Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil enkele van de eigen bestuursleden kwijt en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november 2018.
Telegraaf 15.11.2018
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten. Om welke leden het gaat is niet bekend..
In de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering wordt gemeld dat het met het oog op de komende verkiezingen van groot belang is dat alle geledingen van 50PLUS ,,eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen.” Het hoofdbestuur ,,moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er ,,in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
AD 30.11.2018
Spanningen
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen. In mei stapten zeven van de acht bestuursleden nog op na een conflict over de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van Jan Zoetelief, destijds de voorzitter. Diezelfde maand mondde een ledenvergadering van de Overijsselse afdeling in Deventer uit in een vechtpartij.
Vorig jaar kwam de partijtop nog hevig onder vuur te liggen omdat een klein groepje alle beslissingen nam en te weinig zou luisteren naar de leden.
AD 29.11.2018
Weer gedonder bij 50Plus
50Plus stopt de samenwerking met het eigen wetenschappelijke bureau dat onderzoeken voor de partij uitvoert. Dat schrijft de Volkskrant op basis van een brief die de krant in handen heeft. Zowel het wetenschappelijke bureau als Geert Dales, voorzitter van 50Plus, hebben het nieuws in de krant bevestigd.
Richard de Mulder, de directeur van de denktank, zegt tegen de krant dat Dales de samenwerking op wil zeggen, omdat de onderzoeken te onafhankelijk zijn. Zo kwam er veel kritiek op het onderzoek na de verkiezingen in 2017.
Volgens dat onderzoek, dat NRC naar buiten bracht, waren de verkiezingen slecht verlopen door enorme chaos en gebrek aan professionaliteit binnen de partij.
AD 29.08.2018
Onenigheid over de onderzoeken
De Mulder zegt in de krant dat Dales wil dat vijf bestuursleden en één externe medewerker het veld ruimen naar aanleiding van dat verkiezingsonderzoek. “50Plus wil dat wij een soort pinautomaat zijn die peilingen en onderzoekjes voor de partij betaalt”, stelt De Mulder in de krant.
Telegraaf 30.11.2018
Telegraaf 30.11.2018
Gerommel
Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels, aldus Voorzitter Richard de Mulder van wetenschappelijk bureau 50Plus.
Een andere anonieme bron stelt dat een deel van de jaarrekening onvolledig was en noemt het ‘gerommel’ met de jaarrekening, ‘reden genoeg om een nieuwe start te gaan maken’. Het hoofdbestuur van 50Plus zegde vanochtend de samenwerkingsdeal met het wetenschappelijk bureau van de ouderenpartij per eind dit jaar op.
Een wetenschappelijk bureau moet volgens Binnenlandse Zaken aan precieze financiële en administratieve verplichtingen voldoen om ieder jaar de subsidie te ontvangen. Het toezicht wordt uitgeoefend door het ministerie. Een belangrijke eis is dat de jaarstukken door een accountant worden goedgekeurd.
Dales reageerde in het NOS Radio 1 Journaal op een bericht in de Volkskrant over de breuk met het wetenschappelijk bureau. Daarin zegt voorzitter De Mulder dat het partijbestuur het bureau te kritisch vindt.
“Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het wetenschappelijk bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren.”
Maar de partijvoorzitter noemt het verhaal van De Mulder lariekoek. Hij zegt dat er verschillende belangrijke redenen zijn om de samenwerking op te zeggen. Zo zou het bestuur geen inzage krijgen in de financiën van het bureau.
De Mulder is het daar weer volstrekt mee oneens. Hij zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het bestuur wel degelijk volledige inzage in de boeken heeft en dat hij alleen heeft geweigerd om het bestuur elke drie maanden een controle te laten uitvoeren.
Telegraaf 28.08.2018
Evaluatie
Volgens hem is conflict begonnen na een kritische evaluatie over de Tweede Kamerverkiezingen, waarbij de partij fors minder zetels haalde dan een maand eerder op basis van de peilingen werd verwacht. Via de NRC kwam naar buiten dat partijwetenschappers gehakt hadden gemaakt van de campagne.
“Dat rapport is helemaal verkeerd gevallen”, zegt De Mulder tegenover de NOS. Hij zegt dat het partijbestuur van 50Plus sinds het vertrek van oud-voorzitter Zoetelief “helemaal gelijkgeschakeld”. Iedereen, inclusief Zoeteliefs opvolger Dales, zou “in de ban” van partij-oprichter en Eerste Kamerlid Nagel zijn en volledig naar zijn pijpen dansen.
Telegraaf 06.10.2018
Partijbestuur stapte in mei 2018 op
Sinds april 2018 is het onrustig binnen de partij. Op de bestuursstijl van Zoetelief ontstond steeds meer kritiek. De fracties in de Eerste en Tweede Kamer maakten bekend van de partijvoorzitter af te willen. Al veel partijleden hadden zich namelijk tegen voorzitter Jan Zoetelief gekeerd. In april 2018 lieten de leden van de Eerste en Tweede Kamer van de partij al weten geen vertrouwen meer te hebben in Zoetelief. In mei volgden meer leden van de partij.
AD 08.01.2019
Zoetelief werd verweten dat hij de partij heeft verdeeld in twee kampen. Hij was juist aangesteld om de leden te verenigen. Hetgeen uiteindelijk leidde tot het opstappen van de bestuursleden. Op 15 mei 2018stapten dan ook zeven van de acht leden van het hoofdbestuur op, onder wie ook Zoetelief zelf.
Hij liet zelfs meteen weten dat hij zich weer zou kandideren voor het nieuwe voorzitterschap. Uiteindelijk liet Zoetelief weten toch af te zien van zijn kandidatuur. Hij vond dat de strijd te veel ging over de “poppetjes” in plaats van over de inhoud. “En dat op een manier waar de honden geen brood van lusten.”
Op de Algemene Ledenvergadering op 26 mei 2018werd het nieuwe bestuur gekozen. En de voormalige VVD-politicus Geert Dales werd toen vervolgens gekozen als nieuwe partijvoorzitter
AD 07.01.2019 50Plus heeft bij de komende verkiezingen goud in handen doordat de problemen met de pensioenen blijven groeien, zo stelt oprichter en erelid Jan Nagel. Daarom vindt hij dat pensioenexpert Martin van Rooijen in de Tweede Kamer moet blijven.
Nagel (79) denkt dat Forum voor Democratie zich deze periode enorm gaat profileren op het thema ‘migratie’, terwijl D66 en GroenLinks met de ‘groene’ kiezer aan de haal gaan gaan. ,,Volgens mij moet 50Plus zich onderscheiden op wat ouderen raakt: de pensioenen. Er zitten weer kortingen aan te komen, er is geen pensioenakkoord gesloten en ouderen leveren al jaren koopkracht in ten opzichte van andere groepen.’’
Strategie
Henk moet weer even geprikkeld worden, aldus Jan Nagel (50Plus).
Bij die strategie past – zo meent Nagel – niet dat dé pensioenexpert van de partij, Martin van Rooijen, in de Eerste Kamer gaat zitten. Zoals nu het plan is. Nagel: ,,Samen met Krol kan hij in de Tweede Kamer een super-duo vormen dat in de aanval gaat, we hebben goud in handen met de pensioenen.’’
Volgens het erelid en vertrekkend Senator van 50Plus, die trouwens bevestigt dat hij zelf ernstig ziek is, kan Van Rooijen aan Henk Krol weer eens laten zien hoe je hard met je vuist op tafel moet slaan. ,,Henk moet weer even geprikkeld worden’’, aldus Nagel.
Veel wikken en wegen
Van Rooijen laat in een reactie weten dat hij zijn kandidatuur als lijsttrekker voor de Senaatsfractie doorzet. ,,Ik vind het mooi dat Jan mijn kennis over pensioenen roemt, maar de partij heeft mij gevraagd voor de Eerste Kamer en na veel wikken wegen heb ik ‘ja’ gezegd. Daar blijf ik bij.’’
Momenteel voelt Van Rooijen (76) zich nog fit. ,,Dat is maar goed ook, want mijn werk in de Eerste Kamer wordt niet onbelangrijk komende tijd. Zeker als de coalitie daar dit jaar haar meerderheid verliest, dan kunnen wij van cruciale betekenis worden bij het goedkeuren van besluiten.’’
Niet gepasseerd
Henk Krol voelt zich niet gepasseerd door de opmerkingen van Nagel. Krol: ,,Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Ik sla genoeg met de vuist op tafel, maar wel op mijn eigen manier. De nieuwe partijvoorzitter, Geert Dales, zie ik ook als tegenpool die me sterker maakt. Dus Jan wordt op zijn wenken bediend! En Martin? Die heeft een belangrijke klus voor boeg in de Senaat.’’
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Ik sla genoeg met de vuist op tafel, maar wel op mijn eigen manier, aldus Henk Krol (50Plus).
NU 01.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen gingen de verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij banen verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders weer lijsttrekker bij Europese verkiezingen
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al Europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
Dales liet eerder al weten dat er veel mis is met de structuur en cultuur binnen de partij. Bestuursleden moeten volgens hem op een andere manier worden geworven en aangetrokken. Daarmee moet worden voorkomen dat er opnieuw ruziemakers in de partijtop komen.
Dales uitgemaakt voor Stalin en rat
Dales zei tijdens de ledenvergadering van donderdag dat hij ook een einde wil maken aan “scheldmails, slinkse streken en gestook”. Hij las e-mails voor waarin hij werd uitgemaakt voor Stalin, Taliban en rat. “Daar zakt mijn broek van af”, aldus Dales.
Politiek leider Henk Krol erkende na afloop van de vergadering van zaterdag dat de voortdurende ruzies de partij leden kosten. Maar het is volgens hem “een klein groepje” dat daadwerkelijk opstapt. Daar staat tegenover dat zich ook nieuwe leden melden, aldus de 50PLUS-fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
Krol heeft vertrouwen in Dales
Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales erin slaagt de partij in rustiger vaarwater te brengen. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. “Als het maar op een nette manier gebeurt.” Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
“Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer”, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. “Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.”
AD 01.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen regende het harde verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders ook weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij baantjes verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
Vertrouwen
Partijleider Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales daarin slaagt. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. ,,Als het maar op een nette manier gebeurt.’’ Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
,,Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer’’, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. ,,Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.’’
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
MSN 02.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen regende het harde verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders ook weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Politiek leider Henk Krol erkende na afloop dat de voortdurende ruzies de partij leden kosten. Maar het is volgens hem ,,een klein groepje” dat daadwerkelijk opstapt. Daar staat tegenover dat zich ook nieuwe leden melden, aldus de 50PLUS-fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
Nette manier
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij baantjes verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales daarin slaagt. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. ,,Als het maar op een nette manier gebeurt.” Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
Gekrakeel
,,Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer”, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. ,,Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.”
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
Telegraaf 01.12.2018 Het overgebleven bestuur van 50Plus mag blijven zitten. Dat hebben de leden bepaald op het partijcongres. Dat volgt op een tumultueuze ledenvergadering van afgelopen donderdag waarbij drie bestuursleden onder grote druk opstapten.
De drie leken zich tijdens het congres van zaterdag nog niet geheel te hebben verzoend met hun lot. Ze lieten zich veelvuldig horen en probeerden vergeefs met moties het overgebleven bestuur weg te krijgen. Ook lieten kritische leden zich geregeld gelden met opmerkingen over regels en procedures. Over de politieke koers ging het nauwelijks. Het bracht de Friese afgevaardigde Theun Wiersma tot een boze oproep aan zijn partijgenoten: „We zijn weer bezig tegen onszelf. Laat het ophouden.”
Partijvoorzitter Geert Dales krijgt van de leden groen licht om de partij te professionaliseren. Zo wordt de selectie voor nieuwe kandidaten voor de besturen en in de volksvertegenwoordigingen strenger. Ook moeten de krap zesduizend leden straks makkelijker kunnen stemmen over partijzaken, bijvoorbeeld via e-mail: „Dan is het ook veel leuker als je lid bent”, zegt partijleider Henk Krol.
Na een ochtend vol partijperikelen kwam 50Plus ook nog aan inhoudelijke zaken toe. Met de verkiezingen voor Provinciale Staten in het vooruitzicht, verschuift ook de ouderenpartij de energie van de Tweede Kamer naar de Eerste Kamer. Die wordt immers samengesteld door de leden van Provinciale Staten. Daarom gaat Martin van Rooijen, oud-staatssecretaris en nu het werkpaard in de Tweede Kamerfractie, de lijst aanvoeren. „We zetten de ervaring neer waar we ’m nodig hebben”, verklaart Krol.
De redenering: het kabinet-Rutte III raakt waarschijnlijk zijn meerderheid in de senaat kwijt. En waar voorstellen van 50Plus in de Tweede Kamer vaak verloren gaan, kan de partij in de Eerste Kamer z’n invloed vergroten. Een verdubbeling naar vier zetels (van de 75) moet erin zitten, denkt Krol. „De Eerste Kamer wordt belangrijker.”
Deur
De seniorenpartij zegt zich constructief op te stellen. „Ik gooi nooit een deur dicht”, zegt lijsttrekker Van Rooijen. De thema’s: de aow-leeftijd en de pensioenen. Van Rooijen wil dat het kabinet vóór de verkiezingen van 20 maart ’de kortingsdreiging’ voor de pensioenen van tafel haalt. „Als het kabinet het niet wil vertellen, zal ik het daartoe dwingen.”
Telegraaf 30.11.2018 Drie bestuursleden van 50Plus zijn donderdagavond afgetreden nadat voorzitter Geert Dales de vuile was buiten had gehangen. De verwijten vlogen over en weer.
NU 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50PLUS-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf besloten af te treden.
Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming, maar besloten de eer aan zichzelf te houden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische geruzie in de ouderenpartij.
Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales ze uit het bestuur zetten.
Er is veel mis met de structuur en de cultuur van de partij, vindt Dales. Hij wil voortaan op een andere manier bestuursleden werven en aanstellen, om zo te voorkomen dat daarin opnieuw dilettanten of ruziemakers belanden.
‘Geen scheldmails en slinkse streken meer’
Ook wil hij geen “scheldmails, slinkse streken en gestook” meer. Dales citeerde berichten waarin hij voor Stalin, Taliban of rat werd uitgemaakt en dreigementen jegens zijn partner werden geuit. “Daar zakt mijn broek van af.”
De drie bestuursleden verwijten hem op hun beurt tirannieke trekjes. Van Rooij eiste het royement van de “dictatoriale” Dales. Bestuurslid Bosch vindt onder meer dat Dales de media bespeelt om tegenstanders zwart te maken. Ze erkende dat ze partijgenoten heeft uitgemaakt voor Taliban, “omdat met hen immers ook geen afspraken te maken zijn”.
Veel steun kreeg het dissidente drietal niet vanuit de zaal. De ongeveer tweehonderd aanwezigen bij de ledenvergadering klapten vooral voor partijgenoten vroegen om een einde aan het gekibbel.
Na de bekendmaking van hun aftreden kregen de drie bestuursleden prompt complimenten van de partijtop. Dales trok bovendien ook zelf het boetekleed aan en beloofde zich te zullen inspannen om zich met de dissidenten te verzoenen.
Telegraaf 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50Plus-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf de handdoek in de ring gegooid. Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming maar besloten de eer aan zichzelf te houden en af te treden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische gekonkel en gekift in de ouderenpartij. Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales van hen af.
De drie verdedigden zich en verweten Dales op hun beurt tirannieke trekjes. Maar ze constateerden al snel dat de meeste leden de kant van de partijvoorzitter kozen, al heeft het gros vooral de buik vol van het eindeloze gekibbel. „In het belang van de partij” stapte het drietal daarom zelf op.
Dat leverde ze prompt complimenten op van de partijtop. Dales trok bovendien ook zelf het boetekleed aan en beloofde zich te zullen inspannen om zich met de dissidenten te verzoenen.
Met het terugtreden van drie dwarsliggers is het gedonder binnen 50Plus nog niet bezworen, denkt Dales. Hij wil voortaan op een andere manier bestuursleden werven en aanstellen, om zo te voorkomen dat daarin dilettanten of ruziemakers belanden. En het moet volgens hem uit zijn met scheldmails, slinkse streken en gestook
’Clown en Taliban’
Dales droeg eerder tijdens een partijvergadering voor uit mailtjes uit ’de kelders van 50Plus’, waarin hij door overige bestuursleden en partijleden wordt uitgescholden voor Stalin, Pipo de Clown en de Taliban. Kwaadsprekerij, intimidaties en aanhoudend wantrouwen zijn binnen de partij aan de orde van de dag.
De toespraak was bedoeld om duidelijk te maken dat drie leden uit het hoofdbestuur ongeschikt zijn voor hun functie en daarom weg moeten. Al gaat het niet alleen om deze drie: het geruzie is volgens Dales een structureel probleem binnen 50Plus. „Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij, de cultuur van negativisme.”
NOS 29.11.2018 Drie bestuursleden van ouderenpartij 50Plus zijn vanavond uit zichzelf opgestapt. Partijvoorzitter Geert Dales wilde hen tijdens een extra ingelaste ledenvergadering laten afzetten, maar de drie bestuursleden wachtten de stemming niet af.
Dales kondigde in de uitnodiging voor de extra vergadering half november al aan dat hij de helft van het bestuur wilde ontslaan. Hij hoopt daarmee een einde te maken aan het geruzie en gekonkel binnen de partij. Door de slechte samenwerking verlopen de voorbereidingen voor de verkiezingen van Provinciale Staten en het Europees Parlement niet soepel.
Op de website van 50Plus stond uitgeschreven welke kritiek Dales op de drie bestuursleden had. De een zou bijna nooit bij vergaderingen zijn maar wel intimiderende mails sturen, de ander had te veel kritiek op het bestuur en de derde zou eerder genomen besluiten steeds weer ter discussie willen stellen.
De zegen
Reden voor Dales om vanavond tijdens de extra vergadering de zegen van zijn achterban te vragen om de drie te ontslaan. Maar zover kwam het dus niet. Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij traden uit zichzelf af.
De drie bestuursleden zijn op hun beurt helemaal klaar met Geert Dales. Helena Bosch noemt hem iemand die het liefst in zijn eentje bestuurt en die heel eigengereid is. “Je zou rustig kunnen zeggen, narcistisch.”
Volgens Henk Jan Verboom is Dales geen sterke bestuurder. “Een echte bestuurder verzamelt sterke mensen om zich heen en kan kritiek accepteren. Bovendien moet een bestuur op de achtergrond staan, niet op de voorgrond.”
Tweede crisis
De huidige crisis bij de partij is de tweede dit jaar. In juni stapten zeven van de acht leden van het hoofdbestuur op omdat er een conflict was ontstaan over de bestuursstijl en werkwijze van een aantal bestuursleden. Na hun vertrek werd Geert Dales gekozen tot nieuwe partijvoorzitter.
ANP 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50PLUS-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf de handdoek in de ring gegooid. Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming maar besloten de eer aan zichzelf te houden en af te treden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische gekonkel en gekift in de ouderenpartij. Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales van hen af.
AD 29.11.2018 Drie bestuurders van 50Plus zijn tijdens een buitengewone ledenvergadering zelfstandig uit het hoofdbestuur gestapt, na een ruzie met partijvoorzitter Geert Dales en zijn kompanen. De hoop is dat daarmee, richting de verkiezingen in 2019, de rust terugkeert bij de ouderenpartij.
Vanavond lag een concreet voorstel bij de leden op tafel om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het ging om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch.
Maar zo ver kwam het niet: het trio stapte zelf op na een oproep van partijleider Henk Krol om de eenheid te bewaren en samen te werken aan een goed imago van 50Plus ‘in de huiskamer‘. ,,Dat is wat telt.‘’
,,Ik ga nu met pijn in het hart zelf, maar ik zie geen alternatief‘’, aldus dissident Van Rooij na de emotionele speech van de partijleider. De andere twee volgden met vergelijkbare redenen.
Bosch gaf vlak vóór de start van de vergadering nog aan dat zij zich voelde ‘als een heks die naar de brandstapel wordt gebracht’. De dissidenten werden volgens haar compleet verrast door het voornemen om hen af te zetten.
Dales zei de afloop hoopgevend te vinden voor de toekomst van de partij. Hij sprak waardering uit voor de drie vertrekkers en zei dat de geschillen meestal niet persoonlijk waren. ,,Daar heb ik respect voor. En ik zal ook naar mezelf kijken, hoe ik het voortaan beter kan doen.‘’
De leden gaven het overgebleven hoofdbestuur nog toestemming onderzoek te doen naar hoe bestuursleden in de toekomst beter uitgezocht én ontslagen kunnen worden. De uitslag volgt in de lente.
AD 29.11.2018 De cultuur en structuur van 50Plus moeten op de schop. Alleen zo kan geruzie, achterklap en lekken naar de pers definitief tot het verleden gaan behoren. Dat zei partijvoorzitter Geert Dales vanavond bij de start van een extra ledenvergadering, waar de interne sores worden uitgevochten.
Wij moeten het hebben over de cultuur van roddel en achterklap, aldus Geert Dales.
Dales: ,,Wij hadden vanavond met de kleinkinderen kunnen spelen. Met de hond wandelen. Een potje kunnen tennissen. Of desnoods naar Droomhuis gezocht bij Omroep Max kunnen kijken. Maar wij zitten hier. In een vergaderzaal. Druk te wezen met onszelf. En wat zijn we dit allemaal zat!’’
Volgens de voorzitter tonen de strubbelingen binnen achtereenvolgende hoofdbesturen aan dat er een structureel bestuursprobleem in de partij is. Dus wil hij dat er een onderzoek komt naar een andere manier om de top te selecteren, benoemen en ontslaan bij 50Plus.
Willekeur
Volgens Dales geeft de huidige gang van zaken ruim baan aan willekeur en vriendjespolitiek en brengt die risico’s mee op het gebied van screening en integriteit.
,,Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij’’, vervolgde de voorzitter. ,,Als die op orde was, zaten wij hier vanavond niet. Wij zijn hier niet alleen om bestuurlijke perikelen op te lossen. Wij moeten het ook hebben over de cultuur van roddel en achterklap.’’
Dales gaf vervolgens meerdere voorbeelden van ongepaste communicatie binnen de partij. Zo kregen leden van de fracties eind mei, vijf dagen na het aantreden van Dales, een mail van ‘een 50Plus-raadslid in een grote gemeente’, die verder niet bij naam wordt genoemd.
‘Pipo Parlement Dales‘
De tekst luidde: ‘Onze nieuwe voorzitter Pipo (‘Pipo Parlement Dales’) wil mij via zijn VVD-vriendjes in de shit helpen. Waar zijn wij GVD mee bezig. Wat is hier GODVERDOMME aan de hand. Ik heb de gegevens niet van Pipo, dus stuur maar door. Maar ik hoef geen antwoord van deze rat’.
Ook kreeg de echtgenoot van Dales dreigpost, meldt de voorzitter. ,,Een intimiderende anonieme brief bijvoorbeeld, gericht aan mijn echtgenoot, afgeleverd op ons privé-adres. Of hij mij er even toe wilde bewegen op te krassen.’’
Dissidenten
Vanavond ligt concreet een voorstel op tafel om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het gaat om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch. Of eigenlijk een duo, zo blijkt uit de stukken. Want Van Rooij is nooit officieel benoemd door de leden. Toch is ook hij niet meer welkom.
Bosch gaf vlak vóór de start van de vergadering aan dat zij zich voelt ‘als een heks die naar de brandstapel wordt gebracht’. De dissidenten zijn volgens haar compleet verrast door het voornemen om hen af te zetten. ,,Geert Dales is een koude man zonder enige empathie.‘’
Dales vindt dat de drie hoofdbestuursleden eigenlijk de eer aan zichzelf hadden moeten houden. ,,Als je in woord of gedrag uitspreekt geen vertrouwen te hebben in de een of andere persoon in de bestuurlijke groep waar je zelf in zit en het blijkt dat die persoon wel het vertrouwen heeft van een meerderheid in die groep, dan stap je op. Dan ben je weg.’’
Zo‘n tweehonderd leden zullen vanavond aanwezig zijn bij de beladen bijeenkomst in Driebergen en het lot van de dissidenten bezegelen.
Ik heb de gegevens niet van Pipo, dus stuur maar door. Maar ik hoef geen antwoord van deze rat, aldus een boos 50Plus-raadslid in een mail over partijvoorzitter Geert Dales
Telegraaf 29.11.2018 In een wanhoopspoging het geruzie binnen 50Plus te stoppen, heeft partijvoorzitter Geert Dales tijdens een ledenvergadering de vuile was buiten gehangen. Dales droeg voor uit mailtjes uit ’de kelders van 50Plus’, waarin hij door overige bestuursleden en partijleden wordt uitgescholden voor Stalin, Pipo de Clown en de Taliban. Kwaadsprekerij, intimidaties en aanhoudend wantrouwen zijn binnen de partij aan de orde van de dag.
De toespraak was bedoeld om duidelijk te maken dat drie leden uit het hoofdbestuur ongeschikt zijn voor hun functie en daarom weg moeten. Al gaat het niet alleen om deze drie: het geruzie is volgens Dales een structureel probleem binnen 50Plus. „Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij, de cultuur van negativisme.”
„Hier zitten we dan”, zei Dales bij de ledenvergadering. „In een vergaderzaal. Druk te wezen met onszelf. En wat zijn we dit allemaal zat!”
Een van de bestuursleden die volgens Dales weg moet, is Henk Jan Verboom. Hij woont in het buitenland en heeft daardoor amper een vergadering bijgewoond. Dales tot de leden: „Kunt u zich de irritatie voorstellen over een bestuurslid te Italië, zelf vrijwel nooit waar dan ook aanwezig, maar wel schrijver van honderden, letterlijk honderden, e-mails van de strekking ’hoe zit dit en hoe zit dat?”
Verboom vindt dat hem niks te verwijten valt. Ja, hij was zelden aanwezig bij vergaderingen. „Maar grote multinationals worden toch ook op afstand bestuurd?” En boosaardige mails? „Ik spreek mensen gewoon aan op de regels en op wetgeving. Dales had nooit voorzitter mogen worden.”
’Dales terroriseert ons!”
Ook bestuurslid Helena Bosch stuurde boosaardige brieven rond. Ze verweet Dales te stoken en maakte hem uit voor ’pathologische leugenaar’. Bosch bestrijdt dat. „Ik zeg gewoon waar het op staat! Meneer Dales heeft ons vanaf dag één geterroriseerd. Hij vindt een bestuur van negen mensen te veel. Meneer is geen bestuurder, maar politicus, met hele hoge ambities. Hij wil minister worden.”
’Stalin’
Van zulke dingen zakt Dales ’de broek af’, zegt hij op de ledenvergadering. „Hoe denkt u dat een bestuur kan besturen als er iemand aan tafel zit die een andere bestuurder uitmaakt voor Stalin? Hoe kun je besturen met mensen die opmerken dat je beter zaken kunt doen met de Taliban dan met collega’s? Dat een bestuurslid – ik citeer uit een rondgezonden mail – ’rijp is voor opname in Paviljoen 3’.”
Verboom erkent dat hij de vergelijking met Stalin heeft gemaakt. Hij vond hem zelf wel treffend. „Het achterhouden van informatie, dat is ook in die tijd gebeurd.”
Nog geen vijf dagen nadat Dales was gekozen als voorzitter werd er al een mail rondgestuurd door een 50Plus-raadslid in een grote gemeente over ’onze nieuwe voorzitter Pipo’. „Wat is hier godverdomme aan de hand?”, citeerde Dales, die in de mail voor ’rat’ wordt uitgemaakt. Het was toen dat hij kennismaakte met dit fenomeen zo typisch voor de ouderenpartij: mails vol kwaadsprekerij die worden rondgestuurd, behalve naar de persoon in kwestie.
„Aanhoudend bozig, altijd opgewonden en wantrouwend gedrag stoot af”, zei Dales, die niet alleen de drie vermeende raddraaiers uit het bestuur wil hebben, maar ook een strengere selectie wil voor nieuwe bestuursleden.
Onze verslaggever was bij de vergadering aanwezig en deed live verslag via Twitter.Tweets by @Nielsrigter
AD 29.11.2018 50Plus vecht vanavond op een extra ledenvergadering in Driebergen een interne machtsstrijd uit. Het hoofdbestuur van de ouderenpartij is verscheurd. Vier bestuursleden, onder wie partijvoorzitter Geert Dales, willen af van drie ‘slecht functionerende’ collega’s.
Henk Krol staat er dinsdag, tijdens het vragenuur in de Tweede Kamer, ontspannen bij. ,,Het gaat lukken donderdagavond, het komt allemaal goed.’’ De partijleider sprak al eerder zijn onverdeelde steun uit aan voorzitter Dales, die ‘schoon schip wil maken’ binnen het door ruzies geplaagde 50Plus.
Dales en Krol vertellen allebei niet te weten hoeveel partijleden het voorstel zullen steunen om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het gaat om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch. Of eigenlijk een duo, zo blijkt uit de stukken. Want Van Rooij is nooit officieel benoemd door de leden. Toch is ook hij niet meer welkom bij de vergaderingen van de top.
Onderling wantrouwen regeert in het hoofdbestuur. Het moet afgelopen zijn met het gedonder, aldus Geert Dales, Partijvoorzitter 50Plus.
Zo‘n tweehonderd leden zullen vanavond aanwezig zijn bij de beladen bijeenkomst. Ingewijden schatten dat ongeveer veertig daarvan niets moeten weten van voorzitter Dales, secretaris Harry Claassen, waarnemend penningmeester Bert Kannegieter en lid Harry Siepel. Volgens hen zouden zij zich niet aan de regels houden en hun macht misbruiken.
Bij de gewone algemene ledenvergadering, zaterdag, kan worden gestemd over moties van wantrouwen tegen Dales en zijn kompanen. De ingelaste vergadering van vanavond moet dat rampscenario voorkomen. ,,Het wordt een enorme bende’’, voorspelt dissident Henk Jan Verboom. Gelaten: ,,En als we uiteindelijk weg moeten, dan is dat maar zo.’’ Verboom benadrukt dat hij in elk geval geen motie van wantrouwen heeft ingediend tegen zijn mede-bestuurders.
Dales stelt dat hij via de extra vergadering alleen maar ‘rust in de tent, loyaliteit en eensgezindheid’ wil creëren. ,,Dat moet van bovenaf beginnen. En dat lukt niet met dit hoofdbestuur, waar onderling wantrouwen regeert. Het moet afgelopen zijn met het gedonder.’’
Overwinning
In de rechtbank boekte de oud-politicus al zijn eerste overwinning. Het hoofdbestuur mag per 1 januari afscheid nemen van het wetenschappelijk bureau, zo heeft een Haagse rechter bepaald. Ook hoeft de partij niet te openbaren hoeveel subsidie is aangevraagd voor een nieuw wetenschappelijk instituut.
Deze zomer gaf het hoofdbestuur al aan af te willen van het huidige wetenschappelijk bureau. Als reden werd toen ‘gerommel’ met de cijfers genoemd en de weigering om uitgaven financieel te verantwoorden richting de top. Deze contractbeëindiging was legaal, oordeelt de rechter. Dales voelt zich daardoor gesterkt. ,,Het steunt onze koers.”
Het hoofdbestuur wil af van het bureau, omdat het kwalitatief onder de maat zou zijn. Daarop spande het bureau een kort geding aan.
NOS 28.11.2018 Het hoofdbestuur van 50Plus mocht de banden met het wetenschappelijk bureau van de partij verbreken. Dat heeft de rechtbank in Den Haag bepaald. Het wetenschappelijk bureau vond de verbreking onrechtmatig en spande daarom een kort geding aan tegen het bestuur, maar de rechter gaat niet in de bezwaren mee.
50Plus wil naar eigen zeggen volgend jaar verder met een kwalitatief beter onderzoeksbureau. Het huidige bureau spreekt van een rechtstreekse aanval op de onafhankelijkheid van het instituut, zowel inhoudelijk als financieel. Volgens het bureau wil het partijbestuur een volgzame denktank. De motivering van de rechter is nog niet bekend, die komt later.
Morgen wordt gepraat over nog een ander conflict binnen 50Plus. Dat gebeurt niet in de rechtszaal, maar op een extra ledenvergadering van de partij. Het hoofdbestuur wil af van een deel van de bestuursleden, omdat de samenwerking slecht is. Volgens de uitnodiging voor de vergadering slaagt het hoofdbestuur er nu niet in om zijn leidende rol waar te maken.
Telegraaf 28.11.2018 Het hoofdbestuur van de ouderenpartij 50PLUS heeft niet onrechtmatig gehandeld door de banden met het wetenschappelijk bureau van de partij te verbreken. Dat heeft de rechtbank in Den Haag in een kort geding besloten.
Het wetenschappelijk bureau eiste daar dat de beslissing zou worden teruggedraaid en sprak over een „rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid.”
De twee partijen beschuldigden elkaar er over en weer van geen pogingen te doen de ruzie bij te leggen. Volgens het wetenschappelijk bureau wil het bestuur een volgzamer denktank.
Het bestuur zegde in augustus de samenwerking op en richtte daarop een nieuw wetenschappelijk bureau op.
Het vonnis van de rechter werd schriftelijk zonder motivatie gepubliceerd.
AD 28.11.2018 50Plus mag per 1 januari afscheid nemen van het wetenschappelijk bureau. Ook hoeft de partij niet te openbaren welke subsidie is aangevraagd voor een nieuw wetenschappelijk instituut. Dat heeft de Haagse voorzieningenrechter vanmiddag bepaald in kort geding.
Deze zomer nam het hoofdbestuur, onder leiding van oud-politicus Geert Dales, afscheid van het wetenschappelijk bureau. De reden was destijds ‘gerommel‘ met de cijfers en de weigering om uitgaven financieel te verantwoorden richting de top.
Toen onlangs bleek dat het hoofdbestuur al subsidie heeft aangevraagd voor een nieuw bureau, stapten de scheidende bestuurders naar de rechter. Zij wilden inzicht in de aanvraag en een nette afwikkeling van de samenwerking.
De partijtop eiste vervolgens inzage in de boeken van het wetenschappelijk bureau. De rechter heeft al deze eisen nu afgewezen.
,,Ik ben daar blij mee, het steunt onze koers’’, aldus partijvoorzitter Geert Dales. ,,We hebben de juiste beslissingen genomen, en gaan nu op volle kracht vooruit.’’
NU 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50PLUS sleept het hoofdbestuur van de partij voor de rechter. Het bestuur heeft met het bureau gebroken, maar het bureau eist nu voor de rechter dat het besluit wordt teruggedraaid.
Ook zou het bestuur een schadevergoeding moeten betalen en niet-uitbetaalde subsidie alsnog moeten overmaken.
Partijvoorzitter Geert Dales, die zijn handen dezer dagen al vol heeft met een ruzie in het bestuur zelf, vindt de stap van het wetenschappelijk bureau “haast hilarisch”. Hij dreigt met tegenmaatregelen.
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een “rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid”.
Een denktank is verbonden aan een partij, maar doet onafhankelijk onderzoek. Volgens de wet mag een partij daar geen invloed op uitoefenen.
‘Wetenschappelijk bureau te kritisch’
De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf. Vooral zijn harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgezet dat het oude moet vervangen. Pas toen dat gerealiseerd was, wilde het bestuur weer met de aan de kant gezette medewerkers praten, stellen zij.
Partijvoorzitter: ‘Dit is omgekeerde wereld’
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al “maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. “Het is muisstil.”
Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. “Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.”
Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. “Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.”
NOS 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50Plus heeft een kort geding aangespannen tegen het partijbestuur. De partij maakte deze zomer bekend de banden met het wetenschappelijk bureau te verbreken. Volgens het bureau was dat “een rechtstreekse aanval op de onafhankelijkheid van het instituut, zowel inhoudelijk als financieel”.
50Plus wil vanaf volgend jaar stoppen met het onderzoeksbureau en wil verder met een “kwalitatief betere” instelling. Volgens het wetenschappelijk bureau vond het partijbestuur het bureau te kritisch en wil de partij er daarom van af.
Het bureau zegt in een persbericht dat het de afgelopen maanden in contact wilde komen met het bestuur om de eenzijdige opzegging in te trekken. Volgens het bureau weigerde de partij stelselmatig om het gesprek aan te gaan.
Wetenschappelijke bureaus van partijen zijn denktanks die voor de partij onafhankelijk onderzoek kunnen doen naar maatschappelijke kwesties. Ze krijgen daar subsidie voor.
50Plus heeft een nieuw wetenschappelijk bureau ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en hiervoor subsidie aangevraagd. Het huidige bureau zegt dat de partij weigert om de subsidie van dit jaar over te maken. “Het wetenschappelijk bureau acht deze handelwijze een vorm van onbehoorlijk en onfatsoenlijk bestuur. Er rest op dit moment geen andere weg dan een gerechtelijke procedure”, schrijft interim-voorzitter Auke de Vries. Het kort geding dient overmorgen bij de rechtbank in Den Haag.
‘Ridicuul’
Volgens partijvoorzitter Geert Dales is de subsidie van dit jaar wel degelijk overgemaakt. Hij begrijpt niet hoe het kan dat de denktank dat tegenspreekt. “Als je geld van iemand krijgt en je ontvangt dat niet, dan bel je iemand toch op?” Dales ontkent ook dat hij contact met het bureau heeft tegengehouden, volgens hem is het juist andersom. “Ze laten nooit iets van zich horen. Hoe vaak we het ook geprobeerd hebben; de berichten blijven onbeantwoord.”
Hij noemt het kort geding “ridicuul”, “jammer” en “onverstandig” en maakt zich geen zorgen om de rechtsgang. Dales zegt dat de partij in zijn recht staat om een andere instantie aan te wijzen als wetenschappelijk bureau.
AD 25.11.2018 Partijvoorzitter Geert Dales is onaangenaam verrast omdat het wetenschappelijk bureau van 50PLUS het hoofdbestuur van de eigen partij voor de rechter sleept. Het bestuur brak met het bureau, maar eist nu voor de rechter dat dit besluit wordt teruggedraaid. De partijvoorzitter noemt de rechtsgang ‘haast hilarisch’.
Partijvoorzitter Geert Dales heeft dezer dagen zijn handen al vol aan een ruzie in het bestuur zelf. De oud-burgemeester van Leeuwarden duidt de stap van het wetenschappelijk bureau dan ook als ,,haast hilarisch”. De voormalig VVD’er, die sinds eind mei landelijk voorzitter is van ouderenpartij 50PLUS, dreigt met tegenmaatregelen.
‘Rechtstreekse aanval’
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een ,,rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid”. De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf.
Vooral het harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten. Die zou nu een gezeglijker denktank willen.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgetuigd dat het oude moet vervangen. Pas toen dat op poten stond, wilde het bestuur weer met de aan de dijk gezette medewerkers praten, stellen zij.
‘Muisstil’
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al ,,maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. ,,Het is muisstil.’’ Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. ,,Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.’’
Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. ,,Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.’’
Het wetenschappelijk bureau vindt het onrechtmatig dat het bestuur de samenwerking „zonder enig vooroverleg” heeft opgezegd.
Telegraaf 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50PLUS sleept het hoofdbestuur van de partij voor de rechter. Het bestuur heeft met het bureau gebroken, maar dat eist nu voor de rechter dat het besluit wordt teruggedraaid. Ook zou het bestuur een schadevergoeding moeten betalen en niet uitbetaalde subsidie alsnog moeten overmaken.
Partijvoorzitter Geert Dales, die zijn handen dezer dagen al vol heeft met een ruzie in het bestuur zelf, vindt de stap van het wetenschappelijk bureau „haast hilarisch.” Hij dreigt met tegenmaatregelen.
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een „rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid.”
De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf. Vooral zijn harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten. Die zou nu een gezeglijker denktank willen.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgetuigd dat het oude moet vervangen. Pas toen dat op poten stond, wilde het bestuur weer met de aan de dijk gezette medewerkers praten, stellen zij.
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al „maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. „Het is muisstil.”
Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. „Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.” Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. „Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.”
Partijvoorzitter Dales heeft de leden van 50Plus uitgenodigd voor een extra ledenvergadering. Het belangrijkste agendapunt is het ontslag van een of meerdere bestuursleden.
NOS 14.11.2018 Het hoofdbestuur van de ouderenpartij 50Plus wil een deel van het eigen bestuur ontslaan. Het gaat om “een of meerdere bestuursleden”, staat in een uitnodiging voor een extra ledenvergadering op donderdag 29 november in Driebergen.
In de uitnodiging staat niet om welke bestuursleden het gaat. Wel wordt duidelijk dat de samenwerking zo slecht is dat de voorbereidingen voor de verkiezingen van de Provinciale Staten en het Europees Parlement niet soepel verlopen. Het bestuur moet “leidend” zijn en het “goede voorbeeld” geven. “Het hoofdbestuur slaagt er in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken”, staat in de uitnodiging.
NOS-politiek verslaggever Arjan Noorlander zegt dat bij 50Plus lange tijd een “oude garde” in het bestuur zat, die veel tijd had om zich intensief met de partij bezig te houden. De nieuwe voorzitter ex-VVD’er Geert Dales heeft als voormalige burgemeester van Leeuwarden en wethouder in Amsterdam veel bestuurlijke ervaring en wil de partij professionaliseren. “Dales en partijleider Krol zien dat 50Plus de partij blijft “waar het altijd hommeles is en willen daar nu voor eens en voor altijd mee afrekenen”, zegt Noorlander. “De laatste rotte appels moeten uit de mand.”
Volgens Noorlander wil het bestuur er ongeveer drie mensen uit hebben “Daarmee hopen Krol en Dales dat dergelijke ruzies voor altijd afgelopen zijn.”
Extra
Op de extra ledenvergadering geeft het bestuur een toelichting op de ontslagplannen en daarna worden de leden gevraagd hiermee in te stemmen. De extra vergadering is ingelast, om tijdens de al geplande ledenvergadering op 1 december alleen nog te kunnen praten over de naderende verkiezingen.
Het is de tweede bestuurscrisis van 50Plus dit jaar. In juni stapten zeven van de acht leden van het hoofdbestuur ook op. Er was een conflict ontstaan over de bestuursstijl en de werkwijze van een aantal bestuursleden.
Bejaarde knokkers
Vervolgens werd voormalig VVD-politicus Geert Dales gekozen als nieuwe partijvoorzitter. Partijleider Henk Krol zei “heel blij” te zijn met de nieuwe voorzitter. Volgens Krol klopt het beeld niet dat 50Plus “een stel bejaarde knokkers” is.
Telegraaf 14.11.2018 Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil af van bestuursleden en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november.
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten.
Met het oog op de komende verkiezingen is het van groot belang dat alle geledingen van 50PLUS „eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen”, luidt het in de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering. Het hoofdbestuur „moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er „in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen.
AD 14.11.2018 Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil enkele van de eigen bestuursleden kwijt en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november.
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten. Om welke leden het gaat is niet bekend..
In de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering wordt gemeld dat het met het oog op de komende verkiezingen van groot belang is dat alle geledingen van 50PLUS ,,eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen.” Het hoofdbestuur ,,moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er ,,in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
Spanningen
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen. In mei stapten zeven van de acht bestuursleden nog op na een conflict over de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van Jan Zoetelief, destijds de voorzitter. Diezelfde maand mondde een ledenvergadering van de Overijsselse afdeling in Deventer uit in een vechtpartij.
Vorig jaar kwam de partijtop nog hevig onder vuur te liggen omdat een klein groepje alle beslissingen nam en te weinig zou luisteren naar de leden.
BB 09.10.2018 De omstreden Roermondse politicus Jos van Rey is lid geworden van 50PLUS. Dat heeft Van Rey maandag gezegd. Van Rey voerde naar eigen zeggen de afgelopen maanden veel gesprekken met landelijke partijen. In de Limburgse Staten werkt hij al samen met 50PLUS, zei hij maandag.
Volkspartij Limburg Samenwerking met landelijke partijen levert volgens hem meer op dan alleen actief zijn. Van Rey is nu enig Statenlid van de Volkspartij Limburg. In Roermond zit hij namens de Liberale Volkspartij Roermond in de gemeenteraad. Tot april 2015 was Van Rey lid van de VVD.
Voorwaardelijke gevangenisstraf
Van Rey werd vorig jaar in hoger beroep veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf. Hij zou giften hebben aangenomen van Piet van Pol, die projecten voor de gemeente realiseerde en met wie hij al meer dan veertig jaar bevriend is. Daarnaast is hij veroordeeld voor onder meer het lekken van vertrouwelijke informatie uit de sollicitatieprocedure voor een nieuwe burgemeester in Roermond. (ANP)
NU 08.10.2018 De omstreden Roermondse politicus Jos van Rey is lid geworden van 50PLUS. Dat heeft Van Rey maandag gezegd.
Van Rey voerde naar eigen zeggen de afgelopen maanden veel gesprekken met landelijke partijen. In de Limburgse Staten werkt hij al samen met 50PLUS, zei hij maandag.
Samenwerking met landelijke partijen levert volgens hem meer op dan alleen actief zijn. Van Rey is nu enig Statenlid van de Volkspartij Limburg. In Roermond zit hij namens de Liberale Volkspartij Roermond in de gemeenteraad. Tot april 2015 was Van Rey lid van de VVD.
Van Rey werd vorig jaar in hoger beroep veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf. Hij zou giften hebben aangenomen van Piet van Pol, die projecten voor de gemeente realiseerde en met wie hij al meer dan veertig jaar bevriend is.
Daarnaast is hij veroordeeld voor onder meer het lekken van vertrouwelijke informatie uit de sollicitatieprocedure voor een nieuwe burgemeester in Roermond.
Telegraaf 06.10.2018 Geert Dales trad vier maanden geleden aan als voorzitter van 50Plus. De voormalig wethouder, oud-burgemeester en ex-VVD’er wil rust en orde herstellen in de seniorenpartij, die vaak gebukt gaat onder interne ruzies. Het onderlinge gestook moet stoppen, vindt Dales. Hoe hij dat wil bereiken vertelt hij in gesprek met De Telegraaf.
Vandaag verwelkomt Geert Dales (66) zo’n 170 actieve leden van 50Plus. Hij wil de koppen bij elkaar steken om rust en onderling respect terug te brengen en het fundament te leggen voor een nieuwe, inhoudelijke toekomst. De bijna 10-jarige partij is de laatste tijd immers meer in het nieuws om intern gekrakeel dan om haar politieke agenda.
„Met grote aarzeling en terughoudendheid ben ik voorzitter geworden”, vertelt Dales in het partijkantoor op steenworp afstand van het Binnenhof. „Na mijn vertrek uit de VVD ben ik eerst een tijdje partijloos geweest. Toen heb ik mij met overtuiging aangemeld als lid van 50Plus. Alleen mijn echtgenoot en een paar vrienden wisten ervan.”
Niet oprichter Jan Nagel, niet partijleider Henk Krol, maar het bevriende 50Plus-lid Roy Ho Ten Soeng vroeg hem zich te kandideren. „Ik had twee condities. Ik stond op goede voet met zittend voorzitter Jan Zoetelief en dat wilde ik graag zo houden. En: ik wilde geen onderdeel worden van ruzie en rotzooi.”
Maar u dacht wel dat u het beter kon doen dan de zittend voorzitter?
„Nee dat dacht ik niet. Alleen dat ik wel een oplossing zou kunnen bieden voor de situatie die er toen was: een bestuur dat niet goed functioneerde en waarmee de verhoudingen met de Kamerfracties ook niet goed waren.”
Dan is het antwoord op de vraag toch ja?
„Nee nee. Laat me even uitpraten. Ik zou wellicht een oplossing kunnen bieden, om een doorbraak te forceren, omdat ik in de partij anders dan al die andere mensen geen enkele geschiedenis heb. Ik was inmiddels een tijdje lid en ik begon de partij leuk te vinden.”
Wat bevalt u aan het programma van 50Plus beter dan dat van de VVD?
„Ik ga over de VVD niets zeggen. Dat heb ik nooit gedaan en dat ga ik ook niet doen.”
Ah, dat is een gevoelig punt?
„Ja natuurlijk is dat een gevoelig punt. Ik heb daar decennia rondgelopen en ook een tijdje in de voorhoede. Ik was best een bekende VVD’er. Maar je gaat niet weg uit een partij op positieve gronden, er liggen altijd negatieve gronden aan ten grondslag.”
Wat sprak u zo aan in 50Plus?
„Toiletten in treinen.”
Pardon? Dat trok u over de streep?
„Niet zozeer voor mijzelf, maar ik zit vaak in Sprinters en zie mensen dan ronddolen, zoeken naar een toilet. En nu komen er dankzij 50Plus toiletten. Een aantal mensen deed er lacherig over, maar sommige dingen in de politiek zijn heel basaal. Maar het was niet het hoofdpunt. 50Plus is een verzamelplek voor mensen met de meest uiteenlopende achtergronden, net als in het echte leven. We maken ons druk over inkomenszekerheid voor personen op de langere termijn. Dat is uiteindelijk waar het om gaat. Dat is voor 50Plus het speerpunt, er is geen partij die daar zo mee bezig is.”
“Toiletten in treinen spraken mij aan”
Was uw rol bij de VVD niet gewoon uitgespeeld en zocht u nieuw politiek onderdak?
„Nee, dat vind ik altijd een heel flauwe opmerking. Ik wilde helemaal niks bij 50Plus, slechts lid zijn.”
En nu bent u voorzitter. Welke andere partijen waren bij u in beeld na uw vertrek uit de VVD?
„Ik hou van de solidariteit bij de SP, ik onderschrijf veel dingen die de Partij voor de Dieren nastreeft. Ik heb daarnaast grote zorgen over de islamisering; dat deel ik met de PVV.”
Dat hoor je niet vaak politici van andere partijen zeggen.
„Wat ik echt zorgwekkend vind is de onvrijheid die langzamerhand in de samenleving sluipt. De beperking van de vrijheid van meningsuiting en de zelfbeperking daartoe. Omdat mensen bang zijn er gesodemieter mee te krijgen. Gescheiden zwemmen, gescheiden ingangen in de moskee. Dat neemt toe. Laat het maar aan Geert Wilders over om daarover te vertellen, ik voel daar in mee. Ik maak me daar echt heel grote zorgen over en die worden verwoord door de PVV.”
“Er zijn te weinig grenzen gesteld”
Zou 50Plus die zorgen niet ook meer moeten verwoorden?
„Als partijvoorzitter moet ik voorzichtig zijn met partijpolitieke teksten. Ik moet zorgen dat de club hier goed draait.”
U heeft toch invloed?
„Politiek valt dat wel mee. Maar de discussie moet wel gevoerd worden, net als over de beginselverklaring van 50Plus. Die is net zo oud als de partij is. De tijden zijn in tien jaar wel veranderd, je moet dat weer eens tegen het licht houden.”
Wat ziet u als uw grootste opdracht bij 50Plus?
„Het doorvoeren van een cultuurverandering, een structuurverandering en een organisatieverandering. Een drieslag. Dit is noodzakelijk voor waar we heen moeten: de inhoud.”
50Plus is veel in het nieuws door interne ruzies. Wat trof u aan toen u voorzitter werd?
„Een levendige partij.”
Een ruzieclub?
„Nee, dat is ook overdreven. Een club waar ook wel eens ruzie is. Maar dat is bij elke partij zo.”
Toch lijkt het of het bij 50Plus vaker hommeles is dan bij andere partijen.
„Dat is voor een deel beeldvorming. En voor een deel is het waar. En dan wordt er een beeld neergezet van ruziënde bejaarden. Als dat steeds wordt verspreid en herhaald is dat op zeker moment een gecreëerd beeld. Ik ga niet ontkennen dat er soms ruzie in de partij is, maar het is veel meer beeld dan werkelijkheid. Zoals aan de VVD inmiddels het imago kleeft van niet-integere mensen en aan GroenLinks het beeld van Jesse Klaver die een imitator is van anderen en zelf niks kan verzinnen.”
Dát klinkt toch als een behoorlijk waarheidsgetrouw beeld…
„Hahaha. De enige manier om van het imago af te komen is te zorgen dat het niet meer gebeurt. Daarvoor zal er her en der ook moeten worden ingegrepen. Mijn constatering is dat er bij 50Plus heel veel gepraat wordt over de drie P’s: personen, procedures en processen. Daar gaan de meningsverschillen over. Ze gaan nooit over de inhoud, of over of we voor of tegen een bepaald beleidspunt zijn.”
Hoe komt dat denkt u?
„Ik snap het soms ook niet helemaal. Wie wil nu vrijwillig op een zaterdagmiddag ergens in een vergaderzaal ruzie trappen? Je kan met je kleinkinderen gaan spelen, je kan met de hond gaan wandelen, je kan tennissen, je kan golfen, weet ik veel. Maar je gaat ruzie maken over procedures en processen. Wat bezielt je om dat te willen?”
Wellicht heeft men te veel tijd omhanden. Wat gaat u eraan doen?
„Er zijn te weinig grenzen gesteld. Als je de cultuur wil veranderen moet je ook de bereidheid en het lef hebben om paal en perk stellen aan wat je toelaat. Wie daar grensoverschrijdend is, hoort er niet meer bij. Je zou het begrip ’integriteit’ ook moeten verbreden naar gedrag, naar omgangsvormen. Nu gaat integriteit vooral over frauderen, diefstal en liegen.”
U pleit voor een gedragscode bij 50Plus?
„Dat zou ik wel als onderdeel van het integriteitsbeleid willen zien. Je kan de partij gigantisch ondermijnen en schade toebrengen door achter de rug om, verholen, stiekem onrust te creëren. Dat is een manier om de organisatie te ontregelen.”
Valt ’u zult niet stoken’ in een gedragscode te vatten? Het lijkt me moeilijk te handhaven.
„Het is interessant om het daarover te hebben. Stoken doe je heimelijk. Dan ga ik niet tegen u zeggen dat ik u een bal gehakt vind, maar dat zeg ik dan tegen uw collega. En dat zet ik dan in een mail en die stuur ik rond naar nog dertig andere mensen. Dan ontstaat er iets. Want die mensen gaan met elkaar bellen. Vervolgens komt er rumoer en dan wordt er gedacht: waar rook is, is vuur. Er zal vast wel wat van waar zijn. Dan mag u als belaagde zien hoe u daar weer uitkomt. Dat gebeurt ook bij 50Plus.”
Hoe houdt u dat tegen?
„Benoemen, definiëren, codificeren. Iedereen het erover eens laten zijn. En dan tolereer je bepaald gedrag niet meer.”
Een 50Plus-eed wellicht?
„Nou ja, ik zit even hardop na te denken: het zou de 50Plus-code moeten zijn. Een paarse code of zo. Dat zou wel eens goed kunnen zijn. Als je bij 50Plus bent, schaar je je onder de paarse code.”
Wie zich niet gedraagt, wacht een royement?
(stilte) „Ik hoop niet dat het ooit zover komt.”
Als u over drie jaar klaar bent met uw termijn, houdt iedereen zich aan die code?
„Zo naïef ben ik niet. Het moet ook een uitdaging zijn, hahaha.”
Telegraaf 06.10.2018 50Plus moet een gedragscode instellen om onderling moddergooien in de toekomst te voorkomen. Daarvoor pleit partijvoorzitter Geert Dales vandaag in een interview met De Telegraaf. De preses denkt aan een ’paarse code’, conform de partijkleur van 50Plus, als onderdeel van het eigen integriteitsbeleid.
„Je kan de partij gigantisch ondermijnen en schade toebrengen door achter de rug om, verholen, stiekem onrust te creëren. Dat is een manier om de organisatie te ontregelen”, zegt Dales. Hij hoopt vooral het onderlinge gestook tussen partijleden de kop in te drukken.
De seniorenpartij bestaat bijna tien jaar en is de laatste tijd vaker in het nieuws om intern geruzie dan om inhoudelijke zaken. Daar wil Dales voor eens en voor altijd een einde aan maken, onder meer door een discussie over een opgefrist beginselprogramma en een gedragscode voor de leden. De ultieme consequentie van het breken van de code zou een royement betekenen, hoewel Dales hoopt dat het ’nooit zover hoeft te komen’
„Stoken doe je heimelijk. Dan ga ik niet tegen u zeggen dat ik u een bal gehakt vind, maar dat zeg ik dan tegen uw collega. En dat zet ik dan in een mail en die stuur ik rond naar nog dertig andere mensen. Dan ontstaat er iets. Want die mensen gaan met elkaar bellen. Vervolgens komt er rumoer en dan wordt er gedacht: waar rook is, is vuur. Er zal vast wel wat van waar zijn. Dan mag u als belaagde zien hoe u daar weer uitkomt. Dat gebeurt ook bij 50Plus.”
