Geen terugkeer naar CDA: ‘Boek is en blijft dicht’, aldus Pieter Omtzigt
Pieter Omtzigtkeert niet terug naar zijn oude partij, het CDA. Dat schrijft hij naar aanleiding van een bericht van het AD afgelopen zaterdag 29.07.2023.
Volgens deze krant heeft de partijleiding afgelopen woensdag een brief gestuurd aan Omtzigt. Daarin werd hij gevraagd om in gesprek te gaan over een samenwerking met het CDA en over een eventuele terugkeer. Maar Omtzigt gaat daar dus niet op in.
“Het boek bij het CDA is dicht, zoals vaker gezegd, en blijft dicht”, zegt zijn woordvoerder. Omtzigt voegt daar op Twitter aan toe: “Maar natuurlijk blijf ik graag met alle partijen samenwerken om mijn ideeën en idealen voor Nederland te verwezenlijken.”
Het CDA zou Omtzigt niet op het oog hebben als partijleider, al wordt daar in de brief ook niet specifiek over gesproken. Eerder zette RTL Nieuws de belangrijkste kanshebbers voor die functie op een rijtje.
Politiek verslaggever Xander van de Wulp:
“Het CDA zit in een moeilijke positie. De partij zat niet te wachten op nieuwe verkiezingen en heeft na het vertrek van Hoekstra ook nog geen nieuwe lijsttrekker gevonden. Al sinds het vertrek van Omtzigt en zeker sinds de Statenverkiezingen van maart, toen BBB won en het CDA een pijnlijke nederlaag leed, is de partij eigenlijk in een ‘doodsstrijd’ verwikkeld.”
“Een nieuwe nederlaag bij de verkiezingen van 22 november lijkt nauwelijks te voorkomen. In een poging er toch het beste uit te halen is het niet onlogisch dat de CDA-voorzitter er alles aan doet om op welke manier dan ook de samenwerking te zoeken met de populaire Omtzigt. Een nieuwe lijsttrekker is er sowieso bij gebaat dat er samen met Omtzigt een streep onder het verleden wordt gezet.”
Een woordvoerder van het partijbestuur van het CDA zegt niets toe te voegen te hebben aan wat er eerder is gezegd over de kwestie. “De deur staat voor Pieter altijd open.” De partij wil graag een streep onder het verleden zetten en kijken of samenwerking mogelijk is, omdat CDA en Omtzigt grotendeels hetzelfde gedachtengoed hebben.
Functie elders
Binnenkort wil Omtzigt bekendmaken hoe hij zijn politieke toekomst voor zich ziet. Aansluiten bij een bestaande partij ligt daarbij niet voor de hand. Mogelijk begint hij een eigen partij. Het kan ook dat hij de Haagse politiek vaarwel zegt.
Omtzigt gooide eerder al de deur dicht naar het CDA. “Ik heb nog steeds de idealen waarvoor ik gekozen ben. En daarmee kan ik, helaas, niet anders dan alleen verder gaan. Het is niet een keuze die ik makkelijk heb gemaakt, ik heb er lang tegenaan gehikt”, zei hij toen.
Omtzigt was tot juni 2021 Kamerlid namens het CDA. Hij stapte op vanwege de manier waarop hij door zijn partij was behandeld, Door zijn zelfstandige optreden lag hij slecht in de fractie, hij zou zijn uitgemaakt voor “gestoord” en “labiel”.
In het vorige kabinet (met het CDA) kwam hij regelmatig ter sprake. In de formatie van het kabinet-Rutte IV werd er zelfs gesproken over een ‘functie elders’ voor Omtzigt. Sinds zijn vertrek uit de CDA-fractie is hij onafhankelijk Kamerlid.
Omtzigt: meer tijd nodig voor besluit over politieke toekomst
Pieter Omtzigt maakt voorlopig nog niets bekend over zijn politieke toekomst. Dat schrijft hij vanavond op X, het voormalige Twitter. “Het nemen van een doordacht besluit en uitstippelen van een pad kost meer tijd dan gedacht”, laat het Kamerlid weten.
Half juli gaf Omtzigt, momenteel onafhankelijk lid van de Tweede Kamer, al aan nog enkele weken nodig te hebben om te bepalen of hij een eigen partij opricht, zich aansluit bij een andere partij of uit de politiek stapt. Dat besluit schuift hij nu voor zich uit tot na de zomervakantie, blijkt uit zijn tweet.
