Gerommel in de Politiek versus Integriteit deel 3 – VVD nummer 1

Er floepen de laatste tijd nogal eens wat van die glibberige types tussendoor !!! Daar ga ik nu echt wat aan doen !!!!

Wildgroei

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft een plan gepresenteerd om de integriteit van het lokale bestuur te versterken. “We verwachten onkreukbare bestuurders”, zei de minister op de persconferentie.

De verplichte VOG voor wethouders is een van de concrete acties die minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) wil nemen om problemen bij (vermeende) integriteitsovertredingen tegen te gaan. Verder wil zij, zo scheef zij maandag in een brief aan de Kamer, een basistoets integriteit ontwikkelen. Daarvoor gaan de handen bij de Wethoudersvereniging enthousiaster op elkaar. ‘Dat is ons uit het hart gegrepen.

AD 17.06.2019

Maatregelen

Dit zijn enkele maatregelen die minister Ollongren van Binnenlandse Zaken wil nemen om de lokale democratie te versterken en problemen bij (vermeende) integriteitsovertredingen tegen te gaan.

Schorsingsgronden

Een verplicht VOG voor raadsleden is in strijd met het passief kiesrecht, zo schrijft de minister in een maandag verstuurde Kamerbrief. Ollongren vindt het wel wenselijk dat politieke partijen aan kandidaatsraadsleden een VOG vragen. De minister gaat kijken of de schorsingsgronden voor raadsleden kunnen worden verruimd.

Nu kan een raadslid in bepaalde gevallen van belangenverstrengeling worden geschorst en uit zijn functie ontheven. Met de minister van Justitie en Veiligheid zal Ollongren bekijken of ontzetting uit het kiesrecht en verbod op uitoefenen van een bestuurlijke functie moeten worden verruimd.

Basistoets

Naast de VOG als benoembaarheidsvereiste voor wethouders in de wet in te passen, is Ollongren bezig met de ontwikkeling van een basistoets integriteit. De wens daartoe had ze al eerder uitgesproken. ‘Daarin worden onder meer de mogelijke belangen van de kandidaat transparant gemaakt en opgegeven opleidingen en diploma’s gecheckt.

Daarnaast is het van belang dat de procedure en rolverdeling rond risicoanalyse van kandidaat-bestuurders eenduidig en voor alle betrokkenen transparant is’, aldus de minister in haar Kamerbrief. ‘Een goede risicoanalyse kan beter eventuele kwetsbaarheden in beeld brengen; de uiteindelijke weging hiervan blijft dan een politiek oordeel.’

Screening

De minister gaat de screening van burgemeesters aanscherpen. Het is nog niet duidelijk op welke wijze dat gaat gebeuren. Mogelijk dat de vertrouwenscommissie vanuit de raad de basistoets integriteit bij kandidaat-burgemeesters uitvoert. Een ander idee is dat er een veiligheidsonderzoek wordt uitgevoerd. Dat kan als de functie van burgemeesters als vertrouwensfunctie wordt aangewezen.

Belangenverstrengeling

Om belangenverstrengeling door raadsleden tegen te gaan, worden de huidige wettelijke voorschriften verduidelijkt. In de Gemeentewet staat onder meer dat een raadslid niet mag stemmen over een kwestie waarbij hij persoonlijk betrokken is, maar dit en andere voorschriften leiden nog al eens tot onduidelijkheid, aldus de minister. ‘Ik kom met een wetsvoorstel om deze norm te verhelderen zodat toepasbaarheid ervan in de gemeentelijke praktijk effectiever wordt.’

 

Steekpenningen, witwassen, bedreiging: de onderwereld infiltreert in de gemeente

Gemeentebesturen hebben te maken met infiltratie door de onderwereld. De bestuurlijke en juridische middelen om dat tegen te gaan, zijn beperkt. Alertheid is nu het magische woord.

Dossier: hoe onder- en bovenwereld met elkaar versmelten
Criminelen infiltreren in gemeenteraden en delen de lakens uit in buurten of branches. Bestuurders kijken weg; een aantal zet zich schrap. Journalist Jan Tromp ondernam een speurtocht door de wereld van de ondermijning. Lees hier alle stukken terug die hij erover schreef.

Integriteitscommissie

Ollongren overweegt een wettelijke regeling waarin een gezaghebbende integriteitscommissie uitspraken kan doen in integriteitsconflicten bij wethoudersbenoemingen. ‘Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan het toekennen van een dergelijke taak aan de commissie voor de geloofsbrieven of aan een in te stellen bovenlokale integriteitscommissie.’

Mogelijk dat als ‘sluitstuk op het lokaal gevoerde proces’ de commissaris van de koning of de minister van BZK de bevoegdheid tot het geven van een bijzondere aanwijzing wordt toebedeeld.

Herverdelen raadszetels

Ollongren wil de mogelijkheid om zetels te herverdelen verruimen bij hardnekkige bestuurlijke conflicten. Raadszetels die door zo’n hardnekkig conflict onbezet blijven, zouden over andere partijen moeten kunnen worden verdeeld.

Daartoe moet de Kieswet worden aangepast. Om afsplitsingen van raadsfracties tegen te gaan, waardoor bestuurlijke problemen kunnen ontstaan, zouden gemeenten hun reglement van orde kunnen aanpassen. Daarover zal de minister met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten overleggen.

De oplossingsrichtingen zijn ook voor de provincies en waterschappen van toepassing.

Tanden

Het NGB pleitte eerder voor extra instrumenten voor burgemeesters om hun taak als hoeder van de bestuurlijke integriteit beter te kunnen waarmaken; ‘tanden om in te bijten’, zoals Spies het destijds noemde.

In de brief van de minister staan daar nog geen concrete voorstellen voor in. ‘De minister geeft aan dat ze daarnaar op zoek wil. Ze is bereid om een stap verder te zetten dan het wettelijk instrumentarium nu mogelijk maakt.

Bemoeienis minister

Bij twijfel over de integriteit van een kandidaat-wethouder is het nu aan de gemeenteraad om de knoop door te hakken over een benoeming. Ollongren laat onderzoeken of de minister van Binnenlandse Zaken zich er in zo’n geval ook mee mag bemoeien.

Opvallend, omdat Ollongren vorig jaar een oproep deed aan de Brunssumse wethouder Jo Palmen om op te stappen vanwege mogelijke belangenverstrengeling. Vorige maand bleek, na onderzoek, dat Palmen toch ‘geen ernstig risico’ was en dat Ollongren te snel was met haar oordeel.

Dagblad de Limburger meldde zaterdag dat de Commissarissen van de Koning in het plan van Ollongren meer macht krijgen om in te grijpen bij gemeentebesturen. Die mogen straks in door conflicten geplaagde gemeenten als toezichthouder stukken inzien, maar ook vergaderingen van het college en de gemeenteraad bijwonen.

‘Beslissing moet bij gemeenteraad blijven’

Martijn Bolkestein schreef met emeritus hoogleraar politieke theorie Meindert Fennema het boek Dorpspolitiek. Hij juicht de hulp van de gemeenten bij onderzoek naar integriteit van lokale bestuurders toe, ‘maar de beslissing of een wethouder voldoende integer zou zijn, moet wel bij de gemeenteraad liggen.’

‘Frappant dat juist een D66-minister voorstelt een dergelijke inbreuk te maken op de lokale democratische autonomie,’ zegt Bolkestein, ‘De lokale democratie verdient juist versteviging.’

Geerten Waling is het daarmee eens. Met Wim Voermans schreef hij het boek Gemeente in de genen, ook over lokale democratie: ‘Dit ziet er uit als een motie van wantrouwen richting lokale democratie. De controlerende bevoegdheid van de gemeenteraad wordt zo buitenspel gezet. Ik begrijp niet welk probleem dit oplost. Als er iets strafbaars gebeurt, kan het Openbaar Ministerie vervolgen, en de raad kan een wethouder naar huis sturen.’

VVD nummer 1

In de VVD moet integriteit een hoofdthema worden en de partij moet werken aan haar moreel kompas. Partijvoorzitter Christianne van der Wal zei dat zaterdag tijdens een VVD-congres in Arnhem. Van der Wal verklaarde te “balen” dat haar partij steeds de lijstjes met integriteitskwesties aanvoert.

De liberalen hadden de afgelopen jaren te kampen met vele affaires rond Haagse en lokale politici die in opspraak kwamen. Van der Wal vindt dat niet kunnen. “Wij moeten van onbesproken gedrag zijn”, zei ze. Ze riep de leden op hieraan bij te dragen.

‘Het straalt af op ons en op de politiek’

“Tuurlijk kun je bij ieder integriteitsschandaal gaan uitleggen dat het een incident is en dat er veel brave mensen zijn bij de VVD die er niks mee te maken hebben. Dat is ook zo, maar wij staan toch voor paal als een partijgenoot zich misdraagt. Ik ben natuurlijk niet verantwoordelijk voor de daden van een ander, maar het straalt wel op ons af, en op de politiek.”

“We kunnen niet duidelijk genoeg zijn dat als iemand lid is van een partij en denkt de grens over te kunnen gaan, we vinden dat dat niet goed is en dat dat niet hoort.”, aldus de VVD-fractievoorzitter.

Het begint een trieste traditie te worden op de jaarlijkse Vrij Nederland Politieke Integriteits Index (PII): de VVD had in 2017 met een totaal van elf weer de meeste affaires én de ernstigste. Het CDA kende afgelopen jaar zes integriteitskwesties, de PvdA vier.

De andere landelijke partijen waren opmerkelijk schoon. Lokale partijen scoorden in 2017 bij elkaar vijftien affaires. Het leverde in totaal 39 integriteitskwesties op, begaan door 35 mannen en vier vrouwen. Dat zijn er minder dan de 47 affaires van 2016.

Ook iets verder terugkijkend telde 2017 minder kwesties: het gemiddelde over de voorgaande vier jaar was 55. Het is nog te vroeg om te spreken van een fundamenteel dalende trend omdat we nog te kort meten, maar het gaat al wel een paar jaar de goede kant op.