Vandaag komen 170 actieve partijleden van de seniorenpartij met Dales bijeen om het over de toekomst van 50Plus te hebben.
NOS 05.10.2018 50Plus-Tweede Kamerlid Martin van Rooijen wil terug naar de Eerste Kamer. Het partijbestuur heeft hem voorgedragen als lijsttrekker bij de Eerste Kamerverkiezingen van volgend jaar. Hij moet daar de opvolger worden van Jan Nagel, die na de verkiezingen stopt. De leden van 50Plus moeten nog wel met de voordracht instemmen: het congres is in december.
Van Rooijen zat van 2015 tot 2017 ook al in de senaat, maar na de Kamerverkiezingen van maart 2017 stapte hij over naar de Tweede Kamer. Daar is hij onder meer woordvoerder Financiën en Pensioenen.
Staatssecretaris in kabinet-Den Uyl
Van Rooijen, die 76 jaar is, heeft een lange staat van dienst. In 1973 werd hij voor de KVP al staatssecretaris van Financiën in het kabinet-Den Uyl.
Voorlopig blijft hij nog lid van de Tweede Kamer. De verkiezingen voor Provinciale Staten zijn volgend jaar op 18 maart 2019. De Staten kiezen op 27 mei 2019 de Eerste Kamer.
NU 13.09.2018 De fractievoorzitter van 50PLUS in de Eerste Kamer, Jan Nagel, keert na de Eerste Kamerverkiezingen niet meer terug. De 79-jarige oprichter van de partij stelt zich niet meer herkiesbaar.
Na veertien jaar Binnenhof, waarvan zes jaar senator voor de PvdA en acht jaar voor 50PLUS, vindt hij de tijd rijp voor meer aandacht voor het Buitenhof, zo laat hij weten. Hij zegt de verkiezingen volgend jaar met vertrouwen tegemoet te zien.
“Het is duidelijk dat 50PLUS, dat volgend jaar tien jaar bestaat, in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is en groeit”, aldus Nagel.
Hij wil de tijd na de Senaat benutten voor het schrijven van een vervolg op zijn in 2001 verschenen boek Boven het Maaiveld. Nagel gaat de politieke gebeurtenissen vanaf de opkomst van Leefbaar Nederland met Pim Fortuyn tot en met de bestaansgeschiedenis van 50PLUS beschrijven.
Telegraaf 13.09.2018 De fractievoorzitter van 50Plus in de Eerste Kamer, Jan Nagel, keert na de Eerste Kamerverkiezingen niet meer terug. De 79-jarige oprichter van de partij stelt zich niet meer herkiesbaar.
Na veertien jaar Binnenhof (waarvan zes jaar senator voor de PvdA en acht jaar voor 50Plus) vindt hij de tijd rijp voor meer aandacht voor het Buitenhof, zo laat hij weten. Hij zegt de verkiezingen volgend jaar met vertrouwen tegemoet te zien.
„Het is duidelijk dat 50PLUS, dat volgend jaar tien jaar bestaat, in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is en groeit’, stelt Nagel.
Hij wil de tijd na de Senaat benutten voor het schrijven van een vervolg op zijn in 2001 verschenen boek Boven het Maaiveld. Nagel gaat de politieke gebeurtenissen vanaf de opkomst van Leefbaar Nederland met Pim Fortuyn tot en met de bestaansgeschiedenis van 50Plus beschrijven.
NOS 13.09.2018 Jan Nagel, de oprichter van seniorenpartij 50Plus, vertrekt uit de Eerste Kamer. Hij is bij de komende verkiezingen, volgend jaar, niet meer beschikbaar voor de lijst. Nagel (79) is nu nog fractievoorzitter in de senaat.
In een verklaring schrijft hij dat hij na veertien jaar Binnenhof de tijd rijp vindt voor meer aandacht voor het ‘Buitenhof’. Voordat hij 50Plus oprichtte was Nagel ook al zes jaar senator voor de PvdA.
’50Plus is een blijvertje’
Hij ziet de verkiezingen met vertrouwen tegemoet. “Het is duidelijk dat 50Plus in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is.”
Nagel gaat schrijven. Hij wil een vervolg maken op zijn boek Boven het maaiveld uit 2001. Daarin wil hij de politieke gebeurtenissen beschrijven van de opkomst van Pim Fortuyn tot de oprichting van 50Plus.
Nagel stond aan de wieg van verschillende partijen. Zo richtte hij in zijn woonplaats Leefbaar Hilversum op. Later volgden Leefbaar Nederland (met aanvankelijk Fortuyn als boegbeeld), de PRDV (samen met Peter R. de Vries) en 50Plus.
NU 28.08.2018 50Plus stopt de samenwerking met het eigen wetenschappelijke bureau dat onderzoeken voor de partij uitvoert.
Dat schrijft de Volkskrant op basis van een brief die de krant in handen heeft. Zowel het wetenschappelijke bureau als Geert Dales, voorzitter van 50Plus, hebben het nieuws in de krant bevestigd.
Richard de Mulder, de directeur van de denktank, zegt tegen de krant dat Dales de samenwerking op wil zeggen, omdat de onderzoeken te onafhankelijk zijn. Zo kwam er veel kritiek op het onderzoek na de verkiezingen in 2017.
Volgens dat onderzoek, dat NRC naar buiten bracht, waren de verkiezingen slecht verlopen door enorme chaos en gebrek aan professionaliteit binnen de partij.
Onenigheid over de onderzoeken
De Mulder zegt in de krant dat Dales wil dat vijf bestuursleden en één externe medewerker het veld ruimen naar aanleiding van dat verkiezingsonderzoek. “50Plus wil dat wij een soort pinautomaat zijn die peilingen en onderzoekjes voor de partij betaalt”, stelt De Mulder in de krant.
Dales ontkent stellig dat de partij daarom van het bureau af wil. “Dat is je reinste flauwekul”, zegt Dales tegen de Volkskrant. De reden dat de samenwerking wordt gestopt, is volgens Dales een verschil van inzicht over de financiën en het soort onderzoeken dat wordt aangeleverd.
Een denktank is verbonden aan een partij, maar doet onafhankelijk onderzoek. Volgens de wet mag een partij daar geen invloed op uitoefenen.
De rol van Jan Nagel, de grote man achter de schermen bij 50Plus, zou volgens De Mulder ook te groot zijn. Hij zou alles bepalen. Daarom zou de denktank moeten stoppen.
“Alsof ik zelf niet kan denken”, zo ontkent Dales wat De Mulder zegt over Nagel.
Partijbestuur stapte in mei op
Sinds april is het onrustig binnen de partij. Op 15 mei stapten zeven van de acht bestuursleden op. Veel partijleden hadden zich tegen voorzitter Jan Zoetelief gekeerd, dat uiteindelijk leidde tot het opstappen van de bestuursleden.
In april lieten de leden van de Eerste en Tweede Kamer van de partij al weten geen vertrouwen meer te hebben in Zoetelief. In mei volgden meer leden van de partij.
Zoetelief werd verweten dat hij de partij heeft verdeeld in twee kampen. Hij was juist aangesteld om de leden te verenigen.
AD 28.08.2018 De top van 50Plus en het bestuur van het wetenschappelijk bureau liggen overhoop over de onafhankelijkheid van het onderzoek en de financiën. Een van de aanleidingen voor de vertrouwensbreuk binnen de ouderenpartij blijkt verdwenen kritiek bij de jaarrekening van het wetenschappelijk bureau.
Het gaat om de handtekening en het begeleidend commentaar van Kamerlid Martin van Rooijen, bevestigen meerdere betrokkenen aan deze krant. Hij was langere tijd de afgevaardigde van de fracties in het bestuur van het wetenschappelijk bureau.
,,Toen Martin de jaarrekening van het bureau onder ogen kreeg die ter goedkeuring naar het ministerie van Binnenlandse Zaken moest, schrok hij hoe summier die was”, vertelt een hooggeplaatste betrokkene binnen 50Plus. ,,Hij schreef er daarom de zin ‘Hier kan ik niet akkoord mee gaan’ bij en zette daarnaast zijn handtekening. Tot onze verbijstering bleken zowel het commentaar als de handtekening verdwenen in de versie die naar Binnenlandse Zaken is gegaan.”
Gerommel
Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels, aldus Voorzitter Richard de Mulder van wetenschappelijk bureau 50Plus.
Een andere anonieme bron stelt dat een deel van de jaarrekening onvolledig was en noemt het ‘gerommel’ met de jaarrekening, ‘reden genoeg om een nieuwe start te gaan maken’. Het hoofdbestuur van 50Plus zegde vanochtend de samenwerkingsdeal met het wetenschappelijk bureau van de ouderenpartij per eind dit jaar op.
Een wetenschappelijk bureau moet volgens Binnenlandse Zaken aan precieze financiële en administratieve verplichtingen voldoen om ieder jaar de subsidie te ontvangen. Het toezicht wordt uitgeoefend door het ministerie. Een belangrijke eis is dat de jaarstukken door een accountant worden goedgekeurd.
En dat is gebeurd, zegt voorzitter Richard de Mulder van de denktank. ,,We hadden voor de versie die naar het ministerie gaat helemaal niet de handtekening van Van Rooijen nodig. En zijn opmerking was wat ons betreft voor intern gebruik. Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels.”
Volgens De Mulder verliep de samenwerking met Van Rooijen ‘nooit zo soepel’. Die laatste zou ontevreden zijn over de kritiek die het wetenschappelijk bureau in een onderzoek had op zijn optreden tijdens de verkiezingscampagne van 50Plus. ,,Dat stond ook in onze evaluatie en vervolgens deed Van Rooijen tevergeefs een poging om zand in de raderen te strooien.”
Martin van Rooijen, voormalig staatssecretaris, wil desgevraagd de zaak bevestigen noch ontkennen. Hij verwijst naar de partijvoorzitter, Geert Dales.
Conflict
Dales wil alleen in het algemeen iets zeggen over het conflict met het wetenschappelijk bureau. De financiële verantwoording moet volgens hem anders. ,,De partijtop is daarvoor eindverantwoordelijk, dus wij hebben inzage nodig in de boeken. Die moeten op tafel komen telkens als wij dat wensen. En dat is nu niet het geval.”
Volgens de partijvoorzitter van 50Plus schermt De Mulder onterecht met het argument dat de ‘onafhankelijkheid van het wetenschappelijk bureau wordt aangetast door deze bemoeizucht vanuit de top’. ,,We willen ons helemaal niet inhoudelijk bemoeien met het onderzoek, dit gaat over controle op de juiste besteding van gelden.”
Dales vindt een breuk met het huidige bestuur van het wetenschappelijk bureau ‘onvermijdelijk’, zegt hij. ,,In de loop der jaren zijn scheve verhoudingen ontstaan. Met het huidige ongemak lukt het niet om al het onderzoek wetenschappelijk en educatief op een hoger plan trekken, zoals wij graag willen.”
Het doet De Mulder pijn dat Dales zo ‘harteloos’ handelt tegen vrijwilligers die zich al jaren keihard inzetten voor de ouderenpartij, meldt hij. ,,We zijn gewoon te kritisch, onder meer op de rol van Jan Nagel binnen de partij, dan krijg je dit.”
NOS 28.08.2018 50Plus zegt de samenwerking met het wetenschappelijk bureau van de partij op 31 december op. Partijvoorzitter Dales wil met ingang van het het nieuwe jaar verder met een kwalitatief beter onderzoeksbureau met andere mensen.
Dales reageerde in het NOS Radio 1 Journaal op een bericht in de Volkskrant over de breuk met het wetenschappelijk bureau. Daarin zegt voorzitter De Mulder dat het partijbestuur het bureau te kritisch vindt.
“Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het wetenschappelijk bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren.”
Maar de partijvoorzitter noemt het verhaal van De Mulder lariekoek. Hij zegt dat er verschillende belangrijke redenen zijn om de samenwerking op te zeggen. Zo zou het bestuur geen inzage krijgen in de financiën van het bureau.
De Mulder is het daar weer volstrekt mee oneens. Hij zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het bestuur wel degelijk volledige inzage in de boeken heeft en dat hij alleen heeft geweigerd om het bestuur elke drie maanden een controle te laten uitvoeren.
Evaluatie
Volgens hem is conflict begonnen na een kritische evaluatie over de Tweede Kamerverkiezingen, waarbij de partij fors minder zetels haalde dan een maand eerder op basis van de peilingen werd verwacht. Via de NRC kwam naar buiten dat partijwetenschappers gehakt hadden gemaakt van de campagne.
“Dat rapport is helemaal verkeerd gevallen”, zegt De Mulder tegenover de NOS. Hij zegt dat het partijbestuur van 50Plus sinds het vertrek van oud-voorzitter Zoetelief “helemaal gelijkgeschakeld”. Iedereen, inclusief Zoeteliefs opvolger Dales, zou “in de ban” van partij-oprichter en Eerste Kamerlid Nagel zijn en volledig naar zijn pijpen dansen.
Dales is boos over die opmerking. Hij zegt dat hij 66 is en wetenschapper en zeer wel in staat om zelf na te denken.
Wetenschappelijke bureaus van partijen zijn denktanks die voor de partij onafhankelijk onderzoek kunnen doen naar maatschappelijke kwesties. Ze krijgen daar subsidie voor.
AD 28.08.2018 50Plus heeft de samenwerkingsovereenkomst met het Wetenschappelijk Bureau van de ouderenpartij opgezegd. Dat schrijft de Volkskrant die over een brief beschikt waaruit dat zou blijken.
In deze brief aan relaties schrijft het bestuur van het Wetenschappelijk Bureau alle activiteiten op te schorten omdat voorzitter Geert Dales ‘zich wil ontdoen van het huidige bestuur en de externe medewerkers die onze werkzaamheden ondersteunen en mede uitvoeren’.
Volgens Richard de Mulder, de voorzitter van de denktank van de ouderenpartij, rekent Dales af met de wetenschappers omdat ze te kritisch en onafhankelijk zouden opereren. ,,Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het Wetenschappelijk Bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren”, zo zegt hij tegen de krant.
‘Flauwekul, lariekoek’
Partijvoorzitter Dales bevestigt dat 50Plus de samenwerking met de eigen denktank stopzet. Maar hij ontkent met klem dat hij een minder onafhankelijk wetenschappelijk bureau voor 50Plus wil. ,,Dat is je reinste flauwekul, echt lariekoek”, zegt hij tegen de Volkskrant. Dales was zelf zeven jaar curator van het wetenschappelijk bureau van de VVD. ,,Dus als iemand het belang van onafhankelijk onderzoek begrijpt, ben ik het wel. ”
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft vandaag een overeenkomst gesloten met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied. Met deze overeenkomst komt de NAM ook bij de Versterkingsoperatie op afstand te staan en is zij alleen nog verantwoordelijk voor het betalen van de kosten.
Coördinator en gemeenten akkoord over versterkingsplan
Eerder op donderdag bereikten de de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de Groningse gemeenten een akkoord over een plan van aanpak voor de versterking van woningen in het aardbevingsgebied.
Telegraaf 21.02.2019
Zeker 11.671 panden zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden.
11.000 risicovolle huizen in aardbevingsgebied Groningenhiervan ligt het overgrote deel van de woningen die mogelijk onveilig zijn, ligt in Appingedam (2.528) en Delfzijl (2.523). Daarna volgen Groningen (2.281), Loppersum (2.202), Midden-Groningen (1.363) en Het Hogeland (683). Slechts een klein aantal panden staat in Oldambt (91). De woningen zijn verspreid over in totaal 15.634 adressen.
AD 28.11.2018
Plan van aanpak
Sietsma benadrukt dat nog niet zeker is of er 11.671 gebouwen, waaronder flats en gedeelde huizen, worden versterkt. Uit onderzoek moet naar voren komen of dit nodig is, staat in het openbaar gemaakte plan van aanpak.
Het plan van aanpak van waarnemend coördinator Sietsma is opgesteld na raadpleging van de regio. Maar burgemeesters in het gebied hebben er wel kanttekeningen bij. “De nieuwe lijst geeft volgens ons geen volledig en goed beeld van de situatie. We sturen er daarom op aan dat de lijst aangevuld wordt met panden die logisch gezien ook op de lijst moeten staan (zoals de complexe schades)”, schrijven vier burgemeesters in een brief aan de bewoners. Het is niet na te gaan hoe de lijst tot stand is gekomen, en hij “zit ook niet altijd logisch in elkaar”, stellen ze.
AD 25.01.2019
De gaswinning heeft geleid tot bodemdaling en aardbevingen in het gebied, waardoor veel panden zijn beschadigd. Omdat in de loop der jaren de kans op nog zwaardere aardbevingen groter is geworden is het nodig om panden te versterken, zolang de productie nog niet onder de 12 miljard kuub gas per jaar zit. Dat duurt waarschijnlijk nog wel even.
Complicerende factor is een gebrek aan kennis van de ondergrond. Het is niet duidelijk wat de toekomstige gaswinning voor gevolgen heeft voor de bodem, maar de productie sneller terugbrengen is volgens minister Wiebes niet mogelijk omdat dan de leveringszekerheid in gevaar komt.
Zeven jaar
Over zeven jaar moet volgens toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) de versterkingsoperatie zijn voltooid. Het SodM belooft de Groningers de voortgang goed in de gaten te houden. “Alleen als de versterking is uitgevoerd én de afbouw van de gaswinning volgens plan verloopt, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland. Daarom houdt het SodM op allebei toezicht”, aldus inspecteur-generaal Kockelkoren.
Telegraaf 08.12.2018
Afschakelplan
Ook is Nederland is niet goed voorbereid op situaties waarin noodgedwongen het gas tijdelijk moet worden afgesloten voor gebruikers. Dat blijkt uit een vertrouwelijk crisisplan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). EenVandaag kreeg dat plan in handen na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Het crisisplan in het kort
Crisisplan beschrijft wat mogelijke stappen zijn als Nederland ineens voor langere tijd geen gas op kan pompen uit Groningen.
In het plan wordt beschreven wat er moet gebeuren als we bijvoorbeeld ook niet genoeg gas uit het buitenland kunnen halen om aan de vraag te voldoen.
Het blijkt echter dat maatregelen, zoals bedrijven gedwongen afsluiten van Gronings gas, voor moeilijkheden zorgen.
Zo kunnen gasafnemers moeilijk gedwongen worden tot afsluting, omdat de gasafsluiting zich op eigen terrein van het bedrijf in kwestie bevindt. Er zijn weinig mogelijkheden om toegang te eisen tot eigen terrein.
Het kabinet wil de gaswinning in Groningen vóór 2030 stilgelegd hebben. Komend jaar wordt daarom 19,4 miljard kuub uit de grond gehaald. Het huidige winningsniveau ligt op 21,6 miljard kuub.
In het plan wordt geschetst dat de gevolgen voor de Nederlandse maatschappij groot zijn bij een tekort aan gas op langere termijn. Het plan dateert van januari 2018 maar is vrijdag openbaar geworden na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Er is nooit rekening gehouden met een gastekort, maar als dat wel gebeurt, zullen huishoudens mogelijk worden afgesloten. “Onbegrijpelijk”, vindt @TomvanderLee.
Uit het zogeheten afschakelplan blijkt dat het zowel praktisch als juridisch heel lastig is om gebruikers af te sluiten. Zo bevindt de gaskraan zich doorgaans op het terrein van de gebruiker. Als die netjes betaalt, kan hij bovendien niet zomaar worden afgesloten.
Telegraaf 18.01.2019
Het kabinet maakte eerder dit jaar al bekend de gaswinning in Groningen voor 2030 te willen stilleggen. Vrijdag is ook bekendgemaakt dat de gaswinning dit jaar van 21,6 miljard kuub naar 19,4 miljard kuub wordt verlaagd.
Telegraaf 04.12.2018
In het kort
De gaswinning in Groningen daalt fors vanaf 2023 naar 5 miljardkuub per jaar, meldt minister Eric Wiebes van Economische Zaken maandag aan de Tweede Kamer.
Gaswinning ligt nu op 21,6 miljard kuub per jaar
Rutte en Wiebes beloofden eerder dit jaar dat pompen van gas in Groningen vóór 2030 moet zijn stilgelegd
Groningers met regelmaat last van aardbevingen als gevolg van gaswinning
Kamerleden willen al langer van Wiebes weten wat er gebeurt als de gaskraan in Groningen sneller dicht moet dan gedacht, bijvoorbeeld in het geval van een calamiteit. Kamerlid Tom van der Lee laat aan EenVandaag weten verbaasd te zijn dat het plan er al lag. Hij schrijft ook op Twitter dat hij bezorgd is. “We zijn er niet klaar voor, doorzettingsmacht ontbreekt. Actie is urgent.”
Reactie Kinderombudsvrouw
De Kinderombudsvrouw publiceerde een rapportVaste grond gezocht over de effecten van de aardbevingen op de ruim 30.000 kinderen en tieners die er wonen. Daaruit blijkt dat de kinderen in het aardbevingsgebied de afgelopen jaren totaal over het hoofd zijn gezien en dat de aardbevingen ook wel degelijk weerslag hebben op de jongste bewoners.
De kinderen geven zelf ook aan dat ze geconfronteerd worden met nogal wat onrust en onzekerheid, zoals bijvoorbeeld over een mogelijke verhuizing of de juridische strijd met de NAM die thuis voor extra spanningen zorgt.
‘’Te lang zijn kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied vergeten,’’ aldus de Kinderombudsvrouw.
Zo is de hulpverlening en informatievoorziening tot nu toe enkel en alleen toegespits op volwassenen. Ook lijkt er een taboe te bestaan om over de problemen te praten. Zowel op school als thuis als onderling met leeftijdsgenootjes. Een kleine groep kinderen ervaart daarnaast ook echt fysieke en psychische klachten door de aardbevingsproblematiek. Zo zijn er voorbeelden van kinderen die kampen met angststoornissen, slaap- en concentratieproblemen en controledrang.
Eric Wiebes blijkt de juiste man voor de juiste tijd, een uitzonderlijk empathische VVD’er die zijn emoties de vrije loop mag laten in dit dossier. ‘Ik heb ontdekt dat mensen verknocht zijn aan Groningen. Ik heb voor ze geknokt.’ Zijn voorganger Henk Kamp moest nog opereren met de voet op de rem in afwachting van onderzoeken naar veiligheid en financiële ruimte op de begroting.
De onderzoeken zijn er en de conclusies luiden: gaswinning is gevaarlijk. Het geld is er ook, de economie draait volgens het CPB op volle toeren. Wiebes mag daarom zonder enig voorbehoud verkondigen dat ‘veiligheid boven geld’ gaat.
2030
Premier Mark Rutte wil gaswinning in Groningen terugbrengen naar nul in 2030. Eerder al maakte de premier de plannen bekend over het in 2030 helemaal stoppen met de gaswinning. Minister Eric Wiebes van Economische Zaken zal binnenkort uitleg verschaffen over de manier waarop dit moet worden bereikt.
AD 16.01.2019
Ministers overrompeld
Volgens minister Wiebes van Economische Zaken had geen van de ministers vooraf gedacht dat dit kabinet de gaskraan zou dichtdraaien. Ook hijzelf niet. “Het was een radicaal besluit: de collega’s wisten er niets van van tevoren”, zei Wiebes in het VPRO-programma Zomergasten. “De leden van het kabinet zijn allemaal overrompeld geweest. Niemand had dit gedacht, maar we geloven er nu allemaal in en staan er allemaal achter.”
Kort na zijn aantreden in oktober vorig jaar, zo vertelde hij op televisie, raakte hij doordrongen van de ernst van de situatie in het gaswinningsgebied. In maart dit jaar besloot het kabinet de gaskraan eind volgend decennium helemaal dicht te draaien.
Telegraaf 30.08.2018
Onhoudbaar
Als hem gevraagd wordt wat de directe aanleiding ervoor was, antwoordde hij: “De aanleiding, de aanleiding? Ik heb geconcludeerd dat het geen doen was.” Wiebes doelde daarbij op de versterkingsoperatie. “Dat was niet houdbaar meer, het was niet versterken, maar in veel gevallen slopen, op grote schaal.”
De minister raakte er snel van overtuigd dat het zo niet langer kon. Het besluit is volgens hem het “grootste besluit van dit kabinet”. “Ik heb overal lopen zeuren en lopen trekken om dit voor elkaar te krijgen.”
Demonstraties
De toegang tot het Tankenpark van de NAM in het Groningse Farmsum (gemeente Delfzijl) is dinsdag eind van de ochtend geblokkeerd. Volgens de actiegroepCode Rood hebben ruim zevenhonderd mensen zich voor de toegangshekken van het bedrijfsterrein verzameld.
De actievoerders willen hun actie enkele dagen volhouden.
”Onze actie is gericht tegen de fossiele industrie (Shell en Exxon) die hele gebieden opoffert aan de winning van fossiele brandstoffen en geen enkele verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen. Ook niet voor klimaatverandering. Wij laten zien dat verzet mogelijk is als mensen de handen ineenslaan en samen een front vormen”, aldus de klimaatactivisten in een verklaring.
Telegraaf 08.11.2018
Volgens het kabinet is het stoppen met de gaswinning in Groningen de enige garantie voor de veiligheid van de inwoners van het getroffen gebied.
De plannen van het kabinet zijn ambitieus, de gaswinning in Groningen moet in oktober 2022 worden teruggebracht tot 12 miljard kuub. Dat werd eerder al geadviseerd door het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Daarna moet de gaswinning geleidelijk worden teruggebracht, uiteindelijk naar nul kuub.
Hoe staat Groningen ervoor precies een jaar na het historische gasbesluit van het kabinet?
Vandaag 29.03.2019 is het precies een jaar geleden dat minister Wiebes besloot om uiterlijk in 2030 een einde te maken aan de gaswinning in Groningen. Hoe staat het er nu voor?
Inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft een duidelijk antwoord: het is veiliger geworden, maar de gaswinning is nog niet veilig genoeg. Dat veilige niveau is op dit moment volgens het SodM maximaal 12 miljard kuub gas. Pas zodra dat niveau bereikt is, én onveilige huizen zijn versterkt, heeft het volgens hem zin om te praten over de voortzetting van de gaswinning.
Maar ook bij het winnen van 12 miljard kuub gas kan in de toekomst het risico op stevige bevingen weer toenemen. Een verdere verlaging van de productie is daarom hoe dan ook nodig, stelt Kockelkoren. “Indien nodig naar nul”. Hij reageert daarmee op het standpunt van Forum voor Democratie in Groningen om gas te blijven winnen na 2030. Die partij wil ook na die tijd doorgaan met de gaswinning, als dat op een gecontroleerde manier en veilig kan.
De inspecteur-generaal waarschuwde vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal dat het nu rustig lijkt. “Maar we zitten nog niet op het niveau dat het veilig is. Ik kan me voorstellen dat dat gevoel omhoog komt, maar het zegt niets dat het een rustige periode is. Er kunnen nog steeds bevingen komen”, zegt Kockelkoren.
Versterking moet sneller
De veiligheid van de Groningers en het versterken van de huizen, moeten volgens Kockelkoren de grootste prioriteit hebben. Het proces gaat op veel vlakken niet snel genoeg, ziet hij: “In 2015 hebben we gezegd dat duizenden huizen versterkt moeten worden, maar de teller staat nu op 600.”
Kockelkoren ziet dat veel mensen op meerdere fronten vastlopen: “Mensen die vastzitten in procedures om te komen tot afwikkeling van schade. Mensen die vastzitten in tijd omdat ze moeten wachten tot hun huis versterkt wordt. En mensen die vastzitten in hun huis omdat dat niet verkoopbaar is. De versterking moet versneld worden. Het gaat nu te langzaam.”
Gasbesluit
Minister Wiebes is optimistisch over het verloop van de afbouw. Hij liet in januari bij RTV Noord weten dat er al in 2022 bijna geen gas meer uit het Groningenveld hoeft te worden gehaald, hooguit nog bij een strenge winter.
In het huidige gasjaar, dat loopt van 1 oktober 2018 tot 1 oktober 2019, mag er 19,5 miljard kuub gas worden gewonnen. Veel minder dan de 42,5 miljard die jarenlang als maximaal te winnen hoeveelheid gas gold. Binnenkort maakt minister Wiebes bekend hoeveel gas er wat hem betreft het komende jaar uit de Groningse bodem mag worden gehaald.
Meer gas inkopen
Of het minister Wiebes inderdaad lukt om de gaskraan in Groningen na 2030 dicht te draaien, of zelfs al na 2022 is lastig te zeggen. Dat is van veel factoren afhankelijk. Lukt het inderdaad om op tijd fabrieken van het Groningengas af te schakelen? Hetzelfde geldt voor huishoudens die nu nog worden verwarmd met het Groningengas. Tot op heden is dit het geval in 95 procent van alle huizen.
Wiebes zegt dat buitenlandse afnemers al minder Groningengas importeren. Dat gaat sneller dan verwacht. Ook is het zo dat Nederland inmiddels meer gas inkoopt dan we zelf aan het buitenland verkopen. Dat is een enorme omwenteling.
Een nieuwe stikstoffabriek die in 2022 operationeel moet zijn, is nog in aanbouw. Deze fabriek moet nog meer buitenlands gas omzetten naar dezelfde verbrandingskwaliteit als het Groningengas. En zo is er steeds minder gas uit het Groningenveld nodig om aan de leveringsplicht in het binnen- en buitenland te voldoen.
Klimaatproblemen
Niet alleen omwille van Groningen moeten huizen overigens stoppen met aardgas, ook het klimaatprobleem leidt hiertoe. In het voorlopige Klimaatakkoord staat dat in de komende tien jaar anderhalf miljoen woningen van het gas afgehaald moeten worden.
Daarnaast wil het kabinet dat nog tijdens deze regeringsperiode de eerste tienduizenden bestaande huizen afgekoppeld worden van aardgas. En ook de nieuwbouw moet grotendeels overstappen op andere vormen van verwarming.
Zie opdeze overzichtspagina het dossier‘Van het gas af’, waarin alle artikelen van Elsevier Weekblad over deze kwestie zijn verzameld.
Trouw 21.05.2019 Als volwassenen niet luisteren, vraag ik zelf aandacht voor de aardbevingsellende, dacht Edith Holscher (12). Ze regisseert een toneelstuk over de aardbevingsellende en hoe die het dagelijks leven van kinderen in Groningen op zijn kop zet.
Komend weekeinde voert Edith Holscher uit Harkstede haar stuk op in theater het Kielzog in Hoogezand, voor een zaal vol Kamerleden, burgemeesters, gedeputeerden, vertegenwoordigers van Nam en Shell, onderzoekers van de Rijksuniversiteit, en dan is ze vast nog mensen vergeten.
O ja, en commissaris van de Koning René Paas is haar ambassadeur. Ze maakt met haar armen een dab, een populaire dansbeweging, en roept: “powerrr!”
Ze sprak met de Kinderombudsman, wat fijn was, maar het gesprek veránderde niets, huizen werden er niet sneller door hersteld “Op deze manier móeten ze wel luisteren. We doen geen pauze, zodat niemand stiekem kan verdwijnen. En als iemand dat toch probeert, zetten we er een spotlight op.”
Ook huize Holscher zelf scheurde, een gevecht met de Nam volgde. Uiteindelijk werd de schade vergoed en verholpen, maar pas na twee jaar – en velen zitten al veel langer en veel dieper in de ellende. Het maakt haar boos, vertelt Edith.
Ze sprak met de Kinderombudsman, wat fijn was, maar het gesprek veránderde niets, huizen werden er niet sneller door hersteld. Toen ze zich dat realiseerde, moest ze heel hard huilen. Schrijf een brief aan de Nam, stelde de juf voor. “Maar een brief kun je zo aan de kant gooien.”
Ze sprak met de Kinderombudsman, wat fijn was, maar het gesprek veránderde niets, huizen werden er niet sneller door hersteldZe sprak met de Kinderombudsman, wat fijn was, maar het gesprek veránderde niets, huizen werden er niet sneller door hersteld
Luisteren
Edith regisseerde al eerder voorstellingen op school, en zo kwam van het een het ander, en nu is er ‘Brief aan de Nam’, met als ondertitel ‘Naar een kind zullen ze wél luisteren’. Daar is ze van overtuigd: “Als een kind iets zegt komt het bij volwassenen veel beter aan. Grote mensen hebben als kind geleerd om naar volwassenen te luisteren. Maar als ze zelf groot zijn hoeft dat blijkbaar niet meer.”
Eerder dit jaar bleek uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen dat kinderen wel degelijk lijden onder de gasproblematiek. “Ouders praten er niet over met hun kinderen, want die willen ze niet ongerust maken. Maar dat worden ze toch wel. En dan durven ze er weer niet over te beginnen tegen hun ouders.”
Volwassenen kijken alleen maar naar geld en maken het heel ingewikkeld met moeilijke woorden, aldus Edith Holscher.
Ediths moeder Karin helpt achter de schermen. Zij hielp ook met het schrijven van het script en met het uitzoeken van feiten. De jeugdige regisseuse strikte burgemeester Hoogendoorn van Midden-Groningen als gastheer. Zeven kinderen acteren, onder wie Ediths broer, die minister Wiebes speelt “met een colbertje aan en een pennetje waarmee hij steeds zit te frutselen”.
Hoogstpersoonlijk nodigde ze de bewindsman zelve uit toen ze het gasdebat bezocht in de Tweede Kamer. “Ik zal eens kijken of het in mijn agenda past”, imiteert ze zijn antwoord – terwijl ze met haar ogen rolt zoals alleen meisjes van twaalf dat kunnen. Inmiddels weet ze dat hij niet komt, net als de koning en de directeuren van de Nam. Jammer, maar het is niet anders.
Edith heeft er zin in, zegt ze. Ze praat druk, die ochtend is haar beugel eruit gegaan. “Mooi op tijd voor de voorstelling”, had de orthodontist gezegd. Aan zenuwen doet ze niet. “Er kunnen maar vierhonderd mensen in de zaal. Later wil ik regisseur worden, dan sta ik voor zalen van misschien wel dúizend man.”
Het is een positief stuk, zegt Edith. De clou gaat ze natuurlijk niet verklappen. “Maar we hebben een heel goed plan bedacht”, fluistert ze. Een realistisch plan ook? “Ja”, zegt ze beslist. Triomfantelijke twinkelogen.
“Weet je? Volwassenen kijken alleen maar naar geld en maken het heel ingewikkeld met moeilijke woorden. Kinderen kijken naar de mensen. Daarom moeten wíj het maar oplossen. Want zíj doen het niet.”
Lees ook:
Groningse kinderen praten niet over hun angst voor aardbevingen
Jongeren uit het Groningse bevingsgebied hebben meer last van de aardschokken dan hun ouders denken. Ze leven met angst.
‘Impact Groningse aardbevingen op kinderen wordt weggewuifd’
Hulpverleners en scholen wuiven het effect van de aardbevingen op kinderen weg, stelt Kinderombudsman Margrite Kalverboer. “Haast niemand praat met de kinderen.”
RO 17.05.2019 De aansturing van de versterkingsoperatie in het Groningse aardbevingsgebied komt geheel in publieke handen waardoor de rol van NAM tot een minimum wordt teruggebracht. Door de komst van één uitvoeringsorganisatie kan bovendien meer tempo worden gemaakt met de aanpak van onveilige huizen.
De gemeenten krijgen de regie over de versterkingsoperatie zodat de uitvoering zoveel mogelijk kan worden gekoppeld aan lokale plannen voor stads- en dorpsvernieuwing.
De ministerraad heeft ingestemd met een brief van minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (EZK) over de aansturing van de versterkingsoperatie in Groningen. Het gaat om een uitwerking van de afspraken die hierover in maart zijn gemaakt tussen de regio en het Rijk.
De nieuwe afspraken maken een einde aan de situatie waarin de NAM als opdrachtgever van het Centrum voor Veilig Wonen (CVW) nog een belangrijke rol had in de versterkingsoperatie. Voortaan stuurt de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) het CVW rechtstreeks aan.
Tussen Rijk en regio is afgesproken dat de gemeenten verantwoordelijk worden voor de inpassing van de versterkingsmaatregelen. Zij stellen de lokale plannen van aanpak vast waarbij ook ruimte is voor stads- en dorpsvernieuwing. De gemeenten worden ook de opdrachtgever van de uitvoeringsorganisatie waarin de huidige NCG-organisatie opgaat.
Daarom is het logisch het eigenaarschap van de uitvoeringsorganisatie te beleggen bij minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vanwege haar verantwoordelijkheid voor onder meer decentrale overheden en woningbouw. De minister van EZK blijft verantwoordelijk voor de veiligheid in het aardbevingsgebied.
Het besluit of een individueel gebouw aan de veiligheid voldoet wordt op afstand van alle bestuurlijke partijen belegd bij een onafhankelijke commissie van deskundigen.
Huiseigenaren in het aardbevingsgebied hebben in het gehele traject het laatste woord over de versterking van hun woning. Zij worden nauw betrokken bij de uitwerking van de versterkingsmaatregelen en kunnen keuzes maken binnen de randvoorwaarden van veiligheid.
De afspraken over de publieke aansturing van de versterkingsoperatie zijn onderdeel van een reeks besluiten die het afgelopen jaar zijn genomen voor de aanpak van de veiligheid in Groningen. Zo wordt de gaswinning zo snel mogelijk volledig afgebouwd en is afhandeling van schades belegd bij een onafhankelijke commissie.
Ook is er met het Nationaal Programma Groningen een bedrag van ruim een miljard euro beschikbaar voor het toekomstbestendig maken van het aardbevingsgebied.
BB 16.05.2019 Voor 38 plannen in zeven gemeenten in de provincie Groningen en de provincie zelf is voor dit jaar 15 miljoen euro beschikbaar. Dat heeft het bestuur van het Nationaal Programma Groningen besloten. Het budget komt van het rijk, de provincie en de gemeenten. In totaal is 120 miljoen euro beschikbaar, waarvan nu bijna 70 miljoen wordt toegekend.
Belangrijke impuls
Het geld voor het Nationaal Programma Groningen is beschikbaar voor de toekomst van Groningen en bedoeld om de vele kansen te verzilveren op leefbaarheid, economie en energietransitie. Voor de schadeafhandeling en versterking zijn andere budgetten beschikbaar.
Siem Jansen, directeur van het Nationaal Programma Groningen, noemt de plannen belangrijke investeringen voor de toekomst. ‘Ze geven een belangrijke impuls aan de dorpen en stedelijke kernen in het gebied.’ De gemeenten die kunnen beginnen met hun plannen zijn Appingedam, Delfzijl, Groningen, Het Hogeland en Loppersum. De gemeenten Midden-Groningen dient in juni projecten in, de gemeente Oldambt later dit jaar.
Vier aanvragen ingetrokken
De aanvragen lopen uiteen van stads- en dorpsvernieuwingsprojecten en verduurzaming van de gebouwde omgeving tot investeringen van de regio in innovatieve mobiliteit en natuurinclusieve landbouw.
Bij de beoordeling van de plannen is gekeken of indieners andere partijen bij hun plannen betrekken en het gezamenlijk uitvoeren, maar ook of de plannen dit jaar kunnen starten en er ook aanvullende investeringen worden gedaan. Van de 42 aanvragen zijn er vier ingetrokken, omdat deze (nog) niet aan de voorwaarden voldoen. De 70 miljoen is in dit schema uitgesplitst naar overheid en project.
Werkgelegenheid en innovatie
Volgens Jansen richten de 21 projecten die de provincie heeft ingediend zich vooral op ontwikkeling van nieuwe werkgelegenheid en innovatie. Ruim 3 miljoen euro gaat naar ‘Pilot Centre’, een faciliteit voor een proeffabriek voor groene-chemie-innovaties in Delfzijl.
Bedrijven kunnen daar terecht voor het opzetten van proefinstallaties voor nieuwe producten of nieuwe productieprocessen. Voor de pilot natuurinclusieve akkerbouw Midwolder Bouwten is ruim 1,8 miljoen euro beschikbaar. Dit is een 6-jarige pilot waarin effecten op bodem, biodiversiteit en landbouwkundige opbrengsten worden onderzocht.
Ruim 1,1 miljoen gaat naar Zorg Nabij, een project dat is gericht op preventie en het versterken van sociale veerkracht. Het moet huisartsen en sociale teams ontlasten en de zorg voor de zorgvrager optimaliseren. Het project start in de gemeenten Midden-Groningen, Delfzijl, Appingedam en Loppersum.
Miljoenen voor gemeenten
De gemeente Appingedam krijgt zelf 15 miljoen euro voor haar stadsvisie. Daarin staan urgente opgaven en worden projecten benoemd per thema, zoals ontwikkellocaties, duurzaamheid, centrumontwikkeling, onderwijs & jeugd, economie, leefbaarheid en infrastructuur. Een voorbeeld is de inrichting van het terrein rond de scholencampus.
De gemeente Delfzijl krijgt 10,5 miljoen voor de gebiedsontwikkeling van centrum zuidoost. De gemeente Groningen krijgt een soortgelijk bedrag voor dorpsvernieuwing, een integrale aanpak in nauwe samenwerking met inwoners uit het gebied.
Het Hogeland krijgt bijna 15 miljoen voor ontwikkeling van centrumplannen voor Bedum, Winsum, Uithuizen en Uithuizermeeden. Doel is economisch sterke, aantrekkelijke, compacte en levendige winkelcentra te creëren en dat te combineren met zorg en/of culturele voorzieningen.
AD 16.05.2019 De versterking van woningen en gebouwen in het Groningse aardbevingsgebied verloopt zeer teleurstellend. Er is weer vier maanden vertraging, meldt het Dagblad van het Noorden.
Dat stellen bestuurders van de bevingsgemeenten en de provincie in een alarmerende brief aan het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Volgens hen is er geen overzicht bij schade-afhandeling en versterking. Daardoor zijn planningen slecht te maken en worden toezeggingen en afspraken met inwoners en marktpartijen niet nagekomen.
Het SodM had gevraagd hoe het staat met het tempo van de versterkingsoperatie en het veiliger maken van vele duizenden woningen in het bevingsgebied. Gemeenten moeten inwoners voor de zomer vertellen dat er sprake is van een vertraging, die ook te wijten is aan gebrek aan geld en capaciteit voor opnames, beoordeling en uitvoering.
Aanhoudende technocratische aanpak
In de brief aan het SodM staat dat ambtenaren van gemeenten en provincie steeds tegen een aanhoudende technocratische aanpak aanlopen bij betrokken partijen als het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), het Centrum Veilig Wonen (CVW) en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). ,,Vermoedelijk worden ze nog steeds rechtstreeks aangestuurd door de NAM.”
Volgens de regio wordt soms weinig rekening gehouden met het feit dat in huizen mensen en gezinnen wonen. ,,De gevolgen van de gaswinning voltrekken zich als een onzichtbare en langzame nationale ramp, met een ongekende omvang voor Nederland. Het enige verschil is het gebrek aan fysieke slachtoffers.”
Grootste bedreiging
Volgens gemeenten en provincie is de grootste bedreiging van de versterking ‘de juridische werkelijkheid, waarin aansprakelijkheid de hoofdrol speelt en geld de spil is’. ,,Eenvoudige en concrete vragen over de versterking van een woning worden niet of met veel mitsen en maren zeer traag beantwoord.
Voor ons is dit onbegrijpelijk.” Ze constateren een gebrek aan gevoel voor urgentie. ,,Een groeiende groep Groningers kampt met ernstige gezondheidsklachten die rechtstreeks verband houden met het gebrek aan een gevoel van veiligheid in hun huis en leefomgeving.”
Inwoners van het bevingsgebied zijn volgens de gemeenten en provincie in de meeste gevallen de boosheid voorbij. Dat bleek tijdens eerder gehouden informatiebijeenkomsten. ,,Ze reageren veelal gelaten, met veel cynisme en soms zwaar teleurgesteld over het feit dat het allemaal zolang duurt.
Mensen kunnen er met hun verstand niet bij dat hun huis veilig wordt verklaard, terwijl het in de stutten staat. De strikte scheiding van schade en versterken stuit in onze ogen terecht op veel onbegrip.”
NU 24.04.2019 Woningeigenaren in het Groningse aardbevingsgebied kunnen “naar verwachting” vanaf 2020 een vergoeding krijgen voor de waardedaling van hun huizen. Dat meldt minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) woensdag aan de Tweede Kamer.
Per postcodegebied wordt een compensatie vastgesteld. Deze kan oplopen tot meer dan 10 procent van de WOZ-waarde, aldus de minister.
“De compensatieregeling vervangt de huidige regeling waarbij huiseigenaren alleen een vergoeding kunnen claimen bij de NAM op het moment dat ze hun huis verkopen.”
Nu komen dus alle huiseigenaren in aanmerking voor de vergoeding. Als gevolg van de gaswinning in Groningen vinden met regelmaat aardbevingen plaats. Deze hebben in sommige gevallen schade aan de panden als gevolg.
Er is nog altijd veel te doen rondom de versterkingsopgave in het aardbevingsgebied. Kamerleden hekelden eerder dat het proces van inspectie en versterking erg traag gaat.
RO 24.04.2019 Huiseigenaren in het Groningse aardbevingsgebied kunnen naar verwachting vanaf volgend jaar een vergoeding krijgen voor de waardedaling van hun woning. De hoogte van de compensatie zal per postcodegebied worden vastgesteld en kan oplopen tot meer dan 10 procent van de WOZ-waarde afhankelijk van de ondervonden aardbevingen.
Dat staat in een brief die minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Minister Wiebes volgt daarmee de conclusies van een adviescommissie die de afgelopen maanden verschillende berekeningsmethoden voor de vergoeding van waardedaling heeft onderzocht.
De compensatieregeling vervangt de huidige regeling waarbij huiseigenaren alleen een vergoeding kunnen claimen bij de NAM op het moment dat ze hun huis verkopen. In de nieuwe regeling komen alle huiseigenaren in aanmerking voor compensatie. Bovendien hoeven bewoners niet langer rechtstreeks zaken te doen met de NAM.
Zij kunnen hun verzoek tot schadevergoeding straks indienen bij het onafhankelijke Instituut Mijnbouwschade Groningen dat de claims afhandelt. De kosten van de uitgekeerde vergoedingen worden vervolgens verhaald op de NAM.
Voor het vaststellen van de hoogte van de compensatie wordt gebruikt gemaakt van de methode van onderzoeksbureau Atlas voor gemeenten waarbij de waardedaling wordt vastgesteld met twee percentages: een vast percentage voor de imago-schade als gevolg van de aardbevingen in de regio en een percentage dat wordt bepaald door het aantal ondervonden bevingen per postcodegebied.
Omdat er gebruikt wordt gemaakt van een berekeningsmodel en er dus sprake is van een onzekerheidsmarge, adviseert de commissie het uiteindelijke percentage te verhogen ten gunste van de gedupeerden.
Op basis van de methode heeft de adviescommissie een doorberekening gemaakt van de waardedaling in het gebied per 1 november 2018: die loopt op van gemiddeld 2,4% in Oldambt tot 12,9% in Loppersum. Hoe hoog de compensatie uiteindelijk wordt, hangt onder andere af van de peildatum.
De commissie adviseert 1 januari 2019 als vaste peildatum voor de hele regio te kiezen. Dit biedt huiseigenaren volgend jaar nog de mogelijkheid om in beroep te gaan tegen de WOZ-waarde. Bewoners kunnen er ook voor kiezen pas een vergoeding te vragen op het moment dat ze hun huis verkopen. In dat geval wordt de compensatie berekend op basis van de verkoopwaarde in plaats van de WOZ-waarde.
Ook bewoners die in het verleden hun huis hebben verkocht maar geen aanspraak hebben gemaakt op de oude waardedalingsregeling van de NAM moeten volgens de commissie in aanmerking komen voor compensatie.
Op basis van het advies laat minister Wiebes de berekeningsmethode nu verder uitwerken. Huiseigenaren kunnen een verzoek tot compensatie indienen zodra het Instituut Mijnbouwschade Groningen van start gaat. Het wetsvoorstel voor de oprichting van het instituut, waarin ook de huidige Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen zal opgaan, ligt op dit moment voor advies bij de Raad van State.
BB 24.04.2019 Alle eigenaren van huizen in het Groningse aardbevingsgebied kunnen waarschijnlijk vanaf volgend jaar aanspraak maken op een nieuwe regeling ter compensatie van de waardedaling van die woningen. De vergoeding kan oplopen tot meer dan 10 procent van de WOZ-waarde. De hoogte van de compensatie zal per postcodegebied worden berekend.
Claim
De nieuwe compensatieregeling komt in plaats van de oude waarbij huiseigenaren alleen een vergoeding kunnen claimen bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) als ze hun huis verkopen, schrijft minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) aan de Tweede Kamer.
Onafhankelijk
De eigenaren hoeven ook niet niet langer zaken te doen met de Nederlandse Aardolie Maatschappij NAM, maar kunnen hun verzoek om schadevergoeding indienen bij het onafhankelijke Instituut Mijnbouwschade Groningen. De kosten van de toegekende vergoedingen worden daarna wel verhaald op de NAM.
Imagoschade
Bij het vaststellen van de compensatie gaat volgens de plannen gewerkt worden met een vast percentage voor de imagoschade als gevolg van de aardbevingen plus een percentage dat wordt vastgesteld aan de hand van het aantal bevingen per postcodegebied. In postcodegebieden met minstens 20 procent aan reeds toegekende schadeclaims wordt waardedaling geconstateerd. Een speciale commissie heeft vooralsnog een doorberekening gemaakt van de waardedalingen per 1 november 2018: die loopt op van gemiddeld 2,4 procent in Oldambt tot 12,9 procent in Loppersum.
Aanspraken
Ook mensen die in het verleden hun huis hebben verkocht maar geen aanspraak hebben gemaakt op de oude waardedalingsregeling van de NAM, moeten volgens deze commissie in aanmerking komen voor compensatie. Eigenaren kunnen ook straks nog pas een vergoeding vragen als ze hun huis verkopen. In dat geval wordt de compensatie berekend op basis van de verkoopwaarde in plaats van de WOZ.
Blij
De Groninger Bodem Beweging laat in een reactie weten blij te zijn dat er een regeling komt. Over de invulling is de organisatie echter niet tevreden. ‘Er is te weinig maatwerk. Sommige mensen krijgen nu veel te weinig vergoed, ook al klopt het gemiddelde misschien wel’, zegt Jelle van der Knoop van de beweging. Er zijn volgens Van der Knoop ook voordelen. ‘Het wordt nu wel een stuk sneller afgehandeld. Ook hoeven we niet meer elke schade aan te tonen en alles aan te vechten bij de rechter.’ (ANP)
Trouw 20.04.2019 De aardbevingen in Groningen zijn te klein om te kunnen vaststellen welke schade zij veroorzaken. Nederland kan daarom beter stoppen met het inventariseren van schade, zegt een onafhankelijke expert. Beter is het om iedereen in het gebied te compenseren.
De Nederlandse overheid is bij de compensatie voor Groningers die zijn getroffen door aardbevingsschade bezig aan een ‘onmogelijke klus’. Omdat de aardbevingen in Groningen zo klein zijn, is niet vast te stellen dat een scheur of verzakking het gevolg is van de tientallen bevingen die de noordelijke provincie jaarlijks treffen, zo blijkt uit onderzoek waarover televisieprogramma De Monitor (KRO-NCRV) morgen bericht. Voor getroffen Groningers is bewijs van aardbevingsschade belangrijk in hun aanvraag voor een schadevergoeding.
Het onderzoek is uitgevoerd door de internationale aardbevingsdeskundige Ihsan Bal die door het Staatstoezicht op de Mijnen is ingezet als onafhankelijk expert in Groningen. Hij verwacht zijn rapport deze zomer te publiceren. Bal toont aan dat na een aardbeving de grond nog dagenlang kan trillen. Ook die trillingen kunnen schade veroorzaken.
Een vergoeding voor iedereen herstelt het vertrouwen. Eigenlijk is dat het eerste dat je in Groningen moet doen.
Onmogelijk
Bals bevindingen worden bevestigd door andere internationale aardbevingsexperts, onder wie de Amerikaan Gregory Deierlein, professor bij het Earthquake Engineering Centre van de Stanford University. Hij stelt dat zelfs bij grote aardbevingen schade niet altijd duidelijk is te herleiden. “Bij de situatie in Groningen met zo veel huizen en zo veel kleine aardbevingen lijkt het me praktisch onmogelijk te bepalen wat de oorzaak is.”
Dat lukt al helemaal niet op de manier waarop deskundigen in Groningen nu te werk gaan, zegt Bal. “Er komt een expert langs, die loopt door het huis en zegt of de scheuren door de aardbeving komen of niet. Als er al iets over de scheuren is te zeggen, moet je er echt veel tijd en energie in steken.”
Loketten
Dhani Hoekstra en zijn vriendin in Ten Post bijvoorbeeld hebben de afgelopen vijf jaar al tientallen experts aan het werk gezien. “Sinds de eerste schade in 2014 lopen we tegen een muur van loketten en instanties.” In een laatste rapport worden 42 schades aan de woning vermeld, 32 scheuren worden niet erkend als schade door aardbevingen.
In totaal zijn er de afgelopen jaren 100.000 schademeldingen ingediend. Zo’n 16.000 meldingen liggen nog op de plank. Als het aan minister Wiebes van economische zaken ligt, is dit stuwmeer aan schademeldingen nog dit jaar weggewerkt.
Tijd, energie en geld
Bal heeft een oplossing voor dit probleem: stop met geldverslindende schadeloketten. “Het kost veel tijd, energie en geld. In plaats van al die deskundigen op pad te sturen waarna weer second opinions worden aangevraagd, is het beter als mensen een vergoeding krijgen omdat ze in een gaswinningsgebied wonen en daar last van hebben. Dat is goedkoper. Zeker zo belangrijk: het herstelt het vertrouwen. Eigenlijk is dat het eerste dat je in Groningen moet doen.”
Gisteren leverde ook de nationale ombudsman Reinier van Zutphen kritiek op de overheid. Die doet volgens hem te weinig tegen de gebrekkige afhandeling van de gaswinningsschade en de leegloop in de provincie. Hij pleit voor een noodplan.
Lees ook:
Trillingen brachten scheuren in zijn huis, maar ook in het vertrouwen van Gerben Blaauw
Gerben Blaauw kocht een kerk in Overschild en wilde die ombouwen tot woonhuis. De badkamer had hij net betegeld, toen de eerste aardbeving zich in 2013 aandiende. ‘Ik realiseerde me dat ik letterlijk vast zat en voelde daardoor een grote onmacht.’
Groningse kinderen praten niet over hun angst voor aardbevingen
Jongeren uit het Groningse bevingsgebied hebben meer last van de aardschokken dan hun ouders denken. Ze leven met angst.
Reinier van Zutphen tijdens een bezoek aan Winschoten in gesprek met een van de bewoners. Ⓒ Hollandse Hoogte
Telegraaf 19.04.2019 Het kabinet doet te weinig voor de Groningers. De provincie wordt geplaagd door een gebrekkige afhandeling van de gaswinningsschade en een krimp van het inwonertal. Deze conclusie trekt de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen na een werkbezoek aan het gebied. „Het is echt tijd voor een noodplan Groningen”, zei hij vrijdag tegen NPO Radio1.
De leegloop eist zijn tol, aldus Van Zutphen. „Mensen trekken weg, het aantal ouderen neemt toe ten opzichte van de jongeren. Scholen staan onder druk, huisartsenposten hebben het moeilijk, ziekenhuizen dreigen te sluiten”, aldus Van Zutphen, die zegt dat de sociale cohesie erdoor onder druk staat.
Volgens hem gaan de problemen in Groningen niet alleen maar over de gaswinning en de schade, maar moet er ook toekomst geboden worden op andere gebieden. „Opleidingen, scholing, werk. Het kabinet doet te weinig voor de Groningers. Ook op het gebied van infrastructuur is de provincie aan verbetering toe.” Zo zou er volgens hem meer geïnvesteerd moeten worden in goede spoorverbindingen.