De Volkskrant schrijft vanavond dat het populaire Kamerlid al enkele maanden bezig is met het oprichten van zijn eigen politieke partij. De krant meldt dat hij met een groepje van vijf “politieke vrienden” aan zijn eigen beweging werkt. Zo zou er al een verkiezingsprogramma op hoofdpunten in de maak zijn.
Vanwege de hooggespannen verwachtingen zou Omtzigt momenteel veel druk ervaren. Het Kamerlid heeft een grote achterban en wordt gezien als een (potentieel) stemmenkanon. Twee jaar geleden haalde hij als CDA-kandidaat ruim 342.000 voorkeursstemmen, goed voor zo’n vijf zetels.
Afgelopen weekend sloot Omtzigt een terugkeer naar zijn oude partij, het CDA, publiekelijk uit. Vorige maand liet hij weten zich bovendien niet bij de BBB te zullen aansluiten.
Interne memo
Omtzigt was tot juni 2021 Kamerlid namens het CDA. Hij stapte uit de partij vanwege onder meer onenigheid met de partijtop, die hem bewust op een zijspoor gezet zou hebben. Ook kwam uit een interne memo naar voren dat hij door partijgenoten is geschoffeerd en uitgescholden.
In 2021 kreeg hij een burn-out na alle ophef rond zijn persoon en de ‘functie elders-kwestie’. In juni zei Omtzigt dat zijn terugkeer naar de Tweede Kamer hem zwaar viel.
twijfeld toenemen.
RECONSTRUCTIE
Bijna twintig jaar lang was Pieter Omtzigt een buitenbeentje. Nu is hij ‘kingmaker’ in de formatie. Dit weekeinde kan hij bepalen of een kabinet met de PVV mogelijk is. Omtzigt mag dan overkomen als de uitdager van buiten; weinig politici zijn zo doorgewinterd. Hoe ontwikkelde de parlementaire pitbull zich tot machtsfactor? Over de lange mars van de marge naar de top.
Onder luid applaus loopt Pieter Omtzigt de fractiekamer van Nieuw Sociaal Contract binnen op de dag na de verkiezingen. Hij glundert van oor tot oor. De negentien andere kandidaat-Kamerleden kijken bewonderend, nemen ieder woord gebiologeerd op. Het is gelukt, Omtzigt katapulteert zijn partij met twintig Kamerleden het parlement in, NSC is de vierde partij van het land en sleutelspeler in de formatie. ,,Wie had dat gedacht drie maanden geleden, dat we zo relevant zouden worden’’, zegt Omtzigt.
Zijn vertrouweling en secondant Nicolien van Vroonhoven geeft hem een pakje. Daaruit komt een voorzittershamer. Jarenlang zag Omtzigt hoe CDA-leiders die hanteerden – van Verhagen tot Buma en Heerma. Nu is het zíjn beurt.
De rooms-katholieke Pieter (Herman) Omtzigt (1974) wordt lid van het CDA omdat die partij ervoor pleit om de VUT af te schaffen, het vervroegd pensioen. Het pensioenstelsel is niet houdbaar met die VUT, redeneert de gepromoveerde econometrist die in Italië, Engeland en Denemarken studeerde. Toenmalig CDA-partijvoorzitter Marnix van Rij ontmoet in 2000 de ‘briljante’ Omtzigt bij een spreekbeurt in Nijverdal. ,,Er was meteen een klik”, zegt Van Rij. ,,Het was een leuk gesprek, het werd meteen inhoudelijk.”
Daarna komt Omtzigt in contact met CDA-Kamerleden Jan Peter Balkenende en Nicolien van Vroonhoven (tegenwoordig zijn rechterhand). Het zijn de jaren van Paars, het CDA zit in de oppositie. Het politieke vuurtje is ontbrand en in 2003 schrijft Omtzigt op de allerlaatste dag voor de sluitingstermijn een sollicitatiebrief voor een plek op de lijst. Omtzigt meldt dat tegen de stroom in roeien hem wel bevalt.