Politieke partijen besteden nu expliciet aandacht aan integriteit, vragen een Verklaring Omtrent Gedrag, screenen en trainen hun nieuwe kandidaten en dringen sneller aan op aftreden bij integriteitskwesties. Dat was een jaar of vijf geleden wel anders, toen bijvoorbeeld een partij als de VVD onthullingen over fraude en corruptie laconiek wegwuifde.

Bij welke partijen zitten ze?

De 216 politieke affaires die de afgelopen dertig jaar plaatsvonden in Nederland zijn als volgt over de partijen verdeeld:

VVD: 47
CDA: 43
PvdA: 40
PVV: 15
GL: 11
LPF: 7
CU: 6
SGP: 4
D66: 3
SP: 3
Lokaal/overig: 37

Meldpunt integriteit hulporganisaties

Ook gaat Minister Sigrid Kaag na de seksrel bij de Britse tak van hulporganisatie Oxfam op Haïti een meldpunt meldpunt ‘integriteit’ op haar ministerie openen dat toetst of hulporganisaties wel integer zijn en geen seksuele grenzen overschrijden. Bij misstanden wil de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking kijken of ze eerder gegeven subsidiegeld kan terugvorderen.

Dat schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer. Ook wil ze dat hulporganisaties zelf maatregelen nemen om misstanden te voorkomen, nadat begin vorige maand bekend werd dat bij Oxfam in 2011 seksfeesten hield na de zware aardbeving op Haïti. Eind dat jaar wist het ministerie van Buitenlandse Zaken alleen dat Oxfam op het eiland de eigen gedragscode schond. Dat werd afgedaan als een ‘interne personeelskwestie’ van de Britse Oxfam zelf.

Toen in april 2012 op het departement bekend werd dat het Dominicaanse prostituees werden ingehuurd en er porno op laptops was aangetroffen, drong het ministerie er bij Oxfam Novib op aan de kwestie te benoemen in het jaarverslag van de Samenwerkende Hulporganisaties. Daarin werd echter alleen melding gemaakt van het ontslag van Oxfam-medewerkers vanwege het ‘schenden van de gedragscode’.

lees: brief-aan-gemeenteraden-en-burgemeesters-over-screening-kandidaat

lees: checklist-risicoanalyse-integriteit

lees: kamerbrief-over-versterking-integriteit-lokaal-bestuur-en-aanpak-aanhoudende-bestuurlijke-problemen-bij-gemeenten

lees: rapport-intervenieren-in-gemeenten-met-aanhoudende-bestuurlijke-problemen

zie ook: Aftrap 2018 – het politiek gedonder gaat verder !!!!

zie ook: Gerommel in de Politiek versus Integriteit deel 2 – VVD nummer 1

zie ook: Gerommel in de Politiek versus Integriteit deel 1

zie ook: Politici en het gerommel met wachtgeld – deel 2

zie ook: Politici en het gerommel met wachtgeld – deel 1

zie ook: De politieke draaideur versus lobby

zie ook: Verplicht de Integriteitstoets voor Wethouders

zie ook: Wethouders ten val vanwege Integriteit

Kamervoorzitter Khadija Arib. Beeld ANP

Nieuwe gedragscode voor Kamerleden: denk ook aan de indruk die je wekt

Trouw 02.12.2019 De Tweede Kamer scherpt de eigen integriteitsregels aan. Kamerleden dienen zich bij het aannemen van giften voortaan niet alleen af te vragen of zij zich schuldig maken aan belangenverstrengeling, maar ook of zij die indruk kunnen wekken op de buitenwereld. En wie zich misdraagt in een Kamerdebat, kan voortaan voor de rest van de dag worden geschorst.

Dat staat in de nieuwe gedragscode waarin het presidium, het dagelijks bestuur van de Kamer, de al bestaande integriteitsregels heeft samengevat en hier en daar aangescherpt.

Met name de omgang met giften leidt regelmatig tot verhit debat, binnen en buiten de Kamer. Dat komt vooral doordat Kamerleden zelf de afweging moeten maken wat zij wel en niet wensen op te geven. Sprekende voorbeelden kwamen van voormalig D66-leider Alexander Pechtold, die van een bevriende voormalige Canadese diplomaat een Schevenings appartement cadeau kreeg, en van Forum-leider Thierry Baudet,  die twee keer een vlucht maakte in de privéjet van een Nederlandse zakenman.

Beiden gaven die gebeurtenissen niet op in het geschenkenregister omdat het naar hun overtuiging ging om privézaken die niet raakten aan hun politieke functioneren. In beide gevallen vroeg de buitenwereld zich niettemin af hoe de vork in de steel zat. Het anticorruptieorgaan Greco van de Raad van Europa dringt dan ook al jaren aan op duidelijker integriteitsregels.

In een poging helderder te maken wat er wordt verwacht, geldt voor Kamerleden voortaan de ‘vuistregel’ dat ook de gewekte indruk telt. ‘Als een willekeurige toeschouwer zonder veel omwegen zou kunnen denken dat een bepaalde private omstandigheid van een lid van invloed is op diens stellingname in een publiek vraagstuk, kan het raadzaam zijn die omstandigheid in het register te doen opnemen’, aldus  Kamervoorzitter Khadija Arib in een toelichting.

‘Dan kan immers nooit gesteld worden dat die omstandigheid verborgen is gehouden. Het gaat er niet om of die omstandigheid daadwerkelijk van invloed is geweest. Dat, noch het tegendeel, is immers te bewijzen.’

Kamerleden dienen in die afweging ook het gedrag van directe familieleden te betrekken. Als de gift of de gunst afkomstig is van lobbyisten mogen Kamerleden zeker nooit aarzelen met melden. ‘De registratie hiervan moet juist en spoedig worden gedaan, om elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen.’

De parlementaire integriteit is vanouds een uiterst precair onderwerp, omdat Kamerleden huiverig zijn elkaar hierop aan te spreken. Zoiets wordt al snel gezien als een politieke aanval. Arib benadrukt dat de afweging ook in de toekomst uiteindelijk aan Kamerleden zelf blijft: ‘Kamerleden leggen hierover uiteindelijk verantwoording af aan de kiezer’.

Wel krijgen zij binnenkort hulp bij het maken van de afweging. Met vragen kunnen ze vanaf begin volgend jaar terecht bij een speciale integriteitsadviseur. Voormalig griffier Jacqueline Biesheuvel-Vermeijden is voor een periode van zes jaar benoemd tot ‘onafhankelijk adviseur integriteit’. Zij gaat ook jaarverslagen maken en ze kan aanbevelingen doen om de regels te verbeteren.

Het presidium stelt ook strengere regels voor om de sfeer in Kamerdebatten te verbeteren. De voorzitter kan straks niet meer alleen het zwijgen opleggen aan Kamerleden die zich misdragen, maar hen ook schorsen. Eerst worden Kamerleden gewaarschuwd en verzocht hun woorden terug te nemen. Als zij dat weigeren, kan de voorzitter hen voor de rest van de dag uitsluiten van het debat.

‘De Kamer is geschokt over een ander, nooit over zichzelf’

De nieuwe gedragscode is een poging tot aanscherping van de politieke cultuur rond de gedragingen van Kamerleden. Dat is nodig ook, betoogde politiek verslaggever Frank Hendrickx eerder dit jaar: ‘Geen affaire zo klein of een geschokt Kamerlid duikt erop. Er is één uitzondering: als de eigen beroepsgroep in opspraak raakt, overheerst opeens terughoudendheid.’

De VVD gaat voorop in affaires
De VVD is de partij met de meeste en de ernstigste integriteitsaffaires, zo bleek eerder dit jaar uit de zevende Politieke Integriteitsindex, het overzicht van alle politieke schandalen van het afgelopen jaar. Ook de PVV en lokale partijen hadden weer veel affaires. Wangedrag in de vrije tijd, zoals dronkenschap, fraude en foute tweets, blijft het grootste struikelblok in de Nederlandse politiek.

Meer over; politiek Raoul du Pré

Jacqueline Biesheuvel-Vermeijden was eerder elf jaar griffier van de Tweede Kamer ANP

Kamerleden krijgen integriteitsadviseur

NOS 28.11.2019 De Tweede Kamer krijgt een onafhankelijk adviseur voor integriteitskwesties. Het is Jacqueline Biesheuvel-Vermeijden, die jaren griffier was van de Tweede Kamer. Kamerleden kunnen bij haar terecht voor vragen over de integriteitsregels.

Het aanstellen van een onbezoldigd en onafhankelijk adviseur vloeit voort uit kritiek van Greco, het anticorruptieorgaan van de Raad van Europa. Daaruit kwam naar voren dat de regels rond giften aan Kamerleden duidelijker moeten.

Greco verwees onder meer naar het appartement van toenmalig D66-leider Pechtold, dat hij van een vriend kreeg. Pechtold zag dat als een privé-kwestie en meldde het niet.

Een werkgroep van Kamerleden kwam vorig jaar al met een rapport met ideeën om de integriteit te verbeteren.

Zes jaar

Biesheuvel-Vermeijden was eerder Kamergriffier tussen 2004 en 2015. Ze krijgt de functie van integriteitsadviseur voor zes jaar. Ze komt jaarlijks met een verslag en kan ook aanbevelingen doen om regels aan te passen.

 

VVD start helpdesk voor integriteitsvragen

BB 14.06.2019 VVD’ers die voor een keuze staan waarvan ze zich afvragen of die hun integriteit in het geding brengt, kunnen voortaan terecht bij een telefonische vraagbaak. De partij, die al jaren geplaagd wordt door integriteitsaffaires, heeft een helpdesk ingericht.

De grootste regeringspartij heeft een zevenkoppige ‘dilemmacommissie’ ingesteld. Dat ‘laagdrempelige loket’ telt een provinciale bestuurder, drie burgemeesters en drie mensen uit de plaatselijke afdelingen van de partij, laat de VVD weten na berichtgeving van NRC.

