strijdkrachten Bauer waren daarbij aanwezig.
Bekijk hieronder beelden van de feestelijke onthulling van de F-35:
De ‘doop’ van de derde F-35 van de Nederlandse luchtmacht
De eerste twee Nederlandse F-35-toestellen zijn al sinds begin 2013 in de lucht. Er hebben ook al Nederlandse piloten in gevlogen. Maar omdat het kabinet toen nog niet officieel had besloten dat de F-35-vliegtuigen de veertig jaar oude F-16 zouden vervangen, is dat toen niet gevierd, zegt Defensiewoordvoerder Sidney Plankman. Hij vergelijkt de ceremonie met het dopen van een schip. “Alleen hebben we hier geen fles tegenaan gegooid.”
Volgens staatssecretaris Keijzer is de overdracht van de F-35 een mijlpaal voor defensie. De ‘doop’ van dit derde toestel kwam er dan ook niet zonder slag of stoot. Er gingen ruim twee decennia vol politieke onzekerheid en gekibbel over kosten aan vooraf. Dat begon in 1996, toen het kabinet-Kok I besloot dat de F-16-gevechtsvliegtuigen op termijn moesten worden vervangen.
Zes jaar later stapte het tweede kabinet-Kok in het Joint Strike Fighter-programma van het Amerikaanse ministerie van Defensie, samen met acht andere landen. Binnen dat project, dat al een paar jaar liep, werd een nieuw type gevechtsvliegtuig ontwikkeld. Uiteindelijk kwam de F-35 van Lockheed Martin als beste uit de bus.
Wat kan de F-35 wat de F-16 niet kan?
De F-35-toestellen maken de strijd gemakkelijker, zegt Defensiewoordvoerder Sidney Plankman. “Waar de F-16 een wapenplatform was, is de F-35 een datastofzuiger.”
De verschillen:
De F-35 is moeilijker te zien op de radar en kan daardoor ongezien door vijandelijk gebied vliegen.
Het toestel heeft betere sensoren, die allerlei informatie kunnen oppikken. Daardoor is de F-35 bijvoorbeeld in staat om de vijand eerder te zien dan dat de vijand hem ziet, aldus Plankman. Ook kan het gevechtsvliegtuig gemakkelijk informatie delen met andere vliegtuigen of met de grond.
Het waarschuwingssysteem van de F-35 is beter dan dat van de F-16. Het systeem moet de piloot waarschuwen voor raketten die het toestel naderen.
Nederland stak in 2002 800 miljoen dollar in het JSF-project. In ruil daarvoor kregen Nederlandse bedrijven de kans om mee te bouwen aan het gevechtsvliegtuig. Maar of Nederland de nieuwe toestellen ook daadwerkelijk zou kopen, wist het kabinet toen nog niet, hoewel toenmalig premier Kok er wel op wees dat “de aankoop van dat vliegtuig” steeds logischer werd “naar de mate waarin je langer deelneemt in de ontwikkeling”.
Al vanaf het begin was er veel kritiek op het JSF-project. Zo vielen de kosten hoger uit dan gedacht en waren er softwareproblemen. Maar het kabinet bleef erbij dat deelname goed was voor het Nederlandse bedrijfsleven. En we konden altijd nog terug, was de gedachte.
Crisis
Overigens was de kritiek niet voorbehouden aan de oppositie. Ook bij de verschillende coalitiepartners die met de JSF te maken hadden, was er discussie over het project. De PvdA had er bijvoorbeeld grote moeite mee. In het kabinet-Balkenende IV, waarin de PvdA met CDA en ChristenUnie samenwerkten, dreigde in 2009 zelfs een crisis te ontstaan over de aankoop van twee testtoestellen.
Volgens de PvdA kostte het JSF-project te veel en leverde het te weinig op. Onder druk van de sociaaldemocraten werd daarom uiteindelijk maar één testvliegtuig aangeschaft in plaats van twee. Een jaar later besloot het eerste kabinet-Rutte alsnog dat er een tweede testtoestel zou komen.
Testvliegtuigen
Nederlandse gevechtsvliegers moeten eerst een opleiding volgen voordat ze in een F-35 mogen vliegen. Sinds 2013 wordt er in de Verenigde Staten met twee Nederlandse F-35-vliegtuigen geoefend. Inmiddels zijn daar vijf Nederlandse piloten omgeschoold van F-16- tot F-35-vlieger. Twee piloten volgen de opleiding nu. Dat aantal neemt mondjesmaat toe, aldus Defensie.
In 2016 waren de twee Nederlandse F-35’s trouwens al even in Nederland, om bewoners rond de militaire vliegvelden van Leeuwarden en Volkel te laten horen hoeveel geluid het toestel produceert. Ook maakte een van de vliegtuigen een rondvlucht boven Nederland.
Ondertussen begon de ontwikkeling in de papieren te lopen. In december 2010 werd bekend dat de kosten voor het hele JSF-project 1,4 miljard euro hoger uitkwamen dan van tevoren was ingeschat. Twee jaar later concludeerde de Algemene Rekenkamer dat het duurder zou zijn om te stoppen met het project dan om ermee door te gaan. De Tweede Kamer had er namelijk bij het kabinet op aangedrongen om zich helemaal uit het project terug te trekken.
Dat gebeurde dus niet. In 2013, op Prinsjesdag, hakte het kabinet – we zijn inmiddels aanbeland bij Rutte II (VVD en PvdA) – de knoop door. Toenmalig minister Hennis van Defensie maakte bekend dat Nederland 37 F-35’s wilde aanschaffen voor in totaal 4,5 miljard euro. Het oorspronkelijke plan was overigens om 85 vliegtuigen te bestellen. Maar door de oplopende kosten per stuk was daar geen budget meer voor.
37 vliegtuigen, is dat genoeg?
Eerst zouden we 85 F-35’s aankopen, dat werden er 68, 56 en toen 37. Is dat wel genoeg om de 61 F-16-vliegtuigen die we nu hebben te vervangen? Volgens Sidney Plankman van Defensie zijn 37 vliegtuigen “het minimale aantal” dat nodig is voor de verdediging van het Nederlandse luchtruim, missies, opleidingen en onderhoud.
Afgelopen december maakte minister Bijleveld van Defensie bekend dat het kabinet-Rutte III de intentie heeft om vijftien extra F’-35’s (een zogeheten ‘squadron’) aan te schaffen, als onderdeel van een plan om de Nederlandse bijdrage aan de NAVO te vergroten.
Wat dat kost, wordt pas duidelijk in het voorjaar. Plankman: “Vanuit militair perspectief heb je eigenlijk vier squadrons nodig, ofwel zestig vliegtuigen. Maar de intentie voor een extra squadron is al een mooie eerste stap.”
De Nederlandse F-35-toestellen die in de Verenigde Staten van de band rollen, komen niet meteen naar Nederland. Ze gaan eerst naar Luke Airforce Base in Phoenix, Arizona. Daar worden sinds begin dit jaar ook de Nederlandse F-16-piloten omgeschoold. Pas in oktober komt de eerste Nederlandse F-35 naar Nederland – dit keer niet voor een rondvlucht of test, maar ‘voor het echie’.
Volgens staatssecretaris Keijzer hebben de productie en het onderhoud van de F-35 Nederlandse ondernemers en kennisinstellingen inmiddels al 1,4 miljard euro opgeleverd aan contracten en omzet.
Het kabinet verwacht dat het gevechtsvliegtuig in Nederland uiteindelijk kan leiden tot nog eens 15 tot 20 miljard euro aan onderhoudscontracten en meer dan 1600 vaste banen. Bij de ceremonie werd bekend het Drentse bedrijf Fokker voor honderden miljoenen euro’s onderdelen mag gaan leveren voor de productie van de F-35.
Telegraaf 30.01.2019 De F-35 wordt vandaag gepresenteerd als opvolger van de F-16. Nederland bestelde 37 toestellen en De Telegraaf kreeg een exclusief kijkje in de fabriek in Texas.
Telegraaf 30.01.2019 Met de feestelijke presentatie van de eerste F-35 die klaar is voor operaties in Fort Worth (Texas), viert de Koninklijke Luchtmacht vandaag het einde van de meest complexe en langdurige aanschaf van een nieuwe straaljager ooit.
AD 30.01.2019 Ruim twintig jaar is er gepraat, gebouwd en getest, maar vandaag gaat bij de Nederlandse luchtmacht de vlag uit. Hun nieuwste aankoop, de Joint Strike Fighter (JSF), is eindelijk klaar voor het echte werk. Vanavond rolt het eerste operationele toestel uit de fabriek.
Ze rijden in golfkarretjes. Op kleurige fietsen. Of driewielers. De hal waar medewerkers van fabrikant Lockheed Martin in Texas sleutelen aan de nieuwste generatie straaljagers is met een lengte van 1,6 kilometer zo immens groot dat er rondlopen bijna niet te doen is.
Twintig maanden hebben ze in deze ‘kraamkamer’ nodig om de 33.000 afzonderlijke onderdelen van één F-35 in elkaar te puzzelen. Een gigantische klus waar alles draait om precisie, vertelt een medewerker tijdens een rondleiding als hij even stopt bij de spuiterij.
Hier voorzien geautomatiseerde robotarmen het frame van een speciale lik verf waardoor het toestel bijna onzichtbaar is voor radar. ,,Als er te veel verf op zit is het toestel te zwaar. Zit er te weinig op dan is het niet meer onzichtbaar voor vijandelijke radar.’’
Terwijl de medewerkers onverstoorbaar doorsleutelen, maken ze in een hal verderop de eerste operationele Nederlandse F-35 klaar voor een grootse ceremonie. Hier draagt fabrikant Lockheed Martin vanavond om 17 uur Nederlandse tijd de meest omstreden aankoop in de moderne geschiedenis officieel over aan de Nederlandse luchtmacht.
Echte werk
Vijf jaar geleden al kreeg Nederland twee toestellen waarmee ze in Amerika uitvoerig hebben kunnen testen. Nu zijn de toestellen klaar voor het echte werk. Een moment waar vlieger Bert de Smit en hoofd van het F-35 project reikhalzend naar uitkijkt. Afgelopen jaren heeft hij het toestel volwassen zien worden en hij zou niets anders meer willen. ,,Ik heb nooit één moment gedacht: had ik nu de F-16 nog maar’’
Vliegen in een F-35 is een compleet andere wereld. Het toestel neemt veel werk uit handen van de piloot waardoor ze echt kunnen focussen op hun missie. Maar het meest verbluffend vindt De Smit de onzichtbaarheid op vijandelijke radar. Meermaals heeft de piloot zich in oefeningen afgevraagd hoe het kan dat hij wel alle systemen ziet die hem het leven zuur kunnen maken, maar hijzelf niet wordt opgemerkt. ,,Dat is echt heel erg wennen als je uit een F-16 komt.’’
Met de eerste acht toestellen gaat Nederland in Amerika piloten opleiden. Vanaf oktober rollen uit de Lockheedfabriek in Italië nog eens 29 toestellen die in Nederland worden gestationeerd. Eerst op luchtmachtbasis Leeuwarden, daarna op Volkel. In 2021 moeten ze dan alle 37 operationeel zijn.
Hoewel Nederland vijf jaar na de meest omstreden aankoop uit geschiedenis nu echt op grote schaal met de F-35 aan de slag kan, is het toestel nog altijd niet volmaakt. Uit de laatste tussentijdse evaluatierapporten over de voortgang van het project blijkt dat er nog altijd problemen zijn met bijvoorbeeld het onderhoudssysteem. Het toestel zou onderhoudstaken al tijdens de vlucht naar monteurs kunnen sturen, maar de dataverbinding van het toestel is nog te gevoelig voor hackers.
Het zijn zeker niet de eerste technische tekortkomen. Het toestel werd geplaagd door een lange lijst gebreken, die inmiddels wel zijn opgelost. Zo bleek in 2017 het zuurstofsysteem niet goed te werken, vielen cockpitschermen en de helm gelijktijdig waardoor het toestel zeer moeilijk werd te besturen en stortte vorig jaar zelfs nog een testtoestel neer. Er was een montagefout gemaakt met de brandstofbuis.
Dat het toestel er überhaupt is gekomen mag met zoveel onvolkomenheden bijna een wonder heten. En toch is dat een onterecht beeld, vinden luchtmachtgeneraal Dennis Luyt en Commandant der Strijdkrachten Rob Bauer. Want elk project waarbij zoveel nieuwe technologie komt kijken, is gewoon ingewikkeld en heeft te maken met tegenvallers.
Toch heeft Luyt zelf ook weleens gedacht; laten we maar stoppen met het hele project. ,,Maar vooral omdat het zo politiek beladen was. Voor mij is er nooit een moment van twijfel geweest over het toestel zelf. Dit apparaat brengt ons zoveel meer dan wat we hadden’’, zegt Luyt.
Voor de legertop staat vast dat de krijgsmacht met de F-35 een grote sprong voorwaarts maakt en weer veertig jaar vooruit kan. Al was er de afgelopen jaren flink wat kritiek, met 5,2 miljard euro de duurste aankoop ooit binnen de krijgsmacht.
Nederland zou zo’n hightechtoestel helemaal niet nodig hebben. Het kan nu meedoen met de grootmachten in de openingsfase van een militair conflict, maar die rol past niet het best bij Nederland, concludeerde instituut Clingendael nog in 2013. Een eenvoudiger toestel zou dan ook volstaan.
Hoogste baas
Maar bij de krijgsmacht zijn ze het daar niet mee eens. Commandant Bauer: ,,Natuurlijk hadden wij een ander toestel kunnen kopen. Maar dan waren we waarschijnlijk eerder tegen de technologische grenzen aangelopen en dan had de publieke verontwaardiging de komende jaren groot geweest. Want waarom hadden we veel geld uitgetrokken voor iets dat alweer snel zou zijn verouderd?’’
De hoogste baas is in elk geval maar wat blij dat hij de beschikking krijgt over het meest geavanceerde toestel dat er op dit moment te koop is. ,,Zonder dit vijfde generatie toestel ontzeggen we onszelf een deel van de wereld waarin we niet kunnen opereren. Russische verdedigingssytemen zijn steeds geavanceerde geworden en bovendien mobieler.
Die staan ook in Syrië. In Libië. Venezuela. Hierdoor is het voor de huidige F-16’s ingewikkelder om luchtoverwicht te krijgen. Het kan wel, maar zal tot meer verliezen leiden.’’
Opdrachten
Niet alleen bij defensie zijn ze gelukkig met de komst van de F-35. Ook het bedrijfsleven blikt tevreden terug. Omdat Nederland sinds 2002 meedeed aan de ontwikkeling van het toestel is er inmiddels voor anderhalf miljard euro aan orders binnen gehaald. Zo’n honderd Nederlandse bedrijven leveren nu aan Lockheed Martin.
En dat bedrag zal de komende jaren alleen maar meer worden, verwachten bedrijven. Al wordt het moeilijker om opdrachten binnen te halen. Inmiddels hebben dertien landen besloten om de JSF te kopen. Bedrijven uit die landen mogen ook allemaal meedingen naar nieuwe opdrachten van de straaljagerbouwer.
Telegraaf 17.12.2018 Het vliegende icoon de F-16 wordt nu echt vervangen door de F-35. Verslaggever Olof van Joolen over de gevolgen voor onze Nederlandse defensie.
NOS 14.12.2018 Het kabinet wil extra geld uittrekken voor defensie. Hoeveel precies wordt pas in het voorjaar bekend, maar het is al duidelijk dat het kabinet meer gevechtsvliegtuigen (JSF’s) wil en dat er ook weer Nederlandse tanks komen.
Minister Bijleveld zei na afloop van de ministerraad dat het kabinet met deze voornemens de afspraken die zijn gemaakt op de NAVO-top van juli wil nakomen. Toen is gezegd dat regeringen nog voor het eind van het jaar moeten vertellen hoe veel extra ze aan defensie gaan uitgeven en hoe ze dat gaan besteden. Met name de Amerikaanse president Trump heeft er al verschillende keren over geklaagd dat de Europese NAVO-landen militair gezien te veel op de Verenigde Staten leunen.
Minister Bijleveld: “We willen investeren in F-35-vliegtuigen, tanks en special forces.”
Instabiele omgeving
Het kabinet wil investeren in vijf prioriteiten: extra F-35-jachtvliegtuigen (beter bekend als de JSF), uitbreiding van vuurkracht op land en zee, versterking van de speciale eenheden, en meer cyber- en informatie-capaciteit. Als het kabinet helemaal aan de wensen van de NAVO wil voldoen, zouden er op termijn 15 JSF’s kunnen worden gekocht, bovenop de nu al afgesproken 37. Met slagkracht op land bedoelt Bijleveld dat er weer tanks komen.
Volgens de minister dragen de prioriteiten eraan bij dat de krijgsmacht sneller aanwezig kan zijn en krachtiger kan optreden, en dat optreden ook langer kan volhouden. Ze benadrukt dat de zogenoemde “veiligheidsomgeving” instabieler is geworden en dat er meer dreigingen zijn.
2 procent
De NAVO-landen hebben in 2014 afgesproken dat alle landen hun budget voor defensie in tien jaar moeten verhogen tot 2 procent van het bruto binnenlands product. Volgens Bijleveld ligt het Nederlandse percentage in 2024, zonder extra stappen, op 1,21.
Maar ze benadrukt dat het niet per se gaat om het halen van een percentage; het kabinet wil duidelijk maken dat het werkt aan voldoende capaciteit.
Telegraaf 14.12.2018 Het kabinet koopt onder meer extra F-35 gevechtsvliegtuigen (JSF). We spraken minister Bijleveld (defensie) na afloop van de ministerraad.
Elsevier 14.12.2017 Het kabinet Rutte koopt begin volgend jaar extra F35 jachtvliegtuigen. Hiertoe heeft het kabinet besloten in een poging te voldoen aan NAVO-verplichtingen.
Het kabinet heeft in een brief aan de NAVO eveneens laten weten dat Nederland meer geld uittrekt voor extra vuurkracht te land en op fregatten van de marine. Ook worden de cybercapaciteiten uitgebreid.
De Koninklijke Luchtmacht heeft al twee F35’s testvliegtuigen in de Verenigde Staten. Eind januari rollen de eerste van in totaal 35 nieuwe toestellen van de band in de fabriek van Lockheed Martin in Dallas-Fort Worth (Texas). Het kabinet wil de geplande JSF-vloot met ongeveer de helft uitbreiden: 15 extra toestellen.
Rutte beloofde Trump verplichtingen NAVO na te komen
In de nasleep van het bezoek bleef ook de Amerikaanse ambassadeur in Den Haag, Pete Hoekstra, het kabinet herinneren aan de toezeggingen. Achter de schermen was duidelijk dat vooral extra JSF-toestellen konden worden besteld. De luchtmacht heeft deze toestellen hard nodig en 37 – veel minder dan bij voorbeeld Noorwegen – was gewoon te weinig. Ooit had Nederland ruim 200 F16-jachtvliegtuigen en met het toenemen van de spanningen in de wereld, lag een grotere F35-vloot voor de hand.
Defensiebudget naar 16 miljard euro
Per saldo verdient Nederland aan de JSF, want Stork en andere bedrijven leveren essentiële onderdelen. Bovendien is het een Amerikaans wapenplatform, waardoor Nederland ‘plug and play’ met de Amerikanen blijft. Rutte zei in Elsevier Weekblad dat Nederland ‘na de Brexit het meest Atlantisch georiënteerde land van Europa’ moet zijn. Hij zei in een nadere toelichting dat hij uitsluitend let op prijs en kwaliteit van wapensystemen.
Ingewijden op Defensie zeggen dat het ministerie de afgelopen jaren zoveel moest bezuinigen, dat het niet eens meer beschikt over voldoende personeel en deskundigheid om zoveel extra miljarden ‘fatsoenlijk weg te zetten’. Daarom is extra JSF’s een hanteerbare methode: het versterkt de band met de Verenigde Staten en het bestellen van extra toestellen kost nauwelijks extra mankracht.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier Weekblad sinds 1994 de Nederlandse politiek.
AD 14.12.2018 Het kabinet belooft bij de Voorjaarsnota meer geld vrij te maken voor Defensie. Daarmee moeten extra JSF-straaljagers worden gekocht en maakt de Nederlandse tank een comeback.
Nederland committeert zich met het vandaag gepresenteerde plan aan extra defensie-uitgaven, zoals de Navo van alle landen in het bondgenootschap vraagt.
Voor het einde van 2018 moeten alle landen ‘een geloofwaardig plan’ indienen waarin ze uitleggen hoe ze in 2024 de Navonorm gaan halen: 2 procent van het bruto binnenlands product uitgeven aan defensie. De meeste Europese landen halen die norm nu niet. Nederland zit in 2018 op 1,35 procent.
Om hoeveel geld het begin volgend jaar gaat en wat dat betekent voor de haalbaarheid van die 2 procent, is nog onbekend, zegt minister Ank Bijleveld van Defensie in een interview dat morgen in deze krant staat. ,,Maar als het 5 miljoen wordt?
Nou, daar kunnen we niets voor kopen.’’ Ook wil ze nog niet vooruitlopen op het aantal F-35’s, zoals de JSF officieel heet. ,,Maar we hebben straks twee squadrons en de Navo vraagt om een derde. Dat zijn vijftien vliegtuigen.’’.
Eigen middelen
Nederland stootte een aantal jaar geleden alle tanks af. Wel werkt de krijgsmacht samen met Duitsland in een pantserdivisie. Dat is niet meer voldoende als de vuurkracht op land moet worden versterkt, aldus Bijleveld. ,,Daar moeten we zelf weer in investeren.’’
Ook zet het kabinet steviger in op cyber en de special forces, de elitemilitairen in Nederland. Zij moeten straks vooral betere ondersteuning en een betere uitrusting krijgen.
Extra investeringen in de krijgsmacht zijn nodig omdat de VS de andere lidstaten van de Navo al decennialang aanspoort om de lasten voor de verdediging van het bondgenootschap eerlijker te verdelen, zo schrijven ministers Bijleveld en Stef Blok (Buitenlandse Zaken) vandaag aan de Tweede Kamer. Ook neemt de instabiliteit in de wereld toe.
Telegraaf 14.12.2018 Nederland wil extra F-35 gevechtsvliegtuigen (JSF’s) kopen. Dat is een van de voornemens die het kabinet heeft om het defensiebudget op te krikken naar de NAVO-norm.
Nederland heeft zich er aan gecommitteerd dat die komt te liggen op twee procent van het bruto nationaal product. Nu ligt dat percentage nog op 1,17 procent. Minister Bijleveld (Defensie) vermeldt een wens van de NAVO voor een extra squadron, wat ongeveer 15 toestellen zouden moeten zijn. Nederland wilde er toe nu toe 37.
„Europa wordt steeds kwetsbaarder”, waarschuwt de bewindsvrouw. Het is daarom nodig om de lastenverdeling in de NAVO ’evenwichtiger’ te maken, vindt ze. Nederland wil daarom op vijf punten extra investeringen doen om aan de twee procent te komen.
Deze prioriteiten zijn extra F-35 jachtvliegtuigen, vuurkracht op land, vuurkracht op zee, special operations forces en liggen op het cyber en informatiedomein.
„Door middel van deze investeringen versterken we de slagkracht van onze krijgsmacht en het voortzettingsvermogen”, zegt Bijleveld. „Ook verbeteren we de inzetbaarheid zodat we indien nodig sneller aanwezig kunnen zijn bij conflicten.”
De Verenigde Staten zijn bij monde van president Trump pleitbezorger geweest van meer investeringen van de NAVO-landen, omdat Amerika een onevenredig groot deel van de kosten van het bondgenootschap op zich neemt.
Washington heeft Den Haag ook gevraagd om meer gebruik te mogen maken van een opslag- en onderhoudsterrein van het Amerikaanse leger in het Limburgse Eygelshoven, waar tanks gestationeerd staan. Nederland trekt de knip om hiertoe de faciliteiten de infrastructuur ter plaatse te verbeteren.
Kosten rapporteren
Het kabinet gaat het NAVO-hoofdkwartier voortaan de bruto-investeringen in defensie melden, in plaats van netto-uitgaven. Ook kosten die het ministerie van Buitenlandse Zaken maakt in het kader van defensie en andere kosten die aan de NAVO-definitie voldoen zullen worden gerapporteerd.
Daarmee zet het kabinet volgens Bijleveld ’een mooie stap’ richting de NAVO-norm van twee procent.
Hoeveel geld de coalitie precies extra gaat vrijmaken voor Defensie moet in de voorjaarsnota duidelijk worden. Volledig aan de tweeprocentsnorm voldoen noemt de CDA-bewindsvrouw ’irreëel’, want dat kost zeven miljard euro extra.
Vicepremier Ollongren (D66) wilde na de ministerraad niet bevestigen dat er extra geld naar defensie gaat, maar sprak alleen van een plan om defensie te versterken en verwees ook naar besluitvorming in het voorjaar.
Volgens Bijleveld neemt Nederland met dit defensieplan evenwel ’de huidige dreigingen serieus’. „We zijn een blijven een betrouwbare NAVO-bondgenoot.”
NOS 26.11.2018 In de buurt van luchtmachtbasis Leeuwarden wordt vandaag de eerste microfoon in gebruik genomen om geluidsoverlast te meten. Bewoners maken zich zorgen omdat de F-16 volgend jaar wordt vervangen door de F-35, oftewel de Joint Strike Fighter. Dit gevechtsvliegtuig veroorzaakt meer geluidsoverlast, vrezen de omwonenden.
Volgens Michiel Schrier, deputeerde van de provincie Friesland en voorzitter van de stuurgroep Geluidsmeetnet is het goed dat er nu al wordt begonnen met meten. “Je kunt pas een goed beeld krijgen als je dit een jaar van tevoren doet. Dan kun je goed het verschil meten tussen het geluid dat de F-16 en de F-35 maakt”, vertelt hij in het NOS Radio 1 Journaal.
Bewoners hebben posities zelf gekozen
Het meetnet bestaat uit zestien microfoons die op verschillende plaatsen rond de luchtmachtbasis worden geplaatst. “Het gaat om posities die door de bewoners zelf zijn uitgekozen omdat zij daar overlast ervaren”, zegt Schrier. Er is ook een mobiele post die op verschillende plekken kan worden ingezet om het geluid te meten.
Bewoners kunnen de metingen van het geluidsmeetnet nalezen op een website. Schrier: “De bewoners die overlast ervaren kunnen nu precies zien welk toestel er is overgekomen en hoeveel geluid dat heeft geproduceerd.”
Trainingsvluchten
Een ander voordeel is volgens Schrier dat nu gecontroleerd kan worden of de luchtmacht zich wel houdt aan de afspraken die met omgeving zijn gemaakt over de toegestane geluidsoverlast.
“Defensie zal de trainingsvluchten met de gevechtsvliegtuigen moeten blijven maken, maar ze moeten zich aan de geluidsnormen houden. Als blijkt dat ze daar met de F-35 niet binnen kunnen blijven, dan moeten ze ergens anders gaan vliegen.”
AD 22.11.2018 De Tweede Kamer wil dat het kabinet maatregelen neemt om te zorgen dat Nederland voor het onderhoud van de nieuwe JSF-vliegtuigen niet afhankelijk wordt van Turkije. ChristenUnie, VVD, CDA en SGP zien liever dat het motoronderhoud in Nederland wordt uitgevoerd.
Turkije is, net als Noorwegen en ons land, door de Amerikanen – die het toestel produceren – aangewezen als land dat in het motoronderhoud van in Europa gestationeerde gevechtsvliegtuigen mag doen. Dat vindt ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind onverstandig. ,,Dat maakt je op het moment van spanningen ontzettend afhankelijk.’’ Hij wijst er op dat er ook in het Verenigd Koninkrijk zorgen zijn over het Turkse motoronderhoud.
Op zijn initiatief werd bij het debat over de defensiebegroting een motie ingediend die het kabinet oproept dat onderhoud alleen in Nederland wordt gedaan. Nederland gaat de huidige F-16 gevechtsvliegtuigen vervangen voor F-35-toestellen, zoals de straaljager officieel heet.
Ruzie
Voordewind roept in herinnering dat Nederland in maart 2017 een hoogoplopende diplomatieke ruzie met het land kreeg, waardoor de banden tussen ons land en Turkije werden verbroken. Pas in juli van dit jaar werden de diplomatieke betrekkingen hersteld. ,,Wat zou er gebeuren als onze F-35’s daar staan? Krijg je die dan terug? Of worden de toestellen dan gegijzeld?’’
Volgens Voordewind moet Nederland ‘in ieder geval een plan-B hebben’. ,,De Amerikanen doen het onderhoud voor hun eigen toestellen ook zelf.’’ Volgens staatssecretaris Barbara Visser van Defensie is er geen sprake van dat Nederland afhankelijk wordt van Turkije.
Wel steunt ze het pleidooi van de Kamer om zoveel mogelijk onderhoudswerk door Nederland te laten doen. ,,Het moet ook voor andere landen heel aantrekkelijk zijn om voor onderhoud in Woensdrecht terecht te kunnen.’’
NU 19.11.2018 Voor het eerst gaat een eenheid van het Korps Nationale Reserve op buitenlandse missie. De parttime militairen van de landmacht worden verantwoordelijk voor de bewaking van de afbouw van de F-16-missie in Jordanië.
“Dat is uniek”, aldus luitenant-admiraal Rob Bauer, de hoogste militair van Nederland. Hij bracht het afgelopen weekend een bezoek aan de missies in Jordanië en Afghanistan.
Aan de inzet van de vier F-16’s vanuit Jordanië tegen de terroristische groepering Islamitische Staat (IS) komt op 31 december een einde. De terugtrekking duurt ongeveer twee maanden. In die tijd worden de troepen die hiervoor verantwoordelijk zijn, beveiligd door hooguit enkele tientallen reservisten.
Als het goed werkt, gaat het Korps Nationale Reserve in de toekomst vaker op buitenlandse missie, aldus Bauer. “Als de omstandigheden ernaar zijn.” Hij kan daardoor militairen van de landmacht in vaste dienst vrijspelen voor andere taken. Defensie kampt met een flink personeelstekort.
NU 31.10.2018 De Algemene Rekenkamer zegt dat het Amerikaanse ministerie van Defensie veel fouten heeft gemaakt in de rekeningen voor de ontwikkeling en aankoop van het gevechtsvliegtuig de Joint Strike Fighter (JSF).
Tussen januari 2017 en juni 2018 zijn door het ministerie 59 fouten in de Amerikaanse rekeningen voor de JSF ontdekt. In die periode kreeg Defensie in totaal 838 rekeningen voor het gevechtsvliegtuig. Nadat deze fouten aan het licht kwamen, is de controle op de rekeningen door het ministerie aangescherpt.
De Rekenkamer meldt dat door de controle het juiste bedrag is betaald voor het gevechtsvliegtuig.
De fouten zitten voornamelijk in de rekeningen van het Pentagon en niet in facturen van de fabrikanten van het toestel. Het is volgens de Rekenkamer belangrijk dat Defensie bij nieuwe grote aankopen goede afspraken met andere landen en leveranciers maakt en die ook goed controleert.
De JSF, ook wel F-35, is de opvolger van de F-16. Het kabinet trekt voor de aanschaf van 37 F-35’s in totaal 4,5 miljard euro uit.
Samen met Noorwegen gecontroleerd
De Algemene Rekenkamer heeft samen met Noorse collega’s onderzoek gedaan naar de rekeningen. Dat heeft ertoe geleid dat Defensie meer financiële informatie krijgt van het Pentagon en de Amerikaanse fabrikanten van het vliegtuig. Defensie controleert de Amerikaanse facturen goed, aldus de rekenkamer.
Het was voor het eerst dat het Pentagon Rekenkamers van partnerlanden toestemming gaf om de financiële gegevens van de F-35 (ofwel JSF) te bekijken.
Volgens de Rekenkamer vindt er in de VS geen onafhankelijke controle van de rekeningen plaats. De rekenkamers van de partnerlanden kunnen daar dus geen gebruik van maken.
De Amerikanen maken de JSF samen met Nederland, Noorwegen, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk, Turkije, Canada, Australië en Italië.
GroenLinks wil Defensie onder curatele
GroenLinks stelde woensdagochtend dat Defensie onder curatele moet worden gesteld. “Onder elke tegel die afgelopen jaar bij Defensie is omgekeerd, is een incident of schandaal gevonden”, klaagt Tweede Kamerlid Isabelle Diks.
De Kamer moet het op orde brengen van de gang van zaken bij Defensie daarom aanmerken als zogeheten ‘groot project’, vindt Diks. Dan moet verantwoordelijk staatssecretaris Barbara Visser (Defensie) de Kamer voortdurend en gedetailleerd op de hoogte houden van de vorderingen en de kosten.
Accountants controleren dan bovendien of de staatssecretaris de Kamer wel goed informeert.
Telegraaf 31.10.2018 De facturen die Nederland krijgt voor de ontwikkeling en aanschaf van de JSF-gevechtsvliegtuigen bevatten ’een aanzienlijk aantal fouten’, meldt de Algemene Rekenkamer. De controle op de rekeningen voor de toestellen wordt nu aangescherpt.
De Nederlandse rekenmeesters hebben samen met hun collega’s uit Noorwegen, dat land schaft de JSF ook aan, onderzoek gedaan naar de bonnetjes die de landen moesten betalen aan de Amerikaanse partners in het project. Een van de conclusies daaruit luidt: „Onderzoek in de VS laat zien dat er fouten worden gemaakt bij het doorberekenen van kosten van de JSF aan internationale partnerlanden.”
De JSF, ook wel de F35 geheten, is de opvolger van de F16. Nederland besloot eerder er 37 te bestellen en is van plan ongeveer 4,5 miljard euro uit te geven aan de toestellen. Om dat in goede banen te leiden is er meer controle nodig op de bonnetjes, zegt de Rekenkamer. Dat gaat nu ook gebeuren, er wordt meer onderliggende informatie van de vliegtuigbouwers gedeeld zodat facturen beter gecheckt kunnen worden.
59 fouten ontdekt
Het ministerie van Defensie controleert volgens de Rekenkamer desondanks nu al wel goed – op basis van de huidige beschikbare informatie – of er fouten zijn geslopen in de rekeningen die de vliegtuigbouwers presenteren. „In de periode januari 2017-juni 2018 hebben Nederlandse ambtenaren 59 keer fouten ontdekt en gecorrigeerd bij 838 betalingsverzoeken.”
Telegraaf 11.10.2018 De twee Nederlandse F-35’s worden gecontroleerd op mogelijke problemen met brandstofbuizen. Dat meldt Defensie. Een recente crash met een Amerikaanse F-35 is mogelijk veroorzaakt door een probleem met dat onderdeel. De Amerikanen houden hun toestellen 48 uur aan de grond voor inspectie.
De Nederlandse F-35’s, ook wel bekend als de JSF, staan op Edwards Air Force Base in Californië. Volgens een woordvoerder van Defensie stonden de toestellen deze dagen al aan de grond. Dat was al langer gepland. De F-35’s gaan maandag weer vliegen.
Eind september stortte een F-35 van de Amerikaanse mariniers neer in de buurt van Grays Hill in de staat South Carolina. Volgens de autoriteiten had de piloot zich met zijn schietstoel in veiligheid gebracht. De Amerikaanse mariniers hebben een ander type F-35 dan de Nederlandse luchtmacht.
Nederland krijgt in totaal 37 F-35’s. Vanaf volgend jaar gaan ze de F-16’s vervangen.
AD 11.10.2018 De twee Nederlandse F-35’s worden gecontroleerd op mogelijke problemen met brandstofbuizen. Dat meldt Defensie. Een recente crash met een Amerikaanse F-35 is mogelijk veroorzaakt door een probleem met dat onderdeel. De Amerikanen houden hun toestellen 48 uur aan de grond voor inspectie.
De Nederlandse F-35’s, ook wel bekend als de JSF, staan op Edwards Air Force Base in Californië. Volgens een woordvoerder van Defensie stonden de toestellen deze dagen al aan de grond. Dat was al langer gepland. De F-35’s gaan maandag weer vliegen.
Eind september stortte een F-35 van de Amerikaanse mariniers neer in de buurt van Grays Hill in de staat South Carolina. Volgens de autoriteiten had de piloot zich met zijn schietstoel in veiligheid gebracht. De Amerikaanse mariniers hebben een ander type F-35 dan de Nederlandse luchtmacht.
Nederland krijgt in totaal 37 F-35’s. Vanaf volgend jaar gaan ze de F-16’s vervangen.
NOS 11.10.2018 De komende 48 uur worden brandstofkleppen in alle toestellen gecontroleerd. Die kleppen zouden een rol hebben gespeeld bij een crash met een F-35 vorige maand.
De Verenigde Staten hebben besloten om voorlopig alle F-35’s, ook wel bekend als de JSF, voorlopig aan de grond te houden. De maatregel volgt na een ongeluk met een F-35-gevechtsvliegtuig eind vorige maand in South Carolina.
De piloot wist zich met de schietstoel in veiligheid te brengen. Uit onderzoek komt naar voren dat de brandstofkleppen mogelijk een rol hebben gespeeld bij het ongeval. Die kleppen worden de komende 48 uur bij de motoren van alle toestellen gecontroleerd en zo nodig vervangen.
Nederland heeft voor de F-35 gekozen als vervanger van de F-16. In 2019 moeten de eerste acht toestellen in gebruik worden genomen.
Het ministerie van Defensie laat weten dat er sprake is van een standaardprocedure. Als er bij een toestel een mankement wordt geconstateerd, worden dezelfde types wereldwijd even aan de grond gehouden om de onderdelen te controleren. “Ze controleren het en daarna gaan ze weer vliegen”, zegt een woordvoerder.
NU 11.10.2018 De Verenigde Staten houden hun F-35-gevechtsvliegtuigen, ook wel bekend als Joint Strike Fighters, tijdelijk aan de grond. De reden hiervoor is een recente crash van een van de toestellen.
Het Pentagon heeft besloten dat bepaalde brandstofkleppen in alle toestellen opnieuw moeten worden geïnspecteerd. Dat zal ongeveer 48 uur duren.
Eind september stortte een F-35 van de Amerikaanse mariniers neer in de buurt van Grays Hill in de staat South Carolina. Volgens de autoriteiten had de piloot zich met zijn schietstoel in veiligheid gebracht.
De Amerikaanse mariniers hebben een ander type F-35 dan de Nederlandse luchtmacht. Uit voorzorg worden de twee Nederlandse F-35’s ook gecontroleerd op mogelijke problemen met brandstofbuizen, meldt het Nederlandse ministerie van Defensie.
De gevechtsvliegtuigen staan op Edwards Air Force Base in het Amerikaanse Californië. Volgens een woordvoerder van Defensie stonden de toestellen deze dagen al aan de grond. Dat was al langer gepland. De F-35’s gaan maandag weer vliegen.
Nederland krijgt in totaal 37 F-35’s. Vanaf volgend jaar gaan ze de F-16’s vervangen.
AD 28.09.2018 De straaljagers die Nederland wil aanschaffen als vervanging van de F-16, worden steeds goedkoper. De prijs voor de Joint Strike Fighter of F-35 is inmiddels gedaald naar zo’n 89 miljoen dollar, omgerekend 77 miljoen euro, en kan nog verder zakken.
Begin vorig jaar kostte zo’n jet nog ruim 94 miljoen dollar. Inmiddels is de prijs met vijf miljoen dollar gedaald, zo’n 4,3 miljoen euro. Nederland heeft al twee testtoestellen en krijgt volgend jaar acht exemplaren. Uiteindelijk gaat de Nederlandse vloot JSF’s uit 37 toestellen bestaan.
De prijs daalt door grote bestellingen, onlangs nog een miljardenorder door de Amerikanen. Met een daling van de kosten was al vanaf het begin rekening gehouden. Het is de verwachting dat in 2020 de prijs is gedaald naar 80 miljoen dollar.
TM 21.07.2018 De Amerikaanse minister van Defensie, Jim Mattis, heeft in een brief aan het congres laten weten tegen de uitsluiting van Turkije uit het JSF-programma (F-35) te zijn. Hij benadrukt dat het straaljagersproject daardoor flinke vertraging kan oplopen.
Turkije is een belangrijke leverancier van onderdelen voor de JSF en een verbanning leidt tot verstoring van de internationale leveringsketen, merkte hij op.
“Turkije is een NAVO-bondgenoot, heeft sinds 2002 als F-35-programmapartner 1,2 miljard geïnvesteerd en wil 100 F-35A’s kopen. Turkije uit het programma zetten kan de levering van onderdelen aan het Amerikaanse leger en andere partners verstoren”, schreef Mattis in zijn brief.
Dat zorgt ervoor dat het JSF-project duurder wordt, de levering van JSF’s worden vertraagd en zelfs de productie wordt stopgezet, somde de Amerikaanse minister op. “Nieuwe leveranciers vinden duurt 18 tot 24 maanden.”
Turkije reageerde eerder soortgelijke dreigementen niet te accepteren en zelf ook stappen klaar heeft liggen mocht Turkije geboycot worden.
Volgens experts zitten omstreden lobbygroepen achter de boycot. (LEES meer)
AD 15.07.2018 Straaljager Joint Strike Fighter (F35) wordt vermoedelijk weer iets goedkoper nu de Verenigde Staten hun handtekening hebben gezet onder een miljardenorder. De deal maakt volgens bronnen de weg vrij voor meer bestellingen die tot doel hebben de kosten per jet te verlagen.
De Amerikaanse deal voor 141 F-35’s, waarmee een bedrag van 13 miljard dollar is gemoeid, verlaagt de prijs van de meest voorkomende versie van de straaljager, naar verluidt naar ongeveer 89 miljoen dollar. Dat betekent een daling van ongeveer 6 procent ten opzichte van 94,3 miljoen dollar bij de laatste deal in februari 2017. Tegen 2020 moet de prijs zijn gedaald tot 80 miljoen dollar per jet.
Het verlagen van de kosten van ’s werelds duurste defensieprogramma is nodig om meer bestellingen veilig te stellen. De Amerikaanse president Donald Trump en andere Amerikaanse functionarissen uitten eerder kritiek op het F-35-programma voor vertragingen en kostenoverschrijdingen. De prijs per jet is de afgelopen jaren gestaag gedaald toen de productie toenam.
De F-35 is de beoogde opvolger van de F-16 bij de krijgsmacht. Staatssecretaris Barbara Visser schreef eind vorig jaar in een brief aan de Tweede Kamer dat Defensie vanwege de hoge dollarkoers niet genoeg projectbudget had om de laatste drie van de 37 gewenste JSF-straaljagers aan te schaffen. Het besluit over de bestelling van de drie resterende toestellen moet in 2019 worden genomen.
De Algemene Rekenkamer waarschuwde vorig jaar al dat de F-35, zoals de Joint Strike Fighter officieel heet, duurder zou kunnen uitvallen door schommelingen in de dollarkoers.
Paradepaardje
Over de peperdure kisten wordt al ruim 18 jaar gepraat. Het ene na het andere onheilspellende bericht volgde elkaar afgelopen jaren in rap tempo op. Het paradepaardje van de luchtmacht had scheurtjes en zwakke plekken. Was kwetsbaar voor onweer. Had software die niet werkte. Bommen die niet vielen. Er waren problemen met de geavanceerde helm.
Piloten die nekletsel zouden oplopen bij het gebruik van de schietstoel. En de kosten? Die bleven maar oplopen. Eerst kon defensie er 85 kopen. Later hoopte de minister op 68. Het werden er 37.
AD 06.12.2017 Heel Nederland vergaapte zich aan de nieuwe Joint Strike Fighter toen ze hier hun eerste testrondjes vlogen, maar dichterbij dan Frank Crebas zal bijna niemand komen. De luchtmachtfotograaf zat er bij de laatste testen in Amerika met zijn neus bovenop. ,,Dat maakt je nederig.’’
Het duurt nog zeker een jaar voor de eerste echte Nederlandse F-35 Lightnings II op onze bodem staan. Drie weken lang mochten omwonenden van de vliegvelden Volkel en Leeuwarden wennen aan het gebulder van de JSF. Wie de kans kreeg, kon op de Luchtmachtdagen een glimp van het veelbesproken miljardentoestel opvangen.
Als huisfotograaf van de Nederlandse, maar ook de Amerikaanse, luchtmacht is Crebas erbij als gevechtsvliegers van het 323ste Test en Evaluatie Squadron deze week laten zien wat ze in hun macht hebben. Zijn welhaast magische foto’s op Twitter en Instagram spreken boekdelen. De opvolger van de inmiddels bejaarde F-16 is een ongekend staaltje tot de verbeelding sprekende techniek.
Crebas schoot vanaf de grond imposante plaatjes van de eerste voor Nederland bestemde F-35’s, terwijl ze laag door Rainbow Canyon in Death Valley vlogen. De omgeving, die sterk lijkt op de locaties uit de sciencefictionreeks Star Wars, geeft de toestellen een futuristische aanblik. ,,Fantastisch! Dit is het beste van het beste, op het mooiste canvas ter wereld’’, zegt Frank enthousiast.
Uiteraard wordt er, hoewel de F-35 na de ‘belevingsvluchten’ in Nederland best nog wat promotie kan gebruiken, niet alleen voor de fraaie plaatjes gevlogen. De ontwikkeling en productie van de Joint Strike Fighter is er één van lange adem geweest. Wie de beelden ziet, vergeet bijna wat een enorme inspanning het toestel van bouwer Lockheed Martin en de betrokken testpiloten heeft gevergd.
De vlucht over Sedona, waarbij Frank in een F-16 van het 148ste gevechtssquadron mee terugvloog naar luchtmachtbasis Edwards, vormde de slagroom op de taart. Wat gaat er door een mens heen, terwijl de aarde rakelings onder je doorschiet? ,,Dat is uniek’’, antwoordt Crebas. ,,Na afloop vier ik dat graag met een biertje, maar tijdens de vlucht ben ik vooral aan het fotograferen.’’
Hoewel het niet de eerste keer is dat Crebas voor een klus als deze wordt uitgenodigd, is hij enorm trots op de ervaring en de foto’s. ,,Trots dat ik de kans krijg dit werk te doen’’, schrijft hij op Twitter. Dit weekend vliegt hij terug naar thuisbasis Emmeloord. Maar niet voordat hij nog wat foto’s heeft geschoten. Van het vermaarde vliegtuigkerkhof in Tuscon, Arizona, bijvoorbeeld. ,,Ik ben een bevoorrecht mens.’’
NU 30.11.2017 Vanwege de hoge dollarkoers lijkt Defensie niet genoeg geld te hebben om de laatste drie van de 37 gewenste JSF-straaljagers aan te schaffen. Dat schrijft staatssecretaris Barbara Visser in een brief aan de Tweede Kamer.
Ze schrijft dat er “net niet genoeg projectbudget is” voor de drie gevechtsvliegtuigen, maar lijkt het probleem nog niet als definitief te beschouwen. “Het besluit over de bestelling van de drie resterende toestellen is in 2019 aan de orde”, aldus Visser. “Tegen die tijd zal ik de Kamer daarover informeren.”
De Algemene Rekenkamer waarschuwde vorig jaar al dat de F-35, zoals de Joint Strike Fighter officieel heet, duurder zou kunnen uitvallen door schommelingen in de dollarkoers.
De F-35 is de beoogde opvolger van de F-16 bij de krijgsmacht. Over de deelname aan het project en de beoogde aanschaf van 37 toestellen wordt al sinds medio jaren negentig gediscussieerd. Eigenlijk hadden de F-16’s al rond de eeuwwisseling vervangen moeten worden.
Testtoestel
Voor de vervanging van de vliegtuigen werden meerdere toestellen overwogen. In 2001 koos het ministerie van Defensie voor de Joint Strike Fighter van producent Lockheed Martin. Deze keuze werd zeven jaar later bevestigd, na een tweede onderzoek naar de beste optie. De overheid besloot tot de aankoop van een testtoestel.
Het definitieve besluit over de koop werd echter uitgesteld omdat er binnen regeringspartij PvdA geen overeenstemming over de aanschaf kon worden bereikt.
Onzekerheden
In 2015 steunde een ruime meerderheid van de Tweede Kamer een voornemen in het regeerakkoord om de koop van acht toestellen te bevestigen. De huidige regeringspartij D66 stemde toen tegen de aanschaf vanwege de onzekerheden over de kosten en de prestaties van het Amerikaanse toestel. Ook huidige regeringspartij CDA uitte zorgen vanwege de slechte financiële onderbouwing van het project.
De acht toestellen zouden in 2019 moeten gaan vliegen. Het voornemen is om in totaal 37 exemplaren aan te schaffen, voor een totaalbedrag van 4,5 miljard euro. In 2024 zouden alle Nederlandse toestellen in gebruik moeten zijn genomen.
De geschatte prijs per toestel is zo’n 85 miljoen dollar. De kosten van het project schommelen echter regelmatig in reactie op de dollarkoers.
Onzichtbaarheid
De ontwikkeling van de F-35 is het duurste wapenproject uit de geschiedenis van de Verenigde Staten. Naast de onzichtbaarheid voor de radar is het voornaamste pluspunt van de F-35 de compleet vernieuwde elektronica. Die zouden het toestel veel effectiever maken dan andere modellen.
De zeer ingewikkelde software zorgt wel voor de nodige problemen bij de ontwikkeling.
Nederland is aangewezen als een van de landen die de motoren van het nieuwe gevechtsvliegtuig gaan onderhouden, samen met Australië, Turkije en Noorwegen. De testfaciliteit komt in 2019 net als de werkplaats voor het onderhoud in Woensdrecht te staan.
NOS 30.11.2017 Het ministerie van Defensie komt misschien geld tekort om alle 37 JSF-toestellen aan te schaffen die Nederland wil hebben. De laatste bulkbestelling van drie toestellen zou op basis van de huidige dollarkoers te duur zijn, zegt een woordvoerder van Defensie.
Volgend jaar wordt besloten over de aanschaf van de laatste drie JSF’s. Die zouden dan in 2019 besteld kunnen worden. In een brief aan de Tweede Kamer schreef staatssecretaris Visser eerder deze week dat er “naar de huidige inzichten, en uitgaande van de huidige dollarkoers en de ontwikkeling van de stuksprijs, waarschijnlijk net niet voldoende projectbudget is”.
Bulkaankoop
Nederland besloot in 2013 om 37 F-35-vliegtuigen (JSF’s) te kopen. Volgens de woordvoerder valt op basis van de huidige dollarkoers één toestel buiten het budget. Maar deze JSF maakt deel uit van een bulkaankoop van drie en daarom kan Nederland uiteindelijk misschien maar 34 in plaats van 37 straaljagers aanschaffen.
Volgens de woordvoerder is er “eigenlijk niet zoveel aan de hand”. Hij zegt dat de aanschaf van de laatste drie JSF’s nu nog niet aan de orde is en dat niet te zeggen is hoe de koers straks is.
AD 30.11.2017 Vanwege de hoge dollarkoers lijkt Defensie niet genoeg geld te hebben om de laatste drie van de 37 gewenste JSF-straaljagers aan te schaffen. Dat schrijft staatssecretaris Barbara Visser in een brief aan de Tweede Kamer.
Ze schrijft dat er net niet genoeg projectbudget is voor de drie gevechtsvliegtuigen, maar lijkt het probleem nog niet als definitief te beschouwen. ,,Het besluit over de bestelling van de drie resterende toestellen is in 2019 aan de orde”, aldus Visser. ,,Tegen die tijd zal ik de Kamer daarover informeren.”
De Algemene Rekenkamer waarschuwde vorig jaar al dat de F-35, zoals de Joint Strike Fighter officieel heet, duurder zou kunnen uitvallen door schommelingen in de dollarkoers.
Paradepaardje
Over de peperdure kisten wordt al ruim 18 jaar gepraat. Het ene na het andere onheilspellende bericht volgde elkaar afgelopen jaren in rap tempo op. Het paradepaardje van de luchtmacht had scheurtjes en zwakke plekken. Was kwetsbaar voor onweer. Had software die niet werkte. Bommen die niet vielen. Er waren problemen met de geavanceerde helm. Piloten die nekletsel zouden oplopen bij het gebruik van de schietstoel. En de kosten? Die bleven maar oplopen. Eerst kon defensie er 85 kopen. Later hoopte de minister op 68. Het werden er 37.
De F-35 is de beoogde opvolger van de F-16 bij de krijgsmacht.
VK 20.08.2017 ‘Sorry dat ik nu pas terugbel, maar ik was in overleg met Lockheed.’ René de Koning is de spin in het web waarmee vorige week een enorme order werd gevangen: Nederland gaat de logistiek verzorgen voor het onderhoud van alle vierhonderd F-35’s, beter bekend als Joint Strike Fighter, die in Europese landen gaan vliegen. Een order die honderden miljoenen aan omzet gaat opleveren.
Nederland Distributieland heeft daarmee ook een militaire divisie geschapen. Het hart daarvan staat op de luchtmachtbasis Woensdrecht. Daar staat een onderdelenpakhuis, het Logistiek Centrum Woensdrecht. In dat pakhuis liggen nu de reserveonderdelen voor toestellen van de Nederlandse luchtmacht, zoals de rond zestig F-16-toestellen, en helikopters zoals de Chinook, Cougar en de Apache. Het pakhuis is verregaand gerobotiseerd, en er werken nagenoeg alleen militairen.
Militair-civiele operatie
Fabrikant Lockheed Martin heeft ongeveer 400 JSF’s verkocht aan zes Europese landen en Israël
Dat, zegt De Koning, wordt straks anders, nu Nederland is verkozen tot logistiek centrum voor de JSF. ‘Op termijn komen hier heel veel civiele mensen werken.’
De eerste jaren kunnen de 1.100 militairen die er nu werken, het werk voor de JSF best aan. Maar naarmate er minder F-16’s vliegen en meer JSF’s, zullen er steeds meer mensen uit het bedrijfsleven bij komen. ‘Het wordt een echte militair-civiele operatie.’
Fabrikant Lockheed Martin heeft ongeveer 400 JSF’s verkocht aan zes Europese landen en Israël. Nederland heeft er 37 gekocht, voor 4,5 miljard dollar. Nederland heeft vanaf het begin meegedaan in de ontwikkeling van het toestel, ook om flink te kunnen profiteren van orders van Lockheed Martin zelf.
Eind vorig jaar meldde minister van Defensie Hennis-Plasschaert dat er in totaal voor 1,2 miljard dollar aan orders in Nederland was geplaatst. Met de niet nader gespecificeerde ‘honderden miljoenen’ lijkt dit bedrag fors hoger te worden.
Onderhoud
Voor heel veel van die onderdelen moeten douaneformaliteiten worden afgehandeld, aldus René de Koning.
Het onderhoud wordt een ingewikkelde zaak. Zo worden in Nederland van alle Europese JSF’s de motoren onderhouden op de luchtmachtbasis van Woensdrecht. Fokker gaat de landingsgestellen onderhouden. Maar andere onderhoudsklussen worden weer in andere landen uitgevoerd.
Gevolg is dat onderdelen door heel Europa vervoerd moeten worden. Radars van Denemarken naar Engeland, motoren van Woensdrecht naar Milaan. Het wordt een gevlieg en gerij van belang. De Koning: ‘Voor heel veel van die onderdelen moeten douaneformaliteiten worden afgehandeld. Ze moeten worden vervoerd, verpakt, opgeborgen in het pakhuis, geregistreerd en er moeten exportvergunningen voor geregeld. Al die activiteiten zullen worden gedaan door gespecialiseerde bedrijven.’
Voor dit doel opereren de Nederlandse logistieke bedrijven als een geheel, als de spreekwoordelijke BV Nederland. De Topsector Logistiek, een van de tien topsectoren die in 2010 door de regering werden ingesteld om kansrijke sectoren van innovatiesubsidie te kunnen voorzien. De Koning werkt voor dit samenwerkingsverband al jaren fulltime om de Nederlandse logistieke bedrijven te ‘verkopen’ bij Lockheed Martin en het Pentagon.
Voor dit doel werd een apart bedrijf opgezet, OneLogistics. Dit bedrijf zal het contract tekenen met Lockheed Martin en schrijft straks de rekeningen zodat Lockheed maar met één partij te maken heeft. ‘Het wordt de ketenregisseur’, zegt De Koning – voorlopig de enige bestuurder van OneLogistics.
Niet uniek
In het Verenigd Koninkrijk zijn militaire en civiele organisaties helemaal geïntegreerd, aldus René de Koning.
Op dit moment nemen in het bedrijf 35 logistieke bedrijven deel (zoals Gerlach, Jan de Rijk en KLM), vier ministeries, de douane, consultants en kennisinstituten zoals TNO en TU Eindhoven. Maar uiteindelijk zal alleen een selecte groep ondernemingen die veel werk gaan doen aan deze order, doorgaan als aandeelhouder.
Nederland is niet uniek in de samenwerking tussen militaire en commerciële organisaties. De Koning: ‘In het Verenigd Koninkrijk zijn militaire en civiele organisaties helemaal geïntegreerd. Daar gaan ze dus veel verder dan hier. Maar als je kijkt in Noorwegen en Denemarken, daar is de samenwerking veel minder hecht.’
F-16
Bij vorige generaties militaire toestellen zorgde altijd het kopende land zelf voor de organisatie van het onderhoud. Bij de JSF blijft het onderhoud onder de regie van Lockheed Martin. Daardoor kunnen zulke grote orders worden binnengehaald.
Het blijft niet bij dat werk voor de JSF, denkt De Koning: ‘Ik sprak net met Lockheed, en daar zeggen ze nu: als jullie dit kunnen voor de JSF, dan kunnen jullie dat toch ook wel voor de F-16?’ Er vliegen misschien nog wel tien jaar F-16’s in Europa, totdat ze zijn vervangen (meestal door de JSF), en Lockheed zou het onderhoud efficiënter willen maken.
Misschien, denkt De Koning al verder, is de netwerkaanpak ook wel voor andere toepassingen bruikbaar. Voor de medische wereld bijvoorbeeld. ‘Maar dan natuurlijk niet vanuit een militair pakhuis.’
Telegraaf 16.08.2017 Nederland gaat de opslag verzorgen van alle reserve-onderdelen van alle Europese F-35’s. Dat heeft het Amerikaanse ministerie van Defensie bekendgemaakt na het bezoek van minister Hennis (Defensie) aan het Pentagon.
De opslag, het beheer en de distributie van reservedelen zal plaatsvinden bij het onderhoudscentrum van de luchtmacht in Woensdrecht. Daar zal ook een deel van het motorenonderhoud worden verricht voor Europese exemplaren van de nieuwe straaljager F-35, ook wel de Joint Strike Fighter (JSF).
Het gaat om zeker dertig jaar aan onderhoudswerk, waarmee vele miljoenen euro’s zijn gemoeid. Volgens het kabinet profiteren van de nieuwe order zo’n zeventig Nederlandse bedrijven, waaronder vervoerders, verpakkings- en it-bedrijven en vliegtuigbouwer Fokker. Het binnenslepen van de ’warehousing’ van de vierhonderd Europese F-35’s levert volgens betrokkenen meer dan 1 miljard euro op.
„Dit is heel goed voor de Nederlandse defensie-industrie”, zegt directeur Ron Nulkes van de branchevereniging voor defensie- en veiligheidsbedrijven NIDV. „Het is ook een mooi teken van vertrouwen dat de Amerikanen Nederland deze cruciale rol gunnen bij de instandhouding van zo’n majeur wapensysteem als de F-35.”
Verheugd
Volgens minister Kamp (Economische Zaken) versterkt Nederland met de nieuwe JSF-order zijn positie als distributieland. Ook collega Hennis reageert verheugd. „Na jaren van politieke discussie zien we nu dat de beslissing om de F-35 als opvolger voor de F-16 te kiezen ook economisch de verwachtingen meer dan waarmaakt.”
De verwachting is dat de JSF het Nederlandse bedrijfsleven de komende jaren 9 miljard euro aan productiewerk oplevert en nog eens zo’n 16 miljard aan onderhoudswerk.
NU 16.08.2017 De Europese centrale opslagplaats van de reservedelen van alle Joint Strike Fighters (F-35’s) komt op het Logistiek Centrum in Woensdrecht. Vanaf 2020 worden hier de reservedelen van ruim vierhonderd gevechtsvliegtuigen opgeslagen en verzonden.
Minister Jeanine Hennis (Defensie) is tijdens een bezoek aan het Pentagon op de hoogte gesteld van het Amerikaanse besluit.
Volgens minister Henk Kamp (Economische Zaken) is de komst van het Europese distributiecentrum goed voor de werkgelegenheid en levert het naar verwachting “enkele honderden miljoenen aan extra omzet” op voor de Nederlandse logistiek en distributiesector. Hoeveel extra banen de opslagplaats oplevert, is volgens het ministerie nog niet te zeggen.
”Na jaren van politieke discussie zien we nu dat de beslissing om de F-35 als opvolger voor de F-16 te kiezen ook economisch de verwachtingen meer dan waarmaakt”, stelt Hennis woensdag.
De opslagplaats komt in een bestaande faciliteit van Defensie. Op Schiphol komt wel een vooruitgeschoven post van het distributiecentrum.
Op Woensdrecht worden vanaf 2019 ook de motoren van de Nederlandse en Italiaanse F-35’s onderhouden. Nederland koopt 37 F-35’s voor in totaal 4,5 miljard euro.
Telegraaf 10.07.2017 Het Amerikaanse ministerie van Defensie heeft de kostenraming voor de F-35, de Joint Strike Fighter, verhoogd naar 406,5 miljard dollar (356 miljard euro). Dat is 27 miljard dollar (ruim 23 miljard euro) meer dan bij de vorige raming, aldus cijfers die het Pentagon maandag voorlegt aan het Congres.
De F-35 was al het duurste wapenproject uit de geschiedenis van de Verenigde Staten. Een woordvoerder van het F-35-programma reageerde vooralsnog niet op verzoeken om een toelichting. De kostenstijging lijkt voor een deel te komen door extra productie van toestellen voor de Amerikaanse luchtmacht en marine.
Het JSF-project heeft lang te kampen gehad met kostenoverschrijdingen en technische vertragingen. President Donald Trump heeft meermalen aangegeven het gevechtsvliegtuig van Lockheed-Martin te duur te vinden. Nederland koopt 37 JSF’s, die de F-16’s van de luchtmacht moeten vervangen.
Telegraaf 13.04.2017 Nederland gaat motoren van de Joint Strike Fighter (F35) testen. Dat heeft het ministerie van Defensie donderdag bekendgemaakt. Nederland is het eerste land buiten de Verenigde Staten dat de motoren gaat testen.
Nederland was al aangewezen als een van de landen die de motoren van het nieuwe gevechtsvliegtuig gaan onderhouden, samen met Australië, Turkije en Noorwegen. De nog te bouwen testfaciliteit komt in 2019 net als de werkplaats voor het onderhoud in Woensdrecht te staan. Daarbij werkt Defensie samen met het ministerie van Economische Zaken en de provincie Noord-Brabant.
Telegraaf 24.01.2017 Het Amerikaanse Lockheed Martin heeft in 2016 een hogere winst en omzet in de boeken gezet, mede geholpen door een gestegen verkoop van de straaljager F-35, beter bekend als de Joint Strike Fighter (JSF). Dat maakte ’s werelds grootste defensieconcern dinsdag bekend.
De omzet steeg naar 47,2 miljard dollar, van 40,5 miljard dollar in 2015. De nettowinst bedroeg 5,3 miljard dollar, tegen 3,6 miljard dollar een jaar eerder. Lockheed verhoogde de productie van de F-35 en leverde meer toestellen aan afnemers.
Lockheed kreeg kritiek van de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump over de hoge kosten van de F-35. Het bedrijf heeft daarop toegezegd de productiekosten van het gevechtsvliegtuig te zullen verlagen.
VK 15.01.2017 De JSF wordt hoogstwaarschijnlijk ook voor Nederland voordeliger, nu fabrikant Lockheed Martin onder zware druk van Donald Trump heeft beloofd dat de kosten voor het toestel flink omlaag gebracht worden. Hoe groot het voordeel rond de opvolger van de F-16 precies wordt moet blijken als Trump eenmaal in het Witte Huis zit en de prijs wordt bepaald.
Dat zegt het ministerie van Defensie in reactie op berichten dat er bijna een akkoord is om de kosten van de F-35 (zoals de Joint Strike Fighter officieel heet) aanzienlijk omlaag te brengen. Lockheed Martin-topvrouw Marillyn Hewson meldde dit vrijdagavond na een gesprek in de Trump Tower. De aanstaande president dreigt naar concurrent Boeing te stappen omdat de F-35 veel te duur zou worden. Aan het nieuwe gevechtsvliegtuig wordt al vijftien jaar gewerkt.
De kosten zijn opgelopen tot bijna 400 miljard dollar (375 miljard euro). Het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie, klaagt al veel langer over de dure JSF. Zo werd er in november, een paar dagen voor de verkiezingen, door het Pentagon eenzijdig een prijsverlaging opgelegd van 3,7 procent voor een nieuwe serie te leveren toestellen.
Het Nederlandse ministerie van Defensie benadrukt dat er niets zeker is, zolang Trump niet in het Witte Huis zit en er een definitieve deal is over een goedkopere JSF
Het Nederlandse ministerie van Defensie benadrukt dat er niets zeker is, zolang Trump niet in het Witte Huis zit en er een definitieve deal is over een goedkopere JSF. Pas als die er is, kan Lockheed Martin – dat Trump ook meer Amerikaanse banen heeft beloofd – ook de partnerlanden informeren over de gevolgen. Voor Nederland betekent de aanstaande prijsverlaging – volgens de huidige afspraken – niet dat er minder geld gaat naar de JSF. Wel kunnen er mogelijk meer toestellen gekocht worden. Nederland kocht in 2011 twee testtoestellen, voor in totaal 270 miljoen euro. Die werden in 2013 geleverd. Ze staan nu op Edwards Air Force Base in de VS en doen mee in de operationale testfase.
Gesteggel om JSF’s
Ook in 2013 werd besloten voor 4,5 miljard euro aan JSF’s te kopen. Dat bedrag was destijds goed voor 37 toestellen, die de komende jaren de verouderde F-16’s moeten vervangen. De 4,5 miljard euro staat volgens Defensie contractueel vast. Als het JSF-toestel goedkoper wordt, kunnen er dus alleen meer van worden aangeschaft; de miljardeninvestering in het project gaat niet omlaag. De 4,5 miljard euro is exclusief 270 miljoen euro per jaar aan onderhoud.
Over de aanschaf van de JSF is in de Tweede Kamer jarenlang gesteggeld. Defensie heeft het afgelopen jaar de aankoop van achttien toestellen bevestigd. Daarbij gaat het om acht JSF’s die in 2020 geleverd moeten worden, en vijf toestellen in 2021 en 2022. Afhankelijk van de financiële stand van zaken moeten voor de overgang van de F-16 naar de F-35 nog eens twee keer drie toestellen worden gekocht, voor 2021 en 2022. Daarover wordt eind dit jaar een besluit genomen, door een nieuw kabinet dus.
VK 13.01.2017 De fabrikant van de JSF, Lockheed Martin, zegt dichtbij een akkoord te zijn met de Amerikaanse regering om de kosten van het gevechtsvliegtuig te verlagen. Dit zei de hoogste baas van het bedrijf, Marillyn Hewson, vrijdag na afloop van een gesprek in New York met aankomend president Donald Trump. Het is nog onduidelijk of dit ook gevolgen zal hebben voor de prijs van de 37 stealthvliegtuigen die Nederland heeft gekocht.
Lockheed Martin ligt al weken onder vuur van Trump sinds hij de verkiezingen heeft gewonnen. In tweets leverde hij diverse malen kritiek op de stijgende kosten van het JSF-programma, met zo’n 400 miljard dollar het duurste wapenproject ooit van de VS. De ontwikkeling en bouw van het vliegtuig, dat nu F-35 heet, wordt al twintig jaar geplaagd door technische problemen, vertragingen en daardoor kostenoverschrijdingen.
Geplaagd
Sinds het project in de jaren negentig begon, is het tientallen miljarden dollars duurder geworden. Aanvankelijk moest het stealthtoestel de Amerikaanse luchtmacht 27 miljoen dollar per stuk gaan kosten. De prijs is nu gestegen tot rond de 100 miljoen dollar. De VS, die 2.443 vliegtuigen willen aanschaffen, zijn de grootste JSF-klant. Hewson zei niet hoe de kosten verminderd zullen worden. Het Pentagon koopt de JSF steeds in delen, met een bepaald aantal toestellen. Trump wil dat deze contracten steeds goedkoper worden.
‘Ik deel zeker zijn mening dat we onze militairen het beste materieel moeten geven, tegen de laagst mogelijke prijs’, zei Hewson na het gesprek met Trump. Hij verhoogde de druk op het bedrijf in december door concurrent Boeing te vragen of het de F-18 tegen een goede prijs kan leveren. Boeings F-18 was ook een optie voor de Nederlandse luchtmacht. Defensie koos echter voor de JSF omdat het meer geavanceerd is. Zo heeft de oudere F-18 geen stealth-eigenschappen.
De aandelenkoers van Lockheed Martin, die omlaag duikelde na eerdere kritiek van Trump, steeg vrijdag na de woorden van Hewson. Zij beloofde ook de werkgelegenheid in Fort-Worth, waar de JSF wordt gemaakt, uit te breiden met 1.800 banen.
Telegraaf 13.01.2017 De prijs per stuk van de nieuwe JSF, de F-35-straaljager, gaat een flink stuk omlaag. Bouwer Lockheed-Martin beloofde dit vorige maand en zegt nu dicht bij een overeenkomst hierover te zijn met het Amerikaanse ministerie van Defensie.
De deal komt er na zware druk van de aanstaande Amerikaanse president Trump. De JSF was één van de onderwerpen waar hij snel na zijn verkiezing zijn pijlen op richtte. De president elect noemde de F-35 te duur en opperde dat er wellicht moest worden gekeken naar een ander alternatief.
De actuele prijs per stuk voor de door Nederland gekozen versie is 98 miljoen dollar. Dit bedrag zou door een groeiend productievolume al dalen naar 85 miljoen. Het is onbekend wat de nu aangekondigde verlaging extra aan voordeel brengt voor ons land. De militaire en politieke top heeft vooralsnog niet op de door Trump ontketende prijzenslag willen reageren.
Bekend is dat Defensie graag meer toestellen zou willen dan de nu bestelde 37. Een lagere prijs zou daarbij helpen.
NU 23.12.2016 Minister Jeanine Hennis (Defensie) vreest niet dat er een einde komt aan het productieprogramma van de Joint Strike Fighter (JSF ofwel F-35) onder de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump. Die heeft al verscheidene malen laten weten het nieuwe gevechtsvliegtuig veel te duur te vinden.
“Ik heb geen zorgen over de JSF. Daarvoor is het programma veel en veel te ver, ook in de ontwikkeling”, zei de minister vrijdag. “Ik denk dat de president-elect zich nog moet inlezen hier en daar”, voegde ze eraan toe. Haar ministerie gaat 37 JSF’s kopen.
Trump liet donderdag nog weten vliegtuigbouwer Boeing te hebben gevraagd om de prijs van een ander gevechtsvliegtuig, de F-18 Super Hornet. Dit in verband met de “enorme kosten en de kostenoverschrijdingen” van de F-35 van Lockheed Martin.
Hij liet deze week ook nog in een tweet weten weten het nucleair arsenaal flink te willen uitbreiden. Hennis zei al veel “verbazingwekkende” tweets van Trumps hand te hebben gezien. Laten we eerst maar eens afwachten wat hij gaat doen als hij daadwerkelijk in het Witte Huis zit, aldus Hennis.
Telegraaf 23.12.2016 Minister Jeanine Hennis (Defensie) vreest niet dat er een einde komt aan het productieprogramma van de Joint Strike Fighter (JSF ofwel F-35) onder de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump. Die heeft al diverse malen laten weten het nieuwe gevechtsvliegtuig veel te duur te vinden.
„Ik heb geen zorgen over de JSF. Daarvoor is het programma veel en veel te ver, ook in de ontwikkeling”, zei de minister vrijdag. „Ik denk dat de president-elect zich nog moet inlezen hier en daar”, voegde ze eraan toe. Haar ministerie gaat 37 JSF’s kopen.
Trump liet donderdag nog weten vliegtuigbouwer Boeing te hebben gevraagd om de prijs van een ander gevechtsvliegtuig, de F-18 Super Hornet. Dit in verband met de „enorme kosten en de kostenoverschrijdingen” van de F-35 van Lockheed Martin.
Hij liet deze week ook nog in een tweet weten het nucleair arsenaal flink te willen uitbreiden. Hennis zei al veel „verbazingwekkende” tweets van Trumps hand te hebben gezien. Laten we eerst maar eens afwachten wat hij gaat doen als hij daadwerkelijk in het Witte Huis zit, aldus Hennis.
AD 23.12.2016 Minister Jeanine Hennis (Defensie) vreest niet dat er een einde komt aan het productieprogramma van de Joint Strike Fighter (JSF ofwel F-35) onder de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump. Die heeft al verscheidene malen laten weten het nieuwe gevechtsvliegtuig veel te duur te vinden.
,,Ik heb geen zorgen over de JSF. Daarvoor is het programma veel en veel te ver, ook in de ontwikkeling”, zei de minister vandaag. ,,Ik denk dat de president-elect zich nog moet inlezen hier en daar”, voegde ze eraan toe. Haar ministerie gaat 37 JSF’s kopen.
Trump liet gisteren nog weten vliegtuigbouwer Boeing te hebben gevraagd om de prijs van een ander gevechtsvliegtuig, de F-18 Super Hornet. Dit in verband met de ,,enorme kosten en de kostenoverschrijdingen” van de F-35 van Lockheed Martin.
Hij liet deze week ook nog in een tweet weten weten het nucleair arsenaal flink te willen uitbreiden. Hennis zei al veel ,,verbazingwekkende” tweets van Trumps hand te hebben gezien. ,,Laten we eerst maar eens afwachten wat hij gaat doen als hij daadwerkelijk in het Witte Huis zit”, aldus Hennis.
VK 17.09.2016 De luchtmacht in de Verenigde Staten heeft vijftien nieuwe gevechtstoestellen aan de grond gezet nadat er een technisch probleem werd ontdekt. Het gaat om de Joint Strike Fighters (JSF) van het ontwerp waarvan Nederland er ook tientallen heeft gekocht. Vorige maand liet producent Lockheed Martin nog weten dat de JSF’s gevechtsklaar zijn.
De Amerikaanse luchtmacht ontdekte echter dat er iets mis is in het koelsysteem voor de wapens en computers aan boord. In de tanks waar de koelvloeistof zit, laat de binnenkant los. De isolatie ‘bladdert en verkruimelt’ waardoor de buizen verstopt kunnen raken, aldus een verklaring van de luchtmacht vrijdag. Het zou gaan om een fout bij de producent van het koelsysteem, zo meldt persbureau Bloomberg. Daardoor zijn er bij slechts een deel van de gebouwde gevechtstoestellen problemen.
De Verenigde Staten hebben 379 miljard dollar (340 miljard euro) uitgegeven aan het JSF-project. De luchtmacht maakte bekend dat van de vijftien JSF’s die voorlopig niet vliegen er tien aan de grond staan op de vliegbasis Hill in Utah. Twee toestellen die aan Noorwegen zijn geleverd gaan ook voorlopig de lucht niet in.
Twintig toestellen die nog in productie zijn moeten gerepareerd worden om het koelprobleem, daarvan gaat ook een aantal naar Israël, Japan, Italië en Noorwegen. Een woordvoerder van Lockheed Martin zegt dat het probleem zo snel mogelijk opgelost wordt zodat de gevechtsvliegtuigen weer kunnen vliegen. Er wordt geen melding gemaakt van de toestellen die aan Nederland worden geleverd. Nederland heeft 37 JSF’s besteld.
Trouw 17.09.2016 De luchtmacht in de Verenigde Staten heeft vijftien nieuwe gevechtstoestellen aan de grond gezet nadat er een technisch probleem werd ontdekt. Het gaat om de Joint Strike Fighters (JSF) van het ontwerp waarvan Nederland er ook tientallen heeft gekocht. Vorige maand liet producent Lockheed Martin nog weten dat de JSF’s gevechtsklaar zijn.
De Amerikaanse luchtmacht ontdekte echter dat er iets mis is in het koelsysteem voor de wapens en computers aan boord. In de tanks waar de koelvloeistof zit, laat de binnenkant los. De isolatie ‘bladdert en verkruimelt’ waardoor de buizen verstopt kunnen raken, aldus een verklaring van de luchtmacht vrijdag. Het zou gaan om een fout bij de producent van het koelsysteem, zo meldt persbureauBloomberg. Daardoor zijn er bij slechts een deel van de gebouwde gevechtstoestellen problemen.
De Verenigde Staten hebben 379 miljard dollar (340 miljard euro) uitgegeven aan het JSF-project. De luchtmacht maakte bekend dat van de vijftien JSF’s die voorlopig niet vliegen er tien aan de grond staan op de vliegbasis Hill in Utah. Twee toestellen die aan Noorwegen zijn geleverd gaan ook voorlopig de lucht niet in.
Twintig toestellen die nog in productie zijn moeten gerepareerd worden om het koelprobleem, daarvan gaat ook een aantal naar Israël, Japan, Italië en Noorwegen. Een woordvoerder van Lockheed Martin zegt dat het probleem zo snel mogelijk opgelost wordt zodat de gevechtsvliegtuigen weer kunnen vliegen. Er wordt geen melding gemaakt van de toestellen die aan Nederland worden geleverd. Nederland heeft 37 JSF’s besteld.
AD 17.09.2016 De luchtmacht in de Verenigde Staten heeft vijftien nieuwe gevechtstoestellen aan de grond gezet nadat er een technisch probleem werd ontdekt. Het gaat om de Joint Strike Fighters (JSF) van het ontwerp waarvan Nederland er ook tientallen heeft gekocht. Vorige maand liet producent Lockheed Martin nog weten dat de JSF’s gevechtsklaar zijn.
De Amerikaanse luchtmacht ontdekte echter dat er iets mis is in het koelsysteem voor de wapens en computers aan boord. In de tanks waar de koelvloeistof zit, laat de binnenkant los. De isolatie ‘bladdert en verkruimelt’ waardoor de buizen verstopt kunnen raken, aldus een verklaring van de luchtmacht vrijdag. Het zou gaan om een fout bij de producent van het koelsysteem, zo meldt persbureau Bloomberg. Daardoor zijn er bij slechts een deel van de gebouwde gevechtstoestellen problemen.
De Verenigde Staten hebben 379 miljard dollar (340 miljard euro) uitgegeven aan het JSF-project. De luchtmacht maakte bekend dat van de vijftien JSF’s die voorlopig niet vliegen er tien aan de grond staan op de vliegbasis Hill in Utah. Twee toestellen die aan Noorwegen zijn geleverd gaan ook voorlopig de lucht niet in.
Twintig toestellen die nog in productie zijn moeten gerepareerd worden om het koelprobleem, daarvan gaat ook een aantal naar Israël, Japan, Italië en Noorwegen. Een woordvoerder van Lockheed Martin zegt dat het probleem zo snel mogelijk opgelost wordt zodat de gevechtsvliegtuigen weer kunnen vliegen. Er wordt geen melding gemaakt van de toestellen die aan Nederland worden geleverd. Nederland heeft 37 JSF’s besteld.
VK 25.08.2016 De JSF kampt nog met grote technische problemen en is niet op weg richting succes. De kans is groot dat het gevechtsvliegtuig, dat ook door Nederland is gekocht, niet over alle mogelijkheden beschikt als in 2018 de ontwikkelingsfase afloopt. Tot deze harde conclusie komt Michael Gilmore, de hoogste man in het Pentagon die gaat over het testen van Amerika’s nieuwe wapens.
Gilmore’s kritiek staat in een memo van 9 augustus waarover Bloomberg News beschikt. Volgens hem heeft het wapenproject, met 400 miljard dollar Amerika’s kostbaarste ooit, nog te veel tekortkomingen.
De kritiek van Gilmore is ook van belang voor Nederland en de andere landen die deelnemen aan de ontwikkeling van de JSF. Nederland heeft 37 toestellen gekocht om de verouderde F-16’s te vervangen. De Koninklijke Luchtmacht is nu bezig met het testen van de eerste twee toestellen die zijn geleverd. De rest moet in de komende jaren volgen als het stealthvliegtuig goed is bevonden door het Pentagon en in productie wordt genomen.
Gilmore’s waarschuwing komt nadat de Amerikaanse luchtmacht onlangs bekendmaakte dat de F-35, zoals de JSF nu heet, klaar is voor beperkte gevechtsoperaties. Op 2 augustus, een week voordat de Pentagon-baas zijn memo schreef, zei de luchtmacht dat een eerste squadron kon worden ingezet. Het besluit werd gezien als een belangrijke mijlpaal van het project dat al jaren wordt geplaagd door technische tegenvallers en kostenoverschrijdingen.
Productie
‘Het besluit van de Amerikaanse luchtmacht is een simpele en krachtige boodschap aan Amerika’s vrienden en vijanden’, zei toen de baas in het Pentagon van het programma, luitenant-generaal Chris Bogdan. ‘Namelijk dat de F-35 zijn missie kan uitvoeren.
Maar Gilmore is het hier niet mee eens. Volgens hem moeten nog veel technische problemen worden verholpen. ‘Het programma is eigenlijk niet op weg richting succes’, concludeert de testdirecteur in de memo. Deze stuurde hij onder andere naar de onderminister voor de Luchtmacht en de Pentagon-baas die gaat over de aankoop van wapens. De VS willen een kleine 2.500 F-35’s kopen.
Gilmore: ‘Het project bevindt zich op een pad richting het niet leveren van de mogelijkheden waarvoor het ministerie 400 miljard dollar betaalt.’ Het ontwikkelen van de F-35 moet in 2018 zijn afgerond. In 2019 moet de Amerikaanse regering beslissen of de F-35, die dan gevechtsklaar moet zijn, in productie wordt genomen.
Groot risico
Maar Gilmore betwijfelt of dit wel mogelijk is. ‘Er is een groot risico dat de Joint Strike Fighter niet volledig gevechtsklaar zal zijn voor de ontwikkelingsfase moet worden afgerond’, aldus de testdirecteur. Volgens Gilmore zijn er nog steeds problemen met onder andere de software in het toestel en de systemen voor de inzet van de wapens. Gilmore zegt dat gewerkt wordt aan het verhelpen van de problemen maar dat nieuwe ‘nog steeds in flinke mate worden ontdekt’.
Lockheed Martin, producent van de F-35, zegt in een reactie dat de problemen bekend zijn en dat hard gewerkt wordt om ze op tijd op te lossen. ‘De Amerikaanse luchtmacht en het marinierskorps, die het vliegtuig aan allerlei gevaren moeten blootstellen, zeggen dat het toestel klaar is voor oorlog. Er is geen hogere autoriteit over wat de F-35 kan dan de partij die oorlog moet voeren.’ Het marinierskorps, dat een versie gaat kopen die verticaal kan opstijgen, verklaarde de F-35 medio 2015 operationeel.
NU 03.08.2016 De Amerikaanse luchtmacht heeft voor het eerst een squadron JSF’s gevechtsklaar verklaard. Dat is een mijlpaal voor het nieuwe gevechtsvliegtuig, dat met tal van tegenslagen en kinderziekten kreeg te kampen en veel duurder uitviel dan begroot.
Het Amerikaanse Marine Corps beschikt al een jaar over de B-variant van de F-35’s, zoals het toestel officiëel heet, die gereed zijn om te worden ingezet.
Maar de inzetbare vliegtuigen van de Amerikaanse luchtmacht zijn de eerste van de A-variant, waarmee ook de Nederlandse luchtmacht gaat vliegen.
Diverse deskundigen doen de mededeling van de Amerikaanse luchtmacht af als een publiciteitsstunt. Volgens Dan Grazier is het etiket ‘gevechtsklaar’ een holle frase en is dat pas echt het geval als het vliegtuig voor het eerst operationeel op de proef is gesteld.
Telegraaf 02.08.2016 De Amerikaanse luchtmacht heeft voor het eerst een squadron JSF’s gevechtsklaar verklaard. Dat is een mijlpaal voor het nieuwe jachtvliegtuig, dat met tal van tegenslagen en kinderziekten kreeg te kampen en veel duurder uitviel dan begroot.
Het Amerikaanse Marine Corps beschikt al een jaar over F-35’s, zoals ze tegenwoordig worden aangeduid, die gereed zijn om te worden ingezet. Maar de inzetbare jachtvliegtuigen van de Amerikaanse luchtmacht zijn de eerste van het type waarmee ook het Nederlandse leger gaat vliegen.
Diverse deskundigen doen de mededeling van de Amerikaanse luchtmacht af als een publiciteitsstunt. Volgens Dan Grazier is het etiket ‘gevechtsklaar’ een holle frase. Pas als de vliegtuigen in gevechtsoperaties zijn beproefd kunnen ze dat stempel verdienen, meent hij.
Aan de F-35’s van de Amerikaanse luchtmacht wordt intussen nog altijd gewerkt.
AD 02.08.2016 De Amerikaanse luchtmacht heeft voor het eerst een squadron JSF’s gevechtsklaar verklaard. Dat is een mijlpaal voor het nieuwe jachtvliegtuig, dat met tal van tegenslagen en kinderziekten kreeg te kampen en veel duurder uitviel dan begroot.
Het Amerikaanse Marine Corps beschikt al een jaar over F-35’s, zoals ze tegenwoordig worden aangeduid, die gereed zijn om te worden ingezet. Maar de inzetbare jachtvliegtuigen van de Amerikaanse luchtmacht zijn de eerste van het type waarmee ook het Nederlandse leger gaat vliegen.
Stunt
Diverse deskundigen doen de mededeling van de Amerikaanse luchtmacht af als een publiciteitsstunt. Volgens Dan Grazier is het etiket ‘gevechtsklaar’ een holle frase. Pas als de vliegtuigen in gevechtsoperaties zijn beproefd kunnen ze dat stempel verdienen, meent hij.
Aan de F-35’s van de Amerikaanse luchtmacht wordt intussen nog altijd gewerkt.
NU 14.06.2016 Na drie weken in Nederland zijn de beide Joint Strike Fighters (F-35) van de luchtmacht weer op weg terug naar de Verenigde Staten.
De gevechtsvliegtuigen vertrokken dinsdagmorgen van vliegbasis Leeuwarden, meldt het ministerie van Defensie.
Ze waren in Nederland voor ‘belevingsvluchten’ om omwonenden van de vliegbases Leeuwarden en Volkel te laten kennismaken met het geluid van de opvolger van de F-16.
Vanaf 2019 wordt de F-35 gestationeerd op Leeuwarden en eind 2021 ook op Volkel.
Vlucht JSF boven Nederland vanuit F16 gefilmd
Eerste optreden
Het was het eerste optreden van de F-35 buiten de Verenigde Staten. De toestellen trokken veel bekijks tijdens de Luchtmachtdagen. Ze gaan terug naar Edwards Air Force Base in Californië.
AD 14.06.2016 Na drie weken in Nederland zijn de beide Joint Strike Fighters van de luchtmacht weer op weg terug naar de Verenigde Staten. De gevechtsvliegtuigen vertrokken vanochtend van vliegbasis Leeuwarden, meldde het ministerie van Defensie.
De gevechtsvliegtuigen waren in Nederland voor ‘belevingsvluchten’. Hierdoor konden omwonenden van de vliegbases Leeuwarden en Volkel kennismaken met het geluid van de opvolger van de F-16. Het was het eerste optreden van de JSF buiten de Verenigde Staten.
De toestellen trokken veel bekijks tijdens de Luchtmachtdagen. Ze gaan nu terug naar Edwards Air Force Base in Californië. Vanaf 2019 wordt de JSF gestationeerd op vliegbasis Leeuwarden. Vanaf eind 2021 staan ze ook op vliegbasis Volkel.
Telegraaf 14.06.2016 Na drie weken in Nederland zijn de beide Joint Strike Fighters (F-35) van de luchtmacht weer op weg terug naar de Verenigde Staten. De gevechtsvliegtuigen vertrokken dinsdagmorgen van vliegbasis Leeuwarden, meldde het ministerie van Defensie.
Ze waren in Nederland voor ‘belevingsvluchten’ om omwonenden van de vliegbases Leeuwarden en Volkel kennis te laten maken met het geluid van de opvolger van de F-16. Vanaf 2019 wordt de F-35 gestationeerd op Leeuwarden en eind 2021 ook op Volkel.
Het was het eerste optreden van de F-35 buiten de Verenigde Staten. De toestellen trokken veel bekijks tijdens de Luchtmachtdagen. Ze gaan terug naar Edwards Air Force Base in Californië.
Telegraaf 10.06.2016 Wapenfabrikant Lockheed Martin overweegt bedrijven in Canada over te slaan bij het verdelen van werk voor de F-35 (Joint Strike Fighter), als dat land besluit de straaljager toch niet aan te schaffen. Dat heeft bestuurder Jack Crisler van het Amerikaanse defensieconcern vrijdag gezegd in een vraaggesprek met persbureau Reuters.
De Canadese regering zou er volgens onbevestigde mediaberichten over nadenken de JSF van Lockheed Martin links te laten liggen en in plaats daarvan straaljagers te bestellen bij concurrent Boeing. Het is volgens Crisler denkbaar dat in dat geval toekomstige orders voor bijvoorbeeld onderdelen, naar bedrijven gaan uit landen die de toestellen wel kopen. Daaronder is ook Nederland.
’Geen straf, puur zakelijk’
,,Dat is niet bedoeld om te straffen, maar puur zakelijk”, zei Crisler. Hij merkte op dat Lockheed Martin de kwestie nog niet met de Canadezen heeft kunnen bespreken. Canadese bedrijven hebben voor dit jaar nog opdrachten lopen ter waarde van circa 1 miljard dollar. In Nederland maken bedrijven als Fokker, KMWE uit Eindhoven en Aeronamic uit Almelo onderdelen voor de straaljager.
Nederland heeft 37 JSF’s besteld ter vervanging van de huidige F-16’s van de luchtmacht. Het eerste toestel wordt naar verwachting in 2019 geleverd. Een testexemplaar is dit weekeinde in actie te zien tijden de Luchtmachtdagen in Leeuwarden. Afgelopen week maakte het toestel al twee rondvluchten boven Nederland.