Telegraaf 07.04.2019 Bij Garrelsweer in Groningen heeft zich zondagochtend een aardbeving voorgedaan. Die had een kracht van 0.9 en was op een diepte van 3 kilometer. Dat meldt het KNMI.
Bevingen van deze kracht zijn niet ongebruikelijk in het noorden. Ook doen dergelijke bevingen zich voor in Duitsland en België. In maart was er sprake van zes bevingen in Groningen, en eentje in België (die had een kracht van 1.9). De kracht van de bevingen in Groningen varieerde van 0.4 tot 1.5.
AD 07.04.2019 Bij Garrelsweer in Groningen heeft zich vanochtend een aardbeving voorgedaan. Die had een kracht van 0.9 en was op een diepte van 3 kilometer. Dat meldt het KNMI.
Bevingen van deze kracht zijn niet ongebruikelijk in het noorden. Ook doen dergelijke bevingen zich voor in Duitsland en België. In maart was er sprake van zes bevingen in Groningen, en eentje in België (die had een kracht van 1.9). De kracht van de bevingen in Groningen varieerde van 0.4 tot 1.5.
De laatste merkbare beving met een sterkte van 2,8 op de Schaal van Richter, was op 13 april 2018. Nadien zijn er wel schokken geweest maar allemaal licht.
MSN 07.04.2019 Bij Garrelsweer in Groningen heeft zich zondagochtend een aardbeving voorgedaan. Die had een kracht van 0.9 en was op een diepte van 3 kilometer. Dat meldt het KNMI.
Bevingen van deze kracht zijn niet ongebruikelijk in het noorden. Ook doen dergelijke bevingen zich voor in Duitsland en België. In maart was er sprake van zes bevingen in Groningen, en eentje in België (die had een kracht van 1.9). De kracht van de bevingen in Groningen varieerde van 0.4 tot 1.5.
NOS 03.04.2019 De NAM is begonnen met de voorbereidingen voor de sloop van de vijf gaswinningslocaties van het zogeheten Loppersumcluster. Ten Post is als eerste aan de beurt.
Minister Wiebes besloot vorig jaar dat de gaswinlocaties van het Loppersumcluster (Ten Post, Loppersum, ’t Zandt, De Pauwen en Overschild) “op de kortst mogelijke termijn” gesloten moesten worden.
‘Afgeplugd’
Dat was onderdeel van zijn besluit om uiterlijk 2030 te stoppen met het naar boven halen van gas. Sinds februari vorig jaar zijn de vijf Loppersum-installaties niet meer in gebruik.
“We hebben ze afgeplugd”, zegt Wessel de Haas tegen RTV Noord. Hij is namens de NAM verantwoordelijk voor de winning in het Groningenveld. “Dat moet je zien als een soort stop onder de grond. Er kan geen gas meer uit.”
Ten Post is de eerste locatie die wordt opgeruimd. Dat gaat in een aantal stappen. Na het veilig afsluiten van de put wordt de installatie bovengronds weggehaald, net als alle asfalt en beton.
3 meter diep
Daarna wordt de put ‘afgesneden’: de oude metalen gas-/olieput wordt op 3 meter diepte onder het maaiveld afgekapt zodat deze toekomstige ontwikkelingen op het terrein niet hindert.
Na het verwijderen van kabels en leidingen blijft er een terrein over met een hek eromheen. Eventueel wordt, als er sprake is van bodemverontreiniging, de grond gesaneerd. Daarna kan het terrein opgeleverd worden.
De NAM verwacht dat de voorbereidende werkzaamheden in Ten Post in totaal zo’n vier maanden in beslag gaan nemen. Het is de bedoeling dat de sloop daar meteen op volgt.
NU 02.04.2019 De onafhankelijke raadsman gaswinning Leendert Klaasen, die als een soort ombudsman voor de Groningers optreedt, zegt dinsdag dat er een einde moet komen aan de “gaschaos”. Hij zegt dat het niet vlot verlopen van de schadeafhandeling en de huizenversterking veel impact heeft op de inwoners van het aardbevingsgebied.
Volgens Klaassen is het voor de betrokkenen “wrang” dat de overheid de schadeafhandeling niet snel en soepel heeft overgenomen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, die tot 2017 de claims afhandelde.
Ook hekelt hij dat de versterkingsoperatie van de huizen in het aardbevingsgebied niet snel genoeg gaat. “2018 was een jaar van grote onzekerheid”, aldus Klaassen. “Mensen die al in een versterkingstraject zaten, kregen opeens te horen dat het mogelijk niet meer door zou gaan. Dat heeft veel leed veroorzaakt.”
Volgens de raadsman is het nu zaak dat ‘Den Haag’ terug gaat leveren aan Groningen. Kamerleden spraken eerder al hun ongenoegen uit over de vertraagde schadeafhandeling, maar minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat zei eerder dit jaar nog niets te zien in een ‘generaal pardon’ voor Groningers met schade.
Vorig jaar is bekendgemaakt dat de overheid voor 2030 wil stoppen met de gaswinning in Groningen. Tot die tijd wordt al flink afgebouwd.
NOS 29.03.2019 Vandaag 29.03.2019 is het precies een jaar geleden dat minister Wiebes besloot om uiterlijk in 2030 een einde te maken aan de gaswinning in Groningen. Hoe staat het er nu voor?
Inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft een duidelijk antwoord: het is veiliger geworden, maar de gaswinning is nog niet veilig genoeg. Dat veilige niveau is op dit moment volgens het SodM maximaal 12 miljard kuub gas. Pas zodra dat niveau bereikt is, én onveilige huizen zijn versterkt, heeft het volgens hem zin om te praten over de voortzetting van de gaswinning.
Maar ook bij het winnen van 12 miljard kuub gas kan in de toekomst het risico op stevige bevingen weer toenemen. Een verdere verlaging van de productie is daarom hoe dan ook nodig, stelt Kockelkoren. “Indien nodig naar nul”. Hij reageert daarmee op het standpunt van Forum voor Democratie in Groningen om gas te blijven winnen na 2030. Die partij wil ook na die tijd doorgaan met de gaswinning, als dat op een gecontroleerde manier en veilig kan.
De inspecteur-generaal waarschuwde vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal dat het nu rustig lijkt. “Maar we zitten nog niet op het niveau dat het veilig is. Ik kan me voorstellen dat dat gevoel omhoog komt, maar het zegt niets dat het een rustige periode is. Er kunnen nog steeds bevingen komen”, zegt Kockelkoren.
Versterking moet sneller
De veiligheid van de Groningers en het versterken van de huizen, moeten volgens Kockelkoren de grootste prioriteit hebben. Het proces gaat op veel vlakken niet snel genoeg, ziet hij: “In 2015 hebben we gezegd dat duizenden huizen versterkt moeten worden, maar de teller staat nu op 600.”
Kockelkoren ziet dat veel mensen op meerdere fronten vastlopen: “Mensen die vastzitten in procedures om te komen tot afwikkeling van schade. Mensen die vastzitten in tijd omdat ze moeten wachten tot hun huis versterkt wordt. En mensen die vastzitten in hun huis omdat dat niet verkoopbaar is. De versterking moet versneld worden. Het gaat nu te langzaam.”
Gasbesluit
Minister Wiebes is optimistisch over het verloop van de afbouw. Hij liet in januari bij RTV Noord weten dat er al in 2022 bijna geen gas meer uit het Groningenveld hoeft te worden gehaald, hooguit nog bij een strenge winter.
In het huidige gasjaar, dat loopt van 1 oktober 2018 tot 1 oktober 2019, mag er 19,5 miljard kuub gas worden gewonnen. Veel minder dan de 42,5 miljard die jarenlang als maximaal te winnen hoeveelheid gas gold. Binnenkort maakt minister Wiebes bekend hoeveel gas er wat hem betreft het komende jaar uit de Groningse bodem mag worden gehaald.
Meer gas inkopen
Of het minister Wiebes inderdaad lukt om de gaskraan in Groningen na 2030 dicht te draaien, of zelfs al na 2022 is lastig te zeggen. Dat is van veel factoren afhankelijk. Lukt het inderdaad om op tijd fabrieken van het Groningengas af te schakelen? Hetzelfde geldt voor huishoudens die nu nog worden verwarmd met het Groningengas. Tot op heden is dit het geval in 95 procent van alle huizen.
Wiebes zegt dat buitenlandse afnemers al minder Groningengas importeren. Dat gaat sneller dan verwacht. Ook is het zo dat Nederland inmiddels meer gas inkoopt dan we zelf aan het buitenland verkopen. Dat is een enorme omwenteling.
Een nieuwe stikstoffabriek die in 2022 operationeel moet zijn, is nog in aanbouw. Deze fabriek moet nog meer buitenlands gas omzetten naar dezelfde verbrandingskwaliteit als het Groningengas. En zo is er steeds minder gas uit het Groningenveld nodig om aan de leveringsplicht in het binnen- en buitenland te voldoen.
Klimaatproblemen
Niet alleen omwille van Groningen moeten huizen overigens stoppen met aardgas, ook het klimaatprobleem leidt hiertoe. In het voorlopige Klimaatakkoord staat dat in de komende tien jaar anderhalf miljoen woningen van het gas afgehaald moeten worden.
Daarnaast wil het kabinet dat nog tijdens deze regeringsperiode de eerste tienduizenden bestaande huizen afgekoppeld worden van aardgas. En ook de nieuwbouw moet grotendeels overstappen op andere vormen van verwarming.
NU 28.03.2019 Opgroeien in het gaswinningsgebied in Groningen heeft op verschillende wijzen invloed op het leven van kinderen, meldt het rapport Een veilig huis, een veilig thuis van de Rijksuniversiteit Groningen, dat donderdag is verschenen.
In het kwalitatieve onderzoek, waarvoor 49 kinderen zijn ondervraagd, wordt een overzicht gegeven van wat de ervaringen zijn van kinderen en jongeren die opgroeien in het Groningse gaswinningsgebied. Het onderzoek doet geen uitspraak over het aantal kinderen voor wie deze ervaringen gelden.
Bij het onderzoek gaf een deel van de ondervraagde kinderen aan “gewend te zijn” aan de gaswinningsproblematiek en er geen last van te ondervinden. Volgens de onderzoekers heeft deze groep in hun directe omgeving vaak minder te maken met de gevolgen van de gaswinning, bijvoorbeeld doordat ze geen of beperkte schade hebben aan hun eigen huis.
Het andere deel van de kinderen, dat wel aangeeft last te ondervinden van de gaswinningsproblematiek, wordt in hun directe omgeving vaker geconfronteerd met de gevolgen van de gaswinning, onder meer door gedwongen verhuizingen of grote schade aan hun huis.
Kinderen uit deze groep geven onder meer aan zich thuis niet altijd veilig te voelen en angst te ervaren, bijvoorbeeld voor het instorten van hun huis. Sommigen van hen hebben ook last van concentratieproblemen, zindelijkheidsproblemen of nachtmerries.
‘Deel voelt zich onveilig in eigen huis’
Hoofdonderzoeker en universitair docent Elianne Zijlstra laat aan NU.nl weten dat de mate verschilt waarin deze angsten doorspelen in het dagelijks leven van de kinderen.
“Voor de een speelt de gaswinningsproblematiek een grotere rol dan voor de ander in het dagelijkse leven. Een deel van hen voelt zich bijvoorbeeld onveilig in hun eigen huis, maar voor anderen speelt het geen dagelijkse rol in hun leven.”
‘Kinderen hebben behoefte aan veilige huizen’
Volgens het onderzoek heeft de gaswinningsproblematiek ook invloed op de leefomgeving van de kinderen. Doordat zij in beschadigde huizen wonen en de schadeafhandelingen langer duren, zijn hun ouders vaak minder beschikbaar en kan dit thuis voor onenigheden zorgen.
Uit de ervaringen van de kinderen komt volgens het onderzoek naar voren dat zij behoefte hebben aan veilige huizen en de overheid niet vertrouwen. De kinderen waarvan het huis beschadigd is, willen weten wat er met hun huis gaat gebeuren en wanneer. Vaak zijn zij onzeker over wat er gaat gebeuren.
Telegraaf 26.03.2019 Door de daling van de gaswinning in Groningen is de kans op aardbevingen afgenomen. Het aantal gebouwen dat een veiligheidsrisico loopt is ook afgenomen, aldus het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) in zijn jaarlijkse risicoanalyse. De uitkomsten hebben geen gevolgen voor de huizen die nu al in de versterkingsoperatie zitten.
Het totaal aantal gebouwen met een (licht) verhoogd risicoprofiel is afgenomen van circa 7200 naar circa 5500, aldus het SODM. Verder blijkt door verbetering van de database van zo’n 150.000 gebouwen in Groningen dat 5000 panden een lager en 3000 een hoger risicoprofiel hebben gekregen.
Er zal nu gekeken worden of er huizen moeten worden toegevoegd aan de lijst van panden voor de versterkingsoperatie.
De kans op een aardbeving is afgenomen nu er minder gas wordt gewonnen.
NOS 26.03.2019 Door het terugdraaien van de gaswinning in Groningen is de kans op aardbevingen afgenomen. Daarmee is het aantal gebouwen dat een veiligheidsrisico loopt, ook gedaald. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) stelt in een nieuwe risicoanalyse dat er betere informatie is over individuele gebouwen. Dat leidt tot een veranderde beoordeling van de risico’s die gelden voor huizen in het aardbevingsgebied. Zo is het totaal aantal gebouwen met een (licht) verhoogd risicoprofiel afgenomen van ongeveer 7200 naar 5500.
Verder blijkt door verbetering van de database van zo’n 150.000 gebouwen in Groningen, dat 5000 panden een lager en 3000 een hoger risicoprofiel hebben gekregen.
De uitkomsten hebben geen gevolgen voor de huizen die nu al in de versterkingsoperatie zitten, benadrukt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken. Ook huizen die niet langer een verhoogd veiligheidsrisico hebben, zullen evengoed geïnspecteerd worden.
Nog meer huizen
Wel wordt er gekeken of er nog meer huizen moeten worden toegevoegd aan de lijst van panden voor de versterkingsoperatie.
De jaarlijkse risicoanalyse is uitgevoerd in aanloop naar het vaststellingsbesluit waarmee minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat uiterlijk op 1 oktober moet bepalen hoeveel gas de NAM de daaropvolgende 12 maanden mag winnen.
Morgen brengt premier Rutte een bezoek aan Groningen. Hij zal dan onder meer meelopen met een schade-expert, die bij mensen thuis de schade door aardbevingen opneemt.
RO 25.03.2019 Minister-president Rutte brengt woensdag 27 maart een bezoek aan de provincie Groningen. Het bezoek staat in het teken van de afhandeling van de aardbevingsschades en de duurzame energietransitie in de regio.
De minister-president zal onder meer meelopen met een schade-expert, die bij mensen thuis bevingsschade aan hun woning opneemt. Ook staat er een ontmoeting met de Commissaris van de Koning op de agenda. Verder bezoekt de minister-president havenbedrijf Groningen Seaports, de proeffabriek van chemisch technologiebedrijf Avantium en afvalverwerkingsbedrijf EEW Energy from Waste, dat groene stroom levert aan het chemiepark.
De premier brengt woensdag een werkbezoek aan Groningen.
NOS 25.03.2019 Premier Rutte gaat zich persoonlijk op de hoogte stellen van de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen. Woensdag brengt hij een werkbezoek aan het gebied, laat de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) weten.
Hij zal dan onder meer meelopen met een schade-expert, die bij mensen thuis de schade door aardbevingen opneemt. Ook heeft hij een ontmoeting met commissaris van de koning Paas van Groningen.
Duurzame energie
Het tweede deel van het werkbezoek is gewijd aan de transitie naar duurzame energie. Rutte gaat dan op bezoek bij twee bedrijven in Groningen die afval gebruiken voor het produceren van energie en grondstoffen voor de chemische industrie.
Rutte bracht al eerder werkbezoeken aan het gaswinningsgebied. In het kader van de verkiezingscampagne dronk hij eerder deze maand nog koffie met kiezers op de Grote Markt in de stad Groningen. Daar werd toen tegen zijn komst geprotesteerd.
Telegraaf 25.03.2019 Premier Mark Rutte gaat woensdag naar de provincie Groningen om met eigen ogen te zien hoe het met de afhandeling van de aardbevingsschade staat. Hij loopt mee met een schade-expert die de gevolgen van de bevingen opneemt.
Verder zal Rutte kijken naar de duurzame energietransitie in de regio, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst. In dat kader gaat hij langs bij de proeffabriek van chemiebedrijf Avantium en bij afvalverwerkingsbedrijf EEW Energy from Waste.
Ook staat er een ontmoeting met René Paas, de commissaris van de Koning in Groningen, op de agenda.
De minister zegt dat de mensen in het aardbevingsgebied al genoeg onzekerheden hebben en laat uitzoeken of dit iets betekent voor de versterking van huizen.
NOS 22.02.2019 Minister Wiebes wil precies weten wat de gevolgen zijn van fouten in KNMI-metingen van aardbevingen in Groningen. Het meteorologisch instituut heeft laten weten dat de fouten naar verwachting maar weinig effect hebben, maar de minister vindt dat niet genoeg. “Het gaat hier om bevingen in het noorden van het land, daar zijn genoeg onzekerheden.”
Wiebes zegt dat Groningers zo langzamerhand reden hebben om “niet alle vertrouwen te hebben in de overheid”. Hij wijst erop dat ze eerst veel moeite moesten doen om erkenning te krijgen voor het feit dat er “wel degelijk stevige aardbevingsproblematiek” was en dat de versterkingsoperatie vervolgens “zeer, zeer traag” op gang kwam.
“Dus ik kan me voorstellen dat mensen nou niet meteen alle vertrouwen hebben in de overheden en bloemen naar Den Haag sturen”, concludeert hij.
Versterken woningen
Hij wil helder hebben of de meetfouten consequenties hebben voor de Groningers. Of dit ertoe kan leiden dat mensen alsnog een claim kunnen indienen voor versterking van hun woning, kan hij nu nog niet zeggen. “Maar als dit betekent dat er ten onrechte rechten zijn onthouden aan mensen, dan moeten we dat rechtzetten.”
Wiebes hoorde vorige week vrijdag “vlak voor middernacht” van de fout bij het afstellen van de meetapparatuur, die overigens al in augustus ontdekt was. Het KNMI heeft excuses aangeboden voor de late communicatie.
NU 21.02.2019 Een deel van het netwerk van het KNMI dat in Groningen aardbevingen meet, heeft niet goed gewerkt. Het gaat om versnellingsmeters die grondversnellingen “niet correct” hebben verwerkt, laat minister Eric Wiebes van Economische Zaken donderdag aan de Tweede Kamer weten.
De gegevens van het netwerk worden onder meer gebruikt in de versterkingsoperatie van huizen en gebouwen.
“Het verwachte effect van de meetfout is volgens het KNMI klein”, aldus de minister. Er wordt nog onderzocht of er een effect is op de schadebeoordeling en versterking. Verder komt er een extra onderzoek naar de kwaliteit van de meetdata.
Het probleem werd vorig jaar augustus al ontdekt. Na intern onderzoek zijn de meters in december bijgesteld. Het KNMI betreurt de situatie en biedt zijn excuses aan.
NOS 21.02.2019 Het KNMI heeft een fout gemaakt met het afstellen van apparatuur voor het meten van de Groningse aardbevingen. De aardtrillingen worden gemeten met seismometers en zogenoemde versnellingsmeters die vooral de beving op de grond meten.
In augustus 2018 ontdekte het KNMI “inconsequenties” in de fabrieksinstellingen en in december zijn deze versnellingsmeters opnieuw afgesteld. Het KNMI heeft minister Wiebes pas kort geleden verteld over de niet goed afgestelde apparatuur. Het instituut biedt in een brief zijn excuus aan voor het niet doorgeven van de fout.
Klein
Het KNMI benadrukt dat het verwachte effect van de meetfout klein is, schrijft minister Wiebes van Economische Zaken aan de Tweede Kamer. “Het KNMI geeft aan dat er geen sprake is geweest van onjuiste meldingen van opgetreden aardbevingen, niet in aantal, tijdstip, locatie of magnitude”, zo staat in de brief.
Wiebes laat de consequenties nu in kaart brengen, want op basis van de KNMI-metingen wordt gekeken of huizen versterkt moeten worden of dat getroffen huiseigenaren recht hebben op een schadevergoeding. “Er mag geen enkele twijfel bestaan over de correctheid van de meetgegevens, ook niet als het gaat om kleine afwijkingen”, zegt de minister.
Niet ok
In de Tweede Kamer is met verbazing gereageerd op de meetfout. Regeringspartij VVD benadrukt dat er geen twijfel mag bestaan over meetgegevens. “Dit is echt niet ok”, stelt VVD-woordvoerder Yesilgoz. “Dit kunnen de mensen in Groningen echt niet gebruiken.”
Oppositiepartij PvdA spreekt over een zeer ernstige zaak. “Nee! Niet weer. Komt er dan geen einde aan?”, twittert PvdA-Kamerlid Nijboer. “Weer nieuwe onzekerheid over welke huizen in Groningen onveilig zijn.” De PvdA en SP willen snel een spoeddebat met verantwoordelijk minister Wiebes.
Staatssecretaris Van Veldhoven noemt de fout “ontzettend vervelend”. “Dit soort cijfers moeten betrouwbaar zijn. We balen ervan”, zei ze in het televisieprogramma Jinek. Ze benadrukt dat het een fout van het KNMI is, niet van minister Wiebes.
De Groningse aardbevingen zijn niet helemaal goed gemeten, maar dat wil niet zeggen dat er onjuiste aardbevingen zijn gemeld, zegt minister Wiebes. In de Kamer heerst verbazing.
Telegraaf 21.02.2019 Voor de tweede keer deze week moet minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) melding maken van onbetrouwbare cijfers.
De bewindsman heeft nu aan de Tweede Kamer laten weten dat KNMI-metingen van aardbevingen in Groningen niet correct zijn.
Wiebes meldt aan de Kamer dat een deel van de versnellingsmeters de grondversnellingen ‘niet correct’ heeft verwerkt. De gegevens worden gebruikt bij de berekeningen van de risico’s voor gebouwen bij bevingen in Groningen.
Onder de pet
Het KNMI heeft de fouten in augustus ontdekt en in december gecorrigeerd. De problemen zijn onder de pet gehouden. De meteorologische dienst heeft daar excuses voor aangeboden. Het verwachte effect van de meetfout is volgens het KNMI klein.
Wiebes laat weten dat de gevolgen nog in kaart worden gebracht. Ook het Staatstoezicht op de Mijnen neemt de kwestie onder de loep. Wiebes verwacht in april met resultaten te komen.
SP-Kamerlid Sandra Beckerman wil een debat. „Weer een tegenslag voor Groningen”, reageert de socialist.
AD 21.02.2019 Een deel van het netwerk van het KNMI dat in Groningen aardbevingen meet heeft niet goed gewerkt. Het gaat om versnellingsmeters die grondversnellingen ‘niet correct’ hebben verwerkt, laat minister Eric Wiebes (Economische Zaken) aan de Tweede Kamer weten.
De gegevens van het netwerk worden onder meer gebruikt in de versterkingsoperatie van huizen en gebouwen. ,,Het verwachte effect van de meetfout is volgens het KNMI klein”, aldus de minister. Er wordt nog onderzocht of er een effect is op de schadebeoordeling en versterking. Verder komt er een extra onderzoek naar de kwaliteit van de meetdata.
Het probleem werd vorig jaar augustus al ontdekt. Na intern onderzoek zijn de meters in december bijgesteld. Het KNMI betreurt de situatie en biedt zijn excuses aan.
NU 08.02.2019 De vraag naar het gas dat gewonnen wordt in Groningen daalt sneller dan vorig jaar bij de berekeningen werd voorzien. Dit is het gevolg van de maatregelen die door het kabinet zijn genomen, meldt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat vrijdag.
De nieuwe berekeningen laten zien dat er voor het volgende gasjaar, dat in oktober start, 15,9 miljard kuub nodig is. Dit is 1,5 miljard kuub minder dan waar eerder rekening mee gehouden werd.
Dankzij een “snellere afbouw van de export naar Duitsland” en de inkoop van stikstof, waarmee gas uit het buitenland kan worden omgezet naar gas dat in Nederland gebruikt kan worden, loopt het ministerie als het ware voor op hun eigen schema.
Vanaf 2022 zal de gaswinning in Groningen nog verder dalen omdat er dan een stikstofinstallatie in gebruik genomen wordt.
Vorig jaar werd besloten de gaswinning in Groningen voor 2030 stop te zetten. De Groningers hebben als gevolg van het boren last van aardbevingen, die voor schade aan hun huizen zorgen.
De gaswinning ligt nu op 21,6 miljard kuub per jaar.
Overigens loopt er nog een beroep bij de Raad van State tegen het gasbesluit van minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes.
Bezwaarmakers willen onder meer dat de gaswinning sneller naar nul gaat en dat er meer wordt gekeken naar de belangen van de inwoners van Groningen.
Onder de bezwaarmakers zijn individuele burgers, maar ook de provincie Groningen, negentien Groningse gemeenten, twee waterschappen, de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad.
Volgens minister Wiebes leiden de maatregelen van het kabinet tot een snellere daling van de vraag dan was voorzien.
NOS 08.02.2019 De vraag naar gas uit Groningen daalt sneller dan vorig jaar was voorzien. Volgens minister Wiebes komt dat door de maatregelen die het kabinet heeft genomen om de gaswinning in Groningen op termijn te beëindigen.
Zo neemt de export naar Duitsland sneller af en wordt er meer buitenlands gas geschikt gemaakt voor het Nederlandse gasnet.
De nieuwe raming voor het komende ‘gasjaar’ (oktober 2019 tot oktober 2020) voorziet een daling naar 15,9 miljard kubieke meter; dat is 1,5 miljard onder het huidige schema voor afbouw van de gaswinning. In maart vorig jaar maakte het kabinet het streven bekend om in 2030 geen gas meer te winnen in Groningen.
Op basis van de nieuwe ramingen neemt Wiebes later een besluit over de hoeveelheid gas die de NAM volgend jaar in Groningen mag winnen.
RO 08.02.2019 De maatregelen die het kabinet heeft genomen om de gaswinning in Groningen te beëindigen leiden tot een snellere daling van de vraag naar Groningengas dan vorig jaar al voorzien. Uit de nieuwe raming voor het komende gasjaar (oktober 2019/oktober 2020) blijkt dat het benodigde volume daalt naar 15,9 miljard Nm3. Dat is 1,5 miljard Nm3 onder het huidige schema voor de afbouw van de gaswinning.
De volledige beëindiging van de gaswinning is volgens het kabinet de beste manier om de veiligheid in Groningen te garanderen en de veiligheidsbeleving te verbeteren. Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat blijft daarom inzetten op verschillende maatregelen om de gaswinning uit het Groningenveld zo snel als mogelijk te laten dalen.
Uit de raming van netbeheerder Gasunie Transport Services (GTS) blijkt dat met name de snellere afbouw van de export naar Duitsland en de extra inkoop van stikstof, waarmee hoogcalorisch gas kan worden omgezet naar pseudo-Groningengas, zorgt voor een lagere vraag naar gas uit het Groningenveld in het komende gasjaar.
Door de ingebruikname van de nieuwe stikstofinstallatie in Zuidbroek daalt de gaswinning volgens de raming vanaf 2022 tot ruim onder het door Staatstoezicht op de Mijnen geadviseerde niveau van 12 miljard Nm3. In de periode daarna wordt de gaswinning volledig beëindigd.
De raming van GTS dient als basis voor het vaststellingsbesluit waarmee minister Wiebes in oktober bepaalt hoeveel gas de NAM volgend jaar moet winnen uit het Groningenveld. Door een wijziging van de Mijnbouwwet kan de minister vanaf komend gasjaar actief sturen op de hoogte van de gaswinning en zo uitvoering geven aan de beëindiging van de productie uit het Groningenveld.
Telegraaf 05.02.2019 De productie van gas uit het Groningenveld gaat niet verder terug. Daarmee kan de Nederlandse Aargasmaatschappij (NAM) de voor dit jaar ingeschatte gaslevering garanderen.
Dat volgt uit de uitspraak van de voorzieningenrechter bij de Raad van State in een bestuursrechtszaak.
Er volgt nog een bodemprocedure namens bewoners van Groningen. Maar in afwachting van die uitspraak ziet de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State geen aanleiding om gaswinning stil te leggen of drastisch te verminderen.
Te grote risico’s
Dat hadden twee Groningers in een spoedprocedure geëist die last hebben van bevingen door de gaswinning.
Het stoppen van de gaswinning leidt tot „onacceptabele risico’s”, zo blijkt uit de uitspraak, verwijzend naar faillissementen van bedrijven en woningen zonder verwarming.
Eerder legde het kabinet de gaswining aan banden. Die wordt beperkt in Groningen en in 2030 helemaal gestopt. Versteviging van een kleine 1600 woningen die risico lopen is inmiddels in beweging.
BB 31.01.2019 De gaswinning in Groningen hoeft voorlopig niet verder te worden teruggebracht dan de minister van Economische Zaken heeft bepaald in zijn besluit voor het jaar 2018-2019. Zo luidt een voorlopige uitspraak van de Raad van State, in een zaak die was aangespannen door twee burgers.
Spoed
Zij maken deel uit van een groep van 26 bezwaarmakers, maar hadden als enigen om spoed gevraagd.
Uit de uitspraak vloeit voort dat de NAM dit gasjaar (oktober tot en met september) een hoeveelheid gas mag winnen die nodig is om de gaslevering te kunnen garanderen. In een gemiddeld jaar is dat 19,4 miljard kuub.
Complexe zaak
Volgens de Raad van State gaat het om een complexe zaak. In de tweede helft van april behandelt de raad de bezwaren van alle 26 mensen en organisaties. Wanneer dan de definitieve uitspraak volgt, kon een woordvoerder nog niet zeggen. (ANP)
NU 31.01.2019 De Raad van State heeft donderdag in een voorlopige uitspraak bepaald dat de gaswinning in Groningen voorlopig niet verder hoeft te worden teruggebracht dan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor het gasjaar 2018-2019 bepaalde.
De voorlopige uitspraak komt in een zaak die was aangespannen door twee burgers die deel uitmaken van een groep van 26 bezwaarmakers. De twee hadden als enigen om spoed gevraagd.
Uit de uitspraak vloeit voort dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) dit gasjaar (oktober tot en met september) een hoeveelheid gas mag winnen die nodig is om de gaslevering te kunnen garanderen. In een gemiddeld jaar is dat 19,4 miljard kuub.
Volgens de Raad van State gaat het om een complexe zaak. In de tweede helft van april behandelt de raad de bezwaren van alle 26 mensen en organisaties.
Wanneer de definitieve uitspraak volgt, kon een woordvoerder nog niet zeggen. De bedoeling is dat de gaswinning voor 2030 helemaal is stopgezet.
Dit wordt bereikt door onder meer een stikstoffabriek te bouwen, waarmee buitenlands gas wordt omgezet naar gas dat in Nederland kan worden gebruikt.
Twee mensen uit Groningen wilden dat het kabinet per direct moet stoppen met de gaswinning, maar de Raad van State ziet hier geen aanleiding toe.
NOS 31.01.2019 Het kabinet hoeft de gaswinning voorlopig niet verder terug te brengen dan al was afgesproken. Dat heeft de Raad van State, de hoogste bestuursrechter in Nederland, besloten in een spoedprocedure. Die was aangespannen door twee mensen uit de Groningse dorpen Sappemeer en Noordbroek.
Het kabinet besloot vorig jaar om de gaswinning verder af te bouwen en de gaskraan in 2030 helemaal dicht te draaien. De twee Groningers vinden dat het niet snel genoeg gaat en eisten dat het kabinet de gaswinning uit het Groningenveld zou stopzetten of flink zou beperken in afwachting van een beroepsprocedure die nog loopt.
Belangen afwegen
De Raad van State noemt het een complexe zaak, waarbij eigenlijk nader onderzoek nodig is om tot een grondige inhoudelijke beoordeling van de bezwaren te komen. Omdat de spoedprocedure vereist dat er snel een uitspraak komt, heeft de RvS de betrokken belangen afgewogen.
Voor de voorzieningsrechter was er geen aanleiding om op dit moment de gaswinning helemaal stop te zetten of verder terug te brengen. Daarbij weegt zwaar dat de minister stelde dat er “onacceptabele risico’s” zullen ontstaan als dat gebeurt. Zo zouden bedrijven failliet kunnen gaan en mensen hun huizen niet meer kunnen verwarmen, zegt de Raad van State in de uitspraak. Ook wordt het er niet veiliger door als de gaswinning sterk wordt verminderd, omdat het risico op aardbevingen niet meteen kleiner wordt.
In april wordt de gaswinning bij de Raad van State uitgebreid behandeld en komen de bezwaren van 26 mensen en organisaties aan bod. Dan volgt de bindende uitspraak.
NU 24.01.2019 Het beoordelen en afhandelen van schade als gevolg van de door gaswinning veroorzaakte aardbevingen in Groningen wordt eenvoudiger, meldt de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen donderdag. Er zijn volgens de schadeafhandelaar concrete handvatten opgesteld.
Eerder ontbraken deze handvatten nog, omdat ze door de wetgever bewust vaag waren gehouden, stelt de commissie. Dit was een van de oorzaken voor de ellenlange processen van schadeafhandeling.
In plaats daarvan is nu vastgelegd tot welke afstand van het gasveld de schade logischerwijs door de winning van gas is veroorzaakt.
Eerder was een discussie over de schadeoorzaak nog “te behappen”, stelt de commissie. “Maar nu de opschaling van de schadeafhandeling steeds sneller gaat, moet discussie hierover zo veel mogelijk worden voorkomen.”
De commissie heeft bijna achttienduizend schademeldingen op de plank. Eerder heeft de commissie, een onafhankelijk overheidsorgaan, al meer schadeopnemers aangetrokken. Er worden nu zo’n vierhonderd schades per week opgenomen.
Minister ziet niets in ‘generaal pardon’
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) zei eerder deze maand niets te zien in een zogeheten generaal pardon voor Groningen, waarmee alle schades in één klap afgehandeld konden worden.
“We moeten gewoon aan de gang”, erkende Wiebes meerdere keren. Blindelings alle schades vergoeden, is volgens de bewindsman echter niet uitvoerbaar.
Oproep!
Heb jij schade door de aardbevingen in Groningen? Laat in de NUjij-reacties weten hoe de afhandeling van de schade bij jou gaat.
Scheuren in de muur van het gemeentehuis van Eemsmond. De noordelijke provincie wordt al jaren getroffen door bevingen die het gevolg zijn van gaswinning in het gebied. Ⓒ ANP
Telegraaf 16.01.2019 De roep om snel een parlementaire enquête te houden over de gaswinning in Groningen neemt toe. Een groot deel van de Tweede Kamer is positief over de komst van een grondig onderzoek, maar partijen verschillen nog van mening over het moment waarop dit zware politieke middel moet worden ingezet.
Het voorstel van GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee om volgend jaar al een parlementaire enquête te houden over de gevolgen van het boren naar gas in de noordelijke provincie krijgt steun van meerdere oppositiepartijen.
Regeringspartijen CDA, D66 en CU staan niet negatief tegenover een enquête, maar willen zich nog niet binden aan een datum. De drie coalitiegenoten vragen zich hardop af of het niet te vroeg is voor een grondig onderzoek. De partijen vinden dat er eerst haast moet worden gemaakt met de afhandeling van schades en de versterking van huizen in het aardbevingsgebied.
Versnelling
Hoewel minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) vorig jaar tal van plannen heeft gemaakt om het tij te keren in Groningen, lijkt er in de praktijk niets te gebeuren voor Groningers met schade of een onveilig huis. Een Kamermeerderheid wil dat de VVD-bewindsman de afhandelingen van schades en versterking van woningen in een hogere versnelling zet.
CDA-Kamerlid Agnes Mulder: „Het lijkt erop of de minister het laat versloeren. Hoe wil hij bekend staan: als de minister die het beter doet dan de NAM of andersom?” Volgens PvdA-Kamerlid Henk Nijboer is het vertrouwen in Groningen „tot een nieuw dieptepunt gedaald.”
Wiebes erkent dat het lang duurt. „We hebben het afgelopen jaar heel veel geregeld, maar daar hebben de mensen in de huizen nog niets van gemerkt. 2018 was een beleidsjaar, 2019 moet het jaar van de uitvoering worden.”
De Tweede Kamer debatteert vandaag met minister Wiebes van Economische Zaken over de getroebleerde verhouding tussen Groningen en zijn ministerie.
NOS 16.01.2019 Minister Wiebes was na zijn bezoek van maandag de provincie Groningen nog niet uit, of hij ontving al een ongekend felle brief van de aardbevingsgemeenten, de provincie Groningen en maatschappelijke organisaties. Zij eisen dat de afhandeling van de schade en de versterking van de huizen in hun provincie versneld wordt.
Lokale en regionale bestuurders vragen verantwoordelijk minister Wiebes met geld over de brug te komen. Minister Wiebes van zijn kant, zegt voortdurend: “Het geld is er”. Vandaag praat de Tweede Kamer met de minister over de Groningse gasproblematiek.
Wat is aan de hand? We proberen het in vijf vragen en antwoorden duidelijk te maken.
1: Volgens de minister is er geld, wat klagen de Groningers nou?
Dat geld is gereserveerd inderdaad, maar de gemeenten moeten eerst met plannen komen over hoe zij de versterking aan gaan pakken. De Nationaal Coördinator Groningen moet dan een raming maken van de kosten en inschatten hoeveel inspecteurs en bewonersbegeleiders nodig zijn. Pas als dat gedaan is, keert het ministerie geld uit.
De gemeenten Loppersum en Ten Boer zijn al lang klaar met hun plan, maar de stad Groningen bijvoorbeeld nog niet. En die zegt op haar beurt weer dat de Nationaal Coördinator Groningen nog met meer duidelijkheid moet komen over de capaciteit om de 3000 adressen in de stad te versterken.
2: Als het aan de gemeenten zelf ligt, zoals de minister zegt, moeten ze toch gewoon opschieten?
De gemeenten die het plan klaar hebben, willen aan de slag. Tot nu toe is steeds gezegd dat capaciteit geen probleem is, dus waarom wachten met inspecteren? Alle woningen die op de lijst staan voor versterking, moeten eerst worden geïnspecteerd om te bepalen of het ook echt nodig is. Gemeenten en inwoners begrijpen niet dat de inspectie niet kan starten als capaciteit en geld geen probleem zijn.
3: Maar die versterkingsoperatie was toch al begonnen? De mensen die al een toezegging hebben, zouden toch al worden geholpen?
De versterking van die woningen staat nog steeds stil. Bij veel projecten blijft de versterking hangen in procedures en regels, waaronder de aanbestedingswet. Aannemers zijn bereid om aan de slag te gaan, maar doen dit pas nadat er via een aanbestedingsprocedure een opdracht is gegeven. Omdat het om veel panden gaat, moet de klus worden aanbesteed. Die opdrachten blijven vooralsnog uit.
4: Wat wordt bedoeld met schade-afhandeling en versterking en gaat het eigenlijk niet om hetzelfde?
Ja en nee. Nee, omdat het bij schade gaat om scheuren in muren en verzakkingen van (delen van) woningen. Die schade wordt allemaal vergoed als is erkend dat het door de gaswinning komt. Minister Wiebes heeft een Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen ingesteld voor nieuwe en oude schademeldingen. Die schade wordt dan cosmetisch hersteld.
Ja, omdat het vaak allebei aan de hand is. Huizen die versterkt moeten worden, hebben vaak ook schade. Soms is die schade zo groot dat het onzinnig is om eerst de schade te herstellen en daarna het huis te versterken, of zelfs opnieuw te bouwen.
5: Hoeveel geld heeft minister Wiebes beschikbaar gesteld voor het schadeherstel en voor de versterking?
Voor de vergoeding van de schade is geen maximumbedrag genoemd. Alle door gaswinning veroorzaakte schade wordt vergoed, zeggen Shell en minister Wiebes altijd. Voor de versterking is door het kabinet 400 miljoen euro gereserveerd. Dat is voor 1500 tot 11.000 panden.
Hoeveel het uiteindelijk wordt, is nog niet duidelijk. Dat moet uit fysieke inspecties blijken. Versterking kan betekenen dat alleen muren worden gestut, maar het kan ook betekenen dat een heel gebouw, één huis of rijtjes huizen moeten worden gesloopt en opnieuw opgebouwd.
NU 16.01.2019 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) vindt het geen goed idee om de bijna achttienduizend openstaande schademeldingen als gevolg van de gaswinning in Groningen in één klap te vergoeden zonder tussenkomst van andere partijen.
Zo kan het “stuwmeer” aan schademeldingen sneller worden afgehandeld, denken de partijen.
Alle partijen in de Tweede Kamer zijn het erover eens dat dit proces sneller moet. “We moeten gewoon aan de gang”, erkende ook Wiebes meerdere keren. Alleen blindelings alle schades vergoeden, is volgens de bewindsman niet uitvoerbaar.
De precieze schade is niet altijd bekend, zei Wiebes. “Soms staat er alleen een telefoonnummer in het systeem”. Daardoor is het volgens hem ook niet mogelijk een voorschot van een bedrag te betalen, zoals 50Plus voorstelde. “We hebben een bassin van schademeldingen. Dan weten we alleen de lengte van de scheur. Als ik twee derde van een onbekend bedrag moet betalen, dan sta ik met de mond vol tanden.”
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer snapt dat er risico’s zitten aan deze oplossing, maar hij verweet Wiebes dat hij redeneert vanuit de technocratie. “Mensen zijn al jaren bezig. Er komen steeds meer rechtszaken bij”, aldus Nijboer.
Minister noemt plan van gemeenten ‘veelbelovend’
Wiebes ziet wel iets in een maandag geopperd plan door zeven gemeenten in Groningen, de Commissaris van de Koning René Paas, de Groninger Bodembeweging en het Groninger Gasberaad.
De partijen stellen onder andere voor om aannemers direct de schade te laten herstellen, zonder tussenkomst van inspecteurs en schadeopnemers. Pas als de schade boven de 10.000 euro komt of als de schade niet is veroorzaakt door de gaswinning, volgt er alsnog een inspectie.
Wiebes noemde het voorstel “veelbelovend”, maar wil het wel eerst voorleggen aan de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG), de onafhankelijke overheidsinstantie die vorig jaar het schadeloket van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft overgenomen.
Wiebes heeft sinds de TCMG in het leven is geroepen veertienduizend schades “geërfd”. Daarvan is een deel afgehandeld, maar er komen ook nieuwe meldingen bij. Om de operatie te versnellen, zijn er meer schadeopnemers aangetrokken, die nemen nu zo’n vierhonderd schades per week op. Dat is een stuk meer dan een paar manden geleden, maar Wiebes vindt het aantal nog steeds krap.
Kamer vindt dat Wiebes problemen te traag aanpakt
Kamerbreed leeft het gevoel dat het schadeherstel te traag gaat. De parlementariërs manen Wiebes daarom tot haast. “Het lijkt alsof de minister het laat versloffen want er is te weinig geld en er zijn te weinig experts”, zei CDA-Kamerlid Agnes Mulder. Haar bekruipt het gevoel dat de schadeafhandeling nu geen verbetering is vergeleken met de NAM. “Ik ben er helemaal klaar mee.”
SP’er Sandra Beckerman verweet de bewindsman dat hij een Haagse werkelijkheid creëert die geen recht doet aan de echte werkelijkheid van de Groningers die moeten wachten op “talloze instanties” voordat hun schade wordt hersteld en vergoed.
Nijboer heeft er geen vertrouwen in dat de problemen nu goed worden aangepakt. “We schieten geen fluit op.”
Tom van der Lee (GroenLinks) pleitte voor een parlementaire enquête over de Gaswinning in Groningen en de gevolgen ervan, een oproep die de partij vorig jaar ook deed. Maar net als toen willen coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie hier serieus over nadenken, maar daarvoor is het nu nog te vroeg. “Ik begrijp de wens, maar de veiligheid staat nu voorop”, zei D66’er Matthijs Sienot.
AD 16.01.2019 Het herstel van de woningen met aardbevingsschade in Groningen gaat dit jaar echt van start. Die belofte deed minister Wiebes (Economische Zaken) vanmiddag vlak vóór het Kamerdebat over deze kwestie.
,,Het jaar 2018 stond in het teken van overleg, papier, beleid en verordeningen. Daar hebben de mensen in de huizen natuurlijk helemaal niets van gemerkt. Maar 2019 moet het jaar worden waarin we het allemaal gaan uitvoeren’’, aldus Wiebes tijdens een SP-bijeenkomst waar ook bewoners van het aardbevingsgebied aanwezig waren.
De minister, die uit handen van Kamerlid Sandra Beckerman een zwartboek in ontvangst nam, zegt de zorg van iedereen in de regio te delen ‘dat we nu aan de gang moeten’.
Wiebes: ,,We moeten mensen laten zien dat – als hun huis risicovol is – het bekeken wordt, dat wordt vastgesteld wat er aan moet gebeuren en dat we dan ook beginnen met die maatregelen.’’
Twijfels
Dit moet het jaar worden dat men ook in Groningen ziet dat er wat gebeurt, aldus Eric Wiebes, minister van Economische Zaken.
De bewindsman denkt dat inmiddels aan alle startvoorwaarden is voldaan, zei hij vanmiddag. ,,Al hoor ik vanuit de regio twijfels. Daar gaan we opnieuw bovenop zitten. Want dit moet het jaar worden dat men ook in Groningen ziet dat er wat gebeurt. Uiteindelijk moet de veiligheid zo zijn toegenomen dat we langzaam vergeten dat er ooit gas werd gewonnen en dat we kunnen werken aan de toekomst.’’
Daarvoor zijn middelen beschikbaar, aldus Wiebes. ,,Het is dus belangrijk dat de gaswinning zo snel mogelijk naar beneden gaat. Het gaat nu al in een razend tempo, maar ook daar hebben de mensen in de huizen ook zelf niks van gezien. Dat moet veranderen.’’
De minister gaf aan zo snel mogelijk te hebben gewerkt afgelopen jaar, onder meer in het overleg met de NAM. Die maatschappij is nu al grotendeel geen partij meer bij het herstelproces en moet helemaal uit beeld verdwijnen, beloofde Wiebes.
AD 16.01.2019 Minister Wiebes (Economische Zaken) moet nu eindelijk haast maken met het versterken van de woningen in het Groningse aardbevingsgebied. Ook de afhandeling van de schade duurt te lang. Het geduld van de Tweede Kamer met de minister raakt op.
Een ruime Kamermeerderheid, inclusief coalitiepartijen VVD, CDA en D66, wil dat Wiebes nu met geld en mankracht over de brug komt om de schade aan huizen door de gaswinningen te herstellen en woningen te verstevigen. ,,Het wordt hoog tijd dat we aan de slag gaan”, zegt CDA-Kamerlid Agnes Mulder. ,,De minister heeft eerder aangegeven dat geld niet het probleem is. Wat dan wel? Dat willen wij vandaag tijdens een Kamerdebat graag van hem weten.’’
In Groningen zijn de inwoners van het aardbevingsgebied Wiebes inmiddels flink zat. Nadat hij vorig jaar aankondigde dat de gaskraan versneld dicht gaat, steeg hij snel in populariteit. Maar van die populariteit bleef weinig over toen daarna bleek dat er in de praktijk weinig veranderde. Er zijn nog zo’n achttienduizend onafgehandelde schadeclaims.
Er moeten minstens vijftienduizend panden worden versterkt. En er zijn Groningers die al twee jaar wachten op een advies voor wat er moet gebeuren om hun huis aardbevingsbestendig te maken. In een brief roepen de gemeenten in Groningen en de provincie de Tweede Kamer gisteren op Wiebes onder druk te zetten.
Zelf herhaalde de minister bij een bezoek aan het gebied maandag dat geld geen rol speelt, maar dat de inwoners nog even geduld moeten hebben. Volgens hem is er al veel geregeld, maar zijn er te weinig mensen om al het werk uit te voeren.
Wiebes’ eigen partij de VVD begrijpt dat alle Groningers al te lang zitten te wachten op de uitvoering. Maar dat moet wel afgelopen zijn. ,,Ik wil heel graag van de minister weten wat de daadwerkelijke uitvoering nu tegenhoudt. Regel het minister, en zeg tegen ons of de regio wat je daarvoor nog nodig hebt,’’ zegt Kamerlid Dilan Yesilgoz.
D66 noemt het ‘onverteerbaar’ dat burgers en de gemeenten in Groningen niet ruimhartig worden geholpen, zoals eerder is beloofd. ,,Ze hebben als het ware een deuk in hun auto gekregen door de schuld van een ander, maar die wordt om onduidelijke redenen steeds maar niet gerepareerd”, aldus Kamerlid Matthijs Sienot.
Boter bij de vis
Oppositiepartij PvdA wil nog een stapje verder gaan. Kamerlid Henk Nijboer pleit voor een algemene coulanceregeling. ,,Zet een dikke streep onder de 17.500 dossiers die er nog liggen en die een tijdige afhandeling van nieuwe meldingen onmogelijk maken. Combineer in de toekomst schadeafhandeling en versterking. En vooral: bied je excuses aan voor de waardeloze schadeafhandeling.”
Sandra Beckerman (SP) hoopt dat de regeringspartijen nu boter bij de vis doen en minister Wiebes zullen dwingen om te handelen. ,,De Groningers zijn echt gesloopt door deze slepende kwestie. Ze moeten jarenlang wachten in een onveilig huis. Dat kan niet langer.”
NU 09.01.2019 De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State buigt zich op donderdag 17 januari over de spoedverzoeken over het gasbesluit van minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat).
De individuele bezwaarmakers willen dat het besluit van Wiebes in de tussentijd wordt geschorst en dat de gaswinning van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) naar nul gaat.
De uitspraak van de voorzieningenrechter zal een paar weken na de zitting plaatsvinden, laat de Raad van State weten.
In totaal zijn 26 beroepsschriften binnengekomen. “Onder de bezwaarmakers zijn een groot aantal individuele burgers, maar ook de provincie Groningen, negentien Groningse gemeenten, twee waterschappen, de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad. ”
Zowel in 2015 als in 2017 boog de Raad van State zich over gasbesluiten na bezwaren van de Groningers.
NOS 08.01.2019 De oprichting van een nieuw loket voor de schadeafhandeling door de gaswinning in Groningen heeft nog niet geleid tot een snellere afhandeling. De Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG) bevestigt berichtgeving in de Volkskrant dat er vorige jaar ruim 2400 claims zijn afgewikkeld. Bij de NAM was dat twee jaar eerder nog ruim 24.000. Voor dit jaar wordt beterschap verwacht.
Precies een jaar geleden was er bij Zeerijp een aardbeving met een kracht van 3,4. De overheid besloot daarna om het afhandelen van de bevingsschade in eigen hand te nemen. Daarvoor werd de TCMG werd opgericht.
De schadeclaims werden voor die tijd afgehandeld door de NAM zelf, die daarvoor het Centrum Veilig Wonen in de hand had genomen. De bedoeling was dat de schadeclaims voortaan sneller en ruimhartiger zouden worden afgehandeld. Uit cijfers blijkt nu dat daar in het eerste jaar nog weinig van terecht is gekomen.
Onafhankelijke experts
Er werden 13.472 claims overgenomen van de NAM. In 2018 kwamen daar nog ruim 6600 nieuwe claims bij. Aan het einde van het jaar waren er in totaal 17.500 zaken nog niet afgehandeld.
De TCMG zegt in een reactie dat er tijd nodig was en verwacht dat de achterstand in 2019 weggewerkt zal worden. De instantie kampte met een gebrek aan onafhankelijke experts om de omvang van de schade vast te stellen. Dat probleem is nu opgelost.
“We hadden in het begin maar vijftien onafhankelijke experts, waar het er zestig hadden moeten zijn. We hebben nu meerdere partijen die deskundigen leveren. Daar zien we nu het effect van”, vertelt woordvoerder Jouke Schaafsma van TCMG.
Bij het loket komen ongeveer 100 schademeldingen per week binnen. Met de inzet van de nieuwe deskundigen kan de instantie nu zo’n 350 schadeopnames per week doen. Daarmee kan de achterstand worden ingelopen.
“Het is wel zaak dat de Groninger dat ook gaat merken. Dat is op dit moment nog onvoldoende aan de gang, maar we hebben wel de indruk dat dit de komende weken gaat gebeuren”, zegt Schaafsma.
Prognoses
Susan Top van het Groninger Gasberaad vindt dat positieve verwachting van de TCMG vooral is gebaseerd op prognoses. “We moeten vooral ons hart vasthouden als er weer een stevige beving is. Dan stroomt het net zo hard weer vol”, zegt zegt ze bij het NPO Radio 1 programma Spraakmakers.
Top houdt dan ook vast aan een generaal pardon voor de groep Groningers die heel lang wacht op een schadevergoeding. “Dat is vooral bedoeld om lucht te creëren. Laat een aannemer beoordelen hoe groot de schade is en beoordeel zijn bevindingen. Dan ben je een hele grote bulk kwijt.”
Zo’n 135 huizen die onveilig of onverkoopbaar waren, zijn in de afgelopen vijf jaar opgekocht door de NAM. Bijna de helft van die huizen staat leeg, een aantal zijn gesloopt, de rest vond een nieuwe eigenaar. Mark van Dijken kocht een huis van de NAM. Het zou anders gesloopt worden. Met hulp van zijn vader en opa is het huis opgeknapt en aardbevingsbestendig geworden:
VK 08.01.2019 Een jaar na de zware aardbeving bij Zeerijp kampt Groningen met een uitdijend stuwmeer van duizenden onverwerkte schadeclaims. De overheid heeft het afhandelen van bevingsschade vorig jaar overgenomen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en daarvoor een nieuw loket opgericht: de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG). Die instantie slaagt er niet in de achterstand weg te werken.
Op 19 maart 2018 ‘erfde’ de TCMG 13.472 schades van het Centrum Veilig Wonen, het commerciële bedrijf dat tot dan toe de bevingsschade afhandelde namens de NAM. In 2018 kwamen daar 6.611 nieuwe meldingen bij, terwijl TCMG slechts 2.478 claims afhandelde. Per saldo zijn er vorig jaar dus 4.133 onverwerkte schadeclaims bijgekomen. De teller staat nu op ruim 17.500 open dossiers.
De aardbeving bij Zeerijp op 8 januari 2018, dinsdag precies een jaar geleden, was met een kracht van 3,4 op de schaal van Richter en 5.654 schademeldingen een keerpunt in het gasdossier. Het was de zwaarste beving sinds die in augustus 2012 bij Huizinge (3,6 op de schaal van Richter). Meteen erna bracht minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) de schadeafhandeling onder overheidsregie. Amper drie maanden later kondigde het kabinet aan de gaswinning in Groningen zo snel als mogelijk te staken, uiterlijk in 2030.
Van de belofte dat de afhandeling van schade door de overheid sneller en ruimhartiger zou verlopen, komt echter nog weinig terecht. ‘Wij moesten bijna een jaar wachten voordat er een expert langskwam. Vervolgens zou het lekkende raam aan ‘extreme klimatologische omstandigheden’ te wijten zijn’, zegt gedupeerde Luuk Knol uit Garmerwolde. ‘Alsof we in Siberië wonen. Een eerdere schade in dezelfde gevel werd door de NAM vlot vergoed.’
‘Zorgvuldigheid kost tijd’
De TCMG werkt volgens de principes rechtvaardig, ruimhartig, onafhankelijk, voortvarend en met de mens centraal, zegt woordvoerder Jouke Schaafsma. ‘Dat klinkt prachtig, maar een goede balans vinden is razend ingewikkeld. Rechtvaardig en ruimhartig vraagt om zorgvuldigheid, en zorgvuldigheid kost tijd.’ Sinds kort zijn volgens hem de benodigde deskundigen in touw. ‘We lopen, maar moeten sprinten. We hopen dat eind 2019 de overgedragen claims zijn weggewerkt.’