De dilemmacommissie gaat geen keuzes voorschrijven, maar laat die aan degene die om raad vraagt. De commissie is ‘puur een klankbord’, zegt de partij. ‘Je kunt integriteitskwesties alleen voorkomen door dingen vooraf te bespreken, in plaats van achteraf tot de conclusie te komen dat iets misschien niet zo handig was.’ (ANP)

VVD’ers die in opspraak raakten: Henry Keizer, Mark Verheijen, Ton Hooijmaijers en Jos van Rey ANP / NOS ANP / NOS

VVD komt met helpdesk tegen integriteitsproblemen

NOS 14.06.2019 De VVD heeft een telefonische helpdesk opgericht voor partijleden die willen overleggen over gevoelige ethische kwesties. Partijvoorzitter Christianne van der Wal wil dat het aantal problemen rond integriteit van VVD’ers afneemt en de lijn is bedoeld dilemma’s te kunnen voorleggen. “Je kunt bellen of overleggen om te spiegelen en te sparren”, zei Van der Wal in het programma Spraakmakers op NPO Radio 1.

In de helpdesk zitten drie VVD-burgemeesters, een gedeputeerde en enkele afgevaardigden van VVD-afdelingen. De voorzitter is burgemeester Potters van De Bilt. Volgens hem moet de commissie laagdrempelig te benaderen.

Negatief in het nieuws

De VVD kwam de laatste jaren veelvuldig negatief in het nieuws door integriteitskwesties rond partijleden. Enkele voorbeelden: in 2013 werd de Noord-Hollandse gedeputeerde Ton Hooijmaijers veroordeeld voor corruptie. Kamerlid Mark Verheijen kwam twee jaar later in opspraak vanwege dubieuze declaraties, later bleek overigens dat hij de gedragsregels niet had overtreden, maar toen was hij al weg als Kamerlid.

Ook trad partijvoorzitter Henry Keizer af na een integriteitsschandaal rond de overname van een uitvaartbedrijf en werd oud-wethouder en oud-Kamerlid Jos van Rey veroordeeld voor witwassen, omkoping en ambtelijke corruptie. Het meest recente geval: senator Anne-Wil Duthler werd uit de fractie gezet na artikelen in Quote over belangenverstrengeling.

Geen kwesties meer

Van der Wal beschouwt integriteit als een van haar belangrijkste thema’s. “We willen die lijstjes natuurlijk niet aanvoeren en we willen überhaupt geen kwesties hebben.” Op de vraag of het klopt dat VVD’ers het niet zo nauw nemen met de regels, antwoordde de partijvoorzitter op NPO Radio 1 “dat er misschien wel een relatie zal liggen tussen liberalen en minder strikte mensen, maar dat het erom gaat dat we een moreel kompas hebben.”

Volgens haar ontwikkel je zo’n moreel kompas alleen en scherp je het aan door continu het gesprek met elkaar te voeren en door elkaar aan te spreken.

De commissie komt op vragen niet met een hard ja of nee, maar zal een adviserende rol spelen.

Bekijk ook;

VVD-Eerste Kamerfractie: wegsturen Duthler onontkoombaar

Eerste Kamer krijgt integriteitscode

NOS 16.04.2019 De Eerste Kamer krijgt een gedragscode voor de nevenfuncties van leden, de omgang met lobbyisten en het aannemen van cadeaus. Er zijn al wel wat integriteitsregels en veel fracties hebben zelf ook bepalingen, maar dat wordt nu gestroomlijnd en aangescherpt.

Er is van tijd tot tijd discussie over de integriteit van Eerste Kamerleden. De Raad van Europa dringt al langer aan op strengere regels en onlangs werd bekend dat de VVD een onderzoek instelt naar de eigen senator Anne-Will Duthler vanwege mogelijke belangenverstrengeling.

Lobbyisten

Een speciale Kamercommissie heeft nu aanbevelingen gedaan voor een code en de senaat moet die later officieel vaststellen. Het ziet ernaar uit dat de aanbevelingen helemaal worden overgenomen.

In de gedragscode komen onder meer regels te staan over de omgang van Eerste Kamerleden met lobbyisten. Daarmee wordt een advies van de Raad van Europa overgenomen. Verder wordt de bepaling aangescherpt waarin staat dat senatoren verplicht zijn een omschrijving te geven van hun functies en van de organisaties waarvoor ze werken.

Handhaving

Er komt ook een systeem van toezicht en handhaving: de Eerste Kamervoorzitter en ondervoorzitters oordelen over naleving en interpretatie van de code en dat oordeel wordt openbaar gemaakt. Verder voorziet de code ook in het benoemen van een onafhankelijk vertrouwenspersoon.

Voorzitter Huijbregts van de speciale commissie zei bij de presentatie van de aanbevelingen dat ze rekening heeft gehouden “met de specifieke omstandigheden en kenmerken van de Kamer en haar leden”: het Eerste Kamerlidmaatschap is geen fulltime functie en de meeste senatoren hebben nog een andere baan.

Volgens Huijbregts kan de gedragscode helpen de reputatie van de senaat te beschermen en moet de code ook houvast bieden aan individuele leden van wie de reputatie in het geding is.

Bekijk ook;

Cadeaus, declaraties, bijbanen: ‘Kamerleden van buitenaf controleren’

Eerste Kamer onderzoekt eigen integriteitsregels

VVD stelt integriteitsonderzoek in naar senator Anne-Wil Duthler

Nederland moet meer doen tegen corruptie

BB 22.02.2019 Nederland moet meer maatregelen treffen om corruptie te voorkomen bij bewindslieden, hun politiek adviseurs, politiemensen en marechaussees. Dat stelt het anticorruptieorgaan GRECO van de Raad van Europa.

Politiek assistenten

Met name de rol van politiek assistenten vindt GRECO risicovol. De politiek assistent is de rechterhand en vooral verbindingsofficier van de minister of staatssecretaris. Zij vervullen daarmee volgens het anticorruptieorgaan een bedenkelijke dubbelrol. Enerzijds zijn ze ambtenaar, anderzijds mengen ze zich in het politieke spel.

Controle is beter

Het komt in Nederland vooral op leden van het kabinet zelf aan om integer hun werk te doen, constateert GRECO. Al moeten ze natuurlijk wel het vertrouwen van hun collega’s en vooral van het parlement behouden. Vertrouwen is misschien goed, maar controle is beter, vindt de corruptiewaakhond.

Gedragscode

Om de kans op belangenverstrengeling en corruptie te verkleinen, zou er daarom een algemene gedragscode moeten komen. Het zogenoemde Blauwe Boek, de handleiding die ministers en staatssecretarissen bij hun aantreden krijgen, schiet tekort. Iemand moet op die nieuwe gedragscode toezien en zo nodig straffen uitdelen. Dat lijkt GRECO een mooie taak voor de premier.

Bezittingen
De gedragscode moet duidelijk maken wat overtreders boven het hoofd hangt. De code moet bewindslieden en hun politiek assistenten verder verplichten het onmiddellijk te melden als ze op een belangenconflict stuiten. Bovendien moeten ze niet alleen bij hun aantreden, maar ook nadien om de zoveel tijd openbaar maken welke bezittingen en belangen ze hebben. Ook moeten hun contacten met lobbyisten aan regels worden gebonden en openbaar gemaakt.

Politie

Bij de politie staat integriteit hoog in het vaandel, constateert GRECO. Toch kregen informatielekken en banden met de georganiseerde misdaad veel aandacht. GRECO beveelt aan de bestaande gedragscode en trainingen te verbeteren. Medewerkers op gevoelige posten zouden hun financiële belangen moeten opgeven en politiemensen zouden verplicht moeten worden corruptie en omkoping van collega’s te rapporteren. Verder moet meer worden gedaan om vertrouwelijke informatie in politiesystemen beter te beveiligen.

GRECO bezocht Nederland in mei. Volgend jaar gaan ze na of er werk is gemaakt van de zestien aanbevelingen. (ANP/Red.)

Gerelateerde artikelen;

• 20-07-2018 ‘Zoek een luis in de pels’
• 20-07-2018 Opvattingen integriteit toen en nu
• 29-09-2017 ‘We horen meer, maar niet genoeg’

‘VVD wederom partij met meeste integriteitsschandalen’

NU 25.01.2019 Opnieuw is de VVD de partij met de meeste integriteitsschandalen. De partij van premier Mark Rutte voert voor het zevende jaar op rij de Politieke Integritetitsindex aan, een overzicht van alle politieke schandalen van het afgelopen jaar.

Met in totaal twaalf schandalen levert de VVD niet alleen de meeste schandalen, maar ook de ernstigste, zo schrijft de Volkskrant vrijdag op basis van onderzoek in samenwerking met de Vrije Universiteit en de Erasmus Universiteit.

Er wordt verwezen naar het opstappen van VVD-minister Halbe Zijlstra wiens positie onhoudbaar werd nadat bekend werd dat hij had gelogen over zijn aanwezigheid bij een bijeenkomst met de Russische president Vladimir Poetin.

VVD-Kamerlid Han ten Broeke zegde afgelopen zomer zijn zetel op wegens een “ongelijkwaardige relatie” met een voormalig VVD-medewerker.

Ook de misstappen van lokale VVD’ers zijn meegeteld. In het afgelopen jaar vertrok VVD-burgemeester van Oosterwijk Stefan Huisman vanwege dronkenschap tijdens zijn piketdienst en “grensoverschrijdend gedrag” tijdens een personeelsborrel.

Sinds 2008 zijn er 29 VVD’ers in aanraking gekomen met het strafrecht. In 2018 stond de teller op drie zaken, waaronder die van VVD’er Mitchell van der Koelen, vanwege hacken en het verspreiden van porno.

Screening PVV laat te wensen over

De PVV staat op de tweede plek in de index. De partij van Geert Wilders had te kampen met zes schandalen. Volgens de onderzoekers heeft dat deels te maken met de gemeenteraadsverkiezingen en het feit dat de PVV geen ledenpartij is. Daardoor heeft de PVV moeite met het screenen en vinden van de juiste mensen.