AD 09.06.2016 Özcan Akyol maakt zich druk over de aanschaf van de JSF door de Nederlandse regering.
Terwijl de geluiden van het spookhuis en de andere kermisattracties boven ons plein uitstegen, hoorde ik in de verte een harde zoem, of eigenlijk was het een donderflits – een woord dat officieel niet bestaat. Op social media las ik dat de Joint Strike Fighter een vrolijk promotierondje over Nederland vloog, opdat het volk kon kennismaken met de nieuwste aanwinsten van Defensie, en dat werd naar hartenlust gedaan.
Het verbaasde me hoeveel mensen zich lieten inpalmen door een gevechtsvliegtuig dat de afgelopen jaren vooral het nieuws wist te halen door alle kostenoverschrijdingen. Alsof geldverspilling nog niet erg genoeg is, viel gisteren in NRC Handelsblad ook nog te lezen dat de straaljagers die wij hebben gekocht op mondiaal niveau niets voorstellen en in een oorlogssituatie niet operationeel zijn. Het is gedateerde tinnef van de bovenste plank, de kwaliteitstoestellen worden door de Fransen, Zweden en Britten gemaakt.
Maar onze overheid moest per se een samenwerking met de Amerikanen aangaan, zoals we daar de afgelopen vijftig jaar altijd voor kozen, ook omdat we inmiddels kleinaandeelhouder zijn geworden van het bedrijf dat de gevierde toestellen fabriceert.
Abe van der Schraaf is voormalig jachtvlieger bij de Koninklijke Luchtmacht en hij zegt dat de prestaties van de Joint Strike Fighter zo slecht zijn dat ‘het toestel in een luchtgevecht zelfs door een oude F16 verslagen wordt’. Hij spreekt dan ook van ‘een blamage’ en adviseert de overheid om alsnog uit het ‘JSF-project te stappen en het beperkte verlies daarvan te accepteren.’ Dat verlies is natuurlijk niet meer beperkt: de aanschaf van de toestellen kostte de belastingbetaler inmiddels bijna 6 miljard euro en gezien het verleden en alle onvolkomenheden die er zijn, is het niet ondenkbaar dat we nog meer gaan betalen.
Maar wat moeten we dan wel? Het debacle erkennen en in de toekomst niet dezelfde fouten maken. Eerder werd bekend dat de regering weer zal snijden in het budget van de krijgsmacht, wat weinig goeds belooft voor de stootkracht van ons leger, dat eufemistisch gezegd toch al niet uitblinkt. Misschien is het een idee om voortaan het geld dat er wél is efficiënt te investeren.
RTVWEST 09.06.2016 Gezien alle politieke commotie is het nieuwe jachtvliegtuig F-35 woensdag bewust niet over het Binnenhof in Den Haag gevlogen. Er is uiteindelijk voor gekozen om ‘andere bezienswaardigheden met de F-35 op de foto te zetten en niet zozeer het Binnenhof’, aldus minister Jeanine Hennis (Defensie) donderdag in de Tweede Kamer.
Volgens de bewindsvrouw zal in de toekomst, als Nederland over meer F-35’s beschikt, ‘natuurlijk alsnog het plaatje’ worden gemaakt. Er werd teleurgesteld op gereageerd dat het toestel het Binnenhof meed.
De F-35 of Joint Strike Fighter (JSF) maakte eerder deze week op twee dagen eenkennismakingsrondje over Nederland en daarvan werden veel foto’s gemaakt, ook vanuit een F16 die meevloog. Over de aanschaf van de vervanger van de F-16 is jarenlang fel discussie gevoerd in de politiek.: 01:59
Telegraaf 09.06.2016 Door alle politieke commotie heeft Defensie het nieuwe jachtvliegtuig F-35 bewust niet over het Binnenhof laten vliegen. Er werd teleurgesteld gereageerd.
Er is gekozen om „andere bezienswaardigheden met de F-35 op de foto te zetten en niet zozeer het Binnenhof”, zegt minister Jeanine Hennis van Defensie donderdag in de Tweede Kamer. Volgens de bewindsvrouw zal in de toekomst, als Nederland over meer F-35’s beschikt, „natuurlijk alsnog het plaatje” worden gemaakt.
De F-35 oftewel de JSF maakte eerder deze week op twee dagen een kennismakingsrondje over Nederland. Over de aanschaf van de vervanger van de F-16 is jarenlang fel discussie gevoerd in de politiek.
Den HaagFM 09.06.2016 Gezien alle politieke commotie is het nieuwe jachtvliegtuig F-35 woensdag bewust niet over het Binnenhof gevlogen. Er is uiteindelijk voor gekozen om “andere bezienswaardigheden met de F-35 op de foto te zetten en niet zozeer het Binnenhof”, zei minister Jeanine Hennis donderdag in de Tweede Kamer.
Volgens de bewindsvrouw zal in de toekomst, als Nederland over meer F-35’s beschikt, “natuurlijk alsnog het plaatje” worden gemaakt van de JSF boven het regeringscentrum.
De F-35 of Joint Strike Fighter (JSF) maakte eerder een kennismakingsrondje over Nederland. Over de aanschaf van de vervanger van de F-16 is jarenlang fel discussie gevoerd in de politiek. Sommige Tweede Kamerleden vonden het teleurstellend dat het toestel niet over het Binnenhof vloog. Een woordvoerder van Defensie ontkende dat het de bedoeling was dat er een JSF over het Binnenhof zou vliegen. …lees meer
RTVWEST 08.06.2016 Heb jij de JSF gezien? Het gloednieuwe paradepaardje van Defensie vloog dinsdag een ronde boven Nederland om zich voor het eerst aan het grote publiek te laten zien. Veel mensen waren geïnteresseerd in de zogenoemde F-35 en maakten foto’s en video’s. Bekijk ze hier terug.
Telegraaf 08.06.2016 Nederland heeft dinsdag in groten getale de rondvlucht van de Joint Strike Fighter (JSF) gevolgd. De Telegraaf heeft de mooiste foto’s van de F-35 op een rij gezet.
De vlieger, kolonel Bert de Smit, vloog vanuit Leeuwarden onder andere over Groningen, Arnhem, Rotterdam en Enschede. Langs de route werd de JSF begeleid door een F-16.
De JSF maakt woensdag derondvlucht af. De Smit brak de vlucht af, aangezien de straaljager te weinig brandstof had.
Telegraaf 08.06.2016 De Joint Strike Fighter (JSF) maakt woensdag alsnog het vliegrondje af boven Nederland. Dinsdag vloog een F-35 vanaf Vliegbasis Leeuwarden twee uur lang over Nederland, maar moest het kennismakingsrondje voortijdig afbreken, omdat niet genoeg brandstof was meegenomen.
Woensdag vliegt het nieuwe gevechtsvliegtuig over Den Helder, Texel en Vlieland, zei een woordvoerder van de basis.
De JSF is ook vrijdag en zaterdag te bewonderen tijdens de Luchtmachtdagen op de Vliegbasis Leeuwarden. Het is de bedoeling dat het toestel dan ook deelneemt aan de luchtshow.
Defensie verwacht tijdens de Luchtmachtdagen 200.000 bezoekers.
AD 08.06.2016 De Joint Strike Fighter (JSF) maakt vandaag alsnog het vliegrondje af boven Nederland. Dinsdag vloog een F-35 vanaf Vliegbasis Leeuwarden twee uur lang over Nederland, maar moest het kennismakingsrondje voortijdig afbreken, omdat niet genoeg brandstof was meegenomen.
Vandaag vliegt het nieuwe gevechtsvliegtuig over Den Helder, Texel en Vlieland, zei een woordvoerder van de basis. Het toestel zal op een hoogte van circa 400 meter en relatief langzaam over ‘typisch Nederlandse bezienswaardigheden’ en de belangrijkste locaties van de luchtmacht vliegen.
De JSF is ook vrijdag en zaterdag te bewonderen tijdens de Luchtmachtdagen op de Vliegbasis Leeuwarden. Het is de bedoeling dat het toestel dan ook deelneemt aan de luchtshow. Defensie verwacht tijdens de Luchtmachtdagen 200.000 bezoekers.
Vorige week werd de rondvlucht nog afgelast vanwege het slechte weer. Door het dichte wolkendek was de JSF niet goed zichtbaar voor mensen op de grond.
Opvolger
met de rondjes wil het ministerie van Defensie het grote publiek kennis laten maken met de opvolger van de F-16. De twee Nederlandse F-35’s kwamen twee weken geleden in Nederland aan. Ze zijn hier om omwonenden van de bases in Leeuwarden en Volkel kennis te laten maken met het geluid van het toestel. Over twee weken keren de toestellen terug naar de Verenigde Staten. Nederland wil er uiteindelijk 37 van kopen.
De overheidsschuld is vorig jaar voor het eerst iets gedaald sinds 2006. Het begrotingstekort was sinds 2009 ook niet zo klein. En dan was de Nederlandse economie in 2015 voor het eerst weer groter dan in 2008. Dat meldt het kabinet woensdag aan de Tweede Kamer.
De economie is, ondanks de lagere aardgasbaten, met 2 procent gegroeid. Het begrotingstekort kwam, ook ondanks de lagere gasinkomsten, uit op 1,8 procent van het bruto binnenlands product. Het was daarmee vorig jaar met 12,4 miljard euro 3,2 miljard minder dan het jaar ervoor (15,6 miljard). De overheidsschuld ging van 452 miljard naar 442 miljard, wat per burger betekent van 27.000 naar 26.000 euro.
Verantwoordingsdag, de derde woensdag in mei waarop het kabinet verantwoording aflegt over de uitgevoerde plannen van het voorafgaande jaar, leent zich volgens de commissieleden het beste voor het debat over de Monitor Brede Welvaart.
Rapport
In april publiceerde de tijdelijke commissie Breed welvaartsbegrip onder leiding van GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff een rapport over het onderwerp.
NU 22.06.2016Veel partijen in de Tweede Kamer zijn van mening dat er verder moet worden gekeken dan alleen de groei van het bruto binnenlands product (bbp). De procentuele toename van het bbp wordt vaak gebruikt om economische groei aan te duiden.
“Het bbp is onvoldoende als indicator voor brede welvaart. Het meet alleen de omvang van de economie”, zegt VVD-Kamerlid Michiel van Veen tijdens de eerste ronde van een debat tussen de Tweede Kamer en de leden van de commissie Breed welvaartsbegrip.
Het bbp zegt wel iets over de staat van ons land en daar is de VVD’er blij mee, “maar mensen thuis hebben niets aan het begrip op zich”, aldus Van Veen.
Ed Groot van de PvdA beschouwt de Better Life Index van de Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) als een geschikte index om duurzame ontwikkelingen te meten.
Hij wil nog van de commissie weten waarom er bij overheidsinvesteringen nadrukkelijk wordt gekeken naar welk rendement deze investeringen opleveren. De percentages zijn vastgelegd, maar een laag rendement kan juist ook bijdragen aan de welvaart.
Cijfers
Regeringsbeleid wordt vaak geënt op ramingen van het Centraal Planbureau (CPB). Daarin staan prognoses voor de ontwikkeling van de Nederlandse economie op korte, middellange en lange termijn. Maar de menselijke maat daarin ontbreekt, vinden de partijen.
“Politici moeten zich niet blindstaren op cijfers. Politiek gaat over mensen”, zegt Kees Verhoeven van D66. Zijn partij is het daarom met het voorstel van ChristenUnie-Kamerlid Eppo Bruins eens om de verkiezingsprogramma’s door te laten rekenen door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Ook de PvdA, het CDA en de VVD staan daar positief tegenover. Het PBL kijkt naar aspecten zoals milieu, natuur en ruimte.
Oorlog
GroenLinks en de Partij voor de Dieren (PvdD) benadrukken dat zaken als oorlog, smeltend poolijs en de verbranding van bossen allemaal bijdragen aan de groei van het bbp. “Waarom laten we ons vangen door economische cijfers?”, vraagt PvdD-leider Marianne Thieme zich af.
Alleen de PVV was niet blij met het rapport over Breed welvaartsbegrip. Volgens Kamerlid Reinette Klever maken Nederlanders zich eerder zorgen over of ze hun rekeningen kunnen betalen dan over de gesteldheid van de bossen in Costa Rica.
Rapport
In april publiceerde de tijdelijke commissie Breed welvaartsbegrip onder leiding van GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff een rapport over het onderwerp.
Eén van de aanbevelingen is dat er een jaarlijkse Monitor Brede Welvaart moet komen, ontwikkeld door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Een meerderheid van de Kamer kon zich hier woensdag in vinden.
Vervolgens moet de Tweede Kamer ieder jaar met het kabinet debatteren over brede welvaart. Over wanneer en met welke kabinetsleden dit debat moet plaatsvinden, verschillen de partijen van mening.
VK 20.04.2016 Welvaart is meer dan geld alleen. Het omvat ook fijne buren, vrienden, een goed leven voor je kinderen en je ouders, geen angst voor terrorisme of ouderdomskwalen. Intussen beperkt het bbp (bruto binnenlands product) waaraan wij onze welvaart afmeten, zich tot economische factoren. Daarom moet het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) elk jaar een Monitor Brede Welvaart publiceren. Over de stand van die brede welvaart moet de Tweede Kamer elk voorjaar in debat met de regering.
Dat zijn de belangrijkste aanbevelingen van de Kamercommissie Breed welvaartsbegrip, die woensdag zijn eindverslag presenteerde in het Kamergebouw. Het BBP meet de welvaart in het hier en nu, minder stoffelijke variabelen als milieu, gelijkheid, gezondheid, veiligheid, innovatie, sociale samenhang en onderwijs blijven buiten beschouwing. Bij een breed welvaartsbegrip moet het bovendien gaan om het elders en later: wat zijn de effecten van beleid voor volgende generaties, wat betekent het voor andere delen van de wereld? Daar horen meteen ook politieke keuzes bij.
Het bbp meet alles, behalve dat wat ons leven echt de moeite waard maakt. Zo vatte Robert Kennedy de problematiek een halve eeuw geleden samen. Sindsdien werden de geleerden het nog niet eens over de indicatoren die bij zo’n breed welvaartsbegrip horen. De laatste serieuze poging is van een commissie onder leiding van Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz, die in 2008 in opdracht van de Franse president Sarkozy een rapport opstelde. Dat Franse rapport werd, net als eerdere Britse en Duitse pogingen, vermalen door politieke tegenstellingen.
Om dat te voorkomen wil de Nederlandse commissie niet met een eigen meetinstrument komen. Experts uit meer dan zestig landen zitten sinds 2004 met elkaar aan tafel om tot meetmethoden te komen, vertelde commissievoorzitter Rik Grashoff (GroenLinks). Die zogeheten CES-recommendations zouden een uitgangspunt moeten vormen, samen met de Monitor Duurzaam Nederland, die hier onregelmatig wordt gepubliceerd en in zijn huidige vorm niet geschikt is als grondstof voor politiek debat. Het CBS moet volgens Grashoff een aanjager worden om tot wereldwijde harmonisatie te komen.
Breed welvaartsbegrip
Een breed welvaartsbegrip strekt zich uit over alle ministeries. Een jaarlijks debat zou dan ook niet alleen met de minister van Economische Zaken moeten worden gevoerd, vindt Grashoff. Met wie wel, daar wil hij nog niet op ingaan.
Of de geesten rijp zijn voor een breed welvaartsbegrip? Grashoff wijst op de kamerbrede steun: een commissie waarin zowel VVD als SP vertegenwoordigd zijn, kan zich in deze aanbevelingen vinden. ‘De eerste voorlopers van het bbp dateren van het begin van de vorige eeuw. Dat het decennia kost om een instrumentarium te ontwikkelen dat naast dat bbp bruikbaar is, vind ik zo vreemd nog niet.
Trouw 20.04.2016 Hoe meet je welvaart? In ieder geval niet alleen door te kijken wat we in een jaar met zijn allen verdienen, zoals het bruto binnenlands product (bbp) doet. Dat vindt een speciale commissie van de Tweede Kamer. Volgens haar moet je breder kijken en welvaart ook over onderwijs, gezondheid en milieu.
Die brede welvaart moet volgens de Kamerleden beter in kaart worden gebracht. Het wordt dan duidelijker hoe het ervoor staat: of Nederland vooruitgaat of achteruit, hoe de welvaart is verdeeld over de bevolking en welke politieke keuzes gemaakt kunnen worden.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek zou volgens de commissie een jaarlijkse Monitor Brede Welvaart moeten opstellen. De informatie moet ook vergeleken kunnen worden met die van andere landen, zodat je kan vergelijken hoe Nederland het doet.
Breder plaatje
Wie naar de brede welvaart kijkt, kan een heel ander beeld krijgen, weet Jan Luiten van Zanden, hoogleraar economische geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Hij trok het voortouw bij het onderzoek ‘How was life?’, waarin de welvaart van mensen sinds 1820 in kaart werd gebracht.
“De ongelijkheid in de wereld is een stuk kleiner als je het brede plaatje beoordeelt”, vertelde Van Zanden eerder in Trouw. Neem Latijns-Amerika in de jaren zeventig en tachtig. In termen van economische groei heet die periode ‘het verloren decennium’. “Ja, als je alleen daarnaar kijkt was het verloren tijd. Maar andere kenmerken van welzijn, zoals democratisering, scholing en levensverwachting, bleven stijgen in die periode.”
Twee extra kenmerken
Maar welke kenmerken kun je het beste kiezen? Dat is geen makkelijke keuze, vertelde hoogleraar economie Marcel Timmer twee jaar terug. “De CO2-emissies bijvoorbeeld, kunnen een maatstaf zijn. Die zeggen alleen niet zoveel over de huidige welvaart. Nu zijn ze voor burgers nog geen probleem, maar in de toekomst wel. Een tweede discussie is of je subjectieve of objectieve maatstaven neemt. Ga je mensen vragen of ze gelukkig zijn, of hoe ze de veiligheid in hun omgeving ervaren, of meet je de misdaad in een wijk?”
Volgens Timmer moet je niet te veel indicatoren nemen, twee zou het beste zijn. “Goede kanshebbers zijn inkomensongelijkheid en de uitstoot van CO2.”
Het zal veel tijd kosten om een nieuwe maatstaf te ontwikkelen, net zoals het een tijd heeft geduurd voordat het bbp een gevestigd begrip was. De Amerikaanse econoom Simon Kuznets introduceerde dit begrip in de jaren dertig om het herstel van de economie na de Grote Depressie beter in de gaten te kunnen houden. Pas twintig jaar later was er een volledig en internationaal vergelijkbaar systeem van ‘nationale rekeningen’ om alles goed te kunnen vastleggen.
NU 20.04.2016 Ieder jaar moet er in de Tweede Kamer worden gedebatteerd over het breed welvaartsbegrip. Dat zijn zaken die niet direct in cijfers zijn uit te drukken zoals gezondheid, milieu en onderwijs. Dat concludeert een commissie in een woensdag gepubliceerd rapport over breed welvaartsbegrip.
“Vraag veel mensen wat ze belangrijk vinden, waar zij naar streven, en je komt op een breed palet van aspecten”, zegt GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff, voorzitter van de commissie, die verder bestaat uit nog vijf andere Kamerleden van verschillende partijen.
Er moet een jaarlijkse Monitor Brede Welvaart worden gepubliceerd die door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) moet worden ontwikkeld. Voorafgaand aan het debat, komt het kabinet met een inhoudelijke reactie, aldus de commissie.
Verantwoordingsdag
Verantwoordingsdag, de derde woensdag in mei waarop het kabinet verantwoording aflegt over de uitgevoerde plannen van het voorafgaande jaar, leent zich volgens de commissieleden het beste voor het debat over de Monitor Brede Welvaart.
Er zijn volgens Grashoff wel manieren om doelen te stellen zodat het kabinet zich daar ook aan kan houden en verantwoording voor kan afleggen. De commissie heeft met het rapport echter vooral de nadruk gelegd op het faciliteren van het debat.
Welvaart is breed, zegt Grashoff. Het bestaat volgens hem uit materiële en immateriële zaken, uit behoefte voor jezelf en voor anderen.
De commissie deed van oktober 2015 tot april dit jaar onderzoek en sprak in die periode met meer dan twintig binnen- en buitenlandse deskundigen.
Complex
Welvaart wordt bijna altijd zonder uitzondering gedefinieerd met het bruto binnenlands product (bbp), de som van alle in het land geproduceerde goederen en diensten. Maar door de toegenomen complexiteit van de economie, schiet dit cijfer tekort om de volledige economische toestand van een land te duiden.
De behoeftebevrediging van mensen gaat verder dan materiële zaken. Bij brede welvaart gaat het niet alleen om de welvaart van het hier en nu, maar ook om de welvaart van later en elders.
“Het is onze commissie duidelijk geworden dat het bbp echter nooit bedoeld is geweest om onze welvaart te meten”, zegt Grashoff. Hij wijst erop dat één van de bedenkers van het bbp in de jaren veertig van de vorige eeuw benadrukte dat het bbp niet bedoeld was om de welvaart te meten.
Er is wel literatuur in Nederland beschikbaar over dit thema. Het CBS en de planbureaus publiceren regelmatig stukken over brede welvaart, maar het politieke en publieke debat kan volgens de commissie niet tippen aan die van het bbp.
Internationaal
De commissie ziet genoeg internationale initiatieven die zich bezighouden met het thema brede welvaart en tot een gezamenlijke meetmethode proberen te komen.
Zo publiceerden onder meer de Verenigde Naties, rijke-landenclub OESO en het Europees statistiekbureau Eurostat in 2014 meerdere aanbevelingen voor het meten van duurzame ontwikkeling die kan rekenen op goedkeuring van meer dan zestig landen, inclusief Nederland.
Toch kan de internationale afstemming beter, vindt de commissie. Nederland doet er goed aan niet zelf met nieuwe definities te komen, maar de aandacht te richten op verdere harmonisatie met andere landen.
“Het is nu aan de Kamer om met dit rapport de brede welvaart op de kaart te zetten en te houden”, aldus Grashoff.
Kamervoorzitter
Het eerste rapport werd overhandigd aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib. “Welvaart is niet eendimensionaal van het bbp af te lezen, het gaat over meer dan alleen de cijfers”, zei Arib.
Het gaat volgens haar ook om het krijgen van kansen. Niet alleen voor deze generatie, maar ook voor de volgende. Ze vindt het goed dat hier nu naar is gekeken.
“Welvaart is een auto hebben. Welzijn is er een goede parkeerplaats voor vinden”, aldus Arib.
Video: Rapport werd overhandigd aan Tweede Kamervoorzitter
Telegraaf 18.8.2016 Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën verwacht geen problemen tijdens de besprekingen over de begroting voor volgend jaar. Dat zei hij hij donderdag na het eerste overleg met de rest van de kabinetsploeg over de begroting van 2016.
Er moet onder meer geld gevonden worden om de koopkracht van gepensioneerden en mensen met een uitkering op peil te houden. ,,Er moet echt gerepareerd worden. Daar gaan we geld voor zoeken”, zei Dijsselbloem. ,,We komen er wel uit.”
Het geld dat nodig is voor deze hersteloperatie zou moeten komen van de meevaller die staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) eerder aankondigde. Een herziening van een pensioenregeling voor ondernemers zorgt voor ongeveer 2 miljard euro extra in de schatkist.
Deze week en volgende week (twee dagen) behandelt het kabinet van VVD en PvdA de begrotingen van alle departementen en de Miljoenennota. Die worden dan op Prinsjesdag gepresenteerd. De begroting van de koning kwam donderdag als eerste aan bod.
Voor de zomer werden de regeringspartijen VVD en PvdA het al eens over hoofdlijnen voor de begroting van 2017. Daardoor is er in totaal 1,2 miljard euro extra voor Defensie, politie, justitie, zorg en onderwijs. Een geplande bezuiniging op verpleeghuizen en instellingen voor gehandicapten is geschrapt.
NU 18.08.2016 Het kabinet is donderdag voor het eerst na de zomerstop bijeen voor overleg over de begroting voor volgend jaar. Voordat die op Prinsjesdag kan worden gepresenteerd, moet een knoop worden doorgehakt over onder meer het op peil houden van de koopkracht van ouderen en mensen met een uitkering.
Volgens ramingen van het Centraal Planbureau krijgen mensen die werken volgend jaar meer te besteden, maar dreigen gepensioneerden en mensen met een uitkering er op achteruit te gaan.
”Er moet echt gerepareerd worden. Daar gaan we geld voor zoeken”, zei minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) hierover voor het begin van het overleg.
Het geld dat nodig is voor deze hersteloperatie zou moeten komen van de meevaller die staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) eerder aankondigde. Een herziening van een pensioenregeling voor ondernemers zorgt voor 2 miljard euro extra in de schatkist.
Bij het bespreken van de begrotingen van alle ministeries en de Miljoenennota worden verder geen grote verrassingen verwacht. Dijsselbloem zei eerder al dat er niet veel extra geld is te verdelen. Het wordt ”passen en meten”, verklaarde hij donderdag.
Hoofdlijnen
Voor de zomer werden de regeringspartijen VVD en PvdA het al eens over hoofdlijnen voor de begroting van 2017. Daardoor is er in totaal 1,2 miljard euro extra voor Defensie, politie, justitie, zorg en onderwijs. Een geplande bezuiniging op verpleeghuizen en instellingen voor gehandicapten is geschrapt.
Volgende week staan nog twee begrotingsoverleggen gepland. Ook vrijdag tijdens de ministerraad wordt hierover gesproken.
Telegraaf 16.08.2016 Ze willen door tot het einde, maar ruzie hangt in de lucht. Die indruk wekte het kabinet van VVD en PvdA op de heidag aan het begin van zijn laatste missionaire jaar. Premier Mark Rutte en vicepremier Lodewijk Asscher spraken de ambitie uit om de rit uit te zitten tot 15 maart.
Maar “we gaan de verkiezingen in en de onderlinge verschillen laten zien”, zo kondigde Asscher alvast aan. “De ambitie is er”, zei Rutte over het volledig afmaken van de kabinetsperiode.
De mogelijkheid bestaat dat beide kopstukken als lijsttrekkers straks tegenover elkaar komen te staan. Rutte neemt over een paar weken een besluit of hij nog een keer de VVD-kar wil trekken. Asscher heeft eerder gezegd de zomervakantie te gebruiken om na te denken of hij PvdA-leider wil worden. Wie hoopte op een conclusie van deze brainstorm kwam vandaag bedrogen uit. “Dat ga ik niet met u bespreken”, zei hij afgemeten. Pas in oktober sluit de kandidaatstellingstermijn voor het lijsttrekkerschap van de PvdA.
Rond het Delftse museum De Prinsenhof probeerde het duo uit te stralen dat hun ploeg Nederland met bezuinigingen en hervormingen weer toekomstbestendig heeft gemaakt. Aan het Binnenhof bestaat breed de overtuiging dat het kabinet is uitgeregeerd en dat de laatste maanden van Rutte/Asscher één grote verkiezingscampagne zal worden.
Het kabinet begint donderdag met de overleggen over de begroting voor komend jaar, die met Prinsjesdag wordt gepresenteerd. Was er dit jaar nog ruimte voor een forse belastingverlaging van vijf miljard euro, in 2017 hoeven burgers niet meer op zo’n cadeautje te rekenen. Minister Dijsselbloem (Financiën) maakte vorige week duidelijk dat het kabinet zich de komende weken vooral gaat richten op het wegwerken van negatieve uitschieters in de koopkracht van sommige groepen mensen. Met name de inkomensvoorziening van ouderen heeft daarbij de aandacht van de ministers.
Naast het houden van reguliere vergaderingen komt het kabinet ook enkele keren per jaar informeel bijeen om de stand van het land te bespreken. In augustus van 2015 maakten de ministers en staatssecretarissen bijvoorbeeld een uitstapje naar het strand bij Wassenaar. Naast wandelingen langs de kust werd bij deze heidag ook de basis gelegd voor de aanpak van de asielcrisis.
AD 16.08.2016 Voordat het politieke vergaderjaar binnenkort weer echt begint, zijn de ministers en staatssecretarissen van VVD en PvdA dinsdagmiddag informeel bijeengekomen in Delft. Het is de laatste heidag van het tweede kabinet van de liberale premier Mark Rutte.6 reacties
Elk jaar tegen het einde van het zomerreces komt de kabinetsploeg bijeen om naar uitdagingen voor de toekomst te kijken. Dit keer werd teruggeblikt, want het tweede kabinet-Rutte nadert zijn einde: in maart 2017 zijn er Tweede Kamerverkiezingen. ,,Onze ambitie is om tot en met de verkiezingen door te werken”, zei Rutte. Pas in de laatste weken voor de stembusgang ,,zullen we de verschillen zichtbaar maken en wordt er campagne gevoerd”.
Vicepremier en minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher zei dat het kabinet zich niet moet ,,blind staren” op de verkiezingscampagne.
Rutte ontkende dat hij een meningsverschil heeft met minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën over het herstel van de koopkracht van ouderen. Die indruk ontstond vrijdag na de ministerraad. ,,Het is onze gezamenlijke ambitie om te voorkomen dat groepen de min in gaan”, aldus de premier.
Donderdag praat het kabinet voor het eerst over de begroting van volgend jaar. Er volgen daarna vermoedelijk nog enkele bijeenkomsten. Op Prinsjesdag presenteert het kabinet dan de begroting voor 2017 en wordt duidelijk of en hoeveel de ouderen worden gecompenseerd.
De bewindslieden verzamelden zich rond het middaguur in Delft voor een informeel overleg. Later wandelden ze door het centrum, gevolgd door een stoet cameralieden en journalisten. Ook feliciteerden ze zwemmer Ferry Weertman met zijn gouden medaille op de 10 kilometer open water zwemmen.
De traditionele heidag van het kabinet was vorig jaar op het strand bij Wassenaarse Slag.
Telegraaf 15.08.2016 De Nederlandse overheid heeft maandag 2,5 miljard euro opgehaald met de heropening van kortlopende leningen. Het rendement lag daarbij opnieuw lager dan 0 procent.
De Staat leende 1,11 miljard euro voor 2,5 maanden, tegen een gemiddelde rente van min 0,62 procent. Daarnaast werd 1,44 miljard euro geleend voor 5,5 maanden, tegen een rendement van min 0,63 procent.
Bij beide leningen werd gemikt op een opbrengst van 1 tot 2 miljard euro.
Telegraaf 13.08.2016 Een sterke uitbreiding van de productiecapaciteit gaat de groei van houtbewerker Accsys een stevige impuls geven. Dit is de overtuiging van topman Paul Clegg, die weinig impact van de Brexit verwacht.
Accsys bewerkt zachthout zodanig dat dit een betere kwaliteit krijgt dan het beste tropische hardhout. Het VK is dankzij de sterke band met timmerfabrieken zijn grootste afzetmarkt „We hebben er echter ook een grote kostenbasis en dus weinig last van de val van het pond”, aldus Clegg.
Ook over de orderstroom in het VK maakt de topman zich weinig zorgen. „We hebben nog geen impact van de Brexit gezien. Zelf verwacht ik zeker geen diepe recessie. En ik denk dat de regering in reactie op de Brexit met een woningbouwprogramma komt.”
Foto: DE TELEGRAAF
De omzet in het op 31 maart afgesloten boekjaar 2015/16 groeide met 15%. Het afzetvolume steeg nauwelijks, doordat Accsys tegen capaciteitsgrenzen aanliep. De aanhoudend sterke vraag gaf het bedrijf wel de mogelijkheid de verkoopprijzen sterk te verhogen.
Nadat Solvay eind 2015 de bouw van een fabriek voor de productie van Accoya uitstelde, besloot Accsys de capaciteit in 2017 met bijna de helft uit te breiden. Hierdoor kan de omzetgroei versnellen, zeker als Accsys in staat blijft de verkoopprijzen te verhogen.
Daar bovenop komt eind 2018 een beoogde nieuwe fabriek voor de productie van Tricoyahout. Samen met partners gaat Accsys €30 miljoen investeren. Een extra €30 miljoen moet komen van bankleningen of durfkapitaal. Clegg denkt dat de markt voor Tricoyahout op termijn die van Accoyahout zal evenaren. „We rekenen op jaarlijkse groeipercentages van 20% en verwachten dat de fabriek na anderhalf jaar al break-even kan draaien. Ons uiteindelijke doel is om 1 miljoen m3 Tricoyahout en Accoyahout te verkopen”, zegt hij.
Hoewel de koersontwikkeling van Accsys de afgelopen jaren te wensen overliet, blijft Clegg vertrouwen houden in het aandeel waarin hij zelf ook een positie heeft. Hij wordt hierin gesteund door analisten van SNS Securities en het Britse Numis. Zij verwachten dat het bedrijf over één tot twee jaar winstgevend zal zijn en hanteren een koopadvies.
RO 12.08.2016 De Nederlandse economie groeide in het tweede kwartaal van 2016 met 0,6%. Daarmee zit Nederland flink boven het Europese gemiddelde van 0,3%. Ten opzichte van het tweede kwartaal van 2015, nam de omvang van de economie toe met 2,3%. Het producentenvertrouwen is nu op het hoogste niveau in vijf jaar en draagt bij aan de sterke groei in investeringen: ten opzichte van het tweede kwartaal in 2015 stegen de investeringen met 7,6%.
Ook de export en de consumptie dragen met een groei van respectievelijk 4.0% en 1,2% bij aan de groei. Deze groei zorgt eveneens voor verder herstel van de arbeidsmarkt. Het afgelopen kwartaal kwamen er 38.000 banen bij en de werkloosheid daalde met 16.000 personen. Dit blijkt uit de vandaag door het CBS gepubliceerde cijfers over het tweede kwartaal van 2016.
Minister Kamp van Economische Zaken: “Door hard te werken, innovatief te ondernemen en slim te investeren, is Nederland in staat gebleken al negen kwartalen op rij robuuste economische groei te realiseren. Nederland behoort qua groei tot de economische kopgroep van Europa, met een twee keer zo hoge kwartaalgroei als het gemiddelde in het Eurogebied.
Ook naar de toekomst toe is er reden voor optimisme, ondanks de economische onzekerheden in de wereld, met name de Brexit. Zo is het goed te constateren dat Nederlandse producenten vertrouwen hebben in de toekomst en flink blijven investeren. Om de stevige groei te ondersteunen, zal het kabinet ook komend jaar werken aan financieringsmogelijkheden voor ondernemers, extra financiering voor innovatie en ruimte voor ondernemerschap.”
Kamp wijst ook op het voortdurende herstel op de arbeidsmarkt: “Steeds meer mensen vinden hun weg naar de arbeidsmarkt. In lijn met de economische groei, is er nu negen kwartalen sprake van banengroei. Steeds meer mensen vinden een baan, gaan aan de slag en dragen zo bij aan ons verdienvermogen van nu en in de toekomst.”
In zijn persconferentie na de ministerraad van vandaag blikt de minister-president terug op de politieke ontwikkelingen van de afgelopen zomermaanden, de nieuwste economische cijfers en de begrotingsraden die volgende week beginnen. Bekijk de video
Trouw 12.08.2016 Het kabinet wil de koopkracht van ouderen en uitkeringsgerechtigden voor volgend jaar verbeteren. Dat zegt minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën. “We willen dat ook de ouderen en de mensen die van een uitkering afhankelijk zijn boven de nul uitkomen en niet achterblijven bij de rest van Nederland”, aldus de minister na de ministerraad.
Dijsselbloem wilde niet zeggen hoeveel geld hiervoor beschikbaar is. “Dat gaan we nu uitrekenen en bekijken. Op Prinsjesdag wordt meer bekend.” De verwachting is dat er meer dan 900 miljoen euro nodig is. Dat is het bedrag dat vorig jaar werd uitgegeven om de koopkracht van ouderen te repareren.
Voorzichtiger
Premier Mark Rutte is iets voorzichtiger. “We willen voorkomen dat de koopkracht voor gepensioneerden en mensen met een uitkering verslechtert. Maar dat is het streven en we moeten later kijken of het is gelukt.”
Hij wijst erop dat het economisch herstel nog steeds breekbaar is en dat de groeicijfers door de brexit naar beneden worden bijgesteld. Maar: “Als je de stevige minnen die nu dreigen voor gepensioneerden deels wegwerkt, kom je al snel op een klein plusje.”
Ramingen
Volgens ramingen van het CPB verbetert de koopkracht van werkenden volgend jaar naar verwachting met 1,1 procent. Maar uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden gaan er waarschijnlijk op achteruit, met respectievelijk 0,1 en 0,7 procent.
NU 12.08.2016 Het kabinet wil de koopkracht van ouderen en uitkeringsgerechtigden voor volgend jaar repareren. Dat heeft minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën vrijdag gezegd.
”We willen dat ook de ouderen en de mensen die van een uitkering afhankelijk zijn boven de nul uitkomen en niet achterblijven bij de rest van Nederland”, aldus Dijsselbloem.
Hij tekent daarbij aan dat wordt gekeken naar groepen, maar dat de effecten voor individuele mensen soms kunnen verschillen.
Premier Mark Rutte is iets voorzichtiger. ”We willen voorkomen dat de koopkracht voor gepensioneerden en mensen met een uitkering verslechtert. Maar dat is het streven en we moeten later kijken of het is gelukt”, aldus Rutte.
Minister-president bespreekt plannen voor de koopkracht
Hij wijst erop dat het economisch herstel nog steeds breekbaar is en dat de groeicijfers door de Brexit naar beneden worden bijgesteld. Maar: ”Als je de stevige minnen die nu dreigen voor gepensioneerden deels wegwerkt, kom je al snel op een klein plusje.”
Reparatie
Volgens ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) verbetert de koopkracht van werkenden volgend jaar naar verwachting met 1,1 procent. Maar uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden gaan er waarschijnlijk op achteruit, met respectievelijk 0,1 en 0,7 procent.
Met de reparatie is volgens Dijsselbloem fors meer geld gemoeid dan vorig jaar. Toen was ongeveer 900 miljoen euro nodig om de koopkracht van ouderen en uitkeringsgerechtigden op peil te houden. De uiteindelijke plannen worden bekend op Prinsjesdag.
VK 12.08.2016 Ook in het tweede kwartaal is het aantal werklozen weer gedaald – dit keer met 16 duizend. Voor het negende kwartaal op rij is er sprake van banengroei. Sinds 2014 zijn er in totaal bijna 230 duizend banen bijgekomen. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
In het tweede kwartaal was er weer een krimp van zesduizend werkplaatsen in de zorg
Voor het eerst sinds 2009 is er ook weer een lichte groei van het aantal vaste banen. Dat is volgens hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS een teken dat het herstel op de arbeidsmarkt steviger wordt. ‘Het duidt op meer vertrouwen bij werkgevers.’ Verhoudingsgewijs groeit het aantal flexibele banen wel nog altijd sneller.
In bijna alle sectoren is er meer werk. De zorgsector is de grote uitzondering. In het tweede kwartaal was er weer een krimp van zesduizend werkplaatsen. De afgelopen vier jaar is het aantal banen in de zorg in totaal met 80 duizend afgenomen – een daling van 5 procent.
Het CBS constateert dat de Nederlandse economie gestaag verder blijft groeien. Ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder was er in de maanden april, mei en juni een groei van 2,3 procent. Vergeleken met de eerste drie maanden van dit jaar was de groei 0,6 procent. Nederland presteert beter dan landen als Frankrijk en Duitsland. ‘De situatie in Nederland is niet alleen gunstig, maar ook stabiel,’ aldus Van Mulligen.
Volgens het CBS is dat vooral te danken aan de extra investeringen van het bedrijfsleven en de bloei van de woningmarkt. In de bouw was de groei 6,4 procent. Ook de binnenlandse bestedingen groeiden, met 1,2 procent. Zowel de horeca als de elektronicahandel profiteerden.
Deze positieve ontwikkelingen vonden plaats voor het Britse referendum over de Brexit. Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelde eerder deze week dat het aangekondigde vertrek van de Britten uit de EU een negatief effect zal hebben op de Nederlandse economie. Ook verwacht het CPB dat de werkloosheid volgend jaar weer heel licht gaat stijgen.
Het CBS sluit evenmin uit dat er een terugval komt. In het tweede kwartaal groeide de export naar het Verenigd Koninkrijk harder dan die naar de meeste andere landen. ‘Groot-Brittannië is na Duitsland de belangrijkste exportpartner’, aldus Van Mulligen. ‘Als de export een stevige knauw krijgt, zou dat zomaar een effect kunnen hebben.’
Herstel
Verwacht werd dat het economisch herstel van de voorgaande kwartalen heeft doorgezet. Economen rekenen gemiddeld op een groei met 0,4 procent, vergeleken met een kwartaal eerder.
In mei meldde het CBS dat de Nederlandse economie in het eerste kwartaal was gegroeid met 0,5 procent. Dat was al het achtste kwartaal met groei op rij. De groei werd in het eerste kwartaal ook breed gedragen. Zowel consumptie, investeringen en export leverden een positieve bijdrage.
Telegraaf 12.08.2016 Het kabinet wil de koopkracht van ouderen en uitkeringsgerechtigden voor volgend jaar repareren. Dat heeft minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën vrijdag gezegd.
,,We willen dat ook de ouderen en de mensen die van een uitkering afhankelijk zijn boven de nul uitkomen en niet achterblijven bij de rest van Nederland”, aldus Dijsselbloem. Hij tekent daarbij aan dat wordt gekeken naar groepen, maar dat de effecten voor individuele mensen soms kunnen verschillen.
Premier Mark Rutte is iets voorzichtiger. ,,We willen voorkomen dat de koopkracht voor gepensioneerden en mensen met een uitkering verslechtert. Maar dat is het streven en we moeten later kijken of het is gelukt”, aldus Rutte. Hij wijst erop dat het economisch herstel nog steeds breekbaar is en dat de groeicijfers door de brexit naar beneden worden bijgesteld. Maar: ,,Als je de stevige minnen die nu dreigen voor gepensioneerden deels wegwerkt, kom je al snel op een klein plusje.”
Volgens ramingen van het CPB verbetert de koopkracht van werkenden volgend jaar naar verwachting met 1,1 procent. Maar uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden gaan er waarschijnlijk op achteruit, met respectievelijk 0,1 en 0,7 procent.
Met de reparatie is volgens Dijsselbloem fors meer geld gemoeid dan vorig jaar. Toen was ongeveer 900 miljoen euro nodig om de koopkracht van ouderen en uitkeringsgerechtigden op peil te houden. De uiteindelijke plannen worden bekend op Prinsjesdag.
Trouw 12.08.2016 De Nederlandse economie is in het tweede kwartaal van 2016 met 0,6 procent gegroeid ten opzichte van de eerste drie maanden van het jaar. Dat bleek vrijdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het is voor het negende kwartaal op rij dat de economie groeit.
De groei is volgens het CBS vooral te danken aan toenemende investeringen en consumptie. De vooruitgang was net zo groot als in eerste kwartaal en was iets sterker dan economen in doorsnee hadden voorspeld.
Ten opzichte van een jaar eerder groeide de economie in het tweede kwartaal met 2,3 procent.
Huizenmarkt
Vooral de aantrekkende huizenmarkt zorgde ervoor dat de economie verder groeide, legde econoom Peter Hein van Mulligen van het CBS uit. “Mogelijk dat het beleid van de ECB ertoe heeft bijgedragen dat de huizenmarkt aantrok door de lage rente, maar ook zonder het effect van stimuleringsmaatregelen zou sprake zijn geweest van een inhaalslag.”
Het effect van het Britse referendum over de brexit heeft volgens de econoom het afgelopen kwartaal nauwelijks invloed gehad op de economische groei. “Het effect van een brexit laat zich moeilijk voorspellen. Maar als het effect heeft, dan zal dat op zijn vroegst in 2017 gevoeld worden. Vooralsnog zijn de Britten gewoon lid van de EU.”
Consumenten trokken afgelopen maanden ook vaker de portemonnee voor bijvoorbeeld een bezoek aan een restaurant of een terrasje. Ook zaten de uitgaven aan kleding en elektrische apparaten in de lift. Het consumentenvertrouwen is daarbij sinds het voorjaar van 2015 onafgebroken positief geweest. “Al was er rond het brexit-referendum sprak van een kleine dip”, aldus Van Mulligen.
Werkloosheid
Ook meldde het CBS dat het aantal werklozen in het tweede kwartaal weer is gedaald – dit keer met 16 duizend. Voor het negende kwartaal op rij is er sprake van banengroei. Sinds 2014 zijn er in totaal bijna 230 duizend banen bijgekomen.
In totaal zijn er dit kwartaal 38 duizend banen bijgekomen. Vooral uitzendwerk zat in de lift. Het aantal zelfstandigen nam juist af. De werkloosheid zakte van 6,5 naar 6,3 procent. Het aantal vacatures steeg met vijfduizend. Het afgelopen kwartaal steeg het aantal banen van werknemers met 45 duizend. Het aantal banen van zelfstandigen nam met zevenduizend af tot ruim 2 miljoen. Daarmee is in Nederland één op de vijf werknemers eigen baas.
AD 12.08.2016 De koopkracht voor ouderen en mensen met een bijstandsuitkering wordt hersteld met Prinsjesdag. Het kabinet trekt daarvoor meer geld uit dan vorig jaar, belooft minister Dijsselbloem van Financiën.
,,Er zijn grote verschillen tussen werkenden en niet-werkenden. Dat is niet wat we als kabinet hebben afgesproken”, zegt Dijsselbloem. ,,In Nederland kijken we elk jaar heel precies naar koopkrachtreparaties. Dit jaar zijn de verschillen heel fors. We moeten en zullen meer doen om ouderen in de plus te krijgen.” Hij tekent daarbij aan dat wordt gekeken naar groepen, maar dat de effecten voor individuele mensen soms kunnen verschillen.
Koopkracht
Uit welk ‘potje’ de koopkrachtreparaties voor de niet-werkenden wordt betaald, is nog onduidelijk. Vorig jaar werd hiervoor nog 900 miljoen uitgetrokken. Het CPB maakte deze week bekend dat de koopkracht van werkenden volgend jaar met 1,1 procent verbetert, maar dat gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden er waarschijnlijk op achteruit gaan met 0,7 en 0,1 procent.
Telegraaf 12.08.2016 De Nederlandse economie is in het tweede kwartaal van dit jaar verder gegroeid. De economische groei kwam uit op 0,6% ten opzichte van het eerste kwartaal, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De groei is vooral te danken aan de toegenomen investeringen en consumptie. Ook de export leverde een positieve bijdrage. De Nederlandse economie groeit daarmee nu al negen kwartalen op rij.
,,We doen het heel goed ten opzichte van de rest van Europa”, zegt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. ,,We hebben dit jaar al twee kwartalen op rij van robuuste groei. En de vooruitzichten voor de rest van het jaar zijn redelijk positief, zeker als je kijkt naar het consumenten- en producentenvertrouwen.”
Groei breed gedragen
Volgens Van Mulligen wordt de groei breed gedragen. Zo zijn de investeringen in vervoermiddelen en woningen het afgelopen kwartaal weer aanzienlijk gegroeid. Bedrijven hebben verder meer besteed aan vliegtuigen, vrachtwagens en opleggers.
Consumenten gaven vooral meer uit aan kleding, elektrische apparaten en aan diensten zoals de horeca. Verder exporteerden Nederlandse bedrijven meer transport-, voedings- en genotmiddelen. Ook de wederuitvoer groeide harder dan in het eerste kwartaal.
Werkloosheid
De werkloosheid daalde in het tweede kwartaal tot 6,3%, ofwel 557.000. ,,De werkloosheid daalt gestaag, maar we zitten nog altijd ver boven het niveau van voor de crisis”, aldus Van Mulligen.
AD 12.08.2016 Het gaat wéér een klein beetje beter met onze economie. Het Centraal Bureau voor de Statistiek maakte vandaag bekend dat in het tweede kwartaal van 2016 de economie met 0,6 procent gegroeid is ten opzichte van de eerste drie maanden van dit jaar. Volgens economen dankzij de aantrekkende huizenmarkt en onze durf om weer geld uit te geven.
Het effect van een brexit laat zich moeilijk voorspellen, aldus Econoom Peter Hein van Mulligen.
Het is voor het negende kwartaal op rij dat de economie groeit. Toenemende investeringen en de durf van mensen om weer geld uit te geven zijn volgens hetCBS de oorzaken van de lijn omhoog. De groei is even sterk als in eerste kwartaal. Ten opzichte van een jaar eerder groeide de economie in het tweede kwartaal met 2,3 procent.
Vooral de aantrekkende huizenmarkt zorgde ervoor dat de economie verder groeide, volgens econoom Peter Hein van Mulligen van het CBS. ,,Mogelijk dat het beleid van de ECB ertoe heeft bijgedragen dat de huizenmarkt aantrok door de lage rente, maar ook zonder het effect van stimuleringsmaatregelen zou sprake zijn geweest van een inhaalslag.”
Brexit
Het effect van het Britse referendum over de brexit heeft volgens de econoom het afgelopen kwartaal nauwelijks invloed gehad op de economische groei. ,,Het effect van een brexit laat zich moeilijk voorspellen. Maar als het effect heeft, dan zal dat op zijn vroegst in 2017 gevoeld worden. Vooralsnog zijn de Britten gewoon lid van de EU.”
De afgelopen maanden gaven mensen vaker geld uit aan een etentje of een drankje op het terras. Ook zaten de uitgaven aan kleding en elektrische apparaten in de lift. Het consumentenvertrouwen is daarbij sinds het voorjaar van 2015 onafgebroken positief geweest. ,,Al was er rond het brexit-referendum sprak van een kleine dip”, aldus Van Mulligen.
Minister Henk Kamp van Economische Zaken is tevreden met de groei. ,,Het beeld is positief. De investeringen en de consumptie nemen toe en de werkloosheid is behoorlijk laag in vergelijking met de voorgaande tijd. Het gaat de goede kant op.”
VK 09.08.2016 Door de Brexit verslechteren de economische vooruitzichten in Nederland. Volgend jaar groeit de economie nog maar 1,6 procent. Voor de aankondiging van het Britse vertrek uit de Europese Unie werd nog 2,1 procent groei verwacht.
Dit meldt het Centraal Planbureau (CPB). Dat heeft de economische vooruitzichten doorgerekend voorafgaand aan de begrotingsbesprekingen in het kabinet. Op de derde dinsdag in september, Prinsjesdag, wordt de begroting gepresenteerd. Dan komt het CPB met een doorrekening van de gevolgen daarvan voor de economie zoals koopkracht en werkgelegenheid.
De onzekerheid over de Brexit – het geplande uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie – heeft gevolgen voor de uitgaven door bedrijven en burgers maar ook voor de wereldhandel. Het effect van deze onzekerheid is vooral volgend jaar voelbaar maar dat is volgens het CPB maar tijdelijk. Niet alleen de Brexit remt de economische groei ten opzichte van eerdere verwachtingen. Ook het afknijpen van de gasproductie in Groningen tempert de groei.
Het aantal werklozen daalt dit jaar naar 555 duizend mensen. Dat is iets lager dan eerder verwacht. In juni voorzag het CPB voor dit jaar nog 575 duizend werklozen. De versnelde daling zet volgend jaar niet door. Het CPB houdt vast aan de eerder verwachtte 560 duizend werklozen in 2017.
Het begrotingstekort daalt harder dan eerder voorzien. Dit jaar is het tekort 1,2 procent en voor 2017 voorziet het CPB bij ongewijzigd beleid 0,6 procent tekort. Eerder voorzag het CPB voor zowel dit jaar als volgend jaar een 0,4 procentpunt hoger tekort. Dat is een miljardenverschil.
De koopkracht stijgt volgend jaar 0,7 procent. Dat is iets meer dan gedacht. Dat ligt aan de dalende inflatie die naar verwachting op 0,9 procent uit komt en aan de iets sneller stijgende lonen.
De koopkrachtverwachtingen verschillen echter sterk als naar verschillende groepen wordt gekeken. Beter betaalden zijn volgend jaar het beste af met 1,2 procent koopkrachtstijging. Deze stijging wordt verwacht voor degenen die maandelijks 4500 euro bruto of meer krijgen. Dat is drie keer het maandelijks minimumloon, 1.537,20 euro, of nog meer.
Gepensioneerden zijn echter de klos. Voor hen verwacht het CPB 0,7 procent koopkrachtdaling. Dat is het gevolg van de verwachte korting op de pensioenen. Per 1 januari moeten waarschijnlijk de pensioenen van honderdduizenden ouderen verlaagd omdat de pensioenfondsen er slecht voor staan. Dat is het gevolg van de lage rente en de gevolgen van de Brexit voor de beurskoersen. Die koersen daalden in eerste instantie stevig door de uitslag van het Brexit-referendum in het Verenigd Koninkrijk.
Telegraaf 09.08.2016 De Brexit blijkt ook voor de Nederlandse economie een klap in het gezicht. In plaats van de eerder ingeschatte groei van 2,1 procent, gaat het Centraal Planbureau nu voor volgend jaar uit van 1,6 procent groei.
Foto: ANP
De rekenmeesters tekenen daarbij aan dat de voorspellingen onzekerder zijn dan normaal, omdat nog moeilijk te voorspellen is hoe het verder gaat sinds de Britten tegen het lidmaatschap van de Europese Unie hebben gestemd. Naast de Brexit, tempert ook het terugdringen van de gaswinning in Groningen de Nederlandse groei.
Verder slecht nieuws is er voor de werkloosheid en de koopkracht. Als het kabinet geen verdere maatregelen neemt, blijft de werkloosheid steken op 6,2 procent van de beroepsbevolking, omdat bedrijven vanwege de Brexit voorzichtiger zullen zijn met het aannemen van personeel. Ook valt de stijging van de koopkracht dan terug van 2,7 procent dit jaar naar 0,7 procent in 2017.
Vooral gepensioneerden zijn de dupe. Die gaan er volgens het CPB-plaatje 0,7 procent op achteruit, hoewel het kabinet reeds heeft laten doorschemeren met verzachtende maatregels te gaan komen in de begroting die het met prinsjesdag presenteert.
Wel daalt het overheidstekort naar een comfortabele 0,6 procent van het totaalbedrag dat we met z’n allen in een jaar verdienen, ruim binnen de Europese tekortnorm van 3 procent. Alleen gooien de Europese begrotingsregels die gelden voor het structureel begrotingssaldo en de overheidsuitgaven mogelijk alsnog roet in het eten. Volgens het CPB voldoet Nederland daar volgend jaar niet aan. Op basis daarvan moet mogelijk dus alsnog worden bezuinigd.
NU 09.08.2016 De Nederlandse economie zal dit jaar en volgend jaar minder sterk groeien dan eerder gedacht vanwege onder meer de Brexit.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) dinsdag. Naast de Brexit heeft de verdere verlaging van de gasproductie een remmend effect op de economische groei in 2017.
Voor dit jaar verwacht het CPB een groei van 1,7 procent en voor volgend jaar van 1,6 procent. In juni voorzag het planbureau nog een groei van respectievelijk 1,8 procent en 2,1 procent.
Het onderliggende herstel van de Nederlandse economie zet wel door, zo stelt het CPB, maar de onzekerheid die de Brexit met zich meebrengt heeft op korte termijn negatieve effecten op de consumptie en investeringen.
Ook de voor Nederland relevante wereldhandel wordt erdoor geraakt. Daar komt nog bij dat de groei van de economie van de eurozone als geheel wordt gedempt door de Brexit. Deze komt uit op 1,6 procent in 2016 en 1,5 procent in 2017.
De nieuwe raming is wel “onzekerder dan normaal”, zo vlak na het Britse referendum over uittreding uit de Europese Unie, aldus het planbureau.
Het CPB verwacht verder dat de inflatie in Nederland dit jaar en in 2017 heel laag zal blijven. In 2016 komt deze uit op 0 procent. Volgend jaar zal de inflatie aantrekken naar 0,5 procent.
De koopkrachtontwikkeling van het mediane huishouden neemt af van 2,7 procent dit jaar naar 0,7 procent in 2017. Dit komt vooral door het wegvallen van de positieve effecten van de 5 miljard euro aan lastenverlichting en de licht stijgende inflatie.
Hoewel de koopkracht van werkenden volgend jaar toeneemt, daalt die van uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden, verwacht het CPB.
De werkloosheid stabiliseert volgend jaar op 6,2 procent, aldus het CPB. Bedrijven zullen vanaf de tweede helft van dit jaar naar verwachting voorzichtiger zijn met het aannemen van medewerkers door onzekerheid over de gevolgen van de Brexit. Hierdoor valt volgend jaar de werkgelegenheidsgroei terug.
Het overheidstekort daalt van 1,2 procent dit jaar naar 0,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2017. Terwijl de gerealiseerde belastinginkomsten snel zijn gegroeid, blijft de toename van de overheidsuitgaven gematigd.
Realistisch
De Nederlandse economie blijft groeien, maar volgens minister Henk Kamp (Economische Zaken) is het zaak realistisch te blijven. Dat zegt hij in reactie op de ramingen.
”Door de intensieve handelsrelaties met het Verenigd Koninkrijk zorgt de Brexit voor onzekerheid en heeft daarmee een merkbaar effect op onze groei”, aldus Kamp. ”Het internationale beeld dwingt ons nu om realistisch te blijven.”
De minister stelt dat het kabinet de afgelopen jaren hard heeft gewerkt aan het economisch herstel en dat ook blijft doen.
Telegraaf 09.08.2016 Partijen in de Tweede Kamer willen dat het kabinet maatregelen neemt om met name de de koopkracht van ouderen op peil te houden. Volgens ramingen van het CPB gaan uitkeringsgerechtigden (0,1 procent) gepensioneerden (0,7 procent) er volgend jaar waarschijnlijk op achteruit.
Fractieleider Diederik Samsom van de PvdA: ,,Wat de PvdA betreft kunnen deze koopkrachtcijfers niet de uitkomst zijn op Prinsjesdag. Het kabinet zal maatregelen moeten nemen om met name ouderen en mensen met lage inkomens extra tegemoet te komen.”
Ook D66 wil ook maatregelen voor een evenwichtiger koopkrachtverdeling. ,,Ouderen worden nu onevenredig hard getroffen”, aldus Kamerlid Steven van Weyenberg:
VVD-Tweede Kamerlid Mark Harbers laat weten: ,,De VVD vindt dat er nu binnen de mogelijkheden een goede begroting voor 2017 moet komen met een evenwichtige koopkrachtontwikkeling, ook voor ouderen.”
AD 04.08.2016 Voor het eerst sinds 1987 is de inflatie in ons land onder de nul gedoken: -0,3 procent om precies te zijn. Zo meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek vanochtend. Vijf vragen en antwoorden over inflatie.
Wat is inflatie ook alweer?
Inflatie staat voor de kosten van ons levensonderhoud. Oftewel: wat betalen we gemiddeld voor onze goederen en diensten? Hierbij kun je denken aan uitgaven aan eten en drinken, vervoer, benzine, of gas en licht. Het Centraal Bureau voor de Statistiek berekent de inflatie door een “mandje met boodschappen” te nemen en daarvan de waarde te berekenen. Daar komt een gewogen gemiddelde uit. De prijsstijging in Nederland ligt al langere tijd behoorlijk onder het langjarige gemiddelde van 2,0 procent.
Wat wil lage inflatie zeggen?
Dit betekent dat het leven ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar ietsjes goedkoper is geworden: 0,3 procent dus. We geven nu minder euro’s uit om hetzelfde te kopen als een jaar geleden.
Wat betekent dit voor mijn portemonnee?
Consumentenprijzen dalen. Tanken bijvoorbeeld is goedkoper geworden. Bovendien: voor vakanties en vliegtickets betalen we minder. Het gaat niet voor alle producten op: kleding was vorige maand gemiddeld minder afgeprijsd dan een jaar geleden en dus wel iets duurder.
Waarom hebben we nu een lage inflatie?
Het CBS geeft als belangrijkste verklaring de ontwikkeling van de huurprijzen. De huren zijn in juli met 1,8 procent gestegen, terwijl ze in dezelfde periode vorig jaar nog met 2,4 stegen. De huurprijzen tellen zwaar mee met de berekeningen voor de inflatie. En niet alleen de huren, maar ook de prijs van onder andere benzine en voedingsmiddelen gingen vorige maand omlaag. Als we naar het grotere plaatje kijken: als gevolg van de crisis houden mensen de hand op de knip en door de werkloosheid is er minder inkomen en minder te besteden. Dat zorgt voor dalende prijzen. De in elkaar gezakte olieprijs van de afgelopen twee jaar, en daarmee de energieprijzen, hebben de inflatiecijfers nog eens extra hard omlaag geduwd.
Wat als de inflatie lange tijd laag blijft?
Als prijzen langere tijd dalen spreken economen van deflatie. Bij deflatie gaat het om een algemene daling van het prijspeil. Dan dalen niet alleen consumentenprijzen (zoals nu), maar ook de lonen en huizenprijzen. Daar is in Nederland nog geen sprake van; de huizenprijzen stijgen in elk geval nog flink. Japan is wel een land dat kampt met deflatie. Van 1994 tot nu heeft het land een inflatie van bijna nul. Geringe economische groei en deflatie houden elkaar in een soort wurggreep. Bedrijven investeren te weinig, consumenten besteden te weinig en de lonen stijgen niet.
Telegraaf 04.08.2016 Goederen en diensten voor consumenten zijn voor het eerst in bijna dertig jaar goedkoper geworden dan een jaar eerder. De inflatie in juli daalde naar min 0,3 procent, maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag bekend.
De inflatie werd vooral gedrukt doordat de prijzen van voedingsmiddelen en huurprijzen dit jaar minder hard toenamen vergeleken met vorig jaar. Ook goedkopere autobrandstoffen en vliegreizen hadden een drukkend effect op de inflatie. Daarentegen was kleding dit jaar in de uitverkoop minder afgeprijsd dan in juli vorig jaar, wat een verhogend effect op het gemiddelde prijspeil had.
Omdat de prijsontwikkeling van energie en voeding sterk fluctueert en de prijzen van alcohol en tabak vaak stijgen door belastingmaatregelen, kijkt het statistiekbureau ook naar de inflatie exclusief deze producten. De inflatie in juli volgens deze maatstaf kwam uit op 0,3 procent. In de voorgaande twee maanden was dit 0,5 procent.
Op basis van de geharmoniseerde Europese meetmethode namen de consumentenprijzen vorige maand af, van min 0,2 procent in juni, tot min 0,6 procent. Daarmee is de inflatie in Nederland nog verder onder het niveau van de eurozone komen te liggen.
Volgens het CBS ligt de prijsstijging in Nederland al langere tijd “duidelijk” onder het langjarige gemiddelde van 2 procent. Goederen worden al sinds 2014 goedkoper, terwijl de prijsstijging van diensten vanaf de tweede helft van 2015 steeds kleiner is geworden. De afgelopen tweeënhalf jaar was de inflatie in vrijwel alle maanden lager dan 1 procent. Dit is de langste aaneengesloten periode in bijna dertig jaar waarin de inflatie lager was dan 1 procent.
Trouw 04.08.2016 Goederen en diensten voor consumenten zijn voor het eerst in bijna dertig jaar goedkoper geworden dan een jaar eerder. De inflatie in juli daalde naar min 0,3 procent, maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag bekend.
De inflatie werd vooral gedrukt doordat de prijzen van voedingsmiddelen en huurprijzen dit jaar minder hard toenamen vergeleken met vorig jaar. Ook goedkopere autobrandstoffen en vliegreizen hadden een drukkend effect op de inflatie. Daarentegen was kleding dit jaar in de uitverkoop minder afgeprijsd dan in juli vorig jaar, wat een verhogend effect op het gemiddelde prijspeil had.
Omdat de prijsontwikkeling van energie en voeding sterk fluctueert en de prijzen van alcohol en tabak vaak stijgen door belastingmaatregelen, kijkt het statistiekbureau ook naar de inflatie exclusief deze producten. De inflatie in juli volgens deze maatstaf kwam uit op 0,3 procent. In de voorgaande twee maanden was dit 0,5 procent.
Op basis van de geharmoniseerde Europese meetmethode namen de consumentenprijzen vorige maand af, van min 0,2 procent in juni, tot min 0,6 procent. Daarmee is de inflatie in Nederland nog verder onder het niveau van de eurozone komen te liggen.
Volgens het CBS ligt de prijsstijging in Nederland al langere tijd “duidelijk” onder het langjarige gemiddelde van 2 procent. Goederen worden al sinds 2014 goedkoper, terwijl de prijsstijging van diensten vanaf de tweede helft van 2015 steeds kleiner is geworden.
De afgelopen tweeënhalf jaar was de inflatie in vrijwel alle maanden lager dan 1 procent. Dit is de langste aaneengesloten periode in bijna dertig jaar waarin de inflatie lager was dan 1 procent.
Telegraaf 04.08.2016 De inflatie in Nederland daalde in juli naar -0,3%. Voor het eerst in dertig jaar zijn aankopen van consumenten goedkoper geworden. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag.
Volgens het CBS is het voor het eerst na december 1987 dat goederen maar ook diensten voor de Nederlandse consument lager geprijsd zijn dan een jaar eerder.
Benzine en eten
De inflatie in Nederland ligt hiermee ook onder die van de hele eurozone, aldus het CBS.
De prijsstijgingen zijn in de maand juli afgeremd door minder stijging van de huren dan in dezelfde periode vorig jaar. Ook zijn in die maand de prijzen van benzine, eten en reizen voor consumenten minder sterk gestegen.
Kleding was in juli in de uitverkoop wel minder in de korting gegaan dan in dezelfde maand vorig jaar, dat duwde het gemiddelde prijspeil weer omhoog.
NU 04.08.2016 Goederen en diensten voor consumenten zijn voor het eerst in bijna dertig jaar goedkoper geworden dan een jaar eerder. De inflatie in juli daalde naar -0,3 procent, maakt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag bekend.
De inflatie in juli werd vooral gedrukt doordat voedingsmiddelen, autobrandstoffen en vliegreizen goedkoper zijn geworden. Kleding was dit jaar in de uitverkoop juist minder afgeprijsd dan in juli vorig jaar. Dit had een verhogend effect op het gemiddelde prijspeil.
Omdat de prijsontwikkeling van energie en voeding sterk fluctueert en de prijzen van alcohol en tabak vaak stijgen door belastingmaatregelen, kijkt het statistiekbureau ook naar de inflatie exclusief deze producten. De inflatie in juli volgens deze maatstaf kwam uit op 0,3 procent. In de voorgaande twee maanden was dit 0,5 procent.
Deflatie
“Negatieve inflatie is niet direct hetzelfde als deflatie. Bij deflatie gaat het echt om een daling van het algemene prijspeil. Dus niet alleen consumentenprijzen, maar ook bijvoorbeeld lonen en huizenprijzen”, vertelt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het Centraal Bureau voor de Statistiek. “Nu is het wel zo dat lonen al een tijdje niet zo hard stijgen, maar ze dalen niet en huizenprijzen stijgen zelfs het sterkst in jaren.”
De econoom haalt aan dat hoge en lage inflatie vaak te maken heeft met grondstofprijzen zoals olie. “Maar nu is er meer aan de hand, want ook als je producten die daar gevoelig voor zijn buiten beschouwing laat, zie je dat de inflatie nog steeds heel erg laag is.”
Europese methode
Op basis van de geharmoniseerde Europese meetmethode namen de consumentenprijzen vorige maand af, van -0,2 procent in juni naar -0,6 procent in juli. Daarmee is de inflatie in Nederland nog verder onder het niveau van de eurozone komen te liggen.
Volgens het CBS ligt de prijsstijging in Nederland al langere tijd ”duidelijk” onder het langjarige gemiddelde van 2 procent. Goederen worden al sinds 2014 goedkoper. En de prijzen van diensten stijgen vanaf de tweede helft van 2015 steeds minder hard.
De afgelopen 2,5 jaar was de inflatie in vrijwel alle maanden lager dan 1 procent. Dit is de langste aaneengesloten periode in bijna dertig jaar waarin de inflatie lager was dan 1 procent.
Volgens economische theorie zorgt een langdurige daling van het prijspeil, oftewel deflatie, ervoor dat consumenten mogelijk aankopen gaan uitstellen. Als prijzen dalen, kan het namelijk goedkoper zijn om pas over een half jaar een aankoop te doen.
Dit kan leiden tot een negatieve spiraal. Consumenten geven minder uit, waardoor bedrijven ook minder te besteden hebben.
AD 04.08.2016 Goederen en diensten zijn voor het eerst in bijna dertig jaar goedkoper geworden dan een jaar eerder. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag.
De inflatie in juli daalde naar min 0,3 procent. Die ontwikkeling heeft vooral te maken met dalende huurprijzen, de prijsontwikkeling van voedselmiddelen en de dalende prijzen van vliegreizen. Ook autobrandstoffen hebben een aandeel in de negatieve inflatie.
Omdat de prijsontwikkeling van energie en voeding sterk fluctueert en de prijzen van alcohol en tabak vaak stijgen door belastingmaatregelen, kijkt het statistiekbureau ook naar de inflatie exclusief deze producten. De inflatie in juli volgens deze maatstaf kwam uit op 0,3 procent. In de voorgaande twee maanden was dit 0,5 procent.
Op basis van de geharmoniseerde Europese meetmethode namen de consumentenprijzen vorige maand af, van min 0,2 procent in juni, tot min 0,6 procent. Daarmee is de inflatie in Nederland nog verder onder het niveau van de eurozone komen te liggen.
Telegraaf 02.08.2016 Vakbonden en belangenorganisaties uit de hele veiligheidssector hebben zich verenigd om meer investeringen voor veiligheid in Nederland los te krijgen. Ze willen ,,politiek Den Haag laten inzien dat het noodzakelijk is om nu te investeren in veiligheid”. Ze vormen de Coalitie voor Veiligheid.
Het gaat onder meer om belangenorganisaties voor politie, justitie, defensie (officieren) en douane. ,,De overheid heeft de afgelopen jaren structureel te veel bezuinigd op haar veiligheidsapparaat”, concluderen ze.
,,Dat terwijl de vraag naar veiligheid alleen maar groter wordt door de fundamentele veranderingen in de veiligheidssituatie in Nederland en daarbuiten”, staat in een verklaring. ,,Het waarborgen van de veiligheid in Nederland en het handhaven van de rechtsorde komt door de financiële tekorten steeds meer in het geding.”
,,Vrijwel alle grote veiligheidsorganisaties zoals de politie, defensie en het Openbaar Ministerie hebben al diverse keren de noodklok geluid, omdat zij kampen met grote financiële tekorten”, benadrukt de coalitie. ,,Zij krijgen vanuit hun achterban onophoudelijk noodsignalen en bezorgde meldingen over de negatieve gevolgen van deze tekorten.”
Er moet steeds meer worden gewerkt met verouderd materiaal. Ook zijn er op allerlei gebieden tekorten, of het nu gaat om middelen of om opleidingen, stelt de coalitie.
,,De afgelopen tien jaar is de veiligheid enorm verslechterd. Dat hebben we al lang zien aankomen”, stelt voorzitter Ruud Vermeulen van de Nederlandse Officieren Vereniging. ,,Toch is er juist de laatste jaren in een enorm tempo op die veiligheid bezuinigd. Daardoor zijn bijvoorbeeld materieel en computersystemen verouderd en werken niet. Dan houdt het op.”
De betrokken organisaties gaan de politieke partijen de komende tijd aansporen tot meer investeringen voor veiligheid. Die moeten gestalte krijgen in zowel de begroting voor 2017, als in de verkiezingsprogramma’s en het na de verkiezingen (maart 2017) te sluiten regeerakkoord.
AD 02.08.2016 Vakbonden en belangenorganisaties uit de hele veiligheidssector hebben zich verenigd om meer investeringen voor veiligheid in Nederland los te krijgen. Ze willen ,,politiek Den Haag laten inzien dat het noodzakelijk is om nu te investeren in veiligheid”. Ze vormen de Coalitie voor Veiligheid.
De overheid heeft de afgelopen jaren te veel bezuinigd op haar veiligheidsapparaat, aldus Coalitie voor veiligheid.
Het gaat onder meer om belangenorganisaties voor politie, justitie, defensie (officieren) en douane. ,,De overheid heeft de afgelopen jaren structureel te veel bezuinigd op haar veiligheidsapparaat”, concluderen ze. ,,Dat terwijl de vraag naar veiligheid alleen maar groter wordt door de fundamentele veranderingen in de veiligheidssituatie in Nederland en daarbuiten”, staat in een verklaring. ,,Het waarborgen van de veiligheid in Nederland en het handhaven van de rechtsorde komt door de financiële tekorten steeds meer in het geding.”
,,Vrijwel alle grote veiligheidsorganisaties zoals de politie, defensie en het Openbaar Ministerie hebben al diverse keren de noodklok geluid, omdat zij kampen met grote financiële tekorten”, benadrukt de coalitie. ,,Zij krijgen vanuit hun achterban onophoudelijk noodsignalen en bezorgde meldingen over de negatieve gevolgen van deze tekorten.”
Er moet steeds meer worden gewerkt met verouderd materiaal. Ook zijn er op allerlei gebieden tekorten, of het nu gaat om middelen of om opleidingen, stelt de coalitie.
Verslechtering
Materieel en computersystemen zijn verouderd en werken niet. Dan houdt het op
Coalitie voor veiligheid
,,De afgelopen tien jaar is de veiligheid enorm verslechterd. Dat hebben we al lang zien aankomen”, stelt voorzitter Ruud Vermeulen van de Nederlandse Officieren Vereniging. ,,Toch is er juist de laatste jaren in een enorm tempo op die veiligheid bezuinigd. Daardoor zijn bijvoorbeeld materieel en computersystemen verouderd en werken niet. Dan houdt het op.”
De betrokken organisaties gaan de politieke partijen de komende tijd aansporen tot meer investeringen voor veiligheid. Die moeten gestalte krijgen in zowel de begroting voor 2017, als in de verkiezingsprogramma’s en het na de verkiezingen (maart 2017) te sluiten regeerakkoord.
Telegraaf 01.08.2016 Nederlandse consumenten hebben vaker een roze bril op dan andere EU-burgers. De afgelopen veertien jaar waren we structureel positiever over de economie dan het Europese gemiddelde, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Het consumentenvertrouwen ligt in Nederland vooral in economisch gunstige tijden aanzienlijk hoger dan het gemiddelde in de EU. In periodes van pessimisme lopen de scores meer naar elkaar toe. Het verschil ontstaat vooral doordat Nederlandse consumenten in tijden van optimisme gunstiger oordelen over de algemene economische situatie en de werkloosheid dan het EU-gemiddelde.
Verder verwachten Nederlanders over het algemeen meer geld opzij te kunnen leggen dan andere Europeanen. Die verwachting zegt echter niets over het daadwerkelijke spaargedrag. In Nederland wordt slechts iets meer gespaard dan gemiddeld in Europa.
Scandinavische consumenten zijn het meest optimistisch van alle EU-burgers. In Griekenland ligt het vertrouwen in de economie structureel het laagst.
Telegraaf 01.08.2016 De Nederlandse Staat blijft profiteren van de negatieve rente op de geldmarkt. De overheid leende maandag €1,17 miljard voor drie maanden tegen een rente van -0,63%. Dat betekent dat beleggers geld toeleggen om hun centen in ons land te mogen stallen.
De Staat leende ook €1,22 miljard voor zes maanden tegen een rente van -0,608%. Begin vorige maand was ons land nog goedkoper uit. De rente op staatsleningen met een looptijd van drie en zes maanden bedroeg toen respectievelijk -0,648% en -0,63%.
Door het ruime geldbeleid van de Europese Centrale Bank staat de rente historisch laag. De rente op tienjarige Nederlandse staatsleningen daalde vorige maand voor het eerst in de historie tot onder het nulpunt.
NU 22.07.2016 Nederland heeft zijn staatsschuld afgelopen jaar sterker teruggedrongen dan bijna alle andere eurolanden. Dat blijkt uit cijfers die Europees statistiekbureau Eurostat vrijdag heeft gepubliceerd.
De Nederlandse staatsschuld bedroeg in het eerste kwartaal 64,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Een jaar eerder kwam de schuld nog overeen met 69,1 procent van de omvang van de Nederlandse economie. Alleen Ierland realiseerde een relatief sterkere verkleining van zijn schuld, van 97 naar 80 procent.
Griekenland heeft de hoogste schuld in de eurozone en zag die afgelopen jaar ook het snelst oplopen, met bijna 6 procentpunt naar 176 procent. Volgens de Europese begrotingsregels moeten landen hun schuld zien te beperken tot maximaal 60 procent van het bbp.
Telegraaf 22.07.2016 De situatie in de Nederlandse economie is afgelopen maand nauwelijks gewijzigd. Dat stelde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag op basis van een reeks recente indicatoren.
Volgens het CBS draait de Nederlandse economie al maanden net iets beter dan het langjarig gemiddelde. Van een echte versnelling of vertraging lijkt daarbij vooralsnog geen sprake.
Het statistiekbureau zag producenten afgelopen tijd optimistischer worden, terwijl het vertrouwen onder consumenten afnam. De export, investeringen en consumptie groeiden afgelopen maanden, net zoals de productie in de industrie. De werkloosheid nam verder af, maar er werden wel meer bedrijven failliet verklaard
NU 12.07.2016 De Eerste Kamer heeft dinsdag ingestemd met de tussentijdse begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Maandenlang dreigden de oppositiepartijen de begrotingswijziging in de Eerste Kamer, waar de coalitie van VVD en PvdA geen meerderheid heeft, te torpederen. Uiteindelijk stemden alleen de senaatsfracties van de SP en PVV dinsdag tegen de begroting.
Eerder lieten de oppositiefracties in de Tweede Kamer, met uitzondering van de SP, PVV en VNL, hun bezwaren ook al varen.
In de onlangs gepresenteerde Voorjaarsnota maakte het kabinet bekend dat er extra geld wordt uitgetrokken voor het justitiedepartement. De politie krijgt er tussentijds 49 miljoen euro bij. Dat komt bovenop de 250 miljoen extra die in 2015 al aan het departement beloofd was. Meer geld kon er volgens het kabinet niet bij.
Te weinig geld
De oppositie was van mening dat het kabinet met te weinig geld over de brug kwam. Er zou een bedrag van tussen de 150 en 200 miljoen bij moeten om de problemen bij politie, het Openbaar Ministerie en de rechtspraak aan te pakken. De kerntaak, veiligheid, zou volgens hen onder grote druk staan.
De oppositiepartijen stellen dat een stem tegen de begrotingswijzigingen zou betekenen dat het extra geld dat het kabinet wel vrijmaakt, niet naar het justitiedepartement zou gaan. Daarmee zou het ministerie ook niet zijn geholpen.
Telegraaf 05.07.2016 Na de Tweede Kamer lijkt ook de Eerste Kamer met tegenzin in te stemmen met de fel bediscussieerde begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De oppositiepartijen D66 en CDA willen eigenlijk extra geld voor politie, justitie en rechtspraak, maar zullen niet tegenstemmen.
Dat gebeurt wel met de rug tegen de muur, bleek dinsdag tijdens het debat over de aanvullende begroting van 2016. Tegenstemmen zou namelijk betekenen dat ook het ‘beetje’ extra geld voor veiligheid dat al in de begroting is opgenomen niet door zou gaan. En daar is volgens de partijen niemand mee gebaat.
De partijen in de Eerste Kamer blijven ontevreden over justitieminister Ard van der Steur. Hij zou alles op alles moeten zetten om binnen het kabinet voldoende extra geld los te krijgen voor veiligheid, maar dat heeft hij naar het oordeel van de kritische Eerste Kamerleden niet goed genoeg gedaan.
Zelfs Van der Steurs partijgenoot Anne-Wil Duthler van de VVD was erg kritisch. Zij is er niet echt gerust op dat Van der Steur de problemen structureel gaat oplossen.
De Eerste Kamer stemt volgende week over de begroting en over voorstellen van de Senatoren Hans Engels (D66) en Mirjam Bikker (ChristenUnie) voor toch nog extra geld dit najaar en de komende jaren.
NU 01.07.2016 Het volgende kabinet hoeft niet opnieuw te bezuinigen. Door het herstel van de economie en de inspanningen van het kabinet hoeft er in de volgende kabinetsperiode niet gesneden te worden in de overheidsuitgaven.
Tegelijkertijd zal er voor het volgend kabinet geen ruimte zijn voor extra investeringen. Die moeten elders in de begroting worden gedekt.
Dat stelt de Studiegroep Begrotingsruimte in een vrijdag gepresenteerd advies. De onafhankelijke adviesgroep brengt sinds 1971 voorafgaand aan een nieuwe kabinetsperiode een advies uit over de begrotingsthematiek en begrotingsdoelen.
In het vorige advies van de Studiegroep vier jaar geleden werd gesteld dat er nog fors moest worden bezuinigd: 20 miljard euro. In de afgelopen jaren is dat ook gebeurd. Voor de periode 2010 tot en met 2017 gaat het om zo’n 70 miljard euro. Het is volgens topambtenaar van Financiën Manon Leijten jaren geleden dat de Studiegroep tot de conclusie kwam dat er niet bezuinigd hoeft te worden.
Niet snijden
Het andere goede nieuws voor de volgende minister van Financiën is dat er een begrotingsoverschot van 0,6 procent van het bpp zal zijn. Ook de staatsschuld daalt, naar 54 procent van het bbp.
Met deze vooruitzichten in de hand hoeft het volgende kabinet niet te snijden in de overheidsuitgaven, maar zal het wel moeten hervormen. Die investeringen moeten binnen de begroting worden gevonden. Dat kan door bijvoorbeeld de zorgkosten te drukken. Die nemen de komende jaren weer fors toe. “Mocht het lukken dit te beheersen, dan speel je aantal miljard euro vrij”, aldus Leijten.
Buffers
De adviesgroep, bestaande uit topambtenaren van het ministerie van Algemene Zaken, Financiën, Economische Zaken, Sociale Zaken, Binnenlandse Zaken, Volksgezondheid en vertegenwoordigers van De Nederlandsche Bank en het Centraal Planbureau, raadt verder aan om financiële buffers op te bouwen.
De overheid moet reserves opbouwen in goede tijden, zodat het kan uitgeven in slechte tijden. “De begroting moet zo worden ingericht dat schommelingen kunnen worden opgevangen”, zegt Leijten. Dit zorgt voor een stabieler economisch beleid wat bedrijven en burgers rust en zekerheid biedt.
Hoewel de cijfers een economisch optimistisch beeld schetsen, is het nog onzeker wat voor effect de Brexit zal hebben op de economie en de begroting. Wat de financiële schade zal zijn en of het volgende kabinet alsnog zal moeten bezuinigen is onduidelijk. “We weten het nog niet”, aldus Leijten.
Telegraaf 01.07.2016 Nu de economie weer groeit en de overheidsfinanciën op peil zijn, hoeft een volgend kabinet niet opnieuw het mes in de begroting te zetten. Tot die conclusie komt een groep belangrijke financiële ambtenaren.
Deze studie vormt een stevig handvat voor de politiek om na de verkiezingen tot een nieuw regeerakkoord en een nieuwe begroting te komen.
De afgelopen kabinetten moest er door de financiële crisis tientallen miljarden euro’s bezuinigd worden. „Na het zuur komt het zoet”, was de belofte jarenlang. Maar nu hoeft er volgens de ambtenaren dan eindelijk niet verder in de begroting gesneden te worden.
Tegelijkertijd is het ook weer niet zo dat de financiën er zo goed voorstaan dat er straks éxtra geld kan worden uitgegeven. Als een volgend kabinet dat toch wil, bijvoorbeeld om de defensiebegroting of de justitiebegroting te spekken, moet dat bij andere ministeries vandaan komen. Een optie zou volgens de ambtenaren zijn om de stijging van de zorgkosten te beteugelen, zoals minister Schippers (Volksgezondheid) de afgelopen jaren heeft gedaan door daarover stevige afspraken te maken met onder meer de zorgverzekeraars.
De ambtenaren adviseerden verder nog dat de nieuwe regering niet telkens met alle economische winden moet meewaaien. Meevallers moeten niet meteen worden uitgegeven, maar bij tegenvallers hoeft er ook niet onmiddellijk bezuinigd te worden. Zo zou de politiek, en daarmee burgers en bedrijven, wat meer rust gegeven worden.
Trouw 01.07.2016 Het kabinet heeft op de begroting van volgend jaar een financiële meevaller van naar verwachting 2 miljard euro. Dat komt omdat de pensioenregeling voor ondernemers wordt herzien. Er was vandaag ook goed nieuws voor het volgende kabinet: dat hoeft volgens een adviesgroep van topambtenaren niet opnieuw te bezuinigen.
De pensioenregeling voor ondernemers gaat om de fiscaalvriendelijke regeling voor ondernemers om pensioen op te bouwen. Zowel het kabinet als ondernemers willen hier vanaf.
Staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën wil de regeling de komende drie jaar op vrijwillige basis afschaffen. “We hebben een besluit genomen over het pensioen van de directeur-grootaandeelhouder. Die zit door allerlei regels klem als een deur”, zei Wiebes vrijdag na de ministerraad. Hij besprak het plan met veel partijen en verwacht dat veel ondernemers eieren voor hun geld zullen kiezen. “We bieden de mogelijkheid om het pensioen in een keer aantrekkelijk af te kopen.” De ondernemers zijn dan van alle problemen af en voor de Belastingdienst wordt het veel simpeler.
Het kabinet moet nog een knoop doorhakken hoe het geld wordt besteed. Eerder kondigden bewindslieden aan dat er naar de koopkracht van ouderen zal worden gekeken.
Niet opnieuw bezuinigen
Er was vandaag meer goed nieuws in Den Haag: het volgende kabinet hoeft niet opnieuw te bezuinigen. Maar voor nieuwe investeringen is overigens ook geen extra geld beschikbaar. Die uitgaven zullen moeten worden gedekt door elders in de begroting geld weg te halen. Het huige kabinet heeft volgend jaar al een meevaller van 2 miljard euro.
Dat stelt een adviesgroep waarin topambtenaren van een aantal ministeries zitten, net als als vertegenwoordigers van De Nederlandsche Bank en het Centraal Planbureau vrijdag. Deze Studiegroep Begrotingsruimte baseert zijn ideeën op gegevens van het CPB.
De afgelopen jaren moest er vanwege de economische en financiële crisis enorm worden bezuinigd. In totaal gaat het voor de periode 2010 tot en met 2017 om zo’n 50 miljard euro.
Begrotingsoverschot
Volgens het advies zal er een begrotingsoverschot van 0,6 procent zijn en daalt de schuld naar 54 procent in 2021 als de berekeningen van het CPB uitkomen. Door deze positieve cijfers hoeft het volgende kabinet niet opnieuw te snijden in de uitgaven. De verwachting is dat het begrotingstekort dit jaar uitkomt op 1,4 procent, meldde minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën ) vorige maand in de Voorjaarsnota.
Verder pleit de Studiegroep voor een vereenvoudiging van de begrotingsregels. Ook moet de begroting meer gaan meebewegen met de economie. Dat betekent dat er in goede tijden reserves moeten worden opgebouwd, waardoor er minder hoeft te worden bezuinigd in economisch slechte tijden.
Telegraaf 01.07.2016 Het kabinet verwacht volgend jaar een belastingmeevaller van twee miljard euro. Dat kan mede worden ingezet om de koopkracht van ouderen op peil te houden.
De meevaller is te danken aan een gunstige fiscale regeling die staatssecretaris Wiebes (Financiën) introduceert. Daardoor kunnen ondernemers tegen een lager belastingtarief het pensioengeld opnemen dat vastzit in hun bedrijf. Wiebes verwacht dat daar volgend jaar massaal gebruik van worden gemaakt, met als gevolg dat er tijdelijk extra belasting de schatkist instroomt. De staatssecretaris benadrukt echter dat het hem daar niet om te doen is, maar om het voor groot-aandeelhouders mogelijk te maken dit zogenaamde ‘beklemd vermogen’ vrij te spelen.
Zijn collega, minister Dijsselbloem van Financiën, was vrijdag nog wel voorzichtig om de extra belastinginkomsten meteen weer uit te geven, bijvoorbeeld aan de reparatie van de koopkracht van ouderen. „Dit helpt wel”, wilde hij alleen kwijt.
Zijn terughoudendheid schreef hij toe aan de onzekere economische ontwikkelingen. De komende maanden worden nog groeiramingen verwacht op basis waarvan de Rijksbegroting van volgend jaar wordt gemaakt. „Daar zit natuurlijk wel echt een risico aan de negatieve kant”, zei Dijsselbloem daarover. „Er is nu eenmaal een reëel risico dat de Brexit een negatief effect zal hebben.”
NU 01.07.2016 Het kabinet krijgt een financiële meevaller van 2 miljard euro voor volgend jaar door een verandering in pensioenregelingen voor ondernemers. Dat laat staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) vrijdag weten.
Wiebes gaat de fiscaal aantrekkelijke manier voor ondernemers om pensioen te sparen vanaf 2017 in drie jaar afbouwen op vrijwillige basis. Ook ondernemers willen af van de regeling.
”We hebben een besluit genomen over het pensioen van de directeur-grootaandeelhouder. Die zit door allerlei regels klem als een deur”, zegt Wiebes na de ministerraad. Hij besprak het plan met veel partijen en verwacht dat veel ondernemers eieren voor hun geld zullen kiezen.
“We bieden de mogelijkheid om het pensioen in een keer aantrekkelijk af te kopen.” De ondernemers zijn dan van alle problemen af en voor de Belastingdienst wordt het veel simpeler.
Verdelen
Hoe de meevaller wordt verdeeld, is nog niet bekend. Maar het kabinet heeft meerdere malen laten doorschemeren dat er geen groepen mensen onevenredig hard geraakt mogen worden door koopkrachtverlies. Met name ouderen dreigen er op achteruit te gaan vanwege het niet verhogen of zelfs korten van pensioenen.
Volgens de laatste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) gaan gepensioneerden er volgend jaar 1,3 procent in koopkracht op achteruit.
Lage rente
Pensioenopbouw in eigen beheer voor ondernemers is steeds minder aantrekkelijk geworden voor directeuren en groot aandeelhouders (dga’s). De pensioenopbouw mag worden afgetrokken van de vennootschapsbelasting, maar die belasting is de afgelopen jaren steeds lager geworden.
Daarnaast is door de huidige lage rente de pensioenverplichting ten opzichte van het ingelegde pensioengeld gestegen. Deze verplichting wordt geboekt als schuld. Met een stijging van de verplichtingen neemt het eigen vermogen van de onderneming af.