In correspondentie met gedupeerden waarschuwt het schadeloket voor een wachttijd van 10 tot 15 maanden. De TCMG moest vorig jaar met stoom en kokend water aan de slag, zegt Schaafsma. ‘Er was een website, de telefoon ging over, maar ongelooflijk veel was nog niet geregeld.’
In de overgedragen dossiers stond vaak niet meer dan een adres. Van de benodigde zestig deskundigen waren er bovendien maar 15 beschikbaar. Schaafsma: ‘Daardoor konden we niet de vaart maken waarop we hoopten. Je kunt niet vanachter een bureau zeggen: die scheur gaan we vergoeden.’
Wanhoop
Volgens secretaris Susan Top van het Groninger Gasberaad leeft ten onrechte het beeld dat nu de gaskraan versneld dichtgaat, ‘het wel geregeld is’ in Groningen. Afgelopen jaar pompte de NAM 20 miljard kuub gas uit Groninger bodem. De stroperige schadeafwikkeling, waardedaling van woningen en de grote onzekerheid over het versterken van huizen, drijven volgens Top tot wanhoop. ‘Vijf jaar geleden was het dichtdraaien van de gaskraan dé oplossing geweest. Nu is de chaos op alle fronten toegenomen. Mensen moeten weten waar ze aan toe zijn.’
‘Tragisch genoeg staan we er slechter voor dan een jaar geleden’, zegt provinciebestuurder Eelco Eikenaar (SP). ‘Het voornemen is mooi, maar de gaskraan is nog niet dicht. Ondertussen heeft de versterking een jaar praktisch stilgelegen en zitten we nu met een technocratische aanpak waarin een computermodel van de NAM bepaalt welke huizen versterkt worden. Dat maakt mensen wanhopig, woedend en in het ergste geval apathisch.’
Minister Wiebes laat via een woordvoerder weten dat hij niet tevreden is over het tempo waarmee de afhandeling van schademeldingen door het nieuwe publieke loket op gang komt. ‘De minister heeft die zorgen ook eerder al overgebracht aan de TCMG en aangedrongen op maatregelen. De TCMG heeft inmiddels maatregelen genomen.’ Naar verwachting zal eind dit jaar de huidige werkvoorraad zijn weggewerkt.
De conclusie van het Gasberaad is dat tempo maken en gedetailleerd schadeoorzaken willen vaststellen niet samengaan. ‘Het is tijd voor een onorthodoxe aanpak, een generaal pardon’, aldus Top. ‘Mensen wachten al veel te lang.’
RECONSTRUCTIE
Één klap sloeg alle twijfel weg: hoe Wiebes besloot de gaskraan dicht te draaien
Een jaar geleden beeft de aarde in het Groningse Zeerijp zo hard, dat minister Wiebes een beslissing neemt: de aardgaswinning in Groningen moet worden beëindigd. Maar hoe overtuigt hij de rest van het kabinet? Een reconstructie van een pijnlijk besluit.
AD 08.01.2019 Een jaar na de zware aardbeving bij Zeerijp kampt Groningen met een uitdijend stuwmeer van duizenden onverwerkte schadeclaims, zo schrijft de Volkskrant. De overheid heeft het afhandelen van de bevingsschade vorig jaar overgenomen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en daarvoor een nieuw loket opgericht: de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG). Die instantie slaagt er echter niet in de achterstand weg te werken.
Op 19 maart 2018 ‘erfde’ de TCMG 13.472 schades van het Centrum Veilig Wonen, het commerciële bedrijf dat tot dan toe de bevingsschade afhandelde namens de NAM. In 2018 kwamen daar 6.611 nieuwe meldingen bij, terwijl TCMG slechts 2.478 claims afhandelde. Per saldo zijn er vorig jaar dus 4.133 onverwerkte schadeclaims bijgekomen. De teller staat nu op ruim 17.500 open dossiers.
Van de belofte dat de afhandeling van schade door de overheid sneller en ruimhartiger zou verlopen, komt dus nog weinig terecht. In correspondentie met gedupeerden waarschuwt het schadeloket voor een wachttijd van 10 tot 15 maanden. Sinds kort zijn volgens een woordvoerder van TCMG de benodigde deskundigen in touw. ,,We hopen dat eind 2019 de overgedragen claims zijn weggewerkt.’’
NU 07.01.2019 Groningen is in 2018 minder vaak getroffen door aardbevingen, meldt het KNMI maandag. In totaal lag het aantal bevingen als gevolg van de gaswinning op 90, tegen 123 in 2017.
Ook was er vorig jaar minder vaak een beving met een magnitude van 1.5 of hoger: in 2018 ging het om vijftien van zulke bevingen, een jaar eerder waren het er achttien.
In januari werd Zeerijp getroffen door de zwaarste aardbeving in vijf jaar tijd. Op 8 januari schudde de grond en ontstond er veel schade door de beving met een magnitude van 3.4.
Vorig jaar gaf minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) te kennen dat de gaswinning voor 2030 helemaal moet zijn stopgezet. Dit wordt onder meer bereikt door de bouw van een stikstoffabriek, waarmee gas uit het buitenland omgezet kan worden naar gas dat in Nederland kan worden gebruikt.
Vanaf 2023 verwacht Wiebes nog maar 5 miljard kuub per gasjaar te pompen. De gaswinning ligt nu op 21,6 miljard kuub.
Overigens zijn de provincie Groningen, zeventien van de twintig gemeenten in de provincie, twee waterschappen en de betrokken veiligheidsregio naar de rechter gestapt om de gaswinningsplannen aan te vechten.
Ze zijn van mening dat er te weinig is gekeken naar de rechten van de Groningers en er zou niet genoeg gedaan worden aan de versterkingsoperatie van de panden in het aardbevingsgebied.
NOS 28.12.2018 “Ook aan de wandel?” Het zijn terloopse vragen die je in Middelstum stelt als je elkaar op straat tegenkomt. Mark van Dijken groet een oudere dorpsgenoot die aan zijn dagelijkse rondje bezig is. We staan voor de woning die hij binnenkort hoopt te betrekken.
De NAM heeft in het aardbevingsgebied in Groningen de afgelopen vijf jaar 137 woningen opgekocht. Omdat ze onveilig of onverkoopbaar waren. Bijna de helft (61) van die huizen staat leeg en twintig zijn er gesloopt, de rest vond een nieuwe eigenaar. Een van hen is Mark uit Middelstum.
Hij kocht het huis uit volle overtuiging. Omdat het een prachtige woning is. En omdat hij, als jongere (24 jaar), de toekomst van zijn dorp zeker wil stellen.
Mijn vader zag meteen de mogelijkheden. Die wist dat dit weer een prachtig huis kon worden, Mark.
Een kraan tilt twee schoorstenen op het huis. Met die kenmerkende afdekplaat, zodat het huis weer de contouren krijgt van weleer. De woning is zeker 200 jaar oud, was verwaarloosd en droeg sporen van zware aardbevingsschade en zou plat gaan. De NAM had het aangekocht en ging voor sloop.
De gemeente verzette zich, want als de woning zou verdwijnen werd het beschermde dorpsgezicht ernstig aangetast. De familie Van Dijken toonde belangstelling.
Voorrecht
Zowel de vader als de grootvader van Mark zitten in de aannemerij. “Mijn vader zag meteen de mogelijkheden. Die wist dat dit weer een prachtig huis kon worden.” De gemeente steunde ze en zo lukte het om de woning aan de Burchtstraat voor een mooie prijs te kopen.
Mark heeft het geluk dat ze alleen geld uitgeven aan het materiaal, loonkosten worden niet gemaakt. Dat realiseert hij zich en noemt hij een uniek voorrecht en voordeel. “Alles doen we tussen de bedrijven door, dat betekent wel dat we al twee jaar bezig zijn, maar zo is het wel betaalbaar.”
Bekijk hier de uitgebreide reportage die Pauline Broekema maakte over het huis van Mark:
Mark kocht zijn huis van de NAM en is nu helemaal van het gas af
Al is het nog niet af, Mark kan zijn geluk niet op met zijn woning. Het stond voor hem vast dat als hij zelfstandig zou gaan wonen het Middelstum moest zijn. Met de stad heeft hij niets. De enige band is dat hij er in het ziekenhuis werd geboren.
In Middelstum waar hij opgroeide en waar zijn familie woont voelt hij zich thuis. Om de menselijke maat, omdat je elkaar kent, om het verenigingsleven. Om de ruimte. Omdat hij er kan zijn wie hij is.
Ik dacht, nu wordt het tijd om het te laten weten. Dit is dus Mark.
Mark over het moment dat hij uit de kast kwam
Enkele jaren geleden ging de regenboogvlag uit, zodat iedereen wist dat hij uit de kast was gekomen. “Ik dacht, nu wordt het tijd om het te laten weten. Dit is dus Mark.” Hij werkt bij een veehouder na zijn mbo-opleiding dierverzorger. Vertelt over zijn rampzalige cito-score op de basisschool. “Als ik moest rekenen werd het chaos in mijn hoofd.”
Zijn onderwijzer geloofde in hem, in tegenstelling tot de mevrouw van een onderwijsinstelling die met haar vragenlijst langskwam. Die jongen gaat niet naar het speciaal onderwijs, liet hij haar weten en zo gebeurde.
“Mooi werk hè”, zegt hij terwijl hij in de stal de koeien aansluit op de melkmachine. Altijd natuur om zich heen. Ook vanuit de werkplaats van zijn vader kijk je uit over de weilanden. In de zomer is het er druk met weidevogels. “Mooier dan dit is er niet.” Maar het is meer dan de voorkeur voor groen en verte dat hem bindt aan Middelstum.
Mark aan het werk met de koeien NOS / Pauline Broekema
Hij vindt er historie, niet meer kerkelijk komt hij toch nog graag in de middeleeuwse Sint-Hippolytuskerk. Het gaat hem aan het hart wat de aardbevingen met het prachtige kerkgebouw hebben gedaan.
Er lopen scheuren door de fresco’s, hij vertelt hoe buurtbewoners tijdens de zware beving van Huizinge de klokken van het carillon hoorden. Niks lieflijks aan, maar angstaanjagend.
Geen geouwehoer
Zijn beslissing in het dorp te wonen heeft nog een reden. Als jongeren wegtrekken dan loopt het dorp leeg, dan wonen er alleen nog ouderen en sluiten de winkels. En dan, denkt hij, heeft de NAM vrij spel, want wat moet je verder met een leeg dorp?
De mensen in de streek waar hij woont, het Hogeland, lijden onder de bevingen. Voor hem voelt het als een triomf. Een teken dat het ook anders kan. Dat merkt hij ook aan de reacties. Het huis is aardbevingsbestendig gemaakt en gas komt zijn woning niet in. “Geen geouwehoer meer.”
Als actief lid van de Historische Vereniging Middelstum onderzocht hij uiteraard de geschiedenis van zijn nieuwe huis. Toen hij het kocht zat er in de voorpui een etalageruit, een erfenis van lang geleden toen er onder meer een klokkenwinkel was gevestigd.
Rond de vorige eeuwwisseling had een ondernemer nog geprobeerd er een slagerij te vestigen, maar dat werd tegengehouden door de buurt die vreesde voor de opslag van slachtafval en afvalwater dat door het ontbreken van een riool op straat zou stromen.
Hij appte me toen ik aan het melken was. Wat ik nu gevonden heb!
Mark over een bijzondere vondst in zijn huis
Het absolute pronkstuk van het huis werd ontdekt door zijn vader toen die voorzichtig de muren ontdeed van betimmering. Om ruimte te maken in de woonkamer verwijderde hij een tussenwand.
“Hij appte me toen ik aan het melken was. Wat ik nu gevonden heb!” Het is de kroon op het werk. “Als het huis was afgebroken had niemand geweten dat ze er nog zaten. Dan was het één hap met de grijper geweest en was alles in de bouwcontainer terechtgekomen en afgevoerd.”
Achter krantenpagina’s
Achter schrootjes, behang en pagina’s van Het Nieuwsblad van het Noorden uit 1927 vond de vader van Mark deuren van twee bedsteden. Op een bruine ondergrond zijn met potlood pilaren getekend en voorzien van versieringen en de deuren kregen getekende panelen.
Mark noemt ze de schat van zijn huis. Er is al een kenner bij geweest die het erfgoed heel bijzonder noemt. Ook kreeg hij telefoontjes van mensen die ze graag willen overnemen.
De woonkamer met links de bedstede deuren NOS / Pauline Broekema
Maar ze worden gerestaureerd en blijven in het huis waar ze altijd zaten. De deuren waar hele levens zich achter voltrokken hebben. Waarachter is geslapen, gevreeën, geleden en gestorven. Waarachter kinderen geboren zijn. Aan de Burchtstraat in Middelstum. Het huis van Mark van Dijken.
Het is vandaag, na 34 jaar dienstverband, de laatste werkdag van Pauline Broekema bij de NOS, dit was de laatste reportage die ze maakte. Online redacteur Lambert Teuwissen blikte met haar terug op al die jaren:
NU 21.12.2018 Het KNMI telde dit jaar in totaal 113 aardbevingen in ons land. De meeste, 87, deden zich voor in het aardgasgebied in Groningen. Vijftien daarvan hadden een magnitude boven de 1.5, blijkt vrijdag uit een voorlopig jaaroverzicht van het meteorologisch instituut.
De zwaarste aardschok was op 8 januari in het Groningse Zeerijp. Die had een magnitude van 3.4, wat uitzonderlijk hoog is voor de provincie. De beving was bijna even zwaar als die in 2012 in Huizinge, die een magnitude van 3.6 had en honderden schademeldingen tot gevolg had.
Ook in Noord-Holland vond dit jaar een aardbeving plaats die door gaswinning werd veroorzaakt. Dat gebeurde op 5 juni in Warder. De trilling met een magnitude van 2.5 werd veroorzaakt door gaswinning in het nabijgelegen Middelie-veld, ten noordoosten van Purmerend. Er had sinds 2015 geen beving meer plaatsgevonden in Noord-Holland.
Limburg had deze zomer te maken met een reeks natuurlijke bevingen, door spanningen in de aardkorst. Tussen 23 juli en 8 augustus waren er elf aardbevingen in de buurt van Heerlen en Landgraaf, met magnitudes tussen de 0.5 en 2.4.
In totaal kende Limburg dit jaar zeventien natuurlijke bevingen. Daarnaast was er één beving bij Velden, die mogelijk samenhangt met de winning van aardwarmte.
AD 21.12.2018 Het KNMI telde dit jaar in totaal 113 aardbevingen in ons land. De meeste (87) deden zich voor in het aardgasgebied in Groningen.
Vijftien daarvan hadden een kracht boven de 1,5, zo blijkt uit een voorlopig jaaroverzicht van het KNMI. De zwaarste aardschok was op 8 januari in het Groningse Zeerijp. Die had een kracht van 3,4, bijna even zwaar als die in 2012 in Huizinge (3,6).
Ook in Noord-Holland vond een aardbeving plaats die door gaswinning werd veroorzaakt. Dat gebeurde op 5 juni in Warder. De trilling met een kracht van 2,5 werd veroorzaakt door gaswinning in het nabijgelegen Middelie-veld, ten noordoosten van Purmerend.
Limburg had deze zomer te maken met een reeks natuurlijke bevingen, door spanningen in de aardkorst. Tussen 23 juli en 8 augustus waren er elf aardbevingen met magnitudes tussen de 0,5 en 2,4. In totaal kende Limburg dit jaar zeventien natuurlijke bevingen. Daarnaast was er één beving die mogelijk samenhing met de winning van aardwarmte (geothermie), bij Velden.
Het KNMI waarschuwde in mei voor meer én zwaardere aardbevingen in Groningen. Ook als de gaskraan dichtgaat, moet rekening worden gehouden met een klap van 5 op de schaal van Richter.
Telegraaf 19.12.2018 De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra waarschuwt Nederland voor de import van Russisch gas. Hij doet dat via een brief in De Telegraaf. „Geef de Russen niet de macht over jullie gasvoorziening”, is zijn boodschap.
De VS, zelf ook gasleverancier, roept alle ’Europese bondgenoten’ op zich te verzetten tegen de Russische pijplijn Nord Stream 2, die eind 2019 Europese landen van gas gaat voorzien. „Anders geven ze Moskou ook de macht om jullie gaskraan dicht te draaien wanneer het hen uitkomt”, redeneert Hoekstra.
„Dat hebben de Russen al eens eerder gedaan. Rusland blijft zijn buurlanden bedreigen en probeert westerse overheden op verschillende manieren te destabiliseren. Nord Stream 2 geeft de Russische president Poetin een nieuw wapen in handen om deze schandelijke acties voort te zetten.”
Nord Stream 2 wordt afgezonken in de Baltische Zee en komt via Duitsland Europa binnen. Door het terugdraaien van de gaskraan in Groningen is ons land voor het eerst afhankelijk van importgas.
Twaalf raadsfracties hebben een open brief gestuurd aan minister Wiebes en de VVD in de Tweede Kamer.
NOS 18.12.2018 VVD’ers in Drenthe protesteren tegen het recente gaswinningsbesluit van minister Wiebes. De bewindsman, zelf ook lid van de VVD, bepaalde onlangs dat de NAM gas mag winnen in kleine velden in onder meer Noord- en Midden-Drenthe.
In een open brief aan Wiebes en aan de VVD in de Tweede Kamer vragen alle twaalf VVD-gemeenteraadsfracties in Drenthe het besluit te heroverwegen. De raadsleden benadrukken dat er veel onrust is onder de bewoners. Volgens de briefschrijvers lopen de bewoners door de winning redelijk veel kans op een beving en daarmee op schade aan hun huis.
Als de winning per se moet doorgaan, willen de briefschrijvers net zo’n schadeprotocol als in Groningen. Volgens de VVD’ers in Drenthe is er sprake van rechtsongelijkheid. “Waarom moet Drenthe eerst dezelfde strijd aangaan die onze Groninger medeburgers al gestreden hebben?”, staat in de brief.
AD 18.12.2018 Groningen stapt naar de rechter om de gaswinningsplannen van het kabinet aan te vechten. Er zou te weinig zijn gekeken naar de rechten en belangen van de bewoners. Ook zou het kabinet niet genoeg doen om huizen in het gebied te versterken en om schade af te handelen.
Gebouwen in Groningen raken beschadigd door aardbevingen als gevolg van de gaswinning. De zaak is aangespannen door de provincie Groningen, zeventien van de twintig gemeenten in de provincie, twee waterschappen en de veiligheidsregio. Zij gaan naar de Raad van State, de hoogste bestuursrechter.
Minister Wiebes (Economische Zaken) maakte vorige maand bekend gaswinning voor volgend jaar toe te staan. De winning moet wel dalen naar maximaal 19,4 miljard kubieke meter.
NOS 11.12.2018 Ruim 5000 Groningers willen een schadevergoeding van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor de immateriële schade die ze hebben geleden door de gaswinning. Er is een gezamenlijke claim ingediend bij de rechtbank in Assen.
Dezelfde rechtbank wees in maart al een schadevergoeding toe aan 120 Groningers. De NAM is tegen die uitspraak in beroep gegaan, maar de advocaten van de nieuwe groep eisers willen niet op die uitspraak wachten.
Duizenden nieuwe gedupeerden
Volgens het advocatenkantoor hebben zich sinds maart duizenden nieuwe gedupeerden gemeld. Het gaat om woningeigenaren en een grote groep huurders die door huurorganisaties zijn gewezen op de mogelijkheid dat ze een schadevergoeding kunnen eisen.
Onder immateriële schade valt het aantasten van het woongenot. “Het gaat om angsten, zorgen en gevoelens van onveiligheid. Bovendien krijgen de gedupeerden te maken met toestanden bij het versterken van hun woning. Ze moeten tijdelijk ergens anders wonen en krijgen aannemers en schade-experts over de vloer”, zegt een van de advocaten.
Vergoedingssysteem
De gedupeerden willen dat de NAM aansprakelijkheid erkent. Ook willen ze dat de rechtbank zich uitspreekt over een vergoedingssysteem waarbij alle gevallen in verschillende categorieën worden verdeeld.
Volgens het advocatenkantoor moet uiteindelijk iedereen die immateriële schade heeft geleden door gaswinning in aanmerking komen voor een schadevergoeding.
Telegraaf 11.12.2018 Ruim vijfduizend Groningers eisen via de rechter een vergoeding van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor de emotionele schade die zij zeggen te ondervinden van de gaswinning en de daaruit voortvloeiende aardbevingen. „Dat gaat van mensen die angsten hebben tot en met mensen die niet meer thuis durven te slapen en bij de psychiater lopen”, licht advocaat Pieter Huitema toe.
De advocaat vraagt de rechtbank in Assen daarom een vergoedingssysteem goed te keuren waarin het leed in verschillende categorieën wordt onderverdeeld. „Er is een hoop leed geleden hier”, zegt hij.
Dezelfde rechtbank bepaalde in maart 2017 al dat de NAM aansprakelijk is voor de immateriële schade van 120 inwoners van het gaswinningsgebied waar aardbevingen voorkomen. De NAM ging in beroep. Op een uitspraak van het gerechtshof wil de raadsman niet wachten. „Dan zijn we zo anderhalf jaar verder. De eerste uitspraak sterkt ons enorm in de gedachte dat de NAM aansprakelijk is.”
Het hof is nog niet toe aan inhoudelijke behandeling. De rechters hebben de Hoge Raad vooraf gevraagd hoe bepaalde wetsartikelen uitgelegd moeten worden.
Voor de groep van 120 mensen die principieel al gelijk heeft gekregen, verwacht advocatenkantoor De Haan – waar Huitema werkt – binnen enkele weken concrete bedragen te vorderen.
Onder de circa vijfduizend Groningers die zich bij de nieuwe procedure hebben aangesloten, zijn zowel woningeigenaren als duizenden huurders. Zij zijn onder meer door de Woonbond gewezen op de mogelijkheid om schade te claimen.
Van elke gedupeerde is vastgelegd welke impact de aardbevingen op zijn of haar leven hebben. „Hun woongenot wordt ernstig geschaad en dat moet worden gecompenseerd”, vat Huitema hun problemen samen.
AD 11.12.2018 Ruim 5000 Groningers eisen via de rechter een vergoeding van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor de emotionele schade die zij zeggen te ondervinden van de gaswinning en de daaruit voortvloeiende aardbevingen.
,,Dat gaat van mensen die angsten hebben tot en met mensen die niet meer thuis durven te slapen en bij de psychiater lopen’’, licht advocaat Pieter Huitema toe.
De advocaat vraagt de rechtbank in Assen daarom een vergoedingssysteem goed te keuren waarin het leed in verschillende categorieën wordt onderverdeeld. ,,Er is een hoop leed geleden hier’’, zegt hij.
Dezelfde rechtbank bepaalde in maart 2017 al dat de NAM aansprakelijk is voor de immateriële schade van 120 inwoners van het gaswinningsgebied waar aardbevingen voorkomen. De NAM ging in beroep.
Op een uitspraak van het gerechtshof wil de raadsman niet wachten. ,,Dan zijn we zo anderhalf jaar verder. De eerste uitspraak sterkt ons enorm in de gedachte dat de NAM aansprakelijk is.’’
Het hof is nog niet toe aan inhoudelijke behandeling. De rechters hebben de Hoge Raad vooraf gevraagd hoe bepaalde wetsartikelen uitgelegd moeten worden.
Concrete bedragen
Voor de groep van 120 mensen die principieel al gelijk heeft gekregen, verwacht advocatenkantoor De Haan – waar Huitema werkt – binnen enkele weken concrete bedragen te vorderen.
Onder de circa 5000 Groningers die zich bij de nieuwe procedure hebben aangesloten, zijn zowel woningeigenaren als duizenden huurders. Zij zijn onder meer door de Woonbond gewezen op de mogelijkheid om schade te claimen.
Van elke gedupeerde is vastgelegd welke impact de aardbevingen op zijn of haar leven hebben. ,,Hun woongenot wordt ernstig geschaad en dat moet worden gecompenseerd’’, vat Huitema hun problemen samen.
BB 07.12.2018Groningen en Drenthe moeten snel met een impactanalyse komen van de gevolgen van het terugdringen van de gaswinning voor de arbeidsmarkt in Noord Nederland. Daartoe roept Lambert Zwiers, voorzitter van VNO-NCW Noord, de provincies op. Vooral Drenthe vreest banenverlies.
Eerder dit jaar vroeg de Economic Board om een impactanalyse van de gevolgen zodat gemeenten en provincies maatregelen kunnen nemen in hun begroting. Volgens Zwiers tasten provincies nog steeds in het duister over de gevolgen van het gasbesluit voor de werkenden in hun gemeenten: ‘Er gaan vele duizenden banen bij de NAM en toeleveranciers verloren.
Om die werknemers aan nieuw werk te kunnen helpen moet duidelijk zijn hoe groot het probleem is en waar de problemen precies zijn.’ Zwiers wijst er op dat de gemeenten de probleemhouder zijn: ‘Daar kloppen mensen zonder baan als eerste aan voor hulp en sociale zorg.’
Geen exacte cijfers
Eerder stelde de werkgeversorganisatie het kabinetsbesluit directe en duizenden indirecte banen zou kunnen kosten. In 2015 verschenen berichten in de media dat in totaal 20.000 banen afhankelijk zijn van de gaswinning maar volgens hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Jouke van Dijk en ING-econoom Henk van den Brink zijn deze cijfers veel te hoog.
Uit eigen onderzoek van VNO-NCW wordt het aantal geschat op 7.000. Exacte cijfers ontbreken nog, maar in sommige gemeenten is het banenverlies nu al merkbaar.
Haagse hulp
Toch verwacht wethouder Bé Schollema van Werk (PvdA) in de Groningse gemeente Loppersum dat de situatie de komende jaren gaat verbeteren. De gevolgen van het gasbesluit pakken voor zijn gemeente en veel andere Groningse gemeenten namelijk positief uit. ‘Door de combinatie van de aantrekkende economie en mensen die nodig zijn voor de herstelwerkzaamheden van gebouwen, verwachten wij een banengroei in de regio van meer dan 1.000 banen. Misschien wel meer dan 1.500 tot 2.000’, aldus Schollema.
Eerder maakte oud-minister Asscher van Sociale Zaken ruim 6 miljoen euro over om duizend Groningers aan het werk te helpen. Met dat bedrag worden laagopgeleiden geschoold en re-integratietrajecten gestart. Daarvan zijn onlangs de eerste honderden Groningers aan het werk gegaan.
Naast de economische groei en de herstelprogramma’s van huizen en gebouwen, begint ook het aantrekken van MKB-bedrijven in Groningen vruchten af te werpen. Bedrijven kunnen met steun uit de miljarden van Den Haag een goedkopere financiering krijgen of gunstiger voorwaarden bedingen.
Dat heeft er mede toe geleid dat bedrijven zich in de regio gaan vestigen en mensen zoeken. Zo is een metaalbedrijf op zoek naar 200 man terwijl een grote horeca-onderneming zijn investering kon rondbreien met de Haagse hulp.
Drenthe gevoeliger
In Drenthe worden de gevolgen van het gasbesluit ernstiger ingeschat. De oorzaak daarvan ligt in de economische structuur van de provincie en het ontbreken van grootschalige schade door bodemdalingen. Volgens een woordvoerder van de provincie is er daardoor minder werk voor renovatie en herstelwerkzaamheden.
Daarnaast worden de provinciehoofdstad Assen en omliggende gemeenten bovengemiddeld hard getroffen. Het hoofdkantoor van de NAM ligt namelijk in Assen en minstens de helft van de (meest hoogopgeleide) 1500 werknemers daar werkzaam. Er wordt in Drenthe dan ook gevreesd voor een braindrain.
Perspectief
Vorige week presenteerden de provincie, het bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en de NAM werkgelegenheidsplan Drenthe 4.0 ‘Voortbouwen op de energie van Drenthe, een nieuw economisch perspectief’.
Erin wordt aangegeven hoe het wegvallen van 7.000 banen kan worden opgevangen en hoeveel geld daarvoor nodig is: ruim 150 miljoen euro. Het is onduidelijk of dat bedrag boven op de ruim 1 miljard euro moet komen, die al door Den Haag zijn toegezegd.
Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 23 van deze week
NU 05.12.2018 De provincie Noord-Brabant en vijf gemeenten gaan bij de Raad van State in beroep tegen het besluit om de komende jaren extra gas te gaan winnen uit drie gasvelden in Waalwijk en Loon op Zand.
De zes partijen hebben dat woensdag samen bekendgemaakt. De gemeenten zijn Tilburg, Waalwijk, Loon op Zand, Heusden en Aalburg. Ze willen een gesprek met minister Eric Wiebes (Economische Zaken) over zijn besluit.
De minister gaf energieconcern Vermilion vorige maand toestemming om de komende acht jaar meer gas te winnen in beide plaatsen. Het bedrijf verwacht er in die tijd nog maximaal 2 miljard kubieke meter aardgas uit de grond te halen.
In de hele regio is er veel verzet tegen de gaswinning. Tegenstanders vinden dat die winning haaks staat op de omslag die moet worden gemaakt naar duurzame energie. Ook zijn er veel zorgen over de veiligheid, gezondheid en de risico’s voor de natuur en het milieu.
De provincie en gemeenten vrezen bovendien bodemtrillingen of bodemdaling: “Uitbreiding van de gaswinning is onwenselijk en maatschappelijk niet verantwoord. Voor inwoners is het een verkeerd signaal om de komende jaren juist meer gas te winnen.”
NU 03.12.2018 De gaswinning in Groningen zal vanaf 2023 al fors dalen naar 5 miljard kuub per jaar, meldt minister Eric Wiebes van Economische Zaken maandag aan de Tweede Kamer.
In het kort
Gaswinning ligt nu op 21,6 miljard kuub per jaar
Rutte en Wiebes beloofden eerder dit jaar dat pompen van gas in Groningen vóór 2030 moet zijn stilgelegd
Groningers met regelmaat last van aardbevingen als gevolg van gaswinning
“De maatregelen die het kabinet heeft genomen om de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk te beëindigen, liggen daarmee op koers”, aldus Wiebes. De gaswinning van 5 miljard kuub is ruim onder het niveau dat Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) eerder adviseerde.
De daling wordt mogelijk gemaakt door de bouw van een nieuwe stikstoffabriek, waardoor ‘buitenlands gas’ kan worden omgezet naar gas dat in Nederland gebruikt kan worden. Hierdoor zal de gaswinning in Groningen na 2022 “nog slechts in beperkte mate nodig zijn”.
“Ook de versnelde afbouw van de export naar Duitsland verloopt voorspoedig”, aldus de minister. Eerder werd al gemeld dat de gaswinning na 2022 onder de 12 miljard kuub per jaar moest komen te liggen.
Wet om bedrijven verplicht te laten ‘afschakelen’
Volgens Wiebes zijn er negen bedrijven die bekendstaan als ‘grootverbruikers’ van het Groningse gas. Zij zullen worden verplicht om vóór oktober 2022 te stoppen met het gasgebruik.
“Voor zover noodzakelijk kunnen deze bedrijven aanspraak maken op nadeelcompensatie”, aldus de minister. Met een aantal van de berdrijven zijn al afspraken gemaakt over de afbouw van het gebruik van gas.
Voor 2030 is gaswinning stilgelegd
Begin dit jaar werd bekendgemaakt dat de gaswinning in Groningen vóór 2030 helemaal moet zijn stopgezet. De gasprovincie heeft te kampen met (zware) aardbevingen, die schade aan de panden als gevolg hebben.
De Nederlandse gasproductie is op dit moment 21,6 miljard kuub per jaar.
NOS 03.12.2018 De negen grootste verbruikers van Gronings gas in Nederland worden wettelijk verplicht om hier voor oktober 2022 mee te stoppen. Het gaat om de bedrijven die elk jaarlijks meer dan honderd miljoen kubieke meter Gronings aardgas verbruiken.
Die bedrijven moeten dan overgestapt zijn van het laagcalorische gas uit Groningen op hoogcalorisch gas of een duurzame andere oplossing, schrijft klimaat-minister Wiebes in een brief aan de Tweede Kamer. Het gaat om energiebedrijven met gasgestookte centrales, chemische bedrijven en de bedrijven in kunstmest- en betonindustrie.
De bijna 200 andere bedrijven die eerder te horen kregen dat ze van het Groningse gas af moeten, krijgen respijt. “Die bedrijven kunnen zich dan richten op verduurzaming in plaats van omschakeling naar hoogcalorisch gas.”
Duidelijkheid
De belangenvereniging van de energie-grootverbruikers in de industrie VEMW, vindt het “zorgelijk dat na een jaar van overleg kennelijk een wetsvoorstel nodig is om de ombouw van de negen grootste verbruikers te realiseren”.
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “eindelijk schept de minister nu duidelijkheid over wat er nodig is om een versnelde afbouw van de winning van Groningengas mogelijk te maken”.
Volgens de VEMW kunnen de grootgebruikers die niet wettelijk verplicht worden om voor oktober 2022 te stoppen met Gronings gas zich nu richten op de uitdaging van de verduurzaming van hun energiegebruik.
Aan de voordeur
Voor de 200 bedrijven die respijt krijgen en voor huishoudens wordt van onder meer geïmporteerd hoogcalorisch gas met behulp van stikstof laagcalorisch gas gemaakt.
Door de bouw van een stikstoffabriek in het Groningse Zuidbroek kan de Gasunie op grote schaal het gas aan de voordeur van de gasleiding aanpassen en hoeven bedrijven niet zelf hun productieproces aanpassen.
Nederlandse huishoudens en bedrijven gebruiken laagcalorische gas uit het Groningerveld. Apparatuur is vaak niet geschikt voor hoogcalorisch gas. De afbouw van de aardgaswinning ligt volgens de minister op schema.
Nadeelcompensatie
Voor de afbouw van de gaswinning uit het Groningerveld moeten de negen grootste gasverbruikers dus wel van het Groningse gas af. Met een aantal van hen heeft de minister al afspraken gemaakt, schrijft hij. Onduidelijk is nog hoe de gesprekken met de andere bedrijven verlopen. Het kabinet heeft 75 miljoen euro beschikbaar gesteld als ‘nadeelcompensatie’ voor bedrijven die schade lijden als gevolg van de wettelijke verplichting.
Telegraaf 03.12.2018 VVD-minister Wiebes (Economische Zaken) werkt aan een wet om bedrijven voor 2022 te laten stoppen met het gebruik van laagcalorisch aardgas.
Dat blijkt uit een brief van de bewindsman aan de Tweede Kamer. Wiebes is van mening dat het dwingen van particuliere ondernemingen nodig kan zijn om snel te kunnen stoppen met het winnen van aardgas in Groningen.
De aanpak is gericht tegen negen bedrijven die meer dan 100 miljoen kuub per jaar verbruiken. Het kabinet heeft al 75 miljoen euro uitgetrokken om deze bedrijven te compenseren.
Stok achter de deur
Of dwang uiteindelijk nodig is zal moeten blijken. „Het is realistisch voor deze groep bedrijven voor 2022 om te schakelen. Ik ben al uitvoerig in gesprek met deze groep bedrijven over concrete ombouwplannen”, schrijft Wiebes aan de Kamer. Hij wil de nieuwe wet vooral gebruiken als stok achter de deur.
De minister laat verder weten dat de afbouw van gas uit Groningen volgens planning verloopt.
RO 03.12.2018 De gaswinning uit het Groningenveld daalt al vanaf 2023 onder de vijf miljard Nm3. De maatregelen die het kabinet heeft genomen om de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk te beëindigen, liggen daarmee op koers.
Vooral door de bouw van een nieuwe stikstoffabriek in Zuidbroek en de verwachte extra inkoop van stikstof zal de gaswinning in Groningen na 2022 nog slechts in beperkte mate nodig zijn.
Dat schrijft minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. In maart besloot het kabinet de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk te beëindigen waardoor het veiliger wordt in de regio.
Uit de voortgangsbrief blijkt dat een aantal aanvullende maatregelen dat in maart is aangekondigd meer en sneller resultaat oplevert dan was voorzien. Zo kan er meer stikstof worden ingekocht waarmee hoogcalorisch gas uit de kleine gasvelden en uit het buitenland wordt omgezet in laagcalorisch gas.
Dit leidt eind 2019 al tot een extra daling van de vraag naar laagcalorisch gas uit Groningen met 1 tot 1,5 miljard Nm3. Ook de versnelde afbouw van de export naar Duitsland verloopt voorspoedig.
De opbrengst van de aanvullende maatregelen en de oplevering begin 2022 van de nieuwe stikstofinstallatie in Zuidbroek leiden tot een scherpe daling van de resterende gaswinning uit het Groningenveld na 2022. In de periode daarna wordt de gaswinning in Groningen helemaal afgebouwd.
Daarvoor wordt een operationeel afbouwplan opgesteld, waarbij ook de mogelijkheid om de buffer in de ondergrondse opslag bij Norg te vullen met geconverteerd hoogcalorisch gas wordt onderzocht.
De snelle daling van de gaswinning na 2022 heeft ook gevolgen voor de ombouw van de industriële grootverbruikers van Groningengas. Na 2022 zal de ombouw van Groningengas naar hoogcalorisch gas minder effect hebben op het terugbrengen van de gaswinning in Groningenveld. Er is dan namelijk voldoende stikstofcapaciteit om in een groot deel van het jaar alle nog aangeslotenbedrijven te voorzien van geconverteerd hoogcalorisch gas (pseudo-Groningengas).
Dit maakt het mogelijk om bij de ombouw van de meeste industriële grootverbruikers direct in te zetten op duurzame alternatieven in plaats van op een tijdelijke overstap van laag- naar hoogcalorisch gas. Dit draagt ook bij aan de doelstellingen uit het Klimaatakkoord
Voor het behalen van het afbouwpad is het echter wel noodzakelijk dat de grootste verbruikers voor oktober 2022 van het laagcalorisch gas afschakelen. Het gaat in totaal om negen bedrijven die jaarlijks meer dan 100 miljoen Nm3 verbruiken. Met een aantal van deze bedrijven zijn reeds afspraken gemaakt over de ombouw.
Omdat de ombouw van al deze bedrijven essentieel is voor het tijdig bereiken van het door het Staatstoezicht op de Mijnen geadviseerde veilige winningsniveau van 12 miljard Nm3, zal minister Wiebes deze bedrijven wettelijk verplichten om af te schakelen van Gronings gas. Voor zover noodzakelijk kunnen deze bedrijven aanspraak maken op nadeelcompensatie.
RTVNoord 27.11.2018 Bewoners van verzakte huizen in Roden zijn dinsdagavond nog niet veel wijzer geworden over de schade aan hun woning. De boodschap bleef hetzelfde als een maand geleden: wachten op de onderzoeksresultaten. Dat meldt RTV Drenthe.
Onbewoonbaar
Begin september werd bekend dat twee woningen in de Oudgenoegstraat in Roden onbewoonbaar zijn geworden door verzakking. Tweehonderd andere woningen zitten in de gevarenzone en zouden er mogelijk ook last van kunnen krijgen.
De gemeente ontving al zeker vijftig schademeldingen en werd evenveel keer aansprakelijk gesteld.
Labonderzoek afgerond
Tijdens de bijeenkomst liet de gemeente Noordenveld weten dat onderzoeksbureau CRUX bezig is de gegevens te verwerken. Het bureau heeft de labonderzoeken afgerond, acht huiseigenaren uit de wijk geïnterviewd en grondmonsters gedaan. CRUX is nu bezig de gegevens te verwerken.
Eind januari worden de resultaten bekend gemaakt aan de bewoners.
RTVNoord 27.11.2018 Na een zware aardbeving waarbij doden vallen, houdt de NAM rekening met relletjes en grote verontwaardiging. Zowel gaslocaties als directieleden worden dan beveiligd. Dit en meer staat in het crisisplan van de NAM dat na een Wob-verzoek is gepubliceerd op de site van toezichthouder SodM.
Het plan wordt op het sociale medium gedeeld door actiegroep Code Rood en Twitteraar John Westerdiep. Het document stamt uit 2017 en beschrijft nauwkeurig hoe het aardoliebedrijf moet handelen na een crisis. Het draaiboek wordt elk jaar geactualiseerd.
Nieuwe draaiboeken
‘Dit jaar is er ook een nieuwe versie gemaakt en volgend jaar zal er een versie voor 2019 komen’, zegt een NAM-woordvoerder. Wat de wijzigingen zijn, is niet duidelijk.
Definitie crisis
Volgens de NAM en Shell is er sprake van een crisis als ‘de veiligheid of het welzijn van mensen, het milieu, de reputatie van NAM of Shell en/of de financiële resultaten aanzienlijk worden bedreigd’.
Stortvloed aan kritiek
In het noodplan wordt uitgegaan van een aardbeving ‘waarbij één of meerdere personen ernstig of dodelijk letsel oplopen’. In dit geval zal de NAM een ondersteunende rol spelen en informatie verstrekken. Daarnaast houdt het bedrijf rekening met een stortvloed aan kritiek. ‘Heel veel kritiek’, benadrukt het bedrijf.
Met deze gevolgen houdt de NAM rekening:
‘Mochten er als gevolg van een aardbeving een of meerdere slachtoffers vallen dan zal dit een schokgolf aan emoties teweeg brengen, niet alleen in Groningen. Op social media zal de blaming en shaming direct beginnen en ook op de politiek zal het een verder polariserend effect hebben. Wanneer we kijken naar de publieke opinie, dan zal die zich zeker in de regio snel tegen NAM richten.’
‘Mensen willen de emoties uiten en zoeken iets of iemand waar ze zich tegen kunnen verzetten, de schuld kunnen geven. NAM is daarbij een voor de hand liggende partij. In de eerste uren en dagen na het incident zijn die reacties bovendien overwegend emotioneel. Er zullen protesten zijn, opstootjes, mogelijk zullen medewerkers van NAM bedreigd worden en installaties gesaboteerd. Binnen deze heftige context wordt van NAM verwacht dat zij haar verantwoordelijkheden oppakt’.
Persoonsbeveiliging directieleden
De NAM zal winningsinstallaties beveiligen en indien nodig ook persoonsbeveiliging regelen voor directieleden. ‘De noodzaak hiertoe moet niet onderschat worden’, staat in het plan. Daarnaast wordt een crisisteam opgesteld dat verdere schade aan mens en milieu moet beperken, maar ook de reputatie van de NAM en Shell moet beschermen.
Communicatie
Als een dergelijke ramp zich voordoet publiceert de NAM op haar Facebook en Twitter een bericht dat ‘onze gedachten uitgaan naar de naaste familie en alle betrokkenen’. Verder wordt doorverwezen naar hun site. Indien nodig wordt ook een noodnummer geopend.
In de conceptversies van persberichten staat dat de NAM onmiddellijk de gaskraan van betreffende winningslocaties dichtdraait. En dat de directeur en de minister van Economische Zaken (destijds nog Gerald Schotman namens de NAM en Henk Kamp) met een persverklaring komen.
Verantwoordelijkheid en schuld
Verder moet de NAM in de communicatie wel haar verantwoordelijkheid nemen, zonder daarbij de schuld op zich te nemen. ‘Niet bang zijn om sorry te zeggen, ondertussen wel juridisch advies inwinnen’, staat in het plan.
Oorzaak ramp
In eerste instantie klinkt het gek dat de NAM niet direct de schuld op zich mag nemen. Maar vanwege juridische aansprakelijkheid moet eerst vastgesteld zijn wat de daadwerkelijke oorzaak is van de ramp. Dit plan wordt namelijk ook gebruikt in gevallen van brand, explosies of als gaswinning in Groningen niet mogelijk is door bijvoorbeeld een grote overstroming. Het kan zijn dat de oorzaak en de schuld achteraf niet bij de NAM ligt.
NAM op de achtergrond
Verder zal de NAM niet nadrukkelijk op de voorgrond treden en niet in gesprek gaan met nabestaanden van omgekomen slachtoffers. ‘Gedurende de eerste uren zullen de directe nabestaanden en betrokkenen geen behoefte hebben in contact met de NAM’. Wel kan het bedrijf op de achtergrond een rol spelen als er bijvoorbeeld onderdak geregeld en betaald moet worden.
Kritiek op rampenplan
Op Twitter wordt door enkelen kritiek geuit dat het aardoliebedrijf een dergelijk rampenplan klaar heeft liggen. Maar het is normale zaak dat er rekening wordt gehouden met dit soort scenario’s en dat er draaiboeken voor zijn.
Aan de hand van dit draaiboek kan de NAM op dejuiste manier handelen als er een dergelijke ramp gebeurt. ‘Deze documenten geven handvatten aan de interne NAM organisatie om zo goed mogelijk haar werk te kunnen doen. We houden daarbij rekening met mogelijke scenario’s die zich kunnen voordoen’, schrijft de NAM in een schriftelijke verklaring.
Volgens een NAM-woordvoerder ‘zou het eigenlijk pas nieuws zijn als ze niet dit soort draaiboeken hebben’.
Oefening
Ook de Veiligheidsregio Groningen (VRG) en gemeenten hebben dergelijke plannen klaarliggen. Onlangs is er nog een grootschalige oefening gehouden in Zuidwolde waarbij een zware aardbeving met slachtoffers werd nagespeeld.
Telegraaf 27.11.2018 In een via RTV Noord uitgelekt crisisplan staat dat de NAM bij een zware aardbeving met doden, rekening houdt met rellen, protesten en grote verontwaardiging.
Mogelijk worden NAM-medewerkers dan bedreigd en moeten zowel gaslocaties als directieleden worden beveiligd. Dat staat volgens de regionale omroep in het crisisplan van de NAM dat rondgaat op Twitter en wordt verspreid door onder meer actiegroep Code Rood.
Volgens RTV Noord is onduidelijk hoe actueel het plan is. Het document stamt uit 2017.
In het crisisplan wordt uitgegaan van een aardbeving „waarbij één of meerdere personen ernstig of dodelijk letsel oplopen.” De NAM verwacht een stortvloed aan kritiek en „een schokgolf aan emoties, niet alleen in Groningen.”
Schokgolf
„Er zullen protesten zijn, opstootjes, mogelijk zullen medewerkers van NAM bedreigd worden en installaties gesaboteerd”, staat in het plan. Ook op sociale media verwacht de aardoliemaatschappij een schokgolf aan reacties. Dat zal een verder ’polariserend’ effect hebben op de maatschappij en politiek.
Zelfs het condoleancebericht staat al klaar. Mocht het misgaan, dan is de NAM voornemens via sociale media te delen dat ‘onze gedachten uitgaan naar de naaste familie en alle betrokkenen’.
’Goed voorbereid’
,,Het crisisplan maakt onderdeel uit van een organisatie die zo goed mogelijk voorbereid is op een calamiteit of crisis. Het is pas nieuws als het er niet zou liggen”, zegt een NAM-woordvoerder. ,,Het crisisplan is van januari 2017 en inmiddels geactualiseerd met bijvoorbeeld de naam van de nieuwe minister.” Dat gebeurt volgens de NAM met enige regelmaat.
AD 27.11.2018 In een via RTV Noord uitgelekt crisisplan staat dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) bij een zware aardbeving met doden rekening houdt met relletjes en grote verontwaardiging. Mogelijk worden NAM-medewerkers dan bedreigd en moeten zowel gaswinningslocaties als directieleden worden beveiligd.
Dat staat volgens de regionale omroep in een crisisplan van de NAM dat rondgaat op Twitter en wordt verspreid door onder meer actiegroep Code Rood. Volgens RTV Noord is onduidelijk hoe actueel dit plan is. Het document stamt uit 2017.
Op social media wordt onvrede geuit over de aanwezigheid van een dergelijk plan bij de NAM, maar het is zeker niet uitzonderlijk dat er rekening wordt gehouden met dit soort scenario’s en dat daar draaiboeken voor zijn.
In het crisisplan wordt uitgegaan van een aardbeving ‘waarbij één of meerdere personen ernstig of dodelijk letsel oplopen’. De NAM verwacht een stortvloed aan kritiek en ‘een schokgolf aan emoties, niet alleen in Groningen’.
Protesten
,,Er zullen protesten zijn, opstootjes, mogelijk zullen medewerkers van NAM bedreigd worden en installaties gesaboteerd’’, schrijft het staatsbedrijf. Ook stelt het bedrijf in een dergelijke situatie op de achtergrond te blijven en niet in gesprek te gaan met nabestaanden van omgekomen slachtoffers.
,,Gedurende de eerste uren zullen de directe nabestaanden en betrokkenen geen behoefte hebben aan contact met de NAM”. Wel kan het bedrijf op de achtergrond een rol spelen als er bijvoorbeeld onderdak geregeld en betaald moet worden.
NU 26.11.2018 Topambtenaar Peter Spijkerman wordt per 1 december de nieuwe Nationaal Coördinator Groningen (NCG), meldt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat maandag.
Groningen kampt al jaren met aardbevingen als gevolg van de jarenlange gaswinning. Duizenden woningen zijn beschadigd en moeten omwille van de veiligheid worden versterkt. De NCG voert namens het ministerie de regie over die operatie, in nauwe samenwerking met de provincie en de betrokken gemeenten.
Oud-minister Hans Alders startte in 2015 als de NCG, maar legde afgelopen zomer zijn functie neer na een conflict met verantwoordelijk minister Eric Wiebes. Wiebes besloot destijds dat de versterking van meer dan 1.500 panden in de wacht gezet moest worden totdat er meer duidelijkheid over deze operatie kwam.
Alders vond dat daarmee gemaakte afspraken geschonden werden. In een brief gaf hij aan het gevoel te hebben dat Wiebes en het kabinet “steeds minder vertrouwen hebben in de adviezen van NCG”.
In juni werd jurist en oud-senator Herman Sietsma aangesteld als tijdelijke opvolger. Met de benoeming van Spijkerman, nu nog directeur van Agentschap Telecom, is er een definitieve opvolger voor Alders.
Telegraaf 25.11.2018 Bij het Groningse Eppenhuizen is zondagavond een lichte beving gemeten. Die had een kracht van 1.6 en lag op 3 kilometer diepte. Hier was ook op 9 november al een beving (1.6).
Die van zondag is de vijfde beving in ons land in november, allen in Groningen. Vorige maand waren er zeker zeven, met een kracht van onder of net boven de 1.0. Lichte bevingen zijn niet ongebruikelijk. Ook in Limburg trilt de aarde met enige regelmaat.
Vorige week zaterdag is in het Groningse dorpje Zuidwolde een grote aardbevingsoefening gehouden.
RTL 25.11.2018 Bij het Groningse Eppenhuizen is vanavond een lichte aardbeving geweest. De beving had een kracht van 1.6 en lag op 3 kilometer diepte. Op 9 november was er in het Groningse dorp ook al een beving met een kracht van 1.6.
Het is de vijfde beving in Groningen deze maand. Vorige maand waren er zeker zeven bevingen, met een kracht van onder of net boven de 1.0. Lichte bevingen zijn niet ongebruikelijk. Ook in Limburg trilt de aarde met enige regelmaat.
Vorige week zaterdag werd in het Groningse dorpje Zuidwolde nog een grote aardbevingsoefening gehouden.
RO 23.11.2018 De afhandeling van alle aanvragen om vergoeding van schade aan huizen en gebouwen als gevolg van de gaswinning uit het Groningenveld of de gasopslag Norg in Drenthe wordt volledig publiekrechtelijk georganiseerd.
De Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen, die sinds maart dit jaar onafhankelijk van de NAM en de overheid beslissingen neemt over schadevergoedingen, wordt omgezet in een zelfstandig bestuursorgaan. Dat staat in het wetsvoorstel Instituut Mijnbouwschade Groningen.
Met het wetsvoorstel finaliseert minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat de publiekrechtelijke afhandeling van schades als gevolg van de gaswinning in Groningen.
Met de oprichting van de tijdelijke commissie werd in maart zo snel als mogelijk een tijdelijke invulling gegeven aan de in het Regeerakkoord aangekondigde ambitie om de schadeafhandeling in publieke handen te leggen en NAM op afstand te plaatsen. Daardoor hoefden individuele schademelders niet langer zaken te doen met de NAM.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
BB 22.11.2018 De versterkingsoperatie in het aardbevingsgebied in Groningen wordt weer opgestart. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de gemeenten zijn het eens geworden over een plan van aanpak voor de versterking. Zeker 15.500 adressen zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden, bleek donderdag tijdens de perspresentatie.
Complex
De versterking van panden lag maandenlang stil. ‘Zie dit als een herstart’, zegt de tijdelijke NCG Herman Sietsma. ‘Ja, het heeft allemaal veel te lang geduurd en de afhandeling verdiende de laatste jaren niet de schoonheidsprijs, maar deze opgave is ongelooflijk complex. We kunnen en moeten nu de handen uit de mouwen steken.’
15.500 adressen
In totaal staan 15.500 adressen op de rol voor mogelijke versterking. Bijna 7000 woningen zijn nog niet geïnspecteerd. Van dat aantal hebben ongeveer duizend adressen een verhoogd risico en dat geldt ook voor 1500 adressen die al zijn geïnspecteerd.
Veiligheidsrisico
‘In het verleden hebben we gezien dat veel woningen met een veiligheidsrisico ook daadwerkelijk moesten worden versterkt. Je kunt dan zelf wel bedenken hoe groot deze operatie is’, legt burgemeester Anno Wietze Hiemstra van Appingedam uit.
Vijf tot zeven jaar
De NCG verwacht dat de hele versterkingsoperatie mogelijk vijf tot zeven jaar gaat duren. Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering. Volgens Hiemstra, die de bevingsgemeenten vertegenwoordigt, moet er in januari volgend jaar meer duidelijkheid zijn over de lokale aanpak en dan krijgen de bewoners ook bericht over hun situatie.
Inspectiemethode
In de regio is discussie over de inspectiemethode, die ooit is ontwikkeld door de NAM. ‘Iedereen die buiten de boot valt, kan zelf ook nog een inspectie aanvragen’, zegt NCG Sietsma. Veiligheid staat voorop. ‘Is een woning onveilig, dan moet die versterkt worden. Ongeacht wat dit moet kosten. De minister heeft gezegd dat geld geen rol mag spelen.’
Op afstand
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) heeft een overeenkomst gesloten met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied in Groningen. Bij de uitvoering van de versterkingsoperatie komt het gasbedrijf zoals eerder beloofd ‘op afstand te staan’.
Geen zeggenschap
Wiebes heeft de overeenkomst naar de Tweede Kamer gestuurd, samen met het plan van aanpak voor de versterking van de NCG. Uitgangspunt is dat de minister verantwoordelijk is voor het veiligheidsbeleid. Onafhankelijke experts bepalen welke gebouwen versterking nodig hebben. De NAM heeft geen zeggenschap meer en betaalt slechts de rekeningen.
Aandeelhouders
Kosten die de NAM maakt in het kader van de gaswinning gaan overigens ten koste van de winst en daarmee van de afdracht van het gasbedrijf aan de Nederlandse staat. Die krijgt bijna driekwart van de winst uit de gaswinning uitgekeerd. De rest is voor de aandeelhouders, de oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil. (ANP)
RO 22.11.2018 Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft vandaag een overeenkomst gesloten met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied. Met deze overeenkomst komt de NAM ook bij de versterkingsoperatie op afstand te staan en is zij alleen nog verantwoordelijk voor het betalen van de kosten.
Minister Wiebes heeft de overeenkomst naar de Tweede Kamer gestuurd samen met het plan van aanpak voor de versterking ‘Veiligheid voorop en de bewoner centraal’ dat de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) vandaag heeft gepresenteerd. Op basis van het plan van aanpak wordt de versterking van de meest risicovolle woningen nu met prioriteit ter hand genomen.
Het kabinet heeft met de regio afgesproken dat de versterkingsoperatie uiteindelijk volledig publiek wordt ingericht waarbij de NAM alleen nog een financiële verplichting heeft. Hiervoor is nieuwe wetgeving nodig die op dit moment wordt voorbereid.
Vooruitlopend daarop heeft minister Wiebes een overeenkomst gesloten die de NAM nu al zo veel mogelijk op afstand plaatst. Hierdoor kunnen de regio en het rijk samen invulling geven aan het versterkingsbeleid zonder betrokkenheid van de NAM.