Verwezen wordt naar Géza Hegedüs, de PVV-lijsttrekker in Rotterdam, die al na een dag geen lijsttrekker meer was, nadat bekend werd dat hij racistische en antisemitische uitlatingen had gedaan.

Ook de zaak van PVV-fractievoorzitter Tom Kuilder in Emmen komt voor in de index. Kuilder werd uit de fractie gezet na tweets over het neonazistische Stormfront.

Ook affaires binnen andere partijen

Affaires van andere partijen die de Integritetisindex hebben gehaald zijn de affaire rond PvdA-senaatsleider Marleen Barth, maar ook lokaal waar PvdA-wethouder Jeroen Brandes opstapte toen bekend werd dat hij seksueel getinte chatgesprekken had gevoerd met een zestienjarig meisje.

De Politieke Integriteits-Index wordt sinds 2013 elk jaar opgesteld door Leo Huberts, hoogleraar bestuurskunde aan de Vrije Universiteit en Muel Kaptein, hoogleraar integriteit aan de Erasmus Universiteit.

Voorheen verschenen de resultaten in Vrij Nederland. Tegenwoordig helpt de Volkskrant met het onderzoek.

Lees meer over: Politiek

Halbe Zijlstra tijdens zijn verklaring waarin hij zijn aftreden bekendmaakte. Ⓒ ANP

VVD blijft schandalenkampioen

Telegraaf 25.01.2019 VVD’ers namen ook in 2018 het vaakst een loopje met de integriteit. De liberalen slepen het bedenkelijke kampioenschap voor de zesde keer op rij in de wacht, blijkt uit de ranglijst die twee hoogleraren jaarlijks opstellen. Maar de PVV timmert aan de weg.

De liberalen kampte van alle partijen opnieuw met de meeste en ook de ernstigste schandalen, becijferden de opstellers van de Politieke Integriteits Index in samenwerking met EenVandaag en de Volkskrant. Al meteen aan het begin van het jaar ging het mis met kopstuk Halbe Zijlstra, die struikelde over een verzonnen ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin.

Tweede Kamerlid Wybren van Haga zou als huisbaas de hand hebben gelicht met gemeentelijke regels, en collega Han ten Broeke had een verhouding met een medewerker die „niet oké was.” Ten Broeke zag zich gedwongen op te stappen.

De grootste landelijke regeringspartij krijgt wat concurrentie van de grootste oppositiepartij. De PVV kwam zes keer in opspraak door misstappen van haar politici, al ging het met name op lokaal niveau mis. Vooral de val van de Rotterdamse lijsttrekker Géza Hegedüs, die aanschurkte tegen Holocaustontkenners en racisten, trok de aandacht.

Bekijk ook:

Rechtse houwdegen Zijlstra valt in eigen zwaard

Bekijk ook:

Jos van Rey moet van het OM bijna 300.000 euro betalen

Bekijk ook:

Ten Broeke uitgezwaaid in Kamer: ’Pijn in het hart’

VVD blijft schandalenkampioen, maar PVV nadert

AD 25.01.2019 VVD’ers namen ook in 2018 het vaakst een loopje met de integriteit. De liberalen slepen het bedenkelijke kampioenschap voor de zesde keer op rij in de wacht, blijkt uit de ranglijst die twee hoogleraren jaarlijks opstellen. Maar de PVV timmert aan de weg.

De VVD kampte van alle partijen opnieuw met de meeste en ook de ernstigste schandalen, becijferden de opstellers van de Politieke Integriteits Index in samenwerking met EenVandaag en de Volkskrant. Al meteen aan het begin van het jaar ging het mis met kopstuk Halbe Zijlstra, die struikelde over een verzonnen ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin.

Tweede Kamerlid Wybren van Haga zou als huisbaas de hand hebben gelicht met gemeentelijke regels, en collega Han ten Broeke had een verhouding met een medewerker die ‘niet oké was’. Ten Broeke zag zich gedwongen op te stappen.

De grootste landelijke regeringspartij krijgt wat concurrentie van de grootste oppositiepartij. De PVV kwam zes keer in opspraak door misstappen van haar politici, al ging het met name op lokaal niveau mis. Vooral de val van de Rotterdamse lijsttrekker Géza Hegedüs, die aanschurkte tegen Holocaustontkenners en racisten, trok de aandacht.

Cadeaus, declaraties, bijbanen: ‘Kamerleden van buitenaf controleren’

NOS 17.12.2018 Er moet een aparte toezichthouder komen die in de gaten houdt of Kamerleden zich integer gedragen, zegt de Europese integriteitswaakhond Greco. Het instituut heeft Nederland er al vaker op gewezen dat er een externe waakhond moet komen, maar tot nu toe wil Nederland daar niet aan.

Greco, onderdeel van de Raad van Europa, zegt dat Nederland over het algemeen goed presteert, maar dat “ook het beste meisje van de klas gewoon haar huiswerk moet doen”. Andere landen, zoals Finland en Groot-Brittannië, hebben al wel een toezichthouder op integriteit van politici aangesteld.

Die kijkt bijvoorbeeld of parlementsleden geen ongeoorloofde cadeaus aannemen, geen valse declaraties indienen of bijbaantjes hebben die in strijd zijn met hun politieke werk.

In Nederland is het nu zo dat fracties zelf controleren of hun leden zich aan de integriteitsregels houden. “Waardoor in sommige fracties heel streng wordt opgetreden, in sommigen juist weer veel minder”, zegt Jan Kleijssen van de Raad van Europa.

Appartement

Greco was eerder kritisch over oud-D66-leider Pechtold, omdat hij een appartement dat hij cadeau had gekregen niet had opgegeven in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. In de Eerste Kamer kwam VVD-Kamerlid Duthler in opspraak, omdat ze stemde over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf waren opgenomen.

Een externe toezichthouder kan volgens Kleijssen Kamerleden beschermen tegen onterechte kritiek, transparantie garanderen en daardoor het vertrouwen van de burger in de politiek herstellen.

Aanbevelingen van Greco:

• er moet een lijst komen met do’s and don’ts met betrekking tot omgang van Kamerleden met lobbyisten.
• er moet een externe toezichthouder komen die beoordeelt of de integriteitsregels worden nageleefd.
• als de integriteitsregels niet worden nageleefd, moeten er sancties komen – zoals berisping.

Voorzitter Broekers-Knol van de Eerste Kamer loopt niet meteen warm voor een toezichthouder, maar houdt het ook niet tegen. “Als het moet: oké, maar ik denk dat het niet praktisch is. Nu stappen Kamerleden bij mij binnen en vragen ze als ze twijfelen of ze iets wel of niet kunnen doen. Dat werkt goed.”

“Bovendien”, zegt ze, “Leden moeten die toezichthouder bellen, mailen, of er langsgaan. Dan wordt het een enorm ding. En dan is het risico dat mensen het vergeten. Terwijl ik allerlei mensen al langs heb gehad. Vorige week nog.”

Morgen komt Greco op bezoek in de Eerste Kamer om te spreken over de aanbevelingen.

Een woordvoerder van de Tweede Kamer laat weten dat het dagelijks bestuur, het presidium, begin volgend jaar bekendmaakt of er een externe toezichthouder wordt aangesteld.

Bekijk ook;

Tweede Kamer onderzoekt eigen integriteitsregels

Pechtold: geschonken appartement is privékwestie

VVD-senator stemde over wet waaraan eigen bedrijf meeschreef

Hooglera­ren: mogelijke schijn belangen­ver­stren­ge­ling rond Rutte

AD 15.10.2018 Twee hoogleraren integriteit vinden dat premier Mark Rutte de mogelijke schijn van belangenverstrengeling wekt door de manier waarop hij omgaat met de zakelijke belangen van Ben Verwaayen, een van zijn belangrijkste adviseurs. Ze vinden dat de VVD openheid van zaken moet geven, schrijft HP/De Tijd.

Verwaayen, een belangrijke adviseur van de hele VVD-top en van Rutte in het bijzonder, en zijn zoon hebben miljoenen geïnvesteerd in jonge internetbedrijfjes. Verwaayen junior drong er in 2015 bij Rutte op aan de belastingregels voor deze ‘scale-ups’ te versoepelen. Dat pleidooi belandde vervolgens in het verkiezingsprogramma van de VVD

Hoogleraren Muel Kaptein en Leo Huberts, gespecialiseerd in integriteit in het openbaar bestuur, vinden dat ‘de mogelijke schijn van belangenverstrengeling nu overtuigend op tafel ligt’. Ze opperen een onderzoek door de integriteitscommissie van de VVD.

De VVD vindt onderzoek niet nodig, omdat zij geen concrete aanwijzingen ziet van belangenverstrengeling.

Partijvoorzitter wil dat integriteit hoofdthema binnen VVD wordt

NU 26.05.2018 In de VVD moet integriteit een hoofdthema worden en de partij moet werken aan haar moreel kompas. Partijvoorzitter Christianne van der Wal zei dat zaterdag tijdens een VVD-congres in Arnhem.

Van der Wal verklaarde te “balen” dat haar partij steeds de lijstjes met integriteitskwesties aanvoert.

De liberalen hadden de afgelopen jaren te kampen met vele affaires rond Haagse en lokale politici die in opspraak kwamen. Van der Wal vindt dat niet kunnen. “Wij moeten van onbesproken gedrag zijn”, zei ze. Ze riep de leden op hieraan bij te dragen.

Van der Wal zei zich zorgen te maken over de toekomst van de VVD, hoewel die al acht jaar de grootste partij is. “Als we achterover leunen gaat het niet goed met de VVD. Dan gaan we van heel groot naar heel klein.”

Van der Wal denkt dat de partij op termijn 60.000 leden zou kunnen tellen, ruim een verdubbeling van het huidige aantal.

Rutte

De start van het nieuwe kabinet was “niet heel makkelijk”. Regeren met vier partijen is veel complexer dan met twee. Het kost meer tijd en afstemming. Toch heeft Rutte III in de eerste zeven maanden van zijn bestaan een aantal grote onderwerpen tot een goed einde gebracht.