Als het eigen vermogen negatief wordt, mag er geen dividend worden uitgekeerd en is verkoop van het bedrijf onaantrekkelijk. Er moet namelijk eerst met de Belastingdienst worden afgerekend met een op papier ongunstige pensioenregeling.
Tweede meevaller
Het is niet de eerste meevaller voor dit kabinet. Enkele weken terug bereikten coalitiepartijen VVD en PvdA een akkoord om bezuinigingen van 1,2 miljard euro terug te draaien per 2017.
De VVD wil 300 miljoen inzetten om de bezuinigingen op Defensie te verzachten en hetzelfde bedrag zal naar Veiligheid en Justitie gaan. De PvdA zet het geld in voor onderwijs (200 miljoen) en de zorg (400 miljoen).
AD 01.06.2016 De kans dat ouderen volgend jaar geen koopkracht hoeven in te leveren is een stap dichterbij gekomen. Staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën geeft met een eenmalige meevaller van 2 miljard euro lucht aan de begroting. Minister Jeroen Dijsselbloem waarschuwt echter niet te vroeg te juichen: de gevolgen van de Brexit kunnen roet in het eten gooien.
Op lange termijn is de houdbaarheid van de overheid niet in gevaar, aldus Staatssecretaris Wiebes.
Wiebes verraste vanmiddag met de mededeling dat hij een oplossing heeft gevonden voor een hoofdpijndossier: het zogeheten pensioen in eigen beheer voor ondernemers. Directeuren en grootaandeelhouders kunnen sinds jaar en dag fiscaalvriendelijk sparen voor hun pensioen maar die regeling is de laatste tijd veel minder aantrekkelijk geworden. Volgens Wiebes zitten zij nu vaak ‘zo klem als een deur’ omdat veel bv’s onder water staan en bezorgt de regeling de fiscus handenvol werk.
Met een aantrekkelijk overgangsregime wil Wiebes ondernemers verleiden de claim van de Belastingdienst op het opgebouwde pensioen in hun bv af te kopen. Zij krijgen tijdelijk een korting op de verschuldigde belasting. Wiebes verwacht dat veel ondernemers overstag zullen gaan, waardoor komend jaar zo’n twee miljard euro extra de schatkist binnenstroomt. De Belastingdienst is van een tijdrovend karwei verlost. ,,We lossen de fiscale rommel op”, aldus Wiebes. In de toekomst derft de staat hierdoor weliswaar belastinginkomsten, maar volgens de staatssecretaris kan de overheid dit aan. ,,Op lange termijn is de houdbaarheid van de overheid niet in gevaar”, zegt hij.
Miljardenmeevaller
Wiebes’ miljardenmeevaller kan het kabinet goed gebruiken. Coalitiepartijen VVD en PvdA willen komend jaar 1,2 miljard euro extra uittrekken voor onder meer de zorg, het onderwijs en veiligheid. Daarnaast willen de regeringspartijen voorkomen dat ouderen er in het verkiezingsjaar 2017 op achteruit gaan. Eerdere ramingen van het Centraal Planbureau gingen uit van een koopkrachtverlies voor AOW’ers van maar liefst 1,3 procent. Dat is niet zo maar weggepoetst.
In augustus buigt het kabinet zich over de koopkrachtplaatjes en wordt de begroting, die op Prinsjesdag verschijnt, afgerond. Twee miljard euro aan eenmalige, extra inkomsten kan dan net dat beetje smeermiddel zijn dat nodig is om aan alle wensenlijstjes tegemoet te komen. ,,Dit helpt wel”, zei minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) vanmiddag verheugd.
Toch zit er nog een addertje onder het gras, waarschuwt hij. De Britse keuze voor uittreden uit de Europese Unie zal ook gevolgen hebben voor Nederland. Zo stelde het economisch bureau van ING de Nederlandse groeiraming al drastisch naar beneden bij: van 2,1 naar 1,8 procent in 2016 en van 1,9 naar 1,3 procent in 2017. ,,Dat vind ik wel heel ruig en snel”, zo taxeerde Dijsselbloem die cijfers. ,,Maar een effect zal er wel zijn.”
NU 30.06.2016 De oppositiepartijen in de Tweede Kamer stemmen alsnog in met de tussentijdse begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie, ook al is die volgens hen wat mager.eer geld kon er volgens het kabinet bij.
Dinsdag tijdens de stemmingen in de Kamer bleek dat alleen de SP, PVV en VNL het dreigement om tegen het voorstel van het kabinet stemmen overeind hielden.
In de onlangs gepresenteerde Voorjaarsnota maakte het kabinet bekend dat er extra geld wordt uitgetrokken voor het justitiedepartement. De politie krijgt er tussentijds 49 miljoen euro bij. Dat komt bovenop de 250 miljoen extra die in 2015 al aan het departement beloofd was. Meer geld kon er volgens het kabinet niet bij.
Te weinig
Dat was volgens de oppositie te weinig. CDA-leider Sybrand Buma en D66-leider Alexander Pechtold gingen er het hardst in en herinnerden het kabinet eraan dat de begroting in de Eerste Kamer, waar de coalitie geen meerderheid heeft, kon worden weggestemd.
Er zou een bedrag van tussen de 150 en 200 miljoen bij moeten om de problemen bij politie, het Openbaar Ministerie en de rechtspraak aan te pakken. De kerntaak veiligheid zou volgens hen onder grote druk staan.
Nationale veiligheid
Zowel Pechtold als Buma waren donderdag niet aanwezig bij de stemmingen. CDA-justitiewoordvoerster Madeleine van Toorenburg legde, mede namens D66 en de andere oppositiepartijen die tegen hadden gestemd, uit dat een stem tegen “niet in het belang van de nationale veiligheid” zou zijn geweest.
Een tegenstem zou namelijk betekenen dat het extra geld dat het kabinet wel vrijmaakt niet naar het justitiedepartement zou gaan. Daarmee zou het ministerie ook niet zijn geholpen.
Telegraaf 30.06.2016 Een groot deel van de oppositie stemt toch tandenknarsend in met de gewijzigde begroting van Veiligheid en Justitie. De partijen vrezen dat er anders nog minder geld naar veiligheid gaat.
Vanuit de oppositie klinkt al wekenlang luid verzet, omdat er dit jaar meer geld naar veiligheid zou moeten. Het kabinet heeft in de voorjaarsnota al extra geld vrijgemaakt voor Veiligheid en Justitie, maar dat was volgens de verenigde oppositie niet genoeg. Gezien de huidige veiligheidsproblemen en tekorten bij de diensten zou daar veel meer bij moeten, volgens de partijen. Er werd, voor en achter de schermen, gedreigd dat de partijen tegen de hele begroting zouden gaan stemmen als er niet circa 200 miljoen extra bij zou komen. Als hun collega’s in de senaat dan ook geen steun zouden verlenen, zou het kabinet geen meerderheid in de Eerste Kamer hebben.
’Beetje extra geld’
Die route bewandelen de oppositiepartijen – op SP, PVV en VNL na – toch maar niet. Ze redeneren dat het extra geld dat het kabinet wél heeft vrijgemaakt ook vervalt als er tegen de hele begroting wordt gestemd. „Nu komt er tenminste toch een beetje extra geld”, zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg.
Volgens SP-Kamerlid Van Nispen is het ’onzin’ wat zijn collega’s beweren. Volgens hem had het extra kabinetsgeld, na een afwijzing van de begroting in de senaat, er ook via een andere noodwet kunnen komen. Dan had de oppositie wel een gebalde vuist gemaakt en doorgebeten, zegt hij.
AD 30.06.2016 De oppositie in de Tweede Kamer is vandaag toch akkoord gegaan met de gewijzigde begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie, die echter in haar ogen nog steeds te mager is. Oppositiepartijen wilden fors meer.
Minister Ard van der Steur kon dat echter niet toezeggen. Behalve de SP, de PVV en de Groep Bontes/Van Klaveren stemden de oppositiepartijen samen met de regeringspartijen toch in met de begroting.
De oppositie steunde in november vorig jaar de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie onder voorwaarde dat Van der Steur in het voorjaar extra geld zou regelen voor politie, OM en rechtspraak. In de voorjaarsnota van dit jaar maakte het kabinet bekend dat er 49 miljoen bijkwam voor extra politie-inzet om de asielstroom op te kunnen vangen. Minister Dijsselbloem van Financiën hield toen al voet bij stuk en zei dat het daarbij zou blijven.
Oppositiepartijen lieten desalniettemin weten dat ze dit niet genoeg vonden en eisten 150 tot 200 miljoen extra bovenop het budget voor Veiligheid en Justitie. Daar werd geen gehoor aan gegeven. Bij het afkeuren van de nieuwe begroting zou de oude begroting zonder de 49 miljoen worden aangehouden.
De Eerste Kamer buigt zich volgende week dinsdag over de kwestie. Daar hebben SP en PVV achttien zetels en de Groep Bontes/VanKlaveren geen.
Trouw 29.06.2016 Een vijfde van het budget dat bedoeld is voor de allerarmsten in de wereld, wordt gebruikt om in Nederland migranten op te vangen. In 2015 besteedde Nederland op die manier bijna een miljard euro aan de kosten van eerstejaars-asielopvang.
‘Dat het mag’, is het belangrijkste argument dat het kabinet gebruikt
Het ligt in de planning van het VVD/PvdA-kabinet om hiermee door te gaan. Hierdoor ontstaat de bizarre situatie dat Nederland structureel de grootste ontvanger is van het eigen budget voor ontwikkelingssamenwerking.
Deze manier van begroten is toegestaan door de Oeso, de intergouvernementele organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling, die onder andere de eenduidigheid en effectiviteit van de hulpbudgetten bewaakt. Dat het mag, is dan ook het belangrijkste argument dat het kabinet gebruikt. Meerdere landen, waaronder Duitsland, kiezen ervoor de opvang van asielzoekers niet ten koste te laten gaan van het budget voor de allerarmsten. Nederland, daarentegen, heeft voor de komende jaren zeer grote bedragen van het hulpbudget voor de opvang van asielzoekers begroot.
De verschuiving van het hulpbudget naar binnenlandse besteding komt boven op de forse bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking door de kabinetten Rutte I en II. Het budget voor ontwikkelingssamenwerking zat al niet ruim in zijn jasje. Het kabinet vindt de voor asielopvang benodigde middelen door een hypotheek op de toekomst te nemen.
Het kabinet doet aan symptoombestrijding, het is financieel niet doelmatig en niet in het eigen belang
Symptoombestrijding
Dat werkt als volgt: minister Dijsselbloem maakt gebruik van verwachte toekomstige economische groei in de vijf jaren die voor ons liggen. Door die groei van de economie, die dus nog niet zeker en nog niet reëel is, stijgt ook het aan de economie gekoppelde budget voor ontwikkelingssamenwerking in de toekomst.
Dat extra deel, tot nu toe opgeteld bijna 700 miljoen euro, haalt hij naar voren en geeft het nu alvast uit om zo de eerstejaarsopvang van asielzoekers te financieren. Ook deze toekomstige groei kan niet meer ingezet worden voor de allerarmsten in de wereld. Als die groei er niet komt, gaat deze constructie ten koste van het toekomstige budget voor ontwikkelingssamenwerking.
De komst van asielzoekers vandaag vraagt om langetermijnoplossingen en de daarbij horende financiële inzet van een land als Nederland. Grote bezuinigingen, hypotheken op de toekomst en het in eigen land besteden van geld bedoeld voor de allerarmsten, kunnen geen duurzame oplossing genoemd worden. Het kabinet doet aan symptoombestrijding, het is financieel niet doelmatig en niet in het eigen belang.
De allerarmsten ter wereld mogen niet de sluitpost zijn op de Nederlandse begroting
Wil Nederland toekomstige migratie uit instabiele gebieden voorkomen, dan moet het stoppen met het kortetermijndenken. Zo niet uit rechtvaardigheid, dan uit eigenbelang. Want kijken we niet voorbij de migrant van vandaag, dan kunnen we de migrant van morgen al zien komen vanuit de instabiliteit van zijn land. Nu investeren in ontwikkeling van de allerarmsten, in de dieperliggende problemen die zorgen voor migratie, is goedkoper dan de instabiliteit in de toekomst op te vangen.
De allerarmsten ter wereld mogen niet de sluitpost zijn op de Nederlandse begroting. Daarom moet er een plafond ingesteld worden waardoor er vanaf 2017 een maximum bedrag is dat uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking besteed kan worden aan asielopvang binnen Nederland. Vervolgens moet bij de formatie van het volgende kabinet worden afgesproken de drempel gefaseerd naar nul te brengen. Om zo te zorgen dat het budget voor ontwikkelingssamenwerking enkel besteed wordt aan de allerarmsten in de wereld en we aan langetermijnoplossingen kunnen gaan werken.
Rinze Broekema, werkt voor The ONE Campaign, een internationale organisatie die strijdt tegen armoede en te voorkomen ziekten.
Telegraaf 28.06.2016 De Nederlandse economie ondervindt waarschijnlijk flinke schade van de brexit. Dat voorziet het economisch bureau van ING, dat zijn groeiraming voor de Nederlandse economie daarom flink heeft verlaagd.
Vooral de groothandel krijgt naar verwachting een flinke klap door de keuze van de Britten om de Europese Unie te verlaten.
“We verwachten geen recessie, wel minder economische en werkgelegenheidsgroei dan we eerder dachten”, verklaart hoofdeconoom Marieke Blom van de bank.
Onzekerheid bepalend
ING deed eerder de voorspelling dat de economie dit jaar 2,1 procent zou groeien en volgend jaar 1,9 procent. Nu houdt het financiële concern het op een plus van 1,8 procent voor 2016 en 1,3 procent in 2017.
“De politieke onzekerheid is groot, zowel in het Verenigd Koninkrijk als in Europa”, legt Blom uit. “Vooruitkijken is erg lastig. Eén ding weten we wel: onzekerheid en economische groei gaan slecht samen.”
Duizenden banen
De Nederlandse en de Britse economie zijn door de handel sterk met elkaar vervlochten. Bijna 4 procent van het Nederlands bruto binnenlands product (bbp) en ongeveer 300.000 banen zijn te danken aan Groot-Brittannië.
Als het door de brexit slechter gaat met de Britten zelf, dan merkt Nederland daar ook wat van.
Jurk niet kopen
De uitslag van het Britse referendum zet volgens ING ook het vertrouwen van de Nederlandse consument onder druk. Dat kan weer gevolgen hebben voor onze horeca en detailhandel. “De economische schade zit hem in de kleine dingen.
Een etentje laten schieten, een minder dure telefoon kopen of dat zomerjurkje toch maar laten hangen”, aldus Blom.
NU 24.06.2016 De overheid ontving over het eerste kwartaal van het jaar en de drie voorafgaande kwartalen meer belastingen en premies dan in de vier kwartalen van 2015.
Het overheidstekort en de overheidsschuld, beide uitgedrukt als percentage van het bruto binnenlands product (bbp), namen af. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag.
Het overheidstekort kwam over het eerste kwartaal van het jaar plus de drie voorafgaande kwartalen uit op 1,6 procent van het bbp. Voor hele kalenderjaren hanteert de Europese Unie als norm dat het tekort niet hoger mag zijn dan 3 procent. Over heel 2015 bedroeg het overheidstekort 1,9 procent.
De overheidsschuld kwam aan het einde van het eerste kwartaal van 2016 uit op 442 miljard euro. Dit is nagenoeg gelijk aan de stand van de overheidsschuld aan het einde van 2015.
Telegraaf 24.06.2016 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal 2016 met 0,5 procent gegroeid ten opzichte van het vierde kwartaal van vorig jaar. Dat bleek vrijdag uit een tweede berekening van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Het groeicijfer is hetzelfde als bij de eerste berekening gepubliceerd op 13 mei. Het beeld van de economie blijft hetzelfde, aldus het statistiekbureau. De groei in het eerste kwartaal wordt breed gedragen; consumptie, investeringen en uitvoer leverden een positieve bijdrage.
Ten opzichte van een jaar eerder groeide de economie in het eerste kwartaal met 1,5 procent. Volgens de eerste berekening was dat 1,4 procent.
Op basis van nieuw beschikbaar gekomen informatie zijn de economische cijfers over 2013 en 2014 aangepast. In 2013 was in plaats van een krimp van 0,5 procent sprake van een krimp van 0,2 procent. Voor 2014 ging het groeicijfer van 1 procent naar 1,4 procent. De economische groei in 2015 bleef 2 procent.
Telegraaf 23.06.2016 Groei van de wereldeconomie zwakt komende vijf jaar af. Nederland sterkt aan, maar blijft met Europa zijwaarts kwakkelen. Aandelen winnen in absoluut resultaat hooguit 5% per jaar, minder dan in afgelopen jaren.
Die sombere blik blijkt uit de vooruitblik van de vermogensbeheerder Blackrock, ook voor de $4,6 biljoen die het fonds zelf onder beheer heeft.
Begin juli brengt Blackrock die visie wereldwijd naar buiten. De groei van de aandelen, als vooruitloper op toekomstige ingeschatte bedrijfswinsten, was afgelopen jaren 7 tot 8% voor volwassen markten, voor opkomende landen nominaal 6 tot 7%.
Het oude niveau wordt volgens de vermogensbeheerder met hooguit 5% komende jaren niet meer gehaald.
‘Laag voor langere tijd’
Want volgens Carl Kool, beleggingsstrateeg bij Blackrock en adviseur van Nederlandse pensioenfondsen en vermogensbeheerders, blijft ,,lage groei, voor langere tijd met lage inflatie” dominant.
Centrale banken pompen miljarden in de economie, maar willen dit afbouwen. De markt moet de economie weer zelfstandig dragen, stellen de bankiers. Blackrock ,,heeft twijfel” of dit lukt, zegt Kool. ,,Er is weinig zekerheid dat dit zou kunnen slagen.”
Telegraaf 21.06.2016 De Tweede Kamer heeft dinsdag tegen een voorstel gestemd om 200 miljoen euro extra uit te trekken voor rechtspraak, politie en justitie. Oppositiepartijen hadden om het extra geld gevraagd.
De oppositie van links tot rechts hamerde vorige week in de Tweede Kamer op het belang van extra geld. De kerntaak veiligheid staat volgens hen onder grote druk. De aanpak van zware criminaliteit en mensenhandel blijft liggen, terwijl er personeel weg moet bij de politie, het OM en de rechtspraak, aldus de partijen.
Maar verantwoordelijk minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) hield vorige week voet bij stuk in een felle discussie over het belang van het geld. Hij vindt dat de problemen binnen de perken blijven.
De politiebonden stuurden dinsdag nog een brief aan premier Mark Rutte. Volgens de bonden laat het kabinet politiemensen in de kou staan. ,,U misleidt hen door het beeld te creëren dat de verstrekte financiële middelen voldoende zouden zijn voor de politie en de veiligheidsketen”.
De bonden dreigen dat als de situatie niet verandert, zij een ,,coalitie voor veiligheid” zullen beginnen. Die zal dan aandacht gaan vragen voor de problematiek. ,,De eerste stap zal zijn de gevolgen van de financiële tekorten bij de Nederlandse bevolking onder de aandacht brengen”.
AD 21.06.2016 De Tweede Kamer heeft dinsdag tegen een voorstel gestemd om 200 miljoen euro extra uit te trekken voor rechtspraak, politie en justitie. Oppositiepartijen hadden om het extra geld gevraagd.7 reacties
De oppositie van links tot rechts hamerde vorige week in de Tweede Kamer op het belang van extra geld. De kerntaak veiligheid staat volgens hen onder grote druk. De aanpak van zware criminaliteit en mensenhandel blijft liggen, terwijl er personeel weg moet bij de politie, het OM en de rechtspraak.
Maar verantwoordelijk minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) hield vorige week voet bij stuk in een felle discussie over het belang van het geld. Hij vindt dat de problemen binnen de perken blijven.
Coalitie voor veiligheid
De politiebonden stuurden dinsdag nog een brief aan premier Mark Rutte. Volgens de bonden laat het kabinet politiemensen in de kou staan. ,,U misleidt hen door het beeld te creëren dat de verstrekte financiële middelen voldoende zouden zijn voor de politie en de veiligheidsketen”. De bonden dreigen dat als de situatie niet verandert, zij een ,,coalitie voor veiligheid” zullen beginnen. Die zal dan aandacht gaan vragen voor de problematiek. ,,De eerste stap zal zijn de gevolgen van de financiële tekorten bij de Nederlandse bevolking onder de aandacht brengen”.
NU 21.06.2016 De Tweede Kamer heeft dinsdag tegen een voorstel gestemd om 200 miljoen euro extra uit te trekken voor rechtspraak, politie en justitie. Oppositiepartijen hadden om het extra geld gevraagd.
De oppositie van links tot rechts hamerde vorige week in de Tweede Kamer op het belang van extra geld. De kerntaak veiligheid staat volgens hen onder grote druk.
De aanpak van zware criminaliteit en mensenhandel blijft liggen, terwijl er personeel weg moet bij de politie, het OM en de rechtspraak, aldus de partijen.
Maar verantwoordelijk minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) hield vorige week voet bij stuk in een felle discussie over het belang van het geld. Hij vindt dat de problemen binnen de perken blijven.
De politiebonden stuurden dinsdag nog een brief aan premier Mark Rutte. Volgens de bonden laat het kabinet politiemensen in de kou staan. ”U misleidt hen door het beeld te creëren dat de verstrekte financiële middelen voldoende zouden zijn voor de politie en de veiligheidsketen”.
De bonden dreigen dat als de situatie niet verandert, zij een ”coalitie voor veiligheid” zullen beginnen. Die zal dan aandacht gaan vragen voor de problematiek.
”De eerste stap zal zijn de gevolgen van de financiële tekorten bij de Nederlandse bevolking onder de aandacht brengen”.
Telegraaf 20.06.2016 De stemming onder consumenten is in juni verbeterd ten opzichte van mei. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag. Het consumentenvertrouwen stijgt met 4 punten en komt uit op 5. Het oordeel over het economisch klimaat verbetert daarbij aanzienlijk, de koopbereid neemt een fractie toe.
Met 5 ligt het consumentenvertrouwen in juni ruim boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (min 8). Het vertrouwen bereikte in april 2000 de hoogste stand ooit op 27. Het dieptepunt werd bereikt in februari 2013 op min 44.
Uitgaven
Wordt gekeken naar het uitgavenpatroon van consumenten, dan is te zien dat in de maand april per saldo evenveel is uitgegeven als in dezelfde maand een jaar geleden, aldus het CBS.
In maart gaven consumenten nog meer uit dan een jaar eerder. Maar in april werd minder besteed aan voedings- en genotmiddelen en duurzame goederen. Er werd echter wel meer geld uitgegeven aan diensten, zoals woninghuur, reizen met bus of trein, bezoek aan een restaurant of kapper en verzekeringen. Uitgaven aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen uit.
Er werd 1,6% minder uitgegeven aan voedings- en genotmiddelen. En ook aan duurzame goederen werd dus minder besteed, vooral aan kleding, schoenen en auto’s. Uitgaven aan woninginrichting en huishoudelijke apparaten lagen wel hoger dan een jaar eerder.
Het statistiekbureau constateert verder, op basis van zijn consumptieradar, dat de omstandigheden voor de consumptie in juni gunstiger zijn dan in april en mei.
Trouw 16.06.2016 De Tweede Kamer debatteerde woensdagavond over de begroting van het ministerie van veiligheid en justitie. De oppositie wil er geld bij, de coalitie vindt het voor nu genoeg. Wie heeft er gelijk? Of gaat het daar niet om?
Schrikbeeld van de oppositie zijn de bezuinigingen bij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Wie gisteravond de ogen sloot, waande zich niet in de Tweede Kamer maar in een donkere studio met lijsttrekkers achter het katheder – zo fel en uitgesproken was het debat met minister Ard van der Steur (VVD, veiligheid en justitie) over zijn begroting. De grote uitdaging voor alle aanwezigen: zo geloofwaardig mogelijk beargumenteren waarom die begroting prima is of juist helemaal niet.
Voor de eensgezinde oppositie is het na gesprekken met politie, justitie en rechtspraak zo klaar als een klontje: er moet nog dit jaar 200 miljoen euro bij. Anders komen er medewerkers op straat te staan, verdwijnt expertise, blijven zaken op de plank liggen, dreigen rechtbanken te moeten sluiten en staat de veiligheid van Nederland op het spel, is de argumentatielijn.
Schrikbeeld van de oppositie zijn de bezuinigingen bij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Het kabinet hapte in 2012 een derde uit het budget, om dat in de jaren erop onder politieke druk weer te herstellen. Het leed was echter al geschied: medewerkers vertrokken, de interne opleiding verdween en ict-projecten gingen niet meer door. De Algemene Rekenkamer tikte het kabinet er een jaar geleden over op de vingers.
Wat bij de AIVD heeft plaatsgevonden, ‘mag de minister niet laten gebeuren bij de diensten waar hij verantwoordelijk voor is’, zei CDA-leider Sybrand Buma gisteravond. “Laten we nou het AIVD-scenario gebeuren of steken we daar een stokje voor”, viel SP-Kamerlid Michiel van Nispen hem bij. Ook SGP-voorman Kees van der Staaij waarschuwde voor ‘jojobeleid’ en ‘kapitaalvernietiging’.
Niet door het ijs
De coalitie wuift die rampspoedscenario’s weg en vindt dat aan de oppositie-eis van afgelopen najaar om voor ‘voldoende middelen’ te zorgen, is voldaan. “Als je uitzoomt, zie je dat er structureel geld bij komt voor veiligheid en justitie”, zei PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt in aanloop naar het debat. Hij kan wijzen op de 129 en 250 miljoen euro die het kabinet vorig jaar al heeft vrijgemaakt voor veiligheid, de 49 miljoen van vorige maand en dan hangt er op Prinsjesdag ook nog eens 300 miljoen in de lucht. “Het is niet zo dat de boel in 2016 door het ijs zakt.”
“Misschien moeten deze politici een beetje normaal gaan doen”, zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra deze week in minder bedekte termen. “Het houdt wel een keer op.” Waarom de oppositie ondanks teruggedraaide bezuinigingen om extra geld blijft vragen? “Omdat ze het heel graag met ons oneens willen zijn”, aldus Zijlstra voor de NOS-camera. Hij vergeleekt de oppositie met Rupsje Nooitgenoeg en adviseerde haar een ‘geldpers’ aan te schaffen.
Mede door die woorden kreeg VVD-Kamerlid Foort van Oosten gisteravond de wind van voren. SP’er Van Nispen verweet de liberalen ‘struisvogelpolitiek’, D66-leider Alexander Pechtold moest bij de antwoorden van de VVD denken aan het spel ‘balletje balletje’. “Honderd procent veiligheid bestaat niet”, antwoordde Van Oosten. “Laten we gezamenlijk optrekken in plaats van tegenover elkaar te gaan staan.”
Bedelaars
Ook minister Van der Steur probeerde de onrust in de Kamer weg te nemen en zei de risico’s van zijn begroting ‘aanvaardbaar’ te vinden, ook na berichten over nieuwe miljoenentegenvallers op zijn ministerie. De bewindsman wees daarnaast op het geld dat het kabinet de afgelopen anderhalf jaar heeft vrijgespeeld voor zijn departement, zoals de 188 miljoen van dit voorjaar voor de politie. “Dat is niet niks.”
Van der Steur kreeg het nog even lastig toen de oppositie hem vroeg zich te distantiëren van de woorden van minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA, financiën). Die zei vorige maand ‘klaar’ te zijn met het gevraag om extra geld voor de justitiebegroting. “Het is niet van ‘u roept en wij draaien’.” De oppositie wilde weten of Van der Steur politie, Openbaar Ministerie en rechtspraak ook ‘bedelaars’ vindt. Het kabinet spreekt immers met één mond. “Ik heb het woord ‘bedelen’ zelf niet in de mond genomen en zal dat ook nooit doen”, zei de minister uiteindelijk.
Smeekschrift
Tegen middernacht kwamen de zes oppositiepartijen D66, CDA, SP, ChristenUnie, GroenLinks en SGP gezamenlijk met een motie waarin ze anders dan afgelopen najaar wel een concreet bedrag noemen dat ze er nog dit jaar bij willen hebben: 200 miljoen euro. “De motie is in feite een smeekschrift”, zei Van der Staaij (SGP). Wat hem betreft hoeft het kabinet niet op de ‘tamtam’ van Prinsjesdag te wachten en kan een deel van de dan verwachte 300 miljoen euro dit jaar al worden uitgegeven. “Dat geld is nú nodig.”
De coalitie hapte niet toe waardoor de welles-nietes-discussie over de justitiebegroting nog even boven de markt blijft hangen: de oppositie is in de Eerste Kamer in de meerderheid en zou er het justitiedeel van de Voorjaarsnota kunnen wegstemmen.
Over wie er nou het meeste gelijk heeft, was het de partijen woensdagavond misschien ook wel niet enkel te doen. In de week dat de coalitie goede sier maakt met een flinke pot extra geld voor justitie, kon de oppositie urenlang kritiek uiten en de glans van dat nieuws afhalen. Dat is de oppositie in aanloop naar de verkiezingen ook wat waard.
NU 15.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) wil geen afstand nemen van de uitspraken van minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) over het ministerie van Veiligheid en Justitie. Dijsselbloem zei zich te ergeren aan de aanhoudende roep om meer geld vrij te maken voor politie, het Openbaar Ministerie en de rechtspraak.
Dijsselbloem ventileerde volgens Van der Steur een persoonlijke mening, zei hij woensdag in het Kamerdebat over de justitiebegroting.
Dijsselbloem (PvdA) kondigde onlangs in de Voorjaarsnota aan de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie bij te stellen door 49 miljoen euro extra vrij te maken voor de politie. Meer krijgt het justitiedepartement niet. “Het is niet van ‘u roept en wij draaien’. Ik ben er een beetje klaar mee. En laat ik het daar maar bij laten, anders ga ik nog veel lelijkere dingen zeggen”, zei Dijsselbloem eind mei.
Volgens oppositiepartijen in de Kamer schildert de minister van Financien de politie en justitie af als “bedelaars” en ze eisen dat Van der Steur daar afstand van neemt. De oppositiepartijen stellen dat de roep om extra geld terecht is en vinden het ongepast om de politie, het OM en de rechtspraak weg te zetten als “bedelaars”.
Geen kabinetsbeleid
Volgens Van der Steur zijn de uitspraken van Dijsselbloem geen kabinetsbeleid. “Het gaat erom hoe ik erin zit. Ik heb dat woord niet in de mond genomen en zou dat ook niet doen”, zo stelde de minister.
In het debat over de justitiebegroting eist de oppositie dat er dit jaar nog extra geld naar het ministerie gaat. Volgens de oppositiepartijen zouden er ernstige gaten zitten in de begroting waardoor justitiële diensten aan slagkracht moeten inleveren. Dat zou ten koste gaan van de bestrijding van de criminaliteit.
Ook zou politie en justitie personeel moeten moeten inleveren.
200 miljoen euro extra
De partijen hebben berekend dat er 150 tot 200 miljoen euro extra naar justitie moet gaan, maar Dijsselbloem heeft 49 miljoen euro voor Van der Steur.
De coalitie bereikte maandag nog een akkoord over een extra 300 miljoen euro voor Justitie in 2017, maar dat lost de acute problemen op dit moment niet op, zeggen de oppositiepartijen.
Begrip
Van der Steur heeft begrip voor de zorgen en vindt ook dat er meer geld naar het ministerie moet. Voor 2016 gaat er echter naar zijn mening voldoende geld naar de justitieketen. Zijn inzet voor 2017 en de jaren die volgen is dat er structureel extra geld naar Veiligheid en Justitie gaat.
Hoewel het kabinet in de Tweede Kamer op de steun van de VVD en PvdA kan rekenen, is het in de Eerste Kamer wel afhankelijk van steun van de oppositie. De coalitie kan daar niet automatisch op een meerderheid rekenen.
VK 16.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) vindt dat hij volledig tegemoet is gekomen aan de voorwaarden waaronder de Tweede Kamer in november instemde met zijn begroting voor 2016. Dat gebeurde vorig najaar pas na drie aangenomen moties van de oppositie, die eisten dat hij extra middelen beschikbaar zou stellen voor rechtspraak, openbaar ministerie en nationale politie.
Voor elk van deze drie organisaties binnen de justitiële keten zijn ofwel incidentele maatregelen genomen die de begroting middels de Voorjaarsnota (bijvoorbeeld 49 miljoen euro extra voor de politie) sluitend maken, ofwel zijn de gesprekken nog gaande. Voor 2017 zijn structurele oplossingen in de maak die eerder deze week uitlekten en met Prinsjesdag definitief worden gemaakt, aldus Van der Steur. Dat gaat om een bedrag van 300 miljoen euro.
Coalitiepartijen VVD en PvdA steunden Van der Steur in zijn opvatting dat daarmee de moties zijn uitgevoerd. Verdere bezuinigingen zijn volgens de minister niet aan de orde. De oppositie toonde zich woensdagavond zeer argwanend in een debat dat tot na middernacht voortduurde. D66-leider Alexander Pechtold wilde voor dit jaar alsnog 200 miljoen extra of, ‘scherp gerekend’, dan toch tenminste 150 miljoen.
Hij diende daarover, namens zes oppositiepartijen, een motie in. Van der Steur ontraadde dit, waarmee deze motie bij de stemmingen dinsdag geen meerderheid kreeg. Het debat zal zich nu binnenkort in de Eerste Kamer herhalen. Of, zoals Pechtold besloot: ‘Wij spreken elkaar nader.’
Dijsselbloem verdedigen
Ik sta voor mijn mensen en kies mijn eigen woorden, aldus Ard van der Steur.
Van der Steur (VVD) moest zich ook langdurig verdedigen voor een uitspraak van PvdA-minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën). Die zei eerder ‘klaar’ te zijn met ‘het gebedel’ van politie en justitie om meer geld. De oppositie wees erop dat het kabinet geacht wordt met een mond te spreken en wilde weten of Van der Steur de uitspraak van Dijsselbloem onderschreef.
Dat deed Van der Steur niet expliciet (‘ik sta voor mijn mensen en kies mijn eigen woorden’), maar hij wees er wel op dat hij juist in nauw overleg met dezelfde Dijsselbloem extra geld voor de Justitie-keten heeft weten te reserveren.
Trouw 16.06.2016 Justitieminister Ard van der Steur houdt voet bij stuk en vindt dat er dit jaar geen extra geld meer nodig is voor veiligheid. Oppositiepartijen eisen 200 miljoen. Dat bedrag zou naar rechtspraak, politie, Openbaar Ministerie en het Nationaal Forensisch Instituut moeten om daar gaten te vullen.
De oppositie van links tot rechts hamerde woensdagavond in de Tweede Kamer op nieuwe stappen. De partijen vroegen Van der Steur opnieuw aan te kloppen bij minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën).
Van der Steur kreeg ook de wind van voren omdat hij niet genoeg afstand nam van een uitspraak van Dijsselbloem. Die vindt dat de diensten niet steeds om geld moeten vragen, maar intern een en ander moeten aanpakken.
Van der Steur vindt dat de problemen binnen de perken blijven. De oppositiepartijen zien dat totaal anders. Politiemensen zouden gefrustreerd door alle beperkingen hun werk doen. De kerntaak veiligheid staat volgens hen onder grote druk. De aanpak van zware criminaliteit en mensenhandel blijft liggen, terwijl er personeel weg moet bij de politie, het OM en de rechtspraak.
Aalmoes
De oppositie steunde in november vorig jaar de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie onder voorwaarde dat Van der Steur in het voorjaar extra geld zou regelen voor politie, OM en rechtspraak. Volgens de oppositie heeft de minister hier niet aan voldaan. PVV-leider Geert Wilders noemde de onlangs aangekondigde 49 miljoen euro als extra aanvulling voor de politie een aalmoes.
VK 16.06.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) vindt dat hij volledig tegemoet is gekomen aan de voorwaarden waaronder de Tweede Kamer in november instemde met zijn begroting voor 2016. Dat gebeurde vorig najaar pas na drie aangenomen moties van de oppositie, die eisten dat hij extra middelen beschikbaar zou stellen voor rechtspraak, openbaar ministerie en nationale politie.
Voor elk van deze drie organisaties binnen de justitiële keten zijn ofwel incidentele maatregelen genomen die de begroting middels de Voorjaarsnota (bijvoorbeeld 49 miljoen euro extra voor de politie) sluitend maken, ofwel zijn de gesprekken nog gaande. Voor 2017 zijn structurele oplossingen in de maak die eerder deze week uitlekten en met Prinsjesdag definitief worden gemaakt, aldus Van der Steur. Dat gaat om een bedrag van 300 miljoen euro.
Coalitiepartijen VVD en PvdA steunden Van der Steur in zijn opvatting dat daarmee de moties zijn uitgevoerd. Verdere bezuinigingen zijn volgens de minister niet aan de orde. De oppositie toonde zich woensdagavond zeer argwanend in een debat dat tot na middernacht voortduurde. D66-leider Alexander Pechtold wilde voor dit jaar alsnog 200 miljoen extra of, ‘scherp gerekend’, dan toch tenminste 150 miljoen.
Hij diende daarover, namens zes oppositiepartijen, een motie in. Van der Steur ontraadde dit, waarmee deze motie bij de stemmingen dinsdag geen meerderheid kreeg. Het debat zal zich nu binnenkort in de Eerste Kamer herhalen. Of, zoals Pechtold besloot: ‘Wij spreken elkaar nader.’
Dijsselbloem verdedigen
Ik sta voor mijn mensen en kies mijn eigen woorden, aldus Ard van der Steur.
Van der Steur (VVD) moest zich ook langdurig verdedigen voor een uitspraak van PvdA-minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën). Die zei eerder ‘klaar’ te zijn met ‘het gebedel’ van politie en justitie om meer geld. De oppositie wees erop dat het kabinet geacht wordt met een mond te spreken en wilde weten of Van der Steur de uitspraak van Dijsselbloem onderschreef.
Dat deed Van der Steur niet expliciet (‘ik sta voor mijn mensen en kies mijn eigen woorden’), maar hij wees er wel op dat hij juist in nauw overleg met dezelfde Dijsselbloem extra geld voor de Justitie-keten heeft weten te reserveren.
Telegraaf 15.06.2016 Justitieminister Ard van der Steur houdt voet bij stuk en vindt dat er dit jaar geen extra geld meer nodig is voor veiligheid. Oppositiepartijen eisen 200 miljoen. Dat bedrag zou naar rechtspraak, politie, Openbaar Ministerie en het Nationaal Forensisch Instituut moeten om daar gaten te vullen.
De oppositie van links tot rechts hamerde woensdagavond in de Tweede Kamer op nieuwe stappen. De partijen vroegen Van der Steur opnieuw aan te kloppen bij minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën).
Frustratie bij politiemensen
Van der Steur kreeg ook de wind van voren omdat hij niet genoeg afstand nam van een uitspraak van Dijsselbloem. Die vindt dat de diensten niet steeds om geld moeten vragen, maar intern een en ander moeten aanpakken.
Van der Steur vindt dat de problemen binnen de perken blijven. De oppositiepartijen zien dat totaal anders. Politiemensen zouden gefrustreerd door alle beperkingen hun werk doen. De kerntaak veiligheid staat volgens hen onder grote druk. De aanpak van zware criminaliteit en mensenhandel blijft liggen, terwijl er personeel weg moet bij de politie, het OM en de rechtspraak.
’Aalmoes’
De oppositie steunde in november vorig jaar de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie onder voorwaarde dat Van der Steur in het voorjaar extra geld zou regelen voor politie, OM en rechtspraak. Volgens de oppositie heeft de minister hier niet aan voldaan. PVV-leider Geert Wilders noemde de onlangs aangekondigde 49 miljoen euro als extra aanvulling voor de politie een aalmoes.
AD 15.06.2016 De oppositie in de Tweede Kamer lag in het debat van woensdag op ramkoers met het kabinet: ze eisen 200 miljoen euro extra dit jaar voor veiligheid. Minister Ard van der Steur (Veiligheid) weigert dit. Hij vindt dat er voldoende is uitgetrokken en schermt met de VVD-belofte dat er volgend nog eens 300 miljoen extra voor politie en justitie wordt uitgetrokken.
CDA, SP, SGP en D66 vinden dat te laat. ,,De politie kan het niet bolwerken, justitie evenmin. Er blijven moordzaken op de plank, maar deze minister lijkt niet te zien dat het water aan de lippen van onze diensten staat,”zegt CDA-leider Sybrand Buma.
Oppositiepartijen dreigen in de wandelgangen zelfs de hele voorjaarsnota weg te stemmen in de Eerste Kamer als zij hun zin niet krijgen. Voor het kabinet is dat een groot probleem: de coalitie heeft daar geen meerderheid.
Extra geld
Tegelijkertijd schieten oppositiepartijen zich bij zo’n scenario in eigen voet. Het extra geld dat het wél heeft uitgetrokken voor dit jaar komt er dan ook niet, laat staan de 200 miljoen euro die de oppositie eist.
Van der Steur reageerde gisteren nog laconiek op de eisen. ,,Nog meer geld ligt niet in de mogelijkheden. Ik ben rijkelijk bedeeld door de minister van Financiën. De partijen moeten daar nog eens heel goed over na denken.”
Telegraaf 15.06.2016 Oppositiepartijen eisen 150 tot 200 miljoen euro extra voor het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het geld voor onder meer justitie en politie moet er nog dit jaar bijkomen. ,,Wij gaan het hoog spelen”, kondigde SP-leider Emile Roemer aan.
CDA, D66, ChristenUnie, SP, SGP en GroenLinks trekken woensdag samen op in een debat over extra geld voor het departement van minister Ard van der Steur. ,,Het is ons ernstig. Het is een heel serieus verzoek”, aldus fractievoorzitter Gert-Jan Segers van de ChristenUnie.
De partijen vrezen volgens hem dat er personeel moet vertrekken bij de politie en het Openbaar Ministerie als het geld er niet komt. De 49 miljoen euro extra die in de Voorjaarsnota al is uitgetrokken voor Veiligheid en Justitie, is niet genoeg.
De oppositie steunde in november vorig jaar de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie onder voorwaarde dat Van der Steur in het voorjaar genoeg geld zou regelen voor politie, OM en rechtspraak
NU 15.06.2016 Het ministerie van Veiligheid en Justitie kampt met financiële tegenvallers waardoor gekort moet worden op onder andere Openbaar Ministerie (OM) en politie. Dat meldt De Telegraaf op basis van interne documenten.
Zo zou er onder andere 53 miljoen minder aan boetes zijn opgehaald en zouden er tegenvallers zijn bij de rechtspraak.
Het OM zou daarom met 3 miljoen euro worden gekort. De politie moet volgens de krant 30 miljoen ophoesten, de gevangenissen 11,5 miljoen en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) 1,6 miljoen.
Extra geld
Onlangs trok het kabinet nog extra geld uit om de gaten in de begroting voor dit jaar te dichten. De oppositie stelde toen al dit veel te weinig te vinden. Oppositiepartijen spraken van een beschadigd vertrouwen. Diverse oppositiepartijen hielpen het kabinet immers eind vorig jaar aan een meerderheid voor de Justitiebegroting in de Eerste Kamer. Voorwaarde daarbij was dat er dit jaar genoeg extra geld zou worden vrijgemaakt.
Dinsdag lieten de oppositiepartijen daarom al weten 200 miljoen extra te willen om de justitiële diensten op peil te houden. De coalitie is echter voornemens om pas volgend jaar extra te investeren. Hiervoor wordt 300 miljoen vrijgemaakt.
Woensdagavond debatteert de Tweede Kamer met minister Ard van der Steur (Justitie) over extra investeringen voor Justitie.
Het ministerie wil niet op de onthulling van De Telegraaf ingaan. Een woordvoerder laat weten dat de minister tijdens het debat op alle vragen in zal gaan.
Telegraaf 15.06.2016 Het mes gaat in de aanpak van criminaliteit. Door geldgebrek bij het ministerie van Veiligheid en Justitie moeten het Openbaar Ministerie en politie dit jaar budget inleveren. Dit terwijl de roep om extra geld voor deze diensten groter is dan ooit.
Dat blijkt uit interne stukken die deze krant bezit. Het veiligheidsministerie heeft een paar forse financiële tegenvallers. Zo valt de opbrengst van boetes de overheid flink tegen. Daar is een min te zien van 53 miljoen euro. Deze en andere dompers in het huishoudboekje zullen betaald moeten worden. Het Openbaar Ministerie, de politie en andere diensten mogen die rekening oppakken.
Het kabinet heeft dit eerder niet aan de Tweede Kamer gemeld. Integendeel: het maakt goede sier door te hinten op veiligheidsinvesteringen in 2017. De oppositie wil dit jaar echter al een extra investering van circa 200 miljoen en ziet deze nieuwe korting al helemaal niet zitten.
Door deze snij-operatie blijft er vrijwel niks over van het extra geld dat de politie recent nog toegezegd kreeg. De andere diensten komen helemaal in het rood. SP-leider Roemer zegt zich „bedonderd” te voelen.
NU 14.06.2016 De oppositiepartijen willen dat er voor dit jaar nog 200 miljoen euro vrijgemaakt wordt voor het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Dat maken de fractievoorzitters van verschillende oppositiepartijen dinsdag bekend na onderling overleg. “Voor 2016 gaat het al gauw richting de 200 miljoen euro totaal”, zegt SP-leider Emile Roemer.
In de onlangs gepresenteerde Voorjaarsnota is wel extra geld uitgetrokken voor Veiligheid en Justitie, maar dit is volgens de oppositie veel te weinig.
De coalitie bereikte maandag nog een akkoord over een extra 300 miljoen euro voor Justitie in 2017, maar de oppositiepartijen zijn van mening dat er niet zo lang gewacht kan worden. “Het gaat over chronische tekorten die hopelijk in de toekomst minder worden, maar die voor 2016 nog zeer duidelijk aanwezig zijn”, zegt D66-leider Alexander Pechtold over het ministerie.
Hij is “ongelooflijk blij” met het extra geld dat volgend jaar beschikbaar komt, maar dat is volgens Pechtold niet genoeg. “Voor 2016 zie je een gat van ten minste 150 miljoen euro”. Als je volgens Pechtold “een beetje goed optelt”, loop dit op tot 200 miljoen.
CDA
Volgens CDA-leider Sybrand Buma is er door de oppositie zelf een inventarisatie gedaan naar de noodzakelijke middelen voor de begroting van dit jaar. Hij stelt dat deze getallen door de oppositie “niet te ontkennen zijn”.
“Wat mij betreft gaat het debat erover dat wij met gegevens kunnen komen waarvan ze weten dat ze deugen. Laat de coalitie maar zeggen dat het niet waar is, of dat ze het niet willen”, stelt Buma.
Mooiweershow
Er zijn grote gaten in de begroting, zegt ook Gert-Jan Segers van de ChristenUnie. “Er dreigen nu mensen te worden weggestuurd. Dat moet nu worden opgelost. We willen geen mooiweershow voor volgend jaar.”
Alle oproepen vanuit de oppositie ten spijt, zegt premier Mark Rutte dat er geen extra geld is. Hij wijst erop dat er dit jaar al 250 miljoen euro extra naar het justitiedepartement is gegaan. Volgens hem is er echter wel de ambitie om volgend jaar extra te investeren in de veiligheidsketen.
Eerder zei Rutte ook al dat er een grens zit aan het “absorptievermogen” van het ministerie om in een jaar extra geld te verwerken en dat meer geld dit jaar niet zinvol zou zijn.
Geldpers
Net als Rutte ziet ook VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra geen ruimte voor extra financiële middelen in dit jaar. Als de oppositie meer geld wil voor justitie, “moeten ze maar een geldpers kopen”, zegt Zijlstra.
“Er gaat al extra geld naar Justitie, het houdt een keer op. Het geld groeit niet aan een boom”, vervolgt hij.
De stelling van de oppositie dat het geld nodig is omdat er anders tekorten ontstaan bij bijvoorbeeld de politie doet Zijlstra af als “onzin”. Er is volgens de fractieleider van de VVD juist extra geld bijgekomen zodat er geen ontslagen vallen.
Zijlstra stelt daarnaast klaar te zijn met de oproepen van de oppositie. “Deze politici moeten een beetje normaal gaan doen.”
Eerste Kamer
De coalitie was vorig jaar afhankelijk van steun van de oppositiepartijen om een meerderheid in de Eerste Kamer te kunnen bewerkstelligen.
Als voorwaarde voor die steun dwong de oppositie af dat er gezocht zou worden naar extra geld. Volgens de coalitiepartijen is daar met het extra geld in de Voorjaarsnota invulling aan gegeven. De oppositie is het hier niet mee eens.
Woensdagavond debatteert de Tweede Kamer met het kabinet over extra geld naar Veiligheid en Justitie.
Telegraaf 14.06.2016 Oppositiepartijen eisen 150 tot 200 miljoen euro extra voor het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het geld moet er nog dit jaar bijkomen. Zes partijen hebben dat dinsdag afgesproken.
Fractievoorzitter Gert-Jan Segers van de ChristenUnie zei dat er zijn nog steeds gaten zijn in de begroting die moeten worden gevuld. CDA, D66, ChristenUnie, SP, SGP en GroenLinks trekken woensdag samen op in een debat over extra geld voor het departement van minister Ard van der Steur.
,,Het is ons ernstig. Het is een heel serieus verzoek”, aldus Segers. De partijen vrezen volgens hem dat er personeel moet vertrekken bij de politie en het Openbaar Ministerie als het geld er niet komt. De 49 miljoen euro extra die in de Voorjaarsnota al is uitgetrokken voor Veiligheid en Justitie, is niet genoeg, aldus Segers.
SP-leider Emile Roemer vreest dat expertise verdwijnt bij bijvoorbeeld de politie en het Nederlands Forensisch Instituut. Hij wijst erop dat bij eerdere bezuinigingen op de inlichtingendienst AIVD is gebleken dat zulke expertise niet zomaar weer terugkomt, nadat goede mensen de organisatie hebben verlaten. ,,Wij gaan het hoog spelen”, aldus Roemer over het debat woensdag.
Minister Van der Steur, die gaat over politie en justitie, laat weten dat wat hem betreft er voor dit jaar genoeg geld is. Hij hoopt dat er extra stappen gezet kunnen worden met een investering voor volgend jaar. Maandag werd bekend dat er in 2017 300 miljoen bijkomt voor politie en justitie.
AD 14.06.2016 Zes oppositiepartijen eisen 150 tot 200 miljoen euro extra voor het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het geld moet er nog dit jaar op de al bestaande begroting bijkomen. De partijen hebben dat dinsdag afgesproken.
Wij gaan het hoog spelen, aldus SP-leider Emile Roemer.
Fractievoorzitter Gert-Jan Segers van de ChristenUnie zei dat er nog steeds gaten zijn in de begroting die moeten worden gevuld. CDA, D66, ChristenUnie, SP, SGP en GroenLinks bundelen woensdag hun krachten in een debat over extra geld voor het departement van minister Ard van der Steur.
,,Het is ons ernstig. Het is een heel serieus verzoek”, aldus Segers. De partijen vrezen volgens hem dat er personeel moet vertrekken bij de politie en het Openbaar Ministerie als het geld er niet komt. De 49 miljoen euro extra die in de Voorjaarsnota al is uitgetrokken voor Veiligheid en Justitie, is niet genoeg, aldus Segers.
SP-leider Emile Roemer vreest dat expertise verdwijnt bij bijvoorbeeld de politie en het Nederlands Forensisch Instituut. Hij wijst erop dat bij eerdere bezuinigingen op de inlichtingendienst AIVD is gebleken dat zulke expertise niet zomaar weer terugkomt, nadat goede mensen de organisatie hebben verlaten. ,,Wij gaan het hoog spelen”, aldus Roemer over het debat woensdag.
Minister Van der Steur, die gaat over politie en justitie, laat weten dat wat hem betreft er voor dit jaar genoeg geld is. Hij hoopt dat er extra stappen gezet kunnen worden met een investering voor volgend jaar. Maandag werd bekend dat er in 2017 300 miljoen bijkomt voor politie en justitie.
In mei liet minister Dijsselbloem (Financiën) nog weten dat hij klaar was met de roep om meer geld voor politie en justitie. Dit ondanks de vraag van OM-baas Herman Bolhaar om meer budget voor het Openbaar Ministerie. Het geld zou dan richting het ‘toekomstbestendig’ maken van het OM gaan.
NOS 13.06.2016 De geplande bezuinigingen op verpleeghuizen en gehandicaptenzorg van 500 miljoen euro gaan niet door. Dat maakte staatssecretaris Van Rijn bekend in het Haagse verpleeghuis Bosch en Duin.
Het kabinet wilde vanaf volgend jaar veel geld besparen door de langdurige zorg anders te organiseren, maar er kwam veel kritiek op. Zo vroeg de Algemene Rekenkamer zich af of het plan wel haalbaar was. Ook sloegen zorgaanbieders alarm. Ze verwachtten ontslagen, langere wachtlijsten, en gedwongen sluiting van tehuizen.
Klaar voor toekomst
Van Rijn zegt dat er de laatste jaren veel is veranderd in de zorg. Volgens hem is de zorg nu klaar voor de toekomst. “Nu het weer beter gaat met Nederland moeten onze ouderen en gehandicapten dat natuurlijk merken.”
Telegraaf 13.06.2016 Meerdere organisaties hebben maandag verheugd gereageerd nu geplande bezuinigingen in de zorg niet door gaan. Fantastisch nieuws, noemt de directeur van seniorenorganisatie ANBO het. Ouderenorganisatie Unie KBO is erg blij en ActiZ, de organisatie van zorgondernemers, ziet kansen voor een groot aantal mensen die nu hun baan kunnen behouden.
Meerdere organisaties hebben maandag verheugd gereageerd nu geplande bezuinigingen in de zorg niet door gaan. Fantastisch nieuws, noemt de directeur van seniorenorganisatie ANBO het. Ouderenorganisatie Unie KBO is erg blij en ActiZ, de organisatie van zorgondernemers, ziet kansen voor een groot aantal mensen die nu hun baan kunnen behouden.
,,De langdurige zorg stond onder te veel druk en deze kortingen konden daar niet bovenop komen. Juist nu er meer wordt ingezet op persoonsvolgende zorg in verpleeghuizen is het van groot belang dat er ruimte is voor innovatie en vernieuwing”, aldus Liane den Haan van de ANBO.
Dit is een heel goede zaak voor de kwetsbare ouderen onder ons, stelt KBO. Jan de Vries, directeur bij ActiZ: ,,Wat ons betreft is de zorg voor kwetsbare mensen in verpleeghuizen ook niet iets om op te bezuinigen. Wij willen juist investeren in kwaliteit en aan de slag met de beoogde verbeteringen in verpleeghuizen.” De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland is blij dat het kabinet inziet dat verdere bezuinigingen op de gehandicaptenzorg niet kan.
Vakbonden FNV en CNV zijn blij dat de bezuinigingen op de langdurige zorg van de baan zijn. FNV-bestuurder Han Busker: ,,De FNV heeft de afgelopen jaren met succes actiegevoerd tegen de bezuinigingen op de langdurige zorg. Dit brengt de menselijke maat meer en meer terug, en zorgt voor meer rust voor cliënten en zorgmedewerkers.” Suzanne Kruizinga, voorzitter van CNV Zorg & Welzijn is ook tevreden dat het gelukt is om de bezuiniging van tafel te krijgen. ,,Instellingen gaan weer bouwen en cliënten en medewerkers weten waar ze aan toe zijn.’
RO 13.06.2016 De geplande bezuinigingen uit het Regeerakkoord van een half miljard vanaf 2017 op met name verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen zijn van de baan. Dat maakt staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) vandaag bekend. Van Rijn wil dat nu alle aandacht uitgaat naar liefdevolle zorg en trotse medewerkers in verpleeghuizen.
Om op die manier de zorg voor onze ouderen verder te verbeteren. Van Rijn: “De zorg voor onze ouderen en gehandicapten en het werk van hun verzorgenden zijn zeer waardevol. Zij verdienden onze volle steun. Daar gaan we door met de investeringen die vorig jaar zijn ingezet en zetten we een punt achter de bezuinigingen op de langdurige zorg.”
Van Rijn: “We hebben de laatste jaren veel veranderd. Zodat de ondersteuning thuis past bij wat mensen nodig hebben. Zodat de wijkverpleegkundige de zorg thuis kan geven die zij nodig vindt. En de verpleeghuiszorg kan beter en moet dus beter. Tegelijk moest de zorg ook financieel weer gezond worden. Dat is gelukt: de zorg is klaar voor de toekomst. Nu het weer beter gaat met Nederland moeten onze ouderen en gehandicapten dat natuurlijk merken. De besparing van een half miljard gaat daarom niet door. We zijn klaar met bezuinigen en klaar voor de toekomst.
Niets eraf, 210 miljoen erbij
Vorig jaar schrapte Van Rijn ook al een bezuiniging van 45 miljoen op de Wet langdurige zorg (Wlz) in 2016. In plaats daarvan startte hij een forse investering in de verpleeghuizen. Dit jaar is daar een bedrag van 140 miljoen euro extra voor beschikbaar. In de jaren daarna loopt dit bedrag op tot structureel 210 miljoen euro extra.
Algemene middelen
Het schrappen van de bezuiniging van 500 miljoen wordt voor 400 miljoen betaald vanuit de algemene middelen. De resterende 100 miljoen wordt betaald met financiële meevallers op de VWS begroting voor langdurige zorg. De lage rentestand voor de financiering van gebouwen van zorginstellingen leidt tot de voornaamste meevaller.
De uitgaven Wet langdurige zorg, inclusief loon- en prijsontwikkeling, ontwikkelen zich in de komende jaren als volgt:
VK 13.06.2016 VVD en PvdA verdelen onderling 1,2 miljard euro om de begroting van verkiezingsjaar 2017 naar hun believen op te poetsen. De PvdA schrapt een geplande bezuiniging op de ouderen- en gehandicaptenzorg en steekt geld in onderwijs. De VVD geeft de begroting van Defensie wat lucht en besteedt een deel van haar helft aan justitie en politie.
Zoals VVD en PvdA hun samenwerking in 2012 begonnen, zo maken de coalitiepartijen nu hun laatste afspraak: met uitruilen. De meningsverschillen helemaal uitonderhandelen zou toch niet lukken, wisten voormannen Mark Rutte en Diederik Samsom. Destijds moesten pijnlijke maatregelen worden verdeeld: fikse bezuinigingen en grote ingrepen in zorg, arbeidsmarkt, onderwijs en woningmarkt.
Nu hebben beide partijen wat geld uit te delen. Het Centraal Planbureau gaf anderhalve week geleden groen licht: het gaat steeds beter met de economie, op alle terreinen bespeuren de rekenmeesters bescheiden plussen. Sterker nog, het Planbureau voorspelt meer groei dan VVD en PvdA in 2012 dachten. Dat positieve verschil zetten de partijen in voor ‘reparaties’.
De PvdA zet een streep door een half miljard aan bezuinigingen op de zorg in verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen, ook een gedachte uit 2012 die door het economisch tij is ingehaald. Toen nam de PvdA de uitdaging aan de langdurige zorg, een miljardenpost in de rijksbegroting, te hervormen. PvdA’er Martin van Rijn scherpte de eisen voor verpleging in instellingen aan. Zorg voor ouderen en gehandicapten moest dicht bij de mensen en liefst zo lang mogelijk thuis.
En het moest goedkoper. Er moest in 2017 nog 500 miljoen gesneden worden. Maar Van Rijn maakte maandag een einde aan de zorgen: ‘We zijn klaar met bezuinigen en de zorg is klaar voor de toekomst.
‘Verder trekt de PvdA geld uit voor onderwijs. De partij is geschrokken van een kritisch rapport van de Inspectie over groeiende ongelijkheid tussen kinderen van laag- en hoogopgeleide ouders. Een deel van de miljoenen gaat naar onderwijs voor asielkinderen.
De VVD verdeelt ‘haar’ miljoenen over de geplaagde begrotingen van Defensie en van Veiligheid en Justitie. De krijgsmacht krijgt er 300 miljoen bij, zeggen bronnen in Den Haag, niet om nieuw wapentuig aan te schaffen, maar om de krakende organisatie weer wat smeerolie te geven. Wat meer munitie bijvoorbeeld voor schietoefeningen. De andere 300 miljoen steekt de VVD in de politie, het Openbaar Ministerie, de rechterlijke macht en het gevangeniswezen.
RTV 13.06.2016 VVD en PvdA zijn het in hoofdlijnen eens over de begroting van 2017. Dat melden bronnen aan RTL Nieuws. De twee partijen trekken volgend jaar 1,2 miljard euro uit om een aantal omstreden bezuinigingen terug te draaien, zo is afgesproken in het wekelijkse coalitieoverleg
Een bezuiniging van honderden miljoenen euro’s op de ouderen- en gehandicaptenzorg is daarmee van de baan. Ook een bezuiniging op de huurtoeslag gaat niet door.
VVD en PvdA krijgen elk 600 miljoen te besteden. De VVD besteedt dat geld aan politie, justitie en Defensie. Bezuinigingen bij het Openbaar Ministerie en de rechtspraak, waar iedereen tegenaan zat te hikken, hoeven daarom niet door te gaan. Ook de plannen om gevangenissen te sluiten kunnen in de ijskast. Defensie krijgt er 300 miljoen euro bij. Dat moet een einde maken aan de ergste tekorten daar.
200 miljoen naar onderwijs
De PvdA wilde al langer af van een bezuiniging op de ouderen- en gehandicaptenzorg en gebruikt daar 400 van de 600 miljoen euro voor.
De overige 200 miljoen die de PvdA te besteden heeft gaat naar onderwijs. Het geld wordt onder meer ingezet voor de extra kosten voor onderwijs voor asielkinderen. “Maar het grootste deel van de 200 miljoen wil de PvdA inzetten voor de bestrijding van de ongelijkheid in het onderwijs”, zegt een coalitiebron. Zo krijgen gemeenten er geld bij om leerachterstanden bij kinderen te bestrijden.
Huurtoeslag niet omlaag
Verder zijn de partijen het eens geworden om een bezuiniging op de huurtoeslag te schrappen. Die bezuiniging zou namelijk weinig opleveren. Minder huurtoeslag is slecht voor de koopkracht van veel mensen. Het kabinet had dat dan in augustus weer moeten repareren. Afgesproken is om sowieso in augustus naar de koopkrachtplaatjes te kijken. Als er groepen op achteruit gaan, wil het kabinet dat zo veel mogelijk repareren.
Politiek commentator Frits Wester: “Dat beide coalitiepartijen de meevaller van ruim 1 miljard samen mochten verdelen, tekende zich al eerder af. Waarbij de VVD haar deel wilde gebruiken voor de veiligheid en defensie. Terwijl de PvdA wat pijnpunten wilde wegwerken op gebied van onderwijs en de zorg voor ouderen. Nu is de exacte verdeling en bekend. Partijen gunden elkaar wat, om zo beide minder kwetsbaar te zijn op weg naar de aanstaande verkiezingen van maart volgend jaar.”
Trouw 13.06.2016 Geplande bezuinigingen van een half miljard euro op vooral verpleeghuizen en instellingen voor gehandicapten gaan niet door. Dat maakte staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) vandaag bekend.
Het schrappen van de bezuiniging is mogelijk geworden doordat regeringspartijen VVD en PvdA het eens zijn geworden over de hoofdlijnen voor de begroting van 2017. Ook voor andere terreinen komt er geld. Bronnen in Den Haag bevestigen maandag berichtgeving van RTL Nieuws hierover.
Seniorenorganisatie ANBO noemt het ‘fantastisch nieuws’. “Staatssecretaris Van Rijn heeft gelukkig geluisterd naar de argumenten tegen verdergaande bezuiniging en zich enorm ingespannen om deze van tafel te krijgen. Wij zijn erg blij dat hem dit is gelukt”, reageert Liane den Haan, directeur-bestuurder van seniorenorganisatie ANBO. “De langdurige zorg stond onder te veel druk, en deze kortingen konden daar niet bovenop komen.”
1,2 miljard
De twee regeringspartijen hebben volgend jaar elk 600 miljoen euro te verdelen. De PvdA gebruikt 400 miljoen om de voor 2017 geplande bezuiniging op de zorg te laten vervallen, een lang gekoesterde wens van de partij. De resterende 100 miljoen haalt Van Rijn uit meevallers op de VWS-begroting. De voornaamste meevaller komt door de lage rente voor de financiering van gebouwen van zorginstellingen. De PvdA trekt verder 200 miljoen euro uit voor onderwijs aan kinderen met een achterstand.
De VVD wil extra geld besteden aan Defensie (300 miljoen) en politie en justitie (300 miljoen). Met dat geld kunnen onder meer bestaande problemen als het te weinig kunnen oefenen en te karig onderhoud bij Defensie worden opgelost. Ook kunnen ingrepen bij het Openbaar Ministerie en de rechtspraak worden geschrapt. De Tweede Kamer wilde al niet dat er nog meer gevangenissen zouden worden gesloten, in tegenstelling tot het kabinet. Dat lijkt nu ook niet te hoeven.
NU 13.06.2016 Coalitiepartijen VVD en PvdA hebben een akkoord bereikt over de besteding van 1,2 miljard euro per 2017 om geplande bezuinigingen te kunnen terugdraaien. Dat bevestigen bronnen in Den Haag naar aanleiding van berichtgeving van RTL Nieuws.
VVD en PvdA hadden allebei 600 miljoen te verdelen. De VVD wil 300 miljoen inzetten om de bezuinigingen op Defensie te verzachten en hetzelfde bedrag zal naar Veiligheid en Justitie gaan.
De ruimte die ontstaat voor Veiligheid en Justitie komt de coalitie goed uit. Vanuit de oppositie is al tijdenlang kritiek op de bezuinigingen bij onder andere politie, Openbaar Ministerie, rechtspraak en opsporing. Woensdag is hier een debat over.
PvdA
De PvdA zet het geld in voor onderwijs (200 miljoen) en de zorg (400 miljoen).
Het bedrag dat beschikbaar komt voor de zorg is maandag al officieel bevestigddoor staatssecretaris Martin van Rijn (Zorg).
Met de 400 miljoen plus een meevaller op de eigen begroting van het ministerie van 100 miljoen worden de bezuinigingen op de verpleeghuizen en gehandicaptenzorg teruggedraaid.
“De zorg voor onze ouderen en gehandicapten en het werk van hun verzorgenden zijn zeer waardevol. Zij verdienen onze volle steun. Daarom gaan we door met de investeringen die vorig jaar zijn ingezet en zetten we een punt achter de bezuinigingen op de langdurige zorg”, aldus Van Rijn.
Het kabinet was van plan de komende jaren te bezuinigen op de uitgaven in de langdurige zorg. Dat kwam de staatssecretaris op forse kritiek van de oppositiepartijen, brancheorganisaties en de Algemene Rekenkamer te staan.
Telegraaf 13.06.2016 Er komt volgend jaar meer geld beschikbaar voor politie, justitie en defensie. Tegelijktertijd gaan geplande bezuinigingen van een half miljard euro op vooral verpleeghuizen en instellingen voor gehandicapten niet door. Dat heeft staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) maandag bekendgemaakt. VVD en PvdA hebben daar een deal over gesloten.
De twee coalitiepartners hebben op hoofdlijnen een akkoord gesloten over de begroting van 2017. Berichtgeving van RTL Nieuws daarover is bevestigd. VVD en PvdA hebben een extra bedrag van 1,2 miljard euro beschikbaar.
Beide partijen krijgen 600 miljoen euro te besteden. De VVD kiest voor veiligheid. Voor de politie, justitie en defensie krijgen zij extra geld. Daardoor hoeven gevangenissen niet dicht en hoeven omstreden bezuinigingen op het Openbaar Ministerie en de rechtspraak niet door te gaan. Vooral defensie profiteert flink. Het departement krijgt er in 2017 300 miljoen euro bij.
Ouderenzorg
De PvdA heeft andere prioriteiten. Een ingeboekte bezuiniging van een half miljard euro op de ouderen- en gehandicaptenzorg wordt geschrapt. Van dat bedrag komt 400 miljoen uit het potje dat de PvdA heeft gekregen, 100 miljoen schraapt staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) zelf bijeen met meevallers van zijn begroting.
De PvdA besteedt daarnaast 200 miljoen euro aan het onderwijs, onder andere voor de extra kosten voor onderwijs aan asielkinderen.
Huurtoeslag blijft
De coalitiepartners zijn het er verder over eens dat een bezuiniging op de huurtoeslag wordt geschrapt. Die bezuiniging zou namelijk weinig opleveren omdat het de koopkracht van minima te veel zou raken, waarna het kabinet dat weer zou moeten repareren. In augustus bekijkt het kabinet de koopkracht van verschillende groepen en waar nodig wordt die gerepareerd als er negatieve uitschieters zijn.
Elsevier 13.06.2016 VVD en PvdA weten wat ze willen met de begroting voor volgend jaar. De twee regeringspartijen zijn het op hoofdlijnen eens, en hebben vanwege meevallers elk 600 miljoen euro te besteden.
Uit berichtgeving van RTL Nieuws, die door bronnen op het Binnenhof worden bevestigd aan persbureau ANP, gaat het vooral om geplande bezuinigingen die niet doorgaan.
Meevallers
Besparingen – van ruim 500 miljoen euro – op de zorg bijvoorbeeld, worden geschrapt, meldt staatssecretaris van Volksgezondheid Martin van Rijn (PvdA) maandag. Om dat gat op te vullen, wordt in 400 miljoen euro gebruikt. De resterende 100 miljoen haalt Van Rijn uit meevallers op de VWS-begroting. De PVV, die de regeringspartij altijd hard aanvalt op het zorgbeleid, reageert op Twitter als volgt:
De voornaamste meevaller komt door de lage rente voor de financiering van gebouwen van zorginstellingen. De PvdA wilde al langer af van deze bezuinigingen. Ook het snijden in de huurtoeslag gaat niet door – omdat deze toch niet veel geld zou opleveren. De PvdA trekt verder 200 miljoen euro uit voor onderwijs aan kinderen met een achterstand.
Krijgsmacht
De VVD wil extra geld besteden aan Defensie (300 miljoen) en politie en justitie (300 miljoen). Met dat geld kunnen onder meer bestaande problemen als het te weinig kunnen oefenen en te karig onderhoud bij Defensie worden opgelost. Vorige week bleek uit vertrouwelijke Kamerstukken die in handen zijn van De Telegraaf nog dat de Nederlandse krijgsmacht het de komende tijd opnieuw met minder geld moet doen.
Door tegenvallers zou andermaal moeten worden gesneden in het budget – volgens VVD-minister van Defensie Jeanine Hennis ‘tijdelijke maatregelen die niettemin merkbaar zullen zijn.’ Uit de deal blijkt ook dat bij het Openbaar Ministerie en de rechtspraak worden geschrapt. De Tweede Kamer wilde al niet dat er nog meer gevangenissen zouden worden gesloten, in tegenstelling tot het kabinet. Dat lijkt nu ook niet te hoeven.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
VK 07.06.2016 De Nederlandse staat krijgt steeds meer geld toe op staatsleningen. Dinsdag wist de minister van Financiën 4,8 miljard euro met een obligatielening van vijf jaar op te halen.
Het rendement op die lening bedroeg -0,23 procent. Of beleggers betalen 1.013,20 euro voor een obligatie met een rentecoupon van 0 procent waarop in 2021 1.000 euro wordt afgelost. Dat is een voordeeltje van 60 miljoen euro voor de staat.
De staat had nog veel meer uit de markt kunnen halen, want er was door beleggers voor ruim 11 miljard euro op de nieuwe vijfjaarslening ingeschreven, ondanks een rentecoupon van 0 procent. Daar is uiteindelijk nog niet de helft op toegewezen.
Rente onder grote druk
Hieruit blijkt dat de rente onder zeer grote druk staat. Redenen zijn de moeizame economische omstandigheden waardoor er te weinig geld wordt geleend en te veel wordt gespaard. Daarnaast houdt de Europese Centrale Bank de rente laag door elke maand 80 miljard euro aan obligaties op te kopen op de markt. Op de beurzen kwam het rendement op vijfjarige Nederlandse leningen zelfs uit op -0,30 procent.
Pensioenfondsen en grote beleggers weten amper meer waar ze met hun geld naartoe moeten voor het deel van hun geld wat ze veilig willen beleggen. Voor Duitsland is de gemiddelde rente op de hele staatsschuld al negatief. De Duitsers hoeven voor leningen met een looptijd van tien jaar vrijwel geen rente te betalen. In Nederland is het rendement op tienjarige leningen nog 0,28 procent. De gemiddelde looptijd van de uitstaande Nederlandse staatsobligaties is traditioneel zeven jaar.
Dijsselbloem wrijft zich in handen
De Nederlandse staat leende al langer tegen een negatief rendement geld met de uitgifte van obligaties met een looptijd van één of twee jaar. Maar in juli vorig jaar moest op obligaties met een looptijd van vijf jaar nog een minieme rente van 0,07 procent worden vergoed. Ook dat hoeft nu niet meer.
Minister Dijsselbloem wrijft zich in de handen. De rentekosten op de staatsschuld bedroegen in 2010 nog 11,5 miljard euro. In 2015 waren ze al gedaald tot 7,1 miljard euro en dit jaar zullen ze waarschijnlijk opnieuw met enkele miljarden dalen.
Gat dichten
De nieuwe lening is bedoeld voor het dichten van het gat op de staatsbegroting en de herfinanciering van oude schulden die zijn afgelost. Van het totale bedrag aan uitstaande Nederlandse staatsobligaties heeft inmiddels 65 procent een negatief rendement.
Wereldwijd staat nu al bijna 10 duizend miljard euro (10 biljoen) aan schulden uit met een negatief rendement.
Telegraaf 07.06.2016 De staat heeft vandaag bijna €5 miljard opgehaald met een vijfjarige staatslening. Bijzonder is dat de overheid geld toe kreeg op de lening. Het effectief rendement kwam uit op -0,23%.
De Nederlandse Staat plaatste vanochtend een lening met een looptijd van vijf jaar en een couponrente van 0%. Het Agentschap Generale Thesaurie haalde hiermee ruim €4,8 miljard op. Het is voor het eerst dat de overheid een lening met een looptijd van vijf jaar tegen een couponrente van 0% uitzet.
Vooraf hoopte het agentschapt €4 tot 6 miljard op te halen. Interesse was er genoeg, er werd voor meer dan €12 miljard ingetekend op de lening.
Het effectief rendement kwam uit op -0,23%. Dat betekent dat de overheid dus geld toe krijgt.
Dat kwam niet als een verrassing, vooraf was al verwacht dat beleggers moesten toeleggen op het staatspapier. De referentielening, een Duitse staatsobligatie die in januari 2022 afloopt, wordt verhandeld net onder de -0,36%. De staat gaf hier een risico-opslag van 12 basispunten op.
Dat de rentes zo laag zijn, is deels een gevolg van het beleid van de Europese Centrale Bank. Die koopt maandelijks voor €80 miljard aan obligaties op. Bij obligaties reageert de rente tegengesteld aan de vraag. Een grotere vraag betekent dus een lagere rente.
Telegraaf 04.06.2016 Deze week hadden de mensen die somberen en pessimistisch zijn over de toekomst van ons land en die menen dat het hier slecht gaat het even moeilijk. Maandag maakte het gezaghebbende Zwitserse onderzoeksinstituut IMD bekend dat Nederland op de achtste plaats staat van landen in de wereld met de sterkste economieën. Ons land stond de afgelopen jaren op plek 15 en is dankzij het economische herstel zeven plaatsen gestegen.
Daarbij gaat het vooral om de sterk toegenomen binnenlandse bedrijvigheid en de economische groei per hoofd van de bevolking. Maar ook verbeteringen op het terrein van onze infrastructuur, het internet, prestaties van het bedrijfsleven, de wetenschap en de gezondheidszorg spelen een rol bij onze hoge plek.
Volgens deze ranglijst heeft Nederland ook in de eurozone een toppositie bereikt. Achter Ierland staan we op de tweede plaats. Iets om trots op te zijn.
Meer banen
Dinsdag was er eveneens goed nieuws. Volgens de prognose van het UWV voor de komende twee jaar zal het aantal banen met ruim 200.000 toenemen. In bijna alle sectoren is er sprake van meer werkgelegenheid. Een uitzondering is de financiële sector; volgens het UWV zijn er in 2017 56.000 banen minder dan in 2007.
Opvallend is dat het aantal banen in Nederland, met in totaal 10,2 miljoen, nu voor het eerst weer groter is dan vóór het begin van de economische crisis in 2008.
Daarnaast neemt het aantal vacatures sterk toe; 871.000 in 2017. Tot voor kort werd het enthousiasme over de toegenomen economische groei in Nederland getemperd doordat deze maar weinig extra banen opleverden. Maar de geschiedenis leert dat de werkgelegenheidseffecten pas later zichtbaar worden. Dat is nu ook het geval.
We staan er goed voor
Bij de groei van de werkgelegenheid gaat het vooral om flexibele banen. Deze trend zien we ook in andere landen. Het UWV wijst erop, dat ondanks het herstel, 50-plussers nog steeds een slechte positie op de arbeidsmarkt hebben en meent dat werkgevers te weinig moeite doen om de helpende hand te bieden. Gezien de verwachte groei van het aantal banen en vacatures is dit een goed moment om met een extra actieplan en de afschaffing van de automatische koppeling van loon aan leeftijd de baankansen voor deze groep sterk te verbeteren.
Toen het kabinet Rutte 2 in november 2012 van start ging, stond Nederland er economisch slecht voor. Ons land behoorde in Europa tot de landen die op de meeste beleidsterreinen in de achterhoede zat. We hadden een krimpende economie, een hoog begrotingstekort, een oplopende staatsschuld, een stijgende werkloosheid en een dalende koopkracht.
In kopgroep
Op dit moment zitten we op deze terreinen in de kopgroep van de best presterende Europese landen en staat ons land op de meeste internationale landenranglijsten, die onder meer betrekking hebben op groei, welvaart, werkgelegenheid, onderwijs, gezondheidszorg en oudedagsvoorzieningen, in de top tien. We behoren ook tot de landen met de kleinste kloof tussen arm en rijk
Ons land heeft bovendien gezonde overheidsfinanciën met een dalend tekort en een afnemende staatsschuld. Deze gezondheid werd eind vorig jaar bevestigd door kredietbeoordelaar Standard & Poor’s (S&P).
Nederland kreeg de hoogste internationale kredietbeoordeling, de AAA-status, weer terug die in 2013 was verlaagd. Binnen de eurozone zijn Nederland en Duitsland de enige landen die van de drie toonaangevende kredietbeoordelaars in de wereld de hoogste kredietbeoordeling krijgen.
Welvarende toekomst
Nederland behoort op dit moment tot de meest welvarende landen van de wereld, kan internationaal pronken met een ijzersterke economie en mag optimistisch zijn over de toekomst. Gaan we af op berichtgeving in de media en opiniepeilingen dan zien we een totaal ander land.
Het pessimisme overheerst en de afgelopen jaren is er sprake van een toename van zogenoemde boze burgers die zich tekort gedaan voelen en politiek Den Haag de schuld geven dat het niet zo goed met ze gaat.
Ze vinden ook dat het in andere landen veel beter is en Nederland uit de EU moet stappen. Maar uit onderzoek blijkt dat, ondanks onze ‘pessimistische volksaard’, een ruime meerderheid van de burgers tevreden is over het leven in Nederland.
Minder aandacht boosheid
In de 34 landen die zijn aangesloten bij de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), de club van rijke landen zijn alleen de Denen, Canadezen en Noren nog tevredener.
Daar mogen we boze burgers best op wijzen. En minder (media) aandacht voor die boosheid en meer voor tevreden burgers mag ook.
Wel is in ons land bij veel burgers het afgelopen decennium de onzekerheid toegenomen over de toekomst. Dat hangt samen met razendsnelle veranderingen in de wereldeconomie, digitalisering en nieuwe technologische ontwikkelingen. Omdat wij met onze open economie onze welvaart vooral in het buitenland verdienen, zullen deze veranderingen de toekomst van Nederland sterk beïnvloeden.
Dit houdt ook in dat politiek Den Haag maar beperkte mogelijkheden heeft om bij te dragen aan onze toekomstige welvaart. Maar met onze ijzersterke economie hebben we wel een solide basis om daarop voort te bouwen.
Extra investeringen
Daarbij moet de nadruk worden gelegd op extra investeringen in research & development, in onderwijs van wereldklasse, een hogere productiviteit en modernisering van de arbeidsmarkt. Daarnaast hebben we stip een op de horizon nodig: we gaan er naar streven de meest duurzame, groene economie van de wereld te worden.
Dáár moeten we het beleid en onze investeringen op richten. In dit kader zou onze financiële sector moeten uitgroeien tot een toonaangevend internationaal centrum voor de financiering van wereldwijde groene investeringen. Daarmee zijn de komende jaren honderden miljarden gemoeid.
NU 03.06.2016 De groei van de Nederlandse economie lijdt niet onder de internationale onzekerheden maar houdt duidelijk aan. Dat liet minister Henk Kamp van Economische Zaken vrijdag weten in een reactie op de jongste groeiramingen van het Centraal Planbureau (CPB).
Kamp noemde het positief dat de economie dit en volgend jaar blijft groeien, naar verwachting met respectievelijk 1,8 en 2,1 procent. “De te verwachte groei wordt bovendien breed gedragen: we zien een toename van álle bestedingscategorieën.”
Wel is het volgens de bewindsman zaak de mensen aan de slag te helpen die ondanks het economisch herstel nog langs de zijlijn staan. “We blijven werken aan een duurzame economische groei om daarmee ook de werkloosheid verder te verlagen.”
Volgens Kamp blijft de Nederlandse economie ondanks de moeilijke wereldmarkt groeien “omdat er veel mensen hard werken in dit land en die leveren met elkaar producten die op de wereldmarkt goed liggen en daar goed verkocht kunnen worden.”
Dijsselbloem
Volgens minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem moeten we ons niet rijker rekenen dan we zijn en rustig aan doen met ons geld. ”Zolang we nog een tekort hebben, hebben we gewoon geen geld over. Het is niet zo dat het geld over de plinten klotst. Waar nodig is, repareren we en maken we geld vrij voor prioriteiten, maar het zal echt beperkt zijn.”
Nederland voelt er volgens hem niets voor om een volgende generatie met een fikse staatsschuld op te zadelen. We zorgen volgens de bewindsman dat we de risico’s in de gaten houden en dat we die terugdringen. ”Dat is een goede Nederlandse traditie, die wou ik nog even volhouden.”
De VVD vindt het mooi dat de Nederlandse economie het onveranderd goed doet. “Steeds meer mensen vinden een baan, steeds meer mensen gaan erop vooruit. Dat zorgt voor de rust en de stabiliteit die we nodig hebben om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien”, aldus de partij.
Regeringspartij PvdA pleit voor hogere lonen en wil dat het kabinet in de begroting voor volgend jaar maatregelen neemt om de koopkracht van ouderen te verbeteren. Eerder riep de partij het kabinet al op om met werkgevers te praten over loonsverhoging voor werknemers.
Oppositie
Ook D66 wil dat iedereen iets merkt van de groeiende economie. Daarbij laat de partij weten dat ook mensen die nu nog aan de zijlijn van de arbeidsmarkt staan, moeten kunnen profiteren. D66 vindt dat het kabinet niet op zijn lauweren moet rusten: er zijn nog te veel mensen met een uitkering.
De SP vindt dat wat de welvaartsverdeling betreft nog veel te winnen valt. Vooral ouderen, uitkeringsgerechtigden en mensen die onvrijwillig ZZP’er zijn geworden vallen volgens de socialisten buiten de boot. “Hier ligt nog een flinke opgave voor de overheid en voor de werkgevers”, aldus de partij.
FNV
FNV vindt dat de politiek van een ‘bezuinigingsmenu naar een ‘investeringsmenu’ moet, verwijzend naar de lijst met bezuinigingen die het ministerie van Financiën deze week publiceerde.
De vakbond wil extra geld voor bijvoorbeeld zorg, veiligheid en cultuur. Dat geld is onder meer te halen door een hogere winstbelasting. Bovendien moet de bezuiniging van een half miljard op de verpleeghuizen van tafel, zegt FNV.
VK 03.06.2016 Het Centraal Planbureau (CPB) ziet de nabije toekomst zonnig in. De Nederlandse economie groeit volgens nieuwe ramingen dit jaar met 1,8 procent en volgend jaar met 2,1 procent; als de Britten over een paar weken tenminste niet besluiten de Europese Unie te verlaten.
Dat blijkt uit de jongste ramingen die vrijdag zijn vrijgegeven. Eerder ging het voornaamste economische adviesorgaan van het kabinet voor 2017 uit van een groei van 2procent. De raming voor 2016 werd niet bijgesteld. Met de nieuwe ramingen is het CPB ook optimistischer dan de collega-voorspellers van De Nederlandsche Bank. DNB gaat uit van 1,5procent groei dit jaar en 1,9procent volgend jaar.
Bij alle voorspelde voorspoed daalt de werkloosheid maar traag. Het CPB gaat uit van een daling van de werkloosheid van 6,9 procent vorig jaar naar 6,2 procent in 2017. Door de groei van het aantal mensen met een baan hebben huishoudens wel meer te besteden, en dat is weer goed voor de consumptie. Die groeit naar verwachting dit jaar met 1,5 procent en volgend jaar met 2,1 procent.
Het vliegwiel draait nog verder, want de aantrekkende economie is weer gunstig voor de overheidsfinanciën. Het CPB gaat ervan uit dat het begrotingstekort dit jaar uitkomt op 1,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en volgend jaar op 1 procent. In 2015 was dat nog 1,8 procent. De daling is ook te danken aan lagere rentebetalingen.
Mondiale groei blijft beperkt
Van de wereldeconomie moeten we het voorlopig niet hebben, meldt het CPB verder. De mondiale groei blijft beperkt, vooral door groeivertraging van opkomende economieën. Daarbij springt Europa er relatief gunstig uit, al komt dat ook doordat de eurolanden uit een diep dal klimmen. Van een sterke opleving is volgens het CPB geen sprake.
Hoewel de wereldhandel maar een beperkte groei laat zien, trekt de voor Nederland relevante handel vrij sterk aan. Dat komt doordat ons land relatief veel zaken doet met de Verenigde Staten en andere Europese landen. Maar gevaren van buitenaf kunnen het economisch herstel bedreigen. Het CPB denkt daarbij onder meer aan een eventueel vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie, de veelbesproken Brexit. Ook een verdieping van de schuldencrisis in Zuid-Europa en een verdere vertraging van de mondiale handel vormen risico’s.
De gematigde loonontwikkeling houdt de inflatie dit jaar beperkt tot 0,1procent. Volgend jaar wordt een stijging van het gemiddelde prijsniveau van 0,9procent voorzien, vooral doordat olie en andere grondstoffen weer duurder worden.
Koopkracht
Volgens vicepremier Lodewijk Asscher (PvdA) zijn, ondanks het optimisme, de koopkrachtvoorspellingen voor ouderen en uitkeringsgerechtigden voor volgend jaar nog niet goed. Voor deze groepen heeft het kabinet nog een klus te klaren, aldus Asscher. De regering gaat in augustus bekijken of en hoe voor deze groepen de koopkracht kan worden verbeterd. Verder zullen de meeste Nederlanders volgens de vicepremier dit jaar meer te besteden hebben. De koopkracht stijgt door de hogere lonen en lagere inflatie. Volgend jaar zal de stijging wat minder zijn.
Trouw 03.06.2016 Het gaat nog steeds goed met de economie. Dat vindt ook het Centraal Planbureau (CPB), dat vandaag een nieuwe raming naar buiten bracht. De Nederlandse economie groeit dit jaar naar verwachting met 1,8 procent, volgend jaar trekt de groei aan naar 2,1 procent.
Op de lange termijn zijn de vooruitzichten gunstig, aldus het CPB. Eerder ging het voornaamste economische adviesorgaan van het kabinet voor volgend jaar nog uit van een groei van 2 procent. De raming voor 2016 werd niet bijgesteld.
Het gaat in meerdere sectoren goed, aldus het CPB, en dat heeft tot gevolg dat de werkloosheid daalt: van 6,9 procent vorig jaar naar 6,2 procent in 2017. Mede daardoor hebben huishoudens steeds meer te besteden en dat stuwt de consumptie. Die groeit naar verwachting dit jaar met 1,5 procent en volgend jaar met 2,1 procent.
Ook op de overheidsfinanciën heeft de aantrekkende economie een gunstig effect. Het CPB gaat er vanuit dat het begrotingstekort dit jaar uitkomt op 1,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en volgend jaar op 1 procent. In 2015 was dat nog 1,8 procent. De daling is ook te danken aan lagere rentebetalingen.
De mondiale economische groei blijft beperkt, vooral door groeivertraging van opkomende economieën. Daarbij springt Europa er relatief gunstig uit, al komt dat ook doordat de eurolanden uit een diep dal klimmen. Van een sterke opleving is volgens het CPB geen sprake.
Handelend Nederland kan toch een mooie tijd tegemoet zien. Dat komt vooral omdat de zaken met Amerika een hoge vlucht nemen.
Telegraaf 03.06.2016 De economie trekt volgend jaar verder aan. In 2017 kunnen we rekenen op een groei van 2,1 procent van het bbp (bruto binnenlands product), waar dit jaar nog 1,8 procent verwacht wordt. Dat blijkt uit ramingen van het Centraal Planbureau (CPB), die vanochtend bekend zijn gemaakt.
De groei wordt met name aangezwengeld door de consumptie van huishoudens, terwijl bijvoorbeeld de uitgaven van de overheid komend jaar tegenvallen.
Inflatie
De inflatie ligt in 2017 op 0,9 procent, waar die dit jaar nog slechts 0,1 procent bedraagt. Belangrijke oorzaak is de verwachte stijging van de prijzen van olie en grondstoffen. De werkloosheid daalt licht, van 575.000 mensen naar 560.000 mensen. Dat aantal is overigens nog steeds aan de forse kant en bedraagt 6,2 procent van de beroepsbevolking.