Uitgangspunt van de overeenkomst is dat de minister verantwoordelijk is voor het veiligheidsbeleid en dat de daaruit voortvloeiende versterkingsuitgaven voor rekening van de NAM komen. De beoordeling welke gebouwen moeten worden versterkt, wil de minister beleggen bij onafhankelijke experts.
In de overeenkomst is vastgelegd dat NAM de kosten betaalt van alle voor de veiligheid noodzakelijke versterking van gebouwen. Daarnaast herbevestigt de overeenkomst de afspraken die de minister eerder heeft gemaakt met de regio en de NAM over de versterking van panden waarbij de uitvoering reeds is gestart of waarvan de bewoners vergaande toezeggingen hebben gekregen, de zogeheten groepen 1.467 en 1.588.
NU 22.11.2018 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) heeft een overeenkomst met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) gesloten over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied in Groningen.
Bij de uitvoering van de versterkingsoperatie komt het gasbedrijf zoals eerder beloofd “op afstand te staan”.
Wiebes heeft de overeenkomst naar de Tweede Kamer gestuurd, samen met het plan van aanpak voor de versterking dat de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) eerder op donderdag presenteerde.
Uitgangspunt is dat de minister verantwoordelijk is voor het veiligheidsbeleid. Onafhankelijke experts bepalen welke gebouwen versterking nodig hebben.
De NAM heeft geen zeggenschap meer en betaalt slechts de rekeningen.
Coördinator en gemeenten akkoord over versterkingsplan
Eerder op donderdag bereikten de de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de Groningse gemeenten een akkoord over een plan van aanpak voor de versterking van woningen in het aardbevingsgebied.
Zeker 11.671 panden zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden.
Het overgrote deel van de woningen die mogelijk onveilig zijn, ligt in Appingedam (2.528) en Delfzijl (2.523). Daarna volgen Groningen (2.281), Loppersum (2.202), Midden-Groningen (1.363) en Het Hogeland (683). Slechts een klein aantal panden staat in Oldambt (91). De woningen zijn verspreid over in totaal 15.634 adressen.
De NCG verwacht dat de hele versterkingsoperatie mogelijk vijf tot zeven jaar gaat duren.
Telegraaf 22.11.2018 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) heeft een overeenkomst gesloten met de Nederlandse Aardolie Maatschappij over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied in Groningen. Bij de uitvoering van de versterkingsoperatie komt het gasbedrijf zoals eerder beloofd „op afstand te staan.”
Wiebes heeft de overeenkomst naar de Tweede Kamer gestuurd, samen met het plan van aanpak voor de versterking dat de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) eerder op donderdag presenteerde.
NAM betaalt slechts de rekening
Uitgangspunt is dat de minister verantwoordelijk is voor het veiligheidsbeleid. Onafhankelijke experts bepalen welke gebouwen versterking nodig hebben. De NAM heeft geen zeggenschap meer en betaalt slechts de rekeningen.
Kosten die de NAM maakt in het kader van de gaswinning gaan overigens ten koste van de winst en daarmee van de afdracht van het gasbedrijf aan de Nederlandse staat. Die krijgt bijna driekwart van de winst uit de gaswinning uitgekeerd. De rest is voor de aandeelhouders, de oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil.
Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bezoekt bouwprojecten waar woningen worden hersteld en versterkt na schade die is ontstaan na de aardbevingen.
Telegraaf 22.11.2018 De versterkingsoperatie in het aardbevingsgebied in Groningen wordt weer opgestart. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de gemeenten zijn het eens geworden over een plan van aanpak voor de versterking. Zeker 15.500 adressen zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden, bleek donderdag tijdens de perspresentatie.
De versterking van panden lag maandenlang stil. „Zie dit als een herstart”, zegt de tijdelijke NCG Herman Sietsma. „Ja, het heeft allemaal veel te lang geduurd en de afhandeling verdiende de laatste jaren niet de schoonheidsprijs, maar deze opgave is ongelooflijk complex. We kunnen en moeten nu de handen uit de mouwen steken.”
In totaal staan 15.500 adressen op de rol voor mogelijke versterking. Bijna 7000 woningen zijn nog niet geïnspecteerd. Van dat aantal hebben ongeveer duizend adressen een verhoogd risico en dat geldt ook voor 1500 adressen die al zijn geïnspecteerd.
Grote operatie
„In het verleden hebben we gezien dat veel woningen met een veiligheidsrisico ook daadwerkelijk moesten worden versterkt. Je kunt dan zelf wel bedenken hoe groot deze operatie is”, legt burgemeester Anno Wietze Hiemstra van Appingedam uit.
De NCG verwacht dat de hele versterkingsoperatie mogelijk vijf tot zeven jaar gaat duren. Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering. Volgens Hiemstra, die de bevingsgemeenten vertegenwoordigt, moet er in januari volgend jaar meer duidelijkheid zijn over de lokale aanpak en dan krijgen de bewoners ook bericht over hun situatie.
Discussie over inspectiemethode
In de regio is discussie over de inspectiemethode, die ooit is ontwikkeld door de NAM. „Iedereen die buiten de boot valt, kan zelf ook nog een inspectie aanvragen”, zegt NCG Sietsma. Veiligheid staat voorop. „Is een woning onveilig, dan moet die versterkt worden. Ongeacht wat dit moet kosten. De minister heeft gezegd dat geld geen rol mag spelen.”
NOS 22.11.2018 In de provincie Groningen is er voor ruim 11.000 panden een verhoogd risico om in te storten bij zwaardere aardbevingen. Van 1500 is al gezegd dat versterking nodig is. Die panden moeten daarom worden verstevigd. De meeste adressen met een verhoogd risico liggen in Appingedam, Delfzijl en de gemeente Groningen, dat wil zeggen de stad en het nabijgelegen Ten Boer.
De Nationaal Coördinator Groningen, die verantwoordelijk is voor de versterkingsoperatie, heeft dat bekendgemaakt. Negen maanden na het besluit om versneld de gaswinning in Groningen af te bouwen, krijgt de provincie wel iets meer duidelijkheid over de versterking van panden in het gebied. Die 11.000 panden komen neer op bijna 16.000 adressen.
Dorpen weten nu waar ze aan toe zijn, maar huiseigenaren zelf hebben nog niet gehoord of hun huis in aanmerking komt. Het plan van aanpak geeft daar nog geen duidelijkheid over: dat gaat vooral over het versnellen van de operatie, en hoe bewoners en ondernemers er zo min mogelijk last van hebben.
Het plan van aanpak van waarnemend coördinator Sietsma is opgesteld na raadpleging van de regio. Maar burgemeesters in het gebied hebben er wel kanttekeningen bij. “De nieuwe lijst geeft volgens ons geen volledig en goed beeld van de situatie.
We sturen er daarom op aan dat de lijst aangevuld wordt met panden die logisch gezien ook op de lijst moeten staan (zoals de complexe schades)”, schrijven vier burgemeesters in een brief aan de bewoners. Het is niet na te gaan hoe de lijst tot stand is gekomen, en hij “zit ook niet altijd logisch in elkaar”, stellen ze.
Ook actiegroep de Groninger Bodem Beweging is niet tevreden. De risico’s zijn vastgesteld op basis van een statistisch model, en niet van fysieke inspecties. Volgens de GBB blijkt uit onderzoek dat de nationaal coördinator heeft laten doen dat panden die op basis van de statistiek veilig worden geacht, toch versterkt moeten worden. De actiegroep eist daarom openbaarmaking van dat onderzoek.
Ongeloof
Opvallend is dat nu ook dorpen genoemd worden die niet in het zogenoemde ‘kerngebied’ liggen, een gebied in een straal van zo’n 10 kilometer rond Loppersum. Daar zijn de risico’s op schade door aardbevingen het grootst, dus dat moet als eerste worden aangepakt.
Eerder constateerde bureau Witteveen en Bos dat aardbevingsschade buiten het kerngebied niet aangetoond kon worden, maar dat rapport is in Groningen met ongeloof ontvangen.
De gaswinning heeft geleid tot bodemdaling en aardbevingen in het gebied, waardoor veel panden zijn beschadigd. Omdat in de loop der jaren de kans op nog zwaardere aardbevingen groter is geworden is het nodig om panden te versterken, zolang de productie nog niet onder de 12 miljard kuub gas per jaar zit. Dat duurt waarschijnlijk nog wel even.
Complicerende factor is een gebrek aan kennis van de ondergrond. Het is niet duidelijk wat de toekomstige gaswinning voor gevolgen heeft voor de bodem, maar de productie sneller terugbrengen is volgens minister Wiebes niet mogelijk omdat dan de leveringszekerheid in gevaar komt.
Zeven jaar
Over zeven jaar moet volgens toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) de versterkingsoperatie zijn voltooid. Het SodM belooft de Groningers de voortgang goed in de gaten te houden. “Alleen als de versterking is uitgevoerd én de afbouw van de gaswinning volgens plan verloopt, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland. Daarom houdt het SodM op allebei toezicht”, aldus inspecteur-generaal Kockelkoren.
NU 22.11.2018 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de Groningse gemeenten zijn het eens geworden over een plan van aanpak voor de versterking van woningen in het aardbevingsgebied. Zeker 11.671 panden zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden.
De versterking van panden lag maandenlang stil. “Zie dit als een herstart”, zegt de tijdelijke NCG Herman Sietsma. “Het heeft allemaal veel te lang geduurd en de afhandeling verdiende de laatste jaren niet de schoonheidsprijs, maar deze opgave is ongelooflijk complex. We kunnen en moeten nu de handen uit de mouwen steken.”
Het overgrote deel van de woningen die mogelijk onveilig zijn, ligt in Appingedam (2.528) en Delfzijl (2.523). Daarna volgen Groningen (2.281), Loppersum (2.202), Midden-Groningen (1.363) en Het Hogeland (683). Slechts een klein aantal panden staat in Oldambt (91). De woningen zijn verspreid over in totaal 15.634 adressen.
Sietsma benadrukt dat nog niet zeker is of er 11.671 gebouwen, waaronder flats en gedeelde huizen, worden versterkt. Uit onderzoek moet naar voren komen of dit nodig is, staat in het donderdag openbaar gemaakte plan van aanpak.
Daarnaast zijn bijna zevenduizend woningen nog niet geïnspecteerd. Van dat aantal hebben ongeveer duizend adressen een verhoogd risico en dat geldt ook voor vijftienhonderd adressen die al zijn geïnspecteerd.
De NCG verwacht dat de hele versterkingsoperatie mogelijk vijf tot zeven jaar gaat duren. Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering.
Volgens Hiemstra, die de bevingsgemeenten vertegenwoordigt, moet er in januari volgend jaar meer duidelijkheid zijn over de lokale aanpak en dan krijgen de bewoners ook bericht over hun situatie.
In de regio is discussie over de inspectiemethode, die ooit is ontwikkeld door de NAM. “Iedereen die buiten de boot valt, kan zelf ook nog een inspectie aanvragen”, zegt Sietsma. “Is een woning onveilig, dan moet die versterkt worden. Ongeacht wat dit moet kosten. De minister heeft gezegd dat geld geen rol mag spelen.”
AD 20.11.2018 De bodem in Nederland zakt veel sneller dan verwacht. Dat blijkt uit een vandaag gepresenteerde bodemdalingskaart. De daling kan een miljardenschade betekenen voor steden en plattelandsgebieden, maar biedt volgens Hilde Niezen van Platform Slappe Bodem mogelijk ook kansen.
De daling komt naast de droge zomers door landbouw, zoutwinning en de winning van aardgas. In de veen- en kleigebieden in het westen van het land is de bodemdaling duidelijk meetbaar omdat de grond daar inklinkt door de droogte. Niezen, in het dagelijkse leven wethouder in Gouda, erkent dat de bodemdaling een groot probleem is. ,,Bodemdaling is iets wat er al heel lang is, met name in het westen van Nederland.
Maar we lopen nu echt tegen grenzen aan. In het landelijk gebied is het peil op sommige plekken tot zeven meter diep gezakt. Landbouw is dan niet meer mogelijk, omdat de druk van onderop zo groot wordt dat er zout water naar boven komt. En dat punt wil je helemaal niet bereiken.’’
Als we dit onder de knie krijgen, dan kunnen we laten zien wat we als waterland kunnen, aldus Hilde Niezen, Platform Slappe Bodem.
Maar niet alleen het platteland krijgt problemen. ,,In het bebouwde gebied hebben we berekend hoe veel die bodemdaling ons eigenlijk kost aan geld en aan maatschappelijke schade. En dat is zo enorm veel dat we er nu wel wat aan moeten doen’’, stelt Niezen. ,,Daarnaast hebben we ontdekt dat die bodemdaling ook leidt tot een enorme CO2-uitstoot door oxidatie van het veen.
Dat wil je ook niet vanuit je klimaatdoelen. Door deze drie dingen is het probleem veel urgenter geworden. Gelukkig gaat de ontwikkeling van kennis ook op een hoger niveau komen en ik ben vol verwachting wat er nog allemaal ontdekt gaat worden.’’
De bodemdaling is op dit moment al een groot probleem in stedelijk gebied. ,,We hebben op dit moment al allerlei problemen met de infrastructuur die kapotgaat en verzakt. Dat moeten we dan weer ophogen en funderen.
Daarnaast hebben we in heel West-Nederland problemen met paalfunderingen van gebouwen. Die gaan stuk en dat loopt echt in de miljoenen. Als jij als particulier je fundering moet herstellen, dan kost dat zo tussen de vijftig- en honderdduizend euro. Dat kan bijna niemand zomaar even op tafel leggen, dus dat is een groot probleem. Daar moeten we in de komende jaren iets mee.’’
Oplossingen
Ondanks de toch vrij zorgelijke situatie gaat Niezen niet bij de pakken neerzitten. Nederland zit namelijk niet stil ,,Gemeenten proberen op een creatieve manier de grond op te hogen. Er zijn gemeenten die werken met piepschuim of een soort lavasteen, alles wat lichter is dan zand, om bijvoorbeeld een weg mee op te hogen.
De vraag is ook of je bijvoorbeeld de hele openbare ruimte moet funderen. In Woerden zijn ze daarmee bezig, daar voorzien ze alle straten van heipalen. Met dat soort keuzes gaan we tegenwoordig veel bewuster om.’’
In het landelijke gebied liggen andere oplossingen eerder voor de hand. ,,Het veen droogt uit, waardoor het vergaat en de bodem daalt. Daar moet je het dus heel erg nat houden. Koeien houden niet van natte aarde, dus dat is een lastige combinatie.
Maar er zijn gewassen zoals lisdodde en cranberry, die wel van een natte ondergrond houden. Maar daar wil je als boer natuurlijk wel een verdienmodel aan hebben. Natuur is ook een oplossing. Natte natuur waar weidevogels een plek kunnen vinden. Dat zie je op verschillende plekken in Nederland ook gebeuren.’’
Export
Wat Niezen betreft kun je de problemen ook zien als een uitdaging voor Nederland ,,Het probleem staat nu op de kaart en dat was ook nodig. Maar dit speelt niet alleen in Nederland. Op de hele wereld zijn dit soort plekken.
Denk bijvoorbeeld eens aan New Orleans of Shanghai. Dus dit is eigenlijk ook een hele mooie kans voor Nederland. Als we dit onder de knie krijgen, dan kunnen we laten zien wat we als waterland kunnen en hoe we ook hier weer het voortouw nemen. Dan kunnen we er zelfs een exportproduct van maken.’’
NOS 20.11.2018 De bodem in Nederland daalt veel meer dan verwacht, blijkt uit de nieuwe bodemdalingskaart. Gouda is een van de steden die kampen met de gevolgen. De stad, met bijna 73.000 inwoners, ligt in Zuid-Holland en is gebouwd in een gebied met veen en klei in de bodem.
Vooral de historische binnenstad, met markante gebouwen als de Gouwekerk, het Stadhuis en de Waag, kampt met problemen door de daling. Jaarlijks zakt de bodem daar gemiddeld met 3 millimeter, maar op sommige plaatsen is dat zelfs 10 millimeter per jaar.
Verschil van pand tot pand
Dat zorgt voor verzakte gevels, ongelijke drempels, scheuren in muren, wateroverlast in woningen en ook voor schade aan wegen en rioleringen. “Overal zakt er wel iets weg. Als het niet de wegen zijn, dan zijn het de parken”, weet wethouder Hilde Niezen.
De gemeente Gouda neemt allerlei maatregelen tegen de problemen, zoals ophoogprojecten in wijken en veelvuldig onderhoud aan de riolering, maar concludeert dat de daling niet te stoppen is. Daarom wordt nu met wetenschappers, de waterschappen, internationale studenten en alle betrokkenen gezocht naar concrete, structurele oplossingen. Ook huiseigenaren zelf wordt gevraagd om mee te denken.
“3 millimeter per jaar is niet eens zo veel. Maar als je bedenkt dat we hier al 1000 jaar wonen en hier nog 1000 jaar willen blijven, dan is het wél heel veel”, zegt wethouder Niezen, tevens voorzitter van het platform Slappe Bodem. “De huizen zijn onderheid, sommige staan op houten palen, andere op betonnen palen, sommige gebouwen zijn niet gefundeerd. Dat maakt het ingewikkeld, want de situatie verschilt van pand tot pand.”
Vocht en paalrot
Die verschillen zorgen dat er geen pasklare oplossing is voor het oude stadscentrum. “Als het waterpeil omlaag gaat, zorgt dat voor paalrot en vochtproblemen. Dan verzakt het ene huis wel, maar dat daarnaast niet”, zegt Niezen.
Een verzakte drempel in de historische binnenstad van Gouda – nos
Alle 1600 niet-gefundeerde gebouwen op staal plaatsen en de straten ophogen, is een te kostbare oplossing. “In theorie zou dat kunnen, maar een huis funderen kost 50.000 tot 100.000 euro. Dat kan lang niet iedereen betalen en dat kan je ook niet van mensen vragen”, vindt Niezen. “Het is ook niet de oplossing, want als je het zou doen, dan staat de binnenstad op palen en zakt de rest van de stad verder. Dan hebben we een nieuw ingewikkeld en kostbaar probleem gecreëerd.”
Niets doen is geen optie, zegt Niezen. “Op sommige plekken zitten we nu heel dicht bij het oppervlaktewater. Als het hard regent staat het regenwater in de huizen. Dus we moeten wel iets doen. Maar op zo’n manier dat iedereen hier lekker kan blijven wonen, de huizen blijven staan en de stad mooi blijft.”
Oplossing
Daarom wordt er vooral gekeken naar de grondwaterstand die van grote invloed is op de bodemdaling. “Dat is de sleutel van de oplossing, hoe we daar slim mee kunnen omgaan. Net als met het watersysteem zelf. Maar daar komt heel veel kennis en techniek bij kijken”, aldus Niezen.
Hoewel er nog geen kant-en-klare remedie is tegen de bodemdaling, is de wethouder optimistisch over een oplossing voor de Goudse binnenstad. “We zijn het aan het onderzoeken en ik ben er zeker van overtuigd dat het gaat lukken. Nederland is het waterland, natuurlijk gaan we het vinden!”
De huizen in het oude stadscentrum van Gouda zakken jaarlijks gemiddeld 3mm – anp
AD 20.11.2018 De bodem in Nederland zakt veel sneller dan verwacht. Met name de droge zomers zorgt voor een onverwachte bodemdaling. Dat blijkt uit een vandaag gepresenteerde bodemdalingskaart van het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatie. Het probleem speelt vooral in Groningen en het westen van het land.
Op sommige plaatsen in Nederland gaat het om wel zeven centimeter per jaar. De daling komt naast de droge zomers door landbouw, zoutwinning en de winning van aardgas. Het gevolg is onder meer dat huizen verzakken. De schade is berekend op 22 miljard euro in 2050, vooral omdat funderingen van gebouwen moeten worden hersteld.
Vooral in de veen- en kleigebieden in het westen van het land is de bodemdaling duidelijk meetbaar. Sommige huizen in die regio vertonen dan ook al scheuren en verzakkingen. Volgens de onderzoekers lijkt klimaatverandering een grote rol te spelen bij de versnelde bodemdaling. Door de relatief warme zomers drogen veenbodems meer uit, waardoor een snellere bodemdaling ontstaat.
Probleem
Volgens onderzoeker Ramon Hanssen van de TU Delft hebben we te maken met een serieus probleem. ,,Als de bodemdaling doorzet in het huidige tempo, betekent dat misschien wel het einde van het karakteristieke Nederlandse landschap met weides, koeien en molens, of een enorme schade aan de historische binnensteden.’’
Volgens onderzoeksleider Hanssen laat de kaart de ernst van het probleem van bodemdaling in Nederland goed zien. De kaart laat, naast de verschillende grondsoorten in Nederland, ook de locatie van olie- of gasvelden zien. ,,De kaart wordt actueel gehouden met de nieuwe satellietmetingen die dagelijks beschikbaar komen. Hierdoor kan bijvoorbeeld worden bijgehouden of de bodemdaling afneemt bij verminderde gaswinning in Groningen.’’
Naast bekende oorzaken als gaswinning, blijkt ook klimaatverandering van invloed RTV Noord/Remko de Waal
Experts brachten voor het eerst uitvoerig de bodemdaling in kaart. Naast bekende oorzaken als gaswinning blijkt ook klimaatverandering van grote invloed.
NOS 20.11.2018 De bodem in Nederland daalt veel meer dan verwacht. Dat blijkt uit een nieuwe bodemdalingskaart die dinsdag wordt gepresenteerd door het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG).
“Als de bodemdaling doorzet in het huidige tempo, betekent dat misschien wel het einde van het karakteristieke Nederlandse landschap met weides, koeien en molens, of een enorme schade aan historische binnensteden”, zegt onderzoeksleider Ramon Hanssen van de TU Delft.
Met de kaart hebben de onderzoekers voor het eerst onderscheid gemaakt tussen de diepe oorzaken van bodemdaling, zoals gaswinning, en de effecten in de bovenste paar meter. Uit de metingen blijkt dat ‘ondiepe’ bodemdaling op verschillende plekken in Nederland zelfs groter is dan die door de bekende, diepe oorzaken.
Ze brachten de bodemdaling in kaart met satellietradars, GPS en zwaartekrachtmetingen. Volgens Hanssen heeft dat een goed beeld gegeven van de ernst van het probleem.
Klimaatverandering
Vooral in veen- en kleigebieden in het westen speelt het probleem. Hier is klimaatverandering een belangrijke factor, zeggen de onderzoekers. Dat was afgelopen zomer ook merkbaar. Toen ontstonden scheuren en verzakkingen door de droogte.
NOS op 3 maakte deze special over de lange droge zomer van 2018:
Door relatief warme zomers droogt de bodem uit. In het geval van bijvoorbeeld veenbodems is dit proces onomkeerbaar. Ongeveer 75 procent van het oppervlak van de provincie Zuid-Holland bestaat uit bodem die gevoelig is voor bodemdaling. Op sommige plekken kan de daling wel 2 centimeter per jaar zijn, meldt Omroep West.
Gaswinning
Naast klimaatverandering speelt ook delfstoffenwinning een rol bij bodemdaling, en bijvoorbeeld belasting door gebouwen en asfaltwegen. De kaart wordt de komende tijd actueel gehouden met nieuwe satellietmetingen die dagelijks beschikbaar komen. Zo moet bijvoorbeeld duidelijk worden of de bodemdaling afneemt als de gaswinning in Groningen verminderd wordt.
BB 19.11.2018 De bodemdaling in Nederland is door experts in kaart gebracht. Uit de zogenoemde bodemdalingskaart van het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG) blijkt dat het probleem vooral speelt in Groningen en het westen van het land.
Gaswinning
De digitale landkaart, gevoed door informatie van satellietradars, GPS, en zwaartekrachtmetingen, wordt dinsdag gepresenteerd tijdens het congres Geobuzz in Den Bosch. Volgens onderzoeksleider Ramon Hanssen van de TU Delft laat de kaart de ernst van het probleem van bodemdaling in Nederland goed zien.
De kaart laat, naast de verschillende grondsoorten in Nederland, ook de locatie van olie- of gasvelden zien. ‘De kaart wordt actueel gehouden met de nieuwe satellietmetingen die dagelijks beschikbaar komen. Hierdoor kan bijvoorbeeld worden bijgehouden of de bodemdaling afneemt bij verminderde gaswinning in Groningen.’
Warme zomers
Volgens de onderzoekers wordt de versnelde bodemverzakking onder meer veroorzaakt door de relatief warme zomers, waardoor veenbodems meer uitdrogen.
Ook delfstoffenwinning en het zwaar belasten van veen-kleigrond door gebouwen en asfaltwegen spelen een rol. De nieuwe kaart is te zien op de website bodemdalingskaart.nl. (ANP)
NU 17.11.2018 Een grote aardbevingsoefening in het Groningse dorp Zuidwolde is zaterdag goed verlopen, aldus de veiligheidsregio. Zo’n tweehonderd inwoners, hulpverleners en Defensiemedewerkers hebben ervaren wat de gevolgen kunnen zijn van een beving met een magnitude van 4,5 tot 5.
“Een zeer waardevolle dag, zowel voor de inwoners als voor de professioneel hulpverleners”, aldus een woordvoerder van de veiligheidsregio Groningen.
De deelnemers werden geconfronteerd met diverse situaties die kunnen ontstaat na een aardbeving, zoals iemand die bekneld is geraakt, het uitvallen van het mobiele netwerk of de noodzaak om het getroffen gebied met een onbemand vliegtuig te verkennen.
“Maar ook andere dingen, zoals het verhelpen van een gaslek, een brug die ontwricht is of een omgevallen steiger als gevolg van de beving”, aldus de zegsman.
Nepslachtoffers ingezet om situatie na te bootsen
Om de situatie zo waarheidsgetrouw mogelijk te maken werden ook zogeheten Lotus-slachtoffers ingezet, die spelen dat ze gewond zijn geraakt. De inwoners van het dorp waren van de oefening op de hoogte, maar vooraf was hen niet verteld hoe ze moesten handelen.
Volgens de veiligheidsregio vonden sommige inwoners de oefening spannend en wisten ze niet direct hoe ze moesten handelen, maar kwam hun zelfredzaamheid later “wel goed op gang”.
De oefening duurt nog twee dagen. Zondag en maandag worden achter gesloten deuren de situatie na een calamiteit in kaart gebracht. Eind november wordt de oefening geëvalueerd met de Groningse burgemeesters.
NOS 17.11.2018 Om 09.30 uur begon vanochtend in Zuidwolde in Groningen een aardbeving. Geen echte gelukkig. Het natuurgeweld werd nagebootst door de Veiligheidsregio Groningen om inwoners van het aardbevingsgebied voor te bereiden op een rampscenario. In de loop van de ochtend meldden zich actievoerders uit de omgeving bij de oefening.
Het klonk vanochtend in het dorp alsof het rommelde. Op een subwoofer in het dorp werd het geluid van een voorbijrijdende vrachtwagen afgespeeld. Daarna was het afwachten hoe de ruim duizend inwoners van Zuidwolde zouden reageren.
“Dat was even spannend. Het is niet zo dat het dorp massaal meedoet, maar er kwamen wel enkele tientallen mensen naar buiten”, zegt Sylvian Noeken van de Veiligheidsregio. “Zij controleerden het huis op schade of belden even bij de buren aan om te vragen hoe het ging.”
In de loop van de ochtend meldde zich een groep actievoerders uit de rest van Groningen. Zij zijn niet tegen de oefening, maar vinden wel dat er aandacht moet komen voor wat zij de ‘echte slachtoffers van aardbevingen’ noemen.
“Dat hoort erbij, ook die mensen zijn ongerust dat er een aardbeving kan komen”, zegt directeur van de Veiligheidsregio Groningen, Wilma Mansveld bij RTV Noord. “Ik vind dat daar altijd ruimte voor moet zijn.”
Actievoerders uit het aardbevingsgebied bij de oefening RTV Noord
Inwoners redden zichzelf
De inwoners van Zuidwolde waren vooraf op de hoogte gesteld van de oefening. Het is de bedoeling dat zij zichzelf proberen te redden, zonder al te veel hulp van de hulpdiensten. “Door het hele dorp gebeuren onverwachte dingen”, vertelde Erica van Lente, burgemeester van de gemeente waarin Zuidwolde ligt, in het NOS Radio 1 Journaal.
Zo is in een straat zogenaamd een auto tegen een boom gebotst na de aardbeving. Ook is een nagemaakte kerktoren ingestort, de “toren” van containers en betonplaten ligt op de grond. De Veiligheidsregio wil vooral zien hoe de samenwerking tussen de inwoners verloopt.
Sommige dorpelingen willen niet meedoen aan de oefening. “Bijvoorbeeld omdat hun gezondheid dat niet toelaat of omdat ze zo geraakt zijn door de gaswinningsproblematiek dat ze dat niet zien zitten”, zegt Van Lente. “‘Er zijn ook mensen van de GGD aanwezig, zodat mensen die extra door deze oefening worden geraakt, hun verhaal kwijt kunnen.”
De oefening duurt in totaal drie dagen. Vanmiddag doen ook de hulpdiensten massaal mee, maar aanvankelijk moesten de inwoners van Zuidwolde zichzelf redden. Van Lente: “Bij een eventuele echte aardbeving zijn zij degenen die geraakt worden en moeten zij misschien ook wel eerste hulp verlenen.”
RO 14.11.2018 De gaswinning uit het Groningenveld daalt komend jaar naar maximaal 19,4 miljard Nm3. Dat staat in het definitieve instemmingsbesluit voor het gasjaar 2018/2019 dat minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
In maart heeft het kabinet besloten de gaswinning zo snel mogelijk helemaal te beëindigen. Het nieuwe instemmingsbesluit voor het gasjaar 2018/2019 volgt dan ook het afbouwplan van het kabinet voor de gaswinning. Het instemmingsbesluit is vastgesteld na advies van onder andere de betrokken provincies, gemeenten, waterschappen, veiligheidsregio Groningen, het Staatstoezicht op de Mijnen, de Technische Commissie bodembeweging en de Mijnraad.
Ook TNO, GTS en het COT (Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement) adviseerden over verschillende deelonderwerpen. Ook heeft het instemmingsbesluit van 24 augustus tot en met donderdag 4 oktober ter inzage gelegen voor bewoners en andere belanghebbenden.
Het kabinet neemt maatregelen om de gaswinning zo snel mogelijk geheel af te bouwen. Uiterlijk per oktober 2022, maar mogelijk al een jaar eerder, daalt de gaswinning naar verwachting tot onder het niveau van 12 miljard Nm3. Afhankelijk van het effect van de maatregelen wordt vanaf oktober 2022 een daling voorzien naar 7,5 miljard Nm3 en mogelijk fors minder. In de jaren daarna wordt de gaswinning helemaal afgebouwd tot nul.
De inzet van Groningengas wordt het sluitstuk in de vraag naar laagcalorisch gas. Daarvoor is een aanpassing van de Gaswet en Mijnbouwwet noodzakelijk. Totdat de wetten in werking treden, geldt de bestaande Mijnbouwwet als grondslag voor dit instemmingsbesluit.
Nieuw is dat al bij dit instemmingsbesluit geldt dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) wordt opgedragen niet meer te winnen dan wat nodig is voor leveringszekerheid. Bij de afbouw van de gaswinning staat de veiligheid van Groningen voorop. In het instemmingsbesluit wordt ook de leveringszekerheid meegewogen.
BB 08.11.2018 Groningers die schade hebben door aardbevingen hebben weinig vertrouwen in het nieuwe kabinetsbeleid. Dat blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen onder bewoners van het aardbevingsgebied. De mensen tonen veerkracht, maar het vertrouwen blijft laag en de ervaren veiligheid daalt. Men wantrouwt de motieven van de overheid en de zwaarst getroffenen hebben steeds minder hoop op een goede afloop.
Geen vertrouwen
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) besloot na de aardbeving in Zeerijp op 8 januari 2018 de gaskraan vanaf 2030 dicht te draaien, maar volgens de onderzoekers zorgt dit er een half jaar later niet voor dat inwoners zich veiliger voelen.
Uit een eerste meting na de beving blijkt dat 65 procent van de ondervraagden geen vertrouwen heeft in het dichtdraaien van de gaskraan. Men twijfelt aan de goede bedoelingen van de rijksoverheid. Respondenten denken dat er verborgen agenda’s zijn, zoals het doelbewust vertragen en traineren van de aanpak, of dat beleidsmaatregelen ‘window dressing’ zijn.
Jaren in de wacht
Volgens RUG-onderzoeker Katherine Stroebe is de kern dat bewoners heel concrete problemen hebben. ‘Ze hebben schade of wachten op versterking. Men wil een directe en daadkrachtige aanpak. Die is ze ook al vaker beloofd, maar ondertussen staan ze soms jaren in de wacht.’
Of zoals een van de respondenten het verwoordde: ‘Het is wachten op de volgende maatregel, het volgende uitstel, de volgende uitzondering op de regel. Ik geloof pas dat er iets gebeurt als er hier een aannemer mijn schade aan het herstellen is.’
Zwaarst getroffenen centraal stellen
Bewoners met meervoudige schade aan hun woning komen steeds verder op achterstand te staan en hun vertrouwen in een oplossing daalt. Tegelijk neemt het aantal bewoners met meervoudige schade toe. ‘Het afnemen van hoop is veelbetekenend’, aldus hoogleraar sociale psychologie Tom Postmes: ‘Kijkend naar de toekomst hebben de zwaarst getroffenen minder en minder vertrouwen dat het nog goed komt met schadeherstel en versterking.
Deze groep zou centraal moeten staan in de aanpak van de problemen.’ Het team van Postmes en Stroebe onderzoekt sinds 2016 hoe het met de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het toekomstperspectief van de Groningers gaat.
NU 08.11.2018 Groningers met aardbevingschade aan hun woningen hebben weinig vertrouwen in het nieuwe beleid van het kabinet, blijkt donderdag uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) heeft besloten de gaskraan vanaf 2030 dicht te draaien, maar volgens de onderzoekers zorgt dat er niet voor dat inwoners van de provincie zich veiliger voelen.
Uit een eerste meting na de zware beving van begin dit jaar in Zeerijp zegt 65 procent van de ondervraagden geen vertrouwen te hebben in het dichtdraaien van de gaskraan. Voor het onderzoek werd een peiling onder 1.377 personen gedaan.
De onderzoekers concluderen dat het vertrouwen laag is omdat Groningers onder andere de motieven van de overheid wantrouwt. Daarnaast hebben de zwaarst getroffenen met meervoudige schade aan hun woningen steeds minder hoop op een goede afloop.
“De kern is dat bewoners heel concrete problemen hebben”, zegt onderzoeker Katherine Stroebe. “Ze hebben schade of wachten op versterking. Men wil een directe en daadkrachtige aanpak, die is ze ook al vaker beloofd. Maar ondertussen staan ze soms jaren in de wacht.”
Al bijna negentienduizend schademeldingen
Bij de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG) zijn inmiddels bijna negentienduizend schademeldingen binnengekomen. Volgens het schadeloket zijn 1.372 verzoeken afgehandeld en is meer dan 4 miljoen euro aan vergoedingen toegewezen.
Sinds 2016 wordt onderzocht hoe het met de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het toekomstperspectief van de Groningers gaat.
NOS 08.11.2018 Een half jaar na het kabinetsbesluit om de gaskraan dicht te draaien, hebben Groningers weinig vertrouwen in het nieuwe beleid. Ze twijfelen aan de goede bedoelingen van de Rijksoverheid. Dat blijkt uit de gezondheidsmonitor van de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2016 wordt onderzocht hoe het met de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het toekomstperspectief van de Groningers gaat.
Uit de laatste meting, die vandaag verschijnt, blijkt dat ze denken dat er verborgen agenda’s zijn, zoals het doelbewust vertragen van de aanpak, of dat beleidsmaatregelen dingen mooier voorstellen dan ze zijn.
Wanhoop
Een van die Groningers met twijfels is Harm Jan de Vries (77) uit Overschild. De tranen staan hem in de ogen en hij zegt dat hij de wanhoop nabij is. Zijn huis heeft veel schade door de gaswinning. En het staat schots en scheef. “De situatie is zorgelijk, maar niet onveilig”, constateerden schade-experts.
Bang om de deur dicht te trekken: ‘ik wil het huis niet op mijn kop krijgen’
De Vries kan 10.000 euro krijgen, maar dat is volgens hem veel te weinig om de hele fundering te vervangen en de rest van de schade te herstellen. Zijn huis moest versterkt worden, zodat hij en zijn vrouw bij een zware aardbeving op tijd naar buiten konden komen. En nu blijkt de versterking toch niet nodig.
Het steekt de Groninger dat architect Winny Maas samen met de dorpsvereniging plannen ontwikkelt voor een straat verderop. Ook die huizen moesten worden versterkt, maar vanwege de hoge kosten worden ze gesloopt. De eigenaren hebben al zwart op wit dat ze een nieuw huis krijgen.
Met De Vries zijn dat soort concrete afspraken over de versterking niet gemaakt. En nu de gaskraan wordt dichtgedraaid, gebeurt dat ook niet, want een rekenkundig model heeft inmiddels bepaald dat zijn huis veilig is als er minder gas wordt gewonnen.
Onzekerheid
Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen zien in hun gezondheidsmonitor dat niet alleen De Vries zich zorgen maakt. De minister heeft besloten de gaskraan uiterlijk in 2030 dicht te draaien, waardoor de veiligheid in Groningen verbetert. Maar volgens de onderzoekers heeft dat er niet toe geleid dat de Groningers opgelucht ademhalen.
Onderzoekster Katherine Stroebe van de RUG constateert dat 65 procent van de ondervraagden geen vertrouwen heeft in het dichtdraaien van de gaskraan en het afschalen van de versterkingsoperatie. Ook voelt 85 procent zich niet veiliger met dat vooruitzicht. “Mensen twijfelen aan de motieven van de overheid”, zegt Stroebe. Ze vindt het gebrek aan vertrouwen in maatregelen van de overheid zorgwekkend.
Ook de broer van De Vries, Jan Treinko, woont in Overschild. Hij woont aan de Meerweg, waar de vernieuwingsplannen waarschijnlijk doorgaan, maar heeft de pech dat hij in een huurhuis woont. Daardoor is hij afhankelijk van woningcorporatie Lefier, die heeft besloten dat twee van de acht huurhuizen moeten verdwijnen. Als gevolg van dat besluit moet Treinko het huis verlaten waar hij al 51 jaar woont.
Trauma
Voor huisarts Addink in Middelstum, een paar dorpen verderop, zijn de klachten die beide mannen hebben aan de orde van de dag. Ze houdt de aardbevingsgerelateerde klachten van haar patiënten bij, al is er geen officiële code voor bij de zorgverzekeraars. Die heeft ze zelf maar ontwikkeld.
Niet alle huisartsen in het gebied doen dat, want het is lastig aan te tonen dat de aardbevingen de mensen ziek maken. “Ik zie wel dat mensen die al eerder trauma’s hebben opgelopen echt last hebben. Ze hebben het gevoel de grip op hun leven helemaal kwijt te raken, met alle gevolgen van dien”, zegt Addink.
En volgens de huisarts zijn de klachten alleen maar groter geworden door de onzekerheid over de versterkingsoperatie. “Ook ik snap daar niets meer van. Het is allemaal zo willekeurig wie wel of niet geholpen worden. Hoger opgeleide mensen met connecties lukt het best om dingen te regelen. Maar ik kom zoveel mensen tegen in dit gebied die dat niet kunnen. Dat voelt heel oneerlijk.”
Jaren in de wacht
Onderzoekster Katherine Stroebe van de RUG ziet de ervaring van de huisarts ook terug bij de ondervraagden. “De kern is dat bewoners heel concrete problemen hebben. Ze hebben schade of wachten op versterking. Men wil een directe en daadkrachtige aanpak, die is ze ook al vaker beloofd. Maar ondertussen staan ze soms jaren in de wacht.” Het onderzoek is eerder gedaan, maar wat Stroebe dit keer het meest opvallend vindt, is dat de hoop van mensen afneemt op een goede toekomst.
AD 08.11.2018 Groningers die wonen in het aardbevingsgebied zijn de moed aan het verliezen dat het ooit nog goed gaat komen met hun huizen. Ook is er veel wantrouwen tegenover de overheid, en wordt er vermoed dat er in Den Haag met dubbele agenda’s wordt gewerkt. ,,Ik geloof pas dat er iets gebeurt als er hier een aannemer mijn schade aan het herstellen is.”
Het afnemen van de hoop is veelbetekenend, concluderen wetenschappers Katherine Stroebe en Tom Postmes van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij doen al lange tijd onderzoek naar het effect van de aardbevingen (als gevolg van gasboringen) op inwoners van Noordoost-Groningen, het zwaarst getroffen gebied.
Vooral bij mensen die erg veel schade hebben opgelopen aan hun huizen, wordt het vertrouwen steeds minder en minder. Ook daalt hun gevoel van veiligheid in hun eigen huis en hebben ze last van emotionele schade.
De aardbeving van Zeerijp op 8 januari 2018, met een kracht van 3.4 op de schaal van Richter de zwaarste aardbeving sinds 2012, is voor veel inwoners van Noordoost-Groningen een ‘acute aanslag op het vertrouwen en welzijn’ geweest. Wel zien de onderzoekers in het algemeen wat veerkracht bij de inwoners op het gebied van gezondheid en hun emotionele toestand.
Ondanks dat de regering heeft aangekondigd dat de gaswinning in Groningen wordt teruggedraaid, hebben de Groningers er zelf weinig vertrouwen in. Uit het onderzoek blijkt dat er flink wordt getwijfeld aan de goede bedoelingen in Den Haag.
Er wordt vermoed dat er met dubbele agenda’s wordt gewerkt, dat herstelwerkzaamheden doelbewust worden vertraagd en dat de beleidsmaatregelen ‘window dressing’ zijn. Hiermee wordt bedoeld dat het mooier wordt voorgesteld dan het daadwerkelijk is.
,,Het is wachten op de volgende maatregel, het volgende uitstel, de volgende uitzondering op de regel’’, zegt een van de respondenten die aan het woord komt in de studie. ,,Ik geloof pas dat er iets gebeurt als er hier een aannemer mijn schade aan het herstellen is.”
RUG-onderzoeker Katherine Stroebe: ,,De kern is dat bewoners heel concrete problemen hebben. Ze hebben schade of wachten op versterking. Ze willen een directe en daadkrachtige aanpak: die is ze ook al vaker beloofd. Maar ondertussen staan ze soms jaren in de wacht.”
Het resultaat van het lange wachten is volgens de Rijksuniversiteit dat de woningen die al schade hebben, steeds meer achteruit gaan.
Het is wachten op de volgende maatregel, het volgende uitstel, de volgende uitzondering op de regel, aldus Inwoner Groningen.
Journalist Louis Stiller. auteur van het boek Gasland, in een huis dat versterkt is met grote houten balken. Na diverse aardbevingen staat het dak en de muren van het huis op instorten.Ⓒ BOUWMAN, RENE
Telegraaf 07.11.2018 Half uit het zicht van de rest van Nederland speelt zich in Groningen een tragedie af. Tienduizenden burgers zijn slachtoffer van ’de bevingen’. Hun levens staan op z’n kop. En hun toekomst is ongewis.
NU 02.11.2018 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) heeft het plan af om de woningen in Groningen te versterken, die kwetsbaar zijn geworden door de aardbevingen. Het plan is vrijdag overhandigd aan de getroffen gemeenten, de provincie Groningen en het Rijk.
Dat bevestigen het NCG en een woordvoerder van minister van Economische Zaken Eric Wiebes na berichtgeving van RTV Noord. Het plan heeft volgens de televisiezender betrekking op vijftienduizend woningen.
Het plan is niet openbaar gemaakt, omdat de plannen eerst naar de burgers worden gestuurd.
Hoewel het plan niet openbaar wordt gemaakt, weet de regionale zender toch meerdere details te melden. Voortaan worden woningen in het gebied volgens RTV Noord in drie categorieën ingedeeld: panden met verhoogd risico, met licht verhoogd risico en zonder risico.
Directeur van de NCG Herman Sietsma laat aan RTV Noord weten dat er goed nagedacht gaat worden over welke maatregelen genomen moeten worden. Ook worden de bewoners individueel ingelicht over mogelijke versterkingen.
Wiebes zei eerder dat het plan er in september zou liggen. Door moeilijkheden met het samenstellen van een lijst met woningen die veel risico lopen, duurde het langer.
Toezichthouder blij met plan
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft in een reactie aan RTV Noord laten weten dat de plannen “goed genoeg zijn om mee aan de slag te gaan”. Het SodM hoopt dat er snel een goede invulling van het plan komt.
Het plan moest er komen, omdat Wiebes eerder had aangekondigd de inspectie of versterking van een kleine 3.200 huizen op te schorten. Hij deed dit, omdat hij ervan uitgaat dat het bevingsrisico afneemt omdat de gaswinning wordt teruggeschroefd.
Dat besluit was voor de vorige coördinator, Hans Alders, reden om op te stappen. Zijn opvolger Sietsma kreeg opdracht nieuwe plannen te maken voor Groningers die nog in onzekerheid verkeren.
Telegraaf 31.10.2018 Op het vertrek van directielid Jeroen de Boer bij de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) is woensdag bezorgd gereageerd door het provinciebestuur en belangenverenigingen van gedupeerde Groningers. Zij vrezen dat het de aanpak van slepende problemen alleen maar verder ophoudt.
De Boer dacht naar verluidt anders over de aanpak van versterkingen in het aardbevingsgebied in Groningen. Hij is van de school van inmiddels oud-NCG Hans Alders, die eerder al uit onvrede opstapte. Grootschalige aanpak van schades ging Alders te traag, als het al doorging.
De Boer en Alders werkten jarenlang nauw samen, ook in de eerdere jaren dat Alders nog Commissaris van de Koningin in Groningen was. De angst in de regio is dat er meer ’vertrekkers’ volgen, wat de langverwachte herstelaanpak in Groningen nog meer zou vertragen.
Secretaris Susan Top van het Groninger Gasberaad is bezorgd. „Dit gaat niet over De Boer, maar over wie hier alles bepaalt. Kennelijk het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.” In het Groningse gaat men ervanuit dat De Boer moest wijken, omdat hij niet genoeg in de pas liep met ’Den Haag’. „Hun visie moet koste wat kost worden doorgedrukt”, stelt ook Top.
Ook gedeputeerde Eelco Eikenaar, die van zijn hart nooit een moorkuil maakt, maakt zich zorgen. „De provincie gaat niet over het personeelsbeleid van de NCG. Maar er moet nog zoveel gebeuren en het versterken gebeurt niet tot weinig.
Dit helpt de Groningers niet”, aldus Eikenaar. Hij ’kan de redenering volgen’ dat Groningers wel vermoeden wat er achter zit. „Het ministerie van EZK wil het naar zich toe trekken.” Zijn wens is helder: „Het moet juist stabieler zijn. En de regio moet daarin vooraan staan. Afspraken moeten nagekomen worden.”
Ook de sinds jaar en dag prominente belangenvereniging Groninger Bodem Beweging (GBB) reageerde met zorg. „Het hoofd versterking van NCG vertrekt onder druk van EZK. EZK is meer bezig met het verzwakken van de NCG dan met het versterken van huizen”, liet de GBB weten.
Huidig waarnemend NCG Herman Sietsma erkende in een reactie dat de neuzen niet dezelfde kant op stonden. „De organisatie NCG staat voor een grote versterkingsoperatie.” Daartoe is gewerkt aan een plan van aanpak: „De komende weken wordt dit besproken door de overheden”, reageerde Sietsma in een statement.
„Jeroen de Boer heeft zich als voorzitter van het directieteam intensief ingezet om te komen tot het plan van aanpak en geconcludeerd dat de ingezette koers niet aansluit bij zijn visie. Om die reden heeft hij besloten om zijn werkzaamheden voor NCG te af te ronden.”
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat wil niet reageren op het vertrek van De Boer. „Dit is het personeelsbeleid van de NCG”, laat een zegsman weten.
Telegraaf 31.10.2018 Directielid Jeroen de Boer van de organisatie Nationaal Coördinator Groningen (NCG) stapt op. Dat heeft een woordvoerster van de NCG bevestigd na berichtgeving door RTV Noord. De Boer werkte nauw samen met Hans Alders. Die legde eerder dit jaar de functie van Nationaal Coördinator Groningen neer.
De NCG meldde in een verklaring dat De Boer bij de organisatie vertrekt omdat hij zich ,,niet kan vinden in het plan van aanpak” voor de problemen die zijn ontstaan door aardbevingen als gevolg van de gaswinning. ,,De ingezette koers sluit niet aan bij zijn visie. Om die reden heeft hij besloten om zijn werkzaamheden voor de NCG af te ronden. Hij vertrekt per 1 december.”
Alders gaf er eind mei de brui aan bij de organisatie omdat Wiebes besloot de versterking van bijna 1600 beschadigde huizen in Groningen op te schorten.
NOS 16.10.2018 Het Groningse dorp Overschild moet deels tegen de vlakte. Huizen zijn zwaar beschadigd en onveilig door aardbevingen als gevolg van gaswinning. Maar de ruim 500 bewoners zijn gehecht aan hun dorp, met zijn karakteristieke huizen, kerken en molen. Het dorp ziet er gehavend uit door de bevingen, maar ook door het achterstallige onderhoud. Want wie timmert nog aan een huis dat geen toekomst heeft?
De Schildjers willen hun dorp niet zonder slag of stoot plat laten walsen. Een groep inwoners besloot daarom de handen ineen te slaan en benaderden architect Winy Maas om met hen mee te denken. Maas is de architect van onder meer de Markthal in Rotterdam en werkt als stedenbouwkundige aan de herinrichting van gebieden. Een jaar lang dachten ze na over een Overschild 2.0. Het dorp moet een voorbeeld worden voor andere kernen in het aardbevingsgebied, vandaag worden de plannen gepresenteerd.
In deze video vertellen inwoners hoe ze hun toekomstige huis voor zich zien.
‘Ik wil elementen uit mijn oude huis gebruiken in mijn nieuwe’
Het zijn geen wilde plannen voor futuristische gebouwen. Het zijn vooral plannen om het dorp leefbaar te houden tijdens en na de grootschalige, langdurige verbouwingen. Mensen gaan maandenlang in tijdelijke woningen wonen aan de rand van het dorp. Het dorp zal jarenlang één grote bouwput zijn. Geld voor de verbouwplannen moet komen uit het Perspectieffonds Groningen – daarin zit de 1,15 miljard euro die het Rijk als compensatiegeld voor Groningen beschikbaar heeft gesteld.
Het uitgangspunt is dat iedereen terug moet kunnen komen in het dorp. Aan de vorm van het dorp mag bovendien niets veranderen. Overschild is ooit gebouwd in de vorm van een kruis; dat moet zo blijven. Maar als je het dan toch opnieuw mag inrichten, waarom dan niet het huis dichter bij het weiland waaraan de achtertuin grenst? En wat verder af van de weg?
Wie plannen heeft voor de nieuwbouw, moet niet al teveel gehinderd worden door welstandscommissies. Eigenaren moeten alleen rekening houden met de wensen van de rest van het dorp. Panden die zijn aangewezen als karakteristiek en monumenten moeten behouden blijven. Er komt een dorpsbouwmeester, zoals die er ook zijn in grote steden. Met een maquette van het dorp in handen worden de nieuwe huizen op hun plek gezet. Allemaal in goed overleg met de rest van het dorp.
Overschild heeft de vorm van een kruis NOS
Overschild heeft net als veel Groningse dorpen te maken met een krimpende bevolking. Nu de gelegenheid zich aandient, willen de inwoners ook graag mensen van buiten trekken. Het dorp ligt nabij het Schildmeer. De dorpsgemeenschap stelt voor om langs de oevers van dat meer een nieuwe woonkern te bouwen. Maar er wordt ook gedacht aan het uitbouwen van een boerenerf tot woonhuizen.
Het dorp wil zo snel mogelijk “verlost” worden van het gas, aldus de Structuurvisie. Een grote warmtepomp moet de huizen gaan voorzien van warmte. Maar daar houdt het duurzaamheidsdenken niet mee op. Er moet ook een deelauto komen en een elektrische laadpaal.
Onderlinge spanningen
Steeds meer voorzieningen zijn verdwenen uit het dorp. Vooral het sluiten van de dorpsschool was een grote teleurstelling. In het leegstaande gebouw is nu het dorpshuis De Pompel gekomen. Het is op dit moment ook het loket waar mensen terecht kunnen om hun vragen te stellen en hun verdriet kenbaar te maken over de versterking. En verdriet is er zeker, omdat niet ieder huis in Overschild gaat worden gesloopt of versterkt.
Dat was aanvankelijk wel de bedoeling. Maar omdat de gaswinning eerder stopt dan gepland, is de verwachting dat er ook minder huizen versterkt hoeven te worden. Dat gaat nu alleen nog door voor de huiseigenaren die al in gesprek waren over de sloop van hun woningen. En dat geeft natuurlijk scheve ogen in het dorp, tussen buren en andere dorpelingen. Maar ook moeten kavels opnieuw worden ingedeeld, omdat sommige kavels te klein zijn om met de huidige bouwvoorschriften een nieuw huis terug te bouwen Om dat te begeleiden, moet er een opbouwwerker komen en een sociaal beheerder van het dorpshuis.
De aanpak in Overschild wordt gezien als icoonproject binnen het Nationaal Programma Groningen. Wat daar gebeurt, zal als voorbeeld dienen voor vele andere dorps- en stadsvernieuwingen in de provincie.
NU 15.10.2018 Een melkveehouder uit het Groningse dorp Rasquert krijgt geen 3 miljoen euro als voorschot voor het herstellen van de schade aan zijn boerenbedrijf. De schade is volgens de boer het gevolg van de gaswinning.
De boer had een kort geding aangespannen tegen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) om een faillissement af te wenden, maar dat werd door de rechter afgewezen.
De boerderij met stallen en een mestsilo liep in februari 2012 na de aardbeving in Huizinge de eerste scheuren op. Door nieuwe bevingen zou de schade op tot ruim 5 miljoen euro zijn opgelopen. Om zijn bedrijf te redden, is volgens de boer een voorschot van ruim 3 miljoen euro nodig.
Volgens de boer raakte de grondwaterhuishouding door aardbevingen ontregeld en zijn de mestkelders gaan scheuren. Daardoor vermengt de mest zich met grondwater. De melkveehouder stelt dat hij op deze manier zijn bedrijf niet kan voortzetten. De NAM ziet geen samenhang tussen de aardbevingen en de schade aan de stallen en kelders.
De boer diende rapporten van deskundigen in die het grondwaterprobleem door aardbevingen ondersteunden. De rechter vindt dat er meer bewijs nodig is. Verder is de zaak volgens de rechter te complex om in een kort geding te beoordelen. Er loopt op dit moment een bodemprocedure over de schade en de aansprakelijkheid. Die procedure kan nog jaren duren.
Doordat de melkveehouder geen voorschot krijgt, wordt een faillissement volgens zijn advocaat Piet Huitema nagenoeg onafwendbaar. Bij een toewijzing was dit vonnis ook een voorbeeld geweest voor de vele andere boeren in het gebied.
AD 09.10.2018 Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) stelt een strafrechtelijk onderzoek in naar de Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM), vanwege het vervuilen van een Gronings kanaal. De NAM heeft vanmiddag toegegeven dat de vervuiling bij het tankenpark vandaan komt.
In het kanaal in het dorp Farmsum is aardgascondensaat terechtgekomen, blijkt uit laboratoriumonderzoek. Dat moet afgelopen donderdag zijn gebeurd, door een lek bij het tankenpark van de NAM. Het SodM sommeerde het bedrijf daarom gisteren al om de vervuiling zo snel mogelijk op te ruimen en milieuschade te herstellen. Op dat moment ontkende het bedrijf echter nog dat het aardgascondensaat van hen afkomstig was. Vrijdag zou uit een eigen onderzoek zijn gebleken dat er geen lek was.
Uit metingen van de brandweer blijkt dat de concentratie van de stof in het water verhoogd is, maar zonder gevaar voor de volksgezondheid. Wel is het milieu aangetast. De gemeente stelt de NAM aansprakelijk voor alle schade. ,,Dit had gemeld moeten worden bij het Staatstoezicht op de Mijnen en bij de Omgevingsdienst.”