Premier Mark Rutte zei dat zaterdag het congres. Rutte wees op het besluit om op termijn te stoppen met de gaswinning in Groningen, de sluiting van kolencentrales en het doorhakken van knopen over de voorjaarsnota, de tussenstand van de begroting. Rutte noemde die “een testcase” voor het kabinet.

Dividendbelasting

De premier gaf toe dat hij in debatten over de dividendbelasting heeft staan “stuntelen”. Het kabinet wil deze belasting die bedrijven moeten betalen over het dividend aan aandeelhouders schrappen.

De oppositie is tegen dit plan, dat 1,4 miljard kost. Enkele weken terug steunden vrijwel alle oppositiepartijen een motie van afkeuring tegen Rutte in dit dossier.

Thema’s

De twee belangrijkste politieke thema’s voor de komende jaren zijn volgens Rutte de EU en de strijd tegen het klimaatprobleem. De premier zei dat zijn denken over Brussel in de laatste jaren is veranderd. Aanvankelijk keek hij vooral naar het nut dat de unie heeft voor zaken als economie en werkgelegenheid.

Maar nu de wereld steeds instabieler wordt, beseft hij dat Nederland afhankelijk is van internationale samenwerkingsverbanden, zoals de NAVO, de VN en ook de EU.

Lees meer over: VVD

VVD baalt van integriteitskwesties

Telegraaf 26.05.2018 VVD-partijvoorzitter Van der Wal baalt ervan dat haar partij nog altijd de lijstjes met integriteitskwesties aanvoert.

Dat zei ze zaterdag op het partijcongres. „Hoe kan het nou toch zijn dat wij pas nadenken over het moreel kompas ná berichtgeving in de media. Wij moeten van onbesproken gedrag zijn.” Ze vindt dat de liberalen hieraan moeten werken, zo sprak ze de zaal toe.

Ook op andere punten was Van der Wal streng. Ze vindt dat de partij niet achterover moet leunen nu het al jaren voorspoedig gaat, maar zichzelf moet gaan vernieuwen. „Stel je nou voor dat het lukt verder te groeien, nog relevanter te zijn, aan te sluiten bij die nieuwe generatie.” Ze hoopt op 60.000 leden.

Daarom introduceert ze een vernieuwingsprogramma met werkgroepen, waaraan leden hun aandeel kunnen leveren. Ook komt er een evaluatie van de partijstructuur. „De sleutel ligt bij ons allemaal.”

Vrijdagavond sprak ook VVD-fractievoorzitter Dijkhoff het congres toe over vernieuwing. Hij introduceerde een aantal thema’s waarop hij nieuwe plannen wil uitwerken, zoals de bijstand en vluchtelingen.

LEES MEER OVER arnhem volkspartij voor vrijheid en democratie (vvd)

Minister opent meldpunt ‘integriteit’ voor hulp­or­ga­ni­sa­ties na seksrel Oxfam

AD 23.03.2018 Minister Sigrid Kaag gaat na de seksrel bij de Britse tak van hulporganisatie Oxfam op Haïti een meldpunt op haar ministerie openen dat toetst of hulporganisaties wel integer zijn en geen seksuele grenzen overschrijden. Bij misstanden wil de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking kijken of ze eerder gegeven subsidiegeld kan terugvorderen.

Dat schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer. Ook wil ze dat hulporganisaties zelf maatregelen nemen om misstanden te voorkomen, nadat begin vorige maand bekend werd dat bij Oxfam in 2011 seksfeesten hield na de zware aardbeving op Haïti. Eind dat jaar wist het ministerie van Buitenlandse Zaken alleen dat Oxfam op het eiland de eigen gedragscode schond. Dat werd afgedaan als een ‘interne personeelskwestie’ van de Britse Oxfam zelf.

Toen in april 2012 op het departement bekend werd dat het Dominicaanse prostituees werden ingehuurd en er porno op laptops was aangetroffen, drong het ministerie er bij Oxfam Novib op aan de kwestie te benoemen in het jaarverslag van de Samenwerkende Hulporganisaties. Daarin werd echter alleen melding gemaakt van het ontslag van Oxfam-medewerkers vanwege het ‘schenden van de gedragscode’.

Open kaart spelen

Natuurlijk wil je dat geld goed wordt besteed, maar een hulpverlener heeft ook een positie waarbij hij integer moet zijn, aldus Anne Kuik, CDA-Kamerlid.

Achteraf, zo schrijft minister Kaag, had het ministerie er bij Oxfam nadrukkelijker op moeten aandringen open kaart te spelen. Ook had haar ministerie zelf eerder moeten doorvragen naar de misdragingen op het door een aardbeving getroffen eiland en wat de gevolgen waren voor de medewerkers die zich daaraan schuldig hebben gemaakt.

Kaag liet de afgelopen weken op haar ministerie onderzoek doen naar de kwestie, omdat naar de Britse tak van Oxfam ook 8,3 miljoen euro aan Nederlands geld ging, deels afkomstig van een nationale inzamelingsactie en deels van het kabinet.

Alle stukken over de kwestie werden uit archiefkasten getrokken en medewerkers die destijds bij de hulpverlening aan Haïti waren betrokken werden ondervraagd. De bewindsvrouw liet de resultaten van het onderzoek daarna doorlichten door een onafhankelijk bureau. Ze benadrukt wederom dat er geen aanwijzingen zijn dat het Nederlandse geld verkeerd is besteed.

‘Een leermoment’

Eerder gaf Kaag al in een Kamerdebat toe dat er destijds te veel naar de financiële kant is gekeken. CDA-Kamerlid Anne Kuik noemt dat ‘een leermoment’. ,,Natuurlijk wil je dat geld goed wordt besteed, maar een hulpverlener heeft ook een positie waarbij hij integer moet zijn en geen misbruik kan maken van kwetsbare mensen.”

VVD-Kamerlid Bente Becker vindt dat Oxfam en het ministerie hun verantwoordelijkheid ‘totaal hebben onderschat’. Zij vindt dat er dwingende maatregelen nodig zijn en dat in een debat afdwingen. ,,De minister laat te veel losse eindje bestaan.” Maandag spreekt de Kamer met de hulporganisaties.

Ministerie van Buitenlandse Zaken wil misstanden eerder signaleren

NU 23.03.2018 Het ministerie van Buitenlandse Zaken had moeten doorvragen toen een paar jaar geleden de misstanden over de Britse tak van Oxfam naar buiten kwamen. Dat staat in een intern onderzoek van het ministerie.

De aandacht op het departement ging vooral uit naar financiële aspecten. De regels voor subsidieverstrekking door het ministerie worden op dit punt aangescherpt.

Medewerkers van het Britse Oxfam waren bij seksfeesten met jonge prostituees op Haïti in 2011. Ze waren daar in de nasleep van een verwoestende aardbeving een jaar eerder. Oxfam heeft destijds al mensen hiervoor ontslagen. Ook bij andere hulporganisaties kwamen intussen wantoestanden aan het licht.

Minister Sigrid Kaag van Ontwikkelingssamenwerking kondigde in februari het interne onderzoek aan. Archiefstukken uit 2011 en 2012 zijn doorgespit. Ook is gesproken met medewerkers van het ministerie en externe partijen. Ze wil een zerotolerancebeleid als het gaat om misbruik door hulpverleners.

Er is onder anderen gesproken met toenmalig staatssecretaris Ben Knapen (Ontwikkelingssamenwerking). Hij was niet op de hoogte van het schandaal bij Oxfam.

Kaag heeft naar aanleiding van het schandaal een aantal maatregelen getroffen. Ze wil bij mogelijk misbruik onmiddellijk op de hoogte worden gesteld door hulporganisaties en ze wil in de toekomst geld van organisaties kunnen terugvragen bij wantoestanden. De bewindsvrouw wil samen met haar Britse collega internationaal een voortrekkersrol gaan spelen in de bestrijding van deze misstanden.

Lees meer over: Ministerie van Buitenlandse Zaken Oxfam

VERPLICHT VOG IS ‘DREMPELTJE’

BB 21.03.2018 De komst van een basistoets integriteit is de Wethoudersvereniging ‘uit het hart gegrepen’. De waarde van de toekomstige VOG-verplichting moet echter niet worden overschat. Gemeentekoepel VNG is juist verheugd over die VOG-plicht.

De Nederlandse Vereniging van Raadsleden vindt het terecht dat er voor raadsleden geen VOG-verplichting komt. Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters reageert positief op de stappen die minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) wil zetten.

Momentopname

‘De verplichte VOG voor wethouders is onderdeel van een pakket wat kan helpen om minder kwetsbaar te zijn in de functie van wethouder, hoewel de waarde ervan niet moet worden overschat’, stelt directeur van de Wethoudersvereniging Ton Roerig. ‘Het is een momentopname en het is een verklaring die vooral gaat over waarvoor je de afgelopen jaren al dan niet in het politievizier bent gekomen.

Tegelijkertijd zal het niet-vragen ervan ook niet helpen om mensen uit het systeem te houden die we niet willen hebben. Het is met andere woorden een stapje in de goede richting, maar we moeten het niet overdrijven. Het is een drempeltje die we tot nu toe niet formeel kenden.’

Wildgroei

De verplichte VOG voor wethouders is een van de concrete acties die minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) wil nemen om problemen bij (vermeende) integriteitsovertredingen tegen te gaan. Verder wil zij, zo scheef zij maandag in een brief aan de Kamer, een basistoets integriteit ontwikkelen. Daarvoor gaan de handen bij de Wethoudersvereniging enthousiaster op elkaar. ‘Dat is ons uit het hart gegrepen.

We hebben daar in 2014 al om gevraagd, omdat we zagen dat er een wildgroei aan het ontstaan was en iedereen naar eigen goeddunken op integriteit toetste. Wij vinden dat kandidaat-wethouders moeten weten waarop ze getoetst worden.’