Het begrotingstekort daalt naar 1 procent van het bbp, wat volgens het CPB betekent dat Nederland nog niet aan de Europese monetaire criteria voldoet. Het is wel een flinke stap vooruit vergeleken met dit jaar, nu het tekort nog 1,6 procent bedraagt. De staatsschuld neemt af van 64,5 naar 63,1 van het bbp.
Mondiale handel
De mondiale handel groeit traag, maar Europa en daarmee Nederland doet het relatief goed. Zo plukken we de vruchten van onze handel met andere Europese landen en met de Verenigde Staten. Uiteraard vermeldt het CPB ook dit keer weer risico’s voor de economische ontwikkeling in Nederland. Een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit Europa kan de economische groei afremmen, net als de financieel zwakke situatie in Zuid-Europa en nieuwe schokgolven in het monetaire beleid in Europa en in Amerika.
Deze cijfers worden door het kabinet gebruikt als leidraad bij het opstellen van de begroting 2017 die met Prinsjesdag wordt gepresenteerd. Bij die besprekingen wordt waarschijnlijk nog iets gedaan aan de nu nog verwachte tegenvallende koopkracht. Het CPB raamt de mediane koopkracht voor komend jaar op slechts 0,2 procent, waar dit jaar vanwege de belastingverlaging van 5 miljard nog 2,6 procent genoten kon worden.
AD 03.06.2016 Het Centraal Planbureau (CPB) blijft optimistisch over de economische ontwikkelingen in Nederland. De economie groeit waarschijnlijk 1,8 procent dit jaar en 2,1 procent in 2017, meldt het CPB vanmorgen op basis van een eigen inschatting.
Eerder ging het voornaamste economische adviesorgaan van het kabinet voor 2017 uit van een groei van 2 procent. De raming voor 2016 werd niet bijgesteld.
Het CPB gaat uit van een daling van de werkloosheid van 6,9 procent vorig jaar naar 6,2 procent in 2017. Mede daardoor hebben huishoudens steeds meer te besteden en dat stuwt de consumptie. Die groeit naar verwachting dit jaar met 1,5 procent en volgend jaar met 2,1 procent.
Ook op de overheidsfinanciën heeft de aantrekkende economie een gunstig effect. Het CPB gaat er vanuit dat het begrotingstekort dit jaar uitkomt op 1,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en volgend jaar op 1 procent. In 2015 was dat nog 1,8 procent. De daling is ook te danken aan lagere rentebetalingen.
Groeivertraging
De mondiale economische groei blijft beperkt, vooral door groeivertraging van opkomende economieën. Daarbij springt Europa er relatief gunstig uit, al komt dat ook doordat de eurolanden uit een diep dal klimmen. Van een sterke opleving is volgens het CPB geen sprake.
Hoewel de wereldhandel maar een beperkte groei laat zien, trekt de voor Nederland relevante handel vrij sterk aan. Dat komt doordat ons land relatief veel zaken doet met de Verenigde Staten en andere Europese landen.
Telegraaf 02.06.2016 De Nederlandse economie zwakt dit jaar af om vervolgens weer aan te trekken. DNB spreekt van een solide herstel van onze economie op eigen kracht.
Dat stelt De Nederlandsche Bank (DNB) vandaag in de jongste editie van de halfjaarlijkse Economische Ontwikkelingen en Vooruitzichten.
De Nederlandse economie groeit volgens DNB dit jaar met 1,5%. Eerder verwachtte DNB nog dat de economie in 2016 1,7% zou groeien.
Top sinds crisis
Uit de jongste ramingen van DNB blijkt dat de Nederlandse economie dit jaar met 1,5% groeit. Volgend jaar is dat 1,9%. Een jaar later, in 2018, komt de groei uit op 2,0%. De verwachting is dat het bruto binnenlands product (bbp) tegen die tijd bijna 7% boven het hoogste niveau van voor de financiële crisis ligt.
DNB ziet de binnenlandse bestedingen als voornaamste groeimotor van de Nederlandse economie. Met een groei van gemiddeld 2% per jaar tussen 2016 en 2018 levert de particuliere consumptie de grootste bijdrage aan de economisch groei. Vooral in 2017 groeit de consumptie met 2,9% fors, de sterkste stijging in 17 jaar.
Huizenmarkt helpt
Ook de loonstijging en inflatie nemen geleidelijk toe. De contractloonstijging bij bedrijven kruipt omhoog, van 1,5% in 2015 naar 1,8%, 1,9% en 2,0% in de drie daaropvolgende jaren. De inflatie loopt op van 0,2% in 2016 naar 1,2% in 2017 en 1,7% in 2018. Daarmee komt Nederland in de buurt van de door de ECB gestelde norm van 2,0%.
Daarnaast profiteert de Nederlandse economie van de opgeleefde huizenmarkt. Deze zit sinds midden 2013 stevig in de lift. In de afgelopen twaalf maanden kwam het aantal woningtransacties uit op 190.000. Dit is vrijwel gelijk aan het aantal transacties in augustus 2008, kort voor het uitbreken van de financiële crisis.
De voorspelling van DNB voor 2016 is negatiever dan de ramingen van ING en Rabobank. Beide banken voorspellen voor dit jaar een groei van 2,0%.
NU 02.06.2016 Politiebond ACP roept andere bonden, burgemeesters en maatschappelijke organisaties op om gezamenlijk te strijden voor de ‘noodzakelijke investeringen’ in de politie. Volgens de bond laat het kabinet dat nu na.
De ACP is verbijsterd over de houding van het ministerie van Financiën die “deze investeringen in de weg staat”.
Het nu beschikbare geld is “volstrekt onvoldoende” voor de politie om alle huidige taken uit te voeren, vindt voorzitter Gerrit van de Kamp. De houding van minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën), dat hij “een beetje klaar is” met de roep om meer geld voor politie en justitie, valt dan ook verkeerd bij de bond. “Het getuigt van weinig realiteitsbesef”, vindt de ACP voorzitter.
“Niet alle problemen bij Veiligheid en Justitie zijn op te lossen met geld. Misschien dat de leidinggevenden van de verschillende dienstonderdelen ook eens gewoon de problemen kunnen aanpakken in plaats van alleen maar in de krant om geld vragen”, zei Dijsselbloem na het uitbrengen van de voorjaarsnota.
“Met te roepen dat ‘sommige problemen niet met geld zijn op te lossen’ bagatelliseert Dijsselbloem de nijpende financiële tekorten waarmee de Nationale Politie kampt”, stelt Van de Kamp. “De 60.000 politiemedewerkers die zich dag en nacht inzetten voor onze veiligheid laat hij volledig in de kou staan en daarmee ook de Nederlandse burgers die terecht van de politie verwachten dat zij hun veiligheid waarborgt.”
Telegraaf 02.06.2016 Politiebond ACP roept andere bonden, burgemeesters en maatschappelijke organisaties op om gezamenlijk te strijden voor de ‘noodzakelijke investeringen’ in de politie. Volgens de bond laat het kabinet dat nu na. De ACP is verbijsterd over de houding van het ministerie van Financiën die ,,deze investeringen in de weg staat”.
Het nu beschikbare geld is ,,volstrekt onvoldoende” voor de politie om alle huidige taken uit te voeren, vindt voorzitter Gerrit van de Kamp. De houding van minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën), dat hij ,,een beetje klaar is” met de roep om meer geld voor politie en justitie, valt dan ook verkeerd bij de bond. ,,Het getuigt van weinig realiteitsbesef”, vindt de ACP voorzitter.
,,Niet alle problemen bij Veiligheid en Justitie zijn op te lossen met geld. Misschien dat de leidinggevenden van de verschillende dienstonderdelen ook eens gewoon de problemen kunnen aanpakken in plaats van alleen maar in de krant om geld vragen”, zei Dijsselbloem na het uitbrengen van de voorjaarsnota.
,,Met te roepen dat ‘sommige problemen niet met geld zijn op te lossen’ bagatelliseert Dijsselbloem de nijpende financiële tekorten waarmee de Nationale Politie kampt”, stelt Van de Kamp. ,,De 60.000 politiemedewerkers die zich dag en nacht inzetten voor onze veiligheid laat hij volledig in de kou staan en daarmee ook de Nederlandse burgers die terecht van de politie verwachten dat zij hun veiligheid waarborgt.”
Telegraaf 02.06.2016 De Nederlandse economie zal dit jaar met 2 procent groeien. Daarmee houdt de groei hetzelfde tempo aan als in 2015. Dat voorspellen economen van Rabobank, die ook een daling van de werkloosheid voorzien in de komende jaren.
Ze rekenen er onder meer op dat de consumptie van huishoudens toeneemt, de werkgelegenheid aantrekt en dat de lonen stijgen. Ook profiteren werkenden dit jaar van de belastingverlaging van 5 miljard euro.
De voorspellingen liggen in lijn met eerdere ramingen van ING-economen die een groei van minstens 2 procent voorzagen. Ze zijn ook positiever dan de ramingen die het Centraal Planbureau (CPB) eerder afgaf.
Zaken die de groei dwars kunnen zitten, zijn volgens de economen onder meer de trage ontwikkeling van de wereldeconomie, de politieke instabiliteit in het Midden-Oosten en de vluchtelingenproblematiek.
Ze waarschuwen ook voor de impact van een Brexit, mochten de Britten later deze maand besluiten uit de Europese Unie te stappen.
NU 01.06.2016 Bij hoge uitzondering heeft het ministerie van Financiën een document gepubliceerd met een inventarisatie van mogelijkheden voor het volgende kabinet om nog verder te bezuinigen.
De zogenoemde ‘ombuigingslijst‘ wordt normaliter in strikt vertrouwen aan de fracties in de Tweede Kamer verstrekt. Daarmee kunnen zij onder meer hun verkiezingsprogramma’s opstellen.
De Volkskrantmeldde woensdagochtend echter in het bezit te zijn van het document. Er zouden nog volop mogelijkheden zijn om verder te saneren, met nog eens 50 miljard euro aan bezuinigingen.
Mogelijkheden
“De opties in deze ombuigingslijst zeggen niets over de politieke wenselijkheid of haalbaarheid van de opgenomen maatregelen”, zegt het ministerie. “Het gaat om een inventarisatie van technische mogelijkheden.”
De lijst bevat bijna vierhonderd bezuinigingsvoorstellen, waaronder het afschaffen van het belastingvoordeel voor zzp’ers, het beperken van ontwikkelingssamenwerking tot ‘noodhulp’, het afschaffen van de landmacht en het snijden in fiscale voordelen bij het aannemen van oudere werknemers.
Ministerie van Financiën zet alle mogelijkheden op een rij
VK 01.06.2016 Na jaren bezuinigen om de begroting op orde te krijgen, zijn er voor het volgende kabinet nog volop mogelijkheden om verder te saneren. Het ministerie van Financiën ziet opties voor nog eens 50 miljard euro aan bezuinigingen.
Met die opbrengst kan het kabinet grofweg twee dingen doen: weer uitgeven aan andere dingen of het huidige tekort op de rijksbegroting omzetten naar een historisch groot overschot zodat de staatsschuld kan worden afgelost. Dit blijkt uit ‘de menukaart’ die het ministerie van Financiën in strikt vertrouwen aan de fracties in de Tweede Kamer heeft verstrekt. De kaart is in het bezit van de Volkskrant.
Alle ministeries hebben meegeschreven aan deze zogenoemde Ombuigingslijst met daarop bijna 400 bezuinigingsvoorstellen, van kansrijk tot twijfelachtig. In de wandeling heet de lijst ‘de menukaart’, omdat politieke partijen hem in de komende maanden gebruiken bij het opstellen van hun verkiezingsprogramma’s voor de verkiezingen van maart 2017.
Ook speelt de lijst naar verwachting een centrale rol bij de kabinetsformatie die daarop volgt.
Op het menu
Zelfs een suggestie van Pim Fortuyn passeert de revue
Niet is heilig, zo blijkt. Op de lijst staan ook bezuinigingen waarover VVD en PvdA het, sinds ze in 2012 aan het kabinet Rutte-Asscher begonnen, nooit eens hebben kunnen worden. Zoals het afschaffen van het 2,5 miljard kostende belastingvoordeel voor zzp’ers. Of de eigen bijdrage van 5 euro per huisartsconsult, met een opbrengst van 575 miljoen.
Verder duiken in de menukaart voorstellen op waarvoor oppositiepartijen zich in het verleden hard hebben gemaakt. Zo staat het voorstel van de PVV op de lijst om ontwikkelingssamenwerking te beperken tot ‘noodhulp’, een besparing in 2021 van 3,6 miljard euro. Zelfs een suggestie van Pim Fortuyn passeert de revue: het volledig afschaffen van de landmacht. Besparing: 750 miljoen in 2021.
Tegen de stroom in
Heeft uw kabinet al een bezuiniging kunnen kiezen?
Het ministerie van Financiën serveert op een geheime lijst vast mogelijke bezuinigingen voor het volgende kabinet.De opvallendste voorstellen. (+)
Ook neemt de lijst de erfenis van dit kabinet op de korrel en geeft aan welke plannen van Rutte II kunnen worden teruggedraaid. Zo kunnen de extra investeringen van 350 miljoen in het primair en voortgezet onderwijs nog worden geannuleerd. Dat geldt ook voor stokpaardjes van minister Asscher van Sociale Zaken: de belastingvoordelen voor werkgevers die laagbetaalde werknemers, oudere uitkeringsgerechtigden en gehandicapten in dienst nemen. Schrapt het nieuwe kabinet deze regelingen, dan bespaart dat bijna 800 miljoen euro.
Geheel tegen de stroom in, die zegt dat er meer geld moet naar Veiligheid en Justitie, zijn de voorstellen om 415 miljoen op de politie te bezuinigen. Die kan met 4.500 voltijds agenten minder toe, omdat de criminaliteit de afgelopen tien jaar met 30 procent is gedaald.
Controverse
Zou iedereen buiten de spits 7 cent per kilometer betalen en 11 cent voor elke kilometer die tijdens de spits wordt afgelegd, dan levert dat 5,3 miljard euro op
Ook het alsnog invoeren van rekeningrijden is een op voorhand controversieel voorstel. Zou iedereen buiten de spits 7 cent per kilometer betalen en 11 cent voor elke kilometer die tijdens de spits wordt afgelegd, dan levert dat 5,3 miljard euro op. Maar, meldt de lijst, ‘deze maatregel scoort qua effect op de samenleving negatief’.
In de lijst staat ook de constatering dat vooral mensen met een hoog inkomen boeken, kranten en tijdschriften lezen en musea, bibliotheken, theater, concerten, attractieparken, bioscopen en het circus bezoeken. Voor die zaken betalen mensen het lage btw-tarief dat ooit was bedoeld ‘om cultuur en media voor lage inkomens toegankelijk te maken’. Dat is mislukt, dus kan het hoge btw-tarief gaan gelden. Levert de schatkist 1,4 miljard euro op.
Zou het volgende kabinet alle bezuinigingsvoorstellen volgen en de opbrengst louter gebruiken om de overheidsfinanciën op orde te krijgen, dan ontstaat het grootste overschot op de rijksbegroting in de naoorlogse geschiedenis.
VK 01.06.2016 Terwijl de oppositie op hoge toon eist dat het kabinet meer geld vrijmaakt voor het ministerie voor Veiligheid en Justitie, ziet het ministerie van Financiën nog tal van mogelijkheden om daar juist nog honderden miljoenen euro’s te bezuinigen. Het schrappen van 4500 voltijdsbanen bij de politie zou alleen al 415 miljoen euro kunnen opleveren aan het eind van de volgende kabinetsperiode.
De criminaliteit is in de afgelopen tien jaar met bijna eenderde gedaald
Ambtenaren van het ministerie van Financiën hebben voor het volgende kabinet een inventarisatie gemaakt van bezuinigingsmogelijkheden voor Veiligheid en Justitie. Daarmee kan geld worden vrijgespeeld bijvoorbeeld om tekorten elders op de begroting te lenigen of voor extra uitgaven. Het ministerie verantwoordt deze ingreep met de stelling dat de criminaliteit in de afgelopen tien jaar met bijna eenderde is gedaald, omdat er minder jonge mannen zijn. Ook is er meer preventie met cameratoezicht, betere sloten en tegen diefstal beveiligde auto’s. De sterkte van de politie kan daardoor met 9 procent of 4500 voltijdsbanen omlaag.
Extra geld
Door de daling van de criminaliteit nam de behoefte aan cellen met 30 procent af
De oppositiepartijen CDA, D66 en SP stemden eind 2015 in de Eerste Kamer in met de Justitiebegroting nadat het kabinet had toegezegd met extra geld over de brug te komen. Hun steun was nodig omdat het kabinet geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. Het extra budget zou dit voorjaar in de zogenoemde Voorjaarsnota worden toegekend. Vrijdag bleek het te gaan om 188 miljoen euro, waarvan 49 miljoen vanwege de asielinstroom. Volgens de oppositiepartijen is voor de Nationale Politie zeker 300 miljoen euro extra nodig. Daarnaast zou er 50 miljoen bij moeten voor Openbaar Ministerie en de rechtspraak.
In de inventarisatie van Financiën wordt gekozen voor een heel andere benadering. Door de daling van de criminaliteit nam de behoefte aan cellen ook met 30 procent af, stelt het ministerie. In de praktijk is het budget voor gevangenissen slechts met 12 procent gedaald. Wordt dat budget aangepast aan de daling van de celbehoefte en sluiten meer gevangenissen dan levert dat op termijn 177 miljoen op. Er kan nog meer gevangenisruimte gesloten worden als elektronische detentie met enkelbanden wordt ingevoerd. Dat bespaart nog eens 75 miljoen euro.
De organisatie van de politie kan ook op de schop. Nu zijn er 25 veiligheidsregio’s. De ambtenaren vinden het voor de hand liggen dat er tien komen zoals er nu tien regionale eenheden bij de Nationale Politie zijn. Deze reorganisatie kan zomaar 50 miljoen euro besparen.
Trouw 01.06.2016 Rokers hebben het zwaar. En mensen die hun auto in de stad willen parkeren als ze gaan winkelen. Ook bioscoopbezoekers, krantenlezers, aardappeleters, bewoners van slecht geïsoleerde huizen en visliefhebbers zijn niet te benijden. Al hun favoriete goederen zijn de afgelopen twintig jaar fors in prijs gestegen, zo becijfert het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Het onderzoeksbureau vergeleek de prijzen van 1996 met het huidige prijspeil, en trekt op basis van die data een aantal interessante conclusies. Gemiddeld zijn de prijzen in de afgelopen twee decennia met zo’n 45 procent gestegen. Anders gezegd, een euro vandaag de dag is bijna de helft minder waard dan 2 gulden 20 in 1996 waard was.
Maar de verschillen tussen specifieke goederen en diensten zijn enorm: tabak, parkeren, bioscopen en theaters, energie en vis zijn veel duurder geworden. Tegelijkertijd zijn veel elektronische producten – computers en camera’s voorop – maar ook kleding, graanproducten en telefoonabonnementen juist goedkoper geworden. Daar geldt dus dat je euro nu meer waard is dan twintig jaar geleden.
De grootste impact op de prijzen sinds 1996 komt van overheidsingrijpen, zegt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS. “Verhoging van accijnzen en belastingen werken sterk door, dat zie je vooral bij tabak. Maar ook een verschuiving van goederen van het lage naar het hoge BTW-tarief laat zich gelden. Zo zijn bijvoorbeeld entreekaartjes voor pretparken flink in prijs gestegen.”
Opvallende dalers zijn de apparaten die aan technologische vooruitgang onderhevig zijn. Een computer in 2016 kan veel en veel meer dan zijn voorganger uit 1996. “Je krijgt dus veel meer waar voor je geld”, zegt Van Mulligen.
Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, licht het rapport toe.
Inkomens ook gestegen
Om een echt goede vergelijking te kunnen maken met 1996 moet je naast de prijzen ook weten wat er sinds die tijd met het inkomen is gebeurd. “Ook dat is flink gestegen”, zegt Van Mulligen. Tussen 1995 en 2015, dus bijna precies dezelfde periode, is de gemiddelde Nederlander er zo’n 25 procent op vooruit gegaan. “Het inkomen is met ongeveer 70 procent toegenomen, en de prijzen met 45 procent.”
De gestegen inkomsten bestaan – naast pensioenen en toeslagen vanuit de overheid – voornamelijk uit lonen. De loonkosten per gewerkt uur zijn met 72,3 procent toegenomen, becijfert het CBS. En die hogere lonen verklaren op hun beurt weer één van de opvallendste bevindingen van het CBS, namelijk dat diensten – denk aan kappers, financieel adviseurs of postbezorging – gemiddeld veel meer in prijs zijn gestegen dan goederen. “Dat komt doordat de factor arbeid in diensten veel zwaarder weegt, en gestegen loonkosten dus sterker doorwerken in de prijs”, aldus Van Mulligen.
Al met al is de welvaart dus met zo’n kwart toegenomen sinds 1996. Maar dat effect was eigenlijk al in 2001 bereikt, zegt Van Mulligen. “Sindsdien zijn de gemiddelde inkomsten in verschillende jaren nog wel toe- of afgenomen, maar per saldo zitten we nog steeds op het niveau van 15 jaar geleden. De economische groei sinds die tijd heeft zich niet vertaald in hogere inkomens.”
NU 01.06.2016 Diensten zijn de afgelopen twee decennia bijna tweemaal zo hard in prijs gestegen als goederen. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag. Voor cafébezoek, woninghuur of een busritje moeten Nederlanders bijna 60 procent meer neertellen dan in 1996. Levensmiddelen, wasmachines of fietsen zijn ruim 30 procent in prijs toegenomen
Dat voor diensten zo veel meer wordt gerekend heeft te maken met loonkosten. Die vormen doorgaans de belangrijkste kostenpost voor dienstverleners. De loonkosten per gewerkt uur stegen in twintig jaar tijd met dik 72 procent. Belasting- en accijnsverhogingen stuwden vooral de prijzen van goederen.
Uitzondering
Er zijn overigens ook uitzonderingen. Zo zijn diensten op het gebied van communicatie in twintig jaar tijd juist goedkoper geworden. Telefoongebruik en internet daalden bijvoorbeeld in prijs. Tweedehands auto’s werden zelfs een kwart goedkoper.
Gemiddeld is het leven vergeleken met twintig jaar terug ongeveer 45 procent duurder geworden, blijkt uit de berekeningen van het CBS. Dat komt neer op een inflatie van gemiddeld zo’n 1,9 procent per jaar.
Lonen
Dat prijzen gestegen zijn, wil niet zeggen dat mensen het leven niet meer kunnen betalen. De loonstijgingen in Nederland zitten ook in een hogere versnelling. Sinds eind 2009 zijn de cao-lonen niet zo hard gestegen als in het eerste kwartaal van dit jaar. De cao-lonen stegen over de eerste drie maanden van 2016 met gemiddeld 1,8% in vergelijking met een jaar eerder. Sinds de tweede helft van 2014 is de gemiddelde cao-loonstijging hoger dan de inflatie.
Telegraaf 01.06.2016 Het nieuws dat goederen en diensten de afgelopen jaren veel duurder zijn geworden -en dat het Rijk daar een grote rol in speelde- valt niet in goede aarde. Huren, brandstof, boodschappen, de euro… klagen kunnen we nog steeds als de beste.
Telegraaf 01.06.2016 De Oeso deelt aan ons land een complimentje uit voor de gezonde overheidsfinanciën. Wel moet het belastingstelsel op de schop, iets dat het huidige kabinet voor zich uit schoof.
Dat schrijft de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling in haar halfjaarlijkse vooruitzichten.
De economische groei in Nederland blijft rond de 2% hangen, en is vooral te danken aan de binnenlandse consumptie. Ook de huizenmarkt laat verbetering zien.
Om te zorgen dat Nederland goed blijft draaien, zijn echter wel maatregelen nodig. Wat de denktank betreft, moeten er meer gedaan worden om de positie van zzp-ers te verbeteren, bijvoorbeeld qua pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering. Ook scholing is belangrijk, vooral voor langdurig werklozen en immigranten.
De wereldeconomie slaagt er maar niet in de crisis van zich af te schudden. Sinds november verlaagde de denktank de verwachte groei voor dit jaar en volgend jaar met 0,3%. Dit jaar blijft de wereldwijde groei volgens de OESO steken op 3%, in 2017 is dat slechts 3,3%.
Handel hapert
Dat het herstel maar niet aan kracht wint, is te wijten aan een aantal factoren. De wereldhandel hapert, en in ontwikkelde economieën blijven investeringen en loonstijgingen uit. Opkomende economieën zien hun groei ook steeds meer instorten, daarbij nog eens extra dwarsgezeten door de dalingen van grondstofprijzen.
Handen uit de mouwen
De Oeso grijpt de halfjaarlijkse prognose aan erop te hameren dat landen echt werk moeten maken van structurele hervormingen. Veel landen hebben bovendien de ruimte om een ruimer begrotingsbeleid te voeren, vindt de denktank. Dan wordt de groei aangewakkerd door hogere overheidsuitgaven.
In de eurozone komt dat echter niet van de grond, omdat landen zich hebben gecommitteerd aan het begrotings- en stabiliteitspact, waardoor staatsschuld en begrotingstekort niet te hoog mogen oplopen.
NU 31.05.2016 De kritiek van de oppositie dat er te weinig extra geld naar veiligheid gaat, is verkiezingsretoriek. Dat is klip en klaar. Dit jaar vloeit er bijna 400 miljoen meer naar onder meer politie.
Dat stelde minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) dinsdag. Hij reageerde bijRTLZ op uitlatingen van oppositiepartijen. Die laken dat de regering onlangs besloot ”slechts” 49 miljoen euro extra uit te trekken.
Dat bedrag voor de politie komt bovenop de 310 miljoen euro die eind vorig jaar, mede op aandringen van de oppositie, al is vrijgemaakt voor dit jaar. Daarnaast komt er 25 miljoen euro bij voor de marechaussee, aldus Dijsselbloem. Op Prinsjesdag wordt er gekeken of er meer nodig is voor volgend jaar.
De minister benadrukt dat sommige problemen niet met geld zijn op te lossen. Zo moet het financieel beheer op het ministerie van Veiligheid en Justitie beter.
Telegraaf 30.05.2016 De Nederlandse economie groeit dit jaar met ruim 2%. De arbeidsmarkt trekt aan en huishoudens zien hun besteedbaar inkomen toenemen. Bovendien zet het herstel van de huizenmarkt onverminderd door, zo verwachten de economen van ING.
De voorspelling van ING maandag is positiever dan de ramingen die het Centraal Planbureau (CPB) eerder afgaf. Het CPB voorziet een economische groei van 2% voor 2017, na een verwachte groei van 1,8% dit jaar.
Brexit en Griekenland
Volgens ING is het risico op een economische storm als gevolg van internationale onzekerheden nog altijd aanwezig. Zo kunnen een ‘Brexit’, de Griekse schuldensituatie of verdere groeivertraging in opkomende markten de Nederlandse economie raken. De bank meent echter dat consumenten en ondernemers daar tot nu toe weinig last van hebben.
NU 30.05.2016 De oppositiepartijen die de coalitie vorig jaar aan steun hielpen voor de Justitiebegroting zijn niet te spreken over hoe het kabinet de beloftes heeft ingevuld.
Dat bevestigen de partijen maandag na berichtgeving in De Telegraaf.
Het CDA, D66 en SP stemden vorig jaar voor de begroting, na toezeggingen dat er meer geld zou komen voor Justitie. Die steun was nodig, omdat het kabinet geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer.
In de vrijdag gepresenteerde Voorjaarsnota van het kabinet bleken deze extra middelen beperkt tot 188 miljoen euro, waarvan 49 miljoen bestemd is voor extra politie-inzet door de asielinstroom.
Het overige geld gaat volgens het kabinet naar “versterking van de opsporing en de hogere uitgaven als gevolg van de politie-cao”.
Beschadiging vertrouwen
Onder andere SP en D66 spreken van een beschadiging van het vertrouwen.
“Uiteindelijk hebben we de begroting Veiligheid en Justitie aangenomen onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat er bij voorjaarsnota extra geld zou bijkomen voor de politie, het Openbaar Ministerie en de rechtspraak. Dat vertrouwen is nu beschaamd”, aldus SP-Kamerlid Michiel van Nispen tegen NU.nl.
Volgens hem is er alleen al voor de Nationale Politie 300 miljoen euro nodig om de dienst op peil te kunnen houden. Daarnaast moet er 50 miljoen bij voor Openbaar Ministerie en de rechtspraak.
Belofte
Ook volgens D66 en het CDA is de belofte niet nagekomen om de gaten in de begroting structureel te dichten.
D66-leider Alexander Pechtold in de krant: “Rutte heeft eigenlijk een grote vertrouwensvraag gesteld en gezegd: ‘Geef ons nou een paar maanden en dan regelen we dat geld voor veiligheid’. Dat vertrouwen is meer dan beschaamd”.
Pechtold zegt dit Rutte kwalijk te nemen. Het CDA wil dat het kabinet alsnog, conform de belofte, bij Nationale Politie, Openbaar Ministerie en de rechtspraak gaat inventariseren hoeveel geld er nodig is.
Prinsjesdag
Het kabinet is van mening dat met het extra geld de diensten voor dit jaar voldoende versterkt zijn. Het mogelijke extra geld voor volgend jaar zal op Prinsjesdag bekend worden gemaakt.
Binnenkort debatteert de Kamer met het kabinet over de Voorjaarsnota.
Telegraaf 30.05.2016 De oppositie is op ramkoers met het kabinet over het veiligheidsbeleid. Ze vinden de 49 miljoen die de bewindslieden vrijdag vrijmaakten, een fooi. De partijen richten de pijlen op premier Rutte die niet zou leveren wat beloofd was.
Een groot deel van de oppositie stemde afgelopen najaar, na veel getouwtrek, toch in met de sterk bekritiseerde begroting van Veiligheid en Justitie. De partijen, die nodig waren voor een meerderheid in de Eerste Kamer, hadden wel een belangrijke voorwaarde: bij de Voorjaarsnota moesten OM, politie en rechtspraak het extra geld krijgen dat ze nodig hebben. Het kabinet zegde dat toe. Nu alleen de politie 49 miljoen euro krijgt en de rest niks extra, voelt de oppositie zich bekocht. „Dit is niet acceptabel”, oordeelt CDA-leider Buma. „Een blamage”, vindt D66-voorman Pechtold. De SP voelt zich ’belazerd’ en CU vindt het ’ronduit teleurstellend’.
Meerdere partijen tekenen aan dat het voor het kabinet de komende tijd lastig zal zijn om zaken met ze te doen na, wat volgens hen, een beschadiging van het vertrouwen is. Fractievoorzitters van de oppositie willen ook nog onderling overleggen over hoe ze gezamenlijk ten strijde kunnen trekken op dit onderwerp.
„Rutte heeft eigenlijk een grote vertrouwensvraag gesteld en gezegd: ’geef ons nou een paar maanden en dan regelen we dat geld voor veiligheid’. Dat vertrouwen is meer dan beschaamd”, concludeert D66-voorman Pechtold.
Telegraaf 27.05.2016 Het kabinet is op weg het tekort op de begroting verder terug te dringen, naar 1,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Deze verwachting blijkt uit de Voorjaarsnota 2016 die vrijdag door minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) is gepresenteerd.
Het gaat om een tussentijdse aanpassing van de begroting voor dit jaar. Toen die vorig jaar op Prinsjesdag werd gepresenteerd, verwachtte het kabinet nog een begrotingstekort van 1,5 procent. Eind vorig jaar lag het tekort nog op 1,8 procent.
,,De schatkist gaat goed. Het gaat beter met de schuld dan verwacht”, zei de bewindsman na de ministerraad. ,,Ik ben een tevreden man.”
Extra geld vluchtelingen
Zoals elk jaar zijn er mee- en tegenvallers. Extra geld gaat onder meer naar de aanpak van de vluchtelingencrisis. Aan de andere kant wordt er ruim 1 miljard euro meer aan belastinginkomsten verwacht dan eerder geraamd omdat het beter met de economie gaat dan verwacht.
Veel extra uitgaven die dit jaar worden gedaan waren al uitgelekt of eerder bekendgemaakt. Zo krijgt de politie 188 miljoen erbij (hiervan was eind vorig jaar al 139 miljoen toegezegd) en trekt het kabinet 94 miljoen uit voor de Europese deal met Turkije om de migrantenstroom in te dammen. Ook krijgt de marechaussee er 25 miljoen bij vanwege de migratiecrisis. Verder gaat er de komende jaren 244 miljoen extra naar het door aardbevingen getroffen Groningen.
Veiligheid en Justitie hoopte op meer geld. De baas van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar, pleitte eerder deze week nog voor 40 miljoen extra voor het OM. ,,Het is niet u roept wij draaien. Niet alle problemen bij Veiligheid en Justitie zijn op te lossen met geld. Misschien dat de leidinggevenden van de verschillende dienstonderdelen ook eens gewoon de problemen kunnen aanpakken in plaats van alleen maar in de krant om geld vragen”, zei Dijsselbloem.
RO 27.05.2016 De tegenvallers in de begroting van 2016 zijn opgevangen en er is ruimte gevonden voor noodzakelijke extra uitgaven. De grootste tegenvallers zijn veroorzaakt door de ruilvoet van ongeveer 1,4 miljard euro en hogere uitgaven aan de asielinstroom. De ruilvoet is het verschil tussen de prijsontwikkeling van de overheidsuitgaven en de algemene prijsontwikkeling. Door het wegwerken van tegenvallers heeft het kabinet per saldo niet meer uitgegeven dan van tevoren is afgesproken. Het EMU-saldo verbetert verder tot -1,4% van het bruto binnenlands product (bbp).
Dit zijn de voornaamste conclusies uit de Voorjaarsnota 2016 die minister Dijsselbloem van Financiën aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. In de Voorjaarsnota staan de wijzigingen voor het begrotingsjaar 2016 ten opzichte van Miljoenennota, die op Prinsjesdag 2015 is gepresenteerd.
Verhoogde asielinstroom
Het kabinet heeft 94 miljoen euro vrijgemaakt voor de uitvoering van de asielafspraken met Turkije en 166 miljoen euro voor de opvang in de regio Syrië. Ook is er geld vrijgemaakt voor kosten van het COA, IND en Nidos die samenhangen met de verhoogde asielinstroom.
Het kabinet heeft ook op 28 april 2016 een akkoord gesloten met de gemeenten waarin afspraken zijn gemaakt over de kosten voor bijvoorbeeld integratie en de begeleiding van vluchtelingen.
Nationale Politie
De Nationale Politie krijgt er 188 miljoen euro bij in 2016. Daarvan is 49 miljoen euro bedoeld voor extra politie-inzet in verband met de asielinstroom. De overige 139 miljoen euro was al in november 2015 bekend gemaakt en is bestemd voor de cao van politiemensen, de versterking van de opsporingscapaciteit en aanpakken van tekorten bij de politie.
Groningen
Er is ruim 244 miljoen euro extra beschikbaar gesteld voor Groningen voor de periode 2016 tot en met 2024. Dit komt direct uit de gasbaten. Dit geld zal in aanvulling op de 1,2 mld uit het bestuurlijk akkoord worden ingezet voor Groningen samenhangend met aardbevingen.
Koninklijke Marechaussee
Het kabinet maakt extra geld vrij voor taken die Defensie uitvoert in het kader van migratie. Het gaat om 25 miljoen euro extra. Hiermee worden extra inspanningen van onder meer de Koninklijke Marechaussee gefinancierd.
Belastinginkomsten
Er wordt in 2016 ruim een miljard euro meer aan belastinginkomsten verwacht dan eerder geraamd. Deze meevaller is vooral veroorzaakt door meer inkomsten uit de loon- en inkomensheffing.
EMU-saldo
Het EMU-saldo – inkomsten minus de uitgaven van de collectieve sector – is licht verbeterd en komt naar verwachting uit op een tekort van 1,4% van het bbp. Dit is een verdere verbetering met 0,1% ten opzichte van de raming bij de Miljoenennota vorig jaar.
De EMU-schuld komt dit jaar naar verwachting uit op 64,4% bbp. Dit is een verdere verbetering van 1,8 procentpunt bbp ten opzichte van de raming uit de Miljoenennota 2016. De overheidsschuld is in 2015 ongeveer 16 miljard euro lager dan werd verwacht ten tijde van de afgelopen Miljoenennota.
VK 27.05.2016 De overheidsfinanciën staan er iets beter voor dan het kabinet dacht met Prinsjesdag, september vorig jaar. Het tekort op de begroting is iets kleiner: 1,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in plaats van 1,5 procent. Ook de staatschuld blijkt 16 miljard euro minder dan gedacht: 64,4 procent van het bbp tegen 66,2 procent die in de Miljoenennota 2016 stond.
Dat blijkt uit de zogenoemde Voorjaarsnota 2016 die minister Dijsselbloem (Financiën) vrijdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. De nota vormt een aanpassing van de begroting van het lopende begrotingsjaar.
Uit de Voorjaarsnota blijken ook elk jaar de mee- en tegenvallers. Dit jaar vallen ze grofweg tegen elkaar weg. De grootste tegenvaller, van circa 1,4 miljard euro, was al bekend en is vooral veroorzaakt doordat de overheid meer aan ambtenarensalarissen moet uitgeven dan gepland. Ook is er extra geld nodig om de grotere asielinstroom op te vangen.
Maar omdat de economie meer groeit dan verwacht, vallen de belastinginkomsten ook mee. Die zijn ruim 1 miljard euro meer dan eerder geraamd.
Het kabinet had al toegezegd extra uit te geven aan politie en marechaussee die er respectievelijk 188 en 25 miljoen bij krijgen. Er gaat de komende jaren 244 miljoen extra naar Groningen in verband met de aardbevingsschade. Ook trekt het kabinet 94 miljoen uit voor de zogenoemde Turkijedeal. om de migrantenstroom in te dammen.
Telegraaf 27.05.2016 Het kabinet is op weg het tekort op de begroting verder terug te dringen, naar 1,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Deze verwachting blijkt uit de Voorjaarsnota 2016 die vrijdag door minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) is gepresenteerd.
Het gaat om een tussentijdse aanpassing van de begroting voor dit jaar. Toen die vorig jaar op Prinsjesdag werd gepresenteerd, verwachtte het kabinet nog een begrotingstekort van 1,5 procent. Eind vorig jaar lag het tekort nog op 1,8 procent.
,,De schatkist gaat goed. Het gaat beter met de schuld dan verwacht”, zei de bewindsman na de ministerraad. ,,Ik ben een tevreden man.”
Extra geld vluchtelingen
Zoals elk jaar zijn er mee- en tegenvallers. Extra geld gaat onder meer naar de aanpak van de vluchtelingencrisis. Aan de andere kant wordt er ruim 1 miljard euro meer aan belastinginkomsten verwacht dan eerder geraamd omdat het beter met de economie gaat dan verwacht.
Veel extra uitgaven die dit jaar worden gedaan waren al uitgelekt of eerder bekendgemaakt. Zo krijgt de politie 188 miljoen erbij (hiervan was eind vorig jaar al 139 miljoen toegezegd) en trekt het kabinet 94 miljoen uit voor de Europese deal met Turkije om de migrantenstroom in te dammen. Ook krijgt de marechaussee er 25 miljoen bij vanwege de migratiecrisis. Verder gaat er de komende jaren 244 miljoen extra naar het door aardbevingen getroffen Groningen.
Veiligheid en Justitie hoopte op meer geld. De baas van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar, pleitte eerder deze week nog voor 40 miljoen extra voor het OM. ,,Het is niet u roept wij draaien. Niet alle problemen bij Veiligheid en Justitie zijn op te lossen met geld. Misschien dat de leidinggevenden van de verschillende dienstonderdelen ook eens gewoon de problemen kunnen aanpakken in plaats van alleen maar in de krant om geld vragen”, zei Dijsselbloem.
NU 27.05.2016 De regering is op weg het tekort op de begroting verder terug te dringen, naar 1,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp).
Deze verwachting blijkt uit de Voorjaarsnota 2016 die vrijdag door minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) is gepresenteerd.
Het gaat om een tussentijdse aanpassing van de begroting voor dit jaar. Toen die vorig jaar op Prinsjesdag werd gepresenteerd, verwachtte het kabinet nog een begrotingstekort van 1,5 procent.
”De schatkist gaat goed. Het gaat beter met de schuld dan verwacht”, zei de bewindsman na de ministerraad. ”Ik ben een tevreden man.”
De Voorjaarsnota laat zien welke wijzigingen er door het kabinet zijn doorgevoerd ten opzichte van de Miljoenennota die in september vorig jaar op Prinsjesdag werd gepubliceerd.
Ook de overheidsschuld valt lager uit ten opzichte van de Miljoenennota. Dit jaar komt die schuld naar verwachting uit op 64,4 procent van het bbp, dat is ongeveer 16 miljoen euro lager dan de eerdere berekening.
Tegenvallers
Tegenvallers waren er ook, maar die heeft het kabinet kunnen opvangen. Er is ook ruimte voor noodzakelijke extra uitgaven.
De grootste financiële domper in 2016 is een gevolg van de zogenoemde ruilvoet. Dat is het verschil tussen de prijsontwikkeling (inflatie) bij de overheid en de algemene prijsontwikkeling. Daardoor mag de overheid 1,4 miljard euro minder geld uitgeven dan verwacht.
Vluchtelingen
De andere grote financiële post heeft betrekking op de asielinstroom. Het kabinet heeft dit jaar 94 miljoen euro vrijgemaakt voor de Turkije-deal en 166 miljoen euro is gereserveerd voor de opvang in de regio van Syrië.
Ook de vluchtelingenorganisaties in Nederland zoals het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en voogdij-instelling Nidos, kregen er extra geld bij.
Eind april presenteerde het kabinet en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) een plan waarbij gemeenten 500 miljoen euro extra krijgen voor de integratie van asielzoekers.
Groningen
Veel extra uitgaven die dit jaar worden gedaan waren al uitgelekt of eerder bekendgemaakt. Zo krijgt de politie 188 miljoen erbij. Ook krijgt de marechaussee er 25 miljoen bij. Verder gaat er de komende jaren 244 miljoen extra naar het door aardbevingen getroffen Groningen.
Aan de andere kant wordt er ruim 1 miljard euro meer aan belastinginkomsten verwacht dan eerder geraamd, omdat het beter met de economie gaat dan verwacht.
Veiligheid en Justitie
Veiligheid en Justitie hoopte op meer geld. De baas van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar, pleitte eerder deze week nog voor 40 miljoen extra voor het OM.
”Het is niet u roept wij draaien. Niet alle problemen bij Veiligheid en Justitie zijn op te lossen met geld. Misschien dat de leidinggevenden van de verschillende dienstonderdelen ook eens gewoon de problemen kunnen aanpakken in plaats van alleen maar in de krant om geld vragen”, zei Dijsselbloem.
Trouw 27.05.2016 De regering is op weg om het tekort op de begroting verder terug te dringen naar 1,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Die verwachting blijkt uit de Voorjaarsnota 2016, die vandaag door minister Jeroen Dijsselbloem (financiën) is gepresenteerd.
Het gaat om een tussentijdse aanpassing van de begroting voor dit jaar. Toen die vorig jaar op Prinsjesdag werd gepresenteerd, verwachtte het kabinet nog een begrotingstekort van 1,5 procent. “De schatkist gaat goed. Het gaat beter met de schuld dan verwacht”, aldus Dijsselbloem.
Zoals ieder jaar zijn er mee- en tegenvallers. Extra geld gaat onder meer naar de aanpak van de vluchtelingencrisis. Anderzijds rekent de regering op ruim 1 miljard euro maar aan belastinginkomsten dan eerder geraamd, omdat het beter met de economie gaat dan verwacht.
Veel extra uitgaven die dit jaar worden gedaan waren al eerder uitgelekt of bekendgemaakt. Zo krijgt de politie er 188 miljoen bij en trekt het kabinet 94 miljoen uit voor de Europese deal met Turkije om de toestroom van vluchtelingen terug te dringen. Ook krijgt de marechaussee er 25 miljoen bi en gaat er de komende jaren 244 miljoen extra naar het door aardbevingen getroffen Groningen.
NU 27.05.2016 Het bedrag dat het kabinet extra uittrekt voor de politie is volstrekt onvoldoende om het huidige takenpakket te kunnen blijven uitvoeren. Dat vindt politievakbond ACP.
“Om de problemen bij de politie aan te pakken is zeker 500 miljoen nodig”, zei Gerrit van de Kamp van de bond vrijdag.
Volgens de Voorjaarsnota krijgt de politie er 188 miljoen euro bij, van dat geld is 139 miljoen eind vorig jaar al toegezegd. De ACP vindt het teleurstellend dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) zich op de vlakte heeft gehouden over de tekorten en er kennelijk niet in is geslaagd binnen het kabinet extra middelen vrij te maken.
Van de Kamp ziet het somber in: “De grens is bereikt. Blijft verdere investering uit om de schrijnende tekorten op te lossen, dan stevenen we af op het failliet van de Nederlandse politie.”
De toezegging van 188 miljoen euro staat volgens de bond in schril contrast met een tekort van 300 miljoen dat in maart, in opdracht van het ministerie, is berekend door een accountantsbureau.
“De problemen bij de politie worden nu opgevangen door een niet aflatend beroep te doen op de loyaliteit van medewerkers”, aldus Van de Kamp. ‘Dat is niet alleen onverantwoord, maar ook onhoudbaar.”
Ook het ministerie van Veiligheid en Justitie zélf hoopte op meer geld. De baas van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar, pleitte eerder deze week nog voor 40 miljoen extra voor het OM.
AD 27.05.2016 Het bedrag dat het kabinet extra uittrekt voor de politie is volstrekt onvoldoende om het huidige takenpakket te kunnen blijven uitvoeren. Dat vindt politievakbond ACP. ‘Om de problemen bij de politie aan te pakken is zeker 500 miljoen nodig’, zei Gerrit van de Kamp van de bond vrijdag.
De Voorjaarsnota werd vrijdag gepresenteerd door minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën. De politie krijgt er 188 miljoen euro bij, van dat geld is 139 miljoen eind vorig jaar al toegezegd.
Dijsselbloem maakte duidelijk zich te ergeren aan de aanhoudende roep om meer geld voor politie en justitie. ,,Het is niet van ‘u roept en wij draaien’. Ik ben er een beetje klaar mee. En laat ik het daar maar bij laten, anders ga ik nog veel lelijkere dingen zeggen”, zei hij na afloop van de Ministerraad.
Teleurstellend
De ACP vindt het teleurstellend dat minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) zich op de vlakte heeft gehouden over de tekorten en er kennelijk niet in is geslaagd binnen het kabinet extra middelen vrij te maken. Veel extra uitgaven voor dit jaar waren uitgelekt of eerder bekendgemaakt.
Van de Kamp ziet het somber in: ‘De grens is bereikt. Blijft verdere investering uit om de schrijnende tekorten op te lossen, dan stevenen we af op het failliet van de Nederlandse politie.’
In schril contrast
De toezegging van 188 miljoen euro staat volgens de bond in schril contrast met een tekort van 300 miljoen dat in maart, in opdracht van het ministerie, is berekend door een accountantsbureau.
‘De problemen bij de politie worden nu opgevangen door een niet aflatend beroep te doen op de loyaliteit van medewerkers’, aldus Van de Kamp. ‘Dat is niet alleen onverantwoord, maar ook onhoudbaar.’
Ook het ministerie van Veiligheid en Justitie zélf hoopte op meer geld. De baas van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar, pleitte eerder deze week nog voor 40 miljoen extra voor het OM.
Trouw 26.05.2016 Ondanks kritiek van oppositiepartijen houdt het kabinet vast aan het superministerie van veiligheid en justitie. Er zijn weliswaar problemen, maar dat betekent niet dat het departement te groot zou zijn, zei premier Mark Rutte vandaag in de Tweede Kamer.
“Dat is echt te veel door een rietje naar het probleem kijken”, zei Rutte. Het kabinet wil pas na de verkiezingen met een evaluatie komen van het ministerie. Die kan dan bij de vorming van een nieuwe regering worden betrokken. De Eerste Kamer had zo’n evaluatie geëist, maar had die liever eerder gezien.
Meerdere oppositiepartijen hamerden donderdag op een ‘ontvlechting’ van het ministerie. Politie zou weer onder Binnenlandse Zaken moeten vallen. Het ‘monsterministerie’ ligt zwaar onder vuur. Justitie kampt al jaren met het financieel beheer en heeft te weinig greep op de bedrijfsvoering, constateerde de Rekenkamer eerder deze maand.
Telegraaf 26.05.2016 Ondanks kritiek van oppositiepartijen houdt het kabinet vast aan het superministerie van Veiligheid en Justitie. Er zijn weliswaar problemen, maar dat betekent niet dat daarmee het departement te groot zou zijn, aldus premier Mark Rutte donderdag in de Tweede Kamer.
,,Dat is echt te veel door een rietje naar het probleem kijken”, zei Rutte. Het kabinet wil pas na verkiezingen met een evaluatie komen van het ministerie. Die kan dan bij de vorming van een nieuwe regering worden betrokken. De Eerste Kamer had zo’n evaluatie geëist, maar had die liever eerder gezien.
Meerdere oppositiepartijen hamerden ook donderdag op een ,,ontvlechting” van het ministerie. Politie zou weer onder Binnenlandse Zaken moeten vallen.
Het ,,monsterministerie” ligt zwaar onder vuur. Zo zijn het financieel beheer en de controle niet in orde.
NU 26.05.2016 Premier Mark Rutte is niet van plan om extra rapportages van het geplaagde ministerie Veiligheid en Justitie naar de Tweede Kamer te sturen.
Dat zegt Rutte donderdag tijdens het verantwoordingsdebat in de Tweede Kamer. “Mijn ervaring leert mij dat als we steeds over verandering moeten praten, er niets van die verandering terechtkomt”, aldus de premier.
Onder meer Tweede Kamerlid Wouter Koolmees van D66 drong hier bij Rutte op aan. “Ik vertrouw het niet meer als het kabinet zegt: het komt goed. Dat werd vorig jaar ook gezegd”, aldus Koolmees.
Hij wil net zoals het CDA en de ChristenUnie dat er een extra voortgangsrapportage komt met Prinsjesdag waarbij de Algemene Rekenkamer ook mee kan kijken. Zo kan de Kamer een vinger aan de pols houden.
Normaliter debatteert het kabinet met de Kamer tijdens de begrotingsgesprekken in het najaar over de stand van zaken van een ministerie. Rutte vindt dit voor Justitie afdoende.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie kreeg vorige week opVerantwoordingsdag flinke kritiek van de Algemene Rekenkamer. Het departement is onvoldoende ‘in control’ bij bedrijfsvoering en een aantal beleidsontwikkelingen.
In totaal zijn er vorig jaar vier onvolkomenheden bij Justitie geconstateerd waarvan één ernstig, namelijk het financiële beheer en de controlefunctie daarop. Eind vorig jaar is er daarom een verbetertraject ingezet.
Naast deze kritiek kwam het rapport van de tweede commissie-Oostingafgelopen woensdag nog bij. In het onderzoek naar de zogenoemde Teeven-deal, werd geconcludeerd dat er is weliswaar geen sprake is van een doofpot op het ministerie van Veiligheid en Justitie, maar de puinhoop op het departement is zo groot dat de onderzoekers zich afvragen of de situatie per saldo niet erger is.
Telegraaf 26.05.2016 Premier Rutte weigert tussentijdse rapportages aan de Tweede Kamer te sturen over de stand van zaken bij de ministeries van Veiligheid en Justitie en Defensie.
Onder meer D66, CDA en ChristenUnie drongen er tijdens het debat over de begrotingsresultaten van afgelopen jaar op aan dat ook door het jaar heen controles op de beide ministeries worden uitgevoerd, omdat de Algemene Rekenkamer daar ’ernstige onvolkomenheden’ heeft geconstateerd. „Of moet de Kamer weer een jaar wachten om te zien of het tussentijdse beleid succes heeft?” vroeg CDA-Kamerlid Omtzigt.
Maar volgens Rutte worden op beide departementen de problemen momenteel voortvarend aangepakt. Hij vindt het daarom onnodig dat er „tientallen ambtenaren” aan het werk worden gezet om „allerlei rapportages” te produceren. „We gaan niet nog meer brieven aan de Kamer sturen”, zo stelde hij.
Wel zal het kabinet bij de nieuwe begrotingen die op Prinsjesdag in september worden gepresenteerd, vermelden wat op dat moment de stand van zaken is op de ministeries.
De Algemene Rekenkamer concludeerde onlangs dat de beleidsvoering op het departement van Veiligheid en Justitie aan alle kanten rammelt, waardoor „de juiste informatie, niet op het juiste moment niet op de juiste plek belandt” met mogelijk „verregaande maatschappelijke gevolgen”.
Bij Defensie moest de financiële toezichthouder concluderen dat de operationele gereedheid van de krijgsmacht in 2015 is afgenomen, waardoor „te veel voertuigen en vliegtuigen aan de grond bleven”.
Trouw 26.05.2016 De kwaliteit en het prestatievermogen van het Openbaar Ministerie staan zwaar onder druk. Volgens OM-baas Herman Bolhaar zijn er meerjarige investeringen nodig om de organisatie van het OM te versterken, duurzamer te maken en te vernieuwen. ‘Alleen dan kan het Openbaar Ministerie toekomstbestendig zijn’, benadrukt Bolhaar.
Bolhaar komt met deze waarschuwing in het voorwoord van het jaarverslag van het Openbaar Ministerie over 2015. Hij wijst op de vele uitdagingen waarvoor het OM afgelopen jaar kwam te staan en zich in de toekomst geplaatst ziet.
Als voorbeelden van 2015 noemt Bolhaar het proces rond de liquidaties in de Staatsliedenbuurt, de zogeheten Context-zaak rondom terreurverdachten, de Valkenburgse zedenzaak, de voortzetting van het enorme MH17-onderzoek en het onderzoek naar de ‘politiemol’. ‘Terreur en ondermijning door zware criminaliteit lieten hun ontwrichtende gezicht zien.’
2015 was ook een intens jaar door de schokkende gebeurtenissen rond de gewelddadige dood van oud-minister Els Borst en Loïs van Urk. Het onderzoeksrapport van de Commissie Hoekstra naar deze zaak schetste ‘een confronterend beeld van tekortkomingen bij het OM en elders in de straf- en zorgketen’, schrijft de baas van het OM verwijzend naar de omstandigheden waaronder gewerkt moet worden.
‘Andere werkelijkheid’
De reguliere criminaliteit is vorig jaar gedaald. Maar er tekent zich nu ,,een andere werkelijkheid af”, constateert het OM. Criminaliteit verplaatst zich naar het virtuele domein. “Oplichting, afpersing en bedreiging vinden steeds meer online plaats, waardoor het zicht op de ernst en omvang ervan ontbreekt. Ook de meer maatschappij-ontwrichtende, ondermijnende criminaliteit verschuilt zich: het darkweb verbergt wapenhandel, drugstransacties, witwasoperaties en voorbereiding van terrorisme.”
De inspanningen van het OM leveren ook het nodige geld op, blijkt uit het jaarverslag. Afgelopen jaar is met 144 miljoen een recordbedrag aan crimineel vermogen afgepakt, meldt het OM. “Het is een signaal dat het OM op de goede weg is om criminelen te raken waar het het meeste pijn doet, namelijk in de portemonnee.”
NU 26.05.2016 De Algemene Rekenkamer heeft bij drie klassieke overheidstaken “ernstige onvolkomenheden” vastgesteld. Reden tot zorg, vinden veel oppositiepartijen.
Donderdag debatteert de Tweede Kamer vanaf 11.00 uur met premier Mark Rutte en minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem over de kritische bevindingen uit het rapport van de Algemene Rekenkamer.
Dat rapport werd traditiegetrouw op de derde woensdag in mei op Verantwoordingsdag gepubliceerd. Dan legt het kabinet in een stapel jaarverslagen verantwoording af aan het parlement over het vorige kalenderjaar.
De Rekenkamer concludeerde vorige week op Verantwoordingsdag dat er in 2015 bij Defensie (te veel voertuigen stonden stil, helikopters bleven aan de grond), Veiligheid en Justitie (onvoldoende ‘in control’ bij bedrijfsvoering en een aantal beleidsontwikkelingen) en de Belastingdienst (te weinig voortgang geboekt met de aanpak van de grote ICT-systemen) was van “ernstige onvolkomenheden”.
Wel zijn de zogenoemde onvolkomenheden bij alle ministeries in het afgelopen jaar gedaald van 50 naar 27. De rechtmatigheid van uitgaven (99,7 procent) en inkomsten (99,9 procent) kon eveneens op goedkeuring van de Algemene Rekenkamer rekenen.
CDA
Pieter Omtzigt, Tweede Kamerlid voor het CDA, noemt het zeer opvallend dat er bij het aantreden van het kabinet in 2012 geen ernstige onvolkomenheden werden geconstateerd door de Rekenkamer en vier jaar later drie.
De problemen bij Veiligheid en Justitie weegt wat hem betreft het zwaarst. In het jaarverslag van het ministerie worden de problemen niet of onvoldoende benoemd. “De enige die zegt dat het goed gaat op het ministerie van Veiligheid en Justitie is het ministerie zelf”, zegt Omtzigt.
Defensie meldt in haar jaarverslag dat het ministerie voor het eerst “niet volledig kan voldoen aan de doelstelling om het Nederlandse en bondgenootschappelijke grondgebied te verdedigen”.
Het afgelopen jaar behaalde slechts 59 procent van de militaire eenheden de gestelde operationele doelen, concludeert de Rekenkamer. Zorgwekkend in een tijd van toenemende spanningen rondom Europa, zegt Omtzigt daarover.
“Van de negentien NH90 helikopters is er maar één paraat. De doelen worden ook niet gehaald voor F16’s, onderzeeboten, patriot-raketten en grondgebonden luchtverdediging. Moet ik nog verder doorgaan? Dit is zeer pijnlijk”, aldus Omtzigt. Hij wil elk kwartaal een rapportage tot het ministerie van Defensie haar eigen standaarden haalt.
D66
Wouter Koolmees (D66) ziet niet alleen de negatieve punten. Hij wijst erop dat de staatsschuld is gezakt en de rechtmatigheid van inkomsten en uitgaven zijn verbeterd. “Dat is positief”, zegt Koolmees.
De ernstige tekortkomingen bij Defensie en Veiligheid en Justitie noemt hij wel zorgwekkend. Koolmees: “Ondanks eerdere waarschuwingen van de Algemene Rekenkamer is er bij Veiligheid en Justitie niets gebeurd.”
Er zijn binnen het ministerie problemen bij de Nationale Politie, het Openbaar Ministerie, de rechtbanken en de recherche. Ook is de financiële verslaggeving van het departement niet op orde. “Het is een puinhoop”, aldus de D66’er.
VVD
Aukje de Vries van regeringspartij de VVD ziet dat er het afgelopen jaar ook resultaten zijn behaald zoals de aantrekkende woningmarkt en de gedaalde werkloosheid, maar ze realiseert zich dat er nog werk aan de winkel is. “De overheidsfinanciën zijn verbeterd, maar we geven nog steeds iedere dag teveel geld uit. Het begrotingstekort moet wat mij betreft naar nul”, zegt De Vries. Ook de staatsschuld is in haar ogen nog te hoog.
De kritiek van de Algemene Rekenkamer op de drie ministeries noemt de VVD-politica duidelijke signalen. Ze wil van Rutte weten of de eind vorig jaar genomen maatregelen bij Veiligheid en Justitie voldoende zijn om de problemen daar op te lossen.
De problemen met de inzetbaarheid van het defensiematerieel moet worden opgelost, zegt De Vries. Of dat gepaard moet gaan met extra investeringen, wil ze nog niet zeggen. “Dat maken we bekend op Prinsjesdag.”
ChristenUnie
Als het aan Carola Schouten van de ChristenUnie ligt, gaat het tijdens het verantwoordingsdebat vooral over de vraag wat voor een samenleving je wil zijn.
“Is onze samenleving dichter bij elkaar gekomen? Aan het begin van dit kabinet had Rutte het over eerlijk delen, maar ik zie een tweedeling op cultureel en financieel vlak ontstaan”, zegt Schouten.
Ze ziet die tweedeling onder andere terug in het nieuwe leenstelsel waarmee studeren duurder wordt, op de arbeidsmarkt tussen werknemers met een vast en flexcontract en bij de pensioenen waar het gevoel van solidariteit tussen jong en oud wegvalt.
GroenLinks
GroenLinks vindt het onbegrijpelijk dat er met geen woord in de verantwoordingsstukken wordt gerept over het in december gesloten klimaatakkoord in Parijs. “Dat is een majeure kwestie. Het kabinet zegt in de stukken niets over groene energie”, zegt Kamerlid Rik Grashoff.
Ook de kabinetsaanpak van de vluchtelingenopvang hoeft niet op goedkeuring van GroenLinks te rekenen. “Daar moet veel meer geld naartoe. Er is nu net genoeg voor de basisbehoefte, maar je moet juist investeren in scholing, vooral bij kinderen”, aldus Grashoff.
Telegraaf 18.05.2016 De overheidsschuld is vorig jaar voor het eerst iets gedaald sinds 2006. Het begrotingstekort was sinds 2009 ook niet zo klein. En dan was de Nederlandse economie in 2015 voor het eerst weer groter dan in 2008. Dat meldt het kabinet woensdag aan de Tweede Kamer.
De economie is, ondanks de lagere aardgasbaten, met 2 procent gegroeid. Het begrotingstekort kwam, ook ondanks de lagere gasinkomsten, uit op 1,8 procent van het bruto binnenlands product. Het was daarmee vorig jaar met 12,4 miljard euro 3,2 miljard minder dan het jaar ervoor (15,6 miljard). De overheidsschuld ging van 452 miljard naar 442 miljard, wat per burger betekent van 27.000 naar 26.000 euro.
Dat blijkt uit het Financieel Jaarverslag van het Rijk. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem heeft het woensdagochtend aangeboden aan de Tweede Kamer. Hij noemde de daling van de overheidsschuld ,,een belangrijke trendbreuk”. Het is een ,,forse stap terug” en één van de ,,mooiste voorbeelden” van de resultaten die zijn behaald.
De werkloosheid daalde wel, maar nog langzaam. In 2014 was nog 7,4 procent van de beroepsbevolking (660.000 mensen) zonder baan. In 2015 was dat 6,9 procent (614.000 mensen). De werkgelegenheid nam met de stijgende productie wel toe: met ongeveer 100.000 banen. Daarmee waren er eind vorig jaar in totaal tien miljoen banen.
Bovendien trok ook de huizenmarkt aan met 16 procent. In 2015 zijn 178.000 huizen verkocht en daarmee gaat het aantal verkopen volgens Financiën in de richting van dat van voor de de crisis.
Er waren ook niet verwachte kosten, zoals voor de vluchtelingen, maar die konden ,,goed worden opgevangen.”
,,De overheidsfinanciën hebben nog niet de topconditie van Dafne Schippers, toen ze vorig jaar wereldkampioen sprint werd. Het vergt tijd om dat niveau te bereiken. Maar al met al laat het jaarverslag 2015 de opbrengst zien van de lastige maatregelen van de afgelopen jaren’’, aldus Dijsselbloem.
Trouw 18.05.2016 De overheidsschuld is vorig jaar voor het eerst iets gedaald sinds 2006. Het begrotingstekort was sinds 2009 ook niet zo klein. En dan was de Nederlandse economie in 2015 voor het eerst weer groter dan in 2008. Dat meldt het kabinet woensdag aan de Tweede Kamer.
De economie is, ondanks de lagere aardgasbaten, met 2 procent gegroeid. Het begrotingstekort kwam, ook ondanks de lagere gasinkomsten, uit op 1,8 procent van het bruto binnenlands product. Het was daarmee vorig jaar met 12,4 miljard euro 3,2 miljard minder dan het jaar ervoor (15,6 miljard). De overheidsschuld ging van 452 miljard naar 442 miljard, wat per burger betekent van 27.000 naar 26.000 euro.
Dat blijkt uit het Financieel Jaarverslag van het Rijk. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem heeft het woensdagochtend aangeboden aan de Tweede Kamer.
De werkloosheid daalde wel, maar nog langzaam. In 2014 was nog 7,4 procent van de beroepsbevolking (660.000 mensen) zonder baan. In 2015 was dat 6,9 procent (614.000 mensen). De werkgelegenheid nam mèt de stijgende productie wel toe: met ongeveer honderdduizend banen. Daarmee waren er eind vorig jaar in totaal tien miljoen banen.
Daarbij trok ook de huizenmarkt aan met 16 procent. In 2015 zijn 178.000 huizen verkocht en daarmee gaat het aantal verkopen volgens Financiën in de richting van dat van voor de de crisis.
Er waren ook niet verwachte kosten, zoals voor de vluchtelingen, maar die konden ‘goed worden opgevangen.’ “Al met al laat het jaarverslag 2015 de opbrengst zien van de lastige maatregelen van de afgelopen jaren”, zo zei Dijsselbloem over de cijfers.
VK 18.05.2016 Ondanks lagere aardgasbaten is de economie het afgelopen jaar met twee procent gegroeid. Dit blijkt uit het financieel jaarverslag dat minister Dijsselbloem van Financiën woensdag aan de Tweede Kamer heeft aangebonden. Het is voor het eerst sinds 2006 dat de overheidsschuld is gedaald.
Het begrotingstekort kwam uit op 1,8 procent van het bruto binnenlands product. Het was daarmee vorig jaar met 12,4 miljard euro 3,2 miljard minder dan het jaar ervoor (15,6 miljard). De overheidsschuld ging van 452 miljard naar 442 miljard, wat per burger betekent van 27 naar 26 duizend euro.
Dijsselbloem noemde de daling van de overheidsschuld ‘een belangrijke trendbreuk’. Het is een ‘forse stap terug’ en één van de ‘mooiste voorbeelden’ van de resultaten die zijn behaald.
Dafne Schippers
De overheidsfinanciën hebben nog niet de topconditie van Dafne Schippers, aldus Jeroen Dijsselbloem.
De werkloosheid daalde wel, maar nog langzaam. In 2014 was nog 7,4 procent van de beroepsbevolking (660 duizend mensen) zonder baan. In 2015 was dat 6,9 procent (614 duizend mensen). De werkgelegenheid nam mèt de stijgende productie wel toe: met ongeveer honderdduizend banen. Daarmee waren er eind vorig jaar in totaal tien miljoen banen.
Daarbij trok ook de huizenmarkt aan met 16 procent. In 2015 zijn 178 duieznd huizen verkocht en daarmee gaat het aantal verkopen volgens Financiën in de richting van dat van voor de de crisis.
Er waren ook niet verwachte kosten, zoals voor de vluchtelingen, maar die konden ‘goed worden opgevangen.’
‘De overheidsfinanciën hebben nog niet de topconditie van Dafne Schippers, toen ze vorig jaar wereldkampioen sprint werd. Het vergt tijd om dat niveau te bereiken. Maar al met al laat het jaarverslag 2015 de opbrengst zien van de lastige maatregelen van de afgelopen jaren’, aldus Dijsselbloem zelf.
Minister Dijsselbloem (Financiën) ondertekent de stukken voor Verantwoordingsdag, voordat hij naar de Tweede Kamer gaat.
RO 18.05.2016 De overheidsschuld is voor het eerst sinds 2006 gedaald en het begrotingstekort is sinds 2009 nog niet zo klein geweest. De Nederlandse economie was in 2015 voor het eerst weer groter dan in 2008. Nederland heeft veel lastige maatregelen moeten nemen om de economie weer gezond te krijgen. De feiten laten zien dat het voorzichtige herstel van 2014 stevig is doorgezet en dat het beleid zijn vruchten afwerpt.
Dat blijkt uit het Financieel Jaarverslag van het Rijk (FJR) 2015, waarin het kabinet rapporteert over de economische, budgettaire ontwikkelingen in 2015. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem heeft het FJR en alle andere Verantwoordingsstukken vandaag officieel aangeboden aan de Tweede Kamer. Op 26 mei 2016 volgt het Verantwoordingsdebat.
Economische ontwikkelingen en overheidstekort
Het begrotingstekort is in 2015 2,2 miljard euro minder groot dan werd verwacht. De overheidsschuld in euro’s daalde zelfs voor het eerst in jaren. De economie is ondanks de lagere gasproductie met twee procent gegroeid en het begrotingstekort kwam ondanks de lagere gasinkomsten uit op 1,8 procent van het bruto binnenlands product. Dat is een veel gunstiger ontwikkeling dan van tevoren werd gedacht.
Begrotingstekort / EMU-saldo 2009-2015
Tekort
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
als % bbp
-5,4
-5
-4,3
-3,9
-2,4
-2,4
-1,8
in miljarden
33,5
31,5
27,6
25,1
15,5
15,6
12,4
per dag in miljoenen
92
86
76
68
43
43
34
Overheidsschuld / EMU-schuld 2009-2015
Overheidsschuld
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
als % bbp
56,5
59
61,7
66,4
67,9
68,2
65,1
in miljarden
349
373
396
429
442
452
442
Per Nederlander
21.000
22.000
24.000
26.000
26.000
27.000
26.000
Ontwikkeling rijksbegroting 2015
Datum
Miljoenennota 2015 (sep. 2014)
Voorjaarsnota 2015 (mei 2015)
Miljoenennota 2016 (sep. 2015)
Najaarsnota 2015 (nov. 2015)
Jaarverslag 2015 (mei 2016)
Begrotingstekort (EMU-saldo, % bbp)
-2,2
-2,1
-2,2
-2,3
-1,8
Overheidsschuld (EMU-schuld, % bbp)
70,0
68,6
67,2
66,8
65,1
‘De overheidsfinanciën hebben nog niet de topconditie van Dafne Schippers, toen ze vorig jaar wereldkampioen sprint werd. Het vergt tijd om dat niveau te bereiken. Maar al met al laat het jaarverslag 2015 de opbrengst zien van de lastige maatregelen van de afgelopen jaren’, aldus minister Dijsselbloem bij de aanbieding van het FJR aan de Tweede Kamer.
Arbeidsmarkt
De werkloosheid daalde in 2015 langzaam maar gestaag. In 2014 was nog 7,4 procent van de beroepsbevolking oftewel 660 duizend mensen werkloos. In 2015 is dit gedaald naar 6,9 procent oftewel 614 duizend mensen. Tegelijkertijd telde Nederland niet eerder zoveel banen als in 2015.
De werkgelegenheid nam in lijn met de stijgende productie toe met ongeveer honderd duizend banen ten opzichte van 2014. In het vierde kwartaal van 2015 werd de grens van tien miljoen banen bereikt. Daarmee zet het herstel op de arbeidsmarkt door.
Woningmarkt
Ook de woningmarkt trok weer aan. In 2015 werden 178 duizend huizen verkocht, dat is een groei van zestien procent ten opzichte van een jaar eerder. Daarmee lag het aantal verkopen in de buurt van het niveau van voor de crisis.
Financiële implicaties
Er waren ook zaken die meer geld kostten dan voorzien, maar die konden goed worden opgevangen. Vluchtelingen die naar Europa kwamen om te ontkomen aan het geweld en de chaos in hun eigen land hadden hulp nodig. Het kabinet trok 646 miljoen euro extra uit voor de opvang van de zestig duizend vluchtelingen die Nederland binnenkwamen. Daarnaast besloot het kabinet vorig jaar structureel 250 miljoen euro extra vrij te maken om de veiligheid van het land te waarborgen.
De inflatie was laag en de gasopbrengsten vielen lager uit dan begroot. Het gas uit Groningen heeft jarenlang bijgedragen aan onze welvaart. Het kabinet compenseert de Groningers die daar schade van ondervinden. Door de teruggeschroefde gaswinning en de lagere gasprijs kwam er ruim vier miljard euro minder binnen in de schatkist dan was voorzien in het Regeerakkoord.
Bedrijfsvoering 2014
De bedrijfsvoering van het Rijk verliep over het algemeen beheerst en de rechtmatigheid van de uitgaven, verplichtingen en ontvangsten lag net als vorige jaren ruim boven de norm van 99 procent.
RO 18.05.2016 De Nederlandse economie is in 2015 met 2,0% bbp gegroeid. Dat is een positieve ontwikkeling. Tegelijkertijd was 2015 op een aantal fronten een bewogen jaar. Er blijft sprake van een instabiele internationale omgeving . De vluchtelingenstroom is daarvan één van de gevolgen. Daarnaast is 2015 getekend door jihadistische aanslagen op het Europese continent.
Dat schrijft minister-president Rutte in de Verantwoordingsbrief 2015 aan de Tweede Kamer. In deze brief legt minister-president Rutte namens het kabinet verantwoording af over het regeringsbeleid.
De komende periode staat in het teken van het zeker stellen van de nationale veiligheid en bijdragen aan internationale stabiliteit. Ook werkt het kabinet aan verdere economische groei, groei van de werkgelegenheid en aan een goede uitvoering van de ingezette hervormingen.
Migratie
Door onder meer de oorlog in Syrië zijn in de tweede helft van 2015 veel asielzoekers naar Nederland gekomen. Het kabinet wil deze verhoogde instroom aanpakken langs 3 hoofdlijnen:
het beperken van de instroom van asielzoekers door opvang in de regio en door het wegnemen van de oorzaken voor de komst naar Nederland;
aan asielzoekers die in Nederland zijn of komen, wordt sobere maar fatsoenlijke opvang geboden;
van asielzoekers die (tijdelijk) in Nederland mogen blijven, verwacht het kabinet een actieve bijdrage aan de Nederlandse samenleving.
Uitvoering hervormingen
Veel hervormingen zijn in 2015 ingegaan, zoals de hervormingen in de langdurige zorg en ondersteuning, de kindregelingen, en de invoering van onder andere de participatiewet en de wet werk en zekerheid. Het kabinet monitort deze uitvoering nauwgezet, met aandacht voor onbedoelde en ongewenste gevolgen, zeker voor de meest kwetsbaren.
Economie
Het herstel van de Nederlandse economie zette in 2015 door. De structurele hervormingen die dit kabinet heeft doorgevoerd, hebben daaraan mede bijgedragen. De huizenmarkt trok verder aan en het overheidstekort liep terug. De economie groeide in 2015 met 2,0% bbp.
De Tweede Kamer debatteert op donderdag 28 mei 2015 met de minister-president en de minister van Financiën over de Verantwoordingsstukken.
VK 18.05.2016 Financieel heeft de rijksoverheid het goed gedaan, maar organisatorisch laat het flinke steken vallen. Dat blijkt uit de lawine van verantwoordingsdocumenten die zowel het kabinet als de Algemene Rekenkamer, de controleur van de rijksfinanciën, vandaag heeft gepubliceerd.
De staatsschuld en het tekort op de begroting van minister van Financiën Dijsselbloem blijken in 2015 lager te zijn geweest dan waarmee het kabinet rekening hield toen het in 2012 begon. Tegelijk, zo constateert de Rekenkamer, gaat er van alles mis bij de Belastingdienst en de ministeries van Defensie en van Veiligheid en Justitie.
Interview Hennis-Plasschaert
Het ministerie van Defensie krijgt een fikse tik op de vingers van de Rekenkamer. De uitgaven zijn nog niet op orde, en de operationele gereedheid is te laag. Minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert vertelde onlangs in een interview over haar intrede op het ministerie: ‘Het was dramatisch wat ik hier bij Defensie aantrof’ (+)
Jaarlijks kijken alle ministeries terug op hun presteren in het voorbije jaar. Die bevindingen worden dan weer doorgelicht door de Algemene Rekenkamer. Het debat met de Tweede Kamer over alle jaarverslagen en rapporten die vandaag uitkomen, Verantwoordingsdag 2015 geheten, is volgende week.
In een toelichting benadrukte Dijsselbloem dat de huidige financiële situatie en de vooruitzichten gunstig zijn. Ondanks dat er vorig jaar bijna 3 miljard euro minder aan gasinkomsten binnen is gekomen dan gepland en ondanks hogere uitgaven door de grotere instroom van asielzoekers, blijkt het tekort op de begroting 2,2 miljard minder dan eerder begroot. ‘En voor het eerst sinds 2006 is de staatsschuld in euro’s gedaald’, zei Dijsselbloem. Die ging van 451 miljard in 2014 naar 442 miljard, vorig jaar. Dat is 65 procent van het bruto binnenlands product. Voordat de crisis begon was dat percentage overigens 45.
De meevaller van 2,2 miljard is te danken aan minder uitgaven aan zowel de sociale zekerheid (1,6 miljard) en de zorg (1,2 miljard). Daar staat tegenover dat het Rijk 0,6 miljard meer heeft uitgegeven, dan gepland. De lagere uitgaven zijn wat de sociale zekerheid betreft vooral te danken aan de gegroeide economie, waardoor er minder WW-uitkeringen zijn. In de zorg is minder dan gepland uitgegeven, vooral aan genees- en hulpmiddelen, ziekenvervoer en grensoverschrijdende zorg.
‘Ook 2016 wordt een topjaar’, zei Dijsselbloem nadat hij de ‘verantwoordingsstukken’ had aangeboden aan de Tweede Kamer. Hij wees op de goede economische vooruitzichten van het voor de Nederlandse economie belangrijke Duitsland. ‘Dat land gaat momenteel echt heel erg goed met een heel hoog niveau van werkgelegenheid. En de eurozone trekt ook nog steeds aan.’ Ook de kwestie Griekenland heeft er volgens de Europgroepvoorzitter nog nooit zo positief uitgezien. Een Brexit heeft volgens Dijsselbloem zonder meer negatieve effecten op de Nederlandse economie. ‘Maar de peilingen zien er gunstig uit, dus voor tegenstanders van de Brexit.’
Keerzijde noemde de bewindsman de bevindingen van de Rekenkamer over Belastingdienst, Defensie en Veiligheid en Justitie. ‘Daar moet de organisatie gewoon beter, maar dat is niet een kwestie van er meer geld tegenaan gooien.’ Volgens Dijsselbloem spelen de problemen bij de drie al langer en heeft het kabinet die ook al geadresseerd. ‘Maar we zijn daar vorig jaar mee begonnen, dus het zou een wonder zijn als daar alles nu al goed loopt.’
De Belastingdienst krijgt volgens de Rekenkamer zijn ‘verouderde en complexe’ ICT maar niet op orde: ‘Te weinig voortgang bij deze voor de overheid cruciale dienst.’ Bij Defensie gaat het ‘ernstig’ mis met het materieelbeheer waardoor vorig jaar te veel voer- en vliegtuigen stil en aan de grond stonden. Oorzaak is een falende onderhoudsplanning waardoor reserveonderdelen er niet op tijd zijn. Het ministerie van V&J is volgens de Rekenkamer nog onvoldoende ‘in control’ bij de bedrijfsvoering.
Verder koopt het Rijk jaarlijks voor 10 miljard euro aan spullen en diensten in, maar bij een half miljard daarvan gaat dat niet volgens de regels. En voor 1,5 miljard aan begrotingsoverschrijdingen is de Tweede Kamer niet tijdig ingelicht. Vooral de ministeries van Defensie en Economische Zaken laten hier steken vallen.
De Rekenkamer stelde verder vast dat nooit is onderzocht of het fiscale voordeel dat expats krijgen ter waarde van 700 miljoen euro per jaar, bedoeld om specifieke deskundigheid aan te trekken en het Nederlandse vestigingsklimaat aantrekkelijker te maken, werkelijk effect heeft. Verder plaatst de Rekenkamer vraagtekens bij de betrouwbaarheid van het energielabel voor woningen.
En stelt het vast dat minister Asscher van Sociale Zaken geen idee heeft hoe zijn beleid om mensen van 50 jaar en ouder aan een baan te helpen, in elkaar steekt en of dat zin heeft. De Rekenkamer is zelf gaan schatten en denkt dat in 2015 circa 234 miljoen aan ‘ouderenregelingen’ is opgegaan, waar ruim 17.000 mensen van 56 jaar en ouder aanspraak op hebben gemaakt. Dat komt neer op bijna 14.000 euro per aanvrager. ‘Er is weinig onderzoek naar het effect van de regelingen’, stelt de Rekenkamer.
Trouw 18.05.2016 De belastingbetaler is volgens de Algemene Rekenkamer nog steeds niet goed in staat te beoordelen wat er precies door de overheid voor resultaten worden behaald met zijn belastinggeld. De afgelopen jaren is hiermee te weinig resultaat geboekt, concludeert de Rekenkamer in het vandaag aan de Kamer aangeboden verantwoordingsonderzoek.
Bij drie ministeries zijn de problemen hardnekkig: justitie, defensie en de Belastingdienst bij financiën.
Vandaag, de derde woensdag in mei, is Verantwoordingsdag in politiek Den Haag. Niet alleen de Rekenkamer bood haar onderzoek aan, de ministeries publiceerden hun jaarverslag en minister Jeroen Dijsselbloem bood de Kamer het financieel jaarverslag van de rijksoverheid aan. Uit de stukken van Dijsselbloem blijken de eerder uitgesproken verwachtingen over de rijksfinanciën uiteindelijk overtroffen te zijn.
De overheidsschuld daalt voor het eerst sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008. De overheidsschuld bedroeg eind 2015 442 miljard euro (65,1 procent van het Bruto Binnenlands product), per dag komt daar 34 miljoen euro bij. Het tekort op de begroting is inmiddels teruggebracht naar 1,8 procent.
Hardnekkige problemen
De Rekenkamer constateert ook dit jaar dat het met de rechtmatigheid van de inkomsten en de uitgaven van de overheid wel goed zit: 99,7 van de uitgaven en 99,9 van de inkomsten zijn rechtmatig. Ministeries hebben ook veel vorig jaar door de Rekenkamer geconstateerde problemen weten op te lossen.
Bij drie ministeries zijn de problemen echter hardnekkig: justitie, defensie en de Belastingdienst bij financiën. Drie terreinen waar, zo constateerde D66, ook drie VVD-bewindslieden verantwoordelijk voor zijn. De controleur van het Rijk heeft hier ‘ernstige onvolkomenheden’ aangetroffen, zei president Arno Visser van de Algemene Rekenkamer.
Minister Jeroen Dijsselbloem (r) en president van de Algemene Rekenkamer Arno Visser.
Waarschuwing
De problemen bij die ministeries zijn niet nieuw. Al jaren weet defensie het voorraadbeheer van munitie en materieel niet op orde te krijgen. De problemen met automatisering bij de Belastingdienst zijn hardnekkig en, zo stelt de Rekenkamer, justitie kampt al jaren met het financieel beheer en heeft te weinig greep op de bedrijfsvoering. De Rekenkamer heeft een ernstige waarschuwing in petto voor kabinet en Kamer. De overheid is nog niet vastgelopen, maar het kan gebeuren.
De overheid is met alle bezuinigingen en beleidswijzigingen permanent in reorganisatie. Dat wordt de komende jaren, na de verkiezingen van maart 2017 en alle daarbij gemaakte nieuwe plannen, alleen maar erger. Volgens de Rekenkamer moeten kabinet en Kamer daarom dit en komend jaar gebruiken om zich te buigen over de vraag of de omvang van alle lopende reorganisaties nog verantwoord is en welke consequenties dat dient te hebben.
NU 18.05.2016 Het kabinet krijgt van de Algemene Rekenkamer forse kritiek op diverse onderdelen van de bedrijfsvoering binnen het Rijk.
Volgens de president van de Algemene Rekenkamer, Arno Visser, is er sprake van “ernstige onvolkomenheden” bij Belastingdienst, Defensie en Veiligheid en Justitie. Dat zegt hij woensdag bij de presentatie van de verantwoordingsstukken over 2015 in de Tweede Kamer.
De Belastingdienst kent grote ict-problemen door onder andere de gevolgen van ingrijpende veranderingen in het stelsel. Bij Defensie bestaan er problemen met het onderhoud van materieel en bij Veiligheid en Justitie zijn de financiën niet op orde.
“Pogingen om daar grip op te krijgen zijn tot dusver onvoldoende succesvol”, aldus Visser. Wel zegt hij dat 99,7 procent van de uitgaven van de ministeries rechtmatig zijn en met dit hoge percentage scoort ons land “in historisch en internationaal opzicht goed”.
Ook constateert de Rekenkamer dat de bedrijfsvoering van de ministeries “significant” is verbeterd.
Pijn
Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) stuurde woensdag de verantwoordingsstukken naar de Tweede Kamer. De drie onvoldoendes doen volgens de bewindsman pijn.
“We hebben bij drie grote uitvoeringsdiensten zoals Defensie, de Belastingdienst en de politie de nodige problemen te behapstukken, die staan bovenaan onze agenda. Het is op zichzelf niet nieuw dat daar de problemen zitten”, aldus de Dijsselbloem.
Uit de stukken blijkt dat de nationale politie het afgelopen jaar een tekort van 72 miljoen euro in de boeken heeft gezet. De politieleiding noemt het grote tekort zelf “zorgelijk.”
Schuld
Uit de verantwoordingsstukken blijkt dat de overheidsschuld is in 2015 voor het eerst sinds 2006 gedaald en het begrotingstekort is sinds 2009 niet zo klein geweest.
De overheidsschuld kwam het afgelopen jaar uit op 65,1 procent (442 miljard euro) van het bbp, in 2014 was dat 68,2 procent (452 miljard euro) van het bbp.
Topconditie
“De overheidsfinanciën hebben nog niet de topconditie van Dafne Schippers toen ze vorig jaar wereldkampioen sprint werd. Het vergt tijd om dat niveau te bereiken. Maar al met al laat het jaarverslag over 2015 de opbrengst zien van de lastige maatregelen van de afgelopen jaren”, zegt Dijsselbloem.
De bewindsman wijst er ook op dat de omvang van de economie het afgelopen jaar voor het eerst weer groter was dan voor de financiële crisis in 2008, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in februari al berekende. Dat is een sterkere groei dan eerder werd geraamd.
Het kabinet schrijft de economische groei toe aan “de lastige maatregelen” die zijn genomen, zoals hervormingen en bezuinigingen. Het CBS wijst vooral op een aantrekkende wereldeconomie waardoor de export, de groeimotor van Nederland, eveneens flink aantrok. Ook zijn consumenten steeds meer geld gaan uitgeven.
Begrotingstekort
Het begrotingstekort daalde van 2,4 procent naar 1,8 procent van het bbp.
Ondanks de lagere gasopbrengsten vanwege het terugschroeven van de gaskraan in Groningen, is de economie in 2015 met 2 procent gegroeid ten opzichte van het jaar ervoor. Ook waren er onvoorziene uitgaven zoals de 646 miljoen euro die het kabinet uittrok voor de vluchtelingenopvang.
Banen
Onder druk van de oppositie gaat er sinds 2015 ieder jaar structureel 250 miljoen euro extra naar het ministerie van Veiligheid en Justitie.
De werkloosheid daalde ten opzichte van 2014, maar is met 6,9 procent niet-werkenden onder de beroepsbevolking nog steeds hoog. Het aantal banen is in Nederland het afgelopen jaar niet eerder zo hoog geweest. In het vierde kwartaal werd de grens van tien miljoen banen bereikt.
De huizenmarkt trekt eveneens aan. De prijzen zijn inmiddels op pre-crisis niveau beland en het aantal verkopen steeg met 16 procent vergeleken met een jaar eerder.
Verantwoording
Op de derde woensdag in mei is het Verantwoordingsdag, de dag waarop het kabinet traditioneel verantwoording aflegt aan het parlement over het vorige kalenderjaar. Het gaat dan zowel om de besteding van belastinggeld door de overheid, als om het gevoerde beleid.
Uit de verantwoordingsstukken blijkt verder dat de zorgkosten redelijk onder controle zijn. In 2015 werd 600 miljoen euro minder uitgegeven dan was begroot.
Dit is het gevolg van goedkopere inkoop van medicijnen en lagere kosten voor huisartsen- en ziekenhuiszorg. Tot 2013 werd er in de zorg juist vrijwel altijd veel te veel uitgegeven.
Bezinning
Visser waarschuwde verder voor allerlei veranderingen zonder dat duidelijk is wat de gevolgen zijn.
Hij riep de politiek op tot “bezinning” voor het in aanloop van de verkiezingen voor volgend jaar weer allerlei plannen voorstelt zonder dat duidelijk is wat de gevolgen zijn voor bijvoorbeeld burgers en de werking van de democratie.
Elsevier 18.05.2016 Nu de crisis van de afgelopen jaren bezworen lijkt, zou het voor de hand liggen dat de lasten van werkende Nederlanders weer iets kunnen worden verlicht. Maar helaas hoeft u ook de komende vijf jaar niet te rekenen op meevallers uit Den Haag. Politiek commentator Syp Wynia legt uit waarom niet … !!! Lees meer
AD 18.05.2016 De Algemene Rekenkamer haalt in haar jaarlijkse verantwoordingsonderzoek stevig uit naar de ministeries van Financiën, Defensie en Veiligheid en Justitie. Hier heeft de controleur van de overheidsbestedingen grote onvolkomenheden aangetroffen. ,,Het is tijd dat de overheid zich bezint op uitvoeringsvraagstukken”, stelt president Arno Visser.
Er wordt traag en ongecoördineerd gewerkt aan verbetering, aldus Arno Visser.
De Belastingdienst van VVD-staatssecretaris Eric Wiebes gaat nog altijd zwaar gebukt onder ict-problemen. Er is te weinig voortgang geboekt bij de aanpak daarvan. De Rekenkamer waarschuwt dat politieke partijen die dromen van een grote belastinghervorming wel eens van een koude kermis thuis kunnen komen. De risico’s voor de belastinginning zijn dermate groot dat een stelselherziening domweg niet mogelijk is.
Ontluisterend zijn ook de tekortkomingen die de Rekenkamer heeft aangetroffen bij Defensie. Omdat het onderhoudsproces niet op orde is en er te weinig reserveonderdelen zijn is nog maar 59 procent van het materieel inzetbaar. Vorig jaar lag de operationele gereedheid nog op 77 procent. ,,Er wordt traag en ongecoördineerd gewerkt aan verbetering”, oordeelt Visser. Lichtpuntje volgens hem is dat VVD-minister Jeanine Hennis tenminste open en transparant is over de problemen op haar ministerie. Hennis meldt in haar jaarverslag dat Defensie voor het eerst niet volledig kan voldoen aan de doelstelling om het Nederlandse en bondgenootschappelijke grondgebeid te verdedigen.
Het lukt de minister onvoldoende om de schakels met elkaar te verbinden, aldus Arno Visser.