‘Schandalig’
Aardgascondensaat is erg schadelijk voor mens en dier. CDA-wethouder IJzebrand Rijzebol uit Delfzijl is zich ‘te pletter geschrokken’, en is boos en verontwaardigd over de handelwijze van de NAM. ,,Het is schandalig wat er is gebeurd.” De lekkage kon zomaar plaatsvinden, stelt de wethouder. ,,Zonder dat het de NAM is opgevallen”, foetert hij. Het was een eenmalige lekkage, benadrukt een woordvoerder van de NAM.
Bij het overslaan van dit restproduct van de aardgaswinning is volgens het gemeenteonderzoek iets mis gegaan. Een lekbak zou zijn overgelopen. Via het riool kwam vervolgens het condensaat in het afwateringskanaal terecht.
Recent werd er nog door burgers geprotesteerd tegen gevaar van de opslag bij het tankenpark !!
Wat is aardgascondensaat?
Aardgascondensaat bestaat uit een mengsel van hoofdzakelijk koolwaterstoffen, die condenseren bij de winning van aardgas. Die condensatie is het gevolg van de temperatuur- en drukverlaging die optreedt bij gasbehandeling. Het condensaat wordt verzameld en naar een olieraffinaderij afgevoerd voor raffinage.
Aardgascondensaat bestaat doorgaans uit pentaan, hexaan, cyclohexaan en benzeen, heptaan en tolueen, octaan, ethylbenzeen en xyleen en andere koolwaterstoffen.
NU 09.10.2018 Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) meldt dat er een strafrechtelijk onderzoek is gestart naar de NAM vanwege het lekken van giftig aardgascondensaat in een kanaal in het Groningse Farmsum.
Maandag heeft het SodM de NAM al gesommeerd om de “omvang van de lozing zo snel mogelijk te minimaliseren” en om de eventuele schade aan het milieu te herstellen.
Daarnaast wil het SodM dat partijen die toezicht houden op de aardgaswinning worden geïnformeerd door de NAM, evenals de gemeente. Er moet ook onderzoek naar de oorzaak van het lekken gestart worden en de NAM moet aangeven hoe dit in de toekomst kan worden voorkomen.
Sinds donderdag dreef de vlek met het giftige aardgascondensaat al in het kanaal. Het kwam in het water terecht doordat een lekbak waarin het condensaat werd opgevangen was overstroomd en daarna in het oppervlaktewater terecht was gekomen.
Aardgascondensaat komt vrij bij de winning van aardgas. Het is een zeer giftige stof.
RO 09.10.2018 Er komt een landelijke, onafhankelijke afwikkeling van mijnbouwschade. Gedupeerden van mijnbouwschade zullen voor de beoordeling van hun schade niet langer afhankelijk zijn van de betreffende mijnbouwonderneming.
Dat schrijft minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Om de schadeafhandeling voortaan onder regie van de overheid te brengen, roept Wiebes een ‘Commissie mijnbouwschade’ in het leven. Hiermee wil de bewindsman zorgen voor een snelle en efficiënte schadeafhandeling met laagdrempelige toegang voor gedupeerden.
Het uitgangspunt blijft dat de kosten voor rekening zijn van de mijnbouwonderneming en dus geen gevolgen hebben voor de Rijksbegroting.
Minister Wiebes: “Mensen moeten bij de vergoeding van mijnbouwschade niet verzanden in langdurige technische en juridische discussies, waarbij ze voor de beoordeling van hun schade afhankelijk zijn van het bedrijf dat mogelijk de schade heeft veroorzaakt.
Daarom moet er een landelijke, onafhankelijke afhandeling van mijnbouwschade komen. Ik ga ervoor zorgen dat de beoordeling zowel procedureel als inhoudelijk transparant is en dit onafhankelijk gebeurt van de mijnbouwonderneming die de schade moet vergoeden.”
Voor mijnbouwschade in Groningen is inmiddels een wetsvoorstel in voorbereiding; het Instituut Mijnbouwschade Groningen gaat schademeldingen onafhankelijk van de mijnbouwonderneming beoordelen. Minister Wiebes wil nu ook dat gedupeerden in de rest van Nederland schade als gevolg van mijnbouw op eenvoudige en laagdrempelige manier kunnen verhalen.
Hij wil dat dit geldt voor alle vormen van mijnbouw, zoals zoutwinning, geothermie, gaswinning uit kleine velden en voormalige mijnbouw Limburg. Omdat deze mijnbouwactiviteiten (en schades als gevolg daarvan) verschillen met die in Groningen komt hier een passende, separate schaderegeling voor: de Commissie mijnbouwschade.
De commissie beoordeelt de aanvragen onafhankelijk van de mijnbouwonderneming en beslist vervolgens over de hoogte van het schadebedrag dat door de desbetreffende mijnbouwonderneming dient te worden vergoed. Voor de beoordeling van de schades en de vaststelling van de schadebedragen gaat de commissie werken met een objectief en transparant schadeprotocol.
Vooruitlopend op de instelling van de beoogde Commissie mijnbouwschade, is Wiebes met de Technische commissie bodembeweging (Tcbb) in gesprek over de bouwstenen voor de inrichting, organisatie, samenstelling en werkwijze van de Commissie mijnbouwschade en voor het opstellen van een schadeprotocol.
BB 06.10.2018 Het Nationaal Programma Groningen is vrijdag gepresenteerd. ‘Na het besluit om de gaswinning te beëindigen moet het nationaal programma ervoor zorgen dat Groningen een toekomstbestendig en leefbaar gebied blijft met behoud van de eigen identiteit waar het goed wonen, werken en recreëren is’, zeggen de provincie Groningen, de tien gemeenten in het aardbevingsgebied en het kabinet.
1,15 miljard euro
Voor het programma is een budget van 1,15 miljard euro beschikbaar. Inzet van de regio en het kabinet is om ‘uitdagingen en ambities in Groningen nadrukkelijk te verbinden met nationale uitdagingen’. Voorbeelden daarvan zijn de overgang naar duurzame energiebronnen, verstedelijking, digitalisering en veranderende behoeftes van mensen op arbeidsmarkt.
Hoofdpunten
Het Nationaal Programma Groningen richt zich op de hoofdpunten wonen (inclusief welzijn, leefbaarheid en gezondheid), natuur, energie, klimaat en duurzaamheid, en op de economie en het stimuleren van innovatie en kansrijke sectoren. De regio en het kabinet willen de burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen nadrukkelijk betrekken bij het bereiken van de ambities. ‘Het nationaal programma is daarom geen blauwdruk maar een uitnodiging aan de inwoners van de regio om zelf de regie te voeren op de toekomst van Groningen.’
Trainen wijkteams
Binnenkort wordt een besluit genomen om dit jaar al met een aantal projecten te beginnen. Daarvoor wordt 50 miljoen euro uitgetrokken. Het gaat om projecten als het trainen van wijkteams voor ondersteuning bij sociale, mentale en gezondheidsklachten als gevolg van aardbevingen en een investering in een testcentrum voor waterstof.
Groninger Gasberaad sceptisch
Belangenclub Groninger Gasberaad reageerde vrijdagochtend sceptisch op het Nationaal Programma Groningen. ‘Dat er over de toekomst wordt nagedacht is een goede stap, maar reden voor een feestje is het niet zolang de schadeafhandeling en versterking nog niet goed geregeld zijn’, zei secretaris Susan Top, die de plannen al had ingezien. (ANP)
RO 05.10.2018 De provincie Groningen, de tien gemeenten in het aardbevingsgebied en het kabinet hebben vandaag het startschot gegeven voor het Nationaal Programma Groningen. Met dit programma werken regio en Rijk samen aan de economische versterking en de kwaliteit van de leefomgeving in het gebied. Ook krijgt Groningen een prominente rol op het gebied van energietransitie en duurzaamheid. Voor het nationaal programma is een investeringsbudget van 1,15 miljard euro beschikbaar.
Na het besluit om de gaswinning te beëindigen moet het Nationaal Programma Groningen ervoor zorgen dat Groningen een toekomstbestendig en leefbaar gebied blijft met behoud van de eigen identiteit waar het goed wonen, werken en recreëren is. De regio en het kabinet hebben vandaag afspraken gemaakt over de hoofdlijnen en de financiering van het nationaal programma.
In de komende maanden zullen de overheden samen met burgers, bedrijven en organisaties in de regio met concrete projecten verder invulling geven aan het toekomstperspectief voor Groningen. Het bedrag van 1,15 miljard euro wordt daarbij aangevuld met cofinanciering vanuit andere publieke en private middelen.
Inzet van regio en kabinet is om de uitdagingen en ambities in Groningen nadrukkelijk te verbinden met nationale uitdagingen, zoals de overgang naar een duurzame economie op basis van hernieuwbare energiebronnen. Maar Groningen kan ook als proeftuin dienen voor andere transities zoals verstedelijking, digitalisering en veranderende behoeftes van mensen op de arbeidsmarkt.
Het Nationaal Programma Groningen bestaat uit drie onderdelen:
Groningse kracht en trots is gericht op toekomstbestendig wonen in een aantrekkelijke omgeving met voldoende voorzieningen. Hierbij staan welzijn, leefbaarheid, leefomgeving en gezondheid centraal.
Groningse natuur, energie en klimaat is gericht op de energietransitie onder andere door het ontwikkelen van duurzame energieproductie en het verduurzamen van de landbouw. Hierbij is de ambitie dat Groningen ook andere delen van het land van duurzame energie blijft voorzien.
Groningse economie en arbeidsmarkt is gericht op het creëren van een toekomstbestendige regionale economie door het stimuleren van innovatie en kansrijke sectoren. Belangrijk daarbij zijn bereikbaarheid en de aansluiting van werk en vaardigheden.
Regio en kabinet doen nadrukkelijk een beroep op burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen in Groningen om een bijdrage te leveren aan de uitwerking van het toekomstperspectief. Het nationaal programma is daarom geen blauwdruk maar een uitnodiging aan de inwoners van de regio om zelf de regie te voeren op de toekomst van Groningen. Onder leiding van kwartiermakers worden zij de komende maanden nauw betrokken bij de uitwerking van het programma.
Vooruitlopend daarop nemen regio en kabinet binnenkort een besluit over een aantal projecten waarmee reeds dit jaar gestart kan worden. Hiervoor is 50 miljoen euro beschikbaar uit het totaalbudget. Zo wordt er mogelijk geld vrijgemaakt voor het trainen van wijkteams voor ondersteuning bij sociale, mentale en gezondheidsklachten als gevolg van aardbevingen.
Daarnaast wordt gekeken naar een investering in een testcentrum voor waterstof en komt er mogelijk geld voor verbetering van de leefbaarheid en voor erfgoedpanden in Overschild. Ook gaat mogelijk het plafond van de Regionale Investeringssteun Groningen omhoog voor extra investeringen gericht op vergroening van de industrie en de chemie.
NOS 01.10.2018 Ruim 80 procent van de Groningers met oude aardbevingsschade heeft het aanbod van gas-exploitant NAM voor de afhandeling geaccepteerd. Dat blijkt uit de eindrapportage van de NAM die minister Wiebes van Economische Zaken vandaag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Het gaat om 5138 afgehandelde schadegevallen van bevingen die voor april 2017 plaatsvonden. Sindsdien mag de NAM niet meer beslissen over genoegdoening van de schade die de gasproducent zelf veroorzaakte door gaswinning. Op die werkwijze was veel kritiek, omdat de NAM een belang had om de kosten van de schadeafwikkeling laag te houden.
Niet geaccepteerd
Ongeveer 15 procent (938 mensen) van de Groningers met oude bevingsschade wees het NAM-aanbod af. De overige 5 procent heeft niet op tijd gereageerd.
De meeste gedupeerden die het aanbod afwezen, vonden de voorgestelde schadevergoeding te laag of misten kennis om het aanbod te beoordelen, schrijft Wiebes in zijn brief. Deze mensen konden hun zaak voorleggen aan de Arbiter Bodembeweging.
Stuwmeer
Nieuwe schadegevallen worden beoordeeld door de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen. Bij deze TCMG liggen zo’n 16.000 claims. Volgens de minister heeft de commissie grote moeite dit “stuwmeer” weg te werken.
NU 26.09.2018 De Tweede Kamer past ervoor om vertrouwelijk te worden bijgepraat over de deal die minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) eerder dit jaar met de oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil sloot.
Een gesprek met topambtenaren daarover was daardoor woensdag een stuk eerder afgelopen dan gepland.
Wiebes maakte met de twee eigenaren van gasbedrijf de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) afspraken over de geleidelijke beëindiging van de gaswinning in Groningen. Daarbij is vastgelegd dat er altijd geld zal zijn om Groningers die schade hebben geleden door aardbevingen te helpen.
Ook zien de twee olieconcerns af van schadeclaims voor het gas dat in de grond achterblijft. Naar schatting zou er tot wel 125 miljard euro gas in de grond blijven zitten. Daar staat tegenover dat zij de komende jaren een groter deel van de winst mogen houden.
Kamerleden wilden weten hoe hard die afspraken met Shell en ExxonMobil zijn, en vroegen daarnaast naar financiële details. De ambtenaren bleken veel vragen echter alleen in het geheim te willen beantwoorden. Geen van de aanwezige Kamerleden bleek behoefte te hebben aan zo’n gesprek achter gesloten deuren.
NU 25.09.2018 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) krijgt van minister van Economische Zaken Eric Wiebes de taak om ervoor te zorgen dat de afhandeling van aardbevingsschade aan Groningse woningen goed en snel verloopt. Hiervoor krijgt hij een vrijbrief.
Trouw schrijft dinsdag dat het besluit van Wiebes maandag bekend is geworden toen Tweede Kamerleden op bezoek waren in Groningen. De minister was er vorige week al om afspraken te maken met lokale bestuurders.
De NCG, Herman Sietsma, kan nu afspraken met gedupeerden gaan maken. Sommige mensen wachten al lange tijd op een afspraak over de afhandeling en wonen al die tijd in een huis dat onveilig is door de schade. Die mensen krijgen binnen nu en vier weken een brief over de afhandeling.
De Rijksoverheid draait mogelijk voor de kosten op. Wiebes heeft gezegd dat het Rijk er in ieder geval voor gaat zorgen dat de rekeningen betaald worden.
De NCG bepaalt welke woningen als gevolg van aardbevingsschade onveilig zijn en in aanmerking komen voor versterking. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) controleert of de juiste woningen versterkt worden en ziet erop toe dat dat snel gebeurt.
Wiebes besloot in maart dat de gaswinning in Groningen in 2030 volledig gestopt moet zijn. Sindsdien zijn zaken als de afhandeling van de schade echter grotendeels stil komen liggen, onder meer doordat de NCG Hans Alders opstapte vanwege de invloed van de NAM.
AD 25.09.2018 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) krijgt van minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat een vrijbrief om het herstellen van huizen in het aardbevingsgebied zo snel mogelijk uit het slop te trekken. Dat schrijft Trouw.
Daarmee kan de NCG nu weer contracten sluiten en afspraken maken met huiseigenaren en de gestagneerde versterkingsoperatie nieuw leven inblazen.
Het akkoord bleek volgens de krant maandag tijdens een bijeenkomst in Groningen waar Tweede Kamerleden spraken met lokale vertegenwoordigers. Minister Wiebes bezocht het gebied vorige week ook.
Verder gaat volgens Trouw het Staatstoezicht op de Mijnen voortaan bepalen welke woningen onveilig zijn en niet meer de Nam.
De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) krijgt van minister Wiebes van economische zaken en klimaat een vrijbrief om het herstellen van huizen in het aardbevingsgebied zo snel mogelijk uit het slop te trekken.
Met die toezegging kan de NCG verder met contracten sluiten en afspraken maken met huizenbezitters. Zo moet de versterkingsoperatie, die deels stil is komen te liggen, weer op gang komen.
De minister zegde ook toe dat het Rijk zorgt dat alle kosten worden betaald, zonodig door de overheid zelf
Dat er een akkoord is, bleek gisteren tijdens een bijeenkomst in Groningen waar Tweede Kamerleden met lokale vertegenwoordigers spraken. De minister was vorige week in het gebied om met gemeente- en provinciebestuurders over de afhandeling van de aardbevingsschade te praten. De minister zegde ook toe dat het Rijk zorgt dat alle kosten worden betaald, zonodig door de overheid zelf. De NCG verwerkt het plan de komende weken, daarna worden de bewoners en de Kamer geïnformeerd.
Wantrouwen
Naast de ‘carte blanche’ voor de versterkingsoperatie spraken de bestuurders af dat de gebruikers van ongeveer twintig getroffen panden van scholen en zorginstellingen binnen vier weken moeten weten waar ze aan toe zijn. Bewoners van zeshonderd woningen waarvan recent werd vastgesteld dat die onveilig zijn, krijgen binnen enkele weken een brief over schadeherstel. De nieuwbouwwoningen die beschadigde huizen gaan vervangen, worden gasloos.
Ook hebben de vertegenwoordigers nog eens vastgelegd dat Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) toezicht houdt op de Nam, die monitort welke woningen het meest onveilig zijn. Die rol moet op termijn overgenomen worden door een publieke partij. De vorige NCG, Hans Alders, stapte in juni op, omdat hij vond dat de exploitant van de gasvelden te veel aan tafel zit. Herman Sietsma is zijn tijdelijke opvolger.
Het herstel kan beter zorgvuldig dan overhaast gebeuren. Als mensen benaderd worden, moet het wel kloppen, aldus Agnes Mulder, CDA-Kamerlid.
Wiebes besliste in maart om de gaswinning in Groningen af te bouwen naar nul in uiterlijk 2030. Het vertrek van Alders en het vastlopen van de hersteloperatie versterkte het toch al grote wantrouwen in het aardbevingsgebied.
De basis staat
Ook gisteren hoorden de Kamerleden verklaringen van Groningers die het vertrouwen in de overheid volledig verloren zijn door het leven in onveiligheid en onzekerheid. Het akkoord kan een eerste stap zijn in ontdooiing van de band tussen Groningen en Den Haag.
Burgemeester Anno Wietze Hiemstra van Appingedam, die het woord voert namens de burgemeesters in het aardbevingsgebied, is tevreden over het plan. “De basis staat, maar nu moet er veel gebeuren.” Zo zijn de zeshonderd woningen die recent aan de versterkingsoperatie werden toegevoegd, vrijwel allemaal van particulieren. Er moeten dus honderden individuele maatregelen getroffen worden.
Tijdens de bijeenkomst kwamen veel onduidelijkheden naar voren over de beschadigde woningen. In totaal moeten waarschijnlijk zo’n 9500 huizen versterkt worden. Maar de lijsten met nog te versterken woningen veranderen geregeld. Zo is er geen ‘lijst op adresniveau’, zegt burgemeester Hiemstra. “In de gemeente Appingedam is er een lijst van 1126 gebouwen, met daarin 1700 woningen. Die lijst kan volgende week veranderen.”
Eén loket
CDA-Kamerlid Agnes Mulder noemt het ‘een nachtmerrie, dat de lijst zo vaak verandert’. Ze is blij dat er een akkoord ligt, hoewel het nog lang kan duren voor alle beschadigde huizen hersteld zijn. “Het herstel kan beter zorgvuldig dan overhaast gebeuren. Als mensen benaderd worden, moet het wel kloppen.”
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer vindt dat de overheid bij het vaststellen of een woning onveilig is ‘te veel uitgaat van macromodellen’. Nu worden woningen gecontroleerd op basis van het gebouwtype. “Iedereen die zich onveilig voelt in zijn huis, zou een inspectie moeten krijgen.”
Gisteren maakte Wiebes ook bekend dat een onafhankelijke commissie het kabinet gaat adviseren over de regeling voor waardedaling van woningen. Wiebes wil dat er één loket komt voor alle vormen van aardbevingsschade.
Lees ook:
Middelstum heeft na vier jaar aardbevingsschade weer een kerk
Opinie: Groningen is voor de staat nog steeds een winstmaker, maar Shell verliest juist op Gronings gas
De staat verdiende meer dan Shell en Nam aan het Groningse gas. Dat heeft nu grote gevolgen, schetst geofysicus Jilles van den Beukel. Hij werkte ruim 25 jaar voor Shell.
Stevo Akkerman: Shell gedraagt zich als de onbegrepen minnaar van Groningen
RO 24.09.2018 Een onafhankelijke commissie gaat het kabinet adviseren over de regeling voor waardedaling van woningen in het aardbevingsgebied in Groningen. De commissie moet voor 1 januari aangeven hoe ook deze vorm van schade het beste publiek kan worden afgehandeld.
Minister Wiebes van Economische Zaken werkt aan één publiek loket voor alle vormen van aardbevingsschade. Zo kunnen bewoners met fysieke aardbevingsschade aan woning sinds april terecht bij de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen. Het wetsvoorstel Instituut Mijnbouwschade bevat de wettelijke grondslag voor een dergelijke regeling. De minister verwacht het wetsvoorstel in het voorjaar van 2019 aan de Tweede Kamer aan te kunnen bieden.
Om woningeigenaren in het aardbevingsgebied te compenseren heeft NAM in 2014 de regeling waardedaling ingevoerd. Deze regeling biedt compensatie als een woning bij verkoop minder opbrengt door het risico op aardbevingen. Het Gerechtshof heeft echter begin dit jaar bepaald dat waardedaling ook los van een eventuele verkoop van de woning gecompenseerd moet worden.
De commissie zal adviseren hoe uitvoering kan worden gegeven aan de uitspraak van het Gerechtshof en hoe deze regeling publiek kan worden ingericht. De commissie bestaat uit de heren mr. A. Hammerstein, prof. dr. J. Rouwendal en prof. dr. P.J. Boelhouwer. Het benoemingsbesluit is vandaag gepubliceerd in de Staatscourant.
Telegraaf 12.09.2018 Een groot deel van de Groningers heeft het laatste aanbod van de NAM voor de afhandeling van oude schadegevallen geaccepteerd. Maar dat betekent niet dat de mensen daar ook tevreden mee zijn. Dat zegt de Onafhankelijke Raadsman Gaswinning in zijn halfjaarlijks rapport.
De NAM besloot begin dit jaar om de meer dan 6000 openstaande schadegevallen van vóór 31 maart 2017 een laatste aanbod te doen. Bijna 80 procent heeft dat geaccepteerd. „Een hoge score”, zegt raadsman Leendert Klaassen. Maar er is volgens hem weinig sprake van echte tevredenheid, omdat „het schadeproces zich vaak jaren heeft voortgesleept.” „Het lijkt er bovendien op dat velen met (lichte) tegenzin akkoord zijn gegaan.”
Telegraaf 06.09.2018 De Tweede Kamer wil minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat opnieuw spreken over de manier waarop de versterking van onveilige huizen in Groningen wordt aangepakt. Met name de oppositiepartijen vinden dat het proces veel te traag verloopt. Bovendien zou de NAM nog altijd invloed hebben, terwijl Wiebes had beloofd dat het gasbedrijf op afstand werd gezet.
De Mijnraad adviseerde vlak voor het zomerreces om de 1500 gebouwen die het meest zijn verzwakt door aardbevingen als gevolg van de gaswinning met voorrang te versterken. Welke dat zijn, zou deze maand duidelijk moeten worden. Maar volgens RTV Noord lukt het tot dusver niet om die lijst op te stellen, mede doordat een onbetrouwbaar rekenmodel van de NAM wordt gebruikt.
„Minister Wiebes breekt weer beloftes aan Groningen”, stelt SP-parlementariër Kamerlid Sandra Beckermann. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde haar verzoek om een nieuw debat met de bewindsman. Beckermanns PvdA-collega Henk Nijboer vindt het „ongelofelijk” dat nog altijd met modellen wordt gewerkt. „Iedereen met een beetje kennis van de situatie weet dat je de veiligheid van woningen alleen kunt vaststellen na een grondige inspectie”, twittert hij.
Wiebes laat weten dat hij met de regio samen werkt aan een plan van aanpak. Hij bestrijdt dat bij de inventarisatie van de meest onveilige woningen alleen naar het risicomodel van de NAM wordt gekeken. „Vanzelfsprekend gaan we bij alle huizen ter plekke kijken en gaan we ook in gesprek met de bewoners”, aldus de minister. Daarnaast worden de uitkomsten voorgelegd aan zowel toezichthouders als onafhankelijke deskundigen.Lees ook:
AD 06.09.2018 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) moet opnieuw op het matje komen in de Tweede Kamer over de versterkingsoperatie van onveilige huizen in het Groningse gasgebied. Die zou veel te traag verlopen, vinden met name de oppositiepartijen. Bovendien zou de NAM nog altijd invloed hebben, terwijl Wiebes had beloofd dat het gasbedrijf op afstand zou worden gezet.
De Mijnraad adviseerde vlak voor het zomerreces om de 1500 gebouwen die het meest zijn verzwakt door aardbevingen als gevolg van de gaswinning met voorrang te versterken. Welke dat zijn zou deze maand duidelijk moeten worden. Maar volgens RTV Noord lukt het tot dusver niet om die lijst op te stellen, mede doordat een onbetrouwbaar rekenmodel van de NAM wordt gebruikt.
Ingewijden melden de omroep dat er de gekste resultaten uit het rekenmodel komen, waarbij niet alleen het totaal aantal huizen op de lijst verandert, maar waarbij er ook adressen opstaan die nog helemaal niet als onveilig waren bestempeld. Ook kan het zijn dat bij een twee-onder-een-kapwoning de ene helft als veilig wordt gezien, terwijl de andere helft wel onveilig zou zijn
Beloftes
Minister Wiebes breekt weer beloftes aan Groningen, aldus Sandra Beckerman, SP.
,,Onbestaanbaar”, zegt SP-Kamerlid Sandra Beckerman, die vanmiddag direct een debat aanvroeg. ,,Minister Wiebes breekt weer beloftes aan Groningen.” Beckerman wil dat Wiebes direct optreedt. ,,Het is nog steeds onduidelijk welke woningen onveilig zijn en de NAM maakt het opstellen van de lijst onmogelijk.”
Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde uiteindelijk haar verzoek om een nieuw debat met de bewindsman.
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer vindt het ‘ongelofelijk’ dat nog altijd met modellen wordt gewerkt. ,,Iedereen met een beetje kennis van de situatie weet dat je de veiligheid van woningen alleen kunt vaststellen na een grondige inspectie”, twittert hij.
Grondig onderzoek
Wiebes laat weten dat hij met de regio samen werkt aan een plan van aanpak. Hij bestrijdt dat bij de inventarisatie van de meest onveilige woningen alleen naar het risicomodel van de NAM wordt gekeken. ,,Vanzelfsprekend gaan we bij alle huizen ter plekke kijken en gaan we ook in gesprek met de bewoners”, aldus de minister. Daarnaast worden de uitkomsten voorgelegd aan zowel toezichthouders als onafhankelijke deskundigen.
AD 03.09.2018 Niet alleen de gaswinning veroorzaakt aardbevingen in Groningen. Ook zout kan de grond laten trillen. Op 19 november vorig jaar zijn er zeker vier bevingen achter elkaar geweest bij een zogeheten zoutcaverne in de buurt van Winschoten.
De zwaarste beving had een kracht van 1,3. Die is mogelijk ook gevoeld door mensen. De andere drie waren zo licht, dat de kracht niet goed vast te stellen was. De vier bevingen gebeurden op een diepte van ongeveer 400 meter. Dat is veel ondieper dan gas-aardbevingen, die ongeveer 3 kilometer onder de grond gebeuren.
De aardbeving is mogelijk veroorzaakt doordat een laag krijtkalk boven de zoutkoepel in beweging kwam. Het is niet zeker of dat is toe te schrijven aan zoutwinning, er kan ook een natuurlijke oorzaak zijn. ,,Zout zelf doet ook van alles. Zout is redelijk vloeibaar en is in beweging”, legt seismoloog Läslo Evers van het KNMI uit.
Om meer duidelijkheid te krijgen, zijn er extra meetapparaten ingegraven bij Winschoten. Die moeten ook kleinere aardbevingen oppikken, zodat het KNMI beter kan uitrekenen wat er precies aan de hand is. AkzoNobel, dat zout wint bij Winschoten, draait op voor de kosten. De onderzoekers hebben ook gezocht of er eerder aardbevingen bij de zoutkoepel zijn geweest, maar die zijn niet gevonden.
NU 30.08.2018 De politie heeft excuses aangeboden voor het gebruik van wapenstokken tijdens een demonstratie tegen gaswinning bij een terrein van de NAM in het Groningse Farmsum.
Demonstranten van de groep Code Rood, die tegen fossiele brandstoffen is, overwegen aangifte te doen tegen de agenten die hen met een wapenstok hebben geslagen.
De politie zegt dat het gaat om een communicatiefout. Agenten waren uit voorzorg aanwezig bij het protest, om te voorkomen dat demonstranten het terrein betraden. Dat kan volgens de politie gevaarlijk zijn.
Toen actievoerder het terrein van de NAM dreigden op te gaan, grepen sommige agenten hardhandig in. “Dat was niet de bedoeling. Bij het aansturen is iets fout gegaan”, laat een woordvoerder van de politie weten.
Volgens de politie zijn er geen gewonden gevallen door de wapenstokken. Code Rood laat weten dat er wel twee mensen gewond zijn geraakt en naar het ziekenhuis moesten. “Eentje met een hersenschudding en een ander met verwondingen aan de arm”, zegt de woordvoerder van de organisatie.
De woordvoerder zegt ook dat sommige agenten bovenhands sloegen met de wapenstokken. “Dat is verboden omdat je iemand levensgevaarlijk kan verwonden.”
“We betreuren dat dit is gebeurd. De politie zou beter moeten zorgen voor haar inwoners, de Groningers.” Op internet zijn video’s te zien waarop agenten hard inslaan op enkele activisten, ook dinsdag al.
Aan de protesten doen honderden mensen, vooral jongeren, mee. Ze willen hun actie enkele dagen volhouden. Code Rood strijdt tegen de fossiele industrie en bezette eerder de kolenoverslag in Amsterdam.
NU 30.08.2018 De actievoerders van de groep Code Rood hebben donderdag hun blokkade van een locatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) in Farmsum opgeheven. Volgens de actiegroep deden de afgelopen dagen zevenhonderd mensen aan de actie mee.
De groep hield sinds dinsdag een zitblokkade voor de ingang van het tankenpark van de NAM. De actie was “een protest tegen de fossiele industrie, Shell en Exxon, die hele gebieden opofferen aan de winning van fossiele brandstoffen en geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen”, aldus de klimaatactivisten.
Code Rood noemt de zitblokkade een groot succes. “We gaan nu onze energie richten op het versterken van deze groeiende beweging en volgende acties”, meldt de actiegroep.
In het tankenpark wordt aardgascondensaat, een restproduct van de gaswinning, op- en overgeslagen. Het condensaat komt via een pijpleiding of met tankwagens in Farmsum aan. Daar scheidt de NAM het condensaat van het zogeheten productiewater, waarna het in tankers wordt vervoerd naar de raffinaderijen in de Botlek die er kerosine van maken
Politie gebruikte wapenstokken
De politie gebruikte dinsdag wapenstokken tegen de actievoerders. De politie heeft daarvoor haar excuses aangeboden en zegt dat het om een communicatiefout ging. Agenten waren uit voorzorg bij het protest aanwezig, om te voorkomen dat demonstranten het terrein betraden.
Toen actievoerders het terrein van de NAM op dreigden te gaan, grepen sommige agenten hardhandig in. “Dat was niet de bedoeling. Bij het aansturen is iets fout gegaan”, laat een woordvoerder van de politie weten.
De activisten zeggen dat twee mensen door het hardhandige politieoptreden naar het ziekenhuis moesten. De politie meldt echter geen meldingen over gewonden te hebben gekregen. Een aantal geslagen demonstranten overweegt aangifte te doen.
AD 29.08.2018 Burgemeester Gerard Beukema van Delfzijl is geschrokken van het politiegeweld gisteravond tegen actievoerders in Farmsum. Daarbij zijn vijf gewonden gevallen. Een vrouw raakte zelfs buiten bewustzijn nadat ze flinke klappen met een wapenstok had gekregen.
De politie kwam in actie toen een groep actievoerders naar het hek van de NAM-opslag rende en daar spandoeken op bevestigde. Dat was volgens de politie tegen de afspraken. ,,We hebben vanmorgen met de politie gesproken over het optreden gisteravond. We betreuren het incident”, aldus Beukema.
Volgens de burgemeester voelde de politie zich in het nauw gedreven toen er een groep activisten naar het hek stormde. Bovendien werden de actievoerders gemaand zich terug te trekken. ,,Er was even een escalatie, maar gelukkig herstelde de rust zich snel. En die is er nu nog steeds. We hopen dat het zo blijft.”
De actiegroep Code Rood, die de actie voert, spreekt van ‘disproportioneel en volstrekt onnodig geweld’. ,,Het is opvallend dat fossiele bedrijven alle ruimte krijgen om huizen en levens van mensen kapot te maken en dat politie dan zo hard ingrijpt tegen mensen die die vreedzaam demonstreren. Zou men maar eens zo hard optreden tegen dit soort bedrijven”, zegt de woordvoerster van de actiegroep.
Eindtijd
De actievoerders hebben van de burgemeester toestemming gekregen om tot en met vrijdag te demonstreren bij de NAM-locatie. Over die eindtijd, zei de andere woordvoerder Maarten eerder: ,,Daar trekken we ons niet zoveel van aan. We hebben ons eigen plan.’’
In het NAM-tankpark bij Farmsum wordt aardgascondensaat opgeslagen. Aardgascondensaat wordt gezien als een gevaarlijke stof. De gemeente Delfzijl heeft flyers uitgedeeld aan de actievoerders om ‘met gezond verstand’ actie te voeren.
Demonstranten in Farmssum hebben zich richting de hekken bewogen. Dit is tegen de demonstratieregels in. Agenten hebben meerdere malen gevraagd om bij de hekken weg te gaan. Daar is niet naar geluisterd. Hierdoor moest de politie optreden. Direct daarna is de rust teruggekeerd.
NU 28.08.2018 Tijdens een demonstratie tegen de gaswinning in Groningen heerste dinsdagavond korte tijd een grimmige sfeer. De politie hield betogers met onder meer wapenstokken weg bij het hek van een locatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) bij Farmsum.
Actiegroep Code Rood claimt dat vijf activisten gewond zijn. Een jonge vrouw zou bewusteloos zijn geraakt.
Volgens de politie zijn er geen meldingen binnengekomen over gewonden. De vrouw die onwel werd is ter plaatse behandeld. Ze hoefde niet naar het ziekenhuis.
De demonstranten zouden zich in strijd met de regels bij de hekken hebben begeven. Op beelden was te zien dat ze spandoeken op wilden hangen. ”Agenten hebben meerdere malen gevraagd om bij de hekken weg te gaan. Daar is niet naar geluisterd. Hierdoor moest de politie optreden”, aldus de Groningse politie.
Na het ingrijpen werd het snel weer rustig, lieten zowel de betogers als de politie weten. Aan het protest doen honderden mensen, vooral jongeren, mee. Ze willen hun actie enkele dagen volhouden.
“Onze actie is gericht tegen de fossiele industrie, Shell en Exxon, die hele gebieden opoffert aan de winning van fossiele brandstoffen en geen enkele verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen”, aldus de klimaatactivisten in een verklaring. “Wij laten zien dat verzet mogelijk is als mensen de handen ineen slaan en samen een front vormen.”
NU 28.08.2018 De toegang tot het Tankenpark van de NAM in het Groningse Farmsum (gemeente Delfzijl) is dinsdag eind van de ochtend geblokkeerd. Volgens de actiegroep Code Rood hebben ruim zevenhonderd mensen zich voor de toegangshekken van het bedrijfsterrein verzameld.
De actievoerders willen hun actie enkele dagen volhouden.
”Onze actie is gericht tegen de fossiele industrie (Shell en Exxon) die hele gebieden opoffert aan de winning van fossiele brandstoffen en geen enkele verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen. Ook niet voor klimaatverandering. Wij laten zien dat verzet mogelijk is als mensen de handen ineenslaan en samen een front vormen”, aldus de klimaatactivisten in een verklaring.
Volgens de woordvoerder worden de actievoerders in de gaten gehouden door de politie. ”Agenten filmen ons. Er staan zeker zes politiebusjes. Maar wij zijn met meer”, zegt hij.
Volgens Code Rood is de blokkade in Farmsum “de grootste burgerlijke ongehoorzaamheidsactie tegen de gaswinning in Groningen ooit”.
NAM slaat aardgascondensaat en productiewater op in Tankenpark
In het Tankenpark wordt aardgascondensaat op- en overgeslagen. Het is een restproduct van de gaswinning. Het condensaat komt via een pijpleiding of met tankwagens aan in Farmsum. Daar scheidt de NAM het condensaat van het zogeheten productiewater waarna het in tankers wordt vervoerd naar de raffinaderijen in de Botlek die er kerosine van maken.
Code Rood wil met de blokkade deze gang van zaken ontregelen.
AD 28.08.2018 Milieuactivisten van Code Rood hebben het tankpark van de NAM in het Groningse Farmsum geblokkeerd. De actievoerders eisen dat de gaswinning versneld wordt afgebouwd. Er is veel politie op de been.
De demonstranten houden de komende dagen een zitblokkade. Ze hebben zich verzameld voor de toegangshekken van het bedrijfsterrein. Volgens de actiegroep zijn inmiddels al zo’n 700 actievoerders aangekomen.
De eerste groep vertrok vanochtend vroeg rond half acht uit het actiekamp in Leermens. De demonstranten werden op de voet gevolgd door politie. Ook op de locatie zijn veel agenten aanwezig. ,,Ze filmen ons. Er staan zeker zes politiebusjes. Maar wij zijn met meer”, aldus een woordvoerder van Code Rood.
Volgens de verslaggever van het Dagblad van het Noorden is de sfeer gemoedelijk en ontspannen. Al sinds afgelopen weekeinde zijn de demonstranten neergestreken in het actiekamp bij Leermens.
Het gaat niet alleen om Groningers, maar ook om mensen uit België, Engeland, Duitsland, Denemarken en Zweden. ,,De problemen rondom de gaswinning in Groningen zijn niet alleen een lokaal probleem, maar maken onderdeel uit van de destructie die Shell, Exxon en andere fossiele bedrijven overal ter wereld veroorzaken”, zegt Maarten, die als woordvoerder optreedt namens Code Rood tegen het Dagblad van het Noorden. Maarten wil niet met zijn volledige naam opgevoerd worden.
De burgemeester van Delfzijl, Gerard Beukema, gaf de actiegroep toestemming om tot en met vrijdag te demonstreren bij de NAM-locatie. Over die eindtijd, zegt Code Rood-woordvoerder Maarten: ,,Daar trekken we ons niet zoveel van aan. We hebben ons eigen plan.’’
In het NAM-tankpark bij Farmsum wordt aardgascondensaat opgeslagen. Aardgascondensaat wordt gezien als een gevaarlijke stof. De gemeente Delfzijl deelt flyers uit aan de actievoerders om ‘met gezond verstand’ actie te voeren.
NU 27.08.2018 De leden van het kabinet waren “overrompeld” door het besluit van minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes om de gaswinning in Groningen helemaal te stoppen. Dat zei Wiebes in het tv-programma Zomergasten.
“Ik heb een radicaal voorstel gedaan. De leden van het kabinet zijn allemaal overrompeld geweest”, aldus Wiebes. Na “lang beraad” hebben toen alle kabinetsleden “hun schouders er onder gezet”.
Het kabinet besloot eind maart dat de gaskraan in 2030 uiteindelijk helemaal dicht moet zijn.
Wiebes zei verder dat hij al in november vorig jaar begon na te denken over het verder terugbrengen van de gaswinning in Groningen. Hij was ongelukkig met de versterkingsoperatie daar, die vaak neerkwam op sloop.
Het is volgens hem een onomkeerbaar besluit om met de gaswinning te stoppen. De bewindsman herhaalde dat alle schade die ontstaat of is ontstaan door de gaswinning zal worden vergoed. “Voor eeuwig”, zei hij.
AD 27.08.2018 De kabinetsleden waren in eerste instantie ‘overrompeld’ door het besluit van minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) om de gaswinning in Groningen helemaal te stoppen. Dat zei Wiebes gisteravond in het tv-programma Zomergasten.
Ik heb een radicaal voorstel gedaan, aldus Minister Wiebes.
,,Ik heb een radicaal voorstel gedaan. De leden van het kabinet zijn allemaal overrompeld geweest”, zei hij. Na ‘lang beraad’ hebben toen alle bewindslieden ‘hun schouders er onder gezet’. Het kabinet besloot eind maart dat de gaskraan in 2030 uiteindelijk helemaal dicht moet zijn.
Wiebes zei verder dat hij al in november vorig jaar begon na te denken over het verder terugbrengen van de gaswinning in Groningen. Hij was ongelukkig met de versterkingsoperatie daar, die vaak ook neerkwam op sloop.
De getroffen Groningers hoeven volgens Wiebes niet bang te zijn dat ze worden vergeten. Ook niet in de toekomst. ,,Alle schade, tot in de eeuwigheid, die hiermee samenhangt wordt vergoed. Punt”, zei hij stellig.
Eric Wiebes over de gevolgen van gaswinning in Groningen: ‘Alle schade, tot in de eeuwigheid, die hiermee samenhangt wordt vergoed. Punt.’ #Zomergasten
Het is volgens hem een onomkeerbaar besluit om met de gaswinning te stoppen. De bewindsman herhaalde dat alle schade die ontstaat of is ontstaan door de gaswinning zal worden vergoed. ,,Voor eeuwig”, zei hij.
Het gesprek met de minister heeft 469.000 kijkers getrokken. In het dagoverzicht van de Stichting KijkOnderzoek (SKO) staat de aflevering van Zomergasten op de zestiende plaats. De top 3 wordt gevormd door het Journaal van 20.00 uur, Studio Sport Eredivisieen Tussen Kunst en Kitsch.
NOS 26.08.2018 Volgens minister Wiebes van Economische Zaken had geen van de ministers vooraf gedacht dat dit kabinet de gaskraan zou dichtdraaien. Ook hijzelf niet. “Het was een radicaal besluit: de collega’s wisten er niets van van tevoren”, zei Wiebes in het VPRO-programma Zomergasten. “De leden van het kabinet zijn allemaal overrompeld geweest. Niemand had dit gedacht, maar we geloven er nu allemaal in en staan er allemaal achter.”
Kort na zijn aantreden in oktober vorig jaar, zo vertelde hij op televisie, raakte hij doordrongen van de ernst van de situatie in het gaswinningsgebied. In maart dit jaar besloot het kabinet de gaskraan eind volgend decennium helemaal dicht te draaien.
Onhoudbaar
Als hem gevraagd wordt wat de directe aanleiding ervoor was, antwoordde hij: “De aanleiding, de aanleiding? Ik heb geconcludeerd dat het geen doen was.” Wiebes doelde daarbij op de versterkingsoperatie. “Dat was niet houdbaar meer, het was niet versterken, maar in veel gevallen slopen, op grote schaal.”
De minister raakte er snel van overtuigd dat het zo niet langer kon. Het besluit is volgens hem het “grootste besluit van dit kabinet”. “Ik heb overal lopen zeuren en lopen trekken om dit voor elkaar te krijgen.”
Wiebes vindt niet dat zijn voorgangers steken hebben laten vallen, maar meent wel dat hij “veel radicaler te werk is gegaan dan tot dan toe gewoon was”. Volgens hem is het ook een kwestie van voortschrijdend inzicht. “Minister Kamp heeft de beslissingen genomen die op dat moment het beste waren.”
Onomkeerbaar
Volgens Wiebes kon hij niet anders dan besluiten de gaskraan dicht te draaien. Wel gaf hij toe dat hij “onvriendelijker” is geweest dan anderen. “Ik heb bijvoorbeeld tegen de grootverbruikers in de industrie gezegd dat ze van het gas af moeten.”
Wiebes zei de argwaan in Groningen te begrijpen, maar dat is volgens hem niet nodig: ook al is het sluiten van de gaskraan niet wettelijk vastgelegd, het besluit is volgens hem onomkeerbaar.
NU 24.08.2018 Nederland is wel goed voorbereid op calamiteiten bij de gasvoorziening. Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes zegt dat in reactie op een bericht van EenVandaag.
Het crisisplan in het kort
Crisisplan beschrijft wat mogelijke stappen zijn als Nederland ineens voor langere tijd geen gas op kan pompen uit Groningen.
In het plan wordt beschreven wat er moet gebeuren als we bijvoorbeeld ook niet genoeg gas uit het buitenland kunnen halen om aan de vraag te voldoen.
Het blijkt echter dat maatregelen, zoals bedrijven gedwongen afsluiten van Gronings gas, voor moeilijkheden zorgen.
Zo kunnen gasafnemers moeilijk gedwongen worden tot afsluting, omdat de gasafsluiting zich op eigen terrein van het bedrijf in kwestie bevindt. Er zijn weinig mogelijkheden om toegang te eisen tot eigen terrein.
Het kabinet wil de gaswinning in Groningen vóór 2030 stilgelegd hebben. Komend jaar wordt daarom 19,4 miljard kuub uit de grond gehaald. Het huidige winningsniveau ligt op 21,6 miljard kuub.
Volgens het tv-programma dreigen grote problemen als er in Nederland een gastekort zou ontstaan door een aardbeving of een andere noodsituatie en als dat tekort niet kan worden opgevangen via bijvoorbeeld import.
Wiebes zou dan moeten beslissen wie van het gas afgesloten dient te worden. De schatkist zou in dat geval kunnen opdraaien voor zaken als de kosten van bedrijven die hun productie moeten stilleggen.
EenVandaag beroept zich op een geheim stuk dat het in handen kreeg via de Wet openbaarheid van bestuur. Maar volgens Wiebes gaat dat stuk over de voorbereiding van een nieuw calamiteitenplan. Daarin worden punten genoemd waaraan in dat nieuwe calamiteitenplan aandacht dient te worden besteed.
Tot dan is het oude crisisplan van kracht en daaruit blijkt dat de overheid goed is voorbereid, aldus Wiebes. ”We hebben plannen klaarliggen. Die krijgen af en toe een update.” Naar zijn zeggen is de update eind van het jaar klaar.
GroenLinks is bezorgd door het bericht van EenVandaag. “We zijn er niet klaar voor, doorzettingsmacht ontbreekt. Actie is urgent”, schrijft Tweede Kamerlid Tom van der Lee op Twitter.
NOS 24.08.2018 Een tekort aan gas uit Groningen leidt waarschijnlijk tot “grootschalige maatschappelijke onrust en verstoringen van de openbare orde”. Zeker als duidelijk is dat het om periodes van lange duur gaat.
Dat constateert het COT, het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, na onderzoek in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Verantwoordelijk minister Wiebes wilde weten wat de maatschappelijke consequenties zijn als er onvoldoende gas uit Groningen kan worden geleverd.
De gaskraan in Groningen kan snel verder moeten worden dichtgedraaid als de aardbevingen in Groningen sterker worden of als er geen alternatief gas beschikbaar is.
Drie scenario’s
Volgens het COT is de Nederlandse samenleving “tot in de haarvaten verweven” met aardgas. Deze energiebron was altijd zo betrouwbaar dat er nooit is nagedacht over het inzetten van alternatieve energiebronnen. En daarom zijn de mogelijke gevolgen grotendeels onbekend.
Het COT onderzocht drie scenario’s die zich voor kunnen doen als er onvoldoende of geen gas uit Groningen beschikbaar is. In het eerste geval worden meerdere of alle grootverbruikers van gas die op het hoofdnet zijn aangesloten afgekoppeld. In het tweede scenario worden verbruikers die op het regionale gasnet zijn aangesloten afgekoppeld. En in het derde scenario gaat er geen Gronings gas meer naar het buitenland.
Grootverbruikers
Er zijn zo’n 200 grootgebruikers aangesloten op het hoofdnet. Zij verbruiken jaarlijks zo’n 5,5 miljard kuub Groningengas. Het is mogelijk om deze bedrijven gericht af te sluiten. Grootverbruikers zijn onder meer zuivelbedrijven, de glastuinbouw, de energiesector en de chemie. Zij gebruiken zogenaamd laagcalorisch gas, dat uit het Groningenveld komt. Maar het kan ook gas uit andere gasvelden zijn dat wordt vermengd met stikstof.
ANP
De Rotterdamse haven en de staalindustrie zijn niet afhankelijk van Groningengas. Ook de grote moderne gascentrales in Nederland draaien op hoogcalorisch gas. Dat geldt voor die in de Eemshaven en op de Maasvlakte.
Een aantal kleinere centrales draait wel op Groningengas. Zij leveren zo’n 10 procent van de elektriciteitsvoorziening en voorzien zo’n 300.000 huishoudens van warmte via stadsverwarming. Uitval heeft dus direct maatschappelijke gevolgen, vooral in steden die daarvan afhankelijk zijn. Inwoners in de binnenstad maar ook in buitenwijken kunnen dan geen warmte meer krijgen.
Ook zijn er steden waar zorginstellingen zijn aangesloten op het warmtenet. Een bijkomend risico bij gebrek aan warm water is het bevriezen van waterleidingen tijdens koude perioden. Volgens het COT kan dat tot een ernstige verstoring van de watervoorziening leiden.
Ongunstig vestigingsklimaat
Het is volgens het COT voorstelbaar dat bedrijven die afhankelijk zijn van gas zich minder snel in Nederland zullen willen vestigen, als zij het risico lopen van het Groningengas afgeschakeld te worden. Het kan ook betekenen dat bestaande bedrijven Nederland verlaten.
Het COT schetst de problemen die ontstaan bij steenfabrieken. Die hebben gas nodig als brandstof om bakstenen en dakpannen te maken. Zij kunnen niet op korte termijn omschakelen op andere grondstoffen. Het ombouwen van de fabrieken zal maanden in beslag nemen, kostbaar en ingewikkeld zijn. Afsluiten van het gas betekent dat hun bedrijfsprocessen komen stil te liggen en dat hun 1202 werknemers werkloos dreigen te worden.
De grootste schade zal de zuivelsector lijden NOS
De grootste schade zal de zuivelsector lijden. Zij produceerden in 2017 voor 13,4 miljard euro. Er werken zo’n 49.000 mensen in de sector.
Al met al vreest het COT dat het afsluiten van grootverbruikers grote economische en maatschappelijke gevolgen gaat hebben als het aanpassen in korte tijd niet mogelijk blijkt. Bedrijven kunnen failliet gaan met als gevolg werkloosheid. Maar het kan ook leiden tot schadeclaims tegen de Staat. Dat zou dan grote gevolgen hebben voor de rijksbegroting.
Risico’s voor luchthavens
Het verbruik door huishoudens van Groningengas is het grootst in de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord- Brabant. Huishoudens en kleinere bedrijven krijgen hun gas via zeven regionale netbeheerders. Tot de kleinverbruikers horen ook luchthavens en ziekenhuizen. De impact van het afkoppelen van gas op luchthavens is mogelijk groot, aldus het COT. De terminals zijn afhankelijk van laagcalorisch gas, bijvoorbeeld om elektriciteit op te wekken.
Er zijn op dit moment te weinig medewerkers om de regio’s binnen een relatief korte termijn af te sluiten. Het is daarnaast de vraag of iedereen de medewerkers toegang verschaft tot de woning of het bedrijf om de gaskraan dicht te draaien. Die handmatige afsluiting is nodig uit veiligheidsoverwegingen. Als dat niet zo gebeurt blijft de gaskraan open staan, ook als er wel weer gas beschikbaar is. Als de medewerkers geen toestemming krijgen. moet er politie aan te pas komen om alsnog het gas af te kunnen sluiten.
Een ander risico van het afsluiten van gasleidingen is de drukverandering in de leidingen. Deze kunnen scheuren waardoor er kans op lekkages ontstaat. De lekkages moeten worden opgespoord en hersteld. Lekken kunnen overal zitten.
Minister Wiebes hoopt scenario’s zoals geschetst door het COT te voorkomen door het gasverbruik zo ver mogelijk terug dringen. Hij heeft net bepaald dat er komend jaar 19,4 miljard kuub gewonnen mag worden. Hem was door het Staatstoezicht op de Mijnen geadviseerd het nog verder terug te brengen, tot 12 miljard kuub, maar Wiebes wijst op de gevolgen die het COT schetst. Wiebes zegt er tegelijkertijd rekening mee te houden dat de gaswinning alsnog versneld terug moet worden gebracht. Daarom laat hij bijvoorbeeld een extra stikstoffabriek bouwen en worden gasaansluiting in nieuwbouwwoningen verboden.
De verwachting van de NAM is dat door het beperken van de productie de seismische dreiging in 2019 eerst licht toeneemt. In 2019 is er (met een gasproductie van 19,5 miljard kuub in Groningen) 14,5 procent kans op een aardbeving met een kracht van 3,6 of groter. Dat is de zwaarste aardbeving tot nu toe, in 2012 in Huizinge. Ter vergelijking, bij een productie van 24 miljard kuub in 2019 zou het risico op een beving zwaarder dan 3,6 zo’n 17 procent is. Na het gasjaar 2018-2019 zal de seismische dreiging naar verwachting afnemen door de verdere afname van productie.
NU 24.08.2018 Nederland is nog niet voldoende voorbereid op de gevolgen van een gastekort voor langere tijd. Dat blijkt uit een crisisplan van het ministerie van Economische Zaken dat EenVandaag in handen heeft gekregen.
Crisisplan beschrijft wat mogelijke stappen zijn als Nederland ineens voor langere tijd geen gas op kan pompen uit Groningen.
In het plan wordt beschreven wat er moet gebeuren als we bijvoorbeeld ook niet genoeg gas uit het buitenland kunnen halen om aan de vraag te voldoen.
Het blijkt echter dat maatregelen, zoals bedrijven gedwongen afsluiten van Gronings gas, voor moeilijkheden zorgen.
Zo kunnen gasafnemers moeilijk gedwongen worden tot afsluting, omdat de gasafsluiting zich op eigen terrein van het bedrijf in kwestie bevindt. Er zijn weinig mogelijkheden om toegang te eisen tot eigen terrein.
Het kabinet wil de gaswinning in Groningen vóór 2030 stilgelegd hebben. Komend jaar wordt daarom 19,4 miljard kuub uit de grond gehaald. Het huidige winningsniveau ligt op 21,6 miljard kuub.
In het plan wordt geschetst dat de gevolgen voor de Nederlandse maatschappij groot zijn bij een tekort aan gas op langere termijn. Het plan dateert van januari 2018 maar is vrijdag openbaar geworden na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Een gastekort zou bijvoorbeeld kunnen ontstaan na een zware aardbeving in Groningen, wat als gevolg kan hebben dat het oppompen van gas stilgelegd moet worden. Ook zou een grote storing aan een verdeelstation volgens EenVandaag eenzelfde effect hebben.
In het crisisplan wordt gesproken over het gedwongen afsluiten van gebruikers van gas in geval van calamiteit, iets wat minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes eerder als optie heeft genoemd. Maar uit het plan blijkt dat afschakeling niet gemakkelijk zal gaan.
Zo kunnen gebruikers die hun gasrekening gewoon betaald hebben, moeilijk gedwongen worden afgesloten. “De gasafsluiter van elke aansluiting bevindt zich op het eigen terrein van de afnemer. Zolang de afnemer zich heeft gehouden aan zijn verplichtingen (het betalen van de gasrekening, red.) zijn er op dit moment weinig mogelijkheden om de toegang te eisen tot het pand of terrein.”
Er wordt genoemd dat een “functionaris met mandaat en doorzettingsmacht” nodig is en dat de toegang “mogelijk met geweld geforceerd moet worden”.
In een reactie laat het ministerie van Economische Zaken weten wel goed voorbereid te zijn op calamiteiten. Het document dat EenVandaag openbaar heeft gemaakt, zou gaan over een nieuw calamiteitenplan waaraan nog aandacht moet worden besteed.
In het plan wordt ook genoemd wat er moet gebeuren als blijkt dat het afschakelen van bedrijven het tekort aan gas niet dekt. In dat geval “blijft er nog een laatste optie over”, te weten het gasloos maken van steden, regio’s of gebieden.