Hij krijgt plek 51, niet verkiesbaar. Als CDA-Kamerleden doorschuiven naar het kabinet, komt de eigenzinnige Enschedeër in 2003 alsnog in de Tweede Kamer. Hij heeft een fascinatie voor pensioenen, tot verbazing van fractie-mentor Wim van de Camp, schrijft Omtzigt in zijn boek Een Nieuw Sociaal Contract (2020): ‘Hij zei ‘pensioenwoordvoerder, ben je soms gek geworden?’ Het gaat om de allergrootste pot geld, maar kennelijk vond niemand het politiek relevant. Ik wel’. De eerste jaren in de Tweede Kamer houdt Omtzigt zich dus bezig met pensioenen, gezinsbeleid en het lot van christenen in het Midden-Oosten.
Het CDA maakt snel kennis met de rücksichtslose methode-Omtzigt. Het jonge Kamerlid ageert in 2004 fel tegen de riante VUT-regelingen bij De Nederlandsche Bank, tot frustratie van de president van DNB Nout Wellink: ‘Ik wist toen niet van welke partij hij was, dat bleek dus het CDA te zijn’, schrijft Omtzigt. Het imago van luis in de pels krijgt vorm.
Na de kabinetten Balkenende volgen roerige jaren voor het CDA, eerst als juniorpartner in het gedoogkabinet met de PVV. Omtzigt staat in 2010 op plek 29. Het CDA krijgt flinke klappen en de jonge pensioenexpert belandt in de wachtkamer. Als het CDA gaat regeren, komt hij alsnog in de fractie. Wel zit hij in zijn maag met de samenwerking met de PVV, vanwege ‘de rechtsstatelijkheid’, hetzelfde argument dat hij deze campagne noemt als bezwaar tegen samenwerken met Wilders. Al stemt Omtzigt zelf tijdens het beruchte CDA-congres in 2010 uiteindelijk vóór samenwerking, vertelde hij afgelopen week tegen de pers.
Als de gedoogcoalitie in 2012 klapt, schoont het CDA de lijst op. Omtzigt krijgt geen plek, het zal een waterscheiding worden in zijn loopbaan en leven. Oud-voorzitter Van Rij: ,,Ik heb drie kwartier gebeld met Pieter, hij zat in zak en as. Ik steunde hem, zei dat hij een persoonlijke campagne moest gaan voeren, terug knokken.’’
Na overleg probeert Omtzigt alsnog op de lijst te komen. Hij krijgt plaats 39, totaal onverkiesbaar. Maar met ruim 36.000 voorkeursstemmen schopt hij het in 2012 alsnog tot de CDA-fractie. ‘Vanaf dat moment ben ik dus mijn mandaat bij de kiezer gaan halen’. De partij komt op het tweede plan.
Omtzigt ontwikkelt zich verder, het CDA zit in de oppositie van 2012 tot 2017 en dat biedt hem meer speelruimte. Hij bijt zich vast in ‘niche-dossiers’, soms met groot effect.
Hij wilde vaak te veel tegelijk, de diepte in, aldus Marnix van Rij , Oud-partijvoorzitter CDA
Maar lang niet alles wat Omtzigt aanraakt, verandert in goud. In 2017 gaat het mis als hij een blunder begaat in het MH17-dossier. Collega’s zien een monomaan en geniaal Kamerlid dat het lastig vindt om te doseren. Van Rij: ,,Hij wilde vaak te veel tegelijk, de diepte in. Hij had natuurlijk een enorme drive en kennis, en ja: een ongelooflijk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel. Pieter kan totaal niet tegen het machtswoord of het autoriteitsargument.”
Daarom zijn de beginjaren onder CDA-fractieleider Maxime Verhagen ook zwaar voor hem. Ook diens opvolger Sybrand Buma worstelt met Omtzigt, weet Wim van de Camp. ,,Als je fractievoorzitter bent en je hebt een collega die beter is, moet je een modus vivendi vinden.’’
Als het CDA in 2017 toetreedt tot de regering grijpt Omtzigt weer een hoofdprijs mis. In het kabinet wil hij niet, maar de fractie maakt hem ook geen financieel woordvoerder, terwijl hij dat op basis van zijn kennis, kunde en ervaring wel zou verdienen. Het fractiebestuur wordt hem ook niet toevertrouwd.
CDA’ers maken zich wel zorgen over de werklust: doe het rustiger aan, zeggen ze. Op de ministeries worden de reeksen Kamervragen van Omtzigt gevreesd.