‘Onvoldoende in control’
Onder uit de zak krijgt minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie, eveneens VVD. Die kan de problemen op zijn grote departement amper bolwerken, een ‘hardnekkig probleem’, stelt Visser, een partijgenoot van Van der Steur. Van der Steur is ‘onvoldoende in control’: ,,Het lukt de minister onvoldoende om de schakels met elkaar te verbinden.”
Ook voor andere ministers heeft de Rekenkamer ontnuchterend nieuws. Ze heeft becijferd dat PvdA-minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) vorig jaar 266 miljoen euro heeft gestoken in de aanpak van ouderenwerkloosheid, maar het effect daarvan is onbekend. Ook weet de minister soms niet eens hoeveel mensen er van zijn regeling gebruikmaken en hoeveel beleidsinstrumenten kosten.
Daarnaast blijkt dat de overheid de afgelopen jaren meer geld heeft uitgegeven aan de exploitatie van de Betuwelijn dan aan de kamer is gemeld. En van een al jaren bestaand fiscaal voordeel om expats naar Nederland te halen – kosten: 700 miljoen euro per jaar – is niet bekend of die ook hoogopgeleide buitenlanders naar Nederland heeft gehaald.
Oproep
De Rekenkamer doet in haar verantwoordingsonderzoek over 2015 een dringende oproep aan politieke partijen om bij de volgende verkiezingen niet met allerlei nieuwe hervormingsplannen te komen. ,,We zitten al dertig jaar in een permanente reorganisatie”, stelt president Visser. ,,Het is tijd voor bezinning: is de omvang van al die reorganisaties nog wel behapbaar? En wat zijn de democratische consequenties?”, vraagt hij zich af.
AD 18.05.2016 Het is weer verantwoordingsdag, ook wel ‘gehaktdag’ genoemd. Woensdagochtend wordt duidelijk hoe Den Haag het afgelopen jaar ons belastinggeld heeft besteed en hoe de financiële planning ervoor staat. ,,De overheidsfinanciën hebben nog niet de topconditie van Dafne Schippers, toen ze vorig jaar wereldkampioen sprint werd”, zei Dijsselbloem in de Kamer.
Vrouwen aan de top
Vandaag wordt volgens de Volkskrant door het Kabinet bekend gemaakt dat van debijna vijfhonderd topfunctionarissen binnen de overheid, vorig jaar 31 procent vrouw was.
Begrotingstekort
De overheidsschuld is vorig jaar het eerst iets gedaald sinds 2006. Het begrotingstekort was sinds 2009 ook niet zo klein. En dan was de Nederlandse economie in 2015 voor het eerst weer groter dan in 2008.
De economie is, ondanks de lagere aardgasbaten, met 2 procent gegroeid. Het begrotingstekort kwam, ook ondanks de lagere gasinkomsten, uit op 1,8 procent van het bruto binnenlands product. Het was daarmee vorig jaar met 12,4 miljard euro 3,2 miljard minder dan het jaar ervoor (15,6 miljard). De overheidsschuld ging van 452 miljard naar 442 miljard, wat per burger betekent van 27.000 naar 26.000 euro.
Werkloosheid
De werkloosheid daalde wel, maar nog langzaam. In 2014 was nog 7,4 procent van de beroepsbevolking (660.000 mensen) zonder baan. In 2015 was dat 6,9 procent (614.000 mensen). De werkgelegenheid nam mèt de stijgende productie wel toe: met ongeveer honderdduizend banen. Daarmee waren er eind vorig jaar in totaal tien miljoen banen.
Huizenmarkt
De huizenmarkt trok in 2015 aan met 16 procent. Vorig jaar zijn 178.000 huizen verkocht en daarmee gaat het aantal verkopen volgens Financiën in de richting van dat van voor de de crisis.
Zorgkosten
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft opnieuw minder geld uitgegeven dan was voorzien. In 2015 ging het om 600 miljoen euro. In 2020 kan de zorgpremie circa 225 euro goedkoper uitvallen door de hervormingen die minister Schippers de afgelopen jaren heeft doorgevoerd. Voor een gezin met twee volwassenen scheelt dat 450 euro.
De overheidsschuld is vorig jaar voor het eerst iets gedaald sinds 2006. Het begrotingstekort was sinds 2009 ook niet zo klein. En dan was de Nederlandse economie in 2015 voor het eerst weer groter dan in 2008. Dat meldt het kabinet woensdag aan de Tweede Kamer.
De economie is, ondanks de lagere aardgasbaten, met 2 procent gegroeid. Het begrotingstekort kwam, ook ondanks de lagere gasinkomsten, uit op 1,8 procent van het bruto binnenlands product. Het was daarmee vorig jaar met 12,4 miljard euro 3,2 miljard minder dan het jaar ervoor (15,6 miljard). De overheidsschuld ging van 452 miljard naar 442 miljard, wat per burger betekent van 27.000 naar 26.000 euro.
Dijselbloem noemde de daling van de overheidsschuld ,,een belangrijke trendbreuk”. Het is een ,,forse stap terug” en één van de ,,mooiste voorbeelden” van de resultaten die zijn behaald.
Over het effect van sommige overheidsmaatregelen blijft onduidelijkheid bestaan en dat is jammer, aldus de Rekenkamer. Is er meer duidelijkheid, dan kan aan de hand daarvan nog beter beleid worden gemaakt. De Kamer kan dat beleid ook beter controleren en de belastingbetaler krijgt een beter idee van wat er met zijn geld wordt gedaan.
De Algemene Rekenkamer heeft flinke kritiek op de Belastingdienst, Defensie en Veiligheid en Justitie. De controleur van het Rijk heeft hier ,,ernstige onvolkomenheden” aangetroffen, zei president Arno Visser van de Rekenkamer woensdag bij zijn oordeel over de uitgaven van de ministeries over 2015.
In 2020 kan de zorgpremie circa 225 euro goedkoper uitvallen, aldus VWS.
Zorg
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft opnieuw minder geld uitgegeven dan was voorzien. In 2015 ging het om 600 miljoen euro.
Het resultaat is onder meer het gevolg van medicijnen die goedkoper konden worden ingekocht, waardoor dus ook minder geld nodig was voor het vergoeden van geneesmiddelen. Ook werd er minder uitgegeven aan huisartsen- en ziekenhuiszorg. Wel vielen de kosten in de langdurige zorg wat hoger uit (300 miljoen euro).
Door een groot aantal veranderingen is onder het bewind van minister Edith Schippers (sinds 2010) structureel voor bijna 12 miljard euro omgebogen. De bewindsvrouw sloot akkoorden met onder meer specialisten, ziekenhuizen en geestelijke gezondheidszorg om de kosten in de hand te houden. Zonder die maatregelen zou de zorgpremie over 2016 zo’n 175 euro hoger zijn geweest, aldus VWS. In 2020 kan zorgpremie daardoor circa 225 euro goedkoper uitvallen, voor een gezin met twee volwassenen scheelt dat 450 euro.
Elsevier 18.05.2016 Er gaat veel mis bij de ministeries van Financiën, Defensie, en Veiligheid en Justitie. Controleorgaan de Algemene Rekenkamer heeft flink uitgehaald naar de toezichthouders van de ministeries vanwege ‘ernstige onvolkomenheden’.
Volgens Arno Visser, de nieuwe president van de Rekenkamer, was het lang geleden dat zulke ‘hardnekkige, ernstige problemen’ werden gevonden in drie verschillende ministeries.
Binnen het ministerie van Financiën is vooral sprake van tekortkomingen bij de Belastingdienst. Het overheidsorgaan maakt te weinig vooruitgang met de aanpak van ICT-systemen, aldus de Rekenkamer. De verouderde technologie kan zelfs een obstakel vormen voor een verandering in belastingwetgeving of stelselherziening.
‘Dit beperkt uw handelingsvermogen en dat raakt de kern waar de democratie om draait,’ zei Visser tegen de Kamer. ‘Deze ernstige onvolkomenheid is dus meer dan een uitvoeringsvraagstuk.’ Visser hamerde erop dat de tekortkomingen van deBelastingdienst al jaren spelen. Volgens de Rekenkamer is het dan ook verstandig dat staatssecretaris Eric Wiebes (VVD) de ICT-problemen wil aanpakken.
Bij Defensie gaat ook een hoop mis, voornamelijk bij het materieelbeheer. Duur materiaal, zoals rijvoertuigen en helikopters, wordt te weinig gebruikt.
Compliment
Tot slot laat het financieel beheer van Veiligheid en Justitie veel te wensen over. In 2015 had het ministerie onvoldoende controle over de eigen bedrijfsvoering. Ook dit is een probleem dat de Algemene Rekenkamer al jaren onderstreept.
Visser gaf wel een compliment aan de kamer voor het hoge percentage rechtvaardige rijksuitgaven en -inkomsten. Bijna 100 procent was rechtmatig, een internationaal en historisch gezien erg hoge score.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
VK 18.05.2016 Hulpbehoevenden blijven veel liever thuis wonen dan dat zij naar een instelling verhuizen. Dat breekt het kabinet nu op. De zorg aan huis kost 167 miljoen euro meer dan begroot. Dit blijkt uit het jaarverslag van het ministerie van Volksgezondheid.
Thuiswonende hulpbehoevenden kunnen van de gemeenten zorg krijgen om zich thuis te handhaven. Dat is geregeld via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, WMO.
Wie zich thuis niet meer kan redden, heeft recht op een plek in een verzorgingshuis, verpleeghuis of gehandicapteninstelling. Wie zo’n indicatie heeft, kan er echter ook voor kiezen om thuis te blijven en daar de zorg van de instelling te ontvangen. Dat heet dan Volledig Pakket Thuis en wordt, net als de plek in de instelling, gefinancierd via de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Voor de overheid is het iets goedkoper omdat de huisvesting niet betaald hoeft te worden.
Tegenvaller van 96 miljoen
Dat Volledig Pakket Thuis levert de overheid nu een fikse tegenvaller op. Want er gebeurt precies wat het kabinet tot mantra heeft verheven: mensen wonen veel liever in de eigen vertrouwde omgeving en blijven zo lang mogelijk thuis wonen.
In de begroting 2015 was 186 miljoen ingeboekt voor het volledige pakket. Bij de eindafrekening blijkt het 353 miljoen te hebben gekost. Vorig jaar was het budget tussentijds al verhoogd met 71 miljoen euro, waardoor nu nog een tegenvaller resteert van 96 miljoen. De onvoorziene stijging geldt voor zowel de ouderenzorg als de gehandicaptenzorg. Ouderen die liever thuis blijven wonen kostten 69 miljoen meer, gehandicapten 27 miljoen. Om hoeveel mensen het gaat, meldt het jaarverslag niet.
RO 13.05.2016 De Nederlandse economie groeide in het eerste kwartaal van 2016 met 0,5%. Daarmee houdt de groei voor het achtste kwartaal op rij aan, een periode van 2 jaar aaneengesloten. Ten opzichte van het eerste kwartaal van 2015 nam de omvang van de economie toe met 1,4%. Ook het herstel op de arbeidsmarkt zette verder door. In een jaar tijd kwamen er bijna 100.000 banen bij. In het afgelopen kwartaal daalde de werkloosheid daarnaast met 24.000 mensen en steeg het aantal openstaande vacatures met bijna 8000, zo blijkt uit cijfers die het CBS vandaag publiceert.
Minister Henk Kamp van Economische Zaken: “Over de gehele linie blijft onze economie goed presteren in een nog altijd onzekere internationale situatie. Met 8 kwartalen positieve cijfers op rij laat de economie een periode van 2 jaar aaneengesloten groei zien. Om de aanhoudende groei verder te versterken, maakt het kabinet werk van extra financiering voor ondernemers, het stimuleren van innovatie en het terugdringen van regels voor het bedrijfsleven.”
Hij vervolgt: “In het afgelopen jaar kwamen er bijna 100.000 nieuwe banen bij en in de afgelopen drie maanden steeg het aantal openstaande vacatures met bijna 8000. Die vacatures bieden kansen voor mensen om aan de slag te gaan, om extra werkervaring op te doen en om hun talenten verder te ontplooien. Daar profiteert de economie niet alleen op korte, maar ook op lange termijn van.”
Het ondernemersvertrouwen ligt volgens het CBS op het hoogste niveau in vierenhalf jaar. Mede daardoor investeren bedrijven meer in bijvoorbeeld computers, software en vrachtwagens. Door de aantrekkende groei in andere Europese landen, neemt de export ook verder toe. In de eerste maanden van 2016 gaven consumenten bovendien meer uit aan horeca, recreatie en aan het inrichten van hun woning.
Naast de getallen over de economische groei, blijkt uit de CBS-cijfers dat de CO2-uitstoot in Nederland daalde in het afgelopen kwartaal. De uitstoot lag 1,3 procent lager dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder.
Eerder deze maand legde de voorzitter van de PvdA-afdeling in Katwijk, Willem den Hertog, zijn functie neer nadat hij op Twitter een doodsverwensing aan het adres van Geert Wilders schreef. De landelijke PvdA riep Den Hertog op het matje en de afdeling Katwijk distantieerde zich van de uitspraak.
Willem den Hertog PvdA schreef toen notabene nog dat hij hoopt dat“Wilders sterft aan een hartaanval in bed (al dan niet tussen de benen van een links kamerlid)”. Op dit bericht volgde nog een tweet: “Maar als er dan toch een kogel aan te pas komt, dan groot genoeg om er ‘Van het dankbare Nederlandse volk’ op te graveren.”
Deze keer is het een lid van de Jonge Democraten Fryslân.
Mahir Mohamed D66 schreef onder meer: “Geert Wilders kom een keer naar Drachten. Ik schiet een kogel door je kut kop.”
De man is lid van Jonge Democraten Fryslân. Een woordvoerder van de landelijke Jonge Democraten zegt dat de man wordt geroyeerd als vaststaat dat hij de auteur is van de tweets. “Als hij het heeft geschreven, dan nemen wij de grootst mogelijke afstand van die teksten.” Het gaat niet om een actief bestuurs- of kaderlid van de jongerenvereniging van D66.
Man die via twitter @geertwilderspvv bedreigde heeft zich bij ons gemeld. Is aangehouden en wordt verhoord over deze bedreiging. 8:42 AM – 26 Feb 2016
Wilders maakte een screenshot van de dreigementen en publiceerde dat vervolgens op zijn twitterpagina. Mohamed heeft zijn twitteraccount inmiddels verwijderd. Hij was niet bereikbaar voor commentaar.
Trouw 26.02.2016 PVV-leider Geert Wilders doet aangifte van de doodsbedreiging die hij deze week via Twitter kreeg van een man uit Friesland. Ook een liedje van Kafka Entertainment meldt hij bij de politie.
De verdachte uit Friesland heeft zich vandaag zelf gemeld bij de politie. Hij is aangehouden en wordt verhoord, aldus de politie. In privéberichten had de man gedreigd de PVV-leider dood te schieten. Hij schreef onder meer: ‘Geert Wilders kom een keer naar Drachten. Ik schiet een kogel door je kutkop.’
De man is lid van Jonge Democraten Fryslân. Een woordvoerder van de landelijke Jonge Democraten, de jongerenvereniging van D66, zegt dat de man wordt geroyeerd als hij daadwerkelijk de auteur is van de tweets. “Als hij het heeft geschreven, dan nemen wij de grootst mogelijke afstand van die teksten.”
Ook van een liedje op YouTube van Kafka ft Raheem, waarin gesteld wordt dat Wilders en Donald Trump een nekschot verdienen, deed de PVV-leider aangifte.
VK 26.02.2016 De man die Geert Wilders donderdag op Twitter met de dood bedreigde, is aangehouden door de politie. Dit meldt Politie Fryslân op Twitter. De man heeft zichzelf gemeld en wordt verhoord.
De inwoner van Drachten zou een lid van de Jonge Democraten Fryslân zijn en is volgens het AD vanwege de dreigtweets geroyeerd door het landelijke bestuur van D66. De Fries was niet alleen lid van de Jonge Democraten Fryslân, maar ook van de plaatselijke D66-afdeling in Smallingerland. Voorzitter van Friese afdeling de Jonge Democraten, Ruben Feiken, zegt tegen de krant zeer geschrokken te zijn.
De Fries bedreigde Wilders via een persoonlijk bericht op Twitter, dat Wilders vervolgens met naam en toenaam openbaar maakte. De jongen stuurde: ‘Geert Wilders kom een keer naar Drachten. Ik schiet een kogel door je kut kop. Ik snij je open en voer je aan de varkens (je soort genoten)’. Hij sloot af met: ‘Je wordt toch wel een keer vermoord, laat mij het dan beter doen.’
Volgens een woordvoerder van de politie is er nog geen aangifte van Wilders binnen. Mocht de PVV-voorman besluiten geen aangifte te doen, dan kan het Openbaar Ministerie alsnog tot vervolging overgaan.
PvdA
Eerder deze maand legde de voorzitter van de PvdA-afdeling in Katwijk, Willem den Hertog, zijn functie neer nadat hij op Twitter een doodsverwensing aan het adres van Geert Wilders schreef. De landelijke PvdA riep Den Hertog op het matje en de afdeling Katwijk distantieerde zich van de uitspraak.
Den Hertog twitterde te hopen dat ‘Wilders sterft aan een hartaanval in bed (al dan niet tussen de benen van een links kamerlid)’. Op dit bericht volgde nog een tweet: ‘Maar als er dan toch een kogel aan te pas komt, dan groot genoeg om er ‘Van het dankbare Nederlandse volk’ op te graveren’.
Telegraaf 26.02.2016 PVV-leider Geert Wilders doet aangifte van de doodsbedreiging die hij deze week via Twitter kreeg van een man uit Friesland. Ook een liedje van Kafka Entertainment meldt hij bij de politie, liet Wilders vrijdag desgevraagd weten.
De verdachte uit Friesland heeft zich vrijdag zelf gemeld bij de politie. Hij is aangehouden en wordt verhoord, aldus de politie. In privéberichten had de man gedreigd de PVV-leider dood te schieten. Hij schreef onder meer: “Geert Wilders kom een keer naar Drachten. Ik schiet een kogel door je kut kop.”
De man is lid van Jonge Democraten Fryslân. Een woordvoerder van de landelijke Jonge Democraten zegt dat de man wordt geroyeerd als vaststaat dat hij de auteur is van de tweets. “Als hij het heeft geschreven, dan nemen wij de grootst mogelijke afstand van die teksten.” Het gaat niet om een actief bestuurs- of kaderlid van de jongerenvereniging van D66.
Ook een liedje op YouTube van Kafka ft Raheem, waarin gesteld wordt dat Wilders en de Republikein Donald Trump een nekschot verdienen, leidt tot aangifte. De zwaar beveiligde PVV-leider doet altijd aangifte van bedreigingen met geweld en dood, zegt hij. Scheldkannonades en beledigingen legt hij naast zich neer.
Telegraaf 25.02.2016 Een D66-lid wordt geroyeerd omdat hij Geert Wilders met de dood zou hebben bedreigd. De jongen uit Friesland had eerder een bestuursfunctie bij de jongerenafdeling van de partij.
De voorzitter van de Jonge Democraten, Elene Walgenbach, zegt dat ze Mahir Mohamed zal royeren. De jongen, die eerder ’secretaris promotie’ was, is daarna ook gelijk geen lid meer van D66. Walgenbach heeft de bedreiger nog niet gesproken, maar bevestigt dat het echt via zijn account is verstuurd.
Wilders deelde de bedreiging zelf met zijn volgers op Twitter. „Geert Wilders kom een keer naar Drachten. Ik schiet een kogel door je kut kop”, luidde een van de berichten.
NU 26.02.2016 Een jongeman die Geert Wilders op Twitter met de dood bedreigde, heeft zich vrijdagochtend gemeld bij de politie in Drachten.
Hij is aangehouden en wordt verhoord over deze bedreiging, meldt de politie opTwitter.
In een privébericht aan Wilders had Mahir M. de PVV-leider gedreigd dood te schieten. Hij schreef: “Geert Wilders kom een keer naar Drachten. Ik schiet een kogel door je kutkop.” Wilders twitterde daarna over de doodsbedreiging.
De man is lid van Jonge Democraten Fryslân. Een woordvoerder van de landelijke Jonge Democraten, de jongerenvereniging van D66, zegt dat de man wordt geroyeerd als daadwerkelijk vaststaat dat hij de auteur is van de tweets.
”Dat onderzoeken wij nog. En als hij het wel heeft geschreven, dan nemen wij de grootst mogelijke afstand van die teksten.” Het gaat overigens niet om een actief bestuurs- of kaderlid van de vereniging.
AD 26.02.2016 Een lid van de Jonge Democraten Fryslân, de jongerenorganisatie van D66, is in opspraak geraakt na een doodsbedreiging aan het adres van Geert Wilders op internet. De politie meldt vrijdagochtend dat de verdachte zichzelf heeft gemeld op het bureau en dat hij momenteel wordt verhoord.
Het landelijke bestuur heeft besloten de inwoner van Drachten te royeren als lid vanwege de dreigtweets, bevestigt voorzitter Elene Walgenbach van de Jonge Democraten. De Fries was niet alleen lid van de Jonge Democraten Fryslân, maar ook van de plaatselijke D66-afdeling in Smallingerland. Na overleg met het hoofdbestuur is besloten Mohamed ook binnen D66 te royeren.
Mohamed was tot een jaar geleden actief betrokken bij de JD Fryslân. Hij vervulde een periode een bestuursfunctie. Na 3 maanden legde hij zijn functie neer, zegt Ruben Feiken, voorzitter van de Friese afdeling. Feiken zegt dat hij ‘zeer geschrokken’ is van de uitingen van Mohamed. ,,Ik ken hem heel goed. Ik snap het heel slecht. Het is een intelligente en vriendelijke jongen. Ik weet niet hoe hij tot dit soort uitspraken kan komen.”
Kogel
Mohamed bedreigde Wilders in een persoonlijk bericht. Hij stuurde: ,,Geert Wilders kom een keer naar Drachten. Ik schiet een kogel door je kut kop.” ,,Ik snij je open en voer je aan de varkens (je soort genoten)” ,,Je wordt toch wel een keer vermoord, laat mij het dan beter doen.” Gevolgd door een opgestoken duimpje. Wilders maakte een screenshot van de dreigementen en publiceerde dat vervolgens op zijn twitterpagina.
Mohamed heeft zijn twitteraccount inmiddels verwijderd. Hij was niet bereikbaar voor commentaar.
In verpleeghuizen waar de basiszorg nu al door de bodem zakt, heeft de bewindsman destijds al direct stappen aangekondigd: het komend halfjaar wil hij hier het toezicht verscherpen. Verder worden managers bij structureel onderpresteren gedwongen verbeteringen door te voeren. Ook kan een externe waarnemer de zaak overnemen of een andere instelling de zorg.
Volgens zorgverleners leiden de hoge werkdruk en een tekort aan personeel tot schrijnende toestanden in verpleeghuizen. Dat bleek onlangs nog uit deuitkomsten van een enquête van Abvakabo FNV.
Dit is volgens Abvakabo FNV niet alleen ernstig voor de patiënten, maar ook voor het personeel, aldus Lilian Marijnissen van de vakbond in het AD: “Zorgmedewerkers kiezen dit beroep niet vanwege de topsalarissen. Zij doen dit werk omdat ze goede zorg willen verlenen. Als dat niet lukt omdat ze tijd en handen tekortkomen, is dat ongelooflijk frustrerend.”
Staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid, PvdA) sprak in een reactie tegenover het AD van een “hardnekkig” probleem en beloofde snel met een verbeterplan voor de lange termijn te komen. “Onze kwetsbare ouderen moeten kunnen rekenen op liefdevolle zorg in een veilige omgeving”, aldus Van Rijn.
Een grote meerderheid klaagt over te weinig personeel. Ruim driekwart van de zorgverleners vindt dat ze regelmatig onvoldoende tijd hebben om cliënten de zorg te bieden die ze nodig hebben. 98 procent van de ondervraagden geeft aan dat goede zorg onmogelijk is als er nog meer bezuinigd wordt.
Mensen hebben het recht om eigen keuzes te maken en zelf te bepalen hoe zij hun leven invullen. Maar de bewoners van verpleeghuizen hebben vaak weinig te doen. Het activiteitenaanbod is klein of het sluit niet bij hun interesses aan. Ook lukt het lang niet altijd om naar buiten te gaan, terwijl bewoners dat wel graag willen.
Een belangrijke oorzaak hiervoor is tijdgebrek: personeel en vrijwilligers organiseren meestal groepsactiviteiten, voor individuele wensen is weinig ruimte. Kortom, de verwaarlozing van ouderen begint een structureel probleem te worden.
En de rij wordt langer !!!! Inmiddels is Mika Thuiscoach ook in de problemen gekomen.
Tarieven…!!!
Laagste prijs
‘Velen van u gaan steevast voor de laagste prijs. Er is immers altijd wel een aanbieder in uw markt die het per uur goedkoper kan’, schrijven de zorgaanbieders aan de gemeentes. ‘Met jaarlijks nieuwe goedkope medewerkers, die met draaideurcontracten nooit een vaste baan zullen krijgen, is het makkelijk concurreren.’
Kwetsbare burgers
De zorgaanbieders wijzen op de gevolgen van het gevoerde beleid voor veel ouderen: ‘Een aantal gemeenten is hard op weg om het professionele aanbod van huishoudelijke hulp aan zieke of kwetsbare burgers volledig om zeep te helpen.’
Telegraaf 04.06.2016 Minstens 17.000 vaste banen in de thuiszorg en ouderzorg zijn het afgelopen jaar verloren gegaan. Dat blijkt uit een onderzoek naar bijna driehonderd jaarverslagen van zorginstellingen.
Vakbond FNV en het AD hebben die verslagen geanalyseerd. Jan de Vries, directeur van Actiz, de organisatie van zorgondernemers, zegt in de krant dat veel verzorgingstehuizen moesten sluiten door de forse bezuinigingen van het kabinet. Maar ook gemeenten hebben schuld aan de ontslaggolf. ,,Er zijn in sommige gemeenten rigoreuze besluiten genomen die nu moeten worden teruggedraaid, zoals het afschaffen van de huishoudelijke hulp.”
De hoogste bestuursrechter bepaalde onlangs dat gemeenten niet zomaar mogen snijden in de uren voor huishoudelijke hulp.
Telegraaf 04.05.2016 Woonruimte in verpleeghuizen is veel te duur. Die kritiek komt niet van zorgbazen en ouderenbonden die te hoop lopen tegen een bezuiniging, maar van een voormalig huisbaas voor de zorg.
Deze Roger van Loy verhuurde tot voor kort een complex met tijdelijke woonruimte aan Amstelring in Amsterdam. Voor honderd kamertjes en 67 appartementen kreeg Van Loy maandelijks 261.500 euro kale huur bijgeschreven. Dat is ruim 1560 euro per wooneenheid.
In de woningen werden mensen gehuisvest die niet zelfstandig kunnen leven. Sinds enkele weken wonen er asielzoekers. Van Loy verhuurt hetzelfde complex nu voor minder dan een kwart van het bedrag dat Amstelring betaalde. ,,En dat is zakelijk een prima deal”, zegt hij.
Procedures
De zorginstelling erkent dat de huisvesting duur was, en zegt dat dit het gevolg is van het feit dat het gebouw maar vijf jaar nodig was. Amstelring is momenteel zelfs met juridische procedures bezig om het geld van de overheid te krijgen voor het peperdure noodgebouw. Het ministerie stemde daar namelijk mee in, bleek al eerder tijdens een rechtszaak.
Volgens Van Loy zit het probleem van te dure huisvesting in het zorgstelsel gebakken. Er wordt door de overheid een vast normbedrag betaald per woning. Zo wordt het geld dat beschikbaar is voor huisvesting, over alle verpleeghuizen in het land verdeeld. Maar de bedragen die hierbij worden gerekend zijn hoog: tot wel 1400 euro per bewoner per maand. Het maakt daarbij niet uit of je vlakbij het Leidseplein in Amsterdam zit, zoals Amstelring, of in een uithoek van Groningen.
Hoogste zorgkosten
Mede doordat deze kosten worden meegerekend in de zorguitgaven, is de Nederlandse langdurige zorg de duurste ter wereld. Na lang zeuren van PVV-Kamerlid Agema becijferde staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) enkele jaren terug dat een slordige 3 miljard euro per jaar aan woonlasten opgaat.
Wanneer bewoners de huur zelf betalen, zijn ze waarschijnlijk goedkoper en beter uit, denkt Van Loy. „Want dan ga je op de kwaliteit letten, en de verhuurder ook.” Van Rijn kent dit idee, maar is bevreesd dat sommige instellingen omvallen, wanneer ze ineens de huurpenningen kwijtraken.
Innovatie
Toch vinden de coalitiepartijen in de Tweede Kamer dat naar dit idee gekeken moet worden. Het biedt namelijk een kans om innovatie aan te jagen. „Dat we hier het meeste geld ter wereld uitgeven aan zorg, is niet altijd terug te zien in de kwaliteit”, zegt PvdA’er Van Dijk bijvoorbeeld.
Zijn partij probeert in de lopende onderhandelingen over de komende rijksbegroting de geplande bezuiniging op de langdurige zorg (500 miljoen euro) te verzachten. De VVD houdt vooralsnog vast aan de korting, en wijst erop dat wel meer ministeries dure wensen hebben.
Telegraaf 22.04.2016 Zorgonderneming Stichting Diafaan heeft donderdag faillissement aangevraagd. De organisatie meldt op internet dat dat komt door veranderingen in de financiering van vastgoed en de zorg. Daar kon Diafaan niet goed op inspelen.
Diafaan is werkzaam in regio De Liemers en Montferland. Bij de zorgonderneming werken 900 mensen en ook nog 350 vrijwilligers. Zij verzorgen ruim 1800 cliënten, die verzekerd blijven van zorg. Gesprekken met mogelijke overnamepartijen worden de komende periode gevoerd. ,,We hebben er alle vertrouwen in dat we een goede oplossing vinden. De inzet is om zo veel mogelijk werkgelegenheid te behouden”, zegt bestuurder Nettie Saarloos.
TSN, de grootste thuiszorgorganisatie van Nederland, werd in maart failliet verklaard. Ook thuiszorgbedrijf Internos ging failliet.
Telegraaf 05.04.2016 Het komende jaar worden er 125 tot 150 van de 4500 voltijdsbanen geschrapt bij het OLVG in Amsterdam. Het gaat om ‘niet-patiënt gebonden functies’, zoals bijvoorbeeld ondersteunende banen, aldus het ziekenhuis. Alles moet volgens natuurlijk verloop gaan en er is geen sprake van gedwongen ontslagen, heeft het OLVG dinsdag laten weten.
De banen worden geschrapt omdat het ziekenhuis 11 miljoen euro moet besparen. ,,Het ziekenhuis wordt geconfronteerd met een sterke toename op de (acute) zorg terwijl de kosten toenemen, en tegelijkertijd de financiële ruimte wordt beperkt”, aldus een toelichting van het ziekenhuis op de plannen.
AD 05.04.2016 Het komende jaar worden er 125 tot 150 van de 4500 voltijdsbanen geschrapt bij het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) in Amsterdam. Het gaat om ‘niet-patiënt gebonden functies’, zoals bijvoorbeeld ondersteunende banen, aldus het ziekenhuis. Alles moet volgens natuurlijk verloop gaan, heeft het OLVG dinsdag laten weten.
De banen worden geschrapt omdat het ziekenhuis 11 miljoen euro moet besparen. ,,Het ziekenhuis wordt geconfronteerd met een sterke toename op de (acute) zorg terwijl de kosten toenemen, en tegelijkertijd de financiële ruimte wordt beperkt”, aldus een toelichting van het ziekenhuis op de plannen.
Trouw 02.04.2016 De Branchevereniging Thuiszorg Nederland (BTN) eist dat gemeenten de deals terugdraaien met Buurtzorg Nederland, die met subsidies klanten en personeel van het failliete TSN overneemt. Enschede kreeg gisteren als eerste het ultimatum dat ze de overname binnen een week ongedaan moet maken, anders gaat BTN dit via de rechter afdwingen. Enschede zou haar eigen aanbestedingsregels schenden.
Van Rijn wilde snelle oplossing voor het personeel, maar hield geen rekening met de regels.
Buurtzorg heeft met 21 grote gemeenten afspraken gemaakt en als ‘redder in nood’ een derde van het failliet verklaarde TSN overgenomen.
Bij de 21 gemeenten gaat het om 2800 medewerkers en 12.000 cliënten. In Enschede gaat het om 10 procent van deze klanten. BTN stelt de gemeente als voorbeeld; wanneer de branchevereniging de zaak wint, staan alle deals op losse schroeven. Onder meer met Den Haag, Purmerend, Amersfoort en Zaanstad.
De tijd dringt, want het UWV betaalt de tienduizend TSN-medewerkers nog tot 25 april. Wie dan niet elders aan de slag is, staat op straat. Voor staatssecretaris Van Rijn (volksgezondheid) zou het een domper zijn als de deal met Buurtzorg averij oploopt. Eind december zei hij dat gemeenten miljoenen extra mochten uittrekken om noodlijdende thuiszorgaanbieders te helpen. Maar dat is nu reden voor deze rechtszaak.
Race naar de bodem
Kort na het faillissement meldde Buurtzorg alleen in zee te willen met gemeenten die een paar euro per uur bijleggen op de ‘te lage’ tarieven die ze TSN betaalden. TSN ging failliet omdat ze contracten met gemeenten had afgesloten onder de kostprijs. Buurtzorg zei een einde te willen maken aan ‘de race naar de bodem’, waarbij aanbieders steeds goedkoper aanbesteden, zegt Jos de Blok, oprichter en directeur van Buurtzorg. “Wij willen een fatsoenlijk loon betalen aan mensen die vaak al rond het bestaansminimum zitten.”
Dat gemeenten nu met Buurtzorg in zee gaan, is wrang voor TSN. Het geld dat gemeenten eerst overhielden door TSN en andere thuiszorgorganisaties te weinig te betalen, gaat nu wél naar Buurtzorg Nederland.
Volgens De Blok kunnen andere aanbieders ook van het extra geld profiteren, maar dat noemt de brancheorganisatie onzin. Bestuurder Hans Buijing wijst op een brief waarin de Landsadvocaat eerder dit jaar schreef dat zo’n regeling niemand mag uitsluiten. “Daarna zijn er snel regelingen opgetuigd, waarbij iedereen zogenaamd mag meedoen. Maar als andere organisaties naar de criteria vragen, horen ze dat die nog onduidelijk zijn, terwijl een fors budget al aan Buurtzorg is vergeven.”
Regels
Gesteggel over geld is niet het enige. In de aanbestedingsregels van tientallen gemeenten, zoals Enschede, staat dat een al in de gemeente werkende zorgaanbieder in het gat moet springen als er één failliet gaat. Familiehulp – de stichting waarmee Buurtzorg huishoudelijke hulp wil geven – voldoet niet aan die eis.
De Blok weerspreekt dat. Hij zegt dat het moederbedrijf in veel van die gemeenten al actief is. Maar dat is te makkelijk geredeneerd, zegt Wine te Meerman van adviesbureau Berenschot. “Buurtzorg Nederland houdt zich bezig met verpleging en verzorging. Dat is iets anders dan huishoudelijke hulp. Van Rijn wilde graag een snelle oplossing voor het personeel. Maar er is nauwelijks rekening gehouden met de regels.”
BB 14.04.2016 Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) heeft een hoge ambtenaar aangesteld die als ‘aanjager’ de kwaliteit en continuïteit van de zorg in gemeenten moet waarborgen. Het is Kees van der Burg, directeur-generaal Langdurige Zorg bij het ministerie van VWS.
Geen oplossing
Dat meldt vakbond FNV. Aanleiding is het faillissement van zorgorganisatie TSN, waardoor veel gemeenten hun zorg nog niet op orde hebben. TSN was in bijna 230 gemeenten actief. Tot 25 april is de zorg in al die gemeenten gegarandeerd, maar bijna 40 procent van die gemeenten heeft na deze datum nog geen oplossing voor de zorgmedewerkers en hun cliënten.
Continuïteit
Van der Burg heeft de continuïteit van de zorg in de gemeenten als speerpunt. FNV is blij met het initiatief. ‘Onze verwachtingen zijn hooggespannen. We houden de uitkomst uiteraard scherp in de gaten’, zegt Gijs van Dijk, vicevoorzitter FNV. (ANP)
Telegraaf 31.03.2016 De Brabantse zorginstelling Pantein gaat 170 banen schrappen om de kosten te drukken. Het gaat om management en ondersteunende functies, maakte het bedrijf donderdag bekend.
De reorganisatie moet een kostenbesparing van tien miljoen euro opleveren. ,,De raad van bestuur acht een kostenverlaging noodzakelijk gezien alle veranderingen in de zorg”, stelt het bedrijf. De maatregel heeft volgens Pantein geen nadelige effecten op de zorg aan klanten.
Pantein, met hoofdkantoor in Uden, heeft een ziekenhuis en verpleeg- en verzorgingshuizen. Er werken ongeveer 3600 mensen bij de onderneming.
VK 04.02.2015 Doekle Terpstra’s nieuwe beroep van ‘thuisondersteuning’ bestond allang, maar is nog niet zo lang geleden wegbezuinigd
Op tv zie je standaard een verzorgster een bejaarde mevrouw een steunkous aantrekken….
Het zijn mooie woorden die Doekle Terpstra schrijft in zijn advies aan staatssecretaris Van Rijn. Terwijl tienduizenden thuiszorgmedewerksters dreigen ontslagen te worden en nog meer cliënten zich afvragen of zij volgende week überhaupt nog hulp krijgen, weet de oud-CNV-voorman waar het naartoe moet in de thuiszorg.
Als lid van de transitiecommissie sociaal domein presenteert hij met trots een fonkelnieuw beroep: de thuisondersteuner. Hij rept van een moderne, integrale functie. Op tv zie je standaard een verzorgster een bejaarde mevrouw een steunkous aantrekken als het over de thuiszorg gaat. Terpstra wil dat deze verzorgster meer gaat doen. Ze moet huishoudelijke hulp, begeleiding en persoonlijke verzorging combineren.
Terpstra doet alsof hij het wiel heeft uitgevonden. Maar minstens honderdduizend vrouwen weten wel beter. Het beroep dat hij beschrijft, komt hen wel heel bekend voor. Dat hebben zij namelijk zelf uitgeoefend. Het is alleen tot hun grote spijt in de jaren negentig van de vorig eeuw bezuinigd.
Het beroep heette toen alleen niet thuisondersteuner. Het luisterde naar de naam gezinsverzorgster en dat heeft te maken met de ontstaansgeschiedenis. Om dezelfde reden waarom Terpstra het beroep nu opnieuw wil invoeren, werd het in wederopbouwjaren na de Tweede Wereldoorlog gelanceerd.
Nieuw beroep na de oorlog: gezinsverzorgster
De gezinsverzorgster moest voorkomen dat door de oorlog ontwrichte gezinnen verder zouden afglijden
‘Volksherstel door gezinsherstel,’ luidde het motto toen. Het nieuwe beroep gezinsverzorgster moest voorkomen dat door de oorlog ontwrichte gezinnen verder zouden afglijden. Want het gezin was toch ‘dat stille paradijs van geluk?’ klonk het indertijd.
Het vak groeide mee met de verzorgingsstaat en werd nog groter toen de gezinsverzorgsters in de jaren zeventig ook verantwoordelijk werden voor de bejaardenzorg. Nu schrijft Terpstra in de code die hij opstelde voor de thuiszorgbranche dat de thuisondersteuner ‘een belangrijke rol kan spelen in preventie en vroegtijdige signalering, waardoor hoge kosten door onnodige inzet van zwaardere ondersteuning en professionele (medische/geestelijke) zorg in een later stadium kunnen worden voorkomen.’
Met andere woorden: voorkomen is beter dan genezen. Van oudsher combineerde de gezinsverzorgster haar huishoudelijk werk dus al vanuit hetzelfde oogpunt met de sociaal-maatschappelijke taken die Terpstra nu aan de thuishulp wil teruggeven. Vanaf de jaren tachtig is die ‘integrale verantwoordelijkheid’ bij haar weggehaald. De ene medewerkster mocht alleen nog maar schoonmaken, en een volgende hielp voortaan met de steunkousen. Dat zou efficiënter, en dus goedkoper zijn.
Zo werd het beroep van de gezinsverzorgster langzamerhand uitgehold en opgeknipt in verschillende ‘functieprofielen’. Er ontstond een wirwar aan afkortingen – biv’er, ig’er – veel verzorgsters weten soms zelf niet eens meer hoe hun beroep precies heet. Zij willen gewoon helpen.
Doenerige types
Ook al is zijn advies niet zo nagelnieuw als Terpstra doet voorkomen, het biedt de thuiszorgsector wel een kans
En dat is de les die de geschiedenis die hier leert: de thuiszorgmedewerksters willen gewoon helpen. Het zijn vaak praktische, doenerige types die het werk zien voordat een ander het doorheeft. Dat zijn de vrouwen die toen bij de gezinsverzorging gingen en die nu voor het te zeer onderschatte thuiszorgvak kiezen.
Ze vinden het vreselijk dat ze niet langer dan de precies voorgeschreven tijd (steunkousen aantrekken = 9 minuten) bij een cliënt mogen blijven als zij zien dat er meer hulp nodig is. Ook al is zijn advies niet zo nagelnieuw als Terpstra doet voorkomen, het biedt de thuiszorgsector wel een kans. De verschillende verantwoordelijkheden die de gezinsverzorgsters van oudsher combineerden, mogen zij nu opnieuw oppakken.
Daarmee is het probleem in de thuiszorg nog niet opgelost, omdat de gemeenten het nog steeds gemiddeld met 40 procent minder budget moeten doen. De betrokken organisaties en overheden vragen zich af of die nieuwe functies te kostbaar zijn. Dat hoeft niet zo te zijn, als de beleidsmakers zich realiseren dat de thuisondersteuners kunnen voorkomen dat problemen groter én duurder worden.
De tienduizenden Nederlandse vrouwen die als gezinsverzorgster hebben gewerkt kunnen hen dat prima uitleggen.
Eva Vriend is historicus en schrijfster van De Helpende Hand. De verborgen geschiedenis van de gezinszorg in Nederland.
AD 04.02.2016 De meeste ouderen zijn aangewezen op de reguliere zorg (aan huis). Wie het zich financieel kan veroorloven – die groep is groeiende – kan zijn laatste levensjaren slijten in een zorgvilla. Zoals de oud-Amersfoorters Dick Buitelaar en Froukje de Voogt-Van Galen.
In de Maarssense wijk Op Buuren, langs De Vecht, startte een half jaar geleden zorggroep De Laren Villa Sluysoort (24 appartementen, waarvan twee voor tijdelijk verblijf). Twee jaar eerder deed De Laren dat al met Villa Hoefstaete in Bosch en Duin (gemeente Zeist). En in Vleuten opent Stepping Stones dit najaar Villa Spes Nostra (36 kamers) in een voormalig klooster.
Fitness
Dick Buitelaar (80) en partner Froukje de Voogt-Van Galen (79) hebben geen kinderen. Hij is nog goed ter been, doet aan fitness, rijdt auto en bridget. Zij heeft onlangs enkele operaties aan haar heup gehad en loopt op krukken. De twee huren sinds twee weken samen een driekamerappartement in de luxueuze Villa Sluysoort. Buitelaar: ,,We hebben net de laatste doos uitgepakt.”
Het stel op leeftijd moet er zichtbaar nog aan wennen dat alles nu geregeld wordt. Voordat ze naar Maarssen verkasten, woonden ze in het Bergkwartier in Amersfoort. En deden ze nog heel veel zelf. Totdat zij meerdere malen onder het mes moest. ,,Dan ga je toch nadenken,” zegt ze. De voormalig secretaresse leunt nu nog op haar 80-jarige partner. ,,Dick kan nog veel, maar dat gaat ook veranderen. Als hij ook niks meer kan, houdt het op,” klinkt het realistisch.
Geen mantelzorg
Op mantelzorg van de kinderen hoeven ze niet te rekenen. Thuiszorg trok hen niet, omdat ze dan steeds verschillende verzorgers aan bed krijgen. ,,Te vluchtig. De mensen leren je dan ook niet kennen.”
In Villa Sluysoort, dat veel weg heeft van een groot landhuis, wordt alles voor de bewoners (gemiddelde leeftijd 80 jaar) gedaan. De entree van het pand is al indrukwekkend. Links van de grote, sfeervolle hal ligt de gezamenlijke, huiselijke woonkamer. Rechts de eetkamer en keuken. De 24 appartementen zijn verdeeld over de vier woonlagen.
Het voelt ook als vakantie, aldus De Voogt-Van Galen.
De huur van een zorgappartement in Sluysoort bedraagt, afhankelijk van de grootte, rond de 5000 euro. Dit bedrag is inclusief 24 uurszorg, maaltijden (eventueel op de eigen kamer), drank, verzekeringen, wasserij, schoonmaak, garage en fysiotherapie. Alsof je in een luxe hotel verblijft. De Voogt-Van Galen: ,,Het voelt ook als vakantie.”
De bewoners hier hebben niet alleen een indicatie, maar zijn ook gezond, aldus Zorgmanager Loes Peters.
De twee voormalige Amersfoorters waren op bezoek bij vrienden in Maarssen. ,,Toen vertelden we dat we naar iets dergelijks op zoek waren. Zij tipten ons en we zijn direct gaan kijken.”
Volgens zorgmanager Loes Peters bevindt Villa Sluysoort zich wat kosten betreft in het hoogste segment. ,,De bewoners hier hebben niet alleen een indicatie, maar zijn ook gezond. Bij ons kunnen de echtparen ook bij elkaar blijven.”
RTVWEST 03.02.2016 Te veel ouderen hebben te weinig te doen in het verpleeghuis. Ze zitten binnen en kunnen niet naar buiten. Sommigen hebben geen eigen kamer met eigen spullen om zich even in terug te trekken. Dit blijkt uit een onderzoek door het College voor de Rechten van de Mens. ‘Gebrek aan personeel mag het naar buiten gaan van cliënten niet belemmeren’, meent het College.
De organisatie, de opvolger van de Commissie Gelijke Behandeling, heeft gekeken bij zes verpleeghuizen en presenteerde de uitkomsten woensdag. Het gaat volgens het College over het algemeen ‘niet slecht’. Er zijn geen vernederingen gevonden, maar wel ‘knelpunten’.
Het gaat soms om kleine dingen. Een van de onderzochte verpleeghuizen besloot bijvoorbeeld dat de ouderen niet meer onder hun eigen dekbedhoes mochten slapen. In plaats daarvan kregen ze witte hoezen van de instelling. Dat maakte het wassen van de hoezen makkelijker. Maar voor de ouderen betekende het dat hun eigen kamer, in feite hun leefwereld, minder eigen werd. ‘Ik heb er echt over gehuild. Het is niet meer mijn huisje, mijn geriefelijke huisje’, zei een bewoner tegen de onderzoekers.
Niet helpen bij toiletbezoek
Ergens anders kreeg een oudere man geen hulp toen hij naar de wc moest, omdat hij toch iets droeg tegen incontinentie. Een andere bewoner moest zelfs in het openbaar naakt over de gang naar de douche lopen.
Ouderenbond ANBO laat in een reactie weten de conclusies van het onderzoek te steunen, maar zet ook kritische kanttekeningen bij de bemoeienis van het college. ‘In Nederland gaat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) over de kwaliteit van zorg in zorginstellingen’, benadrukt directeur Liane den Haan. ‘Ik waardeer de aandacht voor mensenrechten in de zorg, maar om te zorgen dat de aanbevelingen op de juiste plaats terechtkomen en ook echt tot verbetering leiden, moet het college om de tafel met de IGZ.’
Trouw 03.02.2016 Nederlandse verpleeghuizen verzorgen hun 150.000 bewoners meestal goed. Toch staan de mensenrechten er soms op het spel, concludeert het College voor de Rechten van de Mens in een rapport dat vandaag verschijnt. Bijvoorbeeld als de bewoners zich de hele dag vervelen, niet zelf mogen beslissen hoe laat ze opstaan of verplicht een kamer delen.
Het is voor het eerst dat het college zich boog over de mensenrechten van verpleeghuisbewoners. Er zijn geen vergelijkbare buitenlandse onderzoeken bekend. Doorgaans worden mensenrechten geassocieerd met grove schending, foltering, opsluiting in de gevangenis zonder vorm van proces. Toch is het zinvol om op deze manier ook naar ouderen in een verpleeghuis te kijken, zegt collegevoorzitter Adriana van Dooijeweert. “Het gaat om kwetsbare mensen in een afhankelijke situatie. Zij hebben het recht om niet vernederd en niet onmenselijk behandeld te worden.”
Behandelen als klein kind
Waardigheid en autonomie vormen het fundament onder de rechten van de mens. Om te onderzoeken hoe stevig dat nog is als hij oud en hulpbehoevend is, observeerde het college het gewone, dagelijks leven in zes verpleeghuizen. Naar ouderenmishandeling en dwang deed het zelf geen onderzoek.
Hoog scoren de verpleeghuizen op persoonlijke verzorging: hulp bij het douchen, aankleden, naar de wc en naar bed gaan. Doorgaans doen professionals dit één-op-éen, met aandacht en in een rustig tempo.”Bij het wassen wordt vriendelijk met de cliënt gesproken, onder meer gevraagd of hij lekker heeft geslapen.” Minder goede voorbeelden zag het college overigens ook: verzorgenden die ouderen ongevraagd tutoyeren of behandelen als een klein kind.
Onze medewerkers denken niet: ‘Ik ben bezig met mensenrechten’. Ze zijn bezig met een cliënt, Jan de Vries, algemeen directeur van Actiz.
Zelf leven invullen
Over de dagbesteding is het college minder enthousiast. Mensen hebben het recht om eigen keuzes te maken en zelf te bepalen hoe zij hun leven invullen. Maar de bewoners van verpleeghuizen hebben vaak weinig te doen. Het activiteitenaanbod is klein of het sluit niet bij hun interesses aan. Ook lukt het lang niet altijd om naar buiten te gaan, terwijl bewoners dat wel graag willen. Een belangrijke oorzaak hiervoor is tijdgebrek: personeel en vrijwilligers organiseren meestal groepsactiviteiten, voor individuele wensen is weinig ruimte.
Ouderen zouden ook meer zeggenschap mogen krijgen over de inrichting van hun eigen plek, vindt het college. In sommige verpleeghuizen hebben ze te weinig privacy, omdat ze hun eigen spullen niet neerzetten of de sleutel van hun appartement pas krijgen als ze erom vragen. Eén verpleeghuis besloot dat iedereen voortaan hetzelfde witte beddengoed moest gebruiken, want dat was makkelijk op grote schaal te wassen. Een ogenschijnlijke kleinigheid die voor de bewoners veel impact had.
De mensenrechten vormen ‘een nieuwe invalshoek’ voor de verpleeghuiszorg, zegt algemeen directeur Jan de Vries van Actiz, de brancheorganisatie van werkgevers in de zorg. “Onze medewerkers denken niet: ‘Ik ben bezig met mensenrechten’. Ze zijn bezig met een cliënt.” Hij is blij met het rapport van het college, dat een al ingezette trend onderstreept: vroeger ging het in verpleeghuizen vooral om de veiligheid en verzorging van bewoners, nu is er ook oog voor de kwaliteit van hun leven. Vorig jaar lanceerde staatssecretaris Van Rijn van volksgezondheid al het programma ‘Waardigheid en trots’, om de verpleeghuiszorg verder te verbeteren.
AD 03.02.2016 De Haagse rechtbank heeft gisteren Mika Thuiscoach officieel failliet verklaard. Hierdoor breken onzekere tijden aan voor de 40 werknemers en ruim 400 cliënten die afhankelijk zijn van de zorg van de thuiscoaches.
We hebben steeds gedacht dat de oplossing nabij was, aldus Renier Engelen, FNV.
Mika Thuiscoach raakte eind vorig jaar in de financiële problemen en moest zelfs surseance van betaling aanvragen. De afgelopen weken voerden medewerkers van Mika Thuiscoach en de vakbonden actie om het bedrijf te redden. Daarbij deden zij met name een beroep op aandeelhouders Fundis en Kwadraad en de betrokken gemeenten, waaronder Zoetermeer. Maar ondanks meerdere gesprekken is nu alsnog het doek gevallen voor de organisatie.
Mika Thuiscoach biedt hulp aan kwetsbare gezinnen met mensen die meerdere, vaak psychische, problemen hebben. Belangrijkste doel is cliënten te helpen bij het ontwikkelen van een dagelijkse routine en hen te leren weer zelfstandig te zijn.
Mika Thuiscoach is actief in de hele regio, maar met name in Gouda en Zoetermeer. De veertig personeelsleden worden vandaag bijgepraat over de gevolgen van het faillissement.
Ik ben nu eindelijk goed op weg en nu dreigt alles wat ik heb opgebouwd weer afgebroken te worden, aldus Zoetermeerse mevrouw Amejar.
Teleurstelling
Volgens aandeelhouder Fundis hebben de problemen alles te maken met de lagere tarieven die gemeenten hanteren. ,,In veel gemeenten zijn die 25 tot 30 procent gedaald,” laat Fundis in een reactie weten. Het bedrijf geeft aan dat het in Gouda en Zoetermeer is gaan praten over het verhogen van deze tarieven in 2017, zodat Mika alsnog zou kunnen overleven. ,,Maar deze gemeenten gaven aan dat een aanpassing van de tarieven niet te verwachten valt.”
Het faillissement zorgt voor veel teleurstelling bij de vakbonden. ,,Dit was niet nodig,” aldus Renier Engelen van de FNV. ,,Met een relatief kleine investering was Mika te redden. Wij hebben steeds gedacht dat de oplossing dichtbij was, maar dat vraagt medewerking van alle partijen.” Door het faillissement breken onzekere tijden aan voor de werknemers van Mika en voor de cliënten van het bedrijf. Die benadrukten eerder al het belang van hun vaste begeleiders, juist omdat het in veel gevallen gaat om kwetsbare gezinnen met psychische problemen.
,,Ik kom van zó ver. Ik ben nu eindelijk goed op weg en nu dreigt alles wat ik heb opgebouwd weer afgebroken te worden. Ik kan dat niet aan,” meldt de Zoetermeerse mevrouw Amejar. ,,Ik ben bang om alles wat ik in zes jaar met mijn thuiscoach heb opgebouwd weer kwijt te raken.”
Volgens Fundis wordt gezocht naar oplossingen om de dienstverlening waar mogelijk te continueren en de gevolgen te beperken.
Het begrotingstekort blijft de komende twee jaar hangen op 2,2 procent van het bruto binnenlands product.
‘Nieuwe bezuinigingen daardoor onvermijdelijk,’ zegt president van De Nederlandsche Bank (DNB) Klaas Knot, in een interview met De Financiële Telegraaf.
Foto: CPB
Toen Rutte 2 november 2012 van start ging had Nederland een economie die kromp (-1,1), een begrotingstekort van 3,9%, een staatschuld van 66,4 % en ging de koopkracht achteruit (1,9% ). Als het kabinet de rit uitzit, eindigt het met mooie cijfers. Europees gezien behoren we met onze groei, het lage tekort, de lage staatsschuld, een sterk bedrijfsleven, positieve koopkracht en een relatief lage werkloosheid tot de best presterende landen.
Ombuigen
‘Als het structurele tekort oploopt, zal de politiek opnieuw kritisch naar de overheidsuitgaven moeten kijken. Dan moet men weer ombuigen om op een houdbaar pad te komen,’ aldus Knot.
Volgens berekeningen van DNB blijft het begrotingstekort in 2016 en 2017 hangen op 2,2 procent van het bruto binnenlands product. Daarmee komt het kabinet in de knel met Europese regels. Dat het kabinet de komende vijf jaar 5 miljard euro uittrekt voor lastenverlichting vindt Knot te verantwoorden.
Lastenverzwaring
Volgens Knot is 2016 een ‘atypisch jaar’ omdat de wens voor een lastenverlichting door zowel de maatschappij als de politiek werd gevoeld. ‘Daardoor voldoen wij niet aan de eisen voor het structurele tekort,’ zegt Knot.
‘Ik vind dat het eenmalig een keer kan,’ zegt de DNB-baas. Deze vorm van lastenverlichting schroeft namelijk de lasten op arbeid terug, en we zijn de crisis uitgekomen met lastenverzwaring op arbeid.
De Eerste Kamer stemt dinsdagavond 22.12.2015 over de belastingverlaging van 5 miljard voor burgers en bedrijven. Een ‘ja’ voor het regeringsplan is daarbij vrijwel zeker: hoewel het kabinet geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer, hebben oppositiepartijen CDAen D66aangegeven de lastenverlichting te steunen.
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën probeerde eerder de lastenverlaging er met man en macht doorheen te loodsen. Volgens hem helpen de lagere lasten het economisch herstel. Ook moet het plan leiden tot 35.000 nieuwe banen.
Knot wil geen uitspraken doen over hoeveel er bezuinigd moet worden of waarop. Dat hangt ervan af of de raming van DNB blijkt te kloppen: dat wordt volgend jaar duidelijk. Volgens hem moet het kabinet een buffer opbouwen. Knot verwacht dat, op het moment dat de ramingen van de DNB uitkomen, het kabinet daar ook iets aan gaat doen.
CPB – CBS
Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelde voor heel 2015 onlangs een tekort van 2,1 procent. Volgens het CBS ligt dat doel duidelijk binnen bereik. Om het doel te halen moet het tekort in het vierde kwartaal worden beperkt tot hoogstens 3 miljard euro. De afgelopen drie jaar lukte dit in de laatste drie maanden van het jaar.
Gegroeid
Het CBS meldde verder op basis van een nieuwe raming dat de Nederlandse economie in het derde kwartaal met 0,1 procent is gegroeid ten opzichte van het voorgaande kwartaal. De nieuwe schatting is gelijk aan de eerste raming, die medio november werd gepubliceerd.
Het statistiekbureau kwam ook met positief nieuws over de portemonnee van huishoudens. Het beschikbaar inkomen steeg in het derde kwartaal gemiddeld met 1,5% vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Cao-lonen lagen hoger en er waren meer mensen aan het werk dan een jaar eerder. Verder zijn zelfstandigen meer gaan verdienen.
Het Belastingplan waarvoor nu een meerderheid is, brengt tweeverdieners goed nieuws. Hebben ze kinderen, dan kan helemaal de vlag uit. Maar waarom kostte dat een half jaar? Lees hier de analyse terug. (+)
De koopkrachtplaatjes kunnen nu dus definitief worden opgesteld nu het Belastingplan voor 2016 met de vijf miljard euro lastenverlichting dinsdagavond door de Eerste Kamer is goedgekeurd.
Asscher wijst erop dat de koopkrachtcijfers geen rekening houden met de werksituatie en gezinssamenstelling van mensen. Wie zijn baan verliest of een kind krijgt, heeft al snel minder te besteden. Wie een bonus ontvangt of promotie heeft gemaakt, is vaak juist vele procenten beter af.
De meeste Nederlanders gaan er volgend jaar op vooruit, meer nog dan op Prinsjesdag werd voorspeld. De gemiddelde koopkracht stijgt met 1,8 procent.
Dat is zo’n 800 euro per huishouden per jaar, schrijft minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Zo’n stijging is sinds 2006 niet meer voorgekomen. Maar wie profiteren ervan, en wie niet? Een overzicht.
* Het blijkt dat vooral werkenden met een lager inkomen hun financiële situatie zien verbeteren. Hun koopkracht gaat fors omhoog. Dat komt onder meer door de belastingverlagingen van 5 miljard die zijn opgenomen in het Belastingplan. Dat plan kon onlangs tóch nog op goedkeuring rekenen van D66. Dinsdag is het aangenomen door het parlement. Neem een alleenstaande met minimumloon: deze gaat er in de nieuwste cijfers 5,8 procent op vooruit.
* Werknemers ontvangen in 2016 gemiddeld bijna 1.200 euro meer. Hun koopkracht stijgt met 3 procent. Een alleenverdiener met kinderen en met modaal inkomen stijgt 2,5 procent, bij twee keer modaal is de procentuele toename 0,8 procent. Dus hoe meer je verdient, hoe minder je erbij krijgt.
* Ook alle tweeverdieners zien hun koopkracht toenemen: de stijging varieert van 1,9 tot 4,3 procent.
* Ook mensen met een uitkering en AOW’ers gaan profiteren, gemiddeld met 0,7 procent.
90 procent van de Nederlanders profiteert, aldus Asscher. Maar er zijn ook mensen die geen positief effect zullen merken – of zelfs in hun koopkracht dalen.
* Voor gepensioneerden met een aanvullend pensioen of vermogen kan het volgend jaar tegenvallen. Dat is volgens het kabinet onder meer te wijten aan hogere inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering (Zvw).
* Personen die rond de 60.000 euro verdienen, zullen op hun loonstrookje zien dat ze er zeker iets op achteruitgaan. Zij ontvangen minder belastingkorting als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting.
De loonstijging wordt niet aan iedereen in januari al toegekend, is te lezen in de brief. Dit is allemaal wel meegenomen in de Koopkracht. De loonstrookjes zijn daardoor iets minder gunstig dan de koopkrachtcijfers.
Tabel: Koopkrachtontwikkeling van de voorbeeldhuishoudens.
Sowieso trekt de economie weer aan en dus neemt het consumentenvertrouwen toe.
Wie helemaal vrolijk wil worden, doet er goed aan De sociale staat van Nederland 2015 te lezen. Uit het deze maand verschenen rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau rijst het beeld op van een samenleving met een zeer hoge kwaliteit van leven en relatief tevreden burgers.
Telegraaf 02.05.2016 De Nederlandse overheid heeft de economie in de beginfase van de crisis voor een diepere terugval behoed. Dat komt vooral doordat de overheid niet direct is gaan bezuinigen toen het vanaf 2009 met de economie bergafwaarts ging, blijkt uit een maandag gepubliceerd onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB).
In 2012 lag het bruto binnenlands product (bbp) hierdoor 6,5 procent hoger en de werkloosheid 5 procentpunt lager dan als de overheid met de economie mee gekrompen zou zijn, stellen de rekenmeesters. Daarna werden echter stevige besparingen doorgevoerd op onder meer het ambtenarenapparaat en de collectieve zorguitgaven. Dit heeft de economie weer afgeremd. Per saldo was er in 2015 nog wel sprake van een positieve impuls op de economie, aldus het CPB.
Telegraaf 20.04.2016 Op het ministerie van Financiën is woensdagavond overleg gevoerd tussen regering en coalitiepartijen over de begroting voor 2017 en ook van de rest van dit jaar.
Bekeken werd wat voor elk ministerie nodig is en waar dat geld vandaan moet komen. Dat er niet genoeg is om aan alle wensen tegemoet te komen, is wel duidelijk. Dat er voor veiligheid veel geld nodig is ook. Het huishoudboekje voor de rest van dit jaar wordt eind mei behandeld in de ministerraad. De begroting voor 2017 wordt gepresenteerd op Prinsjesdag.
De verdeling wordt nog moeilijker doordat de salarisverhoging voor ambtenaren sterker op de begroting drukt dan verwacht. Ook de verminderde aardgasbaten helpen niet mee.
Na het overleg reageerden alleen de fractievoorzitters kort. ,,Er zijn meevallers en tegenvallers. U zult het in september zien”, zei VVD-voorman Halbe Zijlstra. ,,Deze coalitie is de afgelopen jaren overal uitgekomen.”
Ook PvdA-leider Diederik Samsom verwacht dat de partijen eruit komen. ,,De minister van Financiën heeft geschetst waar we staan. Het eindbeeld moet nog komen”, stelde hij. Samsom noemde de dalende werkloosheid als voorbeeld van een meevaller.
Bij het overleg waren onder anderen ook premier Mark Rutte, de ministers Jeroen Dijsselbloem (Financiën) en Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) en Tweede Kamerleden Henk Nijboer (PvdA) en Mark Harbers (VVD) aanwezig. Minister Dijsselbloem gaat nu verder praten met de ministeries.
Telegraaf 20.04.2016 Op het ministerie van Financiën is het overleg begonnen tussen regering en coalitiepartijen over de begroting voor 2017 en ook van de rest van dit jaar.
Bekeken wordt wat voor elk ministerie nodig is en waar dat geld vandaan moeten komen. Dat er niet genoeg is om aan alle wensen tegemoet te komen, is wel duidelijk. Dat er voor veiligheid veel geld nodig is ook. Het huishoudboekje voor de rest van dit jaar wordt eind mei behandeld in de ministerraad. De begroting voor 2017 wordt gepresenteerd op Prinsjesdag.
Bij het overleg zitten premier Mark Rutte, de ministers Jeroen Dijsselbloem (Financiën) en Lodewijk Asscher (Sociale Zaken), PvdA-leider Diederik Samsom en zijn fractiegenoot Henk Nijboer en VVD-voorman Halbe Zijlstra en het eveneens liberale Kamerlid Mark Harbers.
Telegraaf 20.06.2016De stemming onder consumenten is in april weer positief, meldt CBS. Het consumentenvertrouwen komt in april uit op 1. In maart was dat -4.
Vooral het oordeel over het economisch klimaat verbetert sterk. De koopbereid neemt ook iets toe.Met 1 ligt het consumentenvertrouwen in april ruim boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (-8). Het vertrouwen bereikte in april 2000 de hoogste stand ooit (27). Het dieptepunt werd bereikt in februari 2013 (-44).
Oordeel over de economie verbetert aanzienlijkConsumenten oordelen in april een stuk positiever over de economie dan in maart. De deelindicator Economisch klimaat komt uit op 4, tegen -7 in maart. Zowel het oordeel over de afgelopen 12 maanden als de komende 12 maanden verbetert aanzienlijk.
De koopbereidheid neemt ook iets toe in april. Deze deelindicator van het consumentenvertrouwen komt uit op -1, tegen -2 in maart. Dat komt doordat consumenten de tijd gunstiger vinden voor het doen van grote aankopen.
Telegraaf 19.04.2016 Nu minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem alle ministers heeft gehoord over hun wensen voor de begroting, heeft hij er woensdagavond overleg over met de fractievoorzitters van de coalitiepartijen VVD en PvdA. Ook de Kamerleden die voor deze partijen Financiën in hun dossier hebben, zullen aanwezig zijn, zo klinkt het in politiek Den Haag.
Bekeken wordt wat voor elk ministerie nodig is en waar dat geld vandaan moeten komen. Dat er echt niet genoeg is om aan alle wensen tegemoet te komen, is wel duidelijk. Het huishoudboekje wordt eind mei behandeld in de ministerraad.
Telegraaf 15.04.2016 Het beeld van de Nederlandse economie lijkt niet verder te verbeteren. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van cijfers van de afgelopen periode.
De afgelopen maanden liet de zogenoemde conjunctuurklok van het CBS een steeds stijgende lijn zien. Deze maand is het beeld echter iets minder dan in maart. Op de meeste vlakken gaat het nog wel beter dan de langjarige trend.
Het vertrouwen van ondernemers in de industrie nam in maart toe. Ze waren positiever over de productie in de komende drie maanden, maar waren minder positief over de orderportefeuille. Consumenten zijn ondertussen iets negatiever geworden over het economisch klimaat. Wel verbeterde de koopbereidheid iets. Zowel het producenten- als het consumentenvertrouwen liggen echter boven hun langjarig gemiddelde, aldus het CBS.
NU 12.04.2016 De komende maanden zijn van de regering nog forse inspanningen nodig om de begroting voor 2017 aan de Europese regels te laten voldoen, stelt de Raad van State (RvS) dinsdag in haar voorjaarsrapportage.
De raad houdt in Nederland toezicht op naleving van de Europese begrotingsregels.
Het feitelijke begrotingstekort daalt dankzij het aanhoudende herstel van de economie volgend jaar naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Maar het structureel tekort, dat geen rekening houdt met de meewind van de gestage economische groei, loopt in 2016 op.
Zowel in 2016 als 2017 overschrijdt dit structurele tekort de Europese middellangetermijndoelstelling van 0,5 procent van het bbp.
Om aan de Europese afspraken te voldoen, zou de regering volgens de ramingen van het Centraal Planbureau haar uitgaven in 2017 met 2,7 miljard euro moeten verminderen. De lasten zouden daarnaast met 1,2 miljard euro moeten worden verzwaard.
De RvS beoordeelde het jaarlijkse huishoudboekje (het zogenoemde Stabiliteitsprogramma) dat de regering vóór 1 mei aan de Europese Commissie moet uitbrengen. De raad wijst erop dat de huidige ramingen met relatief veel (internationale) onzekerheden zijn omgeven.
Dijsselbloem
Volgens Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) staat het huishoudboekje er goed voor, ondanks het begrotingstekort en de te hoge nationale schuld. Het is de bedoeling dat die de komende jaren verder worden verlaagd.
”Omdat we onze eigen Nederlandse begrotingsregels gewoon toepassen, zullen we volgend jaar voldoen aan de Europese regels”, zei hij tegen nieuwszender RTL Z.
”Daar is Nederland ook aan gehouden. En dat kan ook. We bewegen ons gestaag in de goede richting.”
Telegraaf 12.04.2016 Volgens de Raad van State moet de regering de komende maanden nog forse inspanningen nodig om de begroting voor 2017 aan de Europese regels te laten voldoen. De uitgaven moeten lager, de lasten hoger.
Dat stelde de Raad van State (RvS) dinsdag in haar voorjaarsrapportage. De raad houdt in Nederland toezicht op naleving van de Europese begrotingsregels.
Het feitelijke begrotingstekort daalt dankzij het aanhoudende herstel van de economie volgend jaar naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Maar het structureel tekort, dat geen rekening houdt met de meewind van de gestage economische groei, loopt in 2016 op. Zowel in 2016 als 2017 overschrijdt dit structurele tekort de Europese middellangetermijndoelstelling van 0,5 procent van het bbp.
Om aan de Europese afspraken te voldoen zou de regering volgens de ramingen van het Centraal Planbureau haar uitgaven in 2017 met 2,7 miljard euro moeten verminderen. De lasten zouden daarnaast met 1,2 miljard euro moeten worden verzwaard.
De RvS beoordeelde het jaarlijkse huishoudboekje (het zogenoemde Stabiliteitsprogramma) dat de regering vóór 1 mei aan de Europese Commissie moet uitbrengen. De raad wijst erop dat de huidige ramingen met relatief veel (internationale) onzekerheden zijn omgeven.
Volgens Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) staat het huishoudboekje er goed voor, ondanks het begrotingstekort en de te hoge nationale schuld. Het is de bedoeling dat die de komende jaren verder worden verlaagd.
“Omdat we onze eigen Nederlandse begrotingsregels gewoon toepassen, zullen we volgend jaar voldoen aan de Europese regels”, zei hij op RTLZ. “Daar is Nederland ook aan gehouden. En dat kan ook. We bewegen ons gestaag in de goede richting.”
AD 12.04.2016 De komende maanden zijn van de regering nog forse inspanningen nodig om de begroting voor 2017 aan de Europese regels te laten voldoen. Dat stelde de Raad van State (RvS) dinsdag in haar voorjaarsadvies.
Het feitelijke begrotingstekort daalt dankzij het aanhoudende herstel van de economie volgend jaar naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Maar het structureel tekort, dat geen rekening houdt met de meewind van de gestage economische groei, loopt in 2016 op. Zowel in 2016 als 2017 overschrijdt dit structurele tekort de Europese middellangetermijndoelstelling van 0,5 procent van het bbp.
Adviezen
Om aan de Europese afspraken te voldoen zou de regering volgens de ramingen van het Centraal Planbureau haar uitgaven in 2017 met 2,7 miljard euro moeten verminderen. De lasten zouden daarnaast met 1,2 miljard euro moeten worden verzwaard.
De RvS beoordeelde het jaarlijkse huishoudboekje (het zogenoemde Stabiliteitsprogramma) dat de regering vóór 1 mei aan de Europese Commissie moet uitbrengen. De raad wijst erop dat de huidige ramingen met relatief veel (internationale) onzekerheden zijn omgeven.
Telegraaf 12.04.2016 De Nederlandse economie groeit dit en volgend jaar nagenoeg even sterk als in 2015. Dat stelt het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in nieuwe prognoses voor de Nederlandse economie, die dinsdag werden gepubliceerd.
De Nederlandse economie groeit volgens het fonds dit jaar met 1,8 procent, na een plus van 2 procent in 2015. In 2017 wordt naar verwachting een groei van 1,9 procent gerealiseerd. De voorspelling voor 2016 is nu een fractie lager dan in februari.
De werkloosheid in Nederland neemt dit jaar naar verwachting af van 6,9 naar 6,4 procent van de beroepsbevolking. Voor 2017 wordt een verdere afname naar 6,2 procent voorzien. De inflatie blijft volgens de modellen van het IMF bijzonder laag, met 0,3 procent dit jaar en 0,7 procent in 2017.
De prognoses voor de Nederlandse economie komen nagenoeg overeen met die van het Centraal Planbureau.
AD 12.04.2016 De Nederlandse economie groeit dit en volgend jaar nagenoeg even sterk als in 2015. Dat stelt het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in nieuwe prognoses voor de Nederlandse economie, die dinsdag werden gepubliceerd als onderdeel van een rapport over de wereldeconomie. Wereldwijd valt de economische groei de komende tijd waarschijnlijk lager uit dan eerder werd verwacht, terwijl de kans op een nog slechtere uitkomst is gegroeid.
De Nederlandse economie groeit volgens het fonds dit jaar met 1,8 procent, na een plus van 2 procent in 2015. In 2017 wordt naar verwachting een groei van 1,9 procent gerealiseerd. De voorspelling voor 2016 is nu een fractie lager dan in februari.
De werkloosheid in Nederland neemt dit jaar naar verwachting af van 6,9 naar 6,4 procent van de beroepsbevolking. Voor 2017 wordt een verdere afname naar 6,2 procent voorzien. De inflatie blijft volgens de modellen van het IMF bijzonder laag, met 0,3 procent dit jaar en 0,7 procent in 2017. De prognoses voor de Nederlandse economie komen nagenoeg overeen met die van het Centraal Planbureau.
Bezorgd
Ten aanzien van de wereldwijde economie waarschuwt het IMF voor diverse risico’s, die de economische groei kunnen laten ontsporen. Zo kan een nieuwe opleving van de onrust op financiële markten, zoals in de eerste maanden van dit jaar, het vertrouwen verder aantasten. Dat zou een stevige rem zetten op investeringen en andere bestedingen. Ook dreigt de uitstroom van kapitaal uit opkomende landen hun economieën steeds verder onder druk te zetten.
Het IMF wijst verder op de bijzonder complexe hervorming van de Chinese economie, die steeds meer wordt gericht op de binnenlandse consumptie en dienstensectoren. Uiteindelijk komt dat proces zowel China als de rest van de wereld ten goede, aldus het IMF. Problemen die onderweg ontstaan kunnen echter grote gevolgen hebben, vooral voor landen in de regio.
Verder vreest het IMF voor een vicieuze cirkel, waarbij het aanhoudend zwakke herstel het groeivermogen van de internationale economie aantast. Daardoor dreigen consumptie en investeringen blijvend op een lager peil te komen dan voorheen.
Minieme verbetering
Het fonds verwacht dat de wereldeconomie dit jaar met 3,2 procent groeit. Dat historisch gezien lage peil zou een minieme verbetering betekenen ten opzichte van 2015. In januari werd voor 2016 echter nog een plus van 3,4 procent voorzien, terwijl drie maanden daarvoor nog op 3,6 procent werd gerekend. De prognose voor 2017 werd marginaal verlaagd, naar 3,5 procent.
Zowel in de Verenigde Staten als in de eurozone valt de groei volgens het IMF dit jaar 0,2 procentpunt lager uit dan eerder voorspeld. Voor de Amerikaanse economie resteert daardoor een verwachte plus van 2,4 procent, terwijl de eurolanden het naar verwachting gemiddeld moeten doen met een vooruitgang van 1,5 procent. Voor China wordt een verzwakking van circa 7 naar 6,5 procent voorspeld.
Telegraaf 12.04.2016 De overheid heeft dinsdag 875 miljoen euro opgehaald met de heropening van een 30-jarige staatslening. Het gemiddelde rendement op de lening kwam uit op 0,99 procent.
De lening, met een couponrente van 2,75 procent, loopt tot 15 januari 2047. De omvang van de lening liep dinsdag op tot 11 miljard euro. De overheid mikte op een opbrengst van 750 miljoen tot 1,25 miljard euro.
Telegraaf 02.04.2016 Uit de meest recente economische cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat het kabinet Rutte 2 een aantal goede economische prestaties heeft geleverd en als het de rit uitzit, eindigt met mooie resultaten. Een regeringscoalitie van Rutte 3 met vier partijen zal op hoofdlijnen het beleid van Rutte 2 voortzetten, maar wel met een effectiever arbeidsmarktbeleid.
Op dit moment zijn de politieke partijen bezig met het opstellen van hun verkiezingsprogramma’s. Daarbij maken ze gebruik van gegevens van het Centraal Planbureau (CPB). Die hebben ze nodig om te kunnen beoordelen of ze de beloften aan de kiezers kunnen waarmaken. Deze week publiceerde het CPB de Middellangetermijnverkenning 2018-2021 die alle economische cijfers bevat die de opstellers van de programma’s nodig hebben. Daarbij wordt uit gegaan van ‘ongewijzigd beleid’. Dat wil zeggen dat alle besluiten die Rutte 2 heeft genomen en de effecten daarvan doorlopen tot 2021.
Uit de CPB-berekening blijkt dat zonder nieuw beleid deze besluiten in de regeerperiode 2017-2021 zullen leiden tot een gemiddelde jaarlijkse groei van 1,8% en in 2021 tot een werkloosheid van 5,5% en een begrotingsoverschot van 0,6% BBP. In hun programma’ s bepalen partijen hoe het beleid van het nieuwe kabinet er uit moet zien als zij meeregeren. Zo kunnen ze andere uitkomsten realiseren dan met ongewijzigd beleid, bijvoorbeeld een hogere groei, een lagere werkloosheid, meer koopkracht, of geen overschot. Daarvoor moeten ze zelf nieuwe maatregelen bedenken.
Gaan we af op de cijfers van het CPB, die met veel onzekerheden zijn omgeven, dan zal een nieuw kabinet weinig financiële ruimte hebben voor een opzienbarend nieuw beleid, maar ook niet kunnen beschikken over extra middelen om de groei aan te jagen of bijvoorbeeld bezuinigingen op de zorg terug te draaien. De belangrijkste kerncijfers hebben we in onderstaande tabel op een rijtje gezet, waarbij we starten met Rutte 2 in 2012 en eindigen met de CPB-prognose 2018-2021.
Foto: CPB
Toen Rutte 2 november 2012 van start ging had Nederland een economie die kromp (-1,1), een begrotingstekort van 3,9%, een staatschuld van 66,4 % en ging de koopkracht achteruit (1,9% ). Als het kabinet de rit uitzit, eindigt het met mooie cijfers. Europees gezien behoren we met onze groei, het lage tekort, de lage staatsschuld, een sterk bedrijfsleven, positieve koopkracht en een relatief lage werkloosheid tot de best presterende landen.
Nederland zit nu in de kopgroep, maar in 2012 was dat de Europese achterhoede. Rutte 2 is er ook in geslaagd de overheidsuitgaven terug te dringen, vooral op het terrein van de zorg en sociale zekerheid. Deze oplopende uitgaven zouden zonder bezuinigingen onbetaalbaar zijn geworden. Een negatief punt is het ineffectieve werkgelegenheidsbeleid: Rutte 2 eindigt met een werkloosheid van 6,3% en begon met 5,8 %. Minpunten zijn ook de gestegen lastendruk en het ondermaatse klimaatbeleid.
Volgens internationale denktanks en economische deskundigen zijn de belangrijkste verdiensten van Rutte 2 het gezond maken van de overheidsfinanciën , de sterke economie en het behoud van de sociale verzorgingsstaat in een wereld waar zorg en sociale zekerheid op de tocht staan. Wij zijn het daarmee eens . Als het gaat om de beste stelsels van gezondheidszorg, sociale zekerheid en pensioenen behoort Nederland tot de wereldtop. Toch staan we internationaal niet bekend als een land dat daarop trots is.
Maar veeleer als een land van somberaars en klagers. Volgens opiniepeilingen hebben die een grote aanhang en verlangen ze naar een nieuw kabinet dat het veel beter zal gaan doen dan Rutte 2. Kijken we naar de goede prestaties van Rutte 2, die door tegenstanders worden weggehoond, dan vragen wij ons af met welke maatregelen een nieuw kabinet betere resultaten kan bereiken. Om een meerderheid in de Senaat te kunnen realiseren wordt in politiek Den Haag nu al uitgegaan van een nieuwe regeringscoalitie die bestaat uit vier partijen die allemaal hun stempel op het beleid willen zetten. Wilders heeft nu al gezegd dat zijn PVV ,die hoog in de peilingen staat, niet mee zal doen.
Ongewijzigd beleid
Als het beleid van Rutte 2 door een nieuw kabinet ongewijzigd wordt voorgezet dan groeit onze economie met gemiddeld 1,8% per jaar, daalt de werkloosheid licht en zal Nederland in 2021 een begrotingsoverschot hebben van 0,6% BBP en een staatsschuld van 54% BBP. De tegenstanders van Rutte 2 die het kabinet van potverteren beschuldigen, zul je nu niet meer horen.
Ook critici die stellen dat Rutte 2 de economie kapot bezuinigt en onze zorg en sociale zekerheid heeft afgebroken, vallen door de mand en zeker politieke partijen die deze bezuinigingen willen terugdraaien. We hebben alvast uitgerekend dat daarmee een bedrag is gemoeid van ten minste 7 miljard euro en dat geld hebben ze niet. Kijken we naar de zorguitgaven dan zullen deze bij ongewijzigd beleid in de periode 2017 -2021 oplopen van 9,4% BBP naar 9,9% BBP.
Deze forse stijging treedt op doordat de kostenbesparende zorgakkoorden van minister Schippers eind volgende jaar aflopen, maar ook door onvermijdelijke kostenstijgingen in de zorg door vergrijzing en de inzet van nieuwe dure technologie. Daardoor krijgt een nieuw kabinet te maken met een groei van de zorguitgaven met 4,9% per jaar die de zorg onbetaalbaar maakt. Daarom zijn bezuinigingsmaatregelen en premieverhogingen onontkoombaar.
De politieke situatie en deze cijfers maken duidelijk dat de formatie van een kabinet, na maart 2017, moeizaam zal zijn. Ook al omdat de nieuwe coalitie er niet aan ontkomt om net als Rutte 2 met bezuinigen en lastenverzwaringen te komen, wordt in politiek Den Haag al gegokt op een kabinet Rutte 3 dat op hoofdlijnen het beleid van Rutte 2 zal voortzetten, maar wel met een effectiever arbeidsmarktbeleid.
Telegraaf 31.03.2016 Nederland heeft de staatsschuld redelijk op orde, blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Planbureau. Maar betekent dat dat het kabinet Rutte sterker uit de crisis is gekomen? Martin Visser denkt van niet.
Trouw 31.03.2016 Het economisch herstel van de afgelopen jaren houdt aan, maar de koopkracht van huishoudens verbetert niet en die voor werkenden slechts licht. De koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden neemt iets af.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) woensdag. Het onderzoeksbureau verwacht een groei van gemiddeld 1,8 procent per jaar over de periode 2018-2021.
Het CPB benadrukt dat de groei kwetsbaar blijft ‘bij aanhoudende internationale onzekerheden’, zoals terreurdreigingen. Ook een oplaaiende schuldencrisis of een mogelijk uittreden van Groot-Brittannië uit de Europese Unie kan nadelige gevolgen hebben.
Overschot
Het CPB verwacht verder dat de werkloosheid daalt naar 5,5 procent in 2021, tegen 6,5 procent nu. Het overheidssaldo verbetert tot een overschot van 0,6 procent in 2021, waar er nu nog een begrotingstekort is.
De berekeningen van het CPB staan in een verkenning waarmee het bureau traditioneel een jaar voor de verkiezingen komt. Het gaat om een schets van de economische ontwikkeling voor de volgende kabinetsperiode, bij ongewijzigd, reeds ingezet beleid.
Werkgelegenheid
De groei van de consumptie en van de investeringen is bescheiden in vergelijking met de periode 2014-2017. De bestedingen van huishoudens groeien met 1 procent per jaar. Het besteedbaar inkomen van alle huishoudens neemt voornamelijk toe doordat de werkgelegenheid stijgt. De investeringen groeien met 2,7 procent per jaar.
AD 31.03.2016 Het volgende kabinet mag het zonnig inzien: de economie groeit de komende jaren gestaag, het begrotingstekort smelt als sneeuw voor de zon en er is maar liefst 5 miljard euro ‘over’. Al kunnen internationale onzekerheden roet in het eten gooien.
Het was allemaal niet voor niets. Nederland staat er weer goed voor, aldus Mark Harbers.
Eindelijk brengt het Centraal Planbureau goed nieuws na jaren van sombere vooruitzichten. Hadden politieke partijen 4 jaar geleden slechts de keus om te bezuinigen of nog meer te bezuinigen, in de verkiezingsprogramma’s die dit jaar worden geschreven, is eindelijk weer ruimte voor ‘leuke’ dingen, blijkt uit de ‘middellangetermijnverkenning’ die de rekenmeesters gisteren presenteerden.
Tussen 2018 en 2021 groeit de Nederlandse economie een bemoedigende 1,8 procent per jaar. Daardoor komt er zo veel extra belastinggeld binnen, dat het begrotingstekort vanzelf omslaat in een overschot. Sterker nog: er is zelfs 5 miljard euro beschikbaar die het volgende kabinet kan besteden aan ‘leuke dingen’, zonder dat de overheidsvoorzieningen onbetaalbaar worden. Dat geld kan als buffertje dienen, worden geïnvesteerdof in de vorm van lastenverlichting worden teruggegeven aan de burger. Maar daar gaat het CPB niet over: dat is aan de partijen zelf.
Buffertje
Toch valt er voor al die keuzes wat te zeggen. Een buffertje kan van pas komen nu internationale onzekerheden Nederland exportland bedreigen. Een nieuwe schuldencrisis, een Brexit en aanhoudende terroristische dreiging kunnen de economie schaden. Met een stootkussen van 5 miljard euro kunnen nieuwe bezuinigingen worden voorkomen.
Ook een nieuwe ronde lastenverlichting kan echter op zijn plaats zijn. Want hoe ‘fair’ is het dat gewone mensen helemaal niet lijken te profiteren van een aantrekkende economie? Bij de koopkrachttabel staat een weinig opbeurende nul: gemiddeld gaat niemand erop voor- of achteruit. Zoom je iets meer in, dan is er voor werkenden nog wel een mager plusje, maar ouderen en minima leveren in. Of moet een volgend kabinet toch maar liever investeren?
De werkloosheid daalt weliswaar verder, naar 510.000 mensen zonder baan in 2021 (5,5 procent van de beroepsbevolking), maar heel hard gaat dat nog niet. Met een extra impuls voor het onderwijs of vergaande vergroening kan de banenmachine wellicht op gang worden gebracht. Politieke partijen reageerden gisteren opgetogen over de optimistische vooruitzichten van het CPB.
Niet voor niets
Coalitiepartners VVD en PvdA claimen dat het regeringsbeleid ervoor heeft gezorgd dat een volgend kabinet straks zo’n veelbelovende start mag kennen. ,,Het was allemaal niet voor niets,” stelt VVD-Kamerlid Mark Harbers opgetogen. ,,Nederland staat er weer goed voor,” zegt PvdA’er Henk Nijboer.
Tegelijkertijd laten partijen zich nog niet te veel in de kaart kijken. De komende maanden zijn verkiezingsprogrammacommissies hard aan het werk om keuzes te maken. Dat proces moet je vanuit Den Haag niet onnodig belasten, is de gedachte.
BB 30.03.2016 Het rijk is bijna geheel verantwoordelijk voor het overheidstekort. De uitgaven waren in 2015 11 miljard hoger dan de inkomsten. Een jaar eerder was het tekort niet 11 maar 7 miljard.
Dat het tekort is gestegen kwam onder meer door een hogere bijdrage van de centrale overheid aan de lokale overheid en de sociale zekerheidsfondsen van 8 miljard euro. De inkomsten van de centrale overheid stegen met iets minder dan 3 miljard euro. De belastinginkomsten stegen met bijna 8 miljard euro, zowel door belastingmaatregelen als door de groeiende economie. De niet-belastinginkomsten daalden echter sterk. Dat kwam door de aardgasbaten, die afgelopen jaar maar 5 miljard euro bedroegen: een halvering ten opzichte van een jaar eerder. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS. De cijfers zijn de eerste officiële berekeningen van het gerealiseerde overheidstekort en de overheidsschuld van Nederland.
Lokale overheden
Het tekort van de lokale overheid lag in 2015 iets boven de 2 miljard euro, net als de twee jaar ervoor. De gemeenten zagen hun tekort iets toenemen, tot ruim 1 miljard euro. Ook het tekort van de provincies kwam het afgelopen jaar boven de 1 miljard euro uit; in 2014 lag het tekort nog eronder. De uitgaven van de lokale overheid namen door de decentralisatie in het sociale domein toe. De uitgaven aan zorg stegen met 7 miljard euro. De overige uitgaven daalden met 2 miljard euro. Per saldo namen de uitgaven van de lokale overheden 4,5 miljard euro toe. De inkomsten stegen nagenoeg evenveel als de uitgaven. De hogere inkomsten waren vooral extra overdrachten van het rijk als gevolg van de decentralisatie.
Onder de EU-norm
Het totale overheidstekort van Nederland is vorig jaar met 0,6 procentpunt afgenomen naar 1,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De eindstand van het overheidstekort van 1,8 procent is lager dan de prognose van 2,2 procent van het bbp in de Miljoenennota 2016. De recente maartraming van het Centraal Planbureau ging nog uit van 1,9 procent. De daling werd gerealiseerd ondanks een halvering van de aardgasbaten het afgelopen jaar. De Nederlandse overheid kwam in 2015 ruim 12 miljard euro tekort. Dit is 3 miljard euro minder dan in 2014. Nederland voldoet met het tekort van 1,8 procent voor het derde opeenvolgende jaar aan de 3-procentsnorm. In 2012 was het tekort nog dubbel zo hoog en bevond het zich met 3,9 procent van het bbp ruim boven de norm.