Dit zorgt er volgens het ministerie voor dat de betreffende gebieden “op korte termijn onleefbaar worden”. “De consequentie is dat er voor de betreffende regio een evacuatieadvies gegeven moet worden.”
Tweede Kamer vraagt al langer naar afschakelplan
Het kabinet maakte eerder dit jaar al bekend de gaswinning in Groningen voor 2030 te willen stilleggen. Vrijdag is ook bekendgemaakt dat de gaswinning dit jaar van 21,6 miljard kuub naar 19,4 miljard kuub wordt verlaagd.
Kamerleden willen al langer van Wiebes weten wat er gebeurt als de gaskraan in Groningen sneller dicht moet dan gedacht, bijvoorbeeld in het geval van een calamiteit. Kamerlid Tom van der Lee laat aan EenVandaag weten verbaasd te zijn dat het plan er al lag. Hij schrijft ook op Twitter dat hij bezorgd is. “We zijn er niet klaar voor, doorzettingsmacht ontbreekt. Actie is urgent.”
In juni beantwoordde Wiebes Kamervragen over het onderwerp. Hij ging niet direct in op de vraag of er een “afschakelplan lag”, maar meldde dat het afschakelen van gebruikers van gas inderdaad gecompliceerd is.
Ook zei hij dat “prioriteit moet worden gegeven aan de levering van gas aan zogeheten beschermde afnemers, te weten huishoudens en essentiële sociale diensten zoals zorginstellingen.” Dit wordt Wiebes voorgeschreven door Europese wetgeving.
AD 24.08.2018 Nederland is niet goed voorbereid op situaties waarin noodgedwongen het gas tijdelijk moet worden afgesloten voor gebruikers. Dat blijkt uit een vertrouwelijk crisisplan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). EenVandaag kreeg dat plan in handen na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Uit het zogeheten afschakelplan blijkt dat het zowel praktisch als juridisch heel lastig is om gebruikers af te sluiten. Zo bevindt de gaskraan zich doorgaans op het terrein van de gebruiker. Als die netjes betaalt, kan hij bovendien niet zomaar worden afgesloten.
De Tweede Kamer vraagt al bijna een jaar om een afschakelplan, maar heeft het nooit gekregen. Minister Wiebes gaf eerder aan dat hij gedwongen gasafsluiting bij een calamiteit niet kan uitsluiten, maar in de praktijk zitten daar nog veel haken en ogen aan, zo blijkt uit het crisisplan. Afschakelen kan bijvoorbeeld nodig zijn als er door een zware aardbeving voor langere tijd een gastekort ontstaat.
Volgens het ‘Afschakelplan G-gas’ (Groningen-gas) zijn de maatschappelijke gevolgen groot als er een tekort ontstaat dat niet meer gecompenseerd kan worden met bijvoorbeeld import van buitenlands gas of winning uit andere velden.
Niets aan de hand
Volgens het ministerie van Economische Zaken is Nederland echter wél goed voorbereid op calamiteiten bij de gasvoorziening, laat het weten in een reactie op de berichtgeving van EenVandaag.
Volgens een woordvoerder van Economische Zaken gaat het document dat het programma in handen heeft gekregen over de voorbereiding van een nieuw calamiteitenplan. Daarin worden punten genoemd waaraan in dat nieuwe calamiteitenplan aandacht besteed dient te worden. Volgens de woordvoerder is op dit moment het oude crisisplan van kracht en daaruit blijkt dat de overheid goed is voorbereid. ,,Nederland heeft een zeer veilig en robuust gasnetwerk.’
Verbaasd
GroenLinks, dat eind vorig jaar om een afschakelplan vroeg, is verbaasd dat het er al sinds begin dit jaar ligt, maar dat het niet met de Kamer is gedeeld. Kamerlid Tom van der Lee is geschrokken van de inhoud. ,,We zijn er niet klaar voor, doorzettingsmacht ontbreekt. Actie is urgent”, twittert Van der Lee.
NOS 24.08.2018 De gaswinning in Groningen moet komend jaar dalen naar maximaal 19,4 miljard kuub. Dat blijkt uit het gasbesluit voor komend jaar dat minister Wiebes heeft gepubliceerd. De daling is in lijn met het afbouwplan van het kabinet, meldt het ministerie van Economische Zaken.
Voorwaarde is wel dat er voldoende buitenlands aardgas kan worden omgezet naar gas dat in Nederland kan worden gebruikt. Mocht dat tegenvallen dan mag 1,5 miljard kuub extra worden gewonnen in Groningen.
Eerder adviseerde het Staatstoezicht op de Mijnen om de gaskraan zo snel mogelijk dicht te draaien naar 12 miljard kuub, Daarmee zou de kans op stevige aardbevingen kleiner worden.
Veiligheid
Het gasbesluit was nodig omdat de Raad van State een eerder besluit voor de komende vijf jaar had afgekeurd.
In een reactie op de uitspraak en na waarschuwingen van het Staatstoezicht op de Mijnen besloot het kabinet om in 2030 helemaal te stoppen met de gaswinning in Groningen.
Om dat mogelijk te maken moeten er nog allerlei maatregelen worden genomen die in wetten worden vastgelegd. Dat is ook de reden dat het gasbesluit dat vandaag is gepubliceerd alleen voor komend jaar geldt, en niet al voor de komende 5 jaar.
Meer winnen bij sommige putten
Uit een analyse van de NAM blijkt dat het onmogelijk is om te voldoen aan de beperking van de gasproductie, zonder bij sommige boorputten meer te winnen dan het Staatstoezicht op de Mijnen adviseert. Dat zal mogelijk merkbaar zijn in het zuidoostelijk en zuidwestelijk deel van het gebied, en ten oosten van de stad Groningen.
Wiebes zegt daarover in zijn besluit: ‘Ik ben mij ervan bewust, dat deze productieverdeling met terughoudendheid zal worden bekeken. Ik treed daarom voorafgaande aan het nemen van het definitieve besluit in overleg met de bestuurders uit de betrokken regio.”
Hij verwacht niet dat er in dat gebied extra gebouwen moeten worden versterkt, maar hij laat dat voor de zekerheid onderzoeken door TNO.
Minister Wiebes kiest ervoor om de putten bij Loppersum tijdelijk niet meer te gebruiken. En als er te weinig gas beschikbaar is, mag er toch meer gas uit de put bij het Eemskanaal ( Ten Boer) worden gewonnen, ondanks de beperking die de staatstoezichthouder daar adviseert.
Belanghebbenden kunnen tot 4 oktober reageren op het gasbesluit.
RO 24.08.2018 De gaswinning uit het Groningenveld moet komend jaar dalen naar maximaal 19,4 miljard Nm3. Dat blijkt uit het ontwerp-instemmingsbesluit voor het gasjaar 2018/2019 dat vanaf vandaag ter inzage ligt. De daling van de gaswinning is in lijn met het afbouwplan van het kabinet. In maart heeft het kabinet besloten de gaswinning op zo kort mogelijke termijn volledig te beëindigen.
Het ontwerp-instemmingsbesluit ligt ter inzage tot en met donderdag 4 oktober 2018. Iedereen kan reageren en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat organiseert inloopspreekuren in diverse gemeente- en provinciehuizen om vragen te beantwoorden. Het definitieve besluit wordt in november door het kabinet vastgesteld.
Op 15 november 2017 heeft de Raad van State (RvS) aangegeven dat er een nieuw instemmingsbesluit nodig was voor het Groningenveld. De RvS was van oordeel dat het risico voor de inwoners onvoldoende was betrokken bij het instemmingsbesluit, er te weinig rekening werd gehouden met de veiligheid en dat onvoldoende alternatieven werden aangedragen voor gaswinning. RvS bepaalde dat de minister voor 15 november 2018 een nieuw besluit moet nemen.
In maart besloot het kabinet om de gaswinning zo snel mogelijk helemaal te beëindigen. Het nieuwe ontwerp- instemmingsbesluit volgt dan ook het basispad voor de afbouw van de gaswinning.
Om een betrouwbare inschatting te kunnen maken over de hoeveelheid te winnen gas en de gevolgen voor de veiligheid, is voorafgaand aan dit instemmingsbesluit advies ingewonnen bij betrokken provincies, gemeenten, waterschappen, veiligheidsregio Groningen, het Staatstoezicht op de Mijnen, de Technische Commissie bodembeweging en de Mijnraad. Ook TNO, GTS en het COT (Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement) adviseerden over verschillende deelonderwerpen.
Alle documenten staan op www.bureau-energieprojecten.nl en zijn tevens vanaf vandaag tot en met donderdag 4 oktober 2018 in te zien bij de daarvoor aangewezen gemeente- en provinciehuizen in Delfzijl, Loppersum, Hoogezand, Groningen en Assen.
Gaswinning Groningenveld naar nul
Het kabinet neemt maatregelen om de gaswinning zo snel mogelijk geheel af te bouwen. Uiterlijk per oktober 2022, maar mogelijk al een jaar eerder, daalt de gaswinning naar verwachting tot onder het niveau van 12 miljard Nm3. Afhankelijk van het effect van de maatregelen wordt vanaf oktober 2022 een daling voorzien naar 7,5 miljard Nm3 en mogelijk fors minder. In de jaren daarna wordt de gaswinning helemaal afgebouwd tot nul. De inzet van Groningengas wordt het sluitstuk in de vraag naar laagcalorisch gas.
Daarvoor is een aanpassing van de Gaswet en Mijnbouwwet noodzakelijk. Totdat de wetten in werking treden, geldt de bestaande Mijnbouwwet als grondslag voor dit instemmingsbesluit. Nieuw is dat al bij dit instemmingsbesluit geldt dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) wordt opgedragen niet meer te winnen dan wat nodig is voor leveringszekerheid. Bij de afbouw van de gaswinning staat de veiligheid van Groningen voorop. In het ontwerp-instemmingsbesluit wordt ook de leveringszekerheid meegewogen.
De VVD erkent dat Kamerlid Han ten Broeke de reis naar een spreekbeurt op een bijeenkomst in Antwerpen ten onrechte niet heeft gemeld aan de Tweede Kamer. Kamerleden moeten bij het ‘reizenregister’ de vervoers- en verblijfskosten opgeven van reizen die door derden zijn betaald.
De buitenlandspecialist Han ten Broeke van de VVD reisde in september op kosten van de Vlaamse zakenman Erik Saelens naar Antwerpen, om daar te spreken op een bijeenkomst, bracht HP/De Tijd aan het licht. Voor die toespraak en het zelfgeschreven boekje dat hij daar uitdeelde, kreeg hij van Saelens bovendien een vergoeding. Over dat laatste hoefde hij volgens de VVD de Kamer niet in te lichten, omdat hij al eerder had gemeld dat hij wel eens voor Saelens werkt.
Dat blijkt uit onderzoek van HP/De Tijd. Ten Broeke erkent tegenover het tijdschrift dat hij een fout heeft gemaakt. Ook VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff geeft toe dat zijn partijgenoot niet goed heeft gehandeld.
Ten Broeke, de ervaren buitenlandwoordvoerder van de VVD, richtte in 2017 het adviesbureau Piscean Advice op en had in dat jaar één opdrachtgever: het Vlaamse bedrijf Merkthuis met de handelsnaam Brandhome.
Bedrijf
Het Kamerlid kreeg ook een vergoeding voor de toespraak en voor een boekje dat hij schreef en op de bijeenkomst in Antwerpen uitdeelde. Ten Broeke is sinds vorig jaar eigenaar van het bedrijf Piscean Advice BV. Dat geeft adviezen op het gebied van public relations.
Dijkhoff wijst erop dat het is toegestaan om werkzaamheden te verrichten naast het Kamerlidmaatschap en dat Ten Broeke bij de Kamer heeft gemeld dat hij dat doet.
Kamerlid Han ten Broeke (VVD), treedt per direct af. In een verklaring op zijn eigen internetpagina erkent hij in 2013 een kortstondige seksuele relatie te hebben gehad met een jonge medewerkster van de fractie.
“Als ik daar nu op terugkijk, had ik mijzelf dat nooit mogen toestaan. Het was niet oké, had niet mogen gebeuren en zal nooit meer gebeuren.”
De vrouw heeft hem daarna tegenover toenmalig fractievoorzitter Zijlstra beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Volgens Ten Broeke is er niets onoorbaars gebeurd, maar hij spreekt achteraf wel van een “ongelijkwaardige relatie“. “Niet in de zin van macht of gezag, maar wel gezien het feit dat ik Kamerlid was en zij een medewerkster van midden twintig.”
Telegraaf 05.09.2018
‘Kwetsend en verdrietig’
De betrokken vrouw, tegenwoordig medewerker van EenVandaag, zegt dat ze niet blij is met de berichten die nu verschijnen. In een verklaring noemt ze het “kwetsend en verdrietig” dat dit verhaal op deze manier in de publiciteit komt.
Ze zegt dat de versie die Ten Broeke vandaag geeft van de gebeurtenissen in 2013 haaks staat op haar lezing. Over de reden waarom ze destijds toch geen aangifte heeft gedaan wil ze niets zeggen. “Ik ben ervan overtuigd dat niemand daar iets mee opschiet. Ik beschouw de zaak, toen en nu, als afgedaan.”
In zijn verklaring schrijft Ten Broeke dat de kwestie is voorgelegd aan de integriteitscommissie van de VVD en dat hij destijds met de medewerkster heeft afgesproken dat ze de kwestie zouden laten rusten. Ze deed uiteindelijk geen aangifte. “De afspraak hield vijf jaar stand. Tot vandaag.”
HP/De Tijd publiceert een artikel over de relatie. Daarmee is volgens Ten Broeke een situatie ontstaan die hij niet kan beheersen. “Dat wil ik mijn familie, vrienden, mijzelf, maar zeker ook mijn fractiegenoten en partij niet aandoen.”
Zwijgovereenkomst
De vrouw meldde zich al in 2013 bij VVD-Kamerlid Matthijs Huizinga. In een vervolggesprek met fractievoorzitter Halbe Zijlstra in juni 2013 beschuldigde ze Ten Broeke van seksueel overschrijdend gedrag.
Zijlstra bevestigt tegen HP/De Tijd dat hij de vrouw destijds heeft geadviseerd om aangiftete doen. Ook kreeg zij op kosten van de VVD-fractie een advocaat. Volgens Zijlstra ontkende Ten Broeke de aantijgingen. Het ging volgens Ten Broeke om een relatie met wederzijdse instemming. Hij zei dat ze enkele nachten in elkaars huizen hadden doorgebracht. Ten Broeke schrijft nu dat hij destijds een ‘kortstondige en intieme relatie’ met de vrouw had, die niet in een directe gezagsverhouding onder hem stond.
Aangifte
Zijlstra zou daarop de medewerkster hebben ‘voorzien van een advocaat’ en ‘haar hebben aangeraden aangifte te doen’. Ten Broeke heeft de aantijging ‘met kracht weersproken’.
Uiteindelijk wilde de medewerkster alsnog geen aangifte doen, stelt Ten Broeke. ,,Dat leidde vier weken later tot een juridische overeenkomst waarin we ‘agree to disagree’ afspraken en overeenkwamen de kwestie te laten rusten en erover te zwijgen. En zo is het de afgelopen vijf jaar gegaan.’’
Telegraaf 31.08.2018
Ieder zijn eigen waarheid
“Soms kan een situatie ontstaan in het leven van mensen waarin zij tegenover elkaar komen te staan”, schrijft Ten Broeke nu. “Ieder met zijn eigen waarheid. Waarna zij besluiten elkaar die waarheid te gunnen, er een streep onder te zetten en door te gaan met hun levens.”
Volgens Ten Broeke was zoiets in een andere werkomgeving waarschijnlijk werkbaar geweest. “Maar niet in ons glazen huis, waar oordelen en veroordelingen op de loer liggen.”
13 jaar
Een zetel in de Tweede Kamer was al een droom voor Ten Broeke toen hij 13 jaar oud was. Omdat hij te jong was voor een lidmaatschap van de jongerenafdeling JOVD, werd hij maar meteen lid van de grote VVD.
Uiteindelijk bracht hem dat inderdaad in het parlement, als gewaardeerd woordvoerder Buitenlandse Zaken en Defensie. “Dit is de brief die ik niet hoopte te schrijven, en zeker niet om deze reden.”
Ten Broeke werd opgevolgd door Tobias van Gent, universitair docent geschiedenis en politieke wetenschappen. Hij is nu nog lid van Provinciale Staten van Zeeland voor de VVD.
Integriteitsregels
De Tweede Kamer onderzoekt op het ogenblik of de eigen integriteitsregels moeten worden aangepast en ook of de fractie een veilige werkplek is. Dat onderzoek gebeurt “in het licht van de aanbevelingen” van het anticorruptiebureau van de Raad van Europa.
Het bureau concludeerde eerder dit jaar dat het toezicht op en de handhaving van de regels in Nederland nu tekortschieten. Het verwees als illustratie naar het appartement van D66-leider Alexander Pechtold, dat hij niet aan het geschenkenregister had gemeld. Pechtold beschouwt het appartement als een privézaak.
Terugblik
De registers voor parlementariërs zijn omstreden nadat een Europese integriteitswaakhond Den Haag op de vingers tikte omdat Alexander Pechtold zijn Scheveningse penthouse niet had aangemeld. Ten Broeke heeft zijn reis nu alsnog in het register gezet, waarmee de kous voor vvd-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff af is.
Boze tongen rond de GeenStijl-redactie vermoeden echter kwade opzet: zou Kamerlid Wybren van Haga VVD wellicht achter deze smeuïge HP/De Tijd-onthulling zitten? Eerder lekte via Ton F. van Dijk al uit dat Van Haga van de VVD-fractie zijn zieke vrouw niet mocht ondersteunen tijdens een zware operatie.
Al snel werd gesuggereerd dat Van Haga zelf verantwoordelijk was voor dit nieuws, vandaar de nieuwe verdenking. Van Haga, zo gaat de redenering, zou rancuneus zijn jegens Ten Broeke die van de fractieleiding wél mag ondernemen, terwijl hij zelf zijn huisjesmelkfirma op afstand moest zetten. Het bleef in ieder geval nog lang onrustigop de burelen van de vvd-fractie.
VVD nummer 1
In de VVD moet integriteit een hoofdthema worden en de partij moet werken aan haar moreel kompas. Partijvoorzitter Christianne van der Wal zei dat zaterdag tijdens een VVD-congres in Arnhem. Van der Wal verklaarde te “balen” dat haar partij steeds de lijstjes met integriteitskwesties aanvoert.
De liberalen hadden de afgelopen jaren te kampen met vele affaires rond Haagse en lokale politici die in opspraak kwamen. Van der Wal vindt dat niet kunnen. “Wij moeten van onbesproken gedrag zijn”, zei ze. Ze riep de leden op hieraan bij te dragen.
‘Het straalt af op ons en op de politiek’
“Tuurlijk kun je bij ieder integriteitsschandaal gaan uitleggen dat het een incident is en dat er veel brave mensen zijn bij de VVD die er niks mee te maken hebben. Dat is ook zo, maar wij staan toch voor paal als een partijgenoot zich misdraagt. Ik ben natuurlijk niet verantwoordelijk voor de daden van een ander, maar het straalt wel op ons af, en op de politiek.”
“We kunnen niet duidelijk genoeg zijn dat als iemand lid is van een partij en denkt de grens over te kunnen gaan, we vinden dat dat niet goed is en dat dat niet hoort.”, aldus de VVD-fractievoorzitter.
Het begint een trieste traditie te worden op de jaarlijkse Vrij Nederland Politieke Integriteits Index (PII): de VVD had in 2017 met een totaal van elf weer de meeste affaires én de ernstigste. Het CDA kende afgelopen jaar zes integriteitskwesties, de PvdA vier.
De 216 politieke affaires die de afgelopen dertig jaar plaatsvonden in Nederland zijn als volgt over de partijen verdeeld:
Telegraaf 05.09.2018 Politiek commentator Wouter de Winther over een opmerkelijk moment tijdens het afscheid dinsdag van Han ten Broeke. De buitenlandspecialist van de VVD besloot vorige week te vertrekken.
Telegraaf 04.09.2018 Mooie woorden en bloemen voor Han ten Broeke bij zijn afscheid van de Tweede Kamer. De VVD’er trad af nadat vorige week zijn affaire met een fractiemedewerkster bekend was geworden.
Telegraaf 04.09.2018 De Tweede Kamer heeft dinsdag afscheid genomen van Han ten Broeke. De buitenlandspecialist van de VVD besloot vorige week te vertrekken, nadat bekend was geworden dat hij in het verleden een in zijn eigen woorden ,,ongelijkwaardige relatie” had met een jonge fractiemedewerkster. De vrouw in kwestie heeft aangegeven dat Ten Broekes omschrijving haaks staat op haar ervaringen, maar wil verder weinig over de kwestie kwijt.
Ten Broeke was aanwezig in de Kamer, zijn afscheidsbrief werd voorgelezen door Kamervoorzitter Khadija Arib. ,,Dit is de brief die ik niet hoopte te schrijven, en zeker niet om deze reden.” Hij vertrekt na twaalf jaar Kamerlidmaatschap met ,,pijn in het hart”.
,,En dat spijt me enorm. Want ik had er veel plezier in.” Over de reden voor zijn vertrek wil Ten Broeke weinig meer zeggen dan hij vorige week in een verklaring deed. ,,Het enige dat ik wil toevoegen is dat er soms situaties ontstaan in levens van mensen waarbij ze tegenover elkaar komen te staan, ieder met een eigen waarheid. Waarna ze besluiten elkaar die waarheid te gunnen, een streep eronder te zetten en door te gaan met hun leven.”
Volgens Ten Broeke was er met de fractiemedewerkster sprake van een ,,ongelijkwaardige relatie”. Zij zei tegen deze krant dat Ten Broekes verklaring ,,haaks’’ staat op haar eigen ervaringen, maar wil verder niet op de zaak ingaan. Toen de kwestie speelde sprak de fractiemedewerkster van ,,grensoverschrijdend seksueel gedrag”, zo berichtte maandblad HP/De Tijd vorige week.
Arib zei het ,,ontzettend jammer” te vinden dat Ten Broeke de Kamer verlaat. ,,Weer een afscheid van iemand die nog langer door had willen gaan. Maar in dit vak leef je in een glazen huis en is integriteit de hoogste norm waar alle Kamerleden aan moeten voldoen. En als die integriteit in twijfel wordt getrokken, raakt dat niet alleen jezelf, je omgeving en je partij maar ook de politiek als geheel.”
Arib prees Ten Broeke ook, om zijn kennis, diplomatie en de rol die hij speelde bij bemiddeling tussen Israël en de Palestijnen.
AD 04.09.2018 In de Tweede Kamer is vanmiddag afscheid genomen van VVD-Kamerlid Han ten Broeke, die opstapt vanwege het uitkomen van zijn ‘intieme en ongelijkwaardige relatie’ met een jongere fractiemedewerkster in 2013.
Dit is de brief waarvan ik hoopte die niet nu al – en zeker niet om deze reden – te moeten schrijven, aldus Han ten Broeke.
‘Dit is de brief waarvan ik hoopte die niet nu al – en zeker niet om deze reden – te moeten schrijven. Het is met pijn in het hart dat ik vandaag afscheid neem’, aldus Ten Broeke zijn afscheidsbrief, die werd voorgelezen door Kamervoorzitter Khadija Arib. Werkzaam zijn in het parlement was naar eigen zeggen een droom die hij al sinds zijn twaalfde jaar had.
Ten Broeke wilde niet veel meer kwijt over de ontstane situatie. ,,Het enige dat ik wil toevoegen is dat er soms situaties ontstaan in levens van mensen waarbij ze tegenover elkaar komen te staan, ieder met een eigen waarheid. Waarna ze besluiten elkaar die waarheid te gunnen, een streep eronder te zetten en door te gaan met hun leven.”
,,Ik heb me wel eens beter gevoeld”, zei Ten Broeke al voordat hij de plenaire zaal instapte. ,,Ik had graag willen blijven. Maar het zat er niet in.”
Ten Broeke stapte donderdag op, nadat bekend was geworden dat hij in 2013 een in zijn eigen woorden ‘intieme en ongelijkwaardige relatie’ had gehad met een destijds 25-jarige fractiemedewerkster.
De affaire is al die tijd stilgehouden, maar toen HP/De Tijd er vorige week een artikel over publiceerde, besloot Ten Broeke naar buiten te treden en op te stappen. Volgens de vrouw was er overigens geen sprake van een relatie, maar van ‘seksueel grensoverschrijdend gedrag’. Ze deed uiteindelijk echter geen aangifte.
Integriteit
In dit vak leef je in een glazen huis, en is integriteit de hoogste norm waar iedereen aan moet voldoen, aldus Kamervoorzitter Arib.
Arib richtte zelf ook nog wat woorden aan Ten Broeke. ,,Vandaag nemen we opnieuw afscheid van iemand die nog veel langer door had willen gaan. Van wie de ambities verder reikten. Maar in dit vak leef je in een glazen huis, en is integriteit de hoogste norm waar iedereen aan moet voldoen. Als die integriteit in twijfel wordt getrokken, dan raakt dat niet alleen jou zelf en je partij, maar ook de politiek als geheel.”
De Kamervoorzitter sloot haar speech af met een persoonlijk bedankje. ,,Ik weet dat je met pijn in je hart uit de Nederlandse politiek vertrekt. Ik ga je kennis, kunde en ervaring heel erg missen. Veel dank daarvoor en het ga je goed.”
Ten Broeke kreeg – onder applaus van de overige Kamerleden – bloemen en een stevige knuffel van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff. Direct daarna vertrok hij. Historicus Tobias van Gent uit Zeeland volgt Ten Broeke waarschijnlijk op.
NOS 04.09.2018 Han ten Broeke (VVD) heeft afscheid genomen als Tweede Kamerlid. Voorzitter Arib las zijn afscheidsbrief voor, terwijl Ten Broeke zelf voor de laatste keer in de Kamerbankjes zat. Dat is de gebruikelijke manier van afscheid nemen in het parlement.
In zijn brief refereerde Ten Broeke maar zijdelings aan de kwestie die hem de politieke kop kostte. Vorige week werd bekend dat een medewerkster van de fractie hem in 2013 had beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Ten Broeke zei daar vorige week over dat er sprake was van een kortdurende intieme relatie, die ongelijkwaardig en fout was, maar waarbij niets onoorbaars is gebeurd. De twee hadden besloten de zaak te laten rusten, maar vorige week kwam het toch naar buiten.
Ieder zijn eigen waarheid
“Soms kan een situatie ontstaan in het leven van mensen waarin zij tegenover elkaar komen te staan”, schrijft Ten Broeke nu. “Ieder met zijn eigen waarheid. Waarna zij besluiten elkaar die waarheid te gunnen, er een streep onder te zetten en door te gaan met hun levens.”
Volgens Ten Broeke was zoiets in een andere werkomgeving waarschijnlijk werkbaar geweest. “Maar niet in ons glazen huis, waar oordelen en veroordelingen op de loer liggen.”
13 jaar
Een zetel in de Tweede Kamer was al een droom voor Ten Broeke toen hij 13 jaar oud was. Omdat hij te jong was voor een lidmaatschap van de jongerenafdeling JOVD, werd hij maar meteen lid van de grote VVD.
Uiteindelijk bracht hem dat inderdaad in het parlement, als gewaardeerd woordvoerder Buitenlandse Zaken en Defensie. “Dit is de brief die ik niet hoopte te schrijven, en zeker niet om deze reden.”
Ten Broeke wordt morgen opgevolgd door Tobias van Gent, universitair docent geschiedenis en politieke wetenschappen. Hij is nu nog lid van Provinciale Staten van Zeeland voor de VVD.
NU 01.09.2018 De partijen in de Tweede Kamer laten uitzoeken of hun fractie wel een veilige werkplek is omtrent seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Een woordvoerder van de CDA-fractie vertelt in Trouw dat naar aanleiding van de discussie over #metoo de partij nog eens goed naar de eigen werkomgeving is gaan kijken. De fractie overweegt een extern bureau in te huren voor het onderzoek.
Ook VVD, D66, SP en GroenLinks zouden intern bezig zijn met een eigen onderzoek, of zullen daar binnenkort mee beginnen, meldt de krant.
Donderdag stapte er nog een prominent VVD-Kamerlid op vanwege een “ongelijkwaardige relatie” met een 25-jarige medewerkster van de fractie van de partij. Han ten Broeke was door de vrouw in 2013 al beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar volgens Ten Broeke ging het om een relatie met wederzijds goedvinden. Uiteindelijk deed geen van beiden aangifte.
Een woordvoerder van de VVD vertelt aan Trouw dat de partij een extern onderzoeksbureau gaat inschakelen. Het onderzoek zal niet alleen kijken naar seksueel grensoverschrijdend gedrag maar ook naar de werkdruk.
In februari stelde D66 een algemeen onderzoek op het Binnenhof voor. Onder andere de VVD en de PVV waren tegen, waardoor het uiteindelijk niet heeft plaatsgevonden.
Trouw 30.08.2018 De partij waar de afgelopen jaren regelmatig politici vanwege integriteitskwesties sneuvelden, heeft er een smet op het blazoen bij. VVD-Kamerlid Han ten Broeke stapte donderdag op vanwege een artikel in HP/De Tijd over een oude affaire tussen hem en een fractiemedewerkster.
De vrouw meldde zich in 2013 bij VVD-Kamerlid Matthijs Huizinga. In een vervolggesprek met fractievoorzitter Halbe Zijlstra in juni 2013 beschuldigde ze Ten Broeke van seksueel overschrijdend gedrag.
Zwijgovereenkomst
Zijlstra bevestigt tegen HP/De Tijd dat hij de vrouw destijds heeft geadviseerd om aangifte te doen. Ook kreeg zij op kosten van de VVD-fractie een advocaat. Volgens Zijlstra ontkende Ten Broeke de aantijgingen. Het ging volgens Ten Broeke om een relatie met wederzijdse instemming. Hij zei dat ze enkele nachten in elkaars huizen hadden doorgebracht. Ten Broeke schrijft nu dat hij destijds een ‘kortstondige en intieme relatie’ met de vrouw had, die niet in een directe gezagsverhouding onder hem stond.
Toch erkent het Kamerlid dat hij destijds niet correct heeft gehandeld. Terugkijkend noemt hij de affaire ‘niet oké’, omdat er toch sprake was van een ‘ongelijkwaardige relatie’. Ten Broeke was destijds 43 en zeven jaar Kamerlid, de medewerkster was 25.
Na de ontkenning drong Zijlstra er bij beide partijen op aan om aangifte te doen; in het geval van Ten Broeke wegens smaad, en in het geval van de medewerkster wegens seksueel overschrijdend gedrag. Maar vier weken later tekenden beide partijen, die inmiddels allebei een advocaat hadden, een zwijgovereenkomst. De anonieme medewerkster liet donderdag aan De Telegraaf weten dat zij het niet met Ten Broeke eens is, maar niet inhoudelijk wil reageren.
Vervolgens leek de zaak jarenlang opgelost. Een toevallig in 2013 opgerichte integriteitscommissie van de VVD deed nog onderzoek, maar hield de resultaten geheim. Wel kwam er in de gedragsregels voor VVD-Kamerleden een verbod op relaties op de werkvloer te staan.
Ten Broeke schrijft dat hij met deze uitkomst de afgelopen vijf jaar als Kamerlid kon blijven functioneren. Maar nu de kwestie op straat ligt, wil hij voorkomen dat zijn integriteit onderwerp van publieke discussie wordt. “Dat wil ik mijn familie, vrienden, mijzelf, maar zeker ook mijn fractiegenoten en partij, niet aandoen.”
Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff duidt het besluit van Ten Broeke om op te stappen dan ook als een privébeslissing. Hij zei gisteren dat hij dacht dat de zaak vijf jaar geleden ‘tot ieders tevredenheid’ was opgelost. Hij wilde ook niet ingaan op de vraag waarom Ten Broeke nu toch aftreedt. “Dat moet u hem vragen.”
Kandidaat voor een kabinetspost
Ten Broeke vervulde de afgelopen jaren belangrijke posities bij de VVD. In 2014 was hij campagneleider voor de Europese verkiezingen, en vorig jaar stond hij negende op de lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zijn naam ging ook herhaaldelijk rond voor een kabinetspost. Sinds zijn entree in de Kamer in 2006 hield hij zich namelijk bezig met defensie en buitenlandse zaken, en op beide terreinen gold hij als een buitengewoon deskundig en welbespraakt Kamerlid.
Desondanks kwam Ten Broeke uiteindelijk niet in een kabinet. Vorig jaar werd Zijlstra, die hoger in de partijhiërarchie stond, minister van buitenlandse zaken. Nadat die begin dit jaar vanwege een verzonnen ontmoeting met de Russische president Poetin moest aftreden, trok Ten Broeke zich direct terug als mogelijke opvolger. Hij kampte met gezondheidsproblemen, waardoor hij maandenlang nauwelijks kon werken.
Ondertussen doken er ook geruchten op die raakten aan de kwestie uit 2013. Voormalig VVD-Kamerlid Ybeltje Berckmoes schreef vorig jaar dat er ‘in het verleden ‘iets’ was voorgevallen’ waardoor Ten Broeke geen minister kon worden, maar dat zij de details niet kende. Later schreef De Telegraaf dat volgens anonieme VVD’ers de interesse van Ten Broeke voor het andere geslacht soms ‘heeft geschuurd tegen het onbetamelijke’.
Nu deze interne roddel alsnog op straat ligt, en tot het opstappen van een prominent fractielid leidt, straalt dat ook niet best af op een fractieleiding die jarenlang meende dat er geen vuiltje meer aan de lucht was.
NU 30.08.2018 VVD-Kamerlid Han ten Broeke stapt op vanwege een “ongelijkwaardige relatie” met een 25-jarige medewerkster van de fractie van de partij.
Dat laat hij donderdag weten in een verklaring. De relatie speelde in 2013, maar nu deze openbaar is geworden, besluit Ten Broeke de Tweede Kamer alsnog te verlaten. Dat doet hij na een publicatie van HP/De Tijd eerder op de dag.
“Dat was een ongelijkwaardige relatie”, stelt hij. “Niet in de zin van macht of gezag, maar wel gezien het feit dat ik Kamerlid was en zij een medewerkster van midden twintig.”
Volgens Ten Broeke is er niets “onoorbaars” voorgevallen, maar omdat integriteit geen onderwerp van discussie mag worden, besluit hij toch zijn Kamerlidmaatschap neer te leggen, schrijft Ten Broeke.
De medewerkster in kwestie weerspreekt de versie van de VVD’er. De uitleg van Ten Broeke staat haaks op haar lezing van wat er destijds gebeurd is, schrijft ze in een verklaring op de site van De Telegraaf. “Er heeft inderdaad een voorval plaatsgevonden in 2013, waarvan ik melding heb gemaakt bij mijn leidinggevende.”
De vrouw noemt het “kwetsend en verdrietig” dat dit verhaal nu zo in de publiciteit komt, zonder verder in details te treden.
VVD’er bereikte overeenkomst met medewerkster
Ten Broeke schrijft dat de voormalige VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra hem in het verleden op de hoogte heeft gesteld dat de medewerkster hem van seksueel grensoverschrijdend gedrag beschuldigde.
Zijlstra adviseerde de medewerkster om aangifte te doen en bood haar een advocaat aan. Omdat het volgens Ten Broeke om een relatie met wederzijds goedvinden ging, adviseerde Zijlstra ook aangifte te doen, in dit geval van smaad.
Uiteindelijk deed niemand aangifte. “Al snel bleek echter dat de medewerkster en ik deze kwestie het liefst achter ons wilden laten”, schrijft Ten Broeke. “Ik beschouw de zaak, toen en nu, als afgedaan”, luidt de verklaring van de medewerkster.
Het werd uiteindelijk ‘agree to disagree‘. Zowel Ten Broeke als de medewerkster gaat niet verder in op wat er precies afgesproken is.
Fractieleider Dijkhoff had Ten Broeke uit fractie gezet
Voor Zijlstra was deze overeenkomst volgens Ten Broeke “onbevredigend” en liet de integriteitscommissie van de VVD de zaak onderzoeken. Die commissie sprak met beide partijen en met de fractieleiding. De partij maakt de uitkomst van dat onderzoek vooralsnog niet openbaar. Feit is wel dat Ten Broeke als Kamerlid kon aanblijven.
Opvallend is dat huidige fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, die bij zijn aantreden over de zaak werd ingelicht, het heel anders aangepakt zou hebben. Hij laat donderdag weten dat Ten Broeke onder zijn leiding niet had kunnen aanblijven. “Kamerleden horen geen relaties te hebben met medewerkers. Dat is niet verenigbaar”, aldus Dijkhoff.
Integriteitskwesties blijven de VVD achtervolgen. Zo zou het Kamerlid Wybren van Haga zich nog te veel bemoeien met zijn vastgoedbedrijf, terwijl hij de werkzaamheden eigenlijk op afstand zou zetten. Ook overtrad hij de huurregels in Amsterdam.
Partijvoorzitter Christianne van der Wal maakt van integriteit een belangrijk punt. “Integriteit moet vanzelfsprekend zijn”, schreef ze vorig jaar november aan VVD’ers. “Ikzelf baal er iedere keer weer van als er een VVD’er in opspraak komt. Dat moet echt stoppen”, aldus Van der Wal.
Zij verving de opgestapte Henry Keizer. Hij legde zijn functie onder druk neer, omdat hij niet integer handelde bij een zeer omstreden zakendeal.
Ten Broeke werd genoemd als kandidaat voor ministerschap
De 49-jarige Ten Broeke was bij de VVD verantwoordelijk voor de buitenlandwoordvoering en zat sinds de verkiezingen van 2006 in de Kamer. Hij werd vorig jaar genoemd als kandidaat voor het ministerschap van Buitenlandse Zaken, maar schrijft dat Zijlstra, die de functie wel kreeg, voor hem in de rij stond.
Toen Zijlstra aftrad als minister, was Ten Broeke niet meer in beeld, omdat hij met gezondheidsproblemen kampte. Hij verliet de Kamer voor enkele maanden.
Vorige week kwam Ten Broeke ook in opspraak toen hij erkende ten onrechte pr-activiteiten niet te hebben gemeld aan de daarvoor bedoelde registers van de Tweede Kamer. Het gaat om een reis en betalingen voor een besloten bijeenkomst in september vorig jaar in Antwerpen.
NOS 30.08.2018 Kamerlid Han ten Broeke (VVD) treedt per direct af. In een verklaring op zijn eigen internetpagina erkent hij in 2013 een kortstondige seksuele relatie te hebben gehad met een jonge medewerkster van de fractie.
“Als ik daar nu op terugkijk, had ik mijzelf dat nooit mogen toestaan. Het was niet oké, had niet mogen gebeuren en zal nooit meer gebeuren.”
De vrouw heeft hem daarna tegenover toenmalig fractievoorzitter Zijlstra beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Volgens Ten Broeke is er niets onoorbaars gebeurd, maar hij spreekt achteraf wel van een “ongelijkwaardige relatie”. “Niet in de zin van macht of gezag, maar wel gezien het feit dat ik Kamerlid was en zij een medewerkster van midden twintig.”
‘Kwetsend en verdrietig’
De betrokken vrouw, tegenwoordig medewerker van EenVandaag, zegt dat ze niet blij is met de berichten die nu verschijnen. In een verklaring noemt ze het “kwetsend en verdrietig” dat dit verhaal op deze manier in de publiciteit komt.
Ze zegt dat de versie die Ten Broeke vandaag geeft van de gebeurtenissen in 2013 haaks staat op haar lezing. Over de reden waarom ze destijds toch geen aangifte heeft gedaan wil ze niets zeggen. “Ik ben ervan overtuigd dat niemand daar iets mee opschiet. Ik beschouw de zaak, toen en nu, als afgedaan.”
In zijn verklaring schrijft Ten Broeke dat de kwestie is voorgelegd aan de integriteitscommissie van de VVD en dat hij destijds met de medewerkster heeft afgesproken dat ze de kwestie zouden laten rusten. Ze deed uiteindelijk geen aangifte. “De afspraak hield vijf jaar stand. Tot vandaag.”
HP/De Tijd publiceert vandaag een artikel over de relatie. Daarmee is volgens Ten Broeke een situatie ontstaan die hij niet kan beheersen. “Dat wil ik mijn familie, vrienden, mijzelf, maar zeker ook mijn fractiegenoten en partij niet aandoen.”
Geruchten
Ten Broeke werd bij de afgelopen kabinetsformatie genoemd als bewindspersoon op Buitenlandse Zaken, maar toen waren er al geruchten dat hij voor zo’n functie niet in aanmerking kwam vanwege “een kwestie”.
De VVD’er ontkent ook vandaag dat dat een rol heeft gespeeld. Volgens hem was het duidelijk dat fractievoorzitter Zijlstra de gedoodverfde kandidaat was. Toen die als minister moest aftreden na zijn leugen over een ontmoeting met de Russische president Poetin, was Ten Broeke niet beschikbaar vanwege ziekte.
Han ten Broeke (Haaksbergen, 1969)
Kamerlid sinds 2006 voor de VVD
Woordvoerder Buitenlandse Zaken
Voorzitter Kamercommissie Defensie
Dijkhoff had het anders aangepakt
De huidige fractievoorzitter van de VVD, Klaas Dijkhoff, werd bij zijn aantreden op de hoogte gesteld van de kwestie. In een reactie zegt hij vandaag dat hij toen geen reden zag om in te grijpen. “De zaak was serieus opgepakt door de toenmalige fractieleiding. Het was een afgedane zaak. Het is dan niet mijn taak om het werk van mijn voorgangers te gaan uitpluizen.”
Toch had hij het zelf anders aangepakt. “Kamerleden horen geen relaties te hebben met medewerkers. Dat is niet verenigbaar.” Ten Broeke was er onder zijn leiding al vijf jaar geleden uit gevlogen als Kamerlid, bezweert Dijkhoff.
AD 30.08.2018 Tweede Kamerlid Han ten Broeke (49) stapt op als Kamerlid. Dat heeft hij laten weten in een verklaring. De reden is een ‘intieme en ongelijkwaardige relatie’ met een destijds 25-jarige medewerker van de fractie. ,,Dit had nooit mogen gebeuren.’’
De affaire is altijd stilgehouden, maar nu HP/De Tijd een artikel heeft gemaakt, besloot Ten Broeke naar buiten te treden en zijn Kamerlidmaatschap neer te leggen. Volgens de vrouw was er overigens geen sprake van een relatie, maar van ‘seksueel grensoverschrijdend gedrag’. Ze deed uiteindelijk echter geen aangifte.
In een eigen verklaring schrijft ze dat ‘de lezing’ dat de twee een relatie hadden ‘haaks staat’ op haar lezing. ,,Er heeft inderdaad een voorval plaatsgevonden,” schrijft ze.
Ongelijkwaardig
Het was niet oké, had niet mogen gebeuren en zal nooit meer gebeuren, aldus Han ten Broeke.
Ten Broeke en de vrouw kregen volgens hem in 2013 een ‘kortstondige en intieme relatie’. Het ging om een ‘jongere medewerkster van de fractie’ die inmiddels niet meer bij de partij werkt. De VVD’er erkent dat het om ‘een ongelijkwaardige relatie’ ging. ,,Niet in de zin van macht of gezag, maar wel gezien het feit dat ik Kamerlid was en zij een medewerkster van midden twintig.’’
Ten Broeke schrijft in een verklaring: ,,Als ik daar nu op terugkijk, had ik mijzelf dat nooit mogen toestaan. Het was niet oké, had niet mogen gebeuren en zal nooit meer gebeuren.’’
De VVD’er zegt dat hij toenmalig fractievoorzitter Halbe Zijlstra op de hoogte heeft gesteld. Ook ‘van het feit dat de medewerkster mij beschuldigde van seksueel grensoverschrijdend gedrag’.
Zijlstra zou daarop de medewerkster hebben ‘voorzien van een advocaat’ en ‘haar hebben aangeraden aangifte te doen’. Ten Broeke heeft de aantijging ‘met kracht weersproken’.
Uiteindelijk wilde de medewerkster ook geen aangifte doen, stelt Ten Broeke. ,,Dat leidde vier weken later tot een juridische overeenkomst waarin we ‘agree to disagree’ afspraken en overeenkwamen de kwestie te laten rusten en erover te zwijgen. En zo is het de afgelopen vijf jaar gegaan.’’
Zijlstra
Volgens Ten Broeke vond Zijlstra de ‘getroffen afspraak’ wel ‘onbevredigend’. De fractieleider zou daarop de kwestie hebben voorgelegd aan de integriteitscommissie. ,,De commissie heeft zowel met mij, de medewerkster, als ook de fractieleiding gesproken’’, schrijft Ten Broeke.
Het lijkt erop dat die commissie geen hard oordeel velde, want volgens Ten Broeke zou hij ‘met de gesloten overeenkomst’ door kunnen gaan als Kamerlid en kon hij ‘de afgelopen vijf jaar blijven functioneren’.
Volgens de vrouw maakte ze haar ‘leidinggevende’ melding van ‘een voorval’ in plaats van een relatie. ,,Na een intens proces van gesprekken tussen beide partijen, onze advocaten, gesprekken binnen de fractie en een onderzoek door de integriteitscommissie van de VVD, heb ik besloten om geen aangifte te doen. Over de reden daarvan kan en wens ik geen uitspraken te doen. Wel vind ik het kwetsend en verdrietig dat dit verhaal op deze wijze in de publiciteit komt. Vijf jaar geleden gold al: ‘we agree to disagree’. Daarom zou het buitengewoon onverstandig zijn om deze zaak nu alsnog over te doen in de media. Ik ben ervan overtuigd dat niemand daar iets mee opschiet. Ik beschouw de zaak, toen en nu, als afgedaan.”
Ministerschap
Nu is de kwestie openbaar geworden en is een situatie ontstaan die ik niet kan beheersen
Over Ten Broeke ging het gerucht op het Binnenhof dat hij vanwege een affaire nooit in aanmerking zou kunnen komen voor een ministerschap of baan als staatssecretaris. Hij ontkent met klem dat dit zo is. ,,Bij de formatie was het glashelder dat Halbe Zijlstra vóór mij in de rij stond’’, schrijft de VVD’er.
Toen Zijlstra aftrad, zou Ten Broeke zelf de boot hebben afgehouden. ,,Niemand hoefde daarover na te denken, ik kon simpelweg geen minister worden. Want nog voordat de kwestie rond Halbe speelde, zat ik al in een medisch traject waardoor ik een paar maanden uit de roulatie ben geweest. Inmiddels gaat het beter.’’
Toch kan Ten Broeke niet langer aanblijven als Kamerlid, stelt hij in zijn verklaring. ,,Nu is de kwestie openbaar geworden en is een situatie ontstaan die ik niet kan beheersen. Dat wil ik mijn familie, vrienden, mijzelf, maar zeker ook mijn fractiegenoten en partij, niet aandoen.”
Onbeheersbare gevolgen
Hij schrijft: ,,Ik heb de afgelopen dagen goed nagedacht over de onbeheersbare gevolgen van deze publicatie. In dit vak leef je in een glazen huis en mag je integriteit geen onderwerp van discussie worden. Daarom heb ik, hoewel ik mijzelf en anderen recht in de ogen kan aankijken, toch besloten mijn Kamerlidmaatschap neer te leggen. Ik neem deze beslissing met pijn in mijn hart, want ik heb mij de afgelopen jaren met volle overtuiging en enthousiasme ingezet.”
Dijkhoff
Huidig VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zegt het ‘besluit’ van Ten Broeke te ‘respecteren’. ,,Los van de fout die hij zelf ook onderkent, was Han een Kamerlid met veel gezag in de Kamer en in binnen- en buitenland. Voor velen in de fractie en de partij was hij een mentor en blijft hij een dierbare vriend.”
76 zetels
Het opstappen van Ten Broeke heeft waarschijnlijk geen gevolgen voor de stabiliteit van het kabinet. De coalitiepartijen hebben een kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer, 76 zetels, maar die komt niet in gevaar. Omdat Ten Broeke zijn zetel afstaat aan zijn partij, komt er een vervanger uit VVD-gelederen. Historicus Tobias van Gent uit Zeeland is de eerste die hiervoor in aanmerking komt.
HP/De Tijd stelt dat Halbe Zijlstra aan het tijdschrift heeft bevestigd dat ‘naar aanleiding van dit voorval’ de gedragsregels voor VVD-Kamerleden zijn aangepast. Sindsdien zou de regel gelden dat relaties op de werkvloer bij de VVD ‘niet zijn toegestaan’. Huidig fractieleider Dijkhoff zegt nu daarom ook dat als hij destijds fractievoorzitter was geweest ‘Ten Broeke niet had door had kunnen gaan’ als Kamerlid.
#Metoo
Opmerkelijk is overigens dat onlangs werd besloten geen onderzoek te laten doen naar #Metoo-affaires in de Tweede Kamer. Tweede Kamervoorzitter Arib wilde zo’n onderzoek, toen aan het licht kwam dat een medewerker van GroenLinks een stagiaire seksueel had geïntimideerd. De partijen in het parlement achtten het echter niet nodig, zo werd besloten in het bestuur van de Tweede Kamer. Zij vonden dat partijen fractiemedewerkers zelf hebben aangenomen en daarom kwesties zelf moeten oppakken.
GS 23.08.2018 Een opvallende onthulling van HP/De Tijd-scribent TON F. VAN DIJK vandaag: vvd-Kamerlid HAN TEN BROEKE heeft naast zijn werkzaamheden in het parlement plotseling een BV opgericht. Hij levert adviezen aan de Belg ERIC SAELENS en ontmoette daarvoor voor corruptie veroordeelde politicus CLAUDE GUÉANT in Antwerpen.
Vecht WYBREN VAN HAGA vete met vvd-fractie uit via TON F. VAN DIJK over rug HAN TEN BROEKE?
Deze reis meldde TEN BROEKE ten onrechte niet in het reizenregister van de Tweede Kamer. De registers voor parlementariërs zijn omstreden nadat een Europese integriteitswaakhond Den Haag op de vingers tikte omdat ALEXANDER PECHTOLD zijn Scheveningse penthouse niet had aangemeld. TEN BROEKE heeft zijn reis nu alsnog in het register gezet, waarmee de kous voor vvd-fractievoorzitter KLAAS DIJKHOFF af is.
Boze tongen rond de GeenStijl-redactie vermoeden echter kwade opzet: zou WYBREN VAN HAGA wellicht achter deze smeuïge HP/De Tijd-onthulling zitten? Eerder lekte via TON F. VAN DIJK al uit dat VAN HAGA van de vvd-fractie zijn zieke vrouw niet mocht ondersteunen tijdens een zware operatie.
Al snel werd gesuggereerd dat VAN HAGA zelf verantwoordelijk was voor dit nieuws, vandaar de nieuwe verdenking. VAN HAGA, zo gaat de redenering, zou rancuneus zijn jegens TEN BROEKE die van de fractieleiding wél mag ondernemen, terwijl hij zelf zijn huisjesmelkfirma op afstand moest zetten. Het bleef in ieder geval nog lang onrustigop de burelen van de vvd-fractie.
AD 23.08.2018 Tweede Kamerlid Han ten Broeke (VVD) heeft een reisje naar een optreden in Antwerpen waarvoor hij een vergoeding kreeg niet bij de Tweede Kamer gemeld. Ten Broeke en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff erkennen dat hij een ‘fout’ heeft gemaakt en dat wel had moeten opgeven.
De buitenlandspecialist van de VVD reisde in september op kosten van de Vlaamse zakenman Erik Saelens naar Antwerpen, om daar te spreken op een bijeenkomst, bracht HP/De Tijd aan het licht. Voor die toespraak en het zelfgeschreven boekje dat hij daar uitdeelde, kreeg hij van Saelens bovendien een vergoeding. Over dat laatste hoefde hij volgens de VVD de Kamer niet in te lichten, omdat hij al eerder had gemeld dat hij wel eens voor Saelens werkt.
De Tweede Kamer kijkt op het ogenblik of de integriteitsregels strenger moeten. Dat is onder meer ingegeven door de ophef over de Scheveningse flat die D66-leider Alexander Pechtold cadeau kreeg van een Canadese vriend. Pechtold meldde dat niet, omdat hij het een privézaak vond.
TPO 23.08.2018 Tweede Kamerlid Han ten Broeke (VVD) heeft een reisje naar en optreden in Antwerpen waarvoor hij een vergoeding kreeg, niet bij de Tweede Kamer gemeld. Ten Broeke en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff erkennen dat hij een ‘fout’ heeft gemaakt en dat wel had moeten opgeven.
De buitenlandspecialist van de VVD reisde in september op kosten van de Vlaamse zakenman Erik Saelens naar Antwerpen, om daar te spreken op een bijeenkomst, bracht HP/De Tijd aan het licht. Voor die toespraak en het zelfgeschreven boekje dat hij daar uitdeelde, kreeg hij van Saelens bovendien een vergoeding. Over dat laatste hoefde hij volgens de VVD de Kamer niet in te lichten, omdat hij al eerder had gemeld dat hij wel eens voor Saelens werkt.
De Tweede Kamer kijkt op het ogenblik of de integriteitsregels strenger moeten. Dat is onder meer ingegeven door de ophef over de Scheveningse flat die D66-leider Alexander Pechtold cadeau kreeg van een Canadese vriend. Pechtold meldde dat niet, omdat hij het een privézaak vond.
NU 23.08.2018 VVD-Kamerlid Han ten Broeke heeft ten onrechte pr-activiteiten niet gemeld aan de daarvoor bedoelde registers van de Tweede Kamer. Het gaat om een reis en betalingen voor een besloten bijeenkomst in september vorig jaar in Antwerpen.
Dat blijkt uit onderzoek van HP/De Tijd. Ten Broeke erkent tegenover het tijdschrift dat hij een fout heeft gemaakt. Ook VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff geeft toe dat zijn partijgenoot niet goed heeft gehandeld.
Ten Broeke, de ervaren buitenlandwoordvoerder van de VVD, richtte in 2017 het adviesbureau Piscean Advice op en had in dat jaar één opdrachtgever: het Vlaamse bedrijf Merkthuis met de handelsnaam Brandhome.
Volgens Ten Broeke adviseert hij met name de baas van Brandhome, Erik Saelens. De VVD’er en Saelens hebben in het verleden beiden bij KPN gewerkt.
Saelens werkte in België onder andere succesvol als campagneadviseur voor N-VA, de Vlaams-nationalistische partij die momenteel in de Belgische regering zit.
‘Hij had de reis in het register op moeten nemen’
Op uitnodiging van Saelens sprak Ten Broeke op 17 september vorig jaar op een besloten bijeenkomst in Antwerpen. Die reis is tegen de regels in niet terug te vinden in het reizenregister van de Tweede Kamer. Pas toen HP/De Tijd de VVD’er hiermee confronteerde, besloot hij de gegevens alsnog op de site te zetten.
“Hij had de reis in het register op moeten nemen”, zegt VVD-leider Dijkhoff daarover. “Dat heeft hij nu alsnog gedaan, maar dat had direct moeten gebeuren.”
Ook was Ten Broeke in eerste instantie onduidelijk over of hij is betaald voor die bijeenkomst waar hij als spreker in de hoedanigheid van een Nederlandse politicus voor werd uitgenodigd. “Voor de lezing zelf ben ik niet betaald”, schreef hij eerst in een reactie. Wel zegt hij een vergoeding te hebben ontvangen voor een boekje dat hij heeft geschreven en daar heeft uitgedeeld aan zijn toehoorders.
Later kwam Ten Broeke deels terug op die verklaring. Hij liet weten welke werkzaamheden hij heeft verricht zoals studie en voorbereidingen. “Voor dat totaal heb ik een vergoeding ontvangen. In die zin kan je stellen dat ik ben betaald voor deze bijeenkomst”, luidt vervolgens de schriftelijke verklaring aan HP/De Tijd.
Die specifieke betalingen zijn in het register van de Tweede Kamer dus niet terug te vinden. Wel staat in algemene zin te lezen dat de geschatte inkomsten onder het maximaal toegestane bedrag van 14.000 euro zijn gebleven.