2019 – 2021: Toeslagenschandaal, burn-out, breuk
Als Omtzigt zich vanaf 2019 vastbijt in de Toeslagenaffaire, wordt de verhouding met het CDA echt onhoudbaar. Er komt veel samen in die jaren: Omtzigt maakt zich druk om het Toeslagenschandaal, vuurt vraag na vraag af, maar stuit steeds op weerstand.
Hij wordt ‘gesensibiliseerd’ door eigen ministers. Ingewijden melden dat dit ‘niet zachtzinnig’ gebeurt. CDA’ers menen dat hij spoken ziet, in een tunnelvisie zit. Omtzigt zelf loopt op zijn tandvlees, CDA’ers zien hoe het Kamerlid in woede ontvlamt of in tranen uitbarst.
Als het CDA in 2020 een lijsttrekker zoekt voor de verkiezingen van 2021 lijkt de boel nog wel bij elkaar te houden. Omtzigt hoopt dat Wopke Hoekstra het gaat doen, maar die noemt zichzelf meer ‘bestuurder dan politicus’ en bedankt. Als minister Hugo de Jonge zijn vinger opsteekt, denkt Omtzigt: dat is niet mijn ideale kandidaat. En dus werpt ook Omtzigt zich in de strijd. Opnieuw op het allerlaatste moment meldt hij zich aan. Hij verliest nipt.
Daarna groeien het CDA en Omtzigt snel uiteen. De Jonge gooit in de coronawinter van 2020 het bijltje erbij neer, Omtzigt zou de logische opvolger zijn, maar ‘verzilvert die positie niet’, zegt Van Rij. ,,Hij was nummer twee, hij had het eerste recht, maar hij deed het niet. Waarom weet ik niet.” Het publiek ziet in december 2020 dat Omtzigt voor de deur bij Wopke Hoekstra in Bussum zegt dat het een goed idee is als Hoekstra lijsttrekker wordt.
De maanden daarna gaat het echt mis tussen Omtzigt en het CDA. Het Kamerlid raakt in 2021 overspannen. Als het tijdens de formatie over een ‘functie elders’ voor Omtzigt gaat en hij zelf zijn grieven in een tientallen pagina’s lange memo opschrijft, leidt het in juni 2021 tot een breuk.
Van Rij functioneert in die periode als interim-partijvoorzitter en spreekt vaak met Omtzigt en diens echtgenote Koc over de toekomst. ,,Ik weet nog dat ik met Pieter op een zondagmiddag in mei langs de Amstel in Amsterdam wandelde, we hadden een goed gesprek. We bespraken van alles, maar ik zei ook: Pieter, er is ook een optie dat je uit het CDA gaat. Dat is niet mijn voorkeur, maar ik verplaats me in jou. Toen leek hij aangenaam verrast. Hij zei: meen je dat? Ik zei: tuurlijk, ik ben er niet om jou te vertellen wat je moet doen.”
2021- 2023: Zoete wraak, de comeback
De breuk is volgens diverse betrokkenen een onvermijdelijk slotstuk. Op de achtergrond wordt er al snel gewerkt aan de opbouw van een beweging. Geestverwanten melden zich, denken mee, er wordt een financiële stichting opgericht, er zijn denktanks. Omtzigt stort zich met volle overgave op zijn werk als afgesplitst solo-Kamerlid. Met een klein clubje getrouwen kiest Omtzigt zijn dossiers en maakt hij het ministers nog altijd lastig met vragen, moties en amendementen.
Gestaag boetseert hij aan een profiel als parlementariër die het stelsel van macht en tegenmacht wil herstellen. En uiteindelijk richt hij een partij op. De zomer van 2023 is het voortdurend wachten op De Aankondiging: doet-ie het of doet-ie het niet, vragen journalisten eerst over het oprichten van de partij, daarna over het premierschap. Omtzigt weifelt, dubt. Niet per se uit strategische overwegingen, zeggen ze bij NSC. Intimi weten: ,,Pieter denkt altijd na”, zegt Van Rij. ,,Hij wikt, weegt, dan wel, misschien ook niet.”
Tegen de stroom in, zo belandde de buitenstaander van weleer uiteindelijk met twintig zetels in de Tweede Kamer. Nu zit Omtzigt in de regiekamer van de nieuwe coalitie. En niemand weet waar dit avontuur eindigt.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 