Schuld 10 miljard lager
De bruto overheidsschuld daalde het afgelopen jaar met 3,1 procentpunt naar 65,1 procent van het bbp. Dat is wel nog enkele procentpunten boven de Europese schuldnorm van 60 procent. Ter vergelijking: in Frankrijk was de bruto overheidsschuld van Frankrijk eind 2015 ruim 95 procent van het bbp. De overheidsschuld eind 2015 bedroeg 442 miljard euro. Dat is 10 miljard euro minder dan een jaar eerder. De overheid kon de schuld verlagen en het overheidstekort dekken door ontvangsten uit verkoop van financiële bezittingen en aflossingen van verstrekte leningen. Zo werd een deel van de aandelen ABN AMRO op de beurs verkocht. Ook de voortijdige beëindiging van rentederivaten bracht geld in het laatje. De lagere schuldquote komt volgens het CBS niet alleen door de aflossing op de schuld, maar voor een even groot deel ook door stijging van het bbp.
Sociale zekerheid
De sector sociale zekerheidsfondsen behaalde in 2015 een overschot van 1,2 miljard euro na zes jaar van grote tekorten. De afschaffing van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en de invoering van de Wet Langdurige Zorg als gevolg van hervormingen in het sociale domein is daarvan een van de oorzaken. Waar het Awbz-fonds afgelopen jaren forse tekorten liet zien, toonde het Wlz-fonds in zijn eerste jaar een licht overschot. De hervormingen in het sociale domein leidden ook tot een verschuiving van de uitgaven. De sector sociale zekerheidsfondsen hoefde minder zorguitgaven te vergoeden; de gemeenten hebben een deel van de vergoeding van zorg van ouderen en langdurig zieken overgenomen.
VK 30.03.2016 Het volgende kabinet kan een periode van gematigde economische voorspoed tegemoet zien. De economie groeit tot 2021 gestaag met 1,8 procent per jaar, het tekort op de begroting is in dat jaar een overschot, de werkloosheid is gedaald, maar Nederlanders zullen niet meer te besteden krijgen.
Nieuw verkiezingsseizoen: wat verdient de aandacht?
Na 35 jaar saneren kunnen alle politieke partijen nu fundamentele keuzen maken in hun verkiezingsprogramma’s. De overheid heeft de rijksbegroting op orde, zo rekende het CPB voor. Wat moet per se in de verkiezingsprogramma’s staan?De Volkskrant geeft zes voorzetten.
Dat staat in de Middellangetermijnverkenning 2018-2021, de voorspelling van het Centraal Planbureau, de belangrijkste economische adviseur van kabinet en parlement. De CPB-raming is bedoeld als fundament voor de verkiezingsprogramma’s, die tussen nu en november door alle politieke partijen worden gemaakt.
Het CPB bedoelt de Middellangetermijnverkenning ook als zogenoemd basispad voor als partijen besluiten hun verkiezingsbeloften door de neurale rekenmeester door te laten rekenen – uniek in de wereld. Dat doet het CPB sinds 1986 en tot de vorige verkiezingen van 2012 was de doorrekening voor alle partijen en onmisbaar keurmerk te gebruiken tijdens hun verkiezingscampagne.
Kritiek op rekenmodellen
Lees meer;
Het is de vraag of het CPB nog verkiezingsprogramma’s mag doorberekenen. Politieke partijen hebben moeite met de rekenmodellen van het planbureau. Groenlinks vindt bijvoorbeeld dat er te weinig wordt gekeken naar het welzijn van mensen – een grootheid waar het CPB niks mee kan. Lees hierhet artikel.
In Spanje kijken ze met jaloezie naar het Nederlands CPB. Tegengif tegen het populisme, schrijft El País. Lees hier het stuk van onze correspondente Maartje Bakker.
Nu twijfelen vrijwel alle partijen eraan of ze hun verkiezingsprogramma nog wel door het CPB willen laten doorrekenen. Ze menen dat de economische modellen die het planbureau gebruikt, steeds minder met de werkelijkheid te maken hebben. Doordat de werking van die modellen bekend is, kunnen schrandere partijspecialisten hun resultaten gunstig laten uitpakken, waardoor de geloofwaardigheid van het CPB en hun doorrekeningen onder druk komen te staan.
Het basispad dat uit de raming van vanmorgen blijkt, gaat ervan uit dat er geen kabinet is dat beleid maakt en aldus de economie wil sturen. Het CPB constateert dat de economische groei, die de rekenaars zien, ongewis wordt gemaakt door ‘aanhoudende internationale onzekerheden’. Dat blijft het voor het volgende kabinet. Als het huidige kabinet Rutte II de rit uitzit, begint die volgende kabinetsperiode in 2017 en duurt tot maximaal 2021.
Met die ‘grote internationale onzekerheden’ bedoelt het CPB de ontwikkelingen in de EU waar Groot-Brittannië uit dreigt te stappen en het gevaar van een voortdurende schuldencrisis ondanks draconische maatregelen van de Europese Centrale Bank nog niet is geweken. Ook gaat het hier om de aanhoudende terroristische dreiging en de onzekere economische groei in China. Nederland is met zijn op het buitenland gerichte, open economie bovengemiddeld kwetsbaar voor ontwikkelingen van buiten.
De onzekerheden daargelaten ziet het CPB gunstige ontwikkelingen voor de overheidsfinanciën. Een begrotingsoverschot (van 0,6 procent van het bruto binnenlands product) zou in 2021 voor het eerst in circa 15 jaar zijn. Het overschot zou dan het gevolg zijn van meer belastinginkomsten en minder overheidsuitgaven.
Keerzijde van de gunstige ontwikkelingen is dat huishoudens de komende vijf jaar er niet op hoeven te rekenen dat ze meer uit kunnen geven. De gemiddelde koopkracht van iedereen samen zal ‘bij ongewijzigd beleid’ niet stijgen. Werkenden gaan er iets op vooruit, gepensioneerden en mensen met een uitkering gaan er op achteruit.
Dat verschil in koopkracht tussen mensen met en zonder een baan neemt na 2021 alleen maar toe, voorspelt het CPB. Een belangrijke factor in het uitblijven koopkrachtstijging is de stijging van de zorgverzekeringspremies die weer het gevolg zijn van de hogere uitgaven van zorgverzekeraars.
Trouw 30.03.2016 Het economisch herstel van de afgelopen jaren houdt aan, maar de koopkracht van huishoudens verbetert niet en die voor werkenden slechts licht. De koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden neemt iets af.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) woensdag. Het onderzoeksbureau verwacht een groei van gemiddeld 1,8 procent per jaar over de periode 2018-2021.
Het CPB benadrukt dat de groei kwetsbaar blijft ‘bij aanhoudende internationale onzekerheden’, zoals terreurdreigingen. Ook een oplaaiende schuldencrisis of een mogelijk uittreden van Groot-Brittannië uit de Europese Unie kan nadelige gevolgen hebben.
Overschot
Het CPB verwacht verder dat de werkloosheid daalt naar 5,5 procent in 2021, tegen 6,5 procent nu. Het overheidssaldo verbetert tot een overschot van 0,6 procent in 2021, waar er nu nog een begrotingstekort is.
De berekeningen van het CPB staan in een verkenning waarmee het bureau traditioneel een jaar voor de verkiezingen komt. Het gaat om een schets van de economische ontwikkeling voor de volgende kabinetsperiode, bij ongewijzigd, reeds ingezet beleid.
Werkgelegenheid
De groei van de consumptie en van de investeringen is bescheiden in vergelijking met de periode 2014-2017. De bestedingen van huishoudens groeien met 1 procent per jaar. Het besteedbaar inkomen van alle huishoudens neemt voornamelijk toe doordat de werkgelegenheid stijgt. De investeringen groeien met 2,7 procent per jaar.
Telegraaf 30.03.2016 Het economisch herstel van de afgelopen jaren houdt aan, met een groei van 1,8 procent per jaar over de periode 2018-2021. Wel blijven de ramingen met onzekerheden omgeven, want de internationale situatie kan zo omslaan.
Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van het Centraal Planbureau. De rekenmeesters komen traditioneel een jaar voor de verkiezingen met een doorkijkje naar de middellange termijn. Op basis van deze voorspelling kunnen politieke partijen hun verkiezingsprogramma’s in elkaar gaan zetten.
Volgens het CPB daalt de werkloosheid naar 5,5 procent in 2021. Waar er nu nog een overheidstekort is, is er in 2021 een overschot van 0,6 procent. De inflatie bedraagt 1,6 procent. Helaas verbetert de koopkracht van huishoudens niet in de ramingsperiode. Voor de voorspellingen gaat het CPB ervan uit dat niets aan het beleid wordt gewijzigd. In de praktijk gaat dat natuurlijk wel gebeuren als er een nieuw kabinet zit. Volgend jaar maart staan er verkiezingen gepland.
Internationaal zijn er grote onzekerheden die het beeld zo kunnen doen omslaan. Een vertrek van Groot-Brittannië uit de EU hangt nadrukkelijk boven de markt en ook een nieuwe schuldencrisis kan roet in het eten gooien. Daarnaast is er nog een aanhoudende terroristische dreiging en is er onzekerheid over het monetaire beleid van Europa en de VS. De groei in China en andere opkomende landen kan fors terugvallen met gevolgen voor de wereldeconomie. Al deze factoren kunnen remmend werken op de economische groei, de inflatie en de ontwikkeling van de werkgelegenheid in Nederland.
Huishoudens kunnen in de jaren 2018-2021 niet rekenen op een koopkrachtstijging. Dit geldt voor het mediane huishouden, zonder verandering in gezins- of werksituatie. Werkenden zien hun koopkracht licht toenemen door een reële contractloonstijging van 0,3 procent per jaar. De koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden neemt echter af met 0,2 procent per jaar, mede door een beperkte indexatie van de aanvullende pensioenen. Na 2021 neemt de inkomensongelijkheid verder toe. Het CPB presenteerde voor het eerst de ontwikkeling in de inkomensongelijkheid op de lange termijn in een middellangetermijnverkenning.
VK 25.03.2016 Het tekort en de schuld van de overheid zijn vorig jaar flink afgenomen. De beursgang van ABN AMRO en aflossing van verstrekte leningen brachten een flinke voorraad geld in het laatje.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) slonk het gat op de overheidsbegroting vorig jaar tot 1,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp), wat neerkomt op een daling van 0,6 procent. De overheid kwam in 2015 ruim 12 miljard euro tekort, 3 miljard minder dan in 2014.
Daarmee voldoet Nederland voor het derde achtereenvolgende jaar aan de 3-procentnorm van Brussel. Het tekort is wel iets lager uitgekomen dan werd aangenomen. De Miljoenennota van een half jaar geleden ging nog uit van 2,2 procent en de recente maartraming van het Centraal Planbureau (CPB) van 1,9 procent.
De overheidsschuld liep 10 miljard euro terug tot 442 miljard euro. Toch voldoet Nederland nog niet aan de Europese schuldnorm. De zogeheten schuldquote kwam uit op 65,1 procent. Dit was 3,1 procent lager dan eind 2014, maar nog wel boven de Europese schuldnorm van 60 procent.
De aardgasbaten zijn daarbij bijna gehalveerd, tot 5 miljard euro. Mede door het verder dichtdraaien van de gaskraan in Groningen, in verband met aardbevingsrisico’s, liep het tekort bij de centrale overheid toch op. De uitgaven van de centrale overheid waren 11 miljard euro hoger dan de inkomsten. Een jaar eerder ging het nog om 7 miljard meer uitgaven.
De centrale overheid moest ook meer geld afdragen aan lokale overheden. De uitgaven van bijvoorbeeld gemeenten namen toe doordat zij er veel sociale taken bij hebben gekregen. Gemeenten en provincies zagen hun tekort uiteindelijk iets toenemen, elk tot ruim 1 miljard euro. De sociale zekerheidsfondsen eindigden 2015, na zes jaar van grote tekorten, weer met een overschot van 1,2 miljard euro.
Hardere groei Nederlandse economie
Ook bleek vrijdag dat de Nederlandse economie vorig jaar iets harder is gegroeid dan eerder werd aangenomen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de groei naar boven bijgesteld naar 2,0 procent, waar in eerdere raming nog werd uitgegaan van 1,9 procent.
Het licht positievere cijfer is te danken aan de overheidsuitgaven. Die kwamen in de nieuwe berekening iets hoger uit dan gedacht. Ook bleken er in het vierde kwartaal meer banen bij te zijn gekomen, namelijk 60.000 in plaats van 48.000.
Het algemene beeld van de economie blijft hetzelfde. Het verder dichtschroeven van de gaskraan in Groningen drukte de groei zoals eerder gemeld met ongeveer 0,4 procentpunt.
Trouw 25.03.2016 De Nederlandse economie is vorig jaar iets harder gegroeid dan eerder werd aangenomen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de groei naar boven bijgesteld naar 2,0 procent, waar in eerdere raming nog werd uitgegaan van 1,9 procent.
Het licht positievere cijfer is te danken aan de overheidsuitgaven. Die kwamen in de nieuwe berekening iets hoger uit dan gedacht. Ook bleken er in het vierde kwartaal meer banen bij te zijn gekomen, namelijk 60.000 in plaats van 48.000.
Het algemene beeld van de economie blijft hetzelfde. Het verder dichtschroeven van de gaskraan in Groningen drukte de groei zoals eerder gemeld met ongeveer 0,4 procentpunt.
Het groeicijfer voor het vierde kwartaal (0,3 procent op kwartaalbasis) heeft het statistiekbureau niet herzien. Maar de twee voorgaande kwartalen zijn wel met 0,1 procent opwaarts aangepast: beide van 0,1 naar 0,2 procent.
Reactie Dijsselbloem
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën reageert gematigd positief op de jongste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Hij zegt dat ons land nog niet veel buffers heeft en dat het een toch een lastig voorjaar wordt.
“Na de crisisjaren zijn we nu op de goede weg. De cijfers van het CBS laten zien dat de overheidsfinanciën in deze kabinetsperiode geleidelijk op orde komen. In de afgelopen drie jaar hebben we stap voor stap het tekort verlaagd. En ook de schuld begint nu te dalen. Maar veel buffers hebben we nog niet”, aldus de bewindsman.
“Ondanks de positieve cijfers krijgen we een lastig voorjaar. We hebben forse financiële uitdagingen door bijvoorbeeld de tegenvallende gasopbrengsten en de uitgaven aan de werkloosheid. De komende maanden voer ik gesprekken met mijn collega’s om de begroting voor volgend jaar op orde te krijgen.”
AD 08.03.2016 Nederland herstelt gestaag van de recessie, maar helemaal gerust kan minister Dijsselbloem (Financiën) niet zijn. De werkloosheid blijft hoog en gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden dreigen te moeten inleveren. En mogelijk moet Nederland onder Europese druk opnieuw bezuinigen.
De daling van de werkloosheid gaat gestaag, maar traag, aldus CPB-directeur Laura van Geest.
Soms kun je hooggespannen verwachtingen maar beter meteen de kop indrukken: een lastenverlichting zoals dit jaar zit er in 2017 in ieder geval niet in, liet Dijsselbloem gisteren weten in reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB). ,,Het wordt echt passen en meten,” aldus de PvdA-bewindsman.
Het begrotingstekort mag dan verder afnemen, tot 1,2 procent, de extra uitgaven aan de asielcrisis hakken er behoorlijk in. Het CPB rekent op 700 miljoen euro extra ten opzichte van 2015. Daarnaast vallen de gasinkomsten tegen, omdat er minder gas wordt opgepompt en de gasprijs laag is.
Pensioenen
In de eerste vooruitblik van het CPB op het komende jaar vallen vooral de lelijke koopkrachtminnen op. Bij ongewijzigd beleid gaan gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden er in 2017 een vol procent of meer op achteruit. Dit komt vooral doordat aanvullende pensioenen niet of nauwelijks worden geïndexeerd en er tegelijkertijd wordt beknibbeld op de huur- en zorgtoeslag.
Het kabinet zal daarom in augustus, wanneer er aan de koopkrachtknoppen wordt gedraaid om de nadelige gevolgen zo veel mogelijk te beperken, flink aan de bak moeten. Werkenden zijn beter af, omdat zij hun lonen naar verwachting met 1,7 procent zien stijgen.
De werkloosheid duikt dit en komend jaar onder het aantal van 600.000 , maar erg sterk is de daling niet. Veel mensen zijn (opnieuw) op zoek naar een baan, maar het aantal vacatures bij met name de overheid en in de zorg neemt amper toe. ,,Het gaat gestaag maar traag,” aldus CPB-directeur Laura van Geest. FNV-voorzitter Ton Heerts spreekt van een ‘onaanvaardbaar hoog niveau’.
De economische groei valt dit jaar iets terug, naar 1,8 procent en zal naar verwachting volgend jaar toe nemen tot 2,0 procent. Maar er zijn volgens Van Geest veel ‘onzekerheden’, zoals de stagnerende groei in opkomende economieën, de vluchtelingencrisis, een eventuele Brexit en het effect van de lage rente. De teruglopende opbrengst van geëxporteerd gas laat zich voelen, terwijl de consumentenbestedingen juist toenemen door de lastenverlichting van 5 miljard euro die het kabinet dit jaar uitdeelt.
Brusselse norm
De komende tijd zal moeten blijken of dat cadeautje aan werkend Nederland niet een onsje minder had moeten zijn. Het Nederlandse begrotingstekort blijft weliswaar ruimschoots binnen de beruchte Brusselse 3 procentnorm, maar twee andere Europese begrotingsregels worden volgens het CPB volgend jaar geschonden: de uitgaven van de overheid schieten door het afgesproken plafond en het structurele, onderliggende tekort op de begroting neemt minder af dan zou moeten.
Nieuwe bezuinigingen zijn echter ondenkbaar in het verkiezingsjaar 2017. Rest de vraag of Dijsselbloem nog een list kan verzinnen of dat dit kabinet de toorn van Brussel voor lief neemt.
Telegraaf 07.03.2016 Nederlanders hoeven voor volgend jaar niet te rekenen op lastenverlichting. Volgens minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) zal het al lastig genoeg worden de begroting rond te krijgen. Dat zei hij maandag in Brussel in reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) over de Nederlandse economie.
Op de vraag of er ruimte in de begroting zal zijn voor lastenverlichting zei hij: “Dat lijkt me niet. Het wordt echt passen en meten dit jaar.” Maar op basis van de cijfers van het CPB denkt Dijsselbloem wel dat het “zou moeten lukken” de begroting passend te krijgen. Het CPB raamt de economische groei voor 2017 op 2 procent. “Lastenverlichting zoals we dit voor dit jaar hebben kunnen doen, zie ik volgend jaar zich niet herhalen.”
AD 07.03.2016 Nederlanders hoeven voor volgend jaar niet te rekenen op lastenverlichting. Volgens minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) zal het al lastig genoeg worden de begroting rond te krijgen. Dat zei hij maandag in Brussel in reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) over de Nederlandse economie.
Lastenverlichting zoals we dit voor dit jaar hebben kunnen doen, zie ik volgend jaar zich niet herhalen, aldus Jeroen Dijsselbloem.
Op de vraag of er ruimte in de begroting zal zijn voor lastenverlichting zei hij: ,,Dat lijkt me niet. Het wordt echt passen en meten dit jaar.” Maar op basis van de cijfers van het CPB denkt Dijsselbloem wel dat het ‘zou moeten lukken’ de begroting passend te krijgen. Het CPB raamt de economische groei voor 2017 op 2 procent. ,,Lastenverlichting zoals we dit voor dit jaar hebben kunnen doen, zie ik volgend jaar zich niet herhalen.”
Dijsselbloem wees erop dat lastenverlichtende maatregelen het economisch herstel van de Nederlandse economie hebben ondersteund. Met name de binnenlandse vraag is hierdoor wat sterker geworden. Internationale tegenwind zoals een mogelijk vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie kan de groei remmen. Ook de vluchtelingencrisis drukt op de begrotingen van landen, maar Dijsselbloem denkt niet dat dit grote economische gevolgen zal hebben. ,,Natuurlijk zijn de kosten hoger dan dat we een paar geleden hadden kunnen verwachten, maar daar is nu geld voor gereserveerd en wordt ingepast in de begroting.”
Ramingen
Voor dit jaar voorspelt het CPB dat een groei van 1,8 procent, waar het in december nog uitging van plus van 2,1 procent. Dijsselbloem wees erop dat ook ondanks internationale bedreigingen en onzekerheid het herstel doorzet. ,,Helaas gaat het soms langzaam als je uit een crisis komt, maar het gaat steeds beter.”
NU 07.03.2016 De economische groei die het Centraal Planbureau (CPB) voor dit en volgend jaar raamt, laat zien dat Nederland op de goede weg zit, maar dat er nog wel werk aan de winkel is.
Dat zegt Jeroen Dijsselbloem, minister van Financiën, in reactie op de raming van het planbureau. Het CPB verwacht dat de economische groei dit jaar terugvalt tot 1,8 procent, eerder raamde het planbureau nog een groei van 2,1 procent voor 2016.
“De economie blijft doorgroeien. Deze groei blijft breed gedragen door zowel de binnenlandse bestedingen als de uitvoer. Ook de werkloosheid daalt verder, doordat meer mensen werk vinden.”
Als kleine, open economie blijft de onzekerheid in de wereldeconomie van belang voor de raming, zegt de bewindsman. Het dalende begrotingstekort noemt Dijsselbloem “een goede ontwikkeling”.
Lastenverlichting
Hij zei verder dat Nederlanders volgend jaar niet op verdere lastenverlichting hoeven te rekenen. Volgens Dijsselbloem zal het al lastig genoeg worden om de begroting rond te krijgen.Lastenverlichting zoals we dit voor dit jaar hebben kunnen doen, zie ik volgend jaar zich niet herhalen.”
Op basis van de cijfers van het CPB denkt Dijsselbloem wel dat het ”zou moeten lukken” de begroting passend te krijgen.
Tegenwind
Internationale tegenwind zoals een mogelijk vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie kan de groei remmen. Ook de vluchtelingencrisis drukt op de begrotingen van landen, maar Dijsselbloem denkt niet dat dit grote economische gevolgen zal hebben.
“Natuurlijk zijn de kosten hoger dan dat we een paar geleden hadden kunnen verwachten, maar daar is nu geld voor gereserveerd en wordt ingepast in de begroting.”
Dijsselbloem wees erop dat ook ondanks internationale bedreigingen en onzekerheid het herstel doorzet. ”Helaas gaat het soms langzaam als je uit een crisis komt, maar het gaat steeds beter.”
Waarschuwing
Ook minister Henk Kamp (Economische Zaken) prijst de groeicijfers, maar geeft daar eveneens een waarschuwing bij af.
“We profiteren nu van de hervormingen die doorgevoerd zijn in Nederland en zullen ook de komende periode gezamenlijk de juiste maatregelen moeten nemen om deze groei te bestendigen”, aldus Kamp.
Minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid noemt de economische ontwikkelingen buiten Nederland “heel onzeker”.
“De werkgelegenheid in Nederland groeit desondanks gestaag. De daling van de werkloosheid zet door, maar minder snel dan we zouden willen. Positief is dat het arbeidsaanbod stijgt: er gaan meer mensen aan het werk. Mensen hebben ook meer te besteden. Dat geldt helaas nog niet voor iedereen, daar zullen we in augustus naar kijken”, zegt Asscher.
Vakbonden
De vakbonden blijven zich zorgen maken over de omvang van de langdurige werkloosheid. Het aantal werklozen daalt in de berekeningen van het CPB in 2017 licht met 10.000 naar 570.000 personen. Dat komt uit op een werkloosheidspercentage van 6,3 procent van de beroepsbevolking. Dit jaar is dat 6,5 procent.
De werkloosheid onder Nederlanders die al langere tijd geen werk hebben, blijft volgens de FNV de komende twee jaar ”onaanvaardbaar hoog”.
De bond roept kabinet en werkgevers daarom op om samen met de vakbeweging te komen tot een ”gerichtere en daadkrachtigere” aanpak van de langdurige werkloosheid.
Ook CNV-voorzitter Maurice Limmen is bezorgd over de positie van langdurig werklozen. “Als we die mensen nu niet aan de slag krijgen, vrees ik dat we van die hele groep afscheid kunnen nemen.” De vakcentrale vraagt daarom om investeringen in scholing en ontwikkeling voor deze groep.
Werkgelegenheid
PvdA-Tweede Kamerlid Henk Nijboer ziet in de dalende werkloosheid een teken dat de Nederlandse economie uit het dal is. “Meer investeringen en banen, een dalende werkloosheid”, zegt Nijboer.
“De cijfers sluiten aan bij de historische mijlpaal van tien miljoen banen in Nederland die onlangs werd gepasseerd. Die lijn wil de PvdA voortzetten: een sterkere economie en meer werkgelegenheid”, aldus de PvdA’er.
Ook coalitiegenoot VVD ziet het de goede kant opgaan. “Het begrotingstekort is onder controle, mensen krijgen meer geld in de portemonnee en er zijn steeds meer mensen die een baan vinden”, zegt VVD’er Mark Harbers.
D66-Kamerlid Wouter Koolmees is voorzichtiger in zijn reactie op de CPB-cijfers. Hij noemt de risico’s in de wereldeconomie zorgelijk.
Pieter Heerma van het CDA vindt het positief dat er voor de komende jaren economische groei voorspeld wordt, “maar we moeten tegelijk vaststellen dat het economisch herstel broos is”.
AD 07.03.2016 De groei van de Nederlandse economie trekt volgend jaar licht aan, maar is dit jaar wat zwakker dan eerder gedacht. Dat voorspelt het Centraal Planbureau (CPB) in nieuwe ramingen, die maandag werden gepresenteerd.
Het CPB voorziet een economische groei van 2 procent voor 2017, na een verwachte groei van 1,8 procent in 2016. Daarmee is de prognose voor dit jaar iets minder positief dan de vorige schatting.
In december schatte het CPB de vooruitgang in 2016 nog op 2,1 procent. Het overheidstekort slinkt daarbij naar verwachting opnieuw verder, van 1,7 procent in 2016 naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product volgend jaar.
Gestaag en stabiel
Het planbureau noemt de groei gestaag en stabiel. Tegelijk waarschuwen de economen voor flinke internationale risico’s die voor tegenvallers kunnen zorgen. Het gaat bijvoorbeeld slecht op de internationale beurzen en daardoor wordt er minder geïnvesteerd. Daarnaast zou een eventueel vertrek van Groot-Brittannië uit de EU slecht uitpakken voor zowel de Nederlandse en de Europese economie. Als er door de EU afstand wordt genomen van het Schengen-verdrag, waarmee je binnen de EU zonder grenscontrole kan reizen, heeft dat gevolgen voor de handel.
De werkloosheid zakt volgens het CPB volgend jaar naar 6,3 procent van de beroepsbevolking, van 6,5 procent dit jaar. Het overheidstekort slinkt daarbij naar verwachting verder, van 1,7 procent in 2016 naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product volgend jaar. De economie wordt dit jaar licht geremd door de lagere gasproductie. Consumenten leveren daarentegen een positieve bijdrage. Dankzij stijgende lonen, de aantrekkende werkgelegenheid en de lastenverlichtingen nemen de bestedingen dit en volgend jaar toe, aldus het CPB.
Lijn voortzetten
Minister Henk Kamp van Economische Zaken: ,,Deze nieuwste ramingen laten zien dat de Nederlandse economie sterk is. De verwachting is dat het internationale economische beeld zich de komende periode minder gunstig ontwikkelt, maar dat onze economische groei robuust en stabiel genoeg is om deze tegenwind op te vangen. Deze sterke Nederlandse economie krijgen we echter niet vanzelf: we profiteren nu van de hervormingen die doorgevoerd zijn in Nederland en zullen ook de komende periode gezamenlijk de juiste maatregelen moeten nemen om deze groei te bestendigen.”
Henk Nijboer, Tweede Kamerlid voor de PvdA en financieel woordvoerder: ,,De PvdA vindt het goed nieuws dat de werkgelegenheid verder toeneemt. De Nederlandse economie is echt uit het dal: meer investeringen en banen, een dalende werkloosheid. De cijfers sluiten aan bij de historische mijlpaal van tien miljoen banen in Nederland die onlangs werd gepasseerd. Die lijn wil de PvdA voortzetten: een sterkere economie en meer werkgelegenheid.”
We profiteren nu van de hervormingen die doorgevoerd zijn in Nederland, aldus Henk Kamp, Minister van Economische Zaken.
Werkloosheid nog te hoog
Niet iedereen is positief gestemd over de cijfers. Wouter Koolmees, Tweede Kamerlid voor D66: ,,Het kabinet zit nu nog een jaar, dat moeten we niet verloren laten gaan maar gebruiken om problemen op de arbeidsmarkt aan te pakken. De werkloosheid is nog steeds hoog, er zijn veel mensen op zoek naar een vaste baan die ze nu niet kunnen krijgen. Ik vraag het kabinet om wat te doen aan de scherpe tweedeling op de arbeidsmarkt en voor de groeiende groep flexwerkers een vaste baan weer bereikbaar te maken.”
FNV-topman Ton Heerts maakt zich ook zorgen. De werkloosheid onder Nederlanders die al langere tijd geen werk hebben, blijft volgens de FNV de komende twee jaar ,,onaanvaardbaar hoog”. De bond roept kabinet en werkgevers daarom op om samen met de vakbeweging te komen tot een gerichtere en daadkrachtigere aanpak van de langdurige werkloosheid.
,,We willen een beleid dat echte banen bevordert en de verdringing van die banen door onzeker werk op de arbeidsmarkt een halt toeroept”, stelde FNV-voorzitter Ton Heerts. ,,Werkgevers moeten ophouden hun risico’s af te wentelen op de gemeenschap en werkenden.”
Telegraaf 07.03.2016 De Nederlandse economie herstelt gestaag, maar niet uitbundig. Voor dit jaar wordt een economische groei verwacht van 1,8%. In 2017 groeit de economie met 2%, voorspellen de rekenmeesters van het Centraal Planbureau.
Minister KampFoto: ANP
Dat blijkt uit het concept Centraal Economisch Plan, dat het CPB maandagochtend presenteerde. De inflatie is dat jaar laag (0,3%) als gevolg van lage olie- en grondstoffenprijzen. Volgend jaar trekt deze aan naar 1%.
De stabiele economische groei gaat gepaard met een kleine daling van de werkloosheid naar 6,5% dit jaar en 6,3% volgend jaar. Het overheidstekort daalt naar 1,7% en volgend jaar 1,2%.
Grote onzekerheden
CPB-directeur Laura van Geest wees in een toelichting op grote onzekerheden in de wereld, waardoor de voorspellingen snel achterhaald kunnen zijn. Onder andere een mogelijk vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie, de vluchtelingencrisis, het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank en de onrustige financiële markten zijn reden om de vinger aan de pols te houden.
Nieuwe bezuinigingen
Het kabinet kan met deze cijfers aan de slag voor de allerlaatste begroting van Rutte II die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd. De cijfers zijn in lijn met wat het kabinet zich ten doel stelde aan het begin van deze kabinetsperiode. Toch zijn nieuwe bezuinigingen nog niet helemaal uitgesloten omdat het zogeheten structurele tekort op de middellang termijn hoger is dan Brussel voorschrijft.
Kwetsbaar
Het CPB stelt dat Nederland ’kwetsbaar’ blijft door het beleid met betrekking tot pensioenen en de eigen woning. „Aan de kant zijn er grote pensioensvermogens die blootstaan aan de risico’s op de financiële markten, aan de andere kant hebben mensen hoge schulden in de vorm van hypotheken.”
Reactie Kamp
In reactie op het CPB-rapport constateerde minister Kamp (Economische Zaken) dat de economie veerkrachtig is: ,,De verwachting is dat het internationale economische beeld zich de komende periode minder gunstig ontwikkelt, maar dat onze economische groei robuust en stabiel genoeg is om deze tegenwind op te vangen. Deze sterke Nederlandse economie krijgen we echter niet vanzelf: we profiteren nu van de hervormingen die doorgevoerd zijn in Nederland en zullen ook de komende periode gezamenlijk de juiste maatregelen moeten nemen om deze groei te bestendigen”, aldus Kamp.
FNV
FNV-voorman Ton Heerts stelde op zijn beurt dat de langdurige werkloosheid op ,,een onaanvaardbaar hoog niveau” is gekomen. De FNV wil met kabinet en werkgevers een daadkrachtigere aanpak van de langdurige werkloosheid. Heerts: ,,Het is een gotspe dat de helft van de arme mensen in Nederland gewoon een baan heeft en toch niet kan rondkomen.”
Pensioenen
Omdat de economische ontwikkeling broos is, wijst FNV nieuwe koopkrachtaanslagen door bezuinigingen of kortingen op aanvullende pensioenen in 2017 af. ,,Gepensioneerden hebben de afgelopen jaren een onevenredig groot deel van de bezuinigingen voor hun kiezen gekregen”, aldus Heerts, ,,dat moet vanaf nu stoppen.”
CNV-voorman Maurice Limmen zegt dat hij ondanks de groei niet optimistisch is. De groei blijft wereldwijd achter. Veel ruimte voor ingrepen is er niet. Vooral langdurig werklozen komen in de knel. ,,Het is van belang juist nu de maatregelen te nemen om de economie en in het bijzonder de arbeidsmarkt beter te laten werken”, steltLimmen.
,,Als we de groep langdurig werklozen nu niet aan de slag krijgen, vrees ik dat we van die hele groep afscheid kunnen nemen”, stelt hij.
Trouw 07.03.2016 De groei van de Nederlandse economie trekt volgend jaar licht aan, maar is dit jaar wat zwakker dan eerder gedacht. Dat voorspelt het Centraal Planbureau (CPB) in zijn nieuwe ramingen, die maandag werden gepresenteerd.
Het CPB voorziet een economische groei van 2 procent voor 2017, na een verwachte groei van 1,8 procent dit jaar. Daarmee is de prognose voor dit jaar iets minder positief dan de vorige schatting. In december raamde het CPB de vooruitgang in 2016 nog op 2,1 procent.
De economie wordt dit jaar licht geremd door de lagere gasproductie. Consumenten leveren daarentegen een positieve bijdrage. Dankzij stijgende lonen, de aantrekkende werkgelegenheid en de lastenverlichtingen nemen de bestedingen dit en volgend jaar toe, aldus het CPB.
Internationale risico’s
Het planbureau noemt de groei gestaag en stabiel. Tegelijk waarschuwen de economen voor flinke internationale risico’s, die voor tegenvallers kunnen zorgen. Zo is de aanhoudende onrust op de financiële markten slecht voor het investeringsklimaat.
Daarnaast zou een eventueel vertrek van Groot-Brittannië uit de EU slecht uitpakken voor de Nederlandse en de Europese economie. Dat geldt ook voor het buiten werking stellen van het Schengen-verdrag, als mogelijke reactie op de aanhoudende vluchtelingenstroom.
Meer banen
De werkloosheid zakt volgens het CPB volgend jaar naar 6,3 procent van de beroepsbevolking, van 6,5 procent dit jaar. Het overheidstekort slinkt daarbij naar verwachting verder, van 1,7 procent in 2016 naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product volgend jaar.
De PvdA vindt het goed nieuws dat de werkgelegenheid verder toeneemt. “De Nederlandse economie is echt uit het dal: meer investeringen en banen, een dalende werkloosheid”, zegt Henk Nijboer, Tweede Kamerlid en financieel woordvoerder. “De cijfers sluiten aan bij de historische mijlpaal van tien miljoen banen in Nederland die onlangs werd gepasseerd. Die lijn wil de PvdA voortzetten: een sterkere economie en meer werkgelegenheid.”
De VVD vindt de vooruitzichten ‘robuust’. “Het begrotingstekort is onder controle, mensen krijgen meer geld in de portemonnee en er zijn steeds meer mensen die een baan vinden”, zegt Mark Harbers, Tweede Kamerlid voor de liberalen. “De VVD wil die goede uitgangspositie gebruiken om de Nederlandse economie blijvend sterk te houden en zodoende meer banen beschikbaar te krijgen.”
Oppositiepartij CDA is kritisch over de jongste cijfers en noemt het economische herstel ‘broos’. “Het is vooral teleurstellend dat de werkloosheid vrijwel gelijk blijft, met 570.000 mensen die niet aan een baan komen”, stelt Tweede Kamerlid Pieter Heerma. Volgens hem moet het kabinet meer werk maken van echt herstel van de arbeidsmarkt en het terugdringen van migratiestromen.
‘Langdurige werkloosheid te hoog’
Ook de vakbond FNV is bezorgd over de langdurige werkloosheid, en noemt die “onaanvaardbaar hoog”. De bond roept kabinet en werkgevers daarom op om samen met de vakbeweging te komen tot een “gerichtere en daadkrachtigere” aanpak van de langdurige werkloosheid.
“We willen een beleid dat echte banen bevordert en de verdringing van die banen door onzeker werk op de arbeidsmarkt een halt toeroept”, stelde FNV-voorzitter Ton Heerts. “Werkgevers moeten ophouden hun risico’s af te wentelen op de gemeenschap en werkenden.”
Telegraaf 05.03.2016 Volgens de meest recente lijstjes van internationaal gezaghebbende denktanks behoort Nederland tot de best presterende economieën van Europa. Bovendien wordt het kabinet Rutte 2 geprezen om zijn hervormingsbeleid. Ook binnen het internationale bedrijfsleven wordt met veel waardering over ons land gesproken.
Ruim drie jaar geleden was dat anders. Toen Rutte 2 in november 2012 van start ging, was er in Nederland sprake van een krimpende economie, nam de werkgelegenheid af en lag het overheidstekort rond de 4%. Nederland behoorde toen tot de EU-landen met de slechtst presterende economieën. Op dit moment maken we deel uit van de Europese kopgroep van landen met een sterke economie en gezonde overheidsfinanciën.
Dat is ook de conclusie van de internationale denktank OESO die deze week een lovend rapport presenteerde over onze economie en het economische beleid van Rutte 2. De lof die Rutte 2 oogst, zien we niet terug in opiniepeilingen. Integendeel.
De coalitie van VVD en PvdA behaalde bij de verkiezingen in 2012 samen 79 zetels en schommelt nu in de peilingen tussen de 30-40 zetels, waarbij vooral de val van de PvdA naar 9-12 zetels opvalt. Verreweg de grootse winst zien we bij de PVV van Wilders; van 15 zetels bij de verkiezingen naar scores tussen 27-40. Over het algemeen is een goed draaiende economie in het voordeel van regeringspartijen die je terugziet in peilingen, maar niet bij Rutte 2.
Hoop op betere uitslag
Binnen de VVD en PvdA wordt nog steeds verwacht dat bij de Kamerverkiezingen, maart 2017, als het gaat om echte Kamerzetels, de uitslag bij een mooie economie veel beter zal zijn. Ze gaan er ook vanuit dat er economisch en budgettair gezien geen ruimte is voor een radicaal ander beleid. Bovendien heeft de oppositie, met uitzondering van de SP en de PVV van Wilders, het beleid van Rutte 2 op hoofdlijnen gesteund.
Daarnaast wijzen ze erop dat de ‘peilingswinnaar’, de PVV, kiezers niets te bieden heeft. Alle andere politieke partijen hebben nu al gezegd dat ze vanwege zijn extreme opvattingen en beledigingen aan hun adres niet met Wilders willen regeren. Aanhangers van de PVV menen dat deze opstelling niet democratisch is, maar negeren twee belangrijke feiten. De PVV wordt met slechts één lid, Geert Wilders, niet beschouwd als een democratische partij.
Bovendien wordt in ons staatsbestel de samenstelling van een kabinet bepaald door een politieke meerderheid in de Tweede Kamer. Ook al zou de PVV met bijvoorbeeld 30 zetels de grootse partij in de nieuwe Tweede Kamer worden dan staan daartegenover 120 Kamerzetels van partijen die aan hun kiezers duidelijk hebben gemaakt dat ze de opvattingen en opstelling van Wilders afwijzen.
Boze burgers
De ervaring leert dat peilingen weinig zeggen over de echte uitslag en dat veel kiezers in de laatste weken of zelfs pas in het stemhokje hun keuze bepalen. Speculeren doen we niet, maar we zetten wel vraagtekens bij de optimistische verwachting binnen de coalitie.
De regeringspartijen gaan voorbij aan de slechtere prognoses voor onze economie en de fouten van het kabinet op het terrein van de arbeidsmarkt, de pensioenen en de gezondheidszorg. Die fouten hebben veel boze burgers opgeleverd en die boosheid is niet zo maar verdwenen. Het ziet ernaar uit dat vooral de sociaaldemocraten daarvoor de rekening gaan betalen.
VVD en PvdA hebben in de resterende regeerperiode nog maar beperkte mogelijkheden om in 2017 bij de verkiezingen veel beter te scoren dan in de huidige peilingen. In de miljoenennota 2017, de laatste van Rutte 2, zal in ieder geval een overtuigend plan van aanpak gepresenteerd moeten worden om de terugvallende groei van onze economie aan te jagen.
In een eerdere column hebben we gepleit voor een pakket met goed renderende overheidsinvesteringen in hernieuwbare energie en duurzame infrastructuur, zoals aanbevolen door de OESO. Kijken we naar onze arbeidsmarkt dan staat nu wel vast dat het polderbeleid van het kabinet is mislukt. De Wet werk en zekerheid (Wwz), het paradepaardje van het sociaal akkoord, bedoeld om het flexwerken terug te dringen en vaste arbeidscontracten te bevorderen, blijkt in de praktijk averechts te werken.
Minder vast en meer flex is de uitkomst en dat leidt tot boze werkgevers en werknemers. Alleen PvdA-minister Asscher ( SZW ) en Ton Heerts (FNV) proberen deze wet nog te verdedigen. Door deze opstelling zal vooral de PvdA verdere kiezersschade oplopen, ook al omdat deze partij met voorstellen voor extra regelgeving zzp’ers op de kast jaagt en nu ook nog eens met boze werknemers te maken krijgt. Zo maak je geen vrienden. Voor Asscher is er maar één oplossing en dat is gewoon erkennen dat de wet niet werkt en daarom snel zal worden aangepast.
Uitvoering vertragen
Ook bij ouderen heeft Rutte 2 het volledig verbruid. Ze zijn boos over de kortingen op hun pensioenen. Als belangrijkste boosdoener wordt PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma aangewezen. Vooral omdat ze prima voorstellen vanuit de pensioenwereld en ouderenorganisaties waarmee deze kortingen voorkomen kunnen worden, heeft afgewezen.
Ook hier is er maar één oplossing. De kortingen worden in de ijskast gezet en de vraag of ze al dan niet nodig zijn, wordt beoordeeld bij de aangekondigde herziening van ons pensioenstelsel dat gekenmerkt zal worden door meer flexibiliteit en keuzevrijheid ( pensioenen tussen 60-70 jaar).
Tot slot is er veel boosheid over de herziening van ons zorgstelsel, vooral bij de langdurige zorg. Om geen misverstand te wekken; vanwege de budgettaire houdbaarheid van het stelsel en een verhoging van het kwaliteitsniveau was deze hervorming dringend nodig. Maar ook hier laat de praktijk zien dat de snelheid waarmee de maatregelen zijn of worden doorgevoerd voor veel mensen, vooral kwetsbare ouderen, tot pijnlijke gevolgen leiden.
En ook tot het verlies aan waardevolle banen. Omdat het terugdraaien van deze hervorming geen optie is, zou Rutte 2 een deel van de negatieve effecten en boosheid kunnen wegnemen door het tempo van de uitvoering te vertragen. Met twee jaar extra heeft de zorgsector meer ruimte om tot verantwoorde aanpassingen te komen.
Trouw 02.03.2016 De Nederlandse overheidsbegroting heeft vaak een versterkend effect op de economische ontwikkeling, in plaats van de beoogde dempende werking. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in een woensdag gepubliceerd rapport.
Een van de doelen van het begrotingsbeleid is om de economie te stabiliseren. Dat is de afgelopen jaren echter nauwelijks gelukt, aldus het CPB. In de slechte jaren werd er stevig bezuinigd, waardoor er een extra rem werd gezet op de economische groei. In de goede jaren bleek het daarentegen om diverse redenen niet mogelijk een terughoudend begrotingsbeleid te voeren.
Om de economie te stabiliseren, zou het begrotingsbeleid anticyclisch moeten werken. Dat betekent dat er in goede tijden buffers worden opgebouwd, die in slechte tijden kunnen worden aangesproken.
Begrotingsregels
Dat dit de afgelopen jaren niet lukte, lag onder meer aan de Europese begrotingsregels. Die dwongen de regering het tekort terug te dringen onder de grens van 3 procent van het bruto binnenlands product. Daarnaast wilde de overheid de gevolgen van de vergrijzing opvangen. De diverse bezuinigingen van de afgelopen jaren haalden volgens het CPB tussen 2011 en 2017 jaarlijks 0,7 procent van de economische groei.
Het procyclische beleid van Nederland is niet uniek, maar is ook zichtbaar in veel andere rijke landen. Landen met lagere tekorten en schulden weten vaak wel een beleid te voeren dat meer tegen de stroom in gaat.
Daarnaast wijst het CPB erop dat overheden vaak wel van plan zijn een stabiliserend beleid te voeren, maar daar niet in slagen. Dat komt omdat de economische situatie niet goed wordt ingeschat en doordat beleid met vertraging wordt uitgevoerd.
Telegraaf 02.03.2016 De Nederlandse overheidsbegroting heeft vaak een versterkend effect op de economische ontwikkeling, in plaats van de beoogde dempende werking. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in een woensdag gepubliceerd rapport.
Een van de doelen van het begrotingsbeleid is om de economie te stabiliseren. Dat is de afgelopen jaren echter nauwelijks gelukt, aldus het CPB.
Extra rem
In de slechte jaren werd er stevig bezuinigd, waardoor er een extra rem werd gezet op de economische groei. In de goede jaren bleek het daarentegen om diverse redenen niet mogelijk een terughoudend begrotingsbeleid te voeren.
Om de economie te stabiliseren, zou het begrotingsbeleid anticyclisch moeten werken. Dat betekent dat er in goede tijden buffers worden opgebouwd, die in slechte tijden kunnen worden aangesproken.
RO 11.02.2016 De Nederlandse economie groeide het afgelopen jaar met 1,9%. Dit is het hoogste groeicijfer sinds het begin van de crisis in 2008 en een bijna verdubbeling van de groei ten opzichte van 2014. Ten opzichte van het 3e kwartaal van 2015, groeide de economie in het afgelopen kwartaal met 0,3%. Daarmee wordt voor de zevende kwartaal op rij economische groei verwezenlijkt. De groei is ook terug te zien op de arbeidsmarkt. Ten opzichte van het 3e kwartaal van 2015, nam het aantal banen in het 4e kwartaal toe met 48 duizend. Dat is de sterkste banengroei in ruim vier jaar tijd. Voor het eerst is het aantal banen opgelopen tot meer dan 10 miljoen.
Minister Kamp van Economische Zaken (EZ): “Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is. De onzekere internationale situatie heeft effect op onze economie, maar heeft haar groeivermogen in 2015 niet wezenlijk aangetast. Door hard te werken, innovatief te ondernemen en slim te investeren, laat Nederland zien bestand te zijn tegen tegenvallers. Dat geeft vertrouwen in de toekomst”, aldus de bewindsman in reactie op de jaarcijfers over 2015. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) presenteerde deze cijfers vandaag tijdens de Staat van de Economie, een jaarlijks door EZ en het CBS georganiseerde bijeenkomst. In zijn toespraak ging Kamp nader in op uitdagingen voor de Nederlandse economie.
Breed gedragen groei, gaswinning heeft drukkend effect
De vandaag door het CBS gepresenteerde cijfers tonen aan dat de economische groei doorzet en breed wordt gedragen. Bedrijven investeren fors meer (10% tov 2014), de export blijft toenemen (een groei 3,7% tov 2014) en ook de consumptie nam het afgelopen kwartaal toe (1,1%). De industriële productie lag in december bovendien op het hoogste niveau in bijna vier jaar tijd. Opvallend is verder de krachtige groei van de uitzendbranche; traditioneel een teken dat het bedrijfsleven vertrouwen heeft in de toekomst.
Uit de cijfers kwam verder naar voren dat een belangrijk drukkend effect op de economie wordt veroorzaakt door de verminderde gaswinning in Groningen. Het CBS berekende dat in 2015, de groei hierdoor 0,4% lager uitviel.
Internationale onzekerheden
Naast een reactie op de nieuwste cijfers, ging Kamp in zijn toespraak ook in op de factoren die onze economische groei in de toekomst kunnen belemmeren. Zo stelde hij dat de groeivertraging van de opkomende economieën, de daling van de olieprijzen en de zorgen over de afkoeling van de Amerikaanse economie en Duitse industrie leiden tot waakzaamheid.
Ook ging de bewindsman nader in op de uitdaging die grootschalige asielimmigratie vormt voor ons economische groei. “Het is nodig de economische risico’s hiervan op langere termijn onder ogen te zien. Het effect op de welvaart is negatief doordat de arbeidsparticipatie van statushouders laag is”, benadrukte Kamp. Zo wees hij erop dat van de volwassen Eritreeërs, de helft een bijstandsuitkering ontvangt, dit voor de Syriërs ruim 60% is en voor de Somaliërs zelfs bijna 70%.
Kansen voor de Nederlandse economie
Kamp stelde in zijn toespraak dat er alle reden is flink aan de slag te gaan om de economische groei en onze welvaart veilig te stellen. Hij benadrukte daarbij dat door de demografische ontwikkelingen in ons land, de groei vooral moeten komen uit de toename van de arbeidsproductiviteit. “Dat betekent dingen slimmer doen; meer doen met relatief minder mensen. Door innovatie, nieuwe kennis, nieuwe technologieën en nieuwe verdienmodellen. Ik verwacht daarbij bijvoorbeeld veel van robotisering, waarin sommigen vooral risico’s zien”, zo hield hij zijn gehoor voor.
Kamp betoogde tenslotte dat voor nieuwe verdienmodellen, de kansen vooral liggen bij het oplossen van mondiale maatschappelijke uitdagingen, zoals klimaatverandering en voedselschaarste. “Doen we dit goed, dan zijn we in staat het mes aan twee kanten te laten snijden: enerzijds maatschappelijke problemen in de wereld helpen oplossen en anderzijds ons verdienvermogen versterken,” aldus Kamp.
VK 11.02.2016 De Nederlandse economie is vorig jaar met 1,9 procent gegroeid. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek donderdag. In het vierde kwartaal van 2015 groeide de economie met 0,3 procent ten opzichte van het derde kwartaal. Daarmee is het laatste kwart van vorig jaar het zevende opeenvolgende kwartaal waarin de economie groeide.
Lees ook:Europese Commissie handhaaft groeiraming voor eurozone op 1,7 procent
De economische groei is daarmee afgelopen jaar stevig aangetrokken. In 2014 werd nog een groei gemeten van 1 procent. Het Centraal Planbureau (CPB) ging voor 2015 uit van een plus van 2 procent. Behalve de export leverden ook de bedrijfsinvesteringen en de consumptie een flinke bijdrage. De verminderde gaswinning in Groningen had afgelopen jaar een drukkend effect van 0,4 procentpunt op de economische groei.
De economie groeit dus al zeven kwartalen op rij, en dat is volgens het CBS ook terug te zien op de arbeidsmarkt. Er kwamen in het vierde kwartaal 48.000 banen bij. Dat is de sterkste groei in meer dan vier jaar. Verder valt op dat de uitzendbranche sterk groeide, een teken dat het bedrijfsleven vertrouwen heeft in de toekomst.
‘Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is’, zei minister van Economische Zaken Henk Kamp in een reactie. ‘De onzekere internationale situatie heeft effect op onze economie, maar heeft haar groeivermogen in 2015 niet wezenlijk aangetast.’ Dat geeft volgens de bewindsman vertrouwen voor de toekomst.
Waakzaamheid blijft evenwel geboden, zei Kamp. Hij wees onder meer op de groeivertraging in opkomende economieën, de daling van de olieprijzen en zorgen over de afkoeling van de Amerikaanse economie en Duitse industrie. Daarnaast is het volgens de minister nodig de economische risico’s op de langere termijn van de grote toestroom van asielzoekers onder ogen te zien.
Trouw 11.02.2016 Voor het eerst sinds het begin van de economische crisis heeft Nederland weer overtuigende groeicijfers, al moeten we blijven opletten vanwege teruglopende gasinkomsten, de immigratie en de vergrijzing. Dat zei minister Henk Kamp van economische zaken vandaag tijdens de jaarlijkse Staat van de economie die is opgemaakt door het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Wie die tien miljoenste baan kreeg? Waarschijnlijk was dat een uitzendkracht, want daar groeide de werkgelegenheid het sterkst, Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom CBS
Daarin staan vooral veel grafieken die de positieve trends laten zien. Zo is de economie vorig jaar met 1,9 procent gegroeid. Dat had 2,3 procent kunnen zijn als de gaswinning in Groningen op het oude niveau was voortgezet.
Het zijn percentages die doen denken aan de tijden voor de economische crisis, lichtte hoofdeconoom van het CBS Peter Hein van Mulligen toe. In het vierde kwartaal van 2015 was de economie 0,3 procent groter dan in de maanden daarvoor. Daarmee groeit de economie nu al zeven kwartalen achter elkaar.
Zeven kwartalen was ook een periode die Kamp geregeld in de mond nam. En dan vooral om er op te wijzen dat er in die tijd 200.000 banen zijn bijgekomen. De regering doet dus wel degelijk iets aan de werkloosheid, was de onderliggende boodschap.
Meer dan tien miljoen banen
Door de groei van de werkgelegenheid heeft Nederland een mijlpaal bereikt, voegde Van Mulligen toe. Voor het eerst zijn er meer dan tien miljoen banen. “Wie die tien miljoenste baan kreeg? Waarschijnlijk was dat een uitzendkracht, want daar groeide de werkgelegenheid het sterkst”, zei Van Mulligen. De banengroei was afgelopen kwartaal de sterkste in ruim vier jaar tijd. Toch nam de werkloosheid slechts met 5000 personen af. Dat komt doordat steeds meer mensen zich op de arbeidsmarkt melden.
Met al deze positieve cijfers kon minister Kamp niet achterblijven met een toespraak die vertrouwen uitstraalde. Dat deed hij dan ook. Dat vertrouwen zat niet alleen in de economische prestaties van Nederland, maar vooral in de creatieve ideeën van ondernemende jongeren.
Innovatieve ideeën
“Jonge mensen bedenken nieuwe dingen met grote potentie”, zei Kamp. “Kijk naar succesverhalen als Booking.com, Adyen en WeTransfer. Nederland heeft zulke innovatieve ideeën hard nodig. Sterker nog, om onze arbeidsproductiviteit, en daarmee onze economie te laten groeien hebben we innovatie nodig.”
Bij al het optimisme waarschuwde Kamp voor de teruglopende inkomsten uit aardgas. Dat leidt op termijn tot een vol procentpunt minder groei. Als tweede uitdaging noemde hij de asielimmigratie. “Het is nodig de economische risico’s op langere termijn onder ogen te zien”, zei Kamp.
“Het effect op het inkomen per inwoner en daarmee op de welvaart is negatief. Dat komt doordat de arbeidsparticipatie van statushouders – asielzoekers met een verblijfsvergunning – laag is.” Ook de vergrijzing kan een rem zijn op de economische groei. Daarom hamert Kamp op de noodaak van innovatie om de productiviteit te verhogen.
Groei
De economie is vorig jaar met 1,9 procent gegroeid ten opzichte van 2015. Afgelopen kwartaal groeide de economie met 0,3 procent ten opzichte van het vorige kwartaal. De groei kwam vooral door meer investeringen en meer export. Consumenten hebben in het vierde kwartaal van 2015 iets meer uitgegeven dan een jaar daarvoor. Dat geld besteedden zij vooral aan de inrichting van woningen en elektrische apparaten. Vergeleken met een kwartaal eerder groeide het aantal banen in het vierde kwartaal met 48.000. Daarmee lag het aantal banen 101.000 hoger dan een jaar eerder.
Telegraaf 11.02.2016 De Nederlandse economie is in het vierde kwartaal van vorig jaar licht gegroeid ten opzichte van het kwartaal daarvoor. In de laatste drie maanden kwam de groei uit op 0,3% en dat is vooral te danken aan de investeringen en de export. Dat meldde het CBS donderdagmiddag.
,Er is sprake van een solide groei”, zegt CBS-econoom Peter Hein van Mulligen. ,,En dat is vooral te danken aan de toename van het aantal investeringen in woningen en personenauto’s”, aldus Van Mulligen.
,,Verder profiteren we vooral van de groei die de Nederlandse industrie heeft doorgemaakt. Nederlandse bedrijven exporteerden meer chemische producten en transportmiddelen dan vorig jaar”, stelde hij.
Volgens minister Kamp (Economische Zaken) is het vorig jaar over de hele linie beter gegaan en heeft Nederland een stabiele economie. ,,Het is niet alleen de export, ook de binnenlandse bestedingen dragen flink bij. De koopkracht neemt toe en daar komt dit jaar ook nog een lastenverlichting van vijf miljard bij.”
Lagere aardgasproductie
Over heel 2015 groeide de economie met 1,9%. De beperking van de aardgasproductie drukte de groei vorig jaar met gemiddeld 0,4 procentpunt.
Volgens Van Mulligen zijn de vooruitzichten voor de eerste maanden van dit jaar positief. ,,Natuurlijk zijn er donkere wolken zoals de afkoelende wereldeconomie, de angst voor een recessie in de Verenigde Staten en de zorgen op de aandelenmarkten. Maar dat zien wij nog niet terug in de cijfers.”
Het IMF kwam in zijn vooruitblik voor heel 2016 donderdag al uit op een betere groei, met 1,9%.
Live toelichting
Vanmiddag vanaf half vijf presenteerde het CBS de eerste raming over de gang van zaken in de maanden oktober, november en december van het afgelopen jaar die LIVE te volgen is via DFT.nl.
In het derde kwartaal van 2015 zette de groei van de Nederlandse economie stevig voort met een plus van 1,9%, terwijl in het eerste kwartaal en tweede kwartaal er al prima groeicijfers van 2,5% respectievelijk 1,8% uit de bus kwamen.
Trouw 11.02.2016 De Nederlandse economie is zoals verwacht in het vierde kwartaal van vorig jaar met 0,3 procent gegroeid ten opzichte van het derde kwartaal. Over heel 2015 is de groei daarmee uitgekomen op 1,9 procent. Dat blijkt uit een eerste raming die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag heeft gepubliceerd.
De economische groei is daarmee afgelopen jaar stevig aangetrokken. In 2014 werd nog een groei gemeten van 1 procent.
Het Centraal Planbureau (CPB) ging voor 2015 uit van een plus van 2 procent. Behalve de export leverden ook de bedrijfsinvesteringen en de consumptie een flinke bijdrage. De verminderde gaswinning in Groningen had afgelopen jaar een drukkend effect van 0,4 procentpunt op de economische groei.
De economie groeit al zeven kwartalen op rij, en dat is volgens het CBS ook terug te zien op de arbeidsmarkt. Er kwamen in het vierde kwartaal 48.000 banen bij. Dat is de sterkste groei in meer dan vier jaar. Verder valt op dat de uitzendbranche sterk groeide, een teken dat het bedrijfsleven vertrouwen heeft in de toekomst.
“Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is”, zei minister van economische zaken Henk Kamp in een reactie. “De onzekere internationale situatie heeft effect op onze economie, maar heeft haar groeivermogen in 2015 niet wezenlijk aangetast.” Dat geeft volgens de bewindsman vertrouwen voor de toekomst.
Telegraaf 11.02.2016 De Nederlandse economie zal dit jaar gradueel doorgroeien met 1,9%, vergeleken met vorig jaar. Afgezet tegen andere Europese landen doet Nederland het goed, de opvang van vluchtelingen zorgt wel voor significante kosten.
Foto: ANP
Dat stelt het IMF donderdag in zijn voorspelling voor komend jaar.
De risico’s waar de Nederlandse economie voor staat neigen neerwaarts te kunnen worden bijgsteld, aldus het IMF.
Profiteren
De kosten voor de opvang van vluchtelingen zijn op de korte termijn fors, het instituut verwacht wel dat op de langere termijn de economische groei hiervan kan profiteren mits de groep goed wordt geïntegreerd in de Nederlandse samenleving.
AD 11.02.2016 De Nederlandse economie groeide met 1,9 procent in 2015. Van die groei was 0,3 procent in vierde kwartaal. Het is het zevende kwartaal op rij dat de Nederlandse economie groeit.
Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is, aldus Henk Kamp, Minister van Economische Zaken
Dat blijkt uit een eerste raming die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag heeft gepubliceerd. De economische groei is daarmee afgelopen jaar stevig aangetrokken. In 2014 werd nog een groei gemeten van 1 procent. Er is nu zeven kwartalen op rij sprake van groei.
Het Centraal Planbureau (CPB) ging voor 2015 uit van een plus van twee procent. Behalve de export leverden ook de bedrijfsinvesteringen en de consumptie een flinke bijdrage. De verminderde gaswinning in Groningen zorgde afgelopen jaar juist voor een drukkend effect: 0,4 procentpunt minder.
,,Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is”, zei minister van Economische Zaken Henk Kamp in een reactie. ,,De onzekere internationale situatie heeft effect op onze economie, maar heeft haar groeivermogen in 2015 niet wezenlijk aangetast.” Dat geeft volgens de bewindsman vertrouwen voor de toekomst.
Waakzaam
Waakzaamheid blijft evenwel geboden, zei Kamp. Hij wees onder meer op de groeivertraging in opkomende economieën, de daling van de olieprijzen en zorgen over de afkoeling van de Amerikaanse economie en Duitse industrie. Daarnaast is het volgens de minister nodig de economische risico’s op de langere termijn van de grote toestroom van asielzoekers onder ogen te zien.
Het aantal banen van werknemers en zelfstandigen is in het vierde kwartaal van 2015 met 48 duizend toegenomen. Vooral in de uitzendbranche nam de werkgelegenheid sterk toe. Ook kwamen er 11 duizend vacatures bij. Het aantal werklozen nam met 5 duizend af tot 600 duizend.
Mensen zien weer kansen en gaan actief op zoek naar een baan
10 miljoen banen
Het aantal banen is voor het eerst opgelopen tot meer dan 10 miljoen. Het aantal voltijd- en deeltijdbanen nam, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, met 48 duizend toe vergeleken met een kwartaal eerder. Dit is de grootste groei sinds de eerste helft van 2011. Ook het aantal banen groeit nu voor het zevende kwartaal op rij.
Nederland telt voor het eerst meer dan 10 miljoen banen. In 2008 was die mijlpaal ook al in zicht, maar toen brak de economische crisis uit en viel de werkgelegenheid sterk terug. Wie de tien miljoenste baan kreeg, is niet bekend. ,,Het zal ergens in oktober zijn geweest en de kans is groot dat het een uitzendkracht was”, aldus CBS-econoom Peter Hein van Mulligen.
Kansen
Vicepremier Lodewijk Asscher: ,,We schrijven geschiedenis.” Het geeft energie dat er op tien miljoen plekken in Nederland mensen aan het werk zijn, stelt de bewindsman verder. ,,De werkgelegenheid trekt nu echt aan. Sinds begin 2014 kwamen er bijna 200.000 banen bij, mensen zien weer kansen en gaan actief op zoek naar een baan.”
Asscher noemt het ook positief dat de langdurige werkloosheid licht afneemt ten opzichte van vorig jaar. ,,Al blijft de zorg over de mensen die nog niet aan de slag zijn. De werkloosheid is nog steeds te hoog.”
VK 05.02.2016 Een economische recessie is niet af te wenden – Binnen een jaar tuimelt de wereld in een economische recessie. Ik ben er bijna zeker van. Minder zeker zijn de politieke gevolgen. Na de crisis van 2009 bleef de politieke weerslag bescheiden. De concurrentie tussen de landen nam toe, maar ze bleven praten en wijdverbreid protectionisme werd vermeden. Dit sterkt optimisten in hun geloof dat een volgende crisis de onevenwichtigheid in de wereldeconomie zal wegwerken en het pad zal effenen voor nieuwe hoogtijdagen van de globalisering. Mij lijkt het aannemelijker dat een nieuwe crisis zal leiden tot een nog hardere machtspolitiek – economisch en militair.
Ik ben zo stellig in mijn voorspelling van een nieuwe recessie, omdat er veel nieuwe problemen zijn ontstaan, terwijl de kater van de vorige crisis nog niet verwerkt is. Dat geldt vooral voor China. Het overaanbod op de vastgoedmarkt in binnenlandse provincies is fenomenaal en ook de industrie blijft worstelen met overcapaciteit. De uitvoer van industriële goederen breekt het ene nieuwe record na het andere en toch zit 17 procent van de fabrieken in de rode cijfers. Het lage consumentenvertrouwen, de rusteloosheid op de Chinese beurzen en de steeds grotere kapitaalvlucht zijn allemaal indicaties dat de kans op ontsporing bijzonder groot aan het worden is.
Dat komt vooral doordat de groeivertraging in China de grondstoffenprijzen naar beneden jaagt. Dat is goed voor de consument, maar slecht voor Chinese mijnbouwbedrijven die voor ruim 200 miljard dollar alleen al in buitenlandse investeringen hebben uitstaan. Lage grondstoffenprijzen vertragen ook de groei in ontwikkelingslanden en dus ook de vraag naar Chinese goederen. Ook sterke industrielanden worden getroffen. De Duitse en de Japanse uitvoer naar China daalde vorig jaar meer dan 10 procent, wat op zijn beurt de Chinese exportkansen aantast. De volgende recessie wordt dus ‘Made in China’, maar de hele wereld is bijzonder kwetsbaar.
Overgewaardeerd
De Centrale Banken in het Westen hebben ook amper marge om een nieuwe crisis af te wenden
De Verenigde Staten kunnen prat gaan op een herstel van de werkgelegenheid. Maar het beschikbare inkomen is amper gestegen sinds 2008. De schaliegassector komt in de problemen door de lage energieprijzen. De studentenleningen vormen een fenomenale uitdaging. Veel Amerikaanse aandelen zijn overgewaardeerd. De Europese Unie blijft aankijken tegen torenhoge werkloosheid. Naast aanhoudende Griekse problemen, lijkt het enthousiasme over de hervormingen van Renzi in Italië bekoeld. De Centrale Banken in het Westen hebben ook amper marge om een nieuwe crisis af te wenden. Het consumentenvertrouwen in de OESO-landen staat op het laagste punt in meer dan 40 jaar.
Optimisten hopen dat een nieuwe crisis China zal aanzetten om de enorme buitenlandse deviezenreserves in te zetten om de binnenlandse consumptie aan te zwengelen, de afhankelijkheid van de export te verminderen en zo meer kansen te scheppen voor bijvoorbeeld Europese producenten. Peking heeft dat deels al gedaan, maar het heeft weinig zoden aan de dijk gezet en tegen september zal het bruikbare gedeelte van de reserves grotendeels zijn opgebrand. Adviseurs binnen de regering voorspellen dat dat een breekpunt kan zijn. Gezien China nu reeds recordbedragen aan exportsteun uit geeft, blijft er in dat scenario enkel de optie van een competitieve devaluatie. Dan is het hek echt van de dam, riskeren we handelsconflicten en zal de spanning tussen de grootmachten nog toenemen.
Vertrouwenscrisis
Niets is gevaarlijker dan een samenloop van economische en politieke hoogspanning
De economische crisis zal ook inwerken op een ongeziene politieke vertrouwenscrisis. In Amerika wordt gestreden om het Witte Huis in een land dat meer dan ooit verdeeld is. Wie een kans wil maken als president, zal tot het uiterste moeten gaan in het verdedigen van de economische belangen. In Europa zou een recessie kunnen leiden tot de verdere uitholling van de begrotingsdiscipline, meer fiscale concurrentie tussen de lidstaten en de genadeklap voor de centrumpartijen. Dan heb je nog die lange rist nationalistische leiders, zoals Narendra Modi in India, Xi Jinping in China, Abe in Japan, Poetin in Moskou, en de vele zwakke staten die economisch nu al het water aan de lippen hebben. Denk maar aan Egypte, Nigeria, Zuid-Afrika of Thailand.
Niets is gevaarlijker dan een samenloop van economische en politieke hoogspanning. Wat me sceptisch maakt, is dat na de vorige crisis, toen de overheden nog honderden miljarden konden investeren, de rente nog naar beneden kon en er een triljoen bijeengeschraapt werd om de euro te stabiliseren, dat er toen al geen wil bestond om een internationaal akkoord te bereiken over de blijvende onevenwichtigheid tussen deficit- en surpluslanden en dat we de tijd niet hebben gebruikt om nieuwe groeimodellen te ontwikkelen, groeimodellen die mensen meer kansen bieden.
Men kan wel roepen dat optimisme een plicht is, maar wat ben je met optimisme zonder oplossingen?
NU 02.02.2016 Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën verwacht voor komend jaar geen feestbegroting. Dat heeft onder meer te maken met de huidige lage prijs voor gas.
De gedaalde verkoopprijs van gas heeft een flink negatief effect op de begroting, zegt Dijsselbloem dinsdag in zijn wekelijkse gesprek met nieuwzender RTL Z.
Vanwege de lage gasprijzen en de inkomsten die de overheid op deze manier mis loopt, slinkt het begrotingstekort nauwelijks meer. “Dat heeft echt miljarden gekost”, stelt de bewindsman.
Daar komt nog eens bij dat er ook minder gas gewonnen mag worden. In december is besloten dat de winning van aardgas in Groningen verder wordt teruggeschroefd. Er mag in 2016 maximaal 27 miljard kuub gas uit de grond gehaald worden.
Volgens Dijsselbloem zou de overheid daardoor op jaasbasis meer dan 11 miljard euro op de begroting zijn kwijtgeraakt. De minister stelt dat het kabinet er wel alles aan doet om bezuinigingen te voorkomen. “Dat betekent dat iedereen heel zorgvuldig op zijn centjes moet passen en dat we eerder zaken moeten inpassen, dan uitbreiden”, zegt hij tegen RTL Z.
Een aantrekkende economie zou de druk op het begrotingstekort nog wat kunnen verlichten. “De gasprijs ligt buiten onze invloedssfeer dus die zullen we echt gewoon binnen de begroting moeten opvangen. Afhankelijk van hoe goed het met de economie gaat in het lopende jaar, gaan we zien of dat lukt.”
Elsevier 25.01.2016 Klaas Knot, president van de Nederlandsche Bank, roept het Nederlandse kabinet op om goed op de overheidsuitgaven te letten. In het verleden is het te vaak voorgekomen dat de Nederlandse regering bij de eerste signalen van economische groei het begrotingstekort snel heeft laten oplopen.
Dat zei Knot in het tv-programma Buitenhof. ‘Nederland heeft een slecht track record: vrijwel alle kabinetten deden te weinig in de goede tijden om de overheidsfinanciën te beteugelen.’
Pas als een recessie startte, gingen kabinetten hard bezuinigen, wat een crisis in het begin allen maar erger maakt, aldus Knot. ‘En als de economie daarna weer aantrekt, gaan we weer te snel achteroverleunen.’
Hypotheekaftrek
Knot wil minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem daarom met klem adviseren om het begrotingstekort ditmaal wel goed in de gaten te houden. De Nederlandse economie kwam het afgelopen jaar uit een diep dal en naar verwachting zet de groei door in 2016.
Een van de maatregelen waar Knot achter zegt te staan is het verder terugdringen van de hypotheekaftrek. Het is ‘aan de politiek’ om met andere zinvolle maatregelen te komen, aldus Knot.
Hogere lonen
In de huidige situatie – waarin de overheid nog altijd een tekort heeft en consumenten al meer aan het uitgeven zijn – is er volgens Knot vooral ruimte in delen van het bedrijfsleven om meer geld uit te geven. Knot roept bedrijven met grote spaaroverschotten daarom op om de lonen te verhogen. Dat kan de economie een flinke stimulans geven, omdat consumenten dan meer te besteden hebben.
De president van de Nederlandsche Bank ziet het economisch herstel voorlopig doorzetten. De lage olieprijs speelt daarbij een belangrijke rol. ‘Dat is geweldig nieuws voor de Eurozone. Consumenten krijgen simpelweg meer koopkracht door de lagere energieprijzen.’
Paul de Hen beschrijft in Alle 18 presidenten van De Nederlandsche Bank het leven en werk van de achttien presidenten sinds de oprichting in maart 1814. Het boek kost 19,95 en heeft 280 pagina’s. Bestel hier>
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 12.01.2016 Na het jubeljaar 2016 moeten we in 2017 rekenen op fikse bezuinigingen. Daarvoor vrezen diverse experts. Zijn alle bezuinigingen voor niets geweest? Martin Visser vertelt hoe het zit. Presentatie: Maarten Steendam.
AD 07.01.2016 De inflatie is vorig jaar gemiddeld uitgekomen op 0,6 procent. Dit is de laagste prijsstijging voor consumenten na 1987. Vooral lagere olieprijzen drukken de inflatie, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag.
Voor het tweede jaar op rij is de gemiddelde inflatie opmerkelijk laag. In 2014 was de inflatie 1,0 procent. De gemiddelde prijsstijging is in de afgelopen 50 jaar alleen in 1986 en 1987 lager geweest dan in 2015. Veel producten voor consumenten zijn in het afgelopen jaar niet of nauwelijks in prijs gestegen.
De inflatie werd vorig jaar flink getemperd door de prijsdaling van gas, elektriciteit en autobrandstoffen. Net als in 1986 en 1987 is de prijsontwikkeling van olie de belangrijkste oorzaak van de lage energieprijzen. De gemiddelde olie- en benzineprijs lag op het laagste niveau in vijf jaar tijd.
De prijs van een vat Brent-olie uit de Noordzee lag gemiddeld op 48,37 euro, een liter benzine (Euro 95) kostte 1,56 euro. In 2014 was de gemiddelde prijs voor een vat olie nog 74,62 euro en kostte een liter benzine 1,70 euro.
Vliegtickets
In december bedroeg de inflatie 0,7 procent. Ook in november lagen de prijzen voor consumenten 0,7 procent hoger dan een jaar eerder. De prijsontwikkeling van benzine had in december een verhogend effect op de inflatie. Weliswaar lag die in de laatste maand van het jaar 5,7 procent lager dan een jaar eerder, maar in november was de prijsdaling op jaarbasis nog 7,5 procent.
Ook de prijsontwikkeling van vliegtickets had in december een opwaarts effect op de inflatie. ,,Daarentegen drukte de prijsontwikkeling van kleding de inflatie, waardoor deze per saldo gelijk bleef, aldus het statistiekbureau.
Telegraaf 30.12.2015 In december is het beeld van de Nederlandse economie, in lijn met de afgelopen maanden, rooskleuriger geworden. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakte woensdag op basis van zijn conjunctuurklok bekend dat de meeste indicatoren boven hun langjarige gemiddelde staan. De voornaamste indicator die uit de toon valt is het vertrouwen in de economie, dat zowel bij producenten- als bij consumenten afnam.
Producenten werden de afgelopen maand minder positief over hun toekomstige productieniveau, terwijl consumenten somberder werden over hun eigen financiën.
Het vertrouwen ligt volgens het CBS bij beide groepen nog altijd boven het langjarige gemiddelde.
Cijfers over onder meer investeringen, de consumptie van huishoudens, de export en de werkloosheid toonden alle een opgaande lijn.
Trouw 24.12.2015 Het overheidstekort van Nederland is in het derde kwartaal verder afgenomen, terwijl de economie licht groeide. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag.
Het gat op de overheidsbegroting slonk vorig kwartaal tot 1,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), tegen 1,9 procent in het tweede kwartaal. In heel 2014 kwam het tekort nog uit op 2,4 procent. De afname van het afgelopen kwartaal kwam doordat de uitgaven van de overheid afnamen, terwijl de inkomsten stegen.
Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelde voor heel 2015 onlangs een tekort van 2,2 procent. Volgens het CBS ligt dat doel duidelijk binnen bereik. Om het doel te halen moet het tekort in het vierde kwartaal worden beperkt tot hoogstens 3 miljard euro. De afgelopen drie jaar lukte dit in de laatste drie maanden van het jaar.
Gegroeid
Het CBS meldde verder op basis van een nieuwe raming dat de Nederlandse economie in het derde kwartaal met 0,1 procent is gegroeid ten opzichte van het voorgaande kwartaal. De nieuwe schatting is gelijk aan de eerste raming, die medio november werd gepubliceerd.
Het beeld van de economie week volgens het statistiekbureau niet af van de eerdere inschattingen. Dat betekent dat de export, investeringen en consumptie positieve bijdragen leverden aan de groei. De economie was daardoor in het derde kwartaal 1,9 procent groter dan een jaar eerder.
Werkgelegenheid
De werkgelegenheid groeide wel iets harder dan gedacht. Het CBS telde 35.000 nieuwe banen in vergelijking met het tweede kwartaal, tweeduizend meer dan bij de eerste schatting.
De staatsschuld zakte vorig kwartaal naar 66,3 procent van het bbp, tegen 67,1 procent in het voorgaande kwartaal. Daarmee is de schuld nog altijd hoger dan het maximum van 60 procent dat de Europese begrotingsregels voorschrijven.
Telegraaf 24.12.2015 De Nederlandse economie is in het derde kwartaal met 0,1% gegroeid in vergelijking met het voorgaande kwartaal. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek donderdag in zijn tweede raming.
Daarmee is het groeicijfer onveranderd ten opzichte van de eerste berekening van medio november, aldus het CBS. In vergelijking met het derde kwartaal van vorig jaar groeide de vaderlandse economie met 1,9%. Ook dat cijfer bleef ongewijzigd.
‘Ook het beeld van de economie blijft hetzelfde’, schrijft het CBS. ‘Export, investeringen en consumptie leveren een positieve bijdrage.’
Wel is er een kleine positieve verandering in de banengroei. Volgens de nieuwe cijfers is het aantal banen in het derde kwartaal met 35.000 gegroeid, terwijl het CBS eerder nog uitging van 33.000 nieuwe banen.
Elsevier 24.12.2015 Er wordt heel wat af gemopperd over politiek en samenleving. Maar in veel opzichten hebben we het nu beter dan ooit.
V&D verkeert in grote problemen. Dit slechte economische nieuws van afgelopen week lijkt een passende afsluiting van 2015. Een jaar waarin – gewoontegetrouw – veel rampspoed te melden viel.
Van naar West-Europa oprukkende vluchtelingen tot en met aanslagen van islamitische terroristen. En dan werd het Nederlands elftal ook nog eens uitgeschakeld voor het EK voetbal.
Onheilstijdingen
Maar soms, bijvoorbeeld bij Kerstmis, is het goed even afstand te nemen van alle onheilstijdingen. Niet om de kop in het zand te steken, maar juist om een beter zicht te krijgen op de werkelijkheid.
Wie de samenleving uitsluitend via het nieuws volgt, zo is wel gezegd, weet precies hoe de samenleving niet werkt. Journalisten wijzen steeds op dingen die misgaan. Logisch, dat is een van hun taken. Maar daardoor dreigt het besef te verdwijnen dat heel veel dingen in een welvarend, democratisch, geëmancipeerd land als Nederland goed verlopen.
Tevreden
Voor de medewerkers en trouwe klanten van V&D is de naderende ondergang van het warenhuis vanzelfsprekend triest. Maar tegenover de problemen van traditionele winkels staat een bloeiende interneteconomie. Postbezorgers raakten deze week haast overspannen door de stroom van pakketjes met online aankopen voor Kerstmis. Sowieso trekt de economie weer aan en neemt het consumentenvertrouwen toe.
Wie helemaal vrolijk wil worden, doet er goed aan De sociale staat van Nederland 2015 te lezen. Uit het deze maand verschenen rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau rijst het beeld op van een samenleving met een zeer hoge kwaliteit van leven en relatief tevreden burgers.
Paradijs
Op internet wordt er heel wat af gemopperd. In sommige kringen lijkt een permanent chagrijn te heersen dat mede verklaart dat de PVV het zo goed doet in de peilingen. Tal van klachten zijn ook zeker terecht. De regering heeft de problemen van de massale immigratie bijvoorbeeld altijd onderschat, waardoor de samenleving is verzwakt.
Maar zulke – ernstige – tekortkomingen mogen niet de indruk doen ontstaan dat politiek en maatschappij de vitaliteit en veerkracht hebben verloren om problemen het hoofd te bieden.
Nederland is geen paradijs. Dat stadium bereiken mensen, als we de pastoors en dominees mogen geloven, pas na de dood. Maar in veel opzichten heeft de bevolking het nu beter dan ooit.
Gerry van der List (1961) schrijft over geestelijk leven, cultuur, sport en politiek.
RO 23.12.2015 De gemiddelde koopkracht stijgt in 2016 met 1,8 procent. Dat is 0,4 procent meer dan op Prinsjesdag voorspeld werd. Volgend jaar gaan de meeste mensen, ruim 90 procent, er financieel op vooruit.
De gemiddelde koopkracht stijgt in 2016 met 1,8 procent. Dat is 0,4 procent meer dan op Prinsjesdag voorspeld werd. Volgend jaar gaan de meeste mensen, ruim 90 procent, er financieel op vooruit. Een huishouden houdt volgend jaar gemiddeld 800 euro meer over. Werknemers ontvangen in 2016 gemiddeld bijna 1.200 euro meer. Hun koopkracht stijgt met 3 procent. Vooral voor werkenden met een lager inkomen gaat de koopkracht fors omhoog. Ook uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden gaan er op vooruit. Dit schrijft minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.
Het loonstrookje valt voor de meeste mensen positief uit. Voor de lage inkomens zijn ze het meest gunstig. De inkomens van mensen die rond de 60.000 euro verdienen, dalen licht. Dit komt doordat zij minder belastingkorting ontvangen (als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting). Gepensioneerden zien op het overzicht van hun aanvullend pensioen dat het bedrag dat zij ontvangen niet of nauwelijks geïndexeerd wordt. De AOW gaat wel omhoog.
Een aantal regelingen staan niet op het loonstrookje, maar gaan volgend jaar wel omhoog. Zo ontvangen gezinnen met kinderen meer kindgebonden budget en kinderbijslag. Voor tweeverdieners komt daar nog een hogere kinderopvangtoeslag bij en een belastingkorting, de zogenoemde inkomensafhankelijke combinatiekorting. En ook de zorgtoeslag stijgt.
De positieve effecten voor mensen komen door de belastingverlaging die het kabinet doorvoert. Dat zorgt voor werkgelegenheid en dat is goed voor de portemonnee. Bovendien is de inflatie lager dan eerder verwacht, terwijl de lonen sterker stijgen. Ook de zorg- en pensioenpremies komen lager uit dan op Prinsjesdag werd verwacht.
Het eerste loonstrookje in 2016 is voor veel mensen het moment waarop hun koopkracht in het nieuwe jaar zichtbaar wordt. Maar niet alles staat op het loonstrookje. De veranderingen in de toeslagen staan niet op het loonstrookje en ook het effect van de inflatie staat er niet op. Verder wordt de loonstijging niet aan iedereen in januari al toegekend. Dit is allemaal wel meegenomen in de koopkracht. De loonstrookjes zijn daardoor iets minder gunstig dan de koopkrachtcijfers.
Tabel: Koopkrachtontwikkeling van de voorbeeldhuishoudens.
VK 23.12.2015 De koopkracht van negen op de tien huishoudens stijgt volgend jaar flink. In tien jaar is die stijging niet zo groot geweest. Gemiddeld houdt elk van de ruim 7 miljoen huishoudens volgend jaar 800 euro meer over – een koopkrachtstijging van 1,8 procent. Van circa 600 duizend huishoudens daalt evenwel de koopkracht. Het gaat daarbij vooral om gepensioneerden met een aanvullend pensioen.
Het Belastingplan waarvoor nu een meerderheid is, brengt tweeverdieners goed nieuws. Hebben ze kinderen, dan kan helemaal de vlag uit. Maar waarom kostte dat een half jaar?Lees hier de analyse terug. (+)
Minister Asscher van Sociale Zaken maakte de koopkrachtcijfers vandaag bekend. De belangrijkste factor is de lastenverlichting van 5 miljard waar de Eerste Kamer dinsdagavond mee in stemde. De cijfers pakken beter uit dan met Prinsjesdag in september. Dat komt door twee tussentijdse aanpassingen van het Belastingplan waar de 5 miljard in verwerkt zat. Ook blijken de zorg- en pensioenpremies lager en is de loonstijging sterker dan de stijging van de inflatie.
Asscher heeft ook een inschatting gemaakt van de loonstrookjes die in januari op mat of in mailbox vallen. ‘Dat is het moment waarop voor veel mensen hun koopkracht inzichtelijk wordt’, schrijft de PvdA-minister aan de Tweede Kamer. De door Asschers partij zo vurig gewenste nivellering komt in de loonstrookjes voor werkenden tot uiting. Werknemers met een lager inkomen zien daarop dat ze er rond de 4 procent op vooruit gaan. Vanaf een bruto inkomen vanaf 50 duizend euro is dat circa 1 procent. Wie 60 duizend euro verdient gaat er zelfs iets op achteruit. Oorzaak is dat een belastingkorting inkomensafhankelijk is gemaakt en bij dat inkomen naar bijna nul loopt.
Asscher wijst erop dat loonstrookjes alleen niet een goed beeld geven van de positief bedoelde effecten van het kabinetsbeleid. Zo zitten de verhogingen van de kinderbijslag en van toeslagen voor gezinnen met kinderen niet in het loonstrookje. Door dergelijke maatregelen en belastingverlagingen gaan vooral tweeverdieners met kinderen erop vooruit. Verdient zo’n gezin circa 50 duizend euro, dan is de koopkrachtstijging 4,3 procent.
Procentueel de grootste verhogingen ondervinden alleenstaanden die het minimumloon verdienen. Zij gaan er volgens Asscher 5,8 procent op vooruit. Alleenstaande ouders met minimumloon 4,9 procent. De verliezers zijn voor het overgrote deel gepensioneerden met een klein aanvullend pensioen of vermogen.
Bijna 18 duizend huishoudens van gepensioneerden gaan er 5 procent of meer in koopkracht op achteruit. Bijna 40 duizend ‘AOW-huishoudens’ gaan er tussen de 5 en 2 procent op achteruit. In totaal daalt van ruim 460 huishoudens van gepensioneerden volgend jaar de koopkracht.
Gepensioneerden hebben last van de afschaffing van de ouderentoeslag in box 3, de ‘vermogensbox’. Daarnaast vervalt voor een deel van deze groep het recht op zorg- en huurtoeslagen. Ook betaalt een groep gepensioneerden zowel meer belasting als een hogere zorgbijdrage.
AD 23.12.2015 Nederlanders krijgen komend jaar gemiddeld 1,8 procent meer te besteden. Dat is de hoogste koopkrachtstijging in tien jaar. Een doorsnee huishouden houdt daardoor jaarlijks gemiddeld 800 euro meer over dan in 2015. Mensen die werken zijn nog beter af, zij krijgen maandelijks 100 euro extra in het handje.
Negen op de tien Nederlanders mogen zich in 2016 verheugen op een gevuldere portemonnee, zo blijkt uit het definitieve koopbeeld dat minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken, PvdA) woensdagmiddag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Omdat de Eerste Kamer dinsdagavond ten langen leste akkoord ging met het Belastingplan kon Asscher eindelijk de balans opmaken.
De gemiddelde koopkrachtstijging blijkt zelfs nog 0,4 procentpunt hoger dan het kabinet op Prinsjesdag dacht. Dit komt vooral doordat de inflatie komend jaar meevalt en lonen harder stijgen dan voorzien. Bovendien nemen zorg- en pensioenpremies minder toe.
Vooruitgang
Als eind januari de eerste loonstrookjes op de mat vallen, zullen veel mensen ook zwart op wit zien dat ze er financieel op vooruit zijn gegaan. Wie het minimumloon verdient (circa 20.000 euro), boekt de grootste winst: deze werknemers gaan er 4,6 procent op vooruit, nog afgezien van cao-loonsverhogingen, periodieken of andere loonsverhogingen. Jan Modaal (36.000 euro) houdt onder de streep 3,3 procent meer over, wie het dubbele of driedubbele verdient moet het doen met respectievelijk 0,8 en 0,6 procent netto meer.
Minder goed af zijn mensen die tussen 50.000 en 60.000 euro bruto verdienen. Zij vallen tussen wal en schip, omdat zij niet optimaal kunnen profiteren van fiscale maatregelen die het kabinet doorvoert.
Negen procent van de Nederlanders boet komend jaar aan koopkracht in. Van die groep zijn de meeste mensen gepensioneerd. Dit komt vooral omdat hun aanvullend pensioen niet of nauwelijks wordt geïndexeerd. Ook betalen zij een iets hogere inkomensafhankelijke bijdrage aan de zorgverzekeringswet (IAB).
Gepensioneerden
Overigens zijn lang niet alle gepensioneerden, een kwart van de bevolking, komend jaar slechter af. Over de hele linie gaan zij er 0,7 procent gemiddeld op vooruit. Datzelfde percentage geldt voor uitkeringsgerechtigden.
Asscher wijst erop dat de koopkrachtcijfers geen rekening houden met de werksituatie en gezinssamenstelling van mensen. Wie zijn baan verliest of een kind krijgt, heeft al snel minder te besteden. Wie een bonus ontvangt of promotie heeft gemaakt, is vaak juist vele procenten beter af.
NU 23.12.2015 Volgend jaar stijgt de gemiddelde koopkracht met 1,8 procent, dat is 0,4 procentpunt hoger dan waar op Prinsjesdag rekening mee werd gehouden. Het is daarmee de sterkste koopkrachtstijging sinds 2006. Dat schrijft minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) woensdag aan de Tweede Kamer.
De koopkrachtplaatjes kunnen nu definitief worden opgesteld nu het Belastingplan voor 2016 met de vijf miljard euro lastenverlichting dinsdagavond door de Eerste Kamer is goedgekeurd.
Ruim 90 procent van de mensen gaat er in 2016 op vooruit. Een huishouden houdt in 2016 gemiddeld 800 euro meer over dan in dit jaar. Vooral werkenden gaan er met gemiddeld 1.200 euro veel op vooruit, de koopkracht voor deze groep stijgt met 3 procent.