Ten Broeke vraagt vergoeding voor partijboekje
Het is verder opvallend dat het boekje waar Ten Broeke het over heeft en waarvoor hij een vergoeding van Brandhome heeft ontvangen, is uitgegeven door de TeldersStichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD. De titel luidt: ’10 vuistregels voor een realistisch buitenlands beleid’ en gaat over het buitenlandbeleid van de partij.
“Voor het boekje is aan mij, als auteur en rechthebbende, een vergoeding betaald, aldus Ten Broeke. De TeldersStichting zegt verrast te zijn over het feit dat Ten Broeke betaald kreeg voor het boek. Zij hebben het boek namelijk uitgegeven en hebben ook de kosten ervoor betaald.
Nevenactiviteiten zijn voor Kamerleden toegestaan, mits die in de daarvoor bedoelde registers worden vermeld en aan de voorwaarden voldoen. Ten Broeke kreeg destijds toestemming van de fractieleiding voor zijn extra werkzaamheden.
Dijkhoff laat verder in zijn reactie aan HP/De Tijd weten de overige zaken van Ten Broeke niet af te keuren.
VVD‘er Ten Broeke verzuimde betaalde reis te melden NOS 23.08.2018 De VVD erkent dat Kamerlid Ten Broeke de reis naar een spreekbeurt op een bijeenkomst in Antwerpen ten onrechte niet heeft gemeld aan de Tweede Kamer. Kamerleden moeten bij het ‘reizenregister’ de vervoers- en verblijfskosten opgeven van reizen die door derden zijn betaald.
Het VVD-Kamerlid sprak vorig jaar september op een bijeenkomst van de Belgische zakenman Saelens. Die is nauw betrokken bij de Vlaams-nationalistische partij politieke N-VA.
Hotelkosten
Ten Broeke kreeg een vergoeding voor zijn hotelkosten en hij vindt achteraf dat hij dat had moeten opgeven bij de Tweede Kamer. Het Kamerlid heeft dat inmiddels gedaan.
Het Kamerlid kreeg ook een vergoeding voor de toespraak en voor een boekje dat hij schreef en op de bijeenkomst in Antwerpen uitdeelde. Ten Broeke is sinds vorig jaar eigenaar van het bedrijf Piscean Advice BV. Dat geeft adviezen op het gebied van public relations.
Dijkhoff wijst erop dat het is toegestaan om werkzaamheden te verrichten naast het Kamerlidmaatschap en dat Ten Broeke bij de Kamer heeft gemeld dat hij dat doet.
Integriteitsregels
De Tweede Kamer onderzoekt op het ogenblik of de eigen integriteitsregels moeten worden aangepast. Dat onderzoek gebeurt “in het licht van de aanbevelingen” van het anticorruptiebureau van de Raad van Europa.
Het bureau concludeerde eerder dit jaar dat het toezicht op en de handhaving van de regels in Nederland nu tekortschieten. Het verwees als illustratie naar het appartement van D66-leider Pechtold, dat hij niet aan het geschenkenregister had gemeld. Pechtold beschouwt het appartement als een privézaak.
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Na acht wekenzomerreces begon de Tweede Kamer deze week aan het nieuwe politieke seizoen. Dit zijn de belangrijkstedossiers voor Rutte III.
Begroting voor 2019
Minister Wopke Hoekstra (CDA) van Financiën presenteert over twee weken de eerste begroting van Rutte III. Naar verluidt gaan alle inkomensgroepen erop vooruit, vooral door de inkomstenbelasting die omlaaggaat. Daarnaast gaat er extra geld naar Defensie, Onderwijs en Zorg.
De laatste kostenpost blijft veruit de grootste: De Telegraaf meldde maandag dat er deze kabinetsperiode zelfs meer geld extra naartoe gaat – dus bovenop wat er al wordt uitgegeven – dan naar de hele begroting van het ministerie van Defensie.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
AD 14.09.2018
Startpunt
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
De verontwaardiging over afschaffing – die ruim een half miljard duurder uitvalt dan gedacht – is begrijpelijk, maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en de coalitiepartijen vol. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
Telegraaf 04.09.2018
Telegraaf 04.09.2018
Telegraaf 03.08.2018
Nieuwe voorman MKB-Nederland trekt meteen van leer tegen afschaffing dividendtaks
Maandag 03.09.2018 koos belangenclub MKB-Nederland ondernemer Jacco Vonhof tot nieuwe voorzitter. Die gaf tegen De Telegraaf onmiddellijk aan dat middelgrote en kleine bedrijven niets op hebben met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting door het kabinet-Rutte 3. Dit terwijl zusterorganisatie VNO-NCW, die opkomt voor de belangen van het grootbedrijf, juist vóór is.
Vonhof pleit ervoor om de dividendbelasting niet af te schaffen, maar in plaats daarvan de loonkosten voor bedrijven en werknemers fors te verlagen. Daar profiteren zowel ondernemers als werkenden van, via lagere loonkosten en een hoger nettoloon.
Publieke sector
Jesse Klaver GL legt aan de vooravond van Prinsjesdag een harde eis neer bij het kabinet: investeer volgend jaar 2 miljard om de crisis in de publieke sector te bestrijden. Volgens hem is het geld nodig om ‘de crisis in de publieke sector’ op te lossen, die is ontstaan na jaren van bezuinigingen. Dat zei Klaver zondagmiddag in de Afas Live in Amsterdam.
Klaver zet met deze eis de politieke verhoudingen met het kabinet op scherp. Deze 2 miljard wordt het politieke strijdpunt in aanloop naar Prinsjesdag, de Eerste Kamerverkiezingen en het vaststellen van de voorjaarsnota, voorspelt Klaver.
Kabinet wil hogere rente voor studieschuld om €226 miljoen op te halen
Het plan stond al in het Regeerakkoord en moet het rijk 226 miljoen euro opleveren en is bedoeld om het leenstelsel betaalbaar te houden.. Studentenvakbond LSVb noemt het ‘onacceptabel en rekent voor dat bij een gemiddelde studieschuld van 21.000 euro, het maandbedrag aan aflossing en rente stijgt van 70 naar 82 euro.
De zorgpremie wordt volgend jaar gemiddeld ruim een tientje per maand duurder. Die schatting van het kabinet wordt met Prinsjesdag bekendgemaakt, melden Haagse bronnen tegen persbureau ANP. Mensen met een kleine beurs gaan er niet op achteruit, omdat de zorgtoeslag ook stijgt. Het eigen risico blijft 385 euro.
Btw-verhoging
Alle plannen en lastenverlagingen moeten natuurlijk ergens van worden betaald en dat komt deels uit de verhoging van de btw. Het lage btw-tarief wordt 1 januari 2019 verhoogd van 6 naar 9 procent en dat gaat Nederlandse huishoudens volgend jaar gemiddeld zo’n 300 euro kosten, berekenden economen van ING vorige maand. Kortom: dat gaat de consument merken als hij in de supermarkt de aardappelen in het mandje legt. Of bijvoorbeeld een boek of theaterkaartjes koopt.
Aan minister Hoekstra de lastige taak deze plannen door de Tweede Kamer te loodsen.
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (VVD) moet voor het eind van het jaar met concrete maatregelen komen om de gestelde klimaatdoelen te halen. Hiervoor moet hij de resultaten van de vijf ‘klimaattafels’ beoordelen en bespreken met de Kamer, inclusief een doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau (effecten op lastenverdeling).
De voorstellen gaan ongetwijfeld grote invloed hebben op de portemonnee en het leven van alle Nederlanders. Zo moeten huishoudens van het aardgas af en gaat de belasting op vliegen omhoog.
Wetsvoorstellen die nog in de pijplijn zitten:
Het Belastingplan 2019: een pakket fiscale maatregelen met grote gevolgen. Het lage btw-tarief gaat van 6 naar 9 procent. Er komt een ‘sociale vlaktaks’ met twee tarieven inkomstenbelasting: 36 procent voor het inkomen tot zo’n 70.000 euro en 49 procent daarboven. De algemene heffingskorting en de arbeidskorting stijgen; vooral lagere en middeninkomens profiteren daarvan. Ook daalt de winstbelasting voor bedrijven. Het plan bevat ook het schrappen van de dividendbelasting, al bestaat de kans dat het kabinet dit omstreden voorstel schielijk intrekt.
Van de nieuwe Inburgeringswet zijn de contouren bekend, maar de tekst moet nog komen.
Wet op een minimumprijs voor CO2 bij energieopwekking. Vanwege het milieu en het klimaat moeten de kosten van stroomproductie omhoog. Voor de consument gaat de belasting op gas fors omhoog en die op stroom juist omlaag.
Verbod op het gebruik van steenkool voor energieopwekking. Hierbij geldt een overgangstermijn voor de energiecentrales.
Belasting op vliegtickets. Per jaar wil de fiscus 200 miljoen euro binnenhalen.
Oprichting van een Instituut Mijnbouwschade Groningen, dat objectief moet vaststellen welk bedrag aan vergoeding de bewoners van het bevingsgebied krijgen.
Uitbreiding slachtofferrechten in het strafproces, opdat het voor slachtoffers van verkeersongelukken en misdrijven minder lastig wordt schade te claimen bij verzekeraars en daders.
Verhoging van de kinderbijslag.
Premiedifferentiatie vast-flex. De werkloosheidspremie werd altijd per bedrijfstak vastgesteld. Straks geldt een premie voor alle sectoren, maar wordt verschil gemaakt tussen vaste en flexibele medewerkers.
Afschaffing dividendbelasting gaat door, maar bedrijven betalen ervoor
De coalitie bereikte een akkoord over de begroting van 2019 en de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland. Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing ervan.
Mark Rutte houdt z’n poot stijf: in het begrotingsakkoord voor 2019 blijft de omstreden afschaffing van de dividendbelasting overeind, zo meldt onder meer de NOS. Maar de geschatte extra kosten van ongeveer een half miljard euro per jaar worden naar verluidt door het bedrijfsleven zelf opgehoest. Dit gebeurt onder meer door de vennootschapsbelasting minder te verlagen dan eerder gepland. Het tarief zou nu zakken naar 22 procent in plaats van 21 procent.
Rutte krijgt indirect steuntje in de rug van Unilever-baas Paul Polman
Unilever is belangrijk voor de Nederlandse economie, zei topman Polman donderdag in Wageningen. Het bedrijf pompt jaarlijks zo’n 1 miljard euro in de economie, en daar profiteren ook heel veel kleinere bedrijven van. Polman noemde de afschaffing van de dividendbelasting ook een goede zaak, omdat multinationals bij hun vestigingsbeleid volgens hem wel degelijk kijken naar dit soort fiscale randvoorwaarden.
De coalitie besprak vanaf maandag 20.08.2018 de begroting voor komend jaar, met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting als een van de meest opvallende maatregelen. Volgens regeringspartijen VVD, CDA en D66 gaan burgers, van wie het merendeel tegen het schrappen van de taks is, niet opdraaien voor de kosten. De rekening zou bij aandeelhouders van bedrijven moeten komen te liggen.
AD 22.08.2018
Nadat de afgelopen week bleek dat het afschaffen van de dividendbelasting – die in geen enkel verkiezingsprogramma was opgenomen – aanzienlijk meer kost dan in eerste instantie werd verwacht, reageerden linkse oppositiepartijen als SP en GroenLinks verontwaardigd. Toen het kabinet in oktober aantrad, werd verwacht dat de overheid ongeveer 1,4 miljard euro zou mislopen door de maatregel. Maar vanwege de economische groei en toegenomen winsten door bedrijven, zouden de kosten uitkomen op 2 miljard of nog meer. Dat meldde het AD donderdag op basis van bronnen in Den Haag.
Telegraaf 20.08.2018
‘Kabinet: niet burgers, maar aandeelhouders bedrijven krijgen rekening’
Maandag meldt De Telegraaf dat het kabinet de rekening van de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. De aandeelhouders zelf moeten betalen, zeggen anonieme bewindspersonen tegen de ochtendkrant.
AD 22.08.2018
De VVD, pleitbezorger van het schrappen van de dividendbelasting, erkent dat het aankondigen van de maatregel ‘dramatisch’ is geweest. Zo kwamen premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken Eric Wiebes (beiden VVD) in april onder vuur te liggen toen ze in een ellenlang debat het bestaan van memo’s over de afschaffing – de premier ontkende eerder nog dat die er waren – moesten verdedigen. Ondanks een motie van afkeuring overleefde het kabinet het debat.
Telegraaf 20.08.2018
Rutte ontweek vrijdag al vragen over dividendbelasting
Maar toch blijft het kabinet, en dan vooral de VVD en D66-minister Menno Snel (Financiën), achter het voornemen staan omdat het goed zou zijn voor het vestigingsklimaat van grote bedrijven. Als er geen dividendbelasting is voor buitenlandse aandeelhouders, zouden bedrijven sneller naar Nederland komen. Vrijdag, tijdens Rutte’s eerste persconferentie sinds het zomerreces, wilde de premier niet antwoorden op vragen over de toegenomen kosten van de afschaffing: ‘Ik vind het netjes dat we op Prinsjesdag (dinsdag 18 september 2018, red.) met het hele beeld komen.’
Telegraaf 23.08.2018
Peiling
Hoewel afgelopen weekeinde uit een peiling van Maurice de Hond bleek dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeert De Telegraaf een (opnieuw anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken, terwijl de maatregel de internationale concurrentiepositie van Nederland juist ten goede zou komen.
Nog maar 16% voor afschaffing dividendbelasting. VVD kiezers gedaald van 58% in november jl naar 35% nu. CDA en D66 lijden de grootste electorale schade over dit onderwerp. http://bit.ly/2N0J6yK 09:45 – 19 aug. 2018
Dijkhoff: kritiek op afschaffing bedoeld om Rutte te beschadigen
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Telegraaf 21.08.2018
Koopkracht
In 2019 moet iedereen daadwerkelijk in de portemonnee voelen dat het beter gaat met Nederland. Dat zei premier Mark Rutte na afloop van het kabinetsoverleg in het Catshuis in Den Haag. Daar wordt de komende dagen de begroting voor volgend jaar besproken.
Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostatging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.
CPBraming: de Nederlandse economie ontwikkelt zich gunstig, dit jaar een groei van 2,8% en volgend jaar 2,5%. Verhoging lage BTW tarief duwt inflatie in 2019 omhoog naar 2,4%. Meer informatie: http://bit.ly/2MPOjJo 7:01 AM – Aug 16, 2018
cMEV raming: de economie groeit in 2018 en 2019 door in een bovengemiddeld tempo. De werkloosheid daalt in 2019 verder naar een historisch laag niveau van 3,5%, de overheidsschuld daalt naar 49%. Meer informatie: http://bit.ly/2MtFS9U 7:02 AM – Aug 16, 2018
CPB koopkrachtraming: bijna alle huishoudens kennen in 2019 een positieve koopkrachtontwikkeling, met uitschieters tot boven de 4%. De presentatie van de koopkrachtontwikkeling is gewijzigd; de spreiding van koopkrachteffecten krijgt meer aandacht http://bit.ly/2MNknxG 7:03 AM – Aug 16, 2018
Premier Mark Rutte lijkt vrede te hebben met de koopkrachtplaatjeszoals die er nu liggen. Wel kijkt hij nog naar “finetuning” van de cijfers, maar concrete stappen worden pas op Prinsjesdagbekendgemaakt.
Reactie economen
De koopkracht van werkende Nederlanders valt mogelijk minder hoog uit dan het kabinet verwacht. Daarvoor waarschuwen Economen van de Rabobank in een vandaag verschenen rapport. Als er niet wordt ingegrepen, hoeven Nederlanders ‘niet op fraaie koopkrachtplaatjes te rekenen’ bij Prinsjesdag.
Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III, aldus Economen Rabobank.
De Nederlandse economie groeide het afgelopen jaar met 2,9 procent, maar de lonen slechts met 1,4 procent. Daarmee weten de cao-lonen maar net boven de inflatie van 1,3 procent te blijven. Dat is opmerkelijk, aangezien er meer werk is en de werkloosheid daalt. Problemen met het vinden van personeel zou de salarissen juist een flinke zet omhoog moeten geven.
‘Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III: zonder loongroei is het nog maar de vraag hoe gunstig de koopkrachtplaatjes zullen zijn die het ‘de gewone, normale Nederlander’ met Prinsjesdag voorschotelt’, aldus het economisch bureau van de bank in het rapport, dat zich naar eigen zeggen daarom genoodzaakt voelt de discussie over de loonstijging aan te gaan.
AD 28.08.2018
Meer doen
Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, aldus Economen Rabobank.
Het kabinet zou dan ook maatregelen moeten treffen om de nettolonen te laten stijgen, stellen de economen. Een verlaging van de belasting op arbeid zou daarbij voor de hand liggen, omdat het daarmee voor werkgevers goedkoper wordt om loonsverhogingen door te voeren. Werknemers houden daarnaast per extra euro meer over.
‘Opvallend genoeg heeft het kabinet juist die route grotendeels voor zichzelf versperd’, schrijven de economen, die onafhankelijk van de bankbelangen opereren. Van de lastenverlichting van zes miljard euro door de vereenvoudiging van het belastingstelsel, blijft volgens de Rabobank na 2021 structureel slechts 600 miljoen euro over. ‘Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt dus een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.’
Die stap verder kan bestaan uit het inzetten op vaste banen, menen de economen. Werknemers met een vast contract hebben een sterkere onderhandelingspositie. Ze kunnen daardoor makkelijker loonsverhogingen afdwingen. Nu kiezen ondernemers nog vaak voor zzp’ers, omdat die bij een gelijk nettosalaris vaak goedkoper zijn.
Verbeteren
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Startpunt
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Het kabinet zet voor 2019 in op onder meer lastenverlichting en extra investeringen in Defensie, de ouderenzorg en infrastructuur. ,,Er ligt de komende periode ook een belangrijke taak op het terrein van de energietransitie – het terugdringen van de opwarming van de aarde”, aldus Rutte.
AD 22.08.2018
Het overleg vandaag was informeel van aard. Vanaf morgen behandelen de bewindslieden de begroting voor volgend jaar. Die moet tijdens Prinsjesdag, de derde dinsdag van september, worden gepresenteerd.
Ondertussen maken de banken zich ook zorgen: ze vrezen te moeten opdraaien voor het kabinetsbesluit over de dividendbelasting, schrijft hetFinancieele Dagblad (FD) maandag. Dit omdat banken vanaf 2019 belasting moeten betalen over zogeheten converteerbare obligaties, die tot nu toe aftrekbaar was. Dit kost ze jaarlijks 150 miljoen euro, waarvoor de banken vermoedelijk geen compensatie krijgen.
AD 01.09.2018
Oppositie was woedend over ‘geheime’ deal Belastingdienst en Shell
Eind juni was de oppositie ook al verontwaardigd over een oude deal tussen de Belastingdienst en Shell, dat via een speciale constructie via het Britse kanaaleiland Jersey de dividendbelasting voor zijn aandeelhouders had ontweken. Door de afspraak met het olie- en gasbedrijf zou de Nederlandse staat miljarden euro’s aan belasting hebben misgelopen, onthulde Trouw.
Later die week zei Rutte dat hij, in tegenstelling tot wat hij eerder die week had beweerd, toch op de hoogte was van de deal. Onder anderen partijleiders Lodewijk Asscher (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP) hekelden de premier. Laatstgenoemde sprak van een ‘stinkende deal’ en een ‘gênante vertoning’.
Telegraaf 08.09.2018
Telegraaf 08.09.2018
Telegraaf 08.09.2018
Bedrijfsleven is verdeeld over afschaffen dividendtaks
Mark Rutte heeft een probleem: hij krijgt nauwelijks steun uit het Nederlandse bedrijfsleven voor de afschaffing van de dividendbelasting. Uit een rondgang van het FD blijkt dat chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak geen rekening houden met de maatregel bij hun plannen. Philips staat er neutraal in.
Shell, Unilever en AkzoNobel steunen de maatregel, maar dat is volgens de krant logisch: zij hebben jarenlang gelobbyd voor de afschaffing.
Telegraaf 29.08.2018
Bezuinigingen NPO
Drie regeringspartijen willen de Bezuinigingen op NPO mogelijk eenmalig ‘verzacht’ op de publieke omroep voor het komende jaar verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken.
Daarmee zou de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) voor 2019 de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Betrokkenen benadrukken dat een definitief besluit nog niet is genomen. Het is een onderdeel van de begrotingsonderhandelingen die nu worden gevoerd. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO minder hoeft te snijden dan zij gisteren aankondigde.
Eerder al wilde CDA, CU en D66 de bezuinigingen voor de publieke omroep eenmalig verzachten. Bronnen melden aan de NOS dat de drie coalitiepartijen daarvoor eenmalig rond 30 miljoen euro willen uittrekken. Daarmee zou ongeveer de helft van het tekort bij de publieke omroep worden gecompenseerd.
Als de politiek niets doet, moet de NPO volgend jaar door tegenvallende reclame-inkomsten 62 miljoen euro bezuinigen. Vandaag maakte de NPO bekend hoe ze dat wil opvangen.
Telegraaf 13.09.2018 Neêrlands favoriete volksvermaak, na praten over het weer, is koopkrachtplaatjes kijken. We staren ons blind op de puntenwolken van het Centraal Planbureau, we hopen dat het kabinet maatregelen neemt om onze koopkracht te repareren, en politici slaan elkaar om de oren met tienden van procenten erbij of eraf. In het jaar dat Jan Modaal, stamvader van de koopkracht, zijn vijftigste verjaardag viert, rijst de vraag: is al die aandacht wel terecht?
Prinsjesdag? Koopkrachtdag! Tussen alle hoedjes en koetsen door heeft de gemiddelde Nederlander komende dinsdag maar één vraag: wat zit er voor mij in het koffertje van minister Wopke Hoekstra van Financiën?
De plannen van het kabinet – zaken als een hogere btw, een vereenvoudiging van de inkomstenbelasting, een lager eigenwoningforfait – hebben stuk voor stuk invloed op wat we te besteden hebben. De afgelopen weken is het Centraal Planbureau druk bezig geweest met berekenen hoe groot die invloed precies is, en hoe de gevolgen van losse maatregelen op elkaar ingrijpen.
Het resultaat van die berekeningen, vermengd met nog wat getallen waar het kabinet geen invloed op heeft – prijsstijging, zorgpremie – levert de koopkrachtontwikkeling voor 2019 op. Veren om mee te pronken voor het kabinet, of een stok om mee te slaan voor de oppositie – en niet zelden allebei. Een typisch Hollands vermaak, bovendien. De meeste regeringen worden afgerekend op het aantal banen dat ze creëren, of op economische groei of lage werkloosheid. „Maar hier zijn we toevallig ooit met koopkracht begonnen, en dat sloeg aan”, zegt Jasja Bos van financieel voorlichtingsbureau Nibud.
Jan Modaal
Dat ’ooit’ is dit jaar precies vijftig jaar geleden. Op 22 november 1968 werd Jan Modaal geboren, in Den Haag, op het kantoor van de Sociaal-Economische Raad, het overlegorgaan van werkgevers en werknemers. Modaal is een bijzondere man: bij zijn geboorte had hij al direct twee kinderen (6 en 11 jaar), een echtgenote die fulltime voor die kinderen zorgde, en een inkomen net onder de ziekenfondsgrens. Het gezin woonde in een huurhuis. Zoals de familie Modaal waren er, anno 1968, heel veel gezinnen in Nederland. En de SER had uitgerekend hoeveel deze groep ’modalen’ in de jaren tot 1971, onder de katholieke premier Piet de Jong, te besteden zou hebben.
Het eerste koopkrachtplaatje, met opnieuw het gezin Modaal als ijkpunt, dateert van een klein halfjaar later, van maart 1969. Auteur: het Centraal Planbureau, ook toen al. Het kabinet-De Jong is bezig de verzorgingsstaat op te bouwen, en moet daarvoor flink wat belasting inhouden op het loon van werkenden.
Het CPB moet ervoor waken dat Jan Modaal niet ’aan zijn taks komt’: de belastingdruk moet niet zo hoog worden, dat gezinnen geen geld meer overhouden om uit te geven, met alle economische rampspoed van dien. De koopkracht van Jan Modaal moet op peil blijven, en liefst verbeteren.
Fictieve levens
Inmiddels komt het CBP met de koopkrachtvooruitzichten van vele Jannen Modaal: eentje met een hoog inkomen, eentje zonder kinderen, een gepensioneerde Jan Modaal… Het Nibud voorspelt op Prinsjesdag zelfs voor honderd Jannen Modaal wat hun koopkracht het komende jaar gaat doen.
En zo lijken we te zijn vergeten dat het om fictieve Jannen gaat, met fictieve levens. Levens waarin nooit iets veranderd – er komen geen kinderen bij, Modaal raakt zijn baan niet kwijt, maakt ook geen promotie, en hij gaat ook niet in een ander huis wonen. Bovendien doen de inflatie, de lonen en de zorgpremie precies wat het CPB voorspelt.
Gezinnen die aan ál die criteria voldoen, bestaan niet, zegt zélfs CPB-directeur Laura van Geest. „De koopkrachtplaatjes die wij schetsen zijn een stilleven”, mijmerde ze in maart van dit jaar. „Ze bieden beleidsmakers inzicht op hoofdlijnen, maar zijn minder geschikt voor de vertaling naar de privé-portemonnee.” De koopkracht van een los gezin kan veel hoger of lager uitvallen dat wat het CPB ons dinsdag voorspiegelt, en als de lonen of prijzen iets anders doen dan verwacht, kantelt het beeld voor hele groepen tegelijk.
Verdelen
Niet dat politici zich daar iets van aantrekken. Henk Krol, de onvermoeibare leider van 50Plus, laat geen gelegenheid onbenut om te benadrukken dat zijn achterban bij het verdelen van de koopkracht wordt overgeslagen. En hij is niet de enige: christelijke politici strijden voor de koopkracht van gezinnen met maar één inkomen, D66 traditiegetrouw voor die van alleenstaanden. Wat meer naar links zal niemand verbaasd zijn als Asscher (PvdA) en Marijnissen (SP) zich de komende week druk maken over de koopkracht van lagere inkomens.
En zelfs ministers vergalopperen zich aan de vooruitzichten. Lees wat Ad Melkert, minister van Sociale Zaken in het eerste paarse kabinet, toenmalig koningin Beatrix in de mond legde bij de Troonrede van 1997. „Mede door een aanzienlijke lastenverlichting gaan vrijwel alle groepen van de bevolking er in koopkracht op vooruit.” Toen die woorden in 1998 totaal niet bleken te kloppen, onder meer door te veel optimisme rond de pensioenen, brak in de Tweede Kamer een koopkrachtoproer uit. PvdA, VVD en D66 moesten in allerijl reparaties uitvoeren.
Of kijk naar ’Marx Rutte’, de premier die bijna de controle over zijn eigen partij verloor toen VVD’ers zagen wat een meer inkomensafhankelijke zorgpremie met hun koopkracht deed. Het deerde niet dat het om ’stillevens’ van het CPB ging, de liberale beer was los en PvdA-leider Samsom moest Rutte komen redden.
Fenomeen
En zo zitten we dus opgescheept met een fenomeen dat ’per ongeluk’ een succes is geworden. De voorspellingen van het CPB worden steeds gedetailleerder, maar dat lost de grote onzekerheden bij de berekeningen niet op. En onthoud, zegt Van Geest: „Losse gebeurtenissen, zoals trouwen en kinderen krijgen, zijn veel bepalender voor de beurs van Jan Modaal dan de uitkomsten van onze koopkrachtplaatjes.”
Hoe dat allemaal uitvalt weten we pas twee jaar ná Prinsjesdag. De koopkrachtcijfers over 2017 die het Centraal Bureau voor de Statistiek deze week naar buiten bracht, zijn voor dat jaar de eerste die geen stilleven meer zijn. Maar ja, dan is het te laat om de koopkracht te repareren.
„Mensen kijken nou eenmaal naar de koopkrachtplaatjes, omdat ze een concreet beeld geven van de korte termijn”, zegt Nibud-econoom Bos. Hij vindt het wel goed dat beleidsmakers, ondanks alle tekortkomingen, naar koopkrachtplaatjes kijken. „Huishoudens identificeren zich er toch mee. En voor de lage inkomens geven ze wel degelijk een goed beeld. Natuurlijk gaat het om tienden van procenten erbij of eraf. Maar als je op of net boven het minimum leeft, maakt dat echt een groot verschil.”
AD 13.09.2018 Lagere inkomens gaan er komend jaar het minst op vooruit in de portemonnee. Middeninkomens en alleenverdieners boeken juist de grootste koopkrachtwinst.
Dat blijkt uit de gedetailleerde koopkrachttabel uit de Macro Economische Verkenningen, onderdeel van de Prinsjesdagstukken, die in handen is van het AD.
Daaruit blijkt dat het kabinet afgelopen augustus tijdens de begrotingsonderhandelingen erin is geslaagd om de koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden op te krikken. Mochten gepensioneerden aanvankelijk nog rekenen op een mager plusje van 1,1 procent extra koopkracht, op Prinsjesdag zal bekend worden dat zijn er in doorsnee 1,5 procent op vooruitgaan, evenveel als de gemiddelde koopkrachtstijging.
Werkenden gaan er in de plannen 1,6 procent op vooruit. Uitkeringsgerechtigden komen er in de berekeningen het meest bekaaid af. Zij moeten het doen met een doorsnee koopkrachtwinst van 0,9 procent. Dat is wel hoger dan de 0,5 procent waar ze in augustus nog leken uit te komen. Overigens krijgen niet alle uitkeringsgerechtigden er iets bij; 7 procent levert zelfs in. Ter vergelijking: van de gepensioneerden gaat 97 procent er komend jaar op vooruit, het grootste aandeel van alle groepen.
Hoewel de meeste gezinnen met kinderen zich mogen verheugen op koopkrachtstijging gaat 7 procent er komend jaar op achteruit.
Telegraaf 13.09.2018 96 procent van de Nederlanders gaat er volgend jaar op vooruit. Dat cijfer wordt op Prinsjesdag officieel bekend gemaakt, maar Haagse bronnen kunnen dit nu al melden aan deze krant. De oppositie is echter steeds sceptischer over zulke zonnige, economische voorspellingen.
Het kabinet heeft de afgelopen weken aan de begroting voor volgend jaar gesleuteld. Na doorrekening van die plannen blijkt dat een doorsnee huishouden er naar verwachting 1,5 procent koopkracht bij krijgt volgend jaar.
De cijfers over de koopkracht zijn nadrukkelijk verwachtingen. Gisteren werd duidelijk dat die niet altijd uitkomen. Uit de cijfers van vorig jaar bleek dat de doorsnee Nederlander er 0,5 procent op vooruit is gegaan, terwijl de economie met 3,2 procent groeide en er een procent koopkrachtgroei was verwacht. De helft van de Nederlanders ging er vorig jaar zelfs op achteruit, zoals de gepensioneerden.
’Vooral bedrijven gematst’
Het zorgt ervoor dat leden van de oppositie sceptisch worden over zonnige voorspellingen. In de berekeningen wordt er immers rekening gehouden met allerlei factoren. Maar als bijvoorbeeld de lonen weer niet zo stijgen als verwacht, zakt die voorspelling in. Meerdere oppositieleden denken dat het opnieuw achteraf zal tegenvallen. „Dit kabinet kiest er namelijk voor om de bedrijven lastenverlichting te geven in plaats van de burgers, waardoor zij vooral van de groei profiteren”, legt PvdA-Kamerlid Nijboer uit.
„Net als de oppositie balen wij dat de cijfers van vorig jaar tegenvallen”, zegt CDA-Kamerlid Slootweg. De christendemocraat heeft er echter vertrouwen in dat komend jaar, de eerste echte eigen begroting van dit kabinet, er serieuze verandering zal zijn. „Volgend jaar komen de echte belastingverlagingen voor de mensen.” VVD en D66 zien bovendien dat bedrijven nu écht loonsverhogingen afspreken in cao’s. GroenLinks wil dat de overheid niet alleen afwacht of bedrijven echt meer salaris gaan uitbetalen, maar zelf ook het goede voorbeeld gaat geven met hogere lonen in de publieke sector.
Begrotingsoverschot
De NOS meldde vandaag ook andere cijfers. Zo zou er een begrotingsoverschot zijn van 1 procent. Het kabinet geeft dus komend jaar minder uit dan er binnenkomt. Op de lange termijn ligt dit anders. Dan is er een negatief structureel EMU-saldo. Dat staat op -0,4 procent.
De lastendruk zou volgens de NOS verder toenemen. Die staat dit jaar op 38,7 procent en zou volgend jaar uitkomen op 39,1 procent. Vooral bedrijven worden hier naar verluidt door geraakt.
Het gaat hierbij nadrukkelijk om voorspellingen. Zo werd vandaag nog bekend dat de koopkracht van vorig jaar tegenviel, ondanks de economische groei.
NOS 13.09.2018 Huishoudens met middeninkomens en alleenverdieners gaan er volgend jaar het meest op vooruit en mensen met lagere inkomens het minst. Dat schrijft het AD op basis van de stukken voor Prinsjesdag, komende dinsdag. Haagse bronnen bevestigen de berichtgeving. Eerder vandaag werd via de NOS bekend dat de koopkracht per huishouden volgend jaar gemiddeld met 1,5 procent stijgt.
Gepensioneerden kunnen rekenen op een stijging van 1,5 procent. De meeste uitkeringsgerechtigden zien een koopkrachttoename van 0,9 procent tegemoet. Volgens het AD hebben de coalitiepartijen afgelopen zomer vooral voor deze twee groepen compenserende maatregelen bedacht, omdat de cijfers anders veel lager waren geweest.
Werkenden gaan er in de plannen 1,6 procent op vooruit, dus iets meer dan het gemiddelde. Sommige gezinnen met kinderen hebben pech: 7 procent gaat er volgend jaar op achteruit. Welke kenmerken of inkomens deze gezinnen hebben is niet bekend.
96 procent van de huishoudens
Voor 96 procent van alle huishoudens geldt dat de koopkracht stijgt. Voor de andere 4 procent is er sprake van een daling of een gelijkblijvende koopkracht.
Het kabinet geeft geld uit aan koopkrachtreparatie maar investeert ook miljarden in defensie, onderwijs en infrastructuur, zoals in het regeerakkoord is aangekondigd. Deze extra uitgaven hebben wel tot gevolg dat het structurele EMU-saldo verslechtert en uitkomt op -0,4 procent. De Europese ondergrens is -0,5 procent.
De overheidsbegroting komt overigens wel in de plus uit, namelijk op een begrotingsoverschot van 1 procent, door onder meer de schikking van 775 miljoen euro met ING.
NU 13.09.2018 De koopkracht zal volgend jaar voor gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden meer stijgen dan bleek uit de laatste prognose van het Centraal Planbureau (CPB). De gemiddelde koopkrachtstijging bedraagt 1,5 procent, bevestigen ingewijden aan NU.nl na berichtgeving van het AD.
In de Macro Economische Verkenningen (MEV) die donderdag door de krant zijn ingezien, staat dat de koopkrachtstijging voor gepensioneerden met 1,5 procent aansluit bij het gemiddelde.
Eerder werd op basis van een raming van het Centraal Planbureau (CPB) in augustus een gemiddelde koopkrachtstijging van 1,3 procent verwacht.
Voor uitkeringsgerechtigden blijft de stijging onder het landelijk gemiddelde, maar is die met 0,9 procent wel hoger dan de eerder geraamde 0,5 procent. 7 procent van de uitkeringsgerechtigden krijgt er niets bij, maar levert in.
Vorig jaar groeide de koopkracht met 0,5 procent. Uit de MEV blijkt dat 96 procent van de huishoudens er in 2019 op vooruitgaat. Dat geldt ook voor gezinnen met kinderen, hoewel 7 procent van hen erop achteruitgaat.
Het kabinet liet na die cijfers van het CPB al weten nog eens te gaan kijken naar de koopkracht. “We zijn aan het kijken hoe we de cijfers verder kunnen verbeteren”, verklaarde premier Mark Rutte daarna.
AD 13.09.2018 Het kabinet maakt op Prinsjesdag bekend dat de gemiddelde koopkrachtstijging 1,5 procent wordt. Bijna alle huishoudens (96 procent) gaan er op vooruit. Dat bevestigen bronnen in Den Haag, na berichtgeving door de NOS.
Het kabinet beloofde al dat Nederlanders in de portemonnee zouden gaan voelen dat ‘we uit de crisis zijn’. In augustus werd al bekend dat er extra geld werd uitgetrokken om de koopkrachtcijfers er nog wat beter uit te laten zien. Vooral voor de laagste inkomens zou er wat extra’s worden gedaan. naar verluidt door wat te sleutelen aan het belastingtarief voor die groep. Dat lijkt te zijn gelukt. Ging men voor de Prinsjesdag-onderhandelingen er nog vanuit dat de doorsnee Nederlander er 1,3 procent op vooruit zou gaan, nu komt dat percentage uit op 1,5 procent.
Het geldt bovendien voor meer mensen dan eerder werd becijferd door het CPB. Niet 93, maar 96 procent van de Nederlanders moet gaan profiteren. Dat betekent dat het kabinet die groep nog heeft laten groeien door de begroting aan te passen.
Overigens moeten de koopkrachtcijfers die op Prinsjesdag worden gepresenteerd met een korreltje zout genomen worden. Het gaat om een gemiddelde, dat bij elk individueel huishouden anders uitpakt. Bovendien gaat het om een voorspelling die in de praktijk de ene keer lager en een andere keer hoger uit valt. Zo voorspelde het kabinet twee jaar geleden dat in 2017 de gemiddelde koopkracht van burgers met 1 procent zou stijgen. Achteraf is dat 0,5 procent geworden, maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdagochtend bekend.
ING-schikking
De begroting vertoont komend jaar een overschot. Door de schikking van 775 miljoen euro door ING komt dat zelfs nog iets hoger uit dan het eerder geraamde overschot van 0,9 procent. Dit betekent overigens niet dat de begroting op langere termijn een even zonnige aanblik vertoont: als er nu geen periode van hoogconjunctuur zou zijn, waardoor de belastinginkomsten momenteel bovengemiddeld hoog zijn, zou de overheid volgend jaar voor het eerst in jaren zelfs geld tekort komen. Dit zogeheten structurele begrotingstekort neemt volgens het CPB komend jaar toe tot 0,4 procent, dat is vlakbij het Europese maximum van -0,5 procent.
Dividendbelasting
Het kabinet rekent er nu op dat de afschaffing van de dividendbelasting grofweg een half miljard meer gaat kosten dan de 1,4 miljard waar eerder op werd gerekend. Het kabinet dicht dat gat door de winstbelasting minder te verlagen dan aanvankelijk de bedoeling was: het tarief daalt van 25 naar 22,25 procent in plaats van naar 21 procent. Het verlaagde tarief voor winsten tot 200.000 euro gaat wel ‘gewoon’ naar beneden van 20 naar 16 procent. Het midden- en kleinbedrijf wordt op die manier ontzien.
Het kabinet geeft morgen alle fracties in de Tweede Kamer onder embargo alle Prinsjesdagstukken, maar het koopkrachtcijfer -altijd een belangrijk getal- is nu dus al uitgelekt.
Wat we al weten van de plannen van Prinsjesdag 2019?
– Het kabinet trekt extra geld uit voor de politie en het bestrijden van cybercrime. Volgend jaar komt er eenmalig 30 miljoen euro beschikbaar voor het aanpakken van digitale dreigingen. De politie kan rekenen op nog eens 58 miljoen euro. Dat geld komt bovenop de ongeveer 260 miljoen die al wordt geïnvesteerd in de politie, melden Haagse bronnen.
– Om de hogere kosten van 600 miljoen voor de afschaffing van de dividendbelasting te dekken, wordt het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting verlaagd naar 22 procent.
– Het staat niet in de Prinsjesdag-stukken, maar het is wel iets waar het kabinet rekening mee houdt: de publieke omroep wordt te hulp geschoten, nu het bestel kampt met tegenvallende reclame-inkomsten. Eenmalig komt er 40 miljoen euro beschikbaar. Met het geld moet de NPO zich beter kunnen voorbereiden op de toekomst.
– Een fiets van de zaak moet fiscaal net zo interessant worden als een leaseauto. Het kabinet wil daarom de regels versimpelen. Een werknemer kan dan op een e-bike van 2.000 euro rijden voor een paar tientjes per jaar.
– De zorgpremie gaat in 2019 omhoog met gemiddeld ruim een tientje per maand, verwacht het kabinet. Het kabinet gaat voor 2019 uit van een jaarlijkse basispremie van 1432 euro, zeggen ingewijden. Dat is 124 euro meer in vergelijking met dit jaar. Op maandbasis gaat het om 10,33 euro extra. Dit is een richtlijn voor de zorgverzekeraars, die in het najaar hun tarieven bepalen.
NOS 13.09.2018 Oppositiepartijen reageren kritisch op de koopkrachtcijfers van Prinsjesdag die via de NOS al bekend zijn geworden. Volgend jaar gaat het overgrote deel van de Nederlanders er gemiddeld 1,5 procent op vooruit.
PVV-leider Wilders vindt dat te weinig. “Wat heb je eraan als je energierekening met honderden euro’s stijgt, als je ziektekostenverzekering duurder wordt, als je boodschappen duurder worden. Wat heb je dan aan een paar tientjes?”
Overigens heeft het Centraal Planbureau bij de geraamde koopkrachttoename van 1,5 procent al rekening gehouden met allerlei kostenstijgingen, zoals de hogere btw en een hogere zorgverzekeringspremie.
50Plus wil het eerst zien en dan geloven. “In de afgelopen jaren werd steeds beloofd dat ouderen erop vooruitgaan en dan bleek het achteraf niet zo te zijn”, zegt fractievoorzitter Krol.
Kamertje met tralies
Dat er weer Prinsjesdagcijfers eerder bij journalisten bekend zijn dan bij de 150 Kamerleden leidt daar tot ophef. De fracties in de Tweede Kamer krijgen de stukken pas morgen in de loop van de dag. Ze moeten ze geheimhouden tot Prinsjesdag. Net als voorgaande jaren pleit de SP ervoor dat het kabinet de Prinsjesdagstukken nu meteen openbaar maakt.
“Er zitten mensen op die ministeries die niet deugen”, zegt SP-Kamerlid Van Raak. “Die horen in een ander kamertje met tralies ervoor.”
D66-leider Pechtold protesteert tegen die kwalificatie door Van Raak. “Of je noemt man en paard, anders moet je je mond houden. Een hele beroepsgroep wegzetten kan niet.” Kamervoorzitter Arib is het daarmee eens: “Ambtenaren kunnen zich niet verdedigen.”
“Het is zeer kwalijk maar we weten niet wie het zijn”, zegt PvdA-Kamerlid Nijboer. “Het kan ook de drukker zijn.” De meeste oppositiepartijen steunen het verzoek van de SP om onmiddellijke openbaarmaking. Maar een meerderheid in de Kamer van in ieder geval de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie houdt vast aan morgen.
De coalitiepartijen zijn ondertussen zeer tevreden over de cijfers die het kabinet op Prinsjesdag zal presenteren, zegt politiek verslaggever Ron Fresen:
NU 13.09.2018 Er bestaan grote verschillen in de koopkrachtontwikkeling tussen individuele personen. Zo groeide de gemiddelde koopkracht in Nederland vorig jaar met een half procent, maar nam de koopkracht bij 46 procent van de bevolking juist af. Dat maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag bekend. In 2016 nam de koopkracht nog met 3 procent toe.
Het gaat daarbij om de zogenoemde doorsnee-ontwikkeling, tussen individuele personen verschilt de koopkrachtontwikkeling. Zo gingen werknemers er het meest op vooruit, terwijl gepensioneerden hun koopkracht zagen afnemen.
Volgens het statistiekbureau bleef de stijging van de koopkracht achter bij de groei van de economie. Dat komt onder meer doordat de reële lonen niet stegen; de cao-lonen en de consumentenprijzen dikten gemiddeld evenveel aan.
Werknemers zagen grootste koopkrachtstijging
Werknemers hadden volgens het CBS de sterkste koopkrachtstijging met in doorsnee 1,4 procent. Zij profiteerden van maatregelen als de verruiming van de arbeidskorting en profiteerden ook van een verbetering van de arbeidsmarkt. Toch daalde de koopkracht bij 42 procent van de werknemers, omdat ze bijvoorbeeld minder uren gingen werken.
Gepensioneerden hadden ook vorig jaar weer last van het niet of beperkt indexeren van aanvullende pensioenen. Samen met de relatief grote stijging van de consumentenprijzen leidde dit voor hen tot een koopkrachtdaling van in doorsnee 0,3 procent.
NOS 13.09.2018 Het kabinet zal op Prinsjesdag een gemiddelde koopkrachtstijging van 1,5 procent presenteren. Volgend jaar gaat 96 procent van de Nederlandse huishoudens erop vooruit. De cijfers staan in de Macro-Economische Verkenningen, een belangrijk financieel stuk voor Prinsjesdag waarin de NOS inzage heeft gehad.
Er was het kabinet veel aan gelegen om met gunstige cijfers te komen omdat iedereen moet voelen dat de economische crisis echt voorbij is. Vergeleken met eerdere officiële berekeningen is de stijging 0,2 procentpunt hoger dan gedacht.
De koopkracht had nog een stuk hoger kunnen uitvallen, en daar had het kabinet ook op gehoopt. Maar door de economische groei gaan mensen meer kopen en daardoor betalen ze automatisch meer btw. Dat heeft een negatief effect op de koopkracht. Dat de btw-percentages per 1 januari worden verhoogd, is in deze berekeningen meegenomen.
Rekening doorgeschoven
Het kabinet geeft geld uit aan koopkrachtreparatie maar investeert ook miljarden in defensie, onderwijs en infrastructuur, zoals in het regeerakkoord is aangekondigd. Deze extra uitgaven hebben wel tot gevolg dat het structureel EMU-saldo verslechtert en uitkomt op -0,4 procent. De Europese ondergrens is -0,5 procent.
Het EMU-saldo is een financiële meetlat voor Europese landen waarmee de gezondheid van de overheidsfinanciën wordt uitgedrukt. Eigenlijk zou dat percentage nul of hoger moeten zijn. Economen en rekenmeesters zijn in de regel kritisch over een negatief EMU-saldo omdat de rekening dan deels wordt doorgeschoven naar de toekomst.
Maar het kabinet vindt een negatief saldo nu acceptabel omdat het goed gaat met de economie en mensen de afgelopen jaren veel hebben ingeleverd. Dit jaar komt de overheidsbegroting overigens wel in de plus uit, op een begrotingsoverschot van 1 procent, door onder meer de schikking van 775 miljoen euro met ING.
Politiek verslaggever Ron Fresen over de ‘trukendoos’ die het kabinet opentrekt:
UvA-hoogleraar overheidsfinanciën Roel Beetsma noemt de neiging van politici om meer uit te geven bij economische voorspoed een bekend patroon. “Dat zie je niet alleen in Nederland, maar ook elders”, zegt hij. “Ik denk wel dat de druk in Nederland groter is, omdat we nu bijvoorbeeld een regering hebben met vier partijen. Die moeten allemaal iets doen voor hun achterban.”
Beetsma vindt de extra uitgaven geen goed idee. “Op enig moment komen we weer in een laagconjunctuur terecht en dan hebben die maatregelen een negatief effect op de overheidsfinanciën. Dan word je extra hard geraakt door belastingmaatregelen of uitgaven die in het verleden, in betere tijden, besloten zijn.”
Bedrijfsleven
De collectieve lasten blijven in de kabinetsplannen stijgen. Dit is de lastendruk, zoals belastingen en premies, voor burgers en bedrijven. Dit jaar was die 38,7 procent, voor 2019 is dat 39,1 procent. Vooral bij bedrijven neemt de lastendruk toe.
De dividendbelasting voor aandeelhouders van grote ondernemingen wordt afgeschaft en dat kost aan gederfde belastinginkomsten 1,9 miljard euro. Het kabinet legt een deel van de rekening neer bij het bedrijfsleven, maar niet bij het midden- en kleinbedrijf. Bedrijven gaan eerder belasting betalen over leningen via een zogenoemde bovengrens op hun rekening courant.
NOS 13.09.2018 De koopkracht van een gemiddeld huishouden is vorig jaar een stuk lager uitgevallen dan eerder voorspeld, bleek vanochtend. En dat is niet zo gek, want in de afgelopen tien jaar is de Prinsjesdag-voorspelling van het Centraal Planbureau voor het jaar daarna geen enkele keer precies uitgekomen.
Het is zeker niet zo dat de koopkracht in de praktijk altijd lager uitvalt dan voorspeld. De uiteindelijke koopkracht was namelijk vijf keer hoger dan voorspeld en vijf keer lager. Gemiddeld zat het CPB er in die tien jaar 0,76 procentpunt naast.
De grootste meevaller was in 2014 toen de koopkracht met 1,2 procent steeg, terwijl er een daling van 0,5 procent verwacht was. De grootste tegenvaller was tijdens de crisis, in 2011. Toen daalde de koopkracht met maar liefst 1,2 procent, terwijl een daling van maar 0,25 procent was verwacht.
NOS
“Als je kijkt naar het gemiddelde over een langere periode dan komen onze voorspellingen goed overeen met de realiteit”, zegt koopkrachtspecialist Patrick Koot van het Centraal Planbureau. “Maar als je kijkt van jaar op jaar dan zie je dat we het ongeveer net zo vaak overschatten als onderschatten.”
Dat de uiteindelijke koopkracht anders uitvalt dan de voorspelling heeft in het algemeen drie oorzaken, zegt Koot. “De belangrijkste is hoe de inflatie zich ontwikkelt. We ramen dat, maar als de prijsstijgingen toch anders uitpakken dan gaat het hard, dat werkt meteen door in de koopkracht.”
De tweede onzekerheidsfactor is de ontwikkeling van de lonen. “We voorspellen die op basis van modellen en cijfers uit het verleden, maar uiteindelijk weet je niet wat er uit de onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden komt.”
De derde oorzaak zijn beleidsveranderingen die na Prinsjesdag bekend worden. “Bijvoorbeeld als er extra bezuinigd moet worden. Vooral in de crisis was dat soms het geval”, zegt Koot.
Koopkracht in 2019 omhoog?
Voor volgend jaar verwachtte het CPB in augustus een fikse koopkrachtstijging van 1,3 procent. “Maar dit is dus nog onzeker, het kan nog beide kanten op na Prinsjesdag”, zegt Koot. De koopkrachtstijging zou dus uiteindelijk ook nog richting de 0 of richting de 2 procent kunnen gaan, afhankelijk van nieuwe maatregelen en de ontwikkeling van de lonen en inflatie.
Deze week kwam naar buiten dat we volgend jaar meer gaan betalen voor onze zorgverzekering en voor gas en elektra. Dat betekent waarschijnlijk dus wat meer inflatie en dat zou slecht zijn voor onze koopkracht. Maar daar staan mogelijk weer kabinetsmaatregelen tegenover die goed zijn voor de koopkracht. Volgende week, op Prinsjesdag, komt het CPB weer met een nieuwe koopkrachtvoorspelling. Daarin zijn dan alle maatregelen en de nieuwste ramingen meegenomen.
2018: +0,4 procent
Voor 2018, het jaar waar we nog middenin zitten, verwachtte het CPB in augustus een gemiddelde koopkrachtstijging van 0,4 procent. Tijdens Prinsjesdag 2017 was die voorspelling nog +0,6%. Maar het cijfer zal nu niet erg meer veranderen. “Het beeld voor 2018 staat inmiddels wel aardig vast. De helft van het jaar zit er al op en we hebben al allerlei cijfers van het CBS, bijvoorbeeld over de inflatie. Dat geeft al een redelijke zekerheid.”
AD 13.09.2018 Voor het eerst is meer dan de helft kiezers ontevreden over Rutte III, blijkt uit de Prinsjesdag-peiling van I&O Research. Als reden noemen ontevreden kiezers spontaan massaal de afschaffing van de dividendbelasting.
Op dit moment is 56 procent van alle kiezers ontevreden over het kabinet Rutte III, 40 procent is tevreden. De discussie over de dividendbelasting is de grote aanjager van de ontevredenheid. Bijna twee derde is hier tegen.
Dit zijn met name kiezers van SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Forum voor Democratie. Maar ook kiezers van D66, CDA en ChristenUnie zijn in meerderheid geen fan van de maatregel.
VVD blijft de grootste
Als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden worden gehouden, zou de VVD nog steeds de grootste partij van Nederland zijn, met 26 zetels. Maar ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen leveren VVD (-7), CDA (-4) en D66 (-6) zetels in.
De ChristenUnie is de enige regeringspartij die op (lichte) winst staat (7 zetels, +2). Samen zouden de coalitiepartijen nu 61 zetels halen.
Aan de linkerkant van het spectrum groeit GroenLinks volgens de peiling gestaag door, nu naar 19 zetels. Daarmee zou het de tweede partij van Nederland zijn. De linkse partijen samen zouden nu 44 zetels halen.
Minister Schouten populair
Carola Schouten, minister van Landbouw, krijgt een 6,8 van de kiezers, waarmee ze de meest populaire minister is. Opvallend zijn de relatief lage scores voor de VVD-ministers.
Cora van Nieuwenhuizen is de best gewaardeerde minister van VVD-huize op een zesde plaats van alle bewindslieden. Premier Mark Rutte eindigt net boven Eric Wiebes, Sander Dekker en hekkensluiter Stef Blok.
AD 13.09.2018 Leden van regeringspartij D66 komen in het geweer om de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting tegen te houden. Tijdens het komende partijcongres op 6 oktober in Den Bosch kan fractieleider Alexander Pechtold zijn borst natmaken: er liggen ten minste drie voorstellen waarin de D66-fractie wordt verzocht zich tegen de omstreden maatregel te keren.
Het regeerakkoord is een totaalpakket waaruit je niet kunt cherrypicken, maar nu er een ander bedrag voor komt te staan, klopt dat totaalpakket niet meer, aldus Marcel Steeman, motieschrijver.
Partijgenoten zijn de afgelopen tijd samengekomen om via zogeheten moties de fractie op andere gedachten te brengen. De afdelingen Castricum en Heiloo hebben de handen ineengeslagen en roepen bewindspersonen en Kamerleden van D66 op om ‘het standpunt met betrekking tot de afschaffing van de dividendbelasting zoals verwoord in het regeerakkoord te heroverwegen’. Daarnaast zouden de D66-politici zich tot het uiterste moeten inspannen de belasting in zijn huidige vorm te behouden, zo luidt de strekking van de motie.
Motieschrijver Marcel Steeman bespeurt in de partij grote ontevredenheid over de maatregel. ,,Normaal is het nog weleens sappelen om voldoende handtekeningen onder een motie te krijgen, maar nu waren ze heel vlot binnen. Dit onderwerp leeft duidelijk.”
Geen draagvlak
Steeman en zijn medestanders stellen vast dat er in de samenleving heel weinig draagvlak is om de dividendbelasting af te schaffen. Daarnaast kost de maatregel meer dan in het regeerakkoord is opgeschreven. ,,Het regeerakkoord is een totaalpakket waaruit je niet kunt cherrypicken, maar nu er een ander bedrag voor komt te staan, klopt dat totaalpakket niet meer. Ik ben benieuwd hoe het congres daar tegenaan kijkt”, stelt de voormalig wethouder.
De andere moties waarin de dividendmaatregel wordt betwist, zijn nog niet openbaar. Mogelijk worden deze nog in elkaar geschoven voor ze aan het partijcongres worden voorgelegd. Het overleg daarover is nog gaande, stelt een woordvoerder van de partij.
Tweede Kamerlid Steven van Weyenberg, die namens D66 het woord voert over belastingzaken, zegt uit te zien naar de discussie met partijgenoten. Volgens hem is het bekend dat D66 inhoudelijk geen voorstander is van de maatregel. ,,Tegelijkertijd betekent afspraak ook afspraak. En we hebben ook veel moois binnengehaald waar we de andere coalitiepartijen aan zullen houden.”
AD 11.09.2018 De premie voor een zorgverzekering gaat volgend jaar gemiddeld omhoog met ruim een tientje per maand. Dat wordt met Prinsjesdag bekendgemaakt, melden bronnen rond het kabinet. Het grootste deel van de stijging komt