Zelfreinigend vermogen

Bij de politiek ligt het primaat om te beslissen wat er moet gebeuren als de kandidaat-wethouder geen VOG krijgt, of als er na de toets integriteitsrisico’s blijken te zijn, vindt Roerig. ‘Als beroepsvereniging vinden we dat de verantwoordelijkheid voor integriteit primair bij de persoon in kwestie en zijn politieke partij ligt. Daar moet hij ook blijven liggen’, aldus Roerig.

Hij wijst ook op het zelfreinigend vermogen van de lokale politiek dat, op een enkele uitzondering daargelaten, de afgelopen jaren prima heeft gewerkt. ‘Regelmatig worden wethouders naar huis gestuurd, al dan niet over integriteitskwesties, en zo hoort het ook te werken in de lokale democratie.’

Urgentie

‘We zijn hartstikke blij dat die brief er nu is en ook op het goede moment. Juist aan de vooravond van de komst van heel veel nieuwe raadsleden en nieuwe colleges is het heel belangrijk dat de minister laat zien dat ook bij haar de noodzaak en urgentie van goed en betrouwbaar bestuur als een paal boven water staat’, stelt Liesbeth Spies, voorzitter van het Nederlands Genoot van Burgemeesters (NGB) in een reactie.

Verscherpte screening

De verplichte VOG voor wethouders, de verscherpte screening van kandidaat-burgemeesters, waarnemend burgemeester en loco-burgemeesters; de NGB is er blij mee. ‘Daar hebben we als NGB eerder aandacht voor gevraagd.’

Lokale autonomie

‘Wat ik mooi vind in de brief is dat de minister heel erg op zoek is naar de juiste balans tussen wat je aan de lokale autonomie kunt laten en waar de minister gemeenten kan ondersteunen om dat goede en integere bestuur beter te faciliteren.’

Tanden

Het NGB pleitte eerder voor extra instrumenten voor burgemeesters om hun taak als hoeder van de bestuurlijke integriteit beter te kunnen waarmaken; ‘tanden om in te bijten’, zoals Spies het destijds noemde. In de brief van de minister staan daar nog geen concrete voorstellen voor in. ‘De minister geeft aan dat ze daarnaar op zoek wil.

Ze is bereid om een stap verder te zetten dan het wettelijk instrumentarium nu mogelijk maakt. Dat vind ik winst. Ze kondigt een nader onderzoek aan op welke wijze dit vorm moet krijgen, zoals bestuurlijk toezicht ter plaatse of versterking van de positie van de cdk. Ze reikt daar een aantal suggesties voor aan zonder dat ze daar nu al standpunten over inneemt. Dat kan ik ook nog wel billijken vanwege de zorgvuldigheid en de gesprekken die we met haar gaan voeren om die opties te verkennen.’

Niet ver genoeg

Gemeentekoepel VNG stemt op hoofdlijnen in met de plannen van de minister, zo stelt de VNG op haar site. Zij staat positief tegenover de aangekondigde maatregel dat wethouders straks – de Gemeentewet moet worden aangepast – verplicht worden om voor hun aantreden een VOG te overleggen. De koepel benadrukt dat burgemeesters meer bevoegdheden nodig hebben om bij integriteitskwesties te kunnen optreden.

De Algemene wet bestuursrecht en de Gemeentewet moeten zodanig worden aangepast, dat de positie van de burgemeester als hoeder van de integriteit binnen het lokaal bestuur daadwerkelijk wordt geregeld. De koepel wil daarover met de minister in gesprek.

Integere raadsleden

In tegenstelling tot wethouders, worden raadsleden niet verplicht om een VOG te overleggen. Een goed besluit van de minister, vindt Mark den Boer, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. ‘Een VOG-verplichting lijkt ons ook geen goed idee. Het beperkt het passief kiesrecht en biedt geen garantie voor integere raadsleden. Het is aan partijen om er goed op te letten wie zij op de lijst zetten’, zo laat hij desgevraagd in een schriftelijke reactie weten.

GERELATEERDE ARTIKELEN;

• 19-03-2018 Geen VOG-verplichting voor raadsleden

GEEN VOG-VERPLICHTING VOOR RAADSLEDEN

BB 19.03.2018 Raadsleden worden niet verplicht een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) te hebben. Wethouders worden daartoe wel verplicht. Er komt een basistoets integriteit. Mogelijk wordt de screening van burgemeesters verscherpt.

Dit zijn enkele maatregelen die minister Ollongren van Binnenlandse Zaken wil nemen om de lokale democratie te versterken en problemen bij (vermeende) integriteitsovertredingen tegen te gaan.

Schorsingsgronden

Een verplicht VOG voor raadsleden is in strijd met het passief kiesrecht, zo schrijft de minister in een maandag verstuurde Kamerbrief. Ollongren vindt het wel wenselijk dat politieke partijen aan kandidaatsraadsleden een VOG vragen. De minister gaat kijken of de schorsingsgronden voor raadsleden kunnen worden verruimd.

Nu kan een raadslid in bepaalde gevallen van belangenverstrengeling worden geschorst en uit zijn functie ontheven. Met de minister van Justitie en Veiligheid zal Ollongren bekijken of ontzetting uit het kiesrecht en verbod op uitoefenen van een bestuurlijke functie moeten worden verruimd.

Basistoets

Naast de VOG als benoembaarheidsvereiste voor wethouders in de wet in te passen, is Ollongren bezig met de ontwikkeling van een basistoets integriteit. De wens daartoe had ze al eerder uitgesproken. ‘Daarin worden onder meer de mogelijke belangen van de kandidaat transparant gemaakt en opgegeven opleidingen en diploma’s gecheckt.

Daarnaast is het van belang dat de procedure en rolverdeling rond risicoanalyse van kandidaat-bestuurders eenduidig en voor alle betrokkenen transparant is’, aldus de minister in haar Kamerbrief. ‘Een goede risicoanalyse kan beter eventuele kwetsbaarheden in beeld brengen; de uiteindelijke weging hiervan blijft dan een politiek oordeel.’

Screening

De minister gaat de screening van burgemeesters aanscherpen. Het is nog niet duidelijk op welke wijze dat gaat gebeuren. Mogelijk dat de vertrouwenscommissie vanuit de raad de basistoets integriteit bij kandidaat-burgemeesters uitvoert. Een ander idee is dat er een veiligheidsonderzoek wordt uitgevoerd. Dat kan als de functie van burgemeesters als vertrouwensfunctie wordt aangewezen.

Belangenverstrengeling

Om belangenverstrengeling door raadsleden tegen te gaan, worden de huidige wettelijke voorschriften verduidelijkt. In de Gemeentewet staat onder meer dat een raadslid niet mag stemmen over een kwestie waarbij hij persoonlijk betrokken is, maar dit en andere voorschriften leiden nog al eens tot onduidelijkheid, aldus de minister. ‘Ik kom met een wetsvoorstel om deze norm te verhelderen zodat toepasbaarheid ervan in de gemeentelijke praktijk effectiever wordt.’

Integriteitscommissie

Ollongren overweegt een wettelijke regeling waarin een gezaghebbende integriteitscommissie uitspraken kan doen in integriteitsconflicten bij wethoudersbenoemingen. ‘Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan het toekennen van een dergelijke taak aan de commissie voor de geloofsbrieven of aan een in te stellen bovenlokale integriteitscommissie.’

Mogelijk dat als ‘sluitstuk op het lokaal gevoerde proces’ de commissaris van de koning of de minister van BZK de bevoegdheid tot het geven van een bijzondere aanwijzing wordt toebedeeld.

Herverdelen raadszetels

Ollongren wil de mogelijkheid om zetels te herverdelen verruimen bij hardnekkige bestuurlijke conflicten. Raadszetels die door zo’n hardnekkig conflict onbezet blijven, zouden over andere partijen moeten kunnen worden verdeeld.

Daartoe moet de Kieswet worden aangepast. Om afsplitsingen van raadsfracties tegen te gaan, waardoor bestuurlijke problemen kunnen ontstaan, zouden gemeenten hun reglement van orde kunnen aanpassen. Daarover zal de minister met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten overleggen.

De oplossingsrichtingen zijn ook voor de provincies en waterschappen van toepassing.

GERELATEERDE ARTIKELEN

• 22-02-2018 Integriteitstoetsen moeten gestandaardiseerd
• 15-12-2017 ‘Geef burgemeesters tanden om te bijten’
• 13-12-2017 Geen extra instrumenten burgemeesters bij integriteitsrisico
• 13-12-2017 Burgemeester en CdK moeten benoeming wethouder kunnen blokkeren
• 10-11-2017 Ondermijning in kwart gemeenten

Ollongren wil strengere screening van wethouders: Verklaring omtrent gedrag en integriteitstoets verplicht

VK 19.03.2018 Minister Kajsa Ollongren wil wethouders strenger gaan screenen. De lokale bestuurders moeten verplicht een Verklaring omtrent gedrag (VOG) overleggen. Daarnaast komt het kabinet met een integriteitstoets voor wethouders.

Volgens de D66-minister gebeurt de screening van wethouders nu te gefragmenteerd. Ze wil dat er één standaardtoets komt. Ze gaat ook bekijken of ook de burgemeesters voor hun benoeming beter gescreend moeten worden.

Ollongren komt met de maatregelen op verzoek van de Tweede Kamer. Er zijn al langer zorgen dat criminele elementen makkelijk infiltreren in de lokale politiek.

Ollongren bekijkt daarnaast of er een scheidsrechter moeten komen die ‘aanhoudende integriteitsconflicten’ in gemeenten kan beslechten

Anders dan wethouders hoeven gemeenteraadsleden ook in de toekomst geen VOG te overleggen, zo staat in de Kamerbrief van de minister. Ollongren vindt dat in strijd met het ‘grondwettelijk verankerde passief kiesrecht’. Wel wil de bewindsvrouw duidelijkere regels om belangenverstrengeling te voorkomen. Gemeenteraadsleden mogen niet meestemmen bij zaken waar ze zelf bij betrokken zijn, maar volgens Ollongren zijn de voorschriften nu vaak voor meerdere uitleg vatbaar. Ze komt met nieuwe wetgeving.

Ollongren bekijkt daarnaast of er een scheidsrechter moeten komen die ‘aanhoudende integriteitsconflicten’ in gemeenten kan beslechten. De minister van Binnenlandse Zaken of de commissaris van de koning zou dan de macht krijgen om een wethouder via ‘een bijzondere aanwijzing’ uit zijn ambt te zetten.

Die laatste maatregel lijkt voort te komen uit een eerder conflict met de opspraak geraakte wethouder Jo Palmen in Brunssum. De burgemeester van Brunssum, de commissaris van de koning in Limburg én minister Ollongren vonden eerder dit jaar dat Palmen moest opstappen omdat hij een integriteitsrisico zou vormen. Maar de wethouder bleef gewoon zitten, ook omdat niemand de macht had om hem tot een vertrek te dwingen.

Het kabinet kan nu alleen een lokaal bestuur ontbinden en een regeringscommissaris aanstellen als sprake is van ‘algeheel disfunctioneren’. Dat paardenmiddel is voor het laatst in 1951 ingezet. Ollongren wil nu meer instrumenten om toch te kunnen ‘bemiddelen’ bij hoogoplopende conflicten, al blijft volgens haar de eerste verantwoordelijkheid bij de gemeenten zelf liggen.

Als het aan de minister ligt, komt er ‘een gezaghebbende integriteitscommissie’ die de burgemeester gaat bijstaan als hij problemen signaleert. Ze wil ook dat de commissaris van de koning meer middelen krijgt om te interveniëren. Hij zou de bevoegdheid moeten krijgen om raadsvergaderingen bij te wonen of gemeentedocumenten in te zien.

In het uiterste geval zou de commissaris van de koning of de minister een wethouder uit zijn ambt kunnen zetten. Ollongren zegt wel eerst nog te willen verkennen of zo’n machtsmiddel ‘wenselijk’ is.

Steekpenningen, witwassen, bedreiging: de onderwereld infiltreert in de gemeente;

Erik Varekamp

Gemeentebesturen hebben te maken met infiltratie door de onderwereld. De bestuurlijke en juridische middelen om dat tegen te gaan, zijn beperkt. Alertheid is nu het magische woord.

Dossier: hoe onder- en bovenwereld met elkaar versmelten
Criminelen infiltreren in gemeenteraden en delen de lakens uit in buurten of branches. Bestuurders kijken weg; een aantal zet zich schrap. Journalist Jan Tromp ondernam een speurtocht door de wereld van de ondermijning. Lees hier alle stukken terug die hij erover schreef.

Volg en lees meer over:  CRIMINALITEIT   MENS & MAATSCHAPPIJ   POLITIEK   NEDERLAND

Kabinet wil integriteitstoets voor nieuwe bestuurders

NU 19.03.2018 Kandidaat-wethouders moeten in de toekomst verplicht een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) overleggen. Ook moeten zij een integriteitstoets afnemen. Dat staat in een brief die minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) maandag naar de Kamer stuurt.

De nieuwe basistoets integriteit moet voorkomen dat criminelen in de politiek infiltreren. In de toets wordt onderzocht of kandidaat-bestuurders gevoelig zijn voor corruptie en of er belangenverstrengeling in het spel is.

Kandidaten voor een wethouderspost leveren nu op vrijwillige basis een VOG. Ollongren wil de Gemeentewet veranderen zodat dat verplicht wordt.

Ook wordt onderzocht of de minister van Binnenlandse Zaken zich in de toekomst mag bemoeien met benoemingen als er twijfel is over de integriteit van kandidaat-wethouders.

Strafbare feiten

Wie voor een bepaalde baan solliciteert, moet een Verklaring Omtrent Gedrag overleggen. Deze kan worden aangevraagd bij de gemeente en wordt afgegeven als iemand geen strafblad heeft, of geen strafbare feiten heeft gepleegd dat relevant is voor de functie in kwestie.

Het gaat dan bijvoorbeeld om beroepen waarvoor met kinderen moet worden gewerkt, zoals docent of zwemleraar. Ook moeten mensen die lid willen worden van een schietvereniging een VOG overleggen voordat zij zich kunnen aanmelden.

Zie ook: Dit moet je weten voordat je woensdag gaat stemmen

Lees meer over: Gemeenteraadsverkiezingen 2018 Kajsa Ollongren

Integriteitstoets voor kandidaat-wethouder

Telegraaf 19.03.2018 Er komt een landelijke integriteitstoets voor kandidaat-wethouders. Ook moeten zij in de toekomst verplicht een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overleggen.

Deze maatregelen zijn bedoeld om de integriteit van het lokaal bestuur te versterken en moeten aanhoudende bestuurlijke problemen bij gemeenten tegengaan. Het is volgens de minister in de eerste plaats aan gemeenten om deze problemen op te lossen. Zij wil die daarom extra instrumenten geven. Als gemeenten er zelf niet uitkomen is er een rol voor provincie of kabinet.

De maatregelen zijn niet op tijd klaar voor de benoeming van nieuwe wethouders na de verkiezingen van woensdag, zegt minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). Maar gemeenten kunnen er ,,wel vast rekening mee houden”.

De nieuwe basistoets integriteit moet voorkomen dat criminelen in de politiek infiltreren. Met de toets wordt onderzocht of kandidaat-bestuurders gevoelig zijn voor corruptie en of er belangenverstrengeling in het spel is.

Mag burgemeester ingrijpen?

De burgemeester moet meer macht krijgen bij integriteitskwesties, vindt Ollongren. Met gemeenten zal worden overlegd over de bevoegdheden die de burgemeester in dergelijke zaken moet krijgen. De screening van burgemeesters wordt ook aangescherpt. Een optie is dat ook op kandidaat-burgemeesters de basistoets wordt toegepast.

Om de stabiliteit van gemeenteraden te bevorderen, wordt gekeken of afsplitsingen van raadsfracties kunnen worden ontmoedigd.

Als bestuurlijke of integriteitsproblemen het gemeentebestuur boven het hoofd groeien, kan hulp van buiten worden gezocht. Daarom gaat Ollongren kijken of de rol van de commissaris van de Koning kan worden versterkt in deze kwesties. Daarnaast wordt onderzocht of de minister van Binnenlandse Zaken zich in de toekomst mag bemoeien met benoemingen als er twijfel is over de integriteit van kandidaat-wethouders.

De Wethoudersvereniging juicht de maatregelen toe, zegt directeur Ton Roerig. ,,Beter laat dan nooit. Wij hebben hier vier jaar geleden al voor gepleit. Wel moet er goed gekeken worden naar de manier waarop gescreend gaat worden. Wij zijn voorstander van uniformiteit.”

Kabinet wil strengere screening kandidaat-bestuurders

NOS 19.03.2018 Er komt een integriteitstoets voor bestuurders. Wethouders moeten in de toekomst allemaal verplicht een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) hebben. En er wordt onderzocht of burgemeesters scherper in de gaten gehouden kunnen worden.

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft een plan gepresenteerd om de integriteit van het lokale bestuur te versterken. “We verwachten onkreukbare bestuurders”, zei de minister op een persconferentie.
De invoering van de maatregel moet voorkomen dat gemeenten verschillend over integriteit denken. “Het is een lat waar je allemaal overheen moet.”

Een Verklaring Omtrent het Gedrag is nu nog een kwestie van vrijwilligheid bij kandidaten voor een wethouderspost. Ollongren: “Nu wordt bij elke nieuwe wethouder bekeken of er sprake is van een veroordeling, een fraudezaak of belangenverstrengeling.”

Vriendjespolitiek

De afgelopen tijd kwamen steeds vaker gemeenten in opspraak door dubieuze praktijken van lokale politici. Bestuurders werden verdacht van belangenverstrengeling, vriendjespolitiek of verkeerd declaratiegedrag. Het gaat bijvoorbeeld om het afgeven van een bouwvergunning of het hebben van banden met projectontwikkelaars.

De nieuwe landelijke integriteitstoets moet ook voorkomen dat criminelen in de politiek infiltreren.

Een aantal burgemeesters en commissaris van de koning Remkes hebben eerder gepleit voor een verplichte VOG bij kandidaat-raadsleden. Ollongren doet dat niet, omdat het grondwettelijk lastig is vanwege de inperking van het passief kiesrecht. Ze hoopt wel dat politieke partijen een VOG vragen op het moment dat een aspirant-politicus zich meldt bij het partijbureau. Sommige partijen doen dit al. “Ik vind dat een wenselijke praktijk”, schijft ze in de brief.

Over de screening van burgemeesters is nog niet veel bekend. De minister komt nog voor de zomer met uitgewerkte plannen.

Aan de slag

Het kabinet komt bewust voor de gemeenteraadsverkiezingen met het voorstel om de lokale bestuurders beter te screenen. De plannen moeten nog door de Tweede Kamer worden aangenomen, maar Ollongren hoopt wel dat de bestuurders er al mee aan de slag gaan.

“We staan aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen ik hoop dat de bestuurders er bij de collegevorming straks al rekening mee houden.”

BEKIJK OOK;

Burgemeesters willen vog verplichten voor alle raadsleden

Wethouder Palmen: rapport bevestigt dat ik integer was

‘Meer screening in lokale politiek om criminelen te weren’

Ollongren wil integriteitseis lokaal bestuur: zege of bemoeizucht?

Elsevier 19.03.2018 Minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) wil hogere eisen stellen aan de integriteit van nieuwe wethouders, die na de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart worden benoemd. Een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) moet verplicht worden, en wethouders moeten voldoen aan een checklist. Noodzakelijk instrument in de strijd tegen corruptie, of een motie van wantrouwen tegen de lokale democratie?

Het doel van de maatregel is om ervoor te zorgen dat criminelen zich geen toegang verschaffen tot lokaal bestuur, belangenverstrengeling te voorkomen en het vertrouwen van de burger in de lokale democratie niet te schaden. De wethouder moet van onbesproken gedrag zijn. ‘Een beetje transparantie bestaat niet,’ benadrukt een woordvoerder van Binnenlandse Zaken tegen Elsevier Weekblad.

Liever lokaal dan nationaal: wat betekent deze ontwikkeling?

Hiervoor moet de gemeentewet worden gewijzigd: bij de aankomende gemeenteraadsverkiezingen is een Verklaring Omtrent Gedrag nog niet verplicht. Maar het wordt wel van aankomende bestuurders verwacht. De Tweede Kamer moet besluiten of de VOG verplicht wordt.

‘Elke schending is er één te veel’

De insteek van het ministerie van Binnenlandse Zaken is helder: voorkomen is beter dan genezen, zeker bij de integriteit van bestuurders. Volgens een woordvoerder van het ministerie zijn deze afspraken gemaakt in samenspraak  met ‘het veld’. Daarmee worden gemeenten en provincies bedoeld. ‘Elke schending van de integriteit in de gemeentepolitiek is er één te veel: dat schaadt namelijk het vertrouwen in de politiek. Daarom moeten we het lokale bestuur helpen.

Nu lopen de normen binnen verschillende gemeenten uiteen, een verplichte VOG voor bestuurders moet daar verandering in scheppen. Opmerkelijk, want de gemeenteraad wordt gekozen om het lokaal bestuur te controleren. Nu gaat het ministerie criteria bepalen voor de aanstelling van wethouders.

45 vragen over lokale verkiezingen

De Kamer heeft een uitgebreide checklist gekregen van het ministerie, waar kandidaat bestuurders op getoetst moeten worden. De lijst is omvangrijk. Er wordt onder meer gecontroleerd op de juistheid van het behaalde diploma, de vraag of een wethouder een BKR-registratie heeft, in eerdere functies veel declareerde, en of de kandidaat bestuurder zich weleens onthouden heeft van stemming.

‘Beslissing moet bij gemeenteraad blijven’

Martijn Bolkestein schreef met emeritus hoogleraar politieke theorie Meindert Fennema het boek Dorpspolitiek. Hij juicht de hulp van de gemeenten bij onderzoek naar integriteit van lokale bestuurders toe, ‘maar de beslissing of een wethouder voldoende integer zou zijn, moet wel bij de gemeenteraad liggen.’

‘Frappant dat juist een D66-minister voorstelt een dergelijke inbreuk te maken op de lokale democratische autonomie,’ zegt Bolkestein, ‘De lokale democratie verdient juist versteviging.’

Geerten Waling is het daarmee eens. Met Wim Voermans schreef hij het boek Gemeente in de genen, ook over lokale democratie: ‘Dit ziet er uit als een motie van wantrouwen richting lokale democratie. De controlerende bevoegdheid van de gemeenteraad wordt zo buitenspel gezet. Ik begrijp niet welk probleem dit oplost. Als er iets strafbaars gebeurt, kan het Openbaar Ministerie vervolgen, en de raad kan een wethouder naar huis sturen.’

  Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.

Minister Ollongren versterkt integriteitsbeleid lokaal bestuur

RO 19.03.2018 Er komt een ‘basistoets integriteit’ voor bestuurders. Wethouders worden verplicht een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) te hebben. En er wordt onderzocht of de screening van burgemeesters verscherpt kan worden.

Deze en andere maatregelen hebben tot doel de lokale democratie te versterken, en aanhoudende bestuurlijke problemen tegen te gaan. Dat heeft de ministerraad besloten op voordracht van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Dat schrijft de minister vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

Scherpere screening

Het is allereerst aan gemeenten om bestuurlijke problemen of integriteitskwesties op te lossen. Dat hoort bij onze gedecentraliseerde eenheidsstaat en daar zetten lokale volksvertegenwoordigers en bestuurders zich ook vol voor in. Maar vanuit het Rijk kan, samen met landelijke en lokale partners, wel versterkt worden wat gemeenten al zelf kunnen doen.

Een ‘escalatieladder’ moet lokale politici helpen bij bepaalde problemen hulp in te schakelen. Om een integer bestuur verder te bevorderen zal Ollongren de Gemeentewet aanpassen om het overleggen van een VOG tot een benoemingsvereiste voor wethouders te maken. Er komt ook een ‘basistoets integriteit’, omdat momenteel risicoanalyses volgens verschillende standaarden worden uitgevoerd.

Een goede risicoanalyse kan beter eventuele kwetsbaarheden in beeld brengen; de uiteindelijke weging hiervan blijft dan een politieke oordeel. De minister kijkt ook naar de mogelijkheid om de screening van burgemeesters te verscherpen.

Een verplicht VOG voor raadsleden acht de minister in strijd met het grondwettelijk verankerde passief kiesrecht. Ollongren vindt het ook belangrijk dat politieke partijen hier zelf op toe zien.

Tegengaan belangenverstrengeling

Een raadslid mag niet stemmen over een kwestie waarbij hij persoonlijk betrokken is. Toch leidt deze, en andere voorschriften die belangenverstrengeling moeten tegen gaan, in de praktijk soms tot onduidelijkheid. Mede door uiteenlopende rechterlijke uitspraken. Daarom zal het kabinet met een wetsvoorstel komen om deze norm te verhelderen, en beter toepasbaar te maken door gemeenten.

Een wethouder kan nu al ontslagen worden door de gemeenteraad om politieke redenen, bijvoorbeeld vanwege zijn aandeel in een bestuurlijk conflict of bij verdenking van een strafbaar feit. Een raadslid kan in bepaalde situaties van belangenverstrengeling worden geschorst en uit zijn functie worden ontheven.

Minister Ollongren zal onderzoeken of er meer gronden zijn voor schorsing. Met de minister van Justitie en Veiligheid zal ze bekijken of ontzetting uit het kiesrecht en verbod op uitoefenen van een bestuurlijke functie verruimd moeten worden.

Bestuurlijk toezicht

Een gezaghebbende integriteitscommissie kan burgemeesters ondersteunen bij zijn wettelijke taak om bestuurlijke integriteit in de gemeente te bevorderen. Hun gezaghebbende uitspraak zou langslepende discussies kunnen voorkomen. Ook zal Ollongren met commissarissen van de Koning overleggen hoe hun rol bij de aanpak van bestuurlijke problemen versterkt kan worden.

Bijvoorbeeld door het wettelijk verankeren van hun opdracht aan een waarnemend burgemeester, of het mogen bijwonen van collegevergaderingen en inzien van gemeentelijke documenten.

De benoeming van een wethouder is een autonome taak van de gemeenteraad. Geschillen kunnen echter hoog oplopen als er bij een benoeming sprake is van integriteitsconflicten. Ollongren onderzoekt daarom of de commissaris van de Koning of de minister van BZK een rol hierin kunnen spelen, met als doel het geschil effectief op te lossen.

Gemeenten zijn er namelijk voor hun inwoners. Een integer en stabiel bestuur is effectiever en efficiënter in staat om de taken uit te voeren en diensten te leveren waar hun inwoners recht op hebben. Het kabinet wil het lokaal bestuur daarbij ondersteunen.

Documenten;

Kamerbrief over versterking integriteit lokaal bestuur en aanpak aanhoudende bestuurlijke problemen bij gemeenten

Zie ook;

• Gemeenten
• Kwaliteit en integriteit overheidsinstanties
• Politieke ambtsdragers

Strijd tegen corruptie: wethouder wordt strenger gescreend

AD 19.03.2018 Kandidaat-wethouders worden in de toekomst veel strenger gescreend. Als ze geen Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) kunnen inleveren, mogen ze niet meer aan de slag. Ook moeten ze slagen voor een nieuwe ‘basistoets integriteit’.

Dat staat in een brief die minister Ollongren van Binnenlandse Zaken vandaag naar de Tweede Kamer stuurt. ,,Integriteitschendingen eisen hun tol”, schrijft de minister. ,,Burgers verwachten terecht dat politici het algemeen belang dienen. Daarom geldt dat het handelen van politieke ambtsdragers smetteloos dient te zijn.”

Ollongren gaat de gemeentewet veranderen waardoor kandidaat-wethouders straks verplicht zijn om een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) in te leveren. Dat gebeurt nu alleen op vrijwillige basis. In 2011 wilde oud-minister Piet Hein Donner de VOG voor wethouders nog niet verplichten, omdat het ‘geen garantie betekent voor bestuurlijke integriteit’.

Belangenverstrengeling

Daarom komt er nu ook een landelijke ‘basistoets integriteit’: een risicoanalyse van een kandidaat-bestuurder. Daarbij worden kwetsbaarheden in beeld gebracht, zoals het risico op belangenverstrengeling of gevoeligheid voor corruptie. De hoop is dat op die manier criminele infiltratie in het lokale bestuur kan worden voorkomen.

Veel gemeenten – onder meer in Limburg – schakelen nu al bureaus in om hun wethouderskandidaten te screenen. ,,Veelal worden marktpartijen ingeschakeld die eigen standaarden hanteren en niet altijd beschikken over een vergunning”, stelt Ollongren. Daarom komt er nu een landelijke integriteitstoets die voor iedereen hetzelfde is.

Bemoeienis minister

Bij twijfel over de integriteit van een kandidaat-wethouder is het nu aan de gemeenteraad om de knoop door te hakken over een benoeming. Ollongren laat onderzoeken of de minister van Binnenlandse Zaken zich er in zo’n geval ook mee mag bemoeien.

Opvallend, omdat Ollongren vorig jaar een oproep deed aan de Brunssumse wethouder Jo Palmen om op te stappen vanwege mogelijke belangenverstrengeling. Vorige maand bleek, na onderzoek, dat Palmen toch ‘geen ernstig risico’ was en dat Ollongren te snel was met haar oordeel.

Dagblad de Limburger meldde zaterdag dat de Commissarissen van de Koning in het plan van Ollongren meer macht krijgen om in te grijpen bij gemeentebesturen. Die mogen straks in door conflicten geplaagde gemeenten als toezichthouder stukken inzien, maar ook vergaderingen van het college en de gemeenteraad bijwonen.