Ouderen
Alleen ouderen met een aanvullend pensioen leveren iets in. Dat komt omdat de pensioenen niet of nauwelijks worden geïndexeerd. In mindere mate gaan werkenden met een jaarsalaris van rond de 60.000 euro erop achteruit als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting.
Mensen met een laag inkomen, die ongeveer het wettelijk minimum loon verdienen, zien hun koopkracht het meest stijgen met bijna 6 procent. Tot slot houden ook uitkeringsgerechtigden en AOW’ers volgend jaar een klein plusje over.
In het Belastingplan is onder meer afgesproken dat het kindgebonden budget en de kinderbijslag wordt verhoogd. Gezinnen met twee werkende ouders ontvangen bovendien een hogere kinderopvangtoeslag en een hogere belastingkorting. Daarbij stijgt de zorgtoeslag en valt de pensioen- en zorgpremie lager uit dan wat op Prinsjesdag werd gemeld.
Deze maatregelen zijn niet terug te vinden op het loonstrookje, maar hebben wel invloed op de koopkracht. Dat geldt ook voor de lagere inflatieverwachting (0,9 in plaats van 1,1 procent) en de sterker stijgende contractlonen (1,6 in plaats van 1,4 procent) die het Centraal Planbureau (CPB) begin december voor 2016 naar buiten bracht ten opzichte van de berekeningen op Prinsjesdag.
Het ministerie maakte berekeningen van de koopkracht voor 2016 op basis van de economische vooruitzichten die het CPB in de decemberraming publiceerde en de maatregelen die het kabinet heeft genomen in het Belastingplan voor volgend jaar.
Trouw 23.12.2015 De koopkracht stijgt in 2016 meer dan verwacht. De gemiddelde koopkracht neemt toe met 1,8 procent, 0,4 procent meer dan op Prinsjesdag werd voorspeld. Een dergelijke stijging is sinds 2006 niet meer voorgekomen.
Vooral voor werkenden met een lager inkomen gaat de koopkracht fors omhoog, maakte minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) woensdag bekend. Dat komt onder meer door de belastingverlagingen van in totaal 5 miljard euro, die dinsdag door het parlement werden goedgekeurd.
Volgens Asscher gaat ruim 90 procent van de mensen er financieel op vooruit. Een huishouden houdt volgend jaar gemiddeld bijna 800 euro meer over. Werknemers ontvangen in 2016 gemiddeld bijna 1200 euro meer. Hun koopkracht stijgt met 3 procent. Voor een alleenstaande met minimumloon wordt zelfs 5,8 procent verwacht.
Gepensioneerden
Ook mensen met een uitkering en AOW’ers gaan profiteren, gemiddeld met 0,7 procent. Maar voor gepensioneerden met een aanvullend pensioen of vermogen kan het volgend jaar tegenvallen, onder meer door een hogere inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering (Zvw).
Personen die rond de 60.000 euro verdienen, zullen op hun loonstrookje zien dat ze er zeker iets op achteruitgaan. Zij ontvangen minder belastingkorting als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting.
Elsevier 23.12.2015 De meeste Nederlanders gaan er volgend jaar op vooruit, meer nog dan op Prinsjesdag werd voorspeld. De meeste Nederlanders gaan er volgend jaar op vooruit, meer nog dan op Prinsjesdag werd voorspeld. De gemiddelde koopkracht stijgt met 1,8 procent.
Dat is zo’n 800 euro per huishouden per jaar, schrijft minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Zo’n stijging is sinds 2006 niet meer voorgekomen. Maar wie profiteren ervan, en wie niet?
Een overzicht.
* Het blijkt dat vooral werkenden met een lager inkomen hun financiële situatie zien verbeteren. Hun koopkracht gaat fors omhoog. Dat komt onder meer door de belastingverlagingen van 5 miljard die zijn opgenomen in het Belastingplan. Dat plan kon onlangs tóch nog op goedkeuring rekenen van D66. Dinsdag is het aangenomen door het parlement. Neem een alleenstaande met minimumloon: deze gaat er in de nieuwste cijfers 5,8 procent op vooruit.
* Werknemers ontvangen in 2016 gemiddeld bijna 1.200 euro meer. Hun koopkracht stijgt met 3 procent. Eenalleenverdiener met kinderen en met modaal inkomen stijgt 2,5 procent, bij twee keer modaal is de procentuele toename 0,8 procent. Dus hoe meer je verdient, hoe minder je erbij krijgt.
* Ook alle tweeverdieners zien hun koopkracht toenemen: de stijging varieert van 1,9 tot 4,3 procent.
* Ook mensen met een uitkering en AOW’ers gaan profiteren, gemiddeld met 0,7 procent.
90 procent van de Nederlanders profiteert, aldus Asscher. Maar er zijn ook mensen die geen positief effect zullen merken – of zelfs in hun koopkracht dalen.
* Voor gepensioneerden met een aanvullend pensioen of vermogen kan het volgend jaar tegenvallen. Dat is volgens het kabinet onder meer te wijten aan hogere inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering (Zvw).
* Personen die rond de 60.000 euro verdienen, zullen op hun loonstrookje zien dat ze er zeker iets op achteruitgaan. Zij ontvangen minder belastingkorting als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting.
De loonstijging wordt niet aan iedereen in januari al toegekend, is te lezen in de brief. Dit is allemaal wel meegenomen in de koopkracht. De loonstrookjes zijn daardoor iets minder gunstig dan de koopkrachtcijfers.
Telegraaf 23.12.2015 De koopkracht valt komend jaar nog iets hoger uit dan gedacht. Uit nieuwe berekeningen van het ministerie van Sociale Zaken blijkt dat Nederland in 2016 er gemiddeld 1,8 procent op vooruitgaat, waar met Prinsjesdag nog 1,4 procent werd verwacht.
Het vertaalt zich per huishouden in 800 euro extra. Met name werkenden zijn spekkoper, zij houden gemiddeld 3 procent meer over (1200 euro). Ook uitkeringsgerechtigden en ouderen zien gemiddeld een plus (0,7 procent), omdat de AOW en de uitkeringen stijgen.
De koopkracht valt beter uit vanwege de lagere zorgpremie, de lagere inflatie en de hogere loonontwikkeling. De cijfers zijn sinds 2006 niet meer zo goed geweest.
90 procent van Nederland gaat er op vooruit, maar werknemers die volgend jaar rond de 60.000 euro bruto verdienen vallen buiten de prijzen. Hun loonstrookje valt tegen vanwege de afbouw van de algemene heffingskorting.
Minister Asscher informeert vandaag de Tweede Kamer over het koopkrachtbeeld. Dat kon niet eerder, omdat de senaat gisteravond pas goedkeuring gaf aan de belastingmaatregelen voor komend jaar. Pas deze maand lukte het de politiek het eens te worden over het uitdelen van lastenverlichting, na een akkoord tussen VVD, PvdA, CDA en D66.
Een aanpassing van de tarieven in de tweede en derde schijf werd op het laatste moment afgesproken en kan niet op tijd door de fiscus worden verwerkt. Daardoor betalen mensen in de eerste drie maanden van 2016 iets te weinig belasting. Dit wordt bij het loonstrookje van april weer gecompenseerd.
Komende maand merken werkende Nederlanders op hun loonstrookje direct dat ze meer geld overhouden. Dat komt door de belastingverlaging van vijf miljard euro die in 2016 wordt uitgedeeld. Niet alle bedrijven verhogen vanaf januari overigens al gelijk de salarissen van hun werknemers, waardoor er later in het jaar alsnog met terugwerkende kracht extra geld wordt overgemaakt.
Asscher benadrukt dat het gemiddelde koopkrachtbeeld niet één op één kan worden vertaald naar alle Nederlanders. Zo kent elk huishouden een andere samenstelling, salaris of andere factoren die de portemonnee bepalen. Een verandering in de gezinssamenstelling, werksituatie, bonus, promotie heeft vrijwel altijd een veel groter effect op de koopkracht dan de voorspellingen van het kabinet nu kunnen laten zien.
De 800 euro die een huishouden er gemiddeld op vooruit gaat betekent overigens niet dat de verkiezingsbelofte van premier Rutte uit de campagne van 2012 grotendeels gestand wordt gedaan, waarin werkend Nederland 1000 euro belastingvoordeel in het vooruitzicht werd gesteld. De minister-president gaf in een interview met De Telegraaf zaterdag aan dat de overheid vanwege de crisis de belastingen heeft moeten verhogen om het huishoudboekje op orde te brengen. De lastenverlichting van vijf miljard waar de meeste Nederlanders nu de vruchten van plukken, volgt dus op een eerdere lastenverzwaring. “Als er volgend jaar weer ruimte is voor lastenverlichting zullen we dat niet nalaten”, aldus de premier, hoewel hij geen garantie durfde te geven.
NU 23.12.2015 De huizenprijzen stijgen volgend jaar met gemiddeld 3 procent. De markt zal onder meer profiteren van het groeiend aantal mensen dat tijdens de crisis al een woning wilde kopen, maar dat toen niet kon of aandurfde. Dat stelt het Economisch Bureau van ING woensdag in een rapport.
Ook de lage hypotheekrente en het oplopende vertrouwen in de economie stuwen de vraag naar koopwoningen volgend jaar. De regionale verschillen nemen volgens de bank wel verder toe.
In de Randstad, en in enkele grote steden daarbuiten, stijgen de prijzen net als dit jaar flink. Maar in andere regio’s zullen woningen niet of nauwelijks meer waard worden, aldus ING.
De bank voelt zich in zijn voorspellingen gesteund door eigen onderzoek onder consumenten. Die zijn over 2016 positiever gestemd dan dat ze een jaar eerder waren over 2015.
Daarbij verwacht de meerderheid dat de huizenmarkt, van alle markten het meest zal aantrekken. Over de arbeidsmarkt zijn de ondervraagden het meest pessimistisch.
Trouw 22.12.2015 Consumenten zijn flink positiever over hun financiële situatie dan een jaar geleden, maar dat betekent niet dat we met kerst meer geld laten rollen. Gemiddeld geven we per huishouden ongeveer 135 euro uit aan cadeaus, diners, kerstboom en andere kerstaankopen. En dat is net zoveel als vorig jaar. Ook het totaalbedrag dat wordt uitgegeven in de hele feestmaand is ongeveer gelijk, zeggen de meeste mensen.
Dat constateert ING op basis van eigen onderzoek, de zogeheten ING Financieel fit Barometer. Die geeft weer hoe Nederlandse huishoudens denken over hun eigen portemonnee.
De onderzoekers van de bank constateren ook dat kerstcadeaus vaak niet op prijs worden gesteld. ‘Met een op de zeven gekregen cadeaus zijn ontvangers eigenlijk niet blij. Zo ontvangen Nederlanders dit jaar voor tientallen miljoenen euro’s aan ongewenste kerstcadeaus’.
Doorgeefcadeau’s
Volgens ING gooit een op de vijf wel eens een gekregen cadeau ongebruikt weg. Het doorgeven van cadeaus komt vaker voor. Dit doet de meerderheid (58 procent) van de ontvangers wel eens. De populairste ‘doorgeefcadeaus’ zijn flessen drank, verzorgingsproducten en woonaccessoires. Maar ook tegoedbonnen, snoep en boeken zijn relatief populair om door te gegeven. Ruim twee van de drie Nederlanders vindt het geen probleem om een ‘tweedehands’ cadeau te ontvangen.
De financiële barometerstand van ING is opnieuw gestegen en is in het laatste kwartaal van 2015 uitgekomen op 96 punten. Deze stijging komt onder meer doordat de Nederlandse economie aantrekt en het aantal banen groeit met zo’n 1 procent per jaar, stelt de bank. Volgend jaar komen er naar verwachting zo’n 100.000 banen bij. Daarbij stijgen de lonen harder dan de prijzen, waardoor de koopkracht toeneemt. Dat is vooral voor werkenden het geval.
ING voorziet dat de koopkracht volgend jaar met 2 procent toeneemt. ‘Consumenten kunnen niet alleen meer uitgeven, ook de wil om meer uit te geven neemt toe. Het consumentenvertrouwen is inmiddels weer terug op pre-crisis niveau’, stelt de bank. De economen voorzien dat de consumentenuitgaven in 2016 gemiddeld twee keer zo snel zullen groeien als dit jaar.
Telegraaf 22.12.2015 Zonder nieuwe bezuinigingen zal het begrotingstekort alleen maar verslechteren. Hoe redt het kabinet zich uit deze situatie? DFT-verslaggever Martin Visser vertelt. Presentatie: Maarten Steendam.
NU 22.12.2015 Het is niet ondenkbaar dat er vanaf 2017 toch weer extra moet worden bezuinigd. Dat zegt de president van De Nederlandsche Bank (DNB) Klaas Knot dinsdag inDe Telegraaf.
“Wij denken dat het feitelijke tekort zich grosso modo stabiliseert. Bij een aantrekkende economische groei loopt het structurele tekort dan langzamerhand weer op. Daar zal aanvullend beleid voor nodig zijn om dat bij te buigen”, stelt Knot.
Volgens hem voldoet Nederland niet aan de Europese regels voor het structurele tekort door dit jaar een lastenverlichting van 5 miljard door te voeren. Knot heeft begrip voor de lastenverlichting, maar zegt ook: “Daarna zal in ieder geval volgens onze vooruitzichten een extra inspanning nodig zijn”.
“Dan moet men toch weer ombuigen om op een houdbaar pad te komen. Ik denk niet dat er nog heel veel ruimte is voor lastenverhogingen.”
Knot wijst erop dat landen volgens nieuwe begrotingsregels hun staatsschuld in twintig jaar moeten terugbrengen naar 60 procent van het bruto binnenlands product. “Mijn indruk is dat deze regels nog niet volledig worden toegepast”, aldus Knot.
Tweede Kamer
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer wijst de suggestie van Knot om vanaf 2017 weer te bezuinigen bij voorbaat af. “De PvdA is tegen nieuwe bezuinigingen”, stelt hij tegenover NU.nl.
“Werkloosheid bestrijden heeft onze prioriteit. Er is ook geen enkele reden toe. Want dankzij het verstandige begrotingsbeleid van minister Dijsselbloem staan de economie en begroting er weer goed voor.”
Voor coalitiegenoot VVD komt de conclusie van Knot wat snel. “Het is wat vroeg om aan te geven wat er in de begroting van 2017 moet gebeuren”, is de reactie van VVD-Kamerlid Mark Harbers.
Hij wil afwachten wat er in de ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) in 2016 staat. De regering gebruikt de berekeningen van het planbureau als richtlijn voor haar beleid.
Telegraaf 22.12.2015 Het kabinet ontkomt er hoogstwaarschijnlijk niet aan om opnieuw te bezuinigen. Zonder ingrepen zal het begrotingstekort de komende jaren weer verslechteren.
Dat zegt Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), in een interview met De Financiële Telegraaf. „Als het structurele tekort oploopt, zal de politiek opnieuw kritisch naar de overheidsuitgaven moeten kijken. Dan moet men weer ombuigen om op een houdbaar pad te komen.”
Volgens ramingen van DNB blijft het begrotingstekort in 2016 en 2017 steken op 2,2 procent van het bruto binnenlands product. Daarmee komt het kabinet in de problemen met Brusselse regels. Dat het kabinet komend jaar 5 miljard euro uittrekt voor lastenverlichting vindt Knot te billijken. „Ik denk dat dat eenmalig een keer kan.”
Knot wil niet zeggen hoeveel er bezuinigd moet worden. Dat hangt ervan af of de raming bewaarheid wordt. Volgens hem moet het kabinet ’een buffer’ opbouwen.
Elsevier 22.12.2015 Het kabinet zal hoogstwaarschijnlijk opnieuw moeten bezuinigen. Zonder ingrepen zal het begrotingstekort de komende jaren namelijk weer verslechteren.
‘Nieuwe bezuinigingen zijn onvermijdelijk,’ zegt president van De Nederlandsche Bank (DNB) Klaas Knot, in een interview met De Financiële Telegraaf.
En weer steeg de PVV in de peilingen. Volgens Maurice de Hond zou de partij van Geert Wilders 39 zetels halen als er nu verkiezingen gehouden worden. Volgens dezelfde peiling haalt de VVD er 20 en de PvdA slechts 10 zetels.
In de peiling stond de PVV al eerder op36,37, 38 en op41 zetelszetels.
Geert Wilders zinspeelt al op het premierschap. Met dit standpunt zou hij nog verder omhoog schieten in de peilingen.
Met zijn forse koppositie in de politieke peilingen op dit moment in het achterhoofd heeft hij ook al nagedacht over welke ministersposten hij wil hebben
,,Naast Algemene Zaken – het Torentje – wil ik focussen op onze thema’s immigratie, Justitie, Buitenlandse Zaken en Zorg”, zegt hij in een interview in Metro. Verder wil hij dat de PVV de ministers voor Buitenlandse Zaken, Justitie en Zorg mag leveren.
De PVV-leider hamert verder op zijn bekende stokpaardje dat Nederland uit de EU moet. ,,Het zou fijn zijn om à la Zwitserland weer de baas te zijn over eigen beslissingen.” Hoe Wilders dat allemaal wil bereiken, blijkt onduidelijk. ,,We hebben geen tweepartijenstelsel, dus we zullen afspraken moeten maken met andere partijen.”
Kortom
Geert Wilders zou ,,niets liever” doen danpremier worden als zijn partij de PVV de grootste wordt. Als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden zijn. ,,Als de PVV de grootste wordt, moeten we onze verantwoordelijkheid nemen”, aldus Wilders al eerder tegen EenVandaag.
Zijn achterban is daar groot voorstander van. Mensen die VVD, SP en CDA stemmen, reageren verdeeld. Kiezers van PvdA, D66 en GroenLinks zijn tegen deelname van de PVV, ook al wordt die partij de grootste. Alleen PVV-kiezers zien Wilders als geschikte premier.
Telegraaf 21.05.2016 Als de PVV bij de komende verkiezingen de grootste wordt, is het weinig democratisch als ze wordt gepasseerd als het op regeren aankomt. Dat zegt PVV-leider Geert Wilders zaterdag in een interview metDagblad de Limburger.
,,Nu staan we op veertig (zetels). Als we zo groot worden, is het weinig democratisch om de PVV te passeren. Dan krijg je een revolte, natuurlijk democratisch en geweldloos. Ik ga hier niet in een tank naar het Torentje toe. Maar dan komen er nieuwe verkiezingen en wordt de PVV nog groter”, aldus Wilders. ,,De kans dat er een premier Wilders komt, is dus nog lang niet verkeken.” De eerstkomende verkiezingen voor de Tweede Kamer staan gepland voor maart volgend jaar.
In hetzelfde interview spreekt hij opnieuw harde woorden over de islam. Hij spreekt van ,,een cultuur die ons haat” en ,,Niet iedere moslim is een terrorist. Maar iedere terrorist is wel een moslim”. ,,Het waanidee van linkse mensen dat alle culturen gelijk zijn: dat is dus niet zo. Onze cultuur is beter”, meent Wilders. Als het aan hem ligt, laat Nederland niemand meer toe uit een islamitisch land.
AD 21.05.2016 Als de PVV bij de komende verkiezingen de grootste wordt, is het weinig democratisch als ze wordt gepasseerd als het op regeren aankomt. Dat zegt PVV-leider Geert Wilders zaterdag in een interview met Dagblad de Limburger.
Het waanidee van linkse mensen dat alle culturen gelijk zijn: dat is dus niet zo, aldus Geert Wilders.
,,Nu staan we op veertig (zetels). Als we zo groot worden, is het weinig democratisch om de PVV te passeren. Dan krijg je een revolte, natuurlijk democratisch en geweldloos. Ik ga hier niet in een tank naar het Torentje toe. Maar dan komen er nieuwe verkiezingen en wordt de PVV nog groter”, aldus Wilders. ,,De kans dat er een premier Wilders komt, is dus nog lang niet verkeken.” De eerstkomende verkiezingen voor de Tweede Kamer staan gepland voor maart volgend jaar.
Peiling
Eerder deze maand bleek uit een peiling van Maurice de Hond dat
als de PVV bij de verkiezingen de grootste wordt, een meerderheid van de Nederlanders vindt dat de PVV dan in de regering worden opgenomen. 56 procent vindt dat verkiezingswinst moet worden gehonoreerd met regeringsdeelname.
Of PVV-leider Geert Wilders bij verkiezingswinst ook de premier van Nederland moet worden, stuitte in het onderzoek van de Hond op meer verzet. Een meerderheid (53 procent) vindt van niet. Ook de achterban van de PVV is niet volmondig: hoewel 100 procent vindt dat verkiezingswinst ook regeringsdeelname moet betekenen, zegt 87 procent van zijn achterban ook ja tegen premier Wilders.
Harde woorden
In het interview met Dagblad de Limburger spreekt Wilders opnieuw harde woorden over de islam. Hij spreekt van ,,een cultuur die ons haat” en ,,Niet iedere moslim is een terrorist. Maar iedere terrorist is wel een moslim”. ,,Het waanidee van linkse mensen dat alle culturen gelijk zijn: dat is dus niet zo. Onze cultuur is beter”, meent Wilders. Als het aan hem ligt, laat Nederland niemand meer toe uit een islamitisch land.
Trouw 20.04.2016 De PVV belooft ‘de-islamisering’ van Nederland, constateert genocide-expert Ton Zwaan. Hij vindt dat de partij helder moet zeggen wat zij hiermee bedoelt.
Op 23 juli 1938 werden in Duitsland nieuwe persoonsbewijzen ingevoerd voor mensen van Joodse komaf. Op de papieren was een grote rode ‘J’ gestempeld. Mensen waren verplicht die identiteitsbewijzen bij zich te dragen en ongevraagd te tonen bij elk contact met overheidsinstanties. Het doel was vernedering, het bureaucratisch zichtbaar maken van Joden en het belemmeren van het passeren van landsgrenzen.
Deze stap in het vervolgingsproces was tot stand gekomen op aandringen van de politie en de regering van Zwitserland. Zij vreesden ‘verjoodsing’ van hun land. Die vrees voor ‘verjoodsing’ en als pendant het verlangen naar ‘ontjoodsing’, kwam destijds veel voor. Beide vloeiden voort uit de in Europa wijdverbreide collectieve haatfantasie van het antisemitisme.
In het huidige Europa is antisemitisme zeker niet verdwenen, maar een andere collectieve haatfantasie vindt nu meer weerklank: het anti-islamisme. In tal van landen zijn populistische bewegingen en partijen actief die ‘islamisering’ van Europa menen te ontwaren.
De massamedia fungeren vooral als megafoon: alle haatspraak wordt vrijwel kritiekloos gereproduceerd.
Sinistere dromen
Het spook van dreigende ‘islamisering’ is nagenoeg geheel een product van de eigen fantasie; en niet gehinderd door kennis of inzicht eisen deze partijen en bewegingen op hoge toon tegenmaatregelen. Kleine geweldsincidenten – het neerleggen van bebloede varkenskoppen, pogingen tot brandstichting, uitschelden en bespugen, agressief en intimiderend demonstratiegedrag – wijzen op de sinistere dromen die sommigen kennelijk al over die tegenmaatregelen koesteren.
In Nederland is vooral de autoritair geleide PVV actief in het aanjagen van angst en afkeer. Met een niet-aflatende stroom van goeddeels ongefundeerde, generaliserende verdachtmakingen aan het adres van ‘de Islam’, ‘moslims’ en tal van andere zelfbedachte grootheden (‘de elite’, ‘Marokkanen’, ‘de grachtengordel’, ‘journalisten’) wordt het maatschappelijk klimaat voortdurend vergiftigd, terwijl het leiderschap zich onttrekt aan elke verantwoording van de beweringen. De massamedia fungeren hierbij vooral als megafoon: alle haatspraak wordt vrijwel kritiekloos gereproduceerd.
Wellicht verleid door schijnbaar gunstige peilingen heeft de PVV-leiding onlangs gespeculeerd over mogelijke verkiezingsresultaten in 2017. Misschien wordt de PVV dan ‘de grootste partij’ en wordt de leider ‘de nieuwe premier’? Natuurlijk zullen in Nederland als coalitieland dan politieke compromissen onvermijdelijk zijn, maar, zo werd uitdrukkelijk gesteld, wat betreft ‘de-islamisering zal geen enkele concessie gedaan worden’. Ferme praat, maar de vraag is: wat wordt bedoeld met ‘de-islamisering’?
Het wordt tijd dat de PVV duidelijk verklaart wat zij onder ‘de-islamisering’ verstaat en hoe ze die wil realiseren.
Etnische zuivering
Verschillende varianten zijn denkbaar. Misschien in navolging van de fantasie van Donald Trump het aanleggen van een database van alle islamieten in Nederland en het stoppen van immigratie van moslims? Eventueel een rode hoofdletter ‘I’ in de paspoorten? Of meer iets als de Zuid-Afrikaanse apartheid van weleer: buitensluiting en maatschappelijke segregatie van moslims? Of toch liever etnische zuivering en gedwongen uitzetting van ‘miljoenen’, zoals de leider zich in 2009 op een Deense tv-zender liet ontvallen?
Het wordt tijd dat de PVV duidelijk verklaart wat zij onder ‘de-islamisering’ verstaat en hoe ze die wil realiseren. Niet in algemene termen, maar concreet en specifiek. Dat is het minste waar het Nederlandse electoraat recht op heeft. Dan kunnen ook de beide partijen van de onzalige en mislukte ‘gedoogcoalitie’ uit het recente verleden – de VVD en het CDA – laten weten hoe zij over de-islamisering denken. En, oh ja, misschien kunnen alle betrokkenen dan ook even toelichten hoe een en ander zich verhoudt tot de Nederlandse grondwet?
Telegraaf 18.02.2016 Geert Wilders laat het tienjarig jubileum van zijn PVV op 22 februari niet zomaar voorbij gaan. Op de dag zelf, komende maandag, is er volgens hem alleen een tv-interview, maar op een nog te bepalen datum komt er een ,,grote feestelijke bijeenkomst, een zogenaamde Gekozenendag”, aldus Wilders donderdag.
Iedereen die voor de PVV is gekozen voor de Kamers, voor het Europees Parlement en voor provincies en gemeenten is daar welkom. Verder wil Wilders dit jaar een keer per maand tien kiezers uitnodigen om in de Tweede Kamer te komen praten en eten. De aanmeldingsprocedure moet nog worden uitgewerkt.
De Partij voor de Vrijheid (PVV) van oud-VVD’er Wilders werd op 22 februari 2006 geregistreerd bij de Kiesraad. De partij, die geen leden heeft, verzet zich met name tegen islamisering en tegen de Europese Unie.
De partij heeft nu (na drie afsplitsingen) twaalf zetels in de Kamer, maar kan volgens peilingen wel drie keer zo groot worden.
AD 18.02.2016 PVV-leider Geert Wilders wil een groot feest organiseren ter ere van het tienjarig jubileum van zijn partij. Op de dag zelf, volgende week maandag, geeft hij alleen een interview, maar later komt er een heuse feestdag: de Gekozenendag.
Alle PVV’ers uit de Eerste en Tweede Kamer, het Europees Parlement, de provincies en de gemeenten zijn uitgenodigd.
Daarnaast wil de fractievoorzitter dit jaar een keer per maand met tien kiezers gaan eten en praten in de Tweede Kamer. De aanmeldingsprocedure moet nog worden uitgewerkt.
Gunstige peilingen
De Partij voor de Vrijheid van oud-VVD’er Wilders werd op 22 februari 2006 geregistreerd bij de Kiesraad. De partij, die geen leden heeft, verzet zich met name tegen islamisering en tegen de Europese Unie. De partij heeft nu (na drie afsplitsingen) twaalf zetels in de Kamer, maar kan volgens peilingen wel drie keer zo groot worden.
Telegraaf 02.02.2016 PVV-leider Wilders geeft er sterk de voorkeur aan om na de eerstvolgende verkiezingen in een coalitie met andere politieke partijen te gaan regeren, in plaats van weer in de oppositie te komen.
“Mijn oproep is, was en blijft dat andere politieke partijen zaken zullen moeten doen met de PVV. Het is aan niemand uit te leggen als dat niet gebeurt”, zegt Wilders in een interview met de NOS. “Ik denk dat het volk dan in opstand komt.” Hij hoopt dat dat dan wel democratisch en geweldloos gebeurt.
Wilders wil niet zeggen met welke partijen hij het liefst zou regeren: “Ik wacht de verkiezingen af. Ik ga niet bij voorbaat zeggen met wie, ik heb alleen gezegd een coalitie met de VVD onder Mark Rutte ligt niet voor de hand. Dat is de man waar wij al jaren succesvol oppositie tegen voeren.”
De VVD, het CDA, D66 en de PvdA noemen desgevraagd de kans op een coalitie met de PVV bijzonder klein of zelfs afwezig.
MSN 02.02.2016 PVV-leider Wilders geeft er sterk de voorkeur aan om na de eerstvolgende verkiezingen in een coalitie met andere politieke partijen te gaan regeren, in plaats van weer in de oppositie te komen.
“Mijn oproep is, was en blijft dat andere politieke partijen zaken zullen moeten doen met de PVV. Het is aan niemand uit te leggen als dat niet gebeurt”, zegt Wilders in een interview met de NOS. “Ik denk dat het volk dan in opstand komt.” Hij hoopt dat dat dan wel democratisch en geweldloos gebeurt.
Wilders wil niet zeggen met welke partijen hij het liefst zou regeren: “Ik wacht de verkiezingen af. Ik ga niet bij voorbaat zeggen met wie, ik heb alleen gezegd een coalitie met de VVD onder Mark Rutte ligt niet voor de hand. Dat is de man waar wij al jaren succesvol oppositie tegen voeren.”
De VVD, het CDA, D66 en de PvdA noemen desgevraagd de kans op een coalitie met de PVV bijzonder klein of zelfs afwezig.
AD 02.02.2016 PVV-leider Wilders geeft er sterk de voorkeur aan om na de verkiezingen in een coalitie met andere politieke partijen te gaan regeren, in plaats van weer in de oppositie te komen
Ik denk dat het volk dan in opstand komt, aldus Geert Wilders, PVV.
,,Mijn oproep is, was en blijft dat andere politieke partijen zaken zullen moeten doen met de PVV. Het is aan niemand uit te leggen als dat niet gebeurt”, zegt Wilders in een interview met de NOS. ,,Ik denk dat het volk dan in opstand komt.” Hij hoopt dat dat dan wel democratisch en geweldloos gebeurt.
Revolte
Op 30 januari sprak Wilders op een persconferentie van de anti-Europese fractie ‘Europa van Naties en Vrijheid’ al van een revolte. ,,Als ik straks de grootste ben en andere politici willen niet met mijn samenwerken, dan zullen de mensen dat niet accepteren. Dan komt er een revolte. Wij laten dat niet gebeuren.”
De voorman van de PVV durfde zijn woorden eenmaal in Nederland niet te herhalen in de Kamer. Wilders wil ook niet aangeven met welke partijen hij wel in een coalitie zou willen zitten. ,,Ik wacht de verkiezingen af. Ik ga niet bij voorbaat zeggen met wie, ik heb alleen gezegd een coalitie met de VVD onder Mark Rutte ligt niet voor de hand. Dat is de man waar wij al jaren succesvol oppositie tegen voeren.”
VVD
Ook bij de VVD zelf staan ze niet te springen om met Wilders in zee te gaan. Volgens fractievoorzitter Halbe Zijlstra is Wilders met zijn ‘minder, minder’ uitspraken over Marokkanen te ver gegaan. Als hij die uitspraak niet intrekt, is er geen ruimte voor een samenwerking. Het CDA is ook al niet overmatig happig op samenwerking met de PVV. Volgens CDA-leider Sybrand Buma is samen regeren ook samen iets goeds neerzetten. Buma meent dat in het verleden is gebleken dat dit niet het doel is van Wilders.
PvdA
De PvdA meent bij monde van Diederik Samsom dat de PVV-stemmers niet zitten te wachten op de PvdA en de PvdA-stemmers ook niet op de PVV.
Wilders zelf nuanceert inmiddels zijn revolte-uitspraak. Hij zegt nu dat hij juist een revolte wil voorkomen: ,,Mijn bedoeling is dat er geen revolte komt. Ik heb gezegd dat we moeten voorkomen dat die er komt, en dat de grootste partijen in Nederland maar ook in andere landen in Europa buitenspel worden gezet. Dat accepteert de bevolking niet.”
MSN 31.01.2016 „Als ik straks de grootste ben en andere politici willen niet met mij samenwerken, dan zullen de mensen dat niet accepteren. Dan komt er een revolte. Wij laten dat niet gebeuren.” Geert Wilders kwam gisteren bijeen met 6 andere racistische partijen in Milaan en dreigde helderder dan ooit met een burgeroorlog. Dat die dreigementen niet loos zijn wordt dag in dag uit bewezen door geweld tegen buitenlanders, bedreigde politici en belaagde gemeentehuizen. Voor PVV-ers en Wilders betekent democratie dat iedereen doet wat Wilders wil.
Telegraaf 10.01.2016 PVV-leider Geert Wilders zou niet met de VVD willen regeren zolang premier Mark Rutte daar nog aan het roer staat. Dat laat Wilders zondag weten na het programma Buitenhof, waar Rutte werd bevraagd over het uitsluiten van de PVV als mogelijke coalitiepartner na de verkiezingen.
Rutte herhaalde dat hij het een voorwaarde vindt dat Wilders eerst zijn ´minder-minder-uitspraak´ over Marokkanen terugneemt. Die opmerking vindt de VVD-leider ,,zo verschrikkelijk en beneden alle niveau´´ dat hij niet met de PVV in zee zou willen gaan.
Maar ook als dat wel zou gebeuren, staat Rutte niet te springen. Dat komt ook omdat de PVV volgens hem vrij links is, vooral in het sociaal-economisch beleid, en daarmee ver afstaat van de liberalen.
,,Zolang de VVD Rutte niet terugtrekt zal de PVV niet met de VVD regeren´´, twitterde Wilders daarop. Hij is serieus. ,,Ik tweet nooit wat ik niet meen´´, laat hij weten.
Hij weet zich gesterkt door de peilingen van Maurice de Hond zondag. Daarin staat de PVV op 41 zetels en de VVD op 18.
Elsevier 14.12.2015 Voor de derde maal is PVV-voorman Geert Wilders door de kijkers van actualiteitenprogramma EenVandaag uitgeroepen tot politicus van het jaar. Eerder won hij in 2010 en 2013.
Wilders kreeg een kwart van de 37.000 stemmen. Kiezers waarderen vooral zijn uitgesproken mening in de migratiecrisis. Hij is de enige politicus die duidelijk weet te verwoorden wat de zorgen zijn van veel Nederlanders, zegt een van de deelnemers. Ook wordt Wilders een politicus genoemd met een ‘vooruitziende blik’.
De nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks, Jesse Klaver, eindigde tweede met veertien procent van de stemmen. Hij is populair omdat hij beslissingen durft te nemen op basis van idealen. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) eindigde op de derde plek.
Recordaantal zetels
De afgelopen tijd doet Geert Wilders en zijn PVV het ook erg goed in de peilingen. Als er nu verkiezingen zouden worden gehouden, wint de PVV een recordaantal van 39 zetels. Coalitiepartijen PvdA en VVD zouden een groot aantal zetels verliezen.
Wie bestieren Nederland eigenlijk en hoe oefenen ze hun invloed uit? In Anatomie van de machtzocht Eric Vrijssen het uit. Bestel hier>
Aankomende donderdag kiest de parlementaire pers hun politicus van het jaar. Afgelopen jaar gingen beide prijzen naar voormalig minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans.
VK 14.12.2015 Geert Wilders is door tv-programma EenVandaag uitgeroepen tot politicus van het jaar. Wilders kreeg 25 procent van de stemmen bij de jaarlijkse verkiezing. Het is de derde keer dat Wilders door het tv-programma wordt uitgeroepen tot politicus van het jaar.
Top tien verkiezing EenVandaag politicus van het jaar
Aan de verkiezing deden ruim 37 duizend leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Wilders wordt door respondenten vooral geroemd om zijn optreden rond de vluchtelingencrisis.
GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver eindige op de tweede plaats met 14 procent. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem werd derde met 9 procent. Volgens EenVandaag is niet iedereen die Wilders de politicus van het jaar vindt het ook eens met alle standpunten van de PVV-leider. Toch stemmen zij op hem, omdat hij ‘tenminste iets zegt’.
Waar Wilders vooral steun krijgt van zijn eigen achterban, trekken Jesse Klaver en Jeroen Dijsselbloem ook stemmen van kiezers van andere partijen. Veel mensen vinden Klaver een frisse verschijning in de Nederlandse politiek.
Jeroen Dijsselbloem is volgens de respondenten een baken van rust in de Nederlandse en Europese politiek. Door zijn rug recht te houden heeft de minister van Financiën en voorzitter van de Eurogroep Nederland en Europa door de crisis geloodsd, zeggen mensen.
Wilders zelf was blij met de uitverkiezing. ‘Geweldig dat ik door het Nederlandse publiek gekozen ben als politicus van het jaar. Het is een grote eer’, zegt hij in een persbericht van de PVV.
Eerdere winnaars van de publieksverkiezing voor politicus van het jaar waren Wouter Bos (2004), Rita Verdonk (2005), Jan Marijnissen (2006), Rita Verdonk (2007), Wouter Bos (2008), Alexander Pechtold (2009), Geert Wilders (2010), Emile Roemer (2011), Diederik Samsom (2012), Geert Wilders (2013) en Frans Timmermans (2014).
NU 14.12.2015 Geert Wilders is maandagavond door actualiteitenprogramma EenVandaag verkozen tot Politicus van het jaar 2015. Wilders werd in 2013 en 2010 ook verkozen voor deze titel. In totaal brachten 37.000 mensen hun stem uit op de website van EenVandaag.
Wilders haalde 25 procent van de stemmen. De PVV-leider krijgt vooral erkenning voor zijn optreden in de vluchtelingencrisis. Als enige politicus heeft hij oog voor de zorgen die veel Nederlanders hebben over asielzoekers, aldus een deelnemer aan de verkiezingen.
Op de tweede plaats eindigde GroenLinks-parlementariër Jesse Klaver, sinds mei fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Hij kreeg 14 procent achter zich. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën eindigde als derde met 9 procent.
Frans Timmermans
Vorig jaar werd Eurocommissaris en oud-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans verkozen tot Politicus van het jaar 2014. Het opiniepanel vanEenVandaag roemde Timmermans om zijn bevlogenheid, empathisch vermogen, kennis van zaken en vooral om zijn optreden na de vliegramp met vlucht MH17 in Oekraïne.
Telegraaf 14.12.2015 Geert Wilders is gekozen tot politicus van het jaar 2015 bij de verkiezing door het tv-programma EenVandaag. De PVV-leider kreeg een kwart van de ruim 37.000 stemmen. Hij won ook al in 2010 en 2013.
Dat is maandagavond in EenVandaag bekendgemaakt. Wilders krijgt vooral erkenning voor zijn optreden in de vluchtelingencrisis. Als enige politicus heeft hij oog voor de zorgen die veel Nederlanders hebben over asielzoekers, aldus een deelnemer aan de verkiezingen.
Op de tweede plaats eindigde GroenLinks-parlementariër Jesse Klaver, sinds mei fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Hij kreeg 14 procent achter zich. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën eindigde als derde met 9 procent.
Vorig jaar was ex-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans de winnaar. Hij is nu tweede man in de Europese Commissie in Brussel.
AD 14.12.2015 Geert Wilders is voor de derde keer gekozen als politicus van het jaar bij de verkiezing door het tv-programma EenVandaag. De PVV-leider kreeg een kwart van de ruim 37.000 stemmen. Hij won ook al in 2010 en 2013.
Wilders krijgt vooral erkenning voor zijn optreden in de vluchtelingencrisis. Als enige politicus heeft hij oog voor de zorgen die veel Nederlanders hebben over asielzoekers, aldus een deelnemer aan de verkiezingen.
Favoriet
Op de tweede plaats eindigde GroenLinks-parlementariër Jesse Klaver, sinds mei fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Hij kreeg 14 procent van de stemmen. Onder jongeren was hij veruit favoriet. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën eindigde als derde met 9 procent van de stemmen.
In de extra lange uitzending van EenVandaag maandagavond blikte het programma terug op het afgelopen politieke jaar. Wilders was zelf een van de gasten, naast Gert-Jan Segers (ChristenUnie), Diederik Samsom (PvdA), Emile Roemer (SP), Halbe Zijlstra (VVD), Jesse Klaver (GroenLinks) en Sybrand Buma (CDA).
Debat
Kort voor de bekendmaking van de uitslag riep Wilders nog dat alle vluchtelingen het land uit moeten. Hij deed dat in een kort debat over het vluchtelingenprobleem. Klaver benadrukte dat politici de verantwoordelijkheid hebben om Nederland bij elkaar te houden.
AD 07.12.2015 Torenhoge peilingen balsemen het gemoed van de PVV. De partij heeft de roerige tijd na de Minder-Marokkanenuitspraken van leider Geert Wilders achter zich gelaten. De PVV’ers stappen weer met zelfverzekerde tred over het Binnenhof.
De sfeer is goed, dat zal ik zeker niet tegenspreken, aldus Barry Madlener(PVV-Kamerlid)
Daarom verzoek ik ook: geef ons nu echt die macht, aldus Geert Wilders (partijleider PVV).
Kamerlid Dion Graus die zijn commissiegenoten smeekt om hem nu even niet als ‘een tokkie van de PVV’ te zien. Moties die door andere partijen al bij voorbaat worden afgeschoten of totaal genegeerd. En Fleur Agema, de adjudant van PVV-leider Geert Wilders, die foeterend door het Kamergebouw loopt nadat ze door andere partijen buiten een motie tegen staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) is gehouden. Nog maar een jaar geleden was het geen pretje PVV’er te zijn.
Hoe anders is dat nu. Deze week nog gaan wervingsadvertenties de deur uit, voor nieuwe PVV-Kamerleden na de volgende verkiezingen. Er komen weer ‘klasjes’, zodat de PVV-bankjes na maart 2017 aangevuld kunnen worden.
Vooruitzien
Een kwestie van vooruitzien, legt Wilders uit. De peilingen voor zijn partij zijn immers al maanden goed. 39 zetels, volgens de laatste enquête. ,,Al ben ik de eerste om die peilingen te relativeren”, zegt Wilders. ,,Jaren terug stond ik op dertig en binnen een jaar weer op nul. En later viel het weer alleszins mee. Het zijn dus ‘slechts’ peilingen.” Toch doet het de sfeer in de fractie goed, erkent hij.
De stemming in één woord? Wilders: ,,Aangenaam.” Gestuwd door het kristalheldere asielstandpunt (‘grenzen dicht!’), weet de PVV virtueel de kiezer achter zich te krijgen. En dat is geen sinecure. Want die aversie vanuit andere partijen kwam vorig jaar niet uit het niets. De PVV stond er slecht op, toen Wilders met zijn uitspraak over minder Marokkanen de publieke opinie tegen zich gekeerd zag. Zelfs partijgenoten ging het te ver: twee Kamerleden, vier Statenleden en een gemeenteraadslid stapten op.
Maar zie hoe de achtergebleven PVV’ers inmiddels door het Kamergebouw lopen. Zelfverzekerd. Borst vooruit, kin omhoog. Bij elke stap geruggensteund door de aanhoudende gunstige peilingen. Ze permitteren zich venijnige interrupties, of twitteren triomfantelijk ‘Nederland is van ons’.
PVV’er Barry Madlener grinnikt om die waarneming. ,,Of dat nu zo is… Maar de sfeer is goed, dat zal ik zeker niet tegenspreken.” Een andere PVV’er: ,,Het is relaxed, niemand die – zoals bij andere partijen – zich met hopeloze peilingen direct zorgen hoeft te maken over baan, hypotheek en kindertjes.” Wilders zelf gaat voorop in de herwonnen zelfverzekerdheid. Hij verhult niet langer dat hij droomt van het premierschap.
De PVV-leider schetste zelfs vast welke ministersposten hij hebben wil in ‘het kabinet Wilders-I’. Zoals een minister voor Immigratie en Integratie. ,,En dan hoor ik het CDA zeggen: we gaan niet meer met de PVV in zee. Nou, laten we eens kijken na de volgende verkiezingen. Hoe vaker Buma dat roept, hoe sneller hij aan de onderhandelingstafel zit als wij straks een verkiezingsoverwinning hebben gehaald. Ik zou zeggen: roep nog maar tien keer.” Het mag duidelijk zijn: de peilingsdip van vorig jaar is vergeten en begraven.
Muren
Wat helpt: de PVV kon – een vaste reflex – de muren optrekken toen de partij kritiek kreeg. Een scheuring bleef uit, Wilders zag hoe zijn getrouwe Kamerleden achter hem bleven staan. Negen mannen en vrouwen van de oude harde kern uit 2006. Die hadden er samen al heel wat kilometers op zitten.
Wilders ziet dat ook. ,,En in de Tweede Kamer is het: de PVV tegen de rest. Nou prima, want wij weten dat Nederland er schoon genoeg van heeft. De eindeloze stroom van vluchtelingen, de islamisering. Het vraagt een radicale koerswijziging in het beleid. Het voortbestaan van Nederland staat op het spel. Onze welvaart, vrijheid, veiligheid. Mensen hebben dat door en zien dat wij er iets aan kunnen veranderen.”
Binnen de fractie kon de rust worden bewaard tijdens de dip van vorig jaar, zegt Madlener. ,,Ons geluid is ook niet veranderd, ongeacht peilingen. Daarom hoop en denk ik dat kiezers zich straks niet door verkiezingspraatjes van de VVD laten weglokken.” Niet dat de fractieleden níets merkten van de turbulentie van vorig jaar. De eerste maanden na de Marokkanen-uitspraak van Wilders weigerden andere partijen zaken te doen met PVV’ers.
Even leek er stilletjes sprake van een cordon sanitaire, maar die ‘pesterijen’ zijn overgegaan, zegt een anonieme PVV’er, al volhardt de PvdA nog als enige partij in het negeren van Wilders en zijn fractie. ,,Lekker democratisch…” Wilders lag toch al geen seconde wakker van de boycot, zegt hij. ,,Met één of twee aangenomen moties verander je Nederland toch niet. Dit land is toe aan een grote verandering.”
De andere partijen ‘worstelen’, vindt hij. ,,In woorden proberen ze in het asieldebat ons een beetje na te doen, maar het komt niet in de buurt van het origineel. Laat staan dat ze echt eens iets doen.” Dat wil niet zeggen dat politieke rivalen de PVV-leider nooit in een hoek krijgen.
Recent nog, nota bene in een debat over vluchtelingen, werd hij verbaal overmeesterd werd door Alexander Pechtold (D66) en vooral Sybrand Buma (CDA). Een zeldzaamheid. ‘Haags gedoe’, reageert Wilders daar nu op. Een week later ging het aantal zetels voor de PVV in de peilingen nog iets omhoog, zegt hij afgemeten.
Peilingen
Andere partijen laten zich daar niet openlijk door kisten. Buiten het zicht van de camera’s schamperen ze verbeten dat ‘peilingen slechts peilingen zijn’. Om er vervolgens ook quasi nonchalant op te wijzen dat hoge peilingen bij de PVV zich lang niet altijd uitbetalen. De laatste vier verkiezingen was er zelfs verlies. Veel kiezers zouden bij de peilingen nog met de PVV flirten, om hun eigenlijke partij ‘wakker te schudden’ en bij de daadwerkelijke stembusgang toch weer hun gebruikelijke stem uit te brengen.
Wilders kent de theorie.,,Daarom verzoek ik ook: geef ons nu echt die macht. Anders krijgen we de tanker, die echt op de rotsen afstevent, niet in beweging. De kiezer beseft dat ook. Rutte beware.”
Het enige wat nu op het gemoed drukt, is de strafzaak tegen Wilders, juist vanwege zijn veelbesproken Marokkanen-uitspraken. Een absolute wild card: niemand kan voorspellen wat dit met de gunst van de kiezer of de stemming in de fractie zal doen. Wilders sust. ,,Het is vooral voor mij vervelend. En weet u, als ik nu zou vragen: willen jullie meer of minder Syriërs in dit land? Dan weet ik zeker dat het antwoord ‘minder’ zou zijn. Ze krijgen mij toch niet stil, hoe vaak ze me ook vervolgen. Ik verander mijn toon niet.” Zelfs als dat ten koste gaat van zijn droompeilingen, wil hij nog gezegd hebben.
Metro 01.12.2015 En weer stijgt de PVV in de peilingen. Volgens Maurice de Hond zou de partij van Geert Wilders 39 zetels halen als er nu verkiezingen gehouden worden. Volgens dezelfde peiling haalt de VVD er 20 en de PvdA slechts 10 zetels. Geen betere timing om naar de zwaarbeveiligde verdieping waar de PVV zetelt in de Tweede Kamer, af te reizen dan nu.
De PVV piekt te vroeg. Bijna anderhalf jaar voor de geplande verkiezingen.
In de politiek kan alles. Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er zestien keer vervroegde verkiezingen gehouden. Ik weet niet of het kabinet tot 2017 blijft zitten of valt en in een jaar tijd kunnen we 100 zetels halen maar ook tien.
Welke ministersposten wil Wilders I absoluut zelf?
Naast Algemene Zaken – het torentje – wil ik focussen op onze thema’s immigratie, Justitie, Buitenlandse Zaken en Zorg. Beschaving kun je aflezen aan hoe je met ouderen omgaat, dus dat vind ik een belangrijke ministerspost. Daarnaast zou ik het liefst een ministerie hebben waarin een minister gaat over immigratie en integratie; ik vind het heel raar dat immigratie bij Veiligheid en Justitie zit en integratie bij Sociale Zaken. Ik zou het liever in één zien.
Kan de PVV überhaupt mensen krijgen die een ministerspost kunnen vervullen?
Ik denk het wel. Voordat we besloten we Rutte I te gedogen, hebben we al gekeken of we zouden kunnen regeren, maar vanwege principiële verschillen met betrekking tot de islam is gekozen voor de gedoogconstructie. En uiteraard heb ik een lijstje met mensen, maar ik noem ze niet omdat ze dat niet willen. Ze hebben er last van, worden erop aangekeken als bekend wordt dat ze de PVV steunen.
HELDEN VAN DE PVV
Is best hypocriet toch?
Heb liever dat ze er wél voor uitkomen, maar dat is schaars. Het heeft gevolgen voor ze. De ‘helden van de PVV’ zijn niet zozeer de Tweede Kamerleden of die leden van het Europees Parlement, maar degenen die een part-time functie bij de provincie en gemeenteraad vervullen. Dat zijn part-timers, hebben een baan, worden soms ontslagen omdat ze voor de PVV in de lokale politiek zitten en kunnen niet meer aan het werk komen. Dat zijn de helden van de PVV.
Nou ja, helden? Het zijn niet altijd de grootste lichten hé?
Voor mij zijn het de grootste lichten. Dóe het maar, als je in het onderwijs werkt en je gaat voor de PVV de gemeenteraad in. Wat je dan over je heen krijgt, is vaak met geen pen te beschrijven. Ze hóeven het niet te doen, voor het geld al helemaal niet. Maar het zijn gedreven mensen, daar heb ik heel veel respect voor.
SOEVEREINITEIT
Wat worden de mijlpalen van Wilders I?
We hebben geen tweepartijenstelsel dus we zullen afspraken moeten maken met andere partijen. Maar Wilders I haalt de Nederlandse soevereiniteit terug. Wij willen weer de baas zijn over ons eigen geld, onze eigen wetten en eigen grenzen. En ja, dat betekent dus dat je uit de EU stapt. Daar hebben we vorig jaar al onderzoek naar laten doen. Mits je toegang houdt tot de interne Europese markt, kost een exit uit de EU het eerste jaar geld, maar maak je het tweede jaar al winst. Capital Economics uit Engeland heeft daar onderzoek naar gedaan en volgens hun rapport NEXIT is dit een reëel scenario. Andere landen zijn ook afhankelijk van doorvoer door Nederland en als wij geen toegang zouden hebben tot interne markt, is dat ook voor andere landen negatief. Maar het zou fijn zijn om à la Zwitserland weer de baas te zijn over eigen beslissingen. Ik wil dat Nederland weer een trots en soeverein land wordt en ik geloof dat je voor een echte democratie een natiestaat nodig hebt met een gezamenlijke cultuur, identiteit en vlag. Mensen moeten weten wie ze zijn; Europa kost ons veel geld, terwijl we nauwelijks iets bepalen.
Nederland is al een staat.
Klopt, maar doel van de Europese elite is om die natiestaat in te leveren voor een supranationale staat. En dan raak je niet alleen je economie kwijt maar ook je identiteit. Als mensen niet weten wat ze zijn, weten ze ook niet wat ze níet zijn. Ik wil dat niet. Als je niet weet wat je niet bent, weet je ook niet waarom dat wat je binnenhaalt niet klopt. Soevereiniteit is niet alleen een economisch begrip, maar ook dat mensen weten wie ze zijn, waar ze voor staan, wat hun identiteit is en vooral wat hun identiteit níet is. Wist je dat we zo ongeveer het enige parlement ter wereld zijn waar in de plenaire zaal de nationale vlag ontbreekt? Lijkt iets kleins, maar een vlag is het symbool van je land. Ik vind het fantastisch dat in Amerika vlaggen in de klas hangen. En de Franse president op 14 juli er staat met een vlag op de achtergrond. Chauvinisme is een woord waar Fransen trots op zijn, maar ons is afgeleerd omdat dat een foute connotatie zou hebben. En politici die dat benadrukken worden als nationalistisch of racistisch neergezet.
POLITIEK CORRECT
Raakt de Europese terreurdreiging u meer dan anderen?
De terreurdreiging is niet nieuw voor mij, maar ik denk dat nu eindelijk doordringt dat iedere burger – van Parijs tot Amsterdam – de klos kan zijn. Waar westerse grootmachten zich netjes op militaire doelen richten, richten islamitische terroristen zich vooral op onschuldige mensen en burgerdoelen. Ook in die zin zijn het nog geen gelijken. De enorme naïviteit van onze politici raakt me het meest. Het is politiek correct om de andere kant op te kijken en degenen die hiervoor waarschuwen als halve extremisten neer te zetten. Er had een hoop ellende voorkomen kunnen worden als er geluisterd zou zijn naar de mensen die zeiden: het is allemaal wat serieuzer dan je denkt.
Demotiveert dat niet?
Na elke aanslag – Parijs maar ook Fortuyn, Van Gogh, Madrid, 9/11 – spreekt elke partij mooie woorden in de Tweede Kamer. Iedereen is ‘geschokt’ maar er verandert niets. Na iedere aanslag kan ik dezelfde tekst houden die ik eerder hield. Tijdens het fractievoorzittersdebat over terrorisme vorige week heb ik ook overwogen om letterlijk de tekst uit te spreken die ik na Charlie Hebdo sprak. Maar ik vond dat uiteindelijk niet zo netjes.
Frustreert die uitblijvende bijval niet?
Ik krijg steeds meer bijval buiten de Tweede Kamer van burgers op straat. Dat is ook de reden waarom ik over een ‘nepparlement’ spreek. Niet om de kamer te zieken maar wij vertegenwoordigen veel meer mensen in het land dan die 10 procent. In het land weten mensen wél dat niet klopt wat ze wordt voorgehouden, dat de islam wel degelijk een probleem is, dat het niet gaat over een klein groepje kwajongens of ‘knullen’, zoals Pechtold zei. Dat soort understatements is om gek van te worden. Maar het gaat mij om vrijheid en veiligheid in Nederland en elders in het Westen.
VRIJHEID
Over vrijheid gesproken, wanneer heb je voor het laatst zelf auto gereden?
Dat is de afgelopen tien jaar maar een paar keer gebeurt, in het buitenland. En dan rijden er twee auto’s voor en achter me. Het gevoel van vrijheid is zeer beperkt. Vrijheid is als je alleen in je auto kan stappen zonder dat er voor en achter ook mensen in hun auto stappen.
Mis je dat gevoel?
Ik mis de kleine dingen. Het legen van mijn eigen brievenbus, dat is een afwijking die ik van mijn overleden vader heb. Hij wilde dat altijd zelf doen, wij kinderen mochten niet aan de post zitten. En nu heb ik een eigen brievenbus en mag ik het niet. In het buitenland wil ik ook altijd naar een supermarkt, ik vind dat leuk. Met je vrouw naar het strand gaan zonder gedoe… De kleine dingen, die mis je. Over de grote dingen denk je op een gegeven moment niet over na. Ik maak mijzelf wijs dat het op een dag weer kan. Ik hoop er op ondanks dat mijn verstand zegt dat het niet snel zal gebeuren. Maar ik denk er niet veel over na, dat is ook een manier om te overleven.
Nou ja je weet wel hoe je vrienden maakt. Minder, minder, minder beloven helpt niet.
In Venlo zeiden we vroeger dat we minder Duitsers wilden. Als je minder al niet meer kunt zeggen. Minder Syriërs en Mexicanen mag wel, maar Marokkanen niet? In Texas kwam een politicus naar me toe die zei dat er tijdens elke sessie in het parlement minstens tien politici ‘less Mexicans’ roepen. Bovendien heb ik ook veel steun van mensen van allochtone afkomst. Dat merk ik als ik over een markt loop, zij zeggen ook allemaal er belang bij te hebben als de grenzen dichtgaan. Ik schud handen van Marokkanen, ze komen naar me toen om steun te betuigen dat het zo niet langer kan en ze weten ook dat het hun integratie niet helpt als er nog tienduizenden bijkomen. Daar staan altijd camera’s bij. Tientallen maar het wordt niet uitgezonden.
MEDIA
Je wordt geframed door de media?
Ja, zeker. Anderhalf jaar geleden hielden wij op de Koekamp in Den Haag bij het Centraal station een demonstratie van verzettour. Alexander Pechtold riep in Kamer dat een aantal mensen de rechterarm opstaken. Dat zal heus, maar voorin stonden allochtonen en jonge gezinnen met kinderen tussen de menigte, de sfeer was juist hartstikke goed. Maar dat zie je niet terug. Hetzelfde toen ik bij Pegida in Dresden sprak: tuig en racisten in beeld, lachende kinderen en ouders niet. Je wordt altijd geframed. Het wordt tijd voor een FOX achtige zender in Nederland.
Ondertussen denken mensen wel: hoe gaan we die minder minder dan bereiken?
Door te stoppen met immigratie uit islamitische landen, het bevorderen van vrijwillige remigratie en tot slot het denaturaliseren van criminelen met dubbele nationaliteit. Ik zie niet in waarom ik het niet zou mogen zeggen. Als ik had gezegd minder Syriërs was er niets aan de hand, maar minder Marokkanen mag niet. Ik snap ik niks van. Tegelijkertijd vraag ik me af waar mijn Minister President op het NOS journaal is als iemand tegen mij zegt ‘je bent een tumor en je moet bestreden worden, je bent op weg om de volgende Hitler te worden’. Waar blijven die voorgedrukte formulieren dan?
Ach Kuzu en Oztürk worden niet serieus genomen.
Het is niet vleiend om voor de rechter te moeten staan en anderen, met ergere uitspraken, naar de kroeg te zien lopen. Het is erg dubbelhartig dat als zij iets over mij zeggen, er geen enkele consternatie is. Stel je voor dat ik zou zeggen: Aboutaleb of Marcouch is het gezwel en ik ben het medicijn? Dat zou ik nooit zeggen, maar het zou wel de opening van het NOS journaal zijn. Pechtold zou een spoeddebat aanvragen, Rutte zou het volk toespreken, en er zouden overal voorgedrukte aangifteformulieren liggen.
ISLAM
De islam hoort niet thuis in NL. Moet de islam dan weg uit NL?
Ja. Ik zeg niet dat we van de mensen af moeten die de islam aanhangen. Ik maak echt het onderscheid tussen de kwaadaardige ideologie en burgers van dit land. Maar het doel van de islam is overheersen en het implementeren van de sharia.
Nog geen tien procent van de moslims in Nederland heeft überhaupt de koran gelezen en weet dat soort dingen. Laat staan dat ze die sharia willen. Jij maakt ze er van bewust.
Ik weet het niet hoor! Als je naar onderzoeken kijkt, zie je dat grote meerderheden moslims vinden dat de goddelijke wetten, religieuze regels voor hen veel belangrijker zijn dan de seculiere wetten. Dat zijn percentages van ver boven de 50 procent, niet alleen in Arabische landen en ook voordat ik me daarover uitsprak. Het zou te veel eer zijn om een correlatie te zien tussen mijn uitspraken en het bewustzijn daarover. Misschien een aantal, maar 11 procent van de moslims in Nederland is bereid geweld te gebruiken vanuit hun religie. Hoe kan het dat je zo weinig moslims daarover ziet protesteren?
Omdat ze wel wat beters te doen hebben? Ik spreek me ook niet uit tegen terrorisme, het is lógisch dat ik daar tegen ben. En 10 procent is voor geweld zeg je. 90 procent dus niet.
Het zou toch logisch zijn als er ergens in de wereld 10.000den mensen opstaan die zeggen ‘Dit is niet mijn islam’! We hebben 1 miljoen moslims in Nederland, en ik ben ervan overtuigd dat het de zwijgende meerderheid is die toestaat door niet vocaal te zijn dat de minderheid doet wat ze doet. Dat zagen we bij het communisme, het fascisme en in Nazi Duitsland. Misschien is de zwijgende meerderheid nog wel gevaarlijker dan die gewelddadige minderheid.
ASIELZOEKERS
Hoeveel asielzoekers kunnen we nog aan?
Nul.
Wat doen we met de asielzoekers die er al zijn?
De meesten hebben geen verblijfsvergunning, wat mij betreft moeten die weggaan.
Maar ze gaan niet weg, ze bedelen op straat. Wat doen we daaraan?
Als het aan de PVV lag, waren ze nooit binnengekomen. Vraag mij nou niet de oplossing voor de rotzooi die anderen hebben gemaakt.
Wat doet Wilders I met de asielzoekers in de procedures?
Het land uitzetten, allemaal. De mensen die al een verblijfsvergunning hebben, kan ik niet uitzetten. Maar degenen zonder, kunnen allemaal gaan.
#kominverzet zijn woorden, maar zet aan tot geweld. Voel…
Nee, ik wist wat je zou gaan vragen, maar voel me daar totaal niet schuldig over. Ik combineer die woorden altijd met ‘democratisch en geweldloos’ en ben daarom ook als eerste gaan inspreken. Ik zeg tegen mensen dat democratisch verzet in een aantal gemeenten kan helpen. Stevig verzet is prima maar nooit met geweld of bedreigingen, altijd binnen de beperkingen van de rechtsstaat. Als je een moskee bedreigt of in brand steekt, mag je van mij 100 jaar de gevangenis in. Je blijft van iedereen met je handen af. Kom op een democratische manier in verzet, vooral tegen de politieke elite die het allemaal toelaat. Ik veroordeel gewelddadige acties, ongeacht wie het doet, en ja dat betekent ook als het onverhoopt PVV aanhangers zouden zijn.
Niet iedereen in Nederland is hoogopgeleid, sommigen begrijpen het niet als je het zo zegt.
Mensen die debatten kijken, horen mij ongevraagd zeggen ‘kom in verzet, democratisch en geweldloos’. Ik zeg dat wél. Altijd. Er zijn er niet veel meer in Nederland die beter weten dan ik wat geweld en bedreiging iemand aandoet. Het zit in mijn genen en vezels dat geweld iets is wat je nooit moet gebruiken.
GETROUWD MET WILDERS
Waarom wil je vrouw met jou getrouwd zijn? Wat maakt jou een leuke echtgenoot?
Hele goede vraag. Ik hou heel veel van haar en ik denk dat ik ook wel lief ben, ik ben niet zo’n grote boeman als de mensen soms denken. Maar je hebt gelijk: je zal maar met Geert Wilders getrouwd zijn. Wat daarbij komt kijken is niet even leuk. Mijn vrouw heeft er ook heel veel last van, eerlijk is eerlijk. Ze heeft heel veel van haar vrijheid en privacy moeten opgeven en verdient daar alle respect voor. Ik ben graag bij haar, besteed graag tijd aan haar, vind het leuk om dingen samen te doen – niet onder ideale omstandigheden en niet even makkelijk. We zijn al een hele tijd getrouwd en hebben het nog steeds hartstikke leuk. Raar om over mezelf te zeggen maar blijkbaar doe ik niet alleen gekke dingen.
Telegraaf 01.12.2015 Geert Wilders zinspeelt al op het premierschap. Met zijn forse koppositie in de politieke peilingen op dit moment in het achterhoofd heeft hij ook al nagedacht over welke ministersposten hij wil hebben
,,Naast Algemene Zaken – het Torentje – wil ik focussen op onze thema’s immigratie, Justitie, Buitenlandse Zaken en Zorg”, zegt hij in een interview in Metro. Verder wil hij dat de PVV de ministers voor Buitenlandse Zaken, Justitie en Zorg mag leveren.
De PVV-leider hamert verder op zijn bekende stokpaardje dat Nederland uit de EU moet. ,,Het zou fijn zijn om à la Zwitserland weer de baas te zijn over eigen beslissingen.” Hoe Wilders dat allemaal wil bereiken, blijkt onduidelijk. ,,We hebben geen tweepartijenstelsel, dus we zullen afspraken moeten maken met andere partijen.”
Het kabinet zal laten weten dat het de afgelopen jaren noodzakelijke maatregelen heeft moeten doorvoeren. Nu de overheidsfinanciën weer op orde zijn en de economie is verbeterd, wil het kabinet dat de Nederlandse bevolking dat ook zal merken. Het kabinet verwacht een groeiende economie in Nederland, maar de spindoctors wijzen erop nuchter te blijven.
De Rijksvoorlichtingsdienst vertelt het kabinet dat de werkeloosheid zal dalen tot 6,7 procent, maar dat veel mensen werkeloos blijven. Daarentegen gaat ongeveer 80 procent van de huishoudens erop vooruit het komende jaar.
Staatsschuld
De staatsschuld blijft komend jaar stijgen. In 2016 zal de overheidsschuld een kwart hoger zijn dan voor in 2010, toen de crisis nog niet was uitgebroken. De totale staatsschuld heeft een hoogte van 466 miljard euro; dat is 27.000 euro per Nederlander.
Belangrijkste maatregelen;
Er komt een lastenverlichting van 5 miljard euro op arbeid. ‘Werkenden krijgen meer te besteden, dat is goed voor de economie.’
Defensie krijgt extra geld: 345 miljoen en 60 miljoen euro structureel voor missies.
De kwaliteit zorginstellingen moet omhoog dankzij een investering van 210 miljoen euro.
Gemeenten krijgen 60 miljoen euro om te zorgen dat alle peuters twee ochtenden naar de kinderopvang
Kraamverlof voor partners wordt verlengd naar vijf dagen, het was twee dagen. Dit kost 74 miljoen euro.
Er wordt 538 miljoen euro vrijgemaakt voor asielinstroom en 110 miljoen euro voor opvang in de regio.
Het kabinet past een vermogensrendementsheffing aan, hierdoor stijgt de heffingsvrije voet tot 25.000 euro.
Voor het loonakkoord binnen de publieke sector wordt een bedrag van 1,3 miljard euro per jaar beschikbaar gesteld.
Ook dit jaar zijn de stukken uitgelekt
De plannen die op Prinsjesdag zullen worden gepresenteerd, waren wederom deels uitgelekt. Volgens RTL Nieuws gaan alle groepen in Nederland er wat koopkracht betreft op vooruit.
Strategie
Eerder op de dag lekte de pr-strategie al uit die de bewindspersonen moeten hanteren. Bij interviews die de bewindspersonen na de Troonrede zullen geven, moeten zij benadrukken vooral “nuchter” te blijven.
De ministers en staatssecretarissen zullen vertellen dat “Nederland terug is in de economische kopgroep van Europa”, maar dat die cijfers pas iets betekenen “als alle Nederlanders ervan kunnen profiteren”. Zo is de werkloosheid gedaald, maar zullen de bewindspersonen vertellen dat er nog te veel mensen zonder baan zitten.
De grootste meevallers zijn er voor werkenden en jonge gezinnen met tweeverdieners. Maar ook gepensioneerden, uitkeringsgerechtigden en zelfs asielzoekers gaan er in de kabinetsplannen op vooruit.
Ook premier Mark Rutte is tevreden. Hij zei dat er ‘goede voortgang’ is geboekt bij het wegpoetsen van de koopkrachtminnen, ‘maar in welke mate zal op Prinsjesdag blijken’.
In de documenten valt ook te lezen dat de economische groei dit jaar 2 procent en volgend jaar 2,4 procent zal bedragen en het overheidstekort 1,5 procent zal zijn. Die percentages wijken niet af van de voorlopige raming die het CPB in augustus bekend maakte.
De rijksbegroting voor volgend jaar is volgens Rutte volledig gericht over verder economisch herstel. Er is 5 miljard euro beschikbaar voor lastenverlichting om de koopkracht van werkenden te laten stijgen.
Ondanks die lastenverlichting blijft het kabinet behoedzaam. ‘De overheidsfinanciën gaan de goede kant op, maar er is nog steeds een tekort en we verliezen de onzekerheid in het buitenland niet uit het oog’, zei Rutte.
Koopkracht stijgt voor het eerst in vier jaar – Na vier jaar daling is de koopkracht vorig jaar met 1,5 procent toegenomen. Met gemiddeld 2,7 procent gingen werknemers er het meest op vooruit. Maar over de hele linie profiteren bevolkingsgroepen van de langzaam aantrekkende economie, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag.
Dat werknemers in 2014 meer te besteden hadden, komt mede doordat de pensioenpremies zijn verlaagd. Bij ambtenaren werkte deze premieverlaging het sterkst door.
Ook de koopkracht van mensen met een uitkering steeg, nadat deze groep er jaren op achteruit was gegaan. Bijstandsontvangers gingen er met 1,8 procent het meest op vooruit. Bij gepensioneerden was de stijging met gemiddeld 0,4 procent aan de magere kant.
Zelfstandigen gingen er met 0,3 procent helemaal maar weinig op vooruit. Maar de verschillen binnen de groep zijn groot: terwijl bij een kwart van de zelfstandigen de koopkracht met ten minste 13 procent daalde, had een even groot aantal zo’n 14 procent meer te besteden.
Wanneer de koopkracht stijgt, wil dat volgens het CBS overigens niet zeggen dat iedereen erop vooruitgaat. Zo nam de koopkracht vorig jaar bij 36 procent van de werknemers af.
Terugblik begroting 2015
Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem had op 16.09.2014 in de Tweede Kamer de Miljoenennota 2015 aangeboden, met daarin de plannen van het kabinet voor het komende jaar. Wat waren toen de belangrijkste maatregelen ? Een beknopt overzicht.
Naheffing
20.10.2015 Nederland moet opnieuw een forse naheffing aan Brussel betalen. Het gaat dit keer om een bedrag van 446 miljoen euro. Dat heeft minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer geschreven.
Hoe werkt het eigenlijk met de afdracht aan de EU? Waarom wordt er niet in één keer goed gerekend? Leeshier het verdiepingsverhaal dat verscheen in Trouw naar aanleiding van de vorige naheffing.
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën schrijft dat dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer. Dijsselbloem had eerder al rekening gehouden met een nieuwe naheffing en daarvoor 612 miljoen euro gereserveerd.
Telegraaf 18.12.2015 De stemming onder consumenten is in december wat minder positief dan in november. Het consumentenvertrouwen daalde 3 punten en komt uit op 6, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De verslechtering komt vooral doordat consumenten minder positief oordelen over het economisch klimaat. De koopbereidheid verandert niet.
Het consumentenvertrouwen is sinds maart 2015 bijna onafgebroken positief. Met 6 ligt het consumentenvertrouwen in december boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar, van min 8. Het vertrouwen bereikte in april 2000 de hoogste stand ooit met 27. Het dieptepunt werd bereikt in februari 2013 op min 44.
Het statistiekbureau maakte ook bekend dat consumenten in oktober 1,8 procent meer uitgaven dan in dezelfde maand een jaar eerder. Er werd vooral meer gas gestookt, omdat het kouder was dan een jaar terug.
Voeding
Daarnaast gaven huishoudens 1,5 procent meer uit aan voedings-en genotmiddelen. Ze besteedden 0,6 procent meer aan duurzame goederen. Vooral hun uitgaven aan woninginrichting en kleding lagen hoger dan een jaar eerder.
Aan diensten zoals woninghuur, reizen met de bus of een bezoek aan een restaurant of kapper werd 0,9 procent meer uitgegeven. Volgens de zogenoemde Consumptieradar van het CBS zijn de omstandigheden voor de consumptie in november en december een fractie gunstiger dan in oktober.
Telegraaf 17.12.2015 2016 wordt een topjaar, voorspelt het economisch bureau van ING. We kunnen vaker uit eten, hebben meer inkomen en er zijn meer banen. “Geniet zolang het kan”, aldus DFT-columnist Martin Visser.
Telegraaf 17.12.2015 De werkloosheid in ons land is afgelopen maand nauwelijks gedaald. Nog altijd zitten er meer dan 600.000 Nederlanders zonder werk, ongeveer evenveel als in het voorgaande kwartaal.
Dat heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek donderdagochtend bekendgemaakt. In november zat 6,8% van de Nederlandse beroepsbevolking zonder werk. Dat zijn 606.000 mensen.
Daarmee komt er wel een einde aan een stijgende trend die sinds juli was ingezet. Van de 603.000 Nederlanders zonder baan in die maand liep het aantal werklozen gestaag op tot aan 616.000 in oktober. Hoewel die stijgende lijn dus is afgebroken, blijft het aantal werklozen min of meer rond hetzelfde niveau schommelen.
Het is de vraag of daar op korte termijn veel verandering in komt. De Nederlandsche Bank (DNB) stelde onlangs in zijn economische prognoses dat de daling van de werkloosheid volgend jaar stagneert. De toezichthouder voorziet pas in 2017 een verdere daling.
Daarmee loopt de werkloosheid veel minder snel terug dan bij andere crises, aldus DNB. Dat heeft onder meer te maken met overheidsbezuinigingen. Daardoor neemt de werkgelegenheid in de sectoren overheid en zorg alleen maar af. Het herstel van de arbeidsmarkt moet daardoor volledig van het bedrijfsleven komen.
Wat opvalt is dat de werkloosheid onder vrouwen de laatste tijd wat aan het oplopen is. In november was 7,4% van de vrouwen werkloos ten opzichte van 7,1% in augustus. Bij mannen lag het aandeel werklozen, met 6,3%, in november juist lager dan drie maanden eerder.
Uitkeringsorganisatie UWV telde in november 425.000 WW-uitkeringen. Dat zijn er 6000 meer dan in de voorgaande maand, en het is ook een lichte stijging ten opzichte van november vorig jaar.
Telegraaf 12.12.2015 Onze economische toekomst zal er minder rooskleurig uitzien. Dat is vooral het gevolg van een lagere economische groei, minder gasinkomsten voor de schatkist, een revolutie op de arbeidsmarkt en te weinig banen. Het nieuwe kabinet dat Rutte opvolgt zal daardoor jaarlijks ongeveer 15 miljard euro minder te besteden heeft.
De afgelopen weken zijn er verschillende studies gepubliceerd over de toekomst van onze economie en arbeidsmarkt. Het algemene kenmerk is dat dit type toekomstverkenningen met veel onzekerheden zijn omgeven en net als beursvoorspellingen meestal niet uitkomen.
Daar komt nog bij dat in vergelijking met het verleden de snelheid van economische en technologische ontwikkelingen zo sterk is toegenomen dat bij steeds meer bedrijven meerjarenplannen al verouderd zijn op het moment dat ze uitgevoerd worden.
Daar staat tegenover een forse groei van nieuwe banen in de zogenoemde smart industry (www.smartindustry.info). Het probleem is wel dat op dit moment deze aanwas voor veel werkzoekenden en mensen die hun huidige baan door automatisering dreigen te verliezen geen oplossing is.
VK 11.12.2015 De Nederlandse economie groeit, maar allerlei factoren maken die groei kleiner of onzeker. Vanochtend kwam het Centraal Planbureau (CPB) met de laatste economische voorspellingen, maar die zijn een stuk minder positief dan de cijfers waar het CPB met Prinsjesdag in september mee kwam.
Lees ook
De extra overheidsuitgaven aan de opvang van vluchtelingen, doen de economie een klein beetje extra groeien, stelde De Nederlandsche Bank eerder deze week. Daarna dragen ze daar zelf aan bij.
Voor de schatkist en minister Dijsselbloem van Financiën is de lagere gasproductie in combinatie met een lagere gasprijs een tegenvaller. In september dacht hij het tekort op zijn begroting voor volgend jaar nog teruggebracht te hebben tot 1,4 procent van het bbp (de omvang van de Nederlandse economie). Dat blijkt nu 1,8 procent zijn – een verschil in euro’s van ruim 2,5 miljard. Toen het kabinet in 2012 begon wilde het in 2016 een tekort van 1,9 procent hebben. Bij een tegenvaller komt die doelstelling al snel in gevaar. Prettig voor Dijsselbloem is wel de lage rente waardoor de dalende staatsschuld minder kost.
Door de mindere gasopbrengst voldoet Nederland ook niet aan de Europese eis om het zogenoemde structurele tekort naar beneden te brengen. Dat tekort drukt uit hoe het begrotingstekort eruit ziet als het geschoond is van incidenten en de conjuncturele op- en neergang. Het loopt op van 1,3 procent naar 1,9 procent. ‘Vooral door afnemende gasbaten’, stelt het CPB. De rekenmeester van het kabinet heeft een foto van een gasinstallatie op de cover van de vandaag gepresenteerde voorspellingen gezet.
De economische groei trekt volgend jaar aan tot 2,1 procent, voorspelt het CPB. In september hield het planbureau het nog op 2,4 procent. Het grootste deel van het verschil komt voor rekening van, alweer, het mindere Groningse gas. Het CPB gaat daarbij uit van een gasproductie van 27 miljard kubieke meter. Dat is de hoeveelheid die de Raad van State onlangs verordonneerde.
Grootste tegenvaller blijft de almaar hoge werkloosheid. Die stelde het CPB in september nog op 660 duizend mensen, nu voorspelt het 685 duizend in 2016. Daarmee daalt de werkloosheid nog wel lichtjes ten opzichte van dit jaar. Dat dit slechts bescheiden is, komt doordat steeds meer mensen zich alsnog op de arbeidsmarkt aanbieden en er tegelijk nauwelijks meer banen zijn in de collectieve sector – iets meer banen bij de overheid, iets minder in de zorg.
Waar de Nederlandse economie de voorbije jaren louter en alleen op de export draaide, waardoor de effecten van de financiële crisis enigszins werden gedempt, stelt het CPB nu vast dat meerdere motoren bijdragen aan de groei. Naast de uitvoer is dat ook de groeiende consumptie van huishoudens. Bovendien blijven bedrijven meer investeren. De voor Nederland zeer belangrijke wereldhandel neemt met 4,3 procent toe, maar, zegt het CPB, ‘het internationale beeld is met grote onzekerheid omgeven’.
VK 11.12.2015 De Nederlandse staat verwacht in 2016 minder geld te hoeven lenen, mede dankzij de opbrengst van de beursgang van ABN AMRO en de door de aantrekkende economie oplopende belastinginkomsten. Dat maakte het Agentschap van de Generale Thesaurie van het ministerie van Financiën vrijdag bekend.
Cijfers
De Nederlandse economie groeit, maar allerlei factoren maken die groei kleiner of onzeker. Vanochtend kwam het Centraal Planbureau (CPB) met de laatste economische voorspellingen, maar die zijn een stuk minder positief dan de cijfers waar het CPB met Prinsjesdag in september mee kwam. Lees het nieuwsbericht.
Volgens het agentschap zal de totale leenbehoefte volgend jaar uitkomen op 78,8 miljard euro, tegen 92,1 miljard euro dit jaar. De verkoop van het staatsbelang in ABN AMRO leverde de Staat 3,8 miljard euro op. Daarnaast is er sprake van lagere aflossingen op de kapitaalmarkt. Het agentschap denkt dat de leenbehoefte in 2016 zelfs nog lager kan uitvallen dan nu geraamd. Dan zou de economie verder moeten verbeteren en zou er geld moeten worden opgehaald door verdere privatiseringen.
De staatsschuld zal volgend jaar naar verwachting dalen naar 65,4 procent van het Nederlandse bruto binnenlands product (bbp), van 66,6 procent dit jaar. Eind november bedroeg de staatsschuld 351,77 miljard euro. Het begrotingstekort zakt komend jaar naar verwachting tot 1,8 procent, van 2,2 procent.
Trouw 11.12.2015 Economisch klimt Nederland uit het dal, Nederlanders geven hun eigen leven een 7,8. En toch zijn we pessimistisch over de toekomst, zeker vergeleken met andere Europeanen. Hoe kan dat?
Het kabinet wil graag dat vrouwen meer gaan werken, maar ze moeten óók meer tijd maken voor hun ouders
Economische voorspoed
Dat het goed gaat in Nederland, blijkt ook uit de raming van het CPB dat de economie volgend jaar met 2,1 procent. Dat is hoger dan De Nederlandsche Bank (DNB) maandag voorspelde. De DNB gaat uit van een groei van 1,6 procent. Dit jaar is de groei 2 procent. (redactie)
Nederlanders zijn pessimistischer over de toekomst dan andere Europeanen. Vier factoren die daaraan bijdragen, op basis van de Sociale Staat van Nederland en een gesprek met Rob Bijl, adjunct-directeur bij het SCP.
Zorg
Ouderen blijven langer thuiswonen. Van de 85-plussers woonde in 2002 66 procent nog thuis, in 2014 was dat gestegen tot bijna 75 procent. De verwachting is dat die ontwikkeling doorzet. Maar wie helpt hen als ze het niet helemaal op eigen kracht kunnen? Meer dan het was, wordt er een beroep gedaan op familie, vrienden en buren.
Politiek en beleidsmakers zijn over die mogelijkheden vaak te optimistisch, vindt het SCP. Kinderen wonen niet altijd om de hoek, en zij hebben het druk, vooral met werken. Meestal werkt de vrouw parttime, en de man de hele week; 7 procent van de mannen werkt in deeltijd. Het kabinet wil graag dat vrouwen meer gaan werken, maar ze moeten óók meer tijd maken voor hun ouders. Mensen met een hoog inkomen zullen de zorg vaker gaan inkopen, maar voor de stratenmaker is dat niet weggelegd.
Telegraaf 1.12.2015 De economische vooruitzichten voor 2016 zijn positief, meldt het Centraal Planbureau (CPB). In zijn decemberraming meldt de rekenmeester van het kabinet dat de economische groei volgend jaar 2,1 procent bedraagt.
“Voor het eerst sinds het uitbreken van de crisis komt de groei in 2015 en 2016 boven de 2 procent uit, neemt de consumptie flink toe en daalt de werkloosheid licht”, aldus het CPB.
De cijfers komen niet als een grote verrassing. Zo was eerder dit jaar ook al aangegeven dat de Nederlandse economie weer is opgekrabbeld. De werkloosheid blijft met 600.000 nog wel torenhoog. Het CPB signaleert wel dat er meer arbeidsaanbod komt. De overheid heeft meer vacatures, maar de zorgsector juist minder. Per saldo neemt de werkloosheid beperkt af en komt volgend jaar uit op 6,7 procent van de beroepsbevolking, mede door de lastenverlichting op arbeid die het kabinet in het belastingplan heeft voorgesteld. Het tekort komt door het belastingcadeau overigens wel hoger uit. Het wordt volgend jaar geraamd op 1,8 procent van het bbp, maar zou lager zijn geweest als de lastenverlichting van vijf miljard euro niet zou worden uitgedeeld. Het herstel van de huizenmarkt zet sterk door.
De inflatie stijgt van 0,3 procent naar 0,9 procent en de mediane koopkracht neemt toe van 0,9 procent in 2015 naar 1,8 procent in 2016.
Telegraaf 02.12.2015 ,,Ja, het komt wel goed. Dat gaat echt niet vanzelf maar is geen reden om aan te nemen dat het uiteindelijk niet goed zal komen.”
Foto: Business Contact
Martin Visser geeft zelf dit stellige antwoord op de vraag die de titel van zijn net verschenen boek is: ‘Komt het nog wel goed met ons?’ Dat het goed gaat komen, is een hele meevaller want zijn boek is een opsomming van de oorzaken van de economische crisis, de manier waarop de crisis is aangepakt en de uitdagingen die er nog zijn. Maar, zegt Visser ,,ik ben een optimistisch mens, hoor.”
Bubbels
In zijn boek zet Martin Visser zijn werk als economisch journalist en columnist door. Analyserend is hij over de oorzaken van de crisis (,,de toename van de schulden”), kritisch is hij over de grote hoeveelheden geld die in de economie worden gepompt door de centrale banken (,,door de lage rente ontstaan er bubbels, zoals de prijsstijgingen in het onroerend goed”) en wantrouwend is hij over de banken (,,mooie verhalen maar wat doet de nieuwe generatie bankiers?”).
NU 30.11.2015 Het beeld van de Nederlandse economie is deze maand verder verbeterd. Bijna alle bepalende seinen staan op groen, zo stelt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag in zijn maandbericht over de stand van de economie.
Volgens het CBS staan bijna alle indicatoren voor de economie er momenteel beter voor dan het langjarig gemiddelde.
Het beeld van de economie is daarbij nog iets positiever dan het in oktober al was. Zo nam het vertrouwen onder consumenten en producenten in november toe en wijzen ook de meest recente cijfers over de investeringen, consumptie en export op groei.
Consumenten hebben in september ruim 2 procent meer uitgegeven aan goederen en diensten dan een jaar eerder. Er werd vooral meer besteed aan duurzame goederen.
De daling van de werkloosheid is gestokt, doordat meer mensen de arbeidsmarkt betreden. Het aantal banen neemt wel toe. De stijging is voor een groot deel toe te schrijven aan uitzendbanen.
Telegraaf 30.11.2015 Het beeld van de Nederlandse economie is deze maand verder verbeterd. Bijna alle bepalende seinen staan op groen, zo stelt het centraal Bureau van de Statistiek (CBS) maandag in zijn maandbericht over de stand van de economie.
Volgens het CBS staan bijna alle indicatoren voor de economie er momenteel beter voor dan het langjarig gemiddelde. Het beeld van de economie is daarbij nog iets positiever dan het in oktober al was. Zo nam het vertrouwen onder consumenten en producenten in november toe en wijzen ook de meest recente cijfers over de investeringen, consumptie en export op groei. De daling van de werkloosheid is daarentegen gestokt.
Elsevier 28.11.2015 Het aandeel van Nederland en de Europese Unie in de totale wereldeconomie is in de afgelopen 35 jaar bijna gehalveerd. Dat is vooral te wijten aan de sterke groei van China en andere opkomende landen.
In 1980 was Nederland nog goed voor 1,3 procent van de wereldeconomie, vorig jaar was dat teruggelopen tot 0,7 procent, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zaterdag.
Groeitempo
Cijfers van het CBS laten zien dat de economieën van alle westerse landen de afgelopen decennia in omvang zijn gegroeid, maar dat hun relatieve (procentuele) belang toch afnam.
Het groeitempo van vooral een aantal Aziatische landen lag vele malen hoger. Het aandeel van China bijvoorbeeld steeg in 35 jaar van 2,4 naar 16,6 procent. De economie van China is nu ruim 22 keer zo groot als die van Nederland.
In 1980 was de Chinese economie nog niet eens dubbel zo groot als die van ons. Qua bruto binnenlands product (bbp) blijft Nederland China voorlopig voor. Het welvaartsniveau ligt er nog altijd lager: het Chinese bbp per inwoner is maar een kwart van dat in Nederland.
Bovenaan
Het aandeel van de landen die vandaag de dag tot de EU behoren is in de onderzochte periode teruggelopen van 30 tot 17 procent. De Verenigde Staten zagen hun economisch belang tussen 1980 en 2014 ook dalen, maar de afname van ruim 22 tot zo’n 16 procent was veel minder stevig dan in Europa.
Het Nederlandse bbp per inwoner was vorig jaar ongeveer 39.000 euro. De EU ligt hier gemiddeld 23 procent onder. Met Ierland staat Nederland Europees gezien bovenaan in dit lijstje: alleen Luxemburg doet het beter.
Trouw 28.11.2015 Het aandeel van Nederland en de Europese Unie in de totale wereldeconomie is in de afgelopen 35 jaar bijna gehalveerd. Dat komt met name door de sterke groei van China en andere opkomende landen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
In 1980 was Nederland nog goed voor 1,3 procent van de wereldeconomie, vorig jaar was dat teruggelopen tot 0,7 procent. Cijfers van het statistiekbureau laten zien dat de economieën van alle westerse landen de afgelopen decennia in omvang zijn gegroeid, maar toch nam hun relatieve belang af. Het groeitempo van met name een aantal Aziatische landen lag vele malen hoger.
China 22 keer groter dan Nederland
Zo groeide het aandeel van China in 35 jaar van 2,4 naar 16,6 procent. De economie van China is nu ruim 22 keer zo groot als die van Nederland. In 1980 was de Chinese economie nog niet eens dubbel zo groot als die van ons.
Het aandeel van de landen die vandaag de dag tot de EU behoren is in de onderzochte periode teruggelopen van 30 tot 17 procent. De Verenigde Staten zagen hun economisch belang tussen 1980 en 2014 ook dalen, maar de afname van ruim 22 tot zo’n 16 procent was veel minder stevig dan in Europa.
Telegraaf 28.11.2015 Het aandeel van Nederland en de Europese Unie in de totale wereldeconomie is in de afgelopen 35 jaar bijna gehalveerd. Dat komt met name door de sterke groei van China en andere opkomende landen, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zaterdag.
In 1980 was Nederland nog goed voor 1,3 procent van de wereldeconomie, vorig jaar was dat teruggelopen tot 0,7 procent. Cijfers van het statistiekbureau laten zien dat de economieën van alle westerse landen de afgelopen decennia in omvang zijn gegroeid, maar toch nam hun relatieve belang af. Het groeitempo van met name een aantal Aziatische landen lag vele malen hoger.
Zo groeide het aandeel van China in 35 jaar van 2,4 naar 16,6 procent. De economie van China is nu ruim 22 keer zo groot als die van Nederland. In 1980 was de Chinese economie nog niet eens dubbel zo groot als die van ons.
Het aandeel van de landen die vandaag de dag tot de EU behoren is in de onderzochte periode teruggelopen van 30 tot 17 procent. De Verenigde Staten zagen hun economisch belang tussen 1980 en 2014 ook dalen, maar de afname van ruim 22 tot zo’n 16 procent was veel minder stevig dan in Europa.
China is niet het enige land in Azië dat een sterke groei heeft doorgemaakt, stelt het CBS. Het aandeel van alle Aziatische opkomende economieën samen groeide van 9 naar 30 procent. Daarbij is het belang van Japan en Zuid-Korea nog niet eens meegenomen.
Trouw 20.11.2015 Nederland is weer een stapje kredietwaardiger geworden, althans volgens het Amerikaanse bedrijf dat de kredietwaardigheid van landen beoordeelt, Standard & Poor’s (S&P). Het concern heeft Nederland zijn AAA-beoordeling teruggegeven, dat is het hoogste niveau.
In mei dit jaar werd S&P al positiever over de economische vooruitzichten van Nederland, waarbij het de verwachting voor zijn rating verhoogde van stabiel naar positief. Dat gaf al aan dat de kans groot was dat de rating omhoog zou gaan, als de economische vooruitzichten bleven verbeteren.
S&P verlaagde de rating van Nederland in november 2013 naar AA+. Dat is één stap onder de hoogst haalbare beoordeling: AAA of Triple A. Bij de twee andere kredietbeoordelaars, Moody’s en Fitch, behield Nederland de afgelopen jaren wel de hoogste status. Een hogere kredietbeoordeling kan het goedkoper maken om geld te lenen op de financiële markten.
“Dit is uiteraard goed nieuws. Bij alle grote kredietbeoordelaars heeft Nederland nu weer de triple A-status. Dit is het resultaat van hard werken om de Nederlandse economie sterker te maken en de begroting op orde te brengen”, reageerde minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën. “De beoordeling bevestigt dat Nederland een degelijke financiële partner is, en is tegelijk een blijk van vertrouwen in de sterke, concurrerende en stabiele Nederlandse economie.”
VK 20.11.2015 Kredietbeoordelaar Standard & Poor’s (S&P) heeft Nederland zijn AAA-beoordeling teruggegeven. De firma verhoogde zijn oordeel over de kredietwaardigheid van Nederland vrijdag met één stapje naar het hoogste niveau.
De verandering zou een kleine positieve impact kunnen hebben op de Nederlandse staatsobligaties.
In mei dit jaar werd S&P al positiever over de economische vooruitzichten van Nederland, waarbij het de verwachting voor zijn rating verhoogde van stabiel naar positief. Dat gaf al aan dat de kans groot was dat de rating omhoog zou gaan, als de economische vooruitzichten zich nog verder zouden verbeteren.
S&P verlaagde de rating van Nederland in november 2013 naar AA+. Dat is één stap onder de hoogst haalbare beoordeling: AAA of Triple A. Bij de twee andere toonaangevende kredietbeoordelaars, Moody’s en Fitch, behield Nederland de afgelopen jaren wel de hoogste status. Een hogere kredietbeoordeling kan het goedkoper maken om geld te lenen op de financiële markten.
Telegraaf 20.11.2015 Nederland mag zich weer rekenen tot de meest kredietwaardige landen. Kredietbeoordelaar Standard & Poor’s (S&P) kende ons land zojuist de AAA-status toe.
Volgens de kredietbeoordelaar zijn het economisch herstel en de toekomstige groeivoorspellingen van Nederland sterker dan voorheen verwacht.
“Wij zien de Nederlandse economie als welvarend, gediversifieerd, open en concurrerend, zoals blijkt uit het hoge inkomen per hoofd van de bevolking, de netto externe positie, het terugkerende en hoge overschot op de lopende rekening, en een lange prestatie van voorzichtig en flexibel macro-economisch beleid die terug te vinden is, in onder andere, de verbeterde begrotingssituatie,” liet S&P weten in een persbericht.
In mei dit jaar werd S&P al positiever over de economische vooruitzichten van Nederland, waarbij het de verwachting voor zijn rating verhoogde van stabiel naar positief. Dat gaf al aan dat de kans groot was dat de rating omhoog zou gaan, als de economische vooruitzichten bleven verbeteren.
Het is voor het eerst dat een land de hoogste kredietbeoordeling weer heeft terugverdiend. In 2013 verlaagde S&P onze kredietstatus naar AA+. De andere twee grote kredietbeoordelaars, Moody’s en Fitch, hadden Nederland al op de AAA-status gewaardeerd. Binnen de eurozone is Duitsland het enige andere land dat de hoogste kredietbeoordeling krijgt van de drie grote kredietbeoordelaars.
Telegraaf 20.11.2015 Nederlanders deden meer dingen buiten de deur, maar gaven daar minder geld aan uit. In 2013 spendeerden we bij elkaar bijna 50 miljard euro aan vrijetijdsbestedingen, ruim 1 procent minder dan in 2011. Dat komt mogelijk door de economische crisis, denkt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De gemiddelde Nederlander deed in 2013 ongeveer 230 dingen buiten de deur en gaf daar ongeveer 3.020 euro aan uit. Dat is iets meer dan 13 euro per activiteit. Het geld werd vooral besteed aan winkelen en aan eten en drinken.
Het totale aantal activiteiten in de vrije tijd steeg in dezelfde periode met bijna 4 procent. Dat komt voor een deel door de groei van de bevolking. “Meer inwoners betekent meer activiteiten”, aldus de onderzoekers. Daarnaast gingen we minder op vakantie, wat we compenseerden met meer dagjes uit.
Mannen en vrouwen doen de meeste activiteiten ongeveer even vaak. De uitzonderingen zijn sporten, dat meer iets voor mannen is, en winkelen voor de lol, waar vrouwen actiever in zijn.
De cijfers van na 2013 komen bij het volgende onderzoek, over twee jaar. Het CBS verwacht niet dat de uitgaven dan verder zijn gedaald, omdat de economie uit het dal lijkt te kruipen.
Het CBS, het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC), onderzoeksbureau en uitgeverij NRIT Media en kenniscentrum CELTH hebben de cijfers vrijdag bekendgemaakt.
Telegraaf 19.11.2015 De stemming onder consumenten is in november een fractie beter dan in oktober. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag. Het consumentenvertrouwen steeg 1 punt en komt uit op 9.
Met dat niveau ligt het vertrouwen boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (min 8). Het vertrouwen bereikte in april 2000 de hoogste stand ooit (27). Het dieptepunt werd bereikt in februari 2013 (min 44).
Consumenten zijn iets positiever over beide deelindicatoren van het consumentenvertrouwen; het oordeel economische klimaat en de koopbereidheid. De koopbereidheid is voor het eerst in ruim 8 jaar tijd zelfs positief, onder meer omdat mensen minder negatief oordelen over hun eigen financiële situatie. Ook vinden ze de tijd gunstiger voor het doen van grote aankopen, aldus het statistiekbureau.
Telegraaf 13.11.2015 Kredietbeoordelaar Fitch blijft overtuigd van de kredietwaardigheid van Nederland. Het hoogst mogelijke rapportcijfer (AAA) voor langlopende staatsleningen blijft van kracht, liet de firma vrijdag weten.
Nederland heeft volgens Fitch een rijke en diverse economie, die zich sterk herstelt van de crisis van de laatste jaren. Dat is in toenemende mate te danken aan een stijgende consumptie, mede onder invloed van herstel op de woning- en arbeidsmarkt, en aantrekkende binnenlandse investeringen.
De tragere groei van het laatste halfjaar is volgens de kredietbeoordelaar te wijten aan tijdelijke factoren. Nederland is nu eenmaal een zeer open economie, daardoor vormt de zwakkere groei van de wereldhandel een bedreiging.
Fitch verwacht dat de economische groei dit jaar op 1,9 procent uitkomt en daarna stabiliseert op 1,7 procent in 2016 en 2017. Het begrotingstekort schat de firma voor dit jaar in op 2,1 procent van het bruto binnenlands product (bbp), tegen 2,3 procent vorig jaar.
Elsevier 13.11.2015 Het kabinet heeft geen akkoord bereikt met de oppositiepartijen over de nieuwe belastingplannen. Dat maakt premier Mark Rutte (VVD) vrijdag bekend op een persconferentie.
Zonder dat de regeringspartijen VVD en PvdA overeenstemming met de oppositie hebben bereikt over de plannen, wordt er dinsdag gestemd in de Tweede Kamer. De stemming in de Eerste Kamer is op 15 december.
De regeringspartijen hebben geen meerderheid in de Eerste Kamer. Zonder steun van de oppositie zullen de nieuwe belastingplannen niet worden gerealiseerd.
De coalitie voert een aantal wijzigingen door binnen de plannen om tegemoet te komen aan de wensen van de oppositiepartijen. De lastenverlichting van 5 miljard euro voor bedrijven en burgers en de 35.000 gecreëerde banen blijven wel centraal staan.
Gezinnen met één inkomen betalen relatief meer belasting dan tweeverdieners. Op zoek naar politieke steun wil Wiebes fiscale pijn verzachten. Lees meer >
Kinderbijslag
In het gewijzigde voorstel staat onder meer dat de kinderbijslag en kinderopvangtoeslag worden verhoogd met elk 100 miljoen euro. De lasten voor ouderen worden structureel verlaagd met 100 miljoen euro.
Werkgelegenheid en koopkracht vindt het kabinet van groot belang en daarom komt het met een nieuw voorstel dat voldoet aan ‘veel wensen van de oppositiepartijen’. Het pakket past binnen het budget, aldus Rutte.
De premier kwalificeert het voorstel niet als een wanhoopspoging, maar een realistische poging. ‘We weten wat de wensen van alle partijen zijn. Iedereen realiseert zich dat die uit elkaar liggen.’
SGP
De SGP heeft al toegezegd niet in te stemmen met het nieuwe voorstel van de coalitie. De christelijke partij wil de kloof tussen gezinnen met één kostwinner en tweeverdieners verkleinen, maar de plannen om dat te realiseren komen onvoldoende terug in de plannen van het kabinet.
Ook de ChristenUnie gaat niet akkoord met het nieuwe voorstel. D66-leider Alexander Pechtold sluit niet uit in te stemmen met de vernieuwde belastingplannen.
De oplossingen van de SGP voor de éénverdieners zouden te veel banen kosten, iets waar de coalitie niet aan wil tornen. De gesprekken tussen staatssecretaris Eric Wiebes (VVD) van Financiën en de SGP verliepen al dagen moeizaam.
Elsevier 13.11.2015 Minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA) van Financiën verwacht een akkoord te bereiken met de oppositiepartijen over de belastingplannen van de regering. Het kabinet wil de belasting voor burgers en bedrijven met 5 miljard euro verlagen.
Terwijl de rest van het Binnenhof in de ban is van ‘het lek‘ in de stiekemgate, probeert de coalitie het nieuwe belastingplan door de Eerste Kamer heen te loodsen. De VVD en PvdA hebben daar de oppositie voor nodig, omdat de regeringspartijen niet over een meerderheid in de Eerste Kamer beschikken.
Verzet
De onderhandelingen over een akkoord liepen de afgelopen dagen op niets uit, omdat de oppositiepartijen verschillende voorstellen presenteerden om tot een akkoord te komen. Vooral de SGP en de ChristenUnie toonden hevig verzet. Zij willen datde kloof tussen gezinnen met één kostwinner en tweeverdieners kleiner wordt.
Het CDA pleit voor een hogere kinderbijslag bij de belastingplannen. Met de steun van de drie christelijke partijen – samen goed voor zeventien zetels – zou de coalitie tot een meerderheid komen. Het verkleinen van het gat tussen één- en tweeverdieners, gaat ten koste van meer banen – iets wat onaanvaardbaar is voor het kabinet.
Gezinnen met één inkomen betalen relatief meer belasting dan tweeverdieners. Op zoek naar politieke steun wil Wiebes fiscale pijn verzachten.Lees meer >
Er is ook gesproken met D66-leider Alexander Pechtold. Zijn partij wil dat er meer banen komen in Nederland. Ook maken de democraten zich sterk voor een ‘vergroening’ van het fiscale stelsel. Donderdag kwam staatssecretaris Eric Wiebes (VVD) van Financiën er niet uit met Pechtold.
Eindstreep
Ondanks de verschillende voorstellen is Dijsselbloem vrijdag positief gestemd. Volgens hem zal de kern van het plan intact blijven. ‘We zijn bereid, waar mogelijk, aanpassingen te doen.’ De minister benadrukt dat er voor die aanpassingen draagvlak moet zijn.
‘Al iedereen in een andere hoek duikt, wordt het lastig.’ Dijsselbloem pleit voor redelijke en uitvoerbare voorstellen van de oppositie. Hij wil aankomende dinsdag koste wat kost ‘de eindstreep’ halen.
Elsevier 12.11.2015 Het is de bedoeling de lasten in Nederland met 5 miljard euro worden verlaagd, maar voorlopig is daarvan nog geen sprake. Het overleg over het belastingplan van het kabinet is ook donderdagavond op niets uitgelopen.
De stemmingen in de Tweede Kamer over de voorstellen zijn wederom uitgesteld, tot komende dinsdag. Dat betekent dat het nog minimaal vier dagen spannend is: krijgt Nederland wel de beloofde belastingverlaging?
Banen
Donderdag is in verschillende samenstellingen de hele dag koortsachtig overleg geweest tussen kabinet, coalitie en oppositiepartijen, De coalitie tussen VVD en PvdA heeft de hulp van oppositiepartijen nodig om het belastingplan door de Eerste Kamer te loodsen, aangezien de twee regeringspartijen samen maar 21 van de 75 zetels hebben – bij lange na geen meerderheid van 38 zetels dus.
Maar het blijkt nog niet zo eenvoudig om voldoende steun te vergaren. Donderdagmiddag werd, net als op woensdag, gesproken met D66-leider Alexander Pechtold. Die wil dat het belastingplan leidt tot meer banen en een ‘vergroening’ van het fiscale stelsel. De partijen kwamen er niet uit.
Kostwinner
De christelijke partijen (CDA, SGP, ChristenUnie) waar staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes (VVD) daarna op in leek te zetten, zijn niet te vermurwen. De SGP en de ChristenUnie willen bijvoorbeeld dat het gat tussen gezinnen met één kostwinner en tweeverdienersgezinnen minder groot wordt, maar dat plan zou dan weer ten koste gaan van het aantal extra banen dat het Belastingplan oplevert, meldt Nu.nl. Het CDA zet in op een hogere kinderbijslag.
Gezinnen met één inkomen betalen relatief meer belasting dan tweeverdieners. Op zoek naar politieke steun wil Wiebes fiscale pijn verzachten. Hoe? Lees verder >
Dat is voor de coalitie niet te verteren, aangezien het oorspronkelijke voorstel voorziet in een forse belastingverlaging voor werkenden, dat bovendien meer werkgelegenheid schept.
Tijd
Wiebes liet vanavond via een woordvoerder weten ‘dat het kabinet zich uitgebreid op de hoogte heeft gesteld van de verschillende standpunten en op basis daarvan met een passende reactie zal komen. Hij krijgt nu meer tijd om de andere partijen toch te overtuigen. Het heeft er alle schijn van dat het kabinet niet goed weet welke koers het moet volgen.
Als het allemaal niet lukt, blijft het tot de stemmingen in de Eerste Kamer op 15 december onzeker of de lastenverlichting volgend jaar doorgaat. Wiebes kan het originele plan ook zonder vooraf vergaarde steun in stemming brengen, maar wel met groot risico: de Senatoren kunnen het plan afschieten.
’Belastingvoordeel geen toverdrank van Asterix en Obelix’
AD 10.11.2015 SGP en ChristenUnie zetten het kabinet voor het blok: als het kabinet de alleenverdieners niet verder tegemoet komt dan weten zij niet hoe ze kunnen instemmen met het belastingplan. De beoogde lastenverlichting van 5 miljard euro dreigt VVD en PvdA daarmee door de vingers te glippen.
De coalitie hoopt nog altijd zaken te kunnen doen met CDA, ChristenUnie en SGP om een meerderheid in de Eerste Kamer veilig te stellen. Maar de steun van het christelijke partijtrio is verre van gratis: zij eisen vooral dat het kabinet flink snoeit in de inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK), een belastingvoordeel voor werkende ouders met kinderen tot 12 jaar.
Onderling zijn de drie oppositiepartijen het overigens niet eens, zo blijkt uit de voorstellen die zij hebben ingediend. Het CDA wil 300 miljoen euro op de IACK korten, om met die opbrengst de kinderbijslag te verhogen. Daar profiteren ook niet-werkende ouders van. ChristenUnie en SGP stellen op hun beurt voor om komend jaar 240 miljoen euro op de combinatiekorting te bezuinigen, oplopend tot 420 miljoen euro in 2023.
AD 10.11.2015 De oppositie moet eerst verenigd zijn in een serieus voorstel voordat de VVD daar naar wil kijken. Dat verklaarde VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra dinsdag. Hij reageerde op de bijdrage aan de belastingplannen van de christelijke oppositiepartijen, die meer geld voor eenverdieners willen.
De regering van VVD en PvdA heeft oppositiepartijen nodig om haar belastingplannen door de Eerste Kamer te loodsen. De coalitie heeft daar namelijk niet meer dan 21 van de 75 zetels.
,,Wij zijn altijd constructief en willen nadenken over voorstellen uit de oppositie”, benadrukte Zijlstra. Maar hij zegt dat hij van de christelijke partijen nog geen voorstel heeft gezien waar de VVD en PvdA mee zouden kunnen instemmen. ,,Ik zie nog geen voorstel dat de eindstreep kan halen en daarmee het belastingplan zou ondersteunen.”
Plan SGP
Zijlstra verwijst daarmee naar het door de SGP ingdiende voorstel bedoeld om de belastingkloof tussen één- en tweeverdieners met 1000 euro te verkleinen. Het plan, ook gesteund door de ChristenUnie en de SP, wordt dinsdagavond en woensdag besproken in het debat over het belastingplan van staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën).
VK 10.11.2015 Twee dagen voor de Tweede Kamer erover stemt, is een deal tussen kabinet en oppositie over het Belastingplan nog steeds zeer onzeker. VVD en PvdA willen wel iets toegeven om de steun van de christelijke partijen en de SP binnen te halen, maar niet te veel, bleek dinsdag in het al derde Kamerdebat over het Belastingplan.
Het kabinet heeft steun van meerdere oppositiepartijen nodig, omdat het Belastingplan van staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) anders strandt in de Eerste Kamer. Daar hebben VVD en PvdA met 21 van de 75 zetels bij lange na geen meerderheid.
Bij de stemming donderdag in de Tweede Kamer dreigt geen gevaar, daar hebben VVD en PvdA een meerderheid. Maar Wiebes wil het liefst nu zekerheid over de stemming in de Eerste Kamer, half december. Daarom wordt al weken onderhandeld, waarbij Wiebes steeds moest constateren dat als hij in zee gaat met de ene oppositiepartij, hij anderen dreigt kwijt te raken.
Een deal met CDA, SGP en ChristenUnie geeft Wiebes een meerderheid in de Senaat, maar hun eisen gaan de coalitie vooralsnog te ver. Als de Senaat Wiebes’ plan wegstemt, gaat de lastenverlichting van 5 miljard euro voor werkende Nederlanders niet door.
Trouw 10.11.2015 Twee dagen voor de Tweede Kamer erover stemt, is een deal tussen kabinet en oppositie over het Belastingplan nog steeds onzeker. VVD en PvdA willen wel iets toegeven om de steun van de christelijke partijen en de SP binnen te halen, maar niet te veel.
Het kabinet heeft steun van meerdere oppositiepartijen nodig, omdat het Belastingplan van staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) anders strandt in de Eerste Kamer. Daar hebben VVD en PvdA met 21 van de 75 zetels bij lange na geen meerderheid.
Bij de stemming donderdag in de Tweede Kamer dreigt geen gevaar, daar hebben VVD en PvdA een meerderheid. Maar Wiebes wil het liefst nu zekerheid over de stemming in de Eerste Kamer, half december. Daarom wordt al weken onderhandeld, waarbij Wiebes steeds moest constateren dat als hij in zee gaat met de ene oppositiepartij, hij anderen dreigt kwijt te raken.
Lastenverlichting
Een deal met CDA, SGP en ChristenUnie geeft Wiebes een meerderheid in de Senaat, maar hun eisen gaan de coalitie vooralsnog te ver. Als de Senaat Wiebes’ plan wegstemt, gaat de lastenverlichting van 5 miljard euro voor werkende Nederlanders niet door.
De christelijke partijen willlen meer geld voor gezinnen waar één ouder een inkomen verdient. De SGP stelde voor om de belastingkloof tussen één- en tweeverdienersgezinnen met 1000 euro te verkleinen. Eenverdieners zouden 668 euro per jaar erbij krijgen, tweeverdieners zouden 300 euro moeten inleveren. Daarvoor moet bij de inkomensafhankelijke combinatiekorting (iack) 300 miljoen euro worden weggehaald. Die iack is een tegemoetkoming voor werkende ouders met jonge kinderen.
PvdA-Kamerlid Ed Groot noemde die 300 miljoen euro vanavond ‘wel erg veel’. Hij is bereid de kloof te verkleinen, “maar het moet wel binnen de perken blijven”. VVD-Kamerlid Helma Neppérus zei dat de VVD wijzigingen die ten koste gaan van de tweeverdieners niet zal steunen. De VVD heeft altijd gestreden voor het recht van vrouwen om te werken en daarom is een korting op de combinatiekorting onbespreekbaar.
VK 05.11.2015 De economie in Europa groeit traag maar zet gestaag door. Nederland scoort op alle vlakken (groei, tekort, schuld, werkloosheid) beter dan het gemiddelde land in de eurozone, zo blijkt uit de economische najaarsramingen die de Europese Commissie vanmorgen presenteerde. Afgelopen jaren bevond Nederland zich regelmatig in de staart van het europeloton.
Voor 2015 voorspelt de Commissie een gemiddelde economische groei van 1,6 procent in de 19 eurolanden, oplopend naar 1,8 procent in 2016 en 1,9 procent in 2017. Voor Nederland raamt de Commissie de groeicijfers voor deze jaren op achtereenvolgens 2 procent, 2,1 procent en 2,3 procent. Voor het eerst zitten alle eurolanden behalve Griekenland in de plus.
Telegraaf 05.11.2015 De euro-economie blijft herstellen, zij het in een gematigd tempo. Ondanks de hulp van lagere olieprijzen zit de internationale ontwikkeling tegen, zoals de afkoeling in de opkomende landen en voortdurende geopolitieke spanningen.
Dat staat in de zogeheten herfstprognose van de Europese Commissie, die donderdagochtend is gepubliceerd. De groei in de eurozone zal dit jaar 1,6% bedragen, stijgend naar 1,8% in 2016 en 1,9% in 2017. Voor de Europese Unie als geheel zijn deze cijfers respectievelijk 1,9%, 2% en 2,1% in 2017.
Vluchtelingen
Het herstel is evenredig verdeeld over alle lidstaten en de particuliere consumptie neemt verder toe in 2016 en 2017. De werkgelegenheid blijft echter een punt van zorg.
Volgens de verantwoordelijke eurocommissaris Moscovici betekent de instroom van de vele vluchtelingen in de EU in de komende jaren een extra groeipotentieel van 0,2 tot 0,3%.
Telegraaf 03.11.2015 Er bestaat een reële kans dat de Nederlandse schatkist amper of zelfs geen verlies draait op de tientallen miljarden aan overheidssteun die tijdens de financiële crisis zijn uitgegeven.
Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het ministerie van Financiën en een rekensom van De Financiële Telegraaf.
Bij de huidige plus van €4,3 miljard, moeten de kosten van de reddingsoperatie van ABN Amro en de opbrengst van de beursgang van de bank nog worden op- en afgetrokken.
Het overgebleven verlies van zo’n €8 miljard dat daardoor vooralsnog resteert kan echter de komende jaren, en zeker wanneer de stijgingen op de beurs aanhouden, wel degelijk nog worden goedgemaakt.
Behalve door een verdere waardestijging van ABN Amro voordat alle aandelen verkocht zijn kan de nog geplande verkoop van de overige Fortisonderdelen verzekeraar ASR en RFS Holdings plus die van Propertize en SNS Bank Dijsselbloem uiteindelijk uit te kosten krijgen.
Telegraaf 22.10.2015 Doorsnee huishoudens hebben het sinds 2009 opgelopen koopkrachtverlies nog niet goedgemaakt. Ondanks dat de koopkracht volgend jaar voor het derde jaar op een rij stijgt, blijft de koopkracht nog zo’n 1,5% onder het niveau van 2009 steken.
Vooral alleenverdieners en gepensioneerden met een aanvullend pensioenen (van 10.000 euro per jaar)hebben nog een flink stuk koopkrachtverlies goed te maken. Alleenstaande AOW-ers zonder aanvullend pensioen en alleenstaanden met een minimumloon krijgen wel al meer waar voor hun geld dan destijds. Dit blijkt uit een analyse van het ING Economisch Bureau.
NU 20.10.2015 Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer wil dat de EU-begroting op de schop gaat. Dat moet voorkomen dat EU-landen weer geconfronteerd worden met enorme bijbetalingen of naheffingen.
VVD, PvdA en D66 pleiten daar voor, in reactie op de nieuwe naheffing die Nederland aan Brussel moet betalen.
VVD-Kamerlid Mark Harbers noemt het goed dat het kabinet de naheffing zag aankomen en er al geld voor gereserveerd had. ”Nabetalingen blijven moeilijk uit te leggen, de VVD wil daarom dat de huidige systematiek aangepast wordt en ziet gelukkig dat er nu ook initiatieven toe worden genomen.”
Ook de PvdA wil dat de begroting op de schop gaat. ”De begroting moet duidelijker en voorspelbaarder. Het moet afgelopen zijn met het onnavolgbare Europese circus van bijbetalingen, naheffingen en teruggaven”, aldus Kamerlid Henk Nijboer.
Telegraaf 20.10.2015 In de Tweede Kamer wordt met afkeuring maar ook met begrip gereageerd op de nieuwe naheffing van 446 miljoen euro die Nederland aan Brussel moet betalen.
PVV-leider Geert Wilders twittert vanuit Australië dat er honderden miljoenen naar de Brusselse politieke maffia en asielzoekers gaan en dat tegelijk de pensioenen voor de Nederlanders gekort worden.
SP-Kamerlid Arnold Merkies reageert met begrip. “Dit is nou eenmaal de consequentie van de methode waarbij je de afdracht aan de EU koppelt aan de omvang van je economie. Als je economie harder groeit, betaal je meer. Als je minder groeit, betaal je minder. Ik heb met die methodiek geen problemen. Zolang de naheffing er maar niet is omdat wij ons strakker aan regels houden dan andere EU-landen.”
D66-Kamerlid Wouter Koolmees noemt de naheffing het gevolg van een systeem dat niet uit valt te leggen aan de burger. “Zoveel naheffingen, herberekeningen en teruggaves, dit is niet meer te volgen. Deze begrotingssystematiek moet echt op de schop. De naheffing klopt volgens de regels, maar we moeten echt naar een transparanter en voorspelbaarder systeem.” Nederland moet wat Koolmees betreft tijdens het voorzitterschap van de EU begin volgend jaar een ‘begrotingstop’ organiseren om een beter systeem te ontwikkelen.
Elsevier 20.10.2015 Opnieuw heeft Nederland een flinke naheffing uit Brussel ontvangen. Het gaat dit keer om een extra bedrag van 446 miljoen euro. Dat schreef minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) dinsdag aan de Tweede Kamer.
Gereserveerd
Die naheffing kwam voor de minister kennelijk niet als een verrassing. Dijsselbloem had al een bedrag van 612 miljoen euro gereserveerd.
De nieuwe naheffing is het gevolg van een nacalculatie van btw-afdrachten door de 28 EU-landen en nieuwe berekeningen over de omvang van hun economie. Daaruit blijkt dat Nederland flink moet bijbetalen, doordat ons bruto nationaal inkomen in de periode 2011-2014 groter was dan eerder berekend.
Nederland grootbetaler
De Nederlandse naheffing is één van de grootste vergeleken met andere EU-landen. Ook Bulgarije, Ierland en Luxemburg moeten flink bijbetalen. In totaal moeten zestien landen extra betalen, twaalf landen krijgen geld terug. In totaal draagt Nederland dit jaar 7,8 miljard euro af aan de EU.
In de Tweede Kamer wordt met afkeuring maar ook met begrip gereageerd op de nieuwe naheffing. PVV-leider Geert Wilderstwittert vanuit Australië dat er honderden miljoenen naar de Brusselse politieke maffia en asielzoekers gaan en dat tegelijk de pensioenen voor de Nederlanders gekort worden.
Begrip
SP-Kamerlid Arnold Merkies reageert met begrip. ‘Dit is nou eenmaal de consequentie van de methode waarbij je de afdracht aan de EU koppelt aan de omvang van je economie. Als je economie harder groeit, betaal je meer. Als je minder groeit, betaal je minder. Ik heb met die methodiek geen problemen. Zolang de naheffing er maar niet is omdat wij ons strakker aan regels houden dan andere EU-landen.’
D66-Kamerlid Wouter Koolmees noemt de naheffing het gevolg van een systeem dat niet uit valt te leggen aan de burger. ‘Zoveel naheffingen, herberekeningen en teruggaves, dit is niet meer te volgen. Deze begrotingssystematiek moet echt op de schop. De naheffing klopt volgens de regels, maar we moeten echt naar een transparanter en voorspelbaarder systeem.’ Nederland moet wat Koolmees betreft tijdens het voorzitterschap van de EU begin volgend jaar een ‘begrotingstop’ organiseren om een beter systeem te ontwikkelen. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt vraagt minister Dijsselbloem om uitleg over de nieuwe naheffing. Het Kamerlid zegt nog altijd te wachten op een uitleg over de vorige naheffing.
Vorig jaar oktober kreeg het kabinet van de Europese Commissie in Brussel een netto naheffing van 643 miljoen euro opgelegd. Die leidde tot verbazing bij het kabinet en tot grote commotie in de Tweede Kamer. Uiteindelijk maakte Dijsselbloem dat bedrag eind december over aan Brussel.
VK 20.10.2015 Nederland moet opnieuw een forse naheffing betalen aan Brussel. Het gaat dit keer om 446 miljoen euro.Dat heeft minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer geschreven.
Veel meer dan gevreesd
Afgelopen voorjaar werd nog gevreesd voor een nieuwe naheffing van 200 miljoen euro, maar dat bedrag blijkt nu dus nog veel groter.
Vorig jaar oktober kreeg het kabinet van de Europese Commissie in Brussel een netto naheffing van 643 miljoen euro opgelegd. Die leidde tot verbazing bij het kabinet en tot grote commotie in de Tweede Kamer. Uiteindelijk bleken de cijfers te kloppen en maakte Dijsselbloem het geld eind december over.
AD 20.10.2015 Een nieuwe naheffing van Brussel van 446 miljoen euro is voor de Tweede Kamer reden op te roepen de EU-begroting anders te doen. Het systeem moet op de schop, vindt een meerderheid van VVD, PvdA en D66.
Een andere manier van begroten moet voorkomen dat EU-landen geconfronteerd worden met enorme bijbetalingen of naheffingen. Vorig jaar kreeg Nederland al een naheffing van 643 miljoen euro voor de kiezen.
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën had de naheffing wel zien aankomen en het kabinet had er dan ook 612 miljoen euro voor opzij gezet. De vorige naheffing leidde tot verbazing bij het kabinet en tot grote commotie in de Tweede Kamer. Het nieuwe bedrag van 446 miljoen moet in december worden overgemaakt.
Trouw 20.10.2015 Nederland moet opnieuw een forse naheffing betalen aan Brussel. Het gaat dit keer om 446 miljoen euro. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën schrijft dat dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Dit is nou eenmaal de consequentie van de methode waarbij je de afdracht aan de EU koppelt aan de omvang van je economie, aldus Arnold Markies, SP-Kamerlid.
Hoe werkt het eigenlijk met de afdracht aan de EU? Waarom wordt er niet in één keer goed gerekend? Lees hier het verdiepingsverhaal dat verscheen in Trouw naar aanleiding van de vorige naheffing.
Dijsselbloem maakte eind april de geesten al rijp voor deze nieuwe naheffing. Hij schatte dat Brussel een rekening van ongeveer 200 miljoen euro zou sturen. Hij reserveerde echter 612 miljoen voor de zekerheid.
Vorig jaar oktober kreeg het kabinet van de Europese Commissie in Brussel een netto naheffing van 643 miljoen euro opgelegd. De Tweede Kamer was toen not amused omdat de rekening kwam als een dief in de nacht.
De naheffing was het gevolg van een herberekening van de omvang van de Nederlandse economie. De contributie aan Brussel hangt daarmee samen. Nederland bleek er florissanter voor te staan dan aanvankelijk gedacht, dus werd de afdracht ook hoger.
Telegraaf 20.10.2015 Nederland moet opnieuw de portemonnee trekken voor Brussel. Ons land krijgt een naheffing opgelegd van ruim 446 miljoen euro, schrijft minister Dijsselbloem (Financiën) dinsdag aan de Tweede Kamer. Dijsselbloem had eerder al rekening gehouden met een nieuwe naheffing en daarvoor 612 miljoen euro gereserveerd.
De naheffing gaat over de jaren 2011 tot en met 2014 en heeft voornamelijk te maken met aangepaste definities die De Nederlandsche Bank (DNB) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) hanteren om de omvang van de economie te bepalen.
Deze naheffing staat los van de naheffing die Nederland vorig jaar al betaalde aan de Europese Commissie. Toen moest 642 miljoen worden nabetaald, vooral omdat onze economie groter bleek dan gedacht. Minister Dijsselbloem had al rekening gehouden met de tegenvaller en in zijn Miljoenennota een bedrag van ruim 600 miljoen euro gereserveerd. Uiteindelijk bedraagt de rekening dus 446,2 miljoen euro.
De nieuwe naheffing is het gevolg van een nacalculatie van btw-afdrachten door de 28 EU-landen en nieuwe berekeningen over de omvang van hun economie. Daaruit blijkt dat Nederland flink moet bijbetalen, doordat ons bruto nationaal inkomen in de periode 2011-2014 groter was dan eerder berekend.
Over wat het kabinet doet met het verschil van 166 miljoen euro tussen het gereserveerde bedrag en de nieuwe naheffing wordt eind november een besluit genomen. Het bedrag van 446 miljoen moet in december worden overgemaakt.
De Nederlandse naheffing is één van de grootste vergeleken met andere EU-landen. Ook Bulgarije, Ierland en Luxemburg moeten flink bijbetalen. In totaal moeten zestien landen extra betalen, twaalf landen krijgen geld terug. In totaal draagt Nederland dit jaar 7,8 miljard euro af aan de EU.
NU 20.10.2015 Nederland moet opnieuw een forse naheffing aan Brussel betalen. Het gaat dit keer om een bedrag van 446 miljoen euro. Dat heeft minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer geschreven.
Dijsselbloem had eerder al rekening gehouden met een nieuwe naheffing en heeft daar 612 miljoen euro voor gereserveerd.
Vorig jaar oktober kreeg het kabinet van de Europese Commissie in Brussel een netto naheffing van 643 miljoen euro opgelegd. De naheffing leidde tot verbazing bij het kabinet en tot grote commotie in de Tweede Kamer. Uiteindelijk bleken de cijfers te kloppen en maakte Dijsselbloem het geld eind december over.
Ook dit jaar is er in de Tweede Kamer negatief op de naheffing gereageerd. Een meerderheid wil dat het systeem voor de EU-begroting op de schop gaat.
VK 20.10.2015 De stemming onder consumenten is in oktober aanzienlijk verbeterd ten opzichte van september en gestegen tot het hoogste niveau in ruim acht jaar tijd. Dat bleek dinsdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het consumentenvertrouwen steeg 3 punten en komt uit op 8, aldus het statistiekbureau.
De toename komt vooral doordat consumenten positiever zijn over het economisch klimaat. De koopbereidheid van consumenten verbetert ook. Met 8 ligt het consumentenvertrouwen in oktober boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (min 8). Het vertrouwen bereikte in april 2000 de hoogste stand ooit op 27. Het dieptepunt werd met min 44 bereikt in februari 2013.
Trouw 20.10.2015 Oktober is een goede maand voor de Nederlandse consument. De stemming onder consumenten is in oktober aanzienlijk verbeterd ten opzichte van september en gestegen tot het hoogste niveau in ruim acht jaar tijd. Ook willen we meer investeren. Consumenten vinden de tijd heel gunstig om grote aankopen te doen.
Dat bleek dinsdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De toename komt vooral doordat consumenten ‘positiever zijn over het economisch klimaat’. Dat betekent dat Nederlanders de huidige economische situatie een stuk zonniger inschatten dan een jaar geleden. De toekomstverwachting wordt dan weer iets minder positief ingeschat, aldus het CBS.
Voeding en drank
Maar wat kopen we dan extra in? Vooral voedsel en drank, aldus het CBS. Frisdrank en ijs deden het goed, maar dat kwam ook omdat het vorig jaar in augustus warmer was dan een jaar geleden. Voor september en oktober zijn er nog geen cijfers. Het warme weer was er mede de oorzaak van dat er 2,9 procent meer genotsmiddelen werd verkocht.
Elsevier 06.10.2015 Nederland moet een grotere bijdrage leveren in de groei van de wereldeconomie. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) vindt dat Nederland samen met Duitsland voldoende financiële mogelijkheden heeft om de economie vooruit te helpen.
De financiële mogelijkheden moeten vooral worden gebruikt voor grote investeringen in infrastructuur. Nederland en Duitsland profiteren te weinig van de historisch lage rente die investeringen goedkoop maken.
De twee landen moeten meer initiatief tonen op economisch gebied, omdat de vooruitzichten voor de hele internationale economie achteruit zijn gegaan.
Minimale groei
Het IMF presenteert dinsdag het een rapport over de wereldeconomie. Die groeit dit jaar met 3,1 procent, dat zou het laagste niveau zijn sinds de financiële crisis. In 2016 groeit de mondiale economie met 3,6 procent.
Een forse daling van grondstofprijzen en politieke onrust worden als oorzaken aangedragen voor de minimale groei. Ook is er dit jaar een toename van risico’s binnen de internationale handel die van invloed zijn.
Het IMF schetst een positiever beeld van de economische situatie in Nederland. In het rapport staat dat Nederlandse economie met 1,8 procent groeit in 2015, en met 1,9 procent in 2016. Die groei is een stuk minder optimistisch dan de voorspellingen van het Centraal Planbureau. Zij voorspellen dat de Nederlandse economie dit jaar met 2 procent toeneemt.
Stokpaardje
Infrastructuur geldt al jaren als het stokpaardje voor het IMF. Toen de cijfers vorig jaar bekend werden gemaakt, zei minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA, Financiën) dat dergelijke investeringen alleen maar voor langlopende schulden zullen zorgen.
Het fonds kijkt nog steeds met grote zorgen naar Griekenland. De economie zal daar de komende jaren krimpen, terwijl eerder een groei werd voorspeld. De moeizame onderhandelingen tussen Europa en de Grieken over de noodsteun zijn de oorzaak van de economische krimp, schrijft het IMF.
Telegraaf 06.10.2015 Nederland kan meer doen om de economische groei vooruit te helpen. Dat stelt het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in een dinsdag gepresenteerd rapport over de wereldeconomie.
Daarin wijst het IMF specifiek op Nederland en Duitsland als landen die genoeg ruimte hebben op hun begroting om met grotere investeringen in infrastructuur de economie vooruit te helpen. Daarbij kunnen ze profiteren van de historisch lage rente, die investeringen relatief goedkoop maakt. Ook hebben ze genoeg middelen om de invoering van verdere economische hervormingen mee te ondersteunen, vindt het fonds.
Impulsen vanuit bijvoorbeeld Duitsland en Nederland zijn volgens het IMF wenselijk, omdat de vooruitzichten voor de hele internationale economie de afgelopen tijd zijn verslechterd. Vooral in opkomende landen zijn de problemen groter dan verwacht. Door de forse daling van grondstoffenprijzen, politieke onrust en de gevolgen van sterke kredietgroei in het verleden zwakt de groei daar in 2015 voor het vijfde achtereenvolgende jaar af.
NRC 06.10.2015 De Nederlandse economische groei valt lager uit dan het kabinet in 2016 voorziet. Het begrotingstekort komt juist hoger uit. Dat blijkt uit de ramingen van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) die vanmiddag zijn vrijgegeven.
In de vanmiddag gepubliceerde World Economic Outlook voorspelt het Fonds dat de Nederlandse economie dit jaar met 1,8 procent groeit en in 2016 met 1,9 procent. Het Centraal Planbureau (CPB) ging vorige maand nog uit van een economische groei van 2 procent dit jaar en 2,4 procent volgend jaar.
PROGNOSE: BEGROTINGSTEKORT BLIJFT NOG JAAR HETZELFDE
Het verschil in de economische prognoses heeft gevolgen voor de ramingen van het begrotingstekort. Het CPB en het kabinet gaan uit van een tekort van 2,1 procent van het bruto binnenlands product dit jaar, dat daalt naar 1,4 procent in 2016. Het IMF denkt daar anders over: in de update van de databank van het IMF, waarin de nieuwe prognoses zijn opgenomen, wordt een Nederlands begrotingstekort voorspeld van eveneens 2,1 procent dit jaar. Het tekort daalt evenwel slechts naar 1,8 procent in 2016.
Het kabinet kwam op Prinsjesdag met lastenverlichtingen ter waarde van 5 miljarden euro volgend jaar, vooral op basis van de gunstige eigen economische prognoses voor 2016. LEES VERDER
Telegraaf 03.10.2015 Het kabinet Rutte 2 heeft de afgelopen week geschiedenis heeft geschreven door twee opvallende topprestaties, stellen de economen Willem Vermeend en Rick van der Ploeg vast. Alle economische seinen staan nu op groen en de waarde van onze economie is weer terug op het niveau van vóór de economische wereldcrisis 2008-2009. De economen merken op dat Rutte 2 met deze geweldige economische prestaties internationaal bewonderd wordt, maar niet in eigen huis. In de opiniepeilingen is de coalitie meer dan gehalveerd. VVD en PvdA kunnen volgens Vermeend en Van der Ploeg van de parlementaire geschiedenis leren hoe ze weer op kunnen klimmen.
De cijfers spreken voor zich
Terwijl het kabinet Rutte 2 in de publieke opinie vooral opvalt door Haagse politieke incidenten en onenigheid in de coalitie, schreef het deze week wel geschiedenis. Dat werd niet vastgelegd in een ronkend persbericht en haalde ook niet de voorpagina’s. In andere landen wordt succes vaak breed uitgemeten , maar in Nederland niet. Internationaal vallen we vaak op door gezeur over alles wat bij ons fout gaat en hebben we geen oog voor wat goed gaat. Maar gelukkig zijn er anderen die dat met cijfers onderstrepen, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de internationaal gezaghebbende denktank World Economic Forum (WEF). Uit becijferingen van het CBS blijkt dat de Nederlandse economie weer terug is op het niveau van vóór de crisis die in de tweede helft van 2008 uitbrak.
AD 01.10.2015 Het kabinet houdt de oppositie, die uiteindelijk nodig zal zijn in de Eerste Kamer, vooralsnog grotendeels op afstand. Dat bleek donderdag bij de Financiële Beschouwingen in de Tweede Kamer.
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën is niet bereid nu al extra geld vrij te maken voor de begroting van Veiligheid en Justitie. Wel gaat hij zoeken naar oplossingen voor de mogelijke problemen. En staatssecretaris Eric Wiebes weigerde in te gaan op de uitdrukkelijke CDA-wens om de nieuwe vermogensrendementsheffing en de lastenverlichting van 5 miljard euro van elkaar los te koppelen. Op beide punten loopt het kabinet het risico om de steun in de Eerste Kamer, waar de coalitie van VVD en PvdA bij lange na geen meerderheid heeft, te verliezen.
NU 01.10.2015 Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem erkent dat er risico’s zijn in de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie en wil met de Tweede Kamer op zoek naar oplossingen om te voorkomen dat het ministerie met een miljoenengat komt te zitten.
Dat zei hij donderdag tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen.
Volgens Dijsselbloem dreigt er een “budgetspanning” op het ministerie van Veiligheid en Justitie. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen luidde de oppositie al de noodklok.
Zij eisen dat er direct meer geld wordt vrijgemaakt voor Veiligheid en Justitie. Doet het kabinet dat niet, dan voorziet de oppositie dat de justitiebegroting in de Eerste Kamer, waar de coalitie geen meerderheid heeft, zal stranden.
Duidelijk is dat een groot deel van de senatoren grote moeite heeft met wetsvoorstellen als de verhoging van de griffierechten, de verlaging van de rechtsbijstand en eigen bijdrage van gedetineerden.
Daarnaast worstelt Justitie al maanden met een slepend loonconflict met de politie, die geen genoegen nemen met de voorgestelde loonsverhoging. Ook de VVD en PvdA zijn kritisch over de justitiebegroting.
Telegraaf 30.09.2015 Bijna alle seinen voor de Nederlandse economie staan op groen. Dat stelde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag in zijn actuele overzicht van de staat van de economie.
Bijna alle economische indicatoren die het CBS gebruikt doen het momenteel beter dan het langjarige gemiddelde. Daarmee is het zogeheten conjunctuurbeeld deze maand nog wat gunstiger dan in augustus.
Volgens de meest recente cijfers groeien de investeringen in Nederland sterk, net zoals de export. Daarnaast geven consumenten meer geld uit dan een jaar geleden, neemt het aantal banen toe, gaan minder bedrijven failliet dan in de afgelopen jaren en stijgt de productie van de industrie.
Verder is de werkloosheid lager dan aan het begin van het jaar. De verbetering op dat vlak stokte echter in augustus. Daarnaast zit er de afgelopen maanden weinig schot in het consumentenvertrouwen. Consumenten zijn in doorsnee wel redelijk positief over de economie, waardoor de graadmeter voor het vertrouwen duidelijk hoger ligt dan het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar.
Trouw 30.09.2015 Nederland staat in de top twintig van rijkste landen ter wereld op de zesde plek. Dat bleek dinsdag uit het nieuwste Global Wealth Report van verzekeraar Allianz, waarin het vermogen en de schulden van huishoudens in meer dan vijftig landen worden geanalyseerd.
Nederlanders hebben gemiddeld ruim 78.000 euro aan nettovermogen en bezittingen. Bruto, dus inclusief schulden, komt dat bedrag op 126.700 euro en staan we wereldwijd op de vierde plaats. In beide gevallen is Nederland twee plekken gestegen ten opzichte van het jaar 2000.
Andere landen in de eurozone gingen juist flink omlaag op de lijst. Zo daalden Duitsland en België vier plaatsen en kelderden Frankrijk en Italië er elf. Ze zakten vooral op het gebied van brutovermogen en bezittingen. Er zijn geen wijzigingen in de top twee: Zwitserland en de VS voeren de lijst van rijkste landen al sinds 2000 aan.
Overigens nuanceert Allianz-hoofdeconoom Michael Heise de lijst. “Dergelijke overzichten moeten wel met een korreltje zout worden genomen”, gaf hij aan. Toch is de boodschap volgens hem helder: de eurocrisis heeft de lijst flink door elkaar gegooid, vooral voor landen uit de eurozone.
Telegraaf 30.09.2015 Nederland is gestegen op de ranglijst van de meest concurrerende economieën ter wereld. Ons land is opgeklommen van de achtste naar de vijfde plaats.
Dat blijkt uit The Global Competitiveness Report 2015-2016 van het World Economic Forum. Dit is een jaarlijkse graadmeter van het concurrentievermogen. Het onderzoek is uitgevoerd onder 140 landen.
Nederland is in de top-vijf beland door haar onderwijssysteem, efficiënte infrastructuur, betrouwbare overheid en blijvende focus op innovatie. Ook de kwaliteit van de gezondheidszorg wordt geprezen. Daarnaast hebben het gevoerde macro-economisch beleid van het kabinet en de hervormingen van de financiële sector en arbeidsmarkt het concorrentievermogen duidelijk versterkt.
Zwitserland voert de ranglijst aan, gevolgd door Singapore en de Verenigde Staten. Duitsland staat op de vierde plek.
Trouw 30.09.2015 Nederland is gestegen op de ranglijst van de meest concurrerende economieën ter wereld. Ons land is opgeklommen van de achtste naar de vijfde plaats. Dit rapport laat zien dat er veel is om trots op te zijn in Nederland, Minister Henk Kamp van Economische Zaken.
Dat blijkt uit The Global Competitiveness Report 2015-2016 van het World Economic Forum. Dit is een jaarlijkse graadmeter van het concurrentievermogen. Het onderzoek is uitgevoerd onder 140 landen.
‘Dit rapport laat zien dat er veel is om trots op te zijn in Nederland. Ondernemers, kennisinstellingen en overheden hebben samen gebouwd aan deze ijzersterke uitgangspositie. In het belang van werkgelegenheid en economische groei is het nu zaak deze positie verder uit te
NRC 30.09.2015 Het economische herstel in Nederland en de hervormingen van het kabinet werpen nu ook hun vruchten af in de internationale ranglijstjes die jaarlijks verschijnen. In de Global Competitiveness Report 2015 – 2016 van denktank World Economic Forum stijgt Nederland van de 8ste naar de 5de plek. In 2013 was ons land nog uit de top-5 gevallen.
Het onderzoek, dat vandaag wordt gepresenteerd, beoordeelt 140 landen op allerlei criteria zoals de kwaliteit van onderwijs, de staat van de economie en de infrastructuur. Zo ontstaat een ranglijst van de concurrentiepositie van landen. Nederland moet Zwitserland, Singapore, de Verenigde Staten en Duitsland voor zich laten, maar is wel de snelste stijger in de top-10.
Telegraaf 26.09.2015 Uit internationale vergelijkingen blijkt dat Nederland tot de meest welvarende landen van de wereld behoort. We maken ook deel uit van de kopgroep van landen met het beste sociale zekerheidsstelsel en een geringe inkomensongelijkheid.
Dit positieve beeld van onze samenleving zien we ook terug in de deze week verschenen studie van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Verreweg de meeste Nederlanders zijn naar eigen zeggen welvarend, gezond en tevreden met hun leven.
Ongeveer een kwart is dat niet. Uit ander onderzoek komt naar voren dat er een sterke relatie is tussen ontevredenheid en de voorkeur voor een politieke partij. Zo staat tegenover een ruime meerderheid van kiezers die vindt dat we met Nederland de goed kant op gaan, vooral de aanhang van PVV en SP die ontevreden is over de maatschappelijke en economische situatie. Deze kiezers willen daarom een ander beleid en voelen zich dan ook goed thuis bij Geert Wilders en Emiel Roemer die tijdens het Prinjesdagdebat alles uit de kast hebben gehaald om gehakt te maken van het beleid van Rutte 2.
Vorige week meldde zich vanuit het Friese Sint Jacobiparochie een nieuwe tegenstander van de huidige coalitie. In een politieke lezing riep FNV-voorzitter Ton Heerts linkse politieke partijen en sociale organisaties op tot samenwerking in een brede beweging om een einde te maken aan het ‘neoliberale beleid’ van Rutte 2.
Volgens Heerts gaat het om rechts beleid waarbij de sociale zekerheid van werknemers wordt afgebroken en de vakbeweging buitenspel wordt gezet. Hij keerde zich ook tegen de werkgeversorganisatie VNO-NCW die pleit voor minder regels en lastenverlichting en tegen Zzp-ers die volgens hem fiscaal te veel in de watten worden gelegd. Heerts wil met links Nederland een nieuwe agenda op stellen voor een radicaal ander beleid en rekent daarbij vooral op de politieke partijen SP en Groen Links, maar ook de PvdA zou zich bij deze beweging moeten aan sluiten.
In zijn lezing gaf de vakbondsvoorman niet aan hoe de agenda van Nieuw Links er uit zal zien. Maar op basis van eerder gepubliceerde plannen van de FNV en programma’s van de SP en GroenLinks en ideeën die daar leven, kan daarvan nu al een goed beeld worden geven.
Telegraaf 24.09.2015 Acht op de tien huishoudens gaan er volgend jaar in koopkracht op vooruit, mede doordat zij in 2016 minder inkomstenbelasting gaan betalen. Toch blijft het effect op de economie beperkt. Slechts een kwart van de consumenten zegt de extra inkomsten te gaan uitgeven.
Dat blijkt uit een enquête van het ING Economisch bureau waar gedurende een week gemiddeld 46.000 respondenten per dag aan meededen.
De lastenverlichting van zo’n €5 miljard die het kabinet op Prinsjesdag aankondigde, ongeveer 0,8% van de Nederlandse economie, komt vooral terecht bij huishoudens in de vorm van minder inkomstenbelasting. Dit zal echter slechts leiden tot 0,2% extra economische groei in 2016, verwacht ING. Het merendeel zegt het geld te gebruiken om te sparen (58%) of schulden af te lossen (28%).
Trouw 23.09.2015 De Nederlandse economie is er in het tweede kwartaal van het jaar 0,2 procent op vooruitgegaan ten opzichte van een kwartaal eerder. Dat blijkt vandaag uit een tweede berekening van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Volgens het CBS werd de groei breed gedragen. Ten opzichte van de eerdere berekening bleken de investeringen in woningen en gebouwen hoger uit te zijn gevallen. Ook de investeringen in software waren hoger.
Ten opzichte van een jaar eerder groeide de economie in het tweede kwartaal met 1,8 procent. Volgens de eerste raming was dat 1,6 procent.
Volgens de nieuwe schatting kwamen er in het tweede kwartaal 29.000 banen bij ten opzichte van de eerste drie maanden van het jaar. De eerste berekening kwam uit op een stijging van 19.000 banen. In vergelijking met een jaar eerder waren er 93.000 banen meer, voor werknemers en zelfstandigen, tegenover de 80.000 die eerder waren gemeld.
Telegraaf 19.09.2015 Volgens de miljoenennota 2016 gaat het om een begrotingstekort van 1,5% BBP, dat komt neer op een bedrag van bijna 9 miljard euro. Ongeacht de politieke samenstelling blijkt het voor kabinetten een moeilijke opgave om de tering naar de nering te zetten.
In 2010 bij de start van Rutte 1 lagen de jaarlijkse uitgaven van de centrale overheid rond de €272 miljard. Volgend jaar gaat het om een bedrag van €262 miljard. Dit cijfer maakt duidelijk dat de rijksuitgaven in ons land de afgelopen zes jaar nauwelijks zijn gedaald. Wel zijn de kabinetten Rutte 1 en 2 er in geslaagd het tekort fors terug dringen van ruim 6% in 2010 tot 1,5% in 2016, maar wel ten koste van groei.
Geen afbraak zorg
Verreweg het grootste probleem bij de uitgaven van de centrale overheid ligt bij onze sociale zekerheid en zorg. Van elke euro die de Rijksoverheid volgend jaar uitgeeft gaat ongeveer 58% naar deze uitgavenposten; 30% aan sociale zekerheid en 28% aan zorg. In 2010 lag de optelsom van deze uitgaven met 48% aanzienlijk lager.
VK 18.09.2015 Consumenten hebben in juli meer uitgegeven dan in dezelfde maand een jaar eerder. Er werd vooral meer besteed aan woninginrichting en huishoudelijke apparaten, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag.
Er werd in de zomermaand concreet 1,3 procent meer uitgegeven dan in juli 2014, aldus het statistiekbureau. Met 5,4 procent stegen de uitgaven aan duurzame goederen het sterkst. De toegenomen aankopen voor woninginrichting en apparaten hangt overigens samen met de opleving van de woningmarkt.
Omstandigheden gunstiger
Aan andere goederen, zoals gas en motorbrandstoffen gaven consumenten 1,5 procent meer uit. Daarentegen besteedden ze 1,6 procent minder aan voedings- en genotmiddelen dan een jaar eerder. Verder werd 0,9 procent meer besteed aan diensten, zoals woninghuur, reizen met bus of trein, bezoek aan restaurant of kapper, en verzekeringen. Uitgaven aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen uit, merkte het CBS op.
Trouw 15.09.2015 Zeven jaar kostte het om de directe gevolgen van de kredietcrisis voor de Nederlandse economie te boven te komen. Dit jaar, zo meldt minister Jeroen Dijsselbloem in de gisteren gepresenteerde Miljoenennota, is de economie weer even groot als in 2008.
De omvangrijke lijst van hervormingen van dit kabinet – op de arbeidsmarkt, de huizenmarkt, in de zorg en het hoger onderwijs – is niet het einde van het verhaal.
Volgens berekeningen van het Centraal Planbureau is de uiteindelijke schade van wat begon met het omvallen van banken te becijferen op ergens tussen 21 en 56 miljard euro.
Wat dat voor gevolgen heeft voor de welvaartsstaat, wordt geïllustreerd aan de hand van het zogenoemde houdbaarheidssaldo. Dat percentage geeft aan hoeveel geld er over is, dan wel tekort is om in 2060 een zelfde welvaartsniveau te garanderen als nu. In het diepst van de crisis, in 2010, was sprake van een houdbaarheidstekort van 4,5 procent. Dat tekort is inmiddels omgeslagen in een overschot van 0,4 procent.
Compliment
Dijsselbloem geeft zichzelf en het kabinet een compliment dat deze mijlpaal dit jaar bereikt is, maar tegelijkertijd heeft hij een belangrijke conclusie getrokken. De omvangrijke lijst van hervormingen van dit kabinet – op de arbeidsmarkt, de huizenmarkt, in de zorg en het hoger onderwijs – is niet het einde van het verhaal.
Het overschot kan als sneeuw voor de zon weer verdwijnen, te meer omdat er minder op economische groei gerekend kan worden dan in het verleden. Volgens Dijsselbloem was de groei tot de kredietcrisis te zeer gebaseerd op onverantwoorde kredietverlening en daarnaast heeft de vergrijzing van de bevolking een stadium bereikt dat remmend werkt op de groei.
Dijsselbloem besteedt daarom uitgebreid aandacht aan de vraag hoe een nieuwe hervormingsagenda eruit zou kunnen zien. Tijdig ingrijpen, noemt hij dat, nadat in de eerste tien jaar van deze eeuw te laat ingrijpen leidde tot achterstallig onderhoud.
Telegraaf 15.09.2015 Wat gaat er voor u veranderen in 2016? We hebben de belangrijkste maatregelen die uw portemonnee aangaan voor u op een rijtje gezet.
Koopkracht
Bijna vier op de tien gepensioneerden gaan er volgend jaar op achteruit. Ouderen met spaargeld worden het zwaarst geraakt. Het is een schril contract met de werkenden, waarvan 95% de koopkracht in 2016 juist ziet stijgen.
Dat blijkt uit de doorrekeningen van het Centraal Planbureau ter gelegenheid van Prinsjesdag. Van alle huishoudens heeft circa 85% meer uit te geven. Dat is een rooskleurig plaatje: in de voorgaande jaren moest ongeveer de helft inleveren.
Telegraaf 13.09.2015 Drie miljard euro voor zorg, onderwijs en sociale zekerheid. Dat bedrag zou volgend jaar extra op genoemde terreinen worden geïnvesteerd als het aan de SP lag.
Het geld zou onder meer kunnen worden gevonden door belasting op grote vermogens en grote winsten.
Dat staat in de “tegenbegroting” van de partij, Alternatieven 2016, die ze zondag presenteert.
“Wij kunnen niet in één klap repareren wat het kabinet in drie jaar heeft gesloopt. Maar we maken wel een begin, een ommezwaai in het denken”, aldus partijvoorman Emile Roemer.
Met meer dan een half miljard zou de SP de bezuinigingen in de thuiszorg terug willen draaien. De partij investeert in de tegenbegroting ook extra in de jeugdzorg. De geestelijke gezondheidszorg krijgt er veel geld bij. “De GGZ kan bij de plannen van de SP rekenen op 100 miljoen euro extra.”
Ook is er in de tegenbegroting een half miljard meer voor onderwijs en cultuur dan het kabinet uittrekt. De klassen in het basisonderwijs moeten kleiner, er moeten 2000 leerkrachten bij en er moet veel meer begeleiding mogelijk zijn. Gemeenten krijgen extra geld om te regelen dat kinderen niet in armoede opgroeien.
Een investering van bijna een half miljard euro is er voor “mensen die al jaren fors hebben ingeleverd”. Het sociaal minimum moet omhoog. De SP wil verder nog een noodfonds van 140 miljoen voor sociale werkplaatsen.
Om een en ander te betalen moet ook de renteaftrek voor bedrijven worden beperkt. Ook van banken zal iets worden gevraagd.
De SP wil tenslotte milieuvervuilend gedrag te lijf. “Zo wordt recycling aangemoedigd door het duurder maken van het verbranden van afval.”
NU 12.09.2015 GroenLinks is bereid om voor de voorgestelde lastenverlichtingen van 5 miljard euro te stemmen, maar alleen als het kabinet maatregelen neemt om klimaatverandering tegen te gaan. Dat laat fractievoorzitter Jesse Klaver zaterdag weten in een interview met Het Parool.
Klaver vindt dat klimaatverandering nu moet worden aangepakt. “De boodschap die ik voor dit kabinet heb met Prinsjesdag is: wil je onze steun voor de lastenverlichtingen die je wilt uitdelen, dan moet er echt vergroening in het pakket zitten”.
Volgens Klaver hebben voorgaande kabinetten “een soepzootje” gemaakt van de aanpak van klimaatverandering.
Ergernis en berusting over lekken Prinsjesdag Trouw 12.09.2015 Irritatie, maar ook een bijna laconieke acceptatie over het lekken van Prinsjesdagstukken op het Binnenhof. Nadat de afgelopen weken al veel inhoudelijk nieuws uit de rijksbegroting was uitgelekt, bracht RTL Nieuws gisteren zelfs de communicatiestrategie van de Rijksvoorlichtingsdienst naar buiten.
Het gebeurt helaas ieder jaar. Het is een onderdeel van de traditie van Prinsjesdag waar ik me ongelooflijk aan erger, aldus Premier Mark Rutte
Bijna berustend stond premier Mark Rutte gistermiddag tijdens zijn wekelijkse persconferentie het spreekgestoelte af aan RTL-journalist Frits Wester om die communicatieplannen uit de doeken te doen.
Rutte zei even later dat hij zich elke keer weer ergert over het lekken, maar hij gaf tegelijk toe dat hij er eigenlijk niets tegen kan doen. “Ik doe dit nu vijf jaar en het hoort er blijkbaar bij. Het gebeurt helaas ieder jaar. Het is een onderdeel van de traditie van Prinsjesdag waar ik me ongelooflijk aan erger.”
Hij zei dat het lekken dit jaar wel “heel heftig” is. “Als u een andere methode weet?”, zei hij tegen de aanwezige journalisten. Ook ministers reageerden laconiek en maakten grapjes over de kernboodschap van de communicatiestrategie: nuchter blijven.
VK 11.09.2015 Het zal premier Mark Rutte moeite kosten om nog iets nieuws te vertellen aanstaande dinsdag. Traditiegetrouw is het leeuwendeel van de plannen voor volgend jaar in de weken voor Prinsjesdag al uitgelekt. Hij deed er vrijdag laconiek over. Zijn ervaring leert dat hij het niet kan voorkomen. En dit jaar maakt het hem weinig uit: de begroting zit vol cadeautjes die best mogen lekken.
Prioriteit volgend jaar is: werk, koopkracht en groei moet landen bij mensen !!
Rutte sprak tijdens de ministerraad met zijn ploeg over de boodschap die zij gezamenlijk zullen uitdragen op Prinsjesdag. Bij zijn wekelijkse persconferentie zei hij lachend: ‘Gelukkig is alles nog geheim‘. Kort daarvoor had Frits Wester bij RTL Nieuws de belangrijkste plannen al bekendgemaakt. RTL beschikte daarnaast over een document van de Rijksvoorlichtingsdienst met communicatie-instructies voor de bewindslieden.
De premier had zich dit jaar met het lekken verzoend, zelfs besloten het te omarmen.Hij nodigde Wester uit om achter zijn microfoon plaats te nemen en de kabinetsboodschap voor te dragen. ‘Nederland is terug in de economische kopgroep van Europa, maar we moeten nuchter blijven’, citeerde Wester de woorden die Rutte over vier dagen zal bezigen.
NRC 11.09.2015 Na de Prinsjesdagstukken lekte vanmiddag ook de communicatiestrategie van het kabinet rond Prinsjesdag uit via RTL. Het leidde tot een opmerkelijk moment op de wekelijkse persconferentie van premier Rutte.
Toen Frits Wester – de RTL-journalist die beslag had weten te leggen op de communicatiestrategie – ter inleiding van een vraag aan Rutte begon te citeren uit het stuk, nodigde de premier Wester uit om achter zijn spreekgestoelte de gehele tekst voor te dragen. Wester gaat op de uitnodiging in, waarna zich een komisch eentweetje ontvouwt tussen de premier en de journalist. Zo zegt Rutte na Westers voordracht: “Ik ben blij dat u dit stuk dat wij gemaakt hebben om u op een dwaalspoor te zetten zo serieus neemt.” LEES VERDER
Telegraaf 11.09.2015 De economie groeit volgend jaar harder dan eerder verwacht. Dat komt omdat de burger de portemonnee weer durft te trekken, blijkt uit de uitgelekte Miljoenennota in handen van De Telegraaf.
Elsevier 11.09.2015 Ondanks dat het beter gaat met de economie, moeten we nuchter blijven. Dat is de kern van de boodschap die het kabinet op Prinsjesdag gaat vertellen.
De boodschap staat in een strategiedocument van het kabinet over hoe de bewindspersonen volgende week moeten communiceren, meldt RTL Nieuws. Dit zijn de belangrijkste punten van het document:
Nederland is terug bij de economische kopgroep van Europa. Maar we moeten nuchter blijven.
De betere cijfers betekenen pas iets als alle Nederlanders ervan kunnen profiteren.
Onrust in het buitenland heeft ook gevolgen voor Nederland.
We moeten ons in Nederland nu al voorbereiden op de komst van meer migranten.
Nog steeds geldt: koers houden. De stap voor volgend jaar is dat werk, koopkracht en groei bij meer mensen terechtkomt.
Het kabinet zal laten weten dat het de afgelopen jaren noodzakelijke maatregelen heeft moeten doorvoeren. Nu de overheidsfinanciën weer op orde zijn en de economie is verbeterd, wil het kabinet dat de Nederlandse bevolking dat ook zal merken. Het kabinet verwacht een groeiende economie in Nederland, maar de spindoctors wijzen erop nuchter te blijven.
De Rijksvoorlichtingsdienst vertelt het kabinet dat de werkeloosheid zal dalen tot 6,7 procent, maar dat veel mensen werkeloos blijven. Daarentegen gaat ongeveer 80 procent van de huishoudens erop vooruit het komende jaar.
Staatsschuld
De staatsschuld blijft komend jaar stijgen. In 2016 zal de overheidsschuld een kwart hoger zijn dan voor in 2010, toen de crisis nog niet was uitgebroken. De totale staatsschuld heeft een hoogte van 466 miljard euro; dat is 27.000 euro per Nederlander.
Belangrijkste maatregelen;
Er komt een lastenverlichting van 5 miljard euro oparbeid. ‘Werkenden krijgen meer te besteden, dat is goed voor de economie.’
Defensie krijgt extra geld: 345 miljoen en 60 miljoen euro structureel voor missies.
De kwaliteit zorginstellingen moet omhoog dankzij een investering van 210 miljoen euro.
Gemeenten krijgen 60 miljoen euro om te zorgen dat alle peuters twee ochtenden naar de kinderopvang kunnen.
Kraamverlof voor partners wordt verlengd naar vijf dagen, het was twee dagen. Dit kost 74 miljoen euro.
Er wordt 538 miljoen euro vrijgemaakt voor asielinstroomen 110 miljoen euro voor opvang in de regio.
Het kabinet past een vermogensrendementsheffing aan, hierdoor stijgt de heffingsvrije voet tot 25.000 euro.
Voor het loonakkoord binnen de publieke sector wordt een bedrag van 1,3 miljard euro per jaar beschikbaar gesteld.
Prinsjesdag – AD 11.09.2015 De overheidsuitgaven komen in 2016 uit op 262,1 miljard euro. Tegelijkertijd vloeit er 253,5 miljard aan inkomsten de schatkist in. Dat staat in de Miljoenennota die het AD heeft ingezien.
De Miljoenennota ligt een paar dagen voor Prinsjesdag wederom op straat. Het AD kan daarom al vier dagen, voor minister Dijsselbloem het koffertje presenteert, over de plannen van het kabinet publiceren.
Het motto van de Miljoenennota is dit jaar: ‘breed gedragen herstel’. Het meeste geld gaat komend jaar opnieuw naar sociale zekerheid (78,1 miljard) en zorg 74,6 miljard. Belangrijkste inkomstenbronnen voor de schatkist zijn de omzetbelasting (46,7 miljard), loon- en inkomstenbelasting (48,5 miljard) en de premies werknemersverzekeringen (57,1 miljard). Het begrotingstekort komt uit op 1,5 procent van het bruto binnenlands product, ofwel 10,5 miljard euro. Hierdoor stijgt de staatsschuld naar 466,4 miljard euro of 66,2 procent van het bruto binnenlands product.
NRC 11.09.2015 De aangekondigde lastenverlichting van 5 miljard leidt niet tot een lagere werkloosheid, zo heeft het Centraal Planbureau (CPB) in zijn jaarlijkse Macro Economische Verkenningen (MEV) berekend.
De economie groeit door de lastenverlichting volgend jaar weliswaar met 0,2 procent extra, maar meer mensen bieden zich op de arbeidsmarkt aan omdat werken meer lonend wordt. Veel fiscale voordelen komen immers alleen terecht bij mensen met een baan. Door de lagere belastinginkomsten neemt het begrotingstekort de komende twee jaar met 0,6 procentpunt toe. Dat staat gelijk aan 4 miljard euro. Dit jaar komt de werkloosheid volgens het CPB uit op 620.000 en volgend jaar op 605.000.
Zowel de MEV als de Miljoenennota van het kabinet is in bezit van deze NRC. De documenten komen officieel pas met Prinsjesdag, komende dinsdag, naar buiten.
AD 11.09.2015 Premier Mark Rutte, die ervan baalt dat de Prinsjesdagstukken alwéér zijn uitgelekt, nam het woord ‘nuchter’ bij zijn wekelijkse persconferentie nog niet in de mond. Nuchterheid ondanks de verbeterende economie is de kern van de kabinetsboodschap op Prinsjesdag. Volgens Rutte verkondigt het kabinet die boodschap al twee, drie jaar.
Het lekken is een onderdeel van de traditie van Prinsjesdag waar ik me ongelooflijk aan erger, aldus Mark Rutte.Lekken stukken ergert politici
Het opnieuw lekken van stukken van Prinsjesdag zorgt voor ergernis en cynisme bij politici. ,,RTL heeft ongeveer de hele miljoenennota. Wij mogen hem vanaf 3 uur onder embargo lezen, want geheim…”, schreef Pieter Omtzigt, Tweede Kamerlid van het CDA, op Twitter. Om te vervolgen met: ,,Rutte schreef dat hij geen aanwijzingen heeft dat er uit miljoenennota gelekt wordt. Na vandaag en deze brief ook? Vanmiddag ga ik dus niet naar Den Haag om vertrouwelijk miljoenennota te halen.”
Arie Slob, fractieleider van de ChristenUnie zegt over de uitgelekte informatie: ,,Mooie boodschappen deze week. Elkaar in de ogen kijken. Nuchter blijven. Benieuwd naar volgende welgemeende advies van onze regering.”
Hij waarschuwde voor de risico’s die het herstel van de economie kunnen bedreigen: onrust op de Chinese markten en spanningen rond Oekraïne of het Midden-Oosten. Nederland is als open economie erg afhankelijk van de export en van het buitenland.
AD 11.09.2015 Premier Mark Rutte geeft toe dat hij eigenlijk geen remedie heeft tegen het elk jaar weer uitlekken van de Prinsjesdagstukken. Nadat de afgelopen weken al veel inhoudelijke punten uit de begrotingen waren uitgelekt, bracht RTL Nieuws vrijdagmiddag ook de communicatiestrategie voor het kabinet op Prinsjesdag naar buiten.
‘Ik doe dit nu vijf jaar en het hoort er blijkbaar bij. Het gebeurt helaas ieder jaar. Het is een onderdeel van de traditie van Prinsjesdag waar ik me ongelooflijk aan erger,’ zei Rutte in zijn wekelijkse persconferentie. Hij gaf toe dat lekken ‘blijkbaar’ gewoon gebeurt. ‘Als u een andere methode weet?,’ zei hij tegen journalisten.
NU 11.09.2015 De Tweede Kamer is “ontstemd over het vroegtijdig lekken van de Prinsjesdagstukken”. Het presidium van de Kamer, waarin de grootste partijen vertegenwoordigd zijn, stuurt een brief over “het ongenoegen” over het lekken aan premier Mark Rutte. Het presidium heeft dat woensdag besloten.
Oppositiepartijen klagen al ruim een week over het lekken van nieuws uit de Prinsjesdagstukken. De Kamer krijgt de stukken vrijdagmiddag onder embargo op een beveiligde USB-stick.
Volgende week dinsdag worden ze officieel openbaar als minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën de rijksbegroting in de Kamer presenteert.
NU 11.09.2015 Nog geen uur nadat de Tweede Kamerfracties de usb-sticks waarop de Miljoenennota staat mochten ophalen zijn de begrotingsplannen van het kabinet ook dit jaar weer voor Prinsjesdag uitgelekt.
De Telegraafen RTL Nieuws melden dat het kabinet in de nota spreekt van “breed gedragen herstel” van de economie.
Veel nieuws is er nog niet te melden. De afgelopen weken lekten verschillende plannen al uit. De miljoenennota bevestigt dat het kabinet 5 miljard euro uittrekt voor een lastenverlichting voor werkenden.
Zoals verwacht wordt de arbeidskorting, het belastingvoordeel voor werkenden, verhoogd. Dat moet de koopkracht versterken zodat de consumptie stijgt, wat weer goed is voor de economie. Ook moet de maatregel 35.000 banen opleveren.
NU 11.09.2015 Premier Mark Rutte peinst er niet over om de Prinsjesdagstukken eerder openbaar te maken om het jaarlijkse lekcircus tegen te gaan. Dat zei hij vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Aanstaande dinsdag op Prinsjesdag worden de begrotingsstukken openbaar gemaakt. Net als alle eerdere jaren lekte echter vrijwel alle positieve berichten al uit.
Rutte zei zich hier ongelofelijk aan te ergeren, maar ziet geen mogelijkheden om het anders te doen. “Het hoort blijkbaar bij de traditie van Prinsjesdag”, aldus de premier. “We hebben alle varianten geprobeerd, maar er is blijkbaar geen goeie.”
SP-Kamerlid Ronald van Raak maakte zich deze week, net als bij eerdere jaren, weer enorm kwaad over het lekken. Volgens hem vormt deze praktijk een bedreiging voor de parlementaire democratie, zo zei hij tegen NU.nl.
Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg suggereerde vorig jaar dat de stukken best eerder openbaar kunnen worden gemaakt, maar de premier voelt hier dus niets voor. Het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer liet eerder deze week weten “ontstemd” te zijn over het lekken.
NRC 11.09.2015 Het gaat beter met de economie, maar we moeten nuchter blijven. Met die boodschap komt het kabinet dinsdag op Prinsjesdag, zo weet RTL Nieuws vandaag al te melden. Volgens het kabinet behoort Nederland weer tot de economische kopgroep van Europa, maar die cijfers “betekenen pas iets als alle Nederlanders ervan kunnen profiteren”.
De uitspraken van het kabinet staan in een zogeheten strategiedocument dat is geschreven door communicatiemedewerkers van de Rijksvoorlichtingsdienst. Dat wordt volgens RTLvanmiddag tijdens de lunch met de ministers besproken. Eerder kwam de zender ook al met de vertrouwelijke informatie over de begroting.
AD 11.09.2015 De boodschap die het kabinet volgende week dinsdag op Prinsjesdag aan de Nederlandse bevolking geeft is uitgelekt. Dat meldtRTL Nieuws. Het gaat beter met de economie, is de boodschap, maar we moeten ‘nuchter’ blijven.
De betere cijfers betekenen pas iets als alle Nederlanders ervan kunnen profiteren, aldus RVD.
De boodschap staat in het strategiedocument van het kabinet over hoe de bewindspersonen op Prinsjesdag moeten communiceren. Volgens RTL Nieuws is het eigenlijk vertrouwelijke document geschreven door communicatiemedewerkers van de Rijksvoorlichtingsdienst. Het gaat dus niet om de Miljoenennota.
Uitgelekte stukken: de cijfers
Eerder lekten al meerdere Prinsjesdagstukken. Wat zijn de belangrijkste maatregelen en cijfers als het gaat om de economie en de arbeidsmarkt?
– De Nederlandse economie groeit volgend jaar met 2,4 procent
– Ons land heeft volgend jaar een begrotingstekort van 29 miljoen euro per dag. Daarmee loopt de staatsschuld op tot 27.000 euro per Nederlander. De staatsschuld stijgt volgend jaar naar 466 miljard.
– Het werkloosheidspercentage is het komende jaar 6,7 procent
– Maar: er komen 35.000 extra banen bij
– Het kraamverlof voor partners wordt verlengd van twee naar vijf dagen
– De lasten op arbeid worden verminderd met vijf miljard euro; ,,Werkenden krijgen zo meer te besteden. Dat is goed voor de economie”, zegt het kabinet
– Het kabinet stelt 1,3 miljard euro per jaar beschikbaar voor het loonakkoord voor de publieke sector
NU 11.09.2015 Het kabinet zal tijdens Prinsjesdag benadrukken dat we nuchter moeten blijven, ondanks het feit dat Nederland terug is in de economische kopgroep van Europa.
Dat meldt RTL Nieuws vrijdag op basis van een strategiedocument van het kabinet over hoe de bewindspersonen dinsdag moeten communiceren.
De ministers bespreken het door communicatiemedewerkers geschreven document vrijdagmiddag tijdens de ministerraad.
Boodschap
Het is de bedoeling dat de ministers dinsdag onder andere de boodschap overbrengen ‘dat de betere cijfers pas iets betekenen als alle Nederlanders ervan kunnen profiteren’. Ook moet de ploeg van Rutte herhalen dat Nederland “terug is in de economische kopgroep van Europa”, weet RTL.
Den HaagFM 11.09.2015 Dinsdag presenteert minister Jeroen Dijsselbloem officieel de Miljoenennota. Maar en flink deel van de plannen zijn al vier dagen van tevoren uitgelekt.
In 2016 bedraagt de economische groei naar verwachting 2,4 procent, tegenover twee procent dit jaar. Omdat de werkloosheid niet hard genoeg daalt, komt er een lastenverlichting voor werkenden van vijf miljard, zodat de economie een impuls kan krijgen, meldt de Telegraaf na het inzien van de Miljoenennota.
Minister Lodewijk Asscher is er niet zeker van dat het volgend jaar gaat lukken om de Miljoenennota pas op Prinsjesdag te presenteren, zonder dat de media het voortijdig in handen krijgen. “Helaas zien we dit ieder jaar gebeuren. We kunnen plechtig tegen elkaar zeggen dat het niet meer zal gebeuren, maar daar verandert niet zoveel door.” …lees meer
NU 08.09.2015 Elk jaar lekken de ‘cadeautjes’ die het jaar erop door het kabinet worden uitgedeeld al ver voor Prinsjesdag uit. Dat is dit jaar niet anders.
Volgens traditie presenteert het kabinet op de derde dinsdag in september, dit jaar op de 15e, de kabinetsplannen voor het volgende kalender jaar.
Welk ministerie krijgt er geld bij of waar moet juist extra worden bezuinigd? De afgelopen jaren moest er vooral geld worden ingeleverd door de departementen, maar het gaat nu economisch beter en de vooruitzichten zien er ook goed uit.
Dat is ook af te lezen aan de stukken die nu al naar buiten zijn gekomen. Want net zoals Prinsjesdag is omgeven van gewoonten, is het lekken van de kabinetsplannen inmiddels ook traditie geworden.
Bekijk hier een overzicht dat na elk lek wordt aangevuld:
– Het kabinet zal tijdens Prinsjesdag benadrukken dat we nuchter moeten blijven, ondanks het feit dat Nederland terug is in de economische kopgroep van Europa.
– Het kabinet maakt 5 miljard euro vrij voor lastenverlichtingen voor werkenden. Dat moet 350.000 banen opleveren.
– De economie groeit dit jaar 2 procent. In 2016 wordt er een groei van 2,6 procent verwacht.
– Het begrotingstekort zal volgend jaar op 1,5 procent uitkomen.
– De staatsschuld daalt naar 66,2 procent.
– Gemeenten krijgen voor de komende vijf jaar 100 miljoen euro extra om ‘beschutte’ werkplekken te realiseren voor de allerzwaksten in de samenleving. De werkplekken zijn nodig, omdat het kabinet bezuinigt op de sociale werkplaatsen.
– Patiënten in een verpleeghuis krijgen 1.000 euro per jaar extra voor dagbesteding. In de praktijk moet dit er voor zorgen dat de bewoners een uurtje per vijf dagen aandacht krijgen van een begeleider.
– Ook maakt het kabinet 375 miljoen vrij voor de zorg. Zo komt er 133 miljoen beschikbaar voor betere zorg in verpleeghuizen en 100 miljoen voor de opleiding van personeel in verpleeghuizen.
– De frisdrankbelasting wordt uitgebreid met gezonde sapjes en mineraalwater en moet 30 miljoen extra opleveren. Nu wordt er op dranken als cola al frisdrankbelasting geheven.
– Er wordt 20 miljoen vrijgemaakt om mensen te compenseren voor de problemen met de hervorming van de persoonsgebonden budgetten (pgb).
– De kinderopvangtoeslag gaat omhoog en daar wordt 290 miljoen voor uitgetrokken. Het kabinet wil zo dat mensen werken privé beter kunnen combineren.
– Eerder lekte al uit dat er 60 miljoen euro naar de gemeenten gaat voor de kinderopvang. Ongeacht of de ouders werken wil het kabinet het mogelijk maken om de peuters een paar uur per week naar de kinderopvang te brengen.
– Er komt 290 miljoen euro voor een hogere kinderopvangtoeslag. Gezinnen die ongeveer 50.000 euro per jaar verdienen krijgen maandelijks 108 euro meer als zij twee kinderen hebben die drie dagen per week naar de dagopvang gaan.
– De geraamde stijging van de ziektekostenverzekering valt met 7 euro iets lager uit dan de eerder voorspelde 10 euro. Ook gaat voor sommige groepen de zorgtoeslag omhoog met enkele tientjes. Het eigen risico groeit mee met de inflatie.
– Het vaderschapsverlof wordt verlengd van twee naar vijf dagen. Kosten: 75 miljoen.
– In tegenstelling tot eerdere berichten van het Centraal Planbureau, zijn de koopkrachtplaatjes voor geen enkele groep negatief. Gemiddeld is de koopkrachtstijging in 2016 1,4 procent. Alleenstaanden met een minimumloon gaan er het meest op vooruit: 5,3 procent. Alleen sociale minima gaan er in koopkracht niet op vooruit.
– Nog voor dit jaar worden er honderden miljoenen extra vrijgemaakt voor de opvang van asielzoekers.
– Voor onderzoek en startups komt 150 miljoen extra beschikbaar.
– Defensie krijgt er na jaren van bezuinigingen weer geld bij: 220 miljoen. Dit loopt geleidelijk op tot 345 miljoen in 2020.
– Een aantal fiscale maatregelen kosten het kabinet 900 miljoen euro. Zo worden de bezuinigingen op de huur- en zorgtoeslag uitgesteld en gaat de ouderenkorting omhoog.
– De belasting op vermogen gaat op de schop. De fiscus heft nu over spaargeld vanaf 21.000 euro tot een ton een vermogensrendementsheffing van 4 procent. Dat gebeurt straks pas vanaf 25.000 euro en het tarief zal bovendien omlaag gaan naar 2,9 procent. Boven de 100.000 euro tot 1 miljoen euro wordt het rendement verhoogd naar 4,7 procent. Boven de miljoen euro wordt de rendementsheffing 5,5 procent.
– Vanaf 2017 wordt de regeling voor belastingvrij schenken uitgebreid. Dat kan dan tot een bedrag van 100.000 euro voor de aanschaf van een woning. De begunstigde mag niet ouder zijn dan 40.
– Er komt 649 miljoen euro extra voor de enorm toegenomen asielstroom. Hiervan gaat 110 miljoen extra naar opvang van vluchtelingen in de eigen regio
NU 08.09.2015 Het begrotingstekort daalt volgend jaar naar 1,5 procent van de omvang van de Nederlandse economie. Bronnen op het Binnenhof bevestigen berichtgeving daarover op de website van De Telegraaf.
Volgend jaar groeit de Nederlandse economie met 2,4 procent en daalt de werkloosheid naar 6,7 procent van de beroepsbevolking.
De cijfers, die op Prinsjesdag openbaar worden, komen van het Centraal Planbureau (CPB) en komen overeen met de cijfers die de rekenmeesters van het kabinet op 11 augustus naar buiten brachten.
De beloofde lastenverlichting van 5 miljard euro voor burgers en bedrijven is verwerkt in de cijfers. Die lastenverlichting moet 35.000 extra banen opleveren.
VK 08.09.2015 De laatste cijfers van het CBS bevestigen de koopkrachtstijging van afgelopen jaar. Alleen blijkt lang niet iedereen evenveel van de aantrekkende economie te profiteren.
Het goede nieuws was dat de koopkracht van de Nederlanders in 2014 na vier jaar van daling weer is toegenomen. Het slechte nieuws – zeker voor coalitiepartij PvdA – is dat de hogere inkomens daarvan het meest profiteerden.
Volgens de nieuwste cijfers van het CBS steeg de koopkracht vorig jaar met gemiddeld 1,5 procent. Ook dit jaar zou de koopkracht moeten stijgen. Het Centraal Planbureau (CPB) maakte eerder bekend dit jaar te rekenen op een stijging van 1,2 procent. En volgend jaar zou iedereen er voor het derde jaar op rij op vooruit moeten gaan, zoals moet blijken uit de Miljoenennota en de nieuwe berekeningen van het CPB.
NRC 07.09.2015 Voor het eerst sinds 2009 hadden Nederlanders vorig jaar weer meer te besteden. De koopkracht nam in 2014 gemiddeld namelijk met 1,5 procent toe, zo meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek vanmorgen. Werknemers gingen er in verhouding het meest op vooruit, met 2,7 procent.
Dat mensen in dienst het meest aan koopkracht wonnen, heeft te maken met het verlagen van de pensioenpremies. Zeker bij ambtenaren werkte die verlaging volgens het CBS flink door op het besteedbare inkomen. Zij zagen hun koopkracht – ondanks de lage loonstijgingen afgesproken in de cao – met 3,7 procent toenemen.
Zelfstandigen en gepensioneerden wonnen daarentegen nauwelijks aan bestedingsruimte. De koopkracht voor die groepen nam namelijk maar met respectievelijk 0,3 en 0,4 procent toe. Bij die laatste groep was dat door de beperkte stijging van de aanvullende pensioenen, die in sommige gevallen zelfs werden gekort.
VK 07.09.2015 Na vier jaar daling is de koopkracht vorig jaar met 1,5 procent toegenomen. Met gemiddeld 2,7 procent gingen werknemers er het meest op vooruit. Maar over de hele linie profiteren bevolkingsgroepen van de langzaam aantrekkende economie, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag.
Dat werknemers in 2014 meer te besteden hadden, komt mede doordat de pensioenpremies zijn verlaagd. Bij ambtenaren werkte deze premieverlaging het sterkst door.
Ook de koopkracht van mensen met een uitkering steeg, nadat deze groep er jaren op achteruit was gegaan. Bijstandsontvangers gingen er met 1,8 procent het meest op vooruit. Bij gepensioneerden was de stijging met gemiddeld 0,4 procent aan de magere kant.
Zelfstandigen gingen er met 0,3 procent helemaal maar weinig op vooruit. Maar de verschillen binnen de groep zijn groot: terwijl bij een kwart van de zelfstandigen de koopkracht met ten minste 13 procent daalde, had een even groot aantal zo’n 14 procent meer te besteden.
Wanneer de koopkracht stijgt, wil dat volgens het CBS overigens niet zeggen dat iedereen erop vooruitgaat. Zo nam de koopkracht vorig jaar bij 36 procent van de werknemers af.
AD 07.09.2015 Na vier jaar daling is de koopkracht vorig jaar met 1,5 procent toegenomen. Met gemiddeld 2,7 procent gingen werknemers er het meest op vooruit. Maar over de hele linie profiteren bevolkingsgroepen van de langzaam aantrekkende economie, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag.
Dat werknemers in 2014 meer te besteden hadden, komt mede doordat de pensioenpremies zijn verlaagd. Bij ambtenaren werkte deze premieverlaging het sterkst door. Ook de koopkracht van mensen met een uitkering steeg, nadat deze groep er jaren op achteruit was gegaan. Bijstandsontvangers gingen er met 1,8 procent het meest op vooruit. Bij gepensioneerden was de stijging met gemiddeld 0,4 procent aan de magere kant.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/85732270-fbbf-11e9-88fb-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4ae0a9e0-fbe0-11e9-88fb-0217670beecd.jpg)
Auteur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/88dda7dc-a953-11e9-8475-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c3703806-a287-11e9-8785-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d15a8d1a-8dea-11e9-9652-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/345ee036-61eb-11e9-a4e2-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7f43e1d6-4009-11e9-8196-cfc218695312.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7f43e1d6-4009-11e9-8196-cfc218695312.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3a1a359c-2619-11e9-9c59-7b6ab204548a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/266fbbb4-2607-11e9-9993-91f550d33d08.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fda69bec-2419-11e9-b7cb-010269dfb5bf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3884cc3e-01fb-11e9-8ba9-f7b79d656553.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a0a41a6e-fee4-11e8-adde-fd4d028103c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/717a9780-ffbc-11e8-bdcd-9d09cef305d8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e9a4c5d4-dd00-11e8-b3a0-f587f86580e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/85ae275a-cd6a-11e8-8728-73ec7cc90a8a.jpg)
Tweets door 
![IMG_2712[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/12/img_27121-e1450981900132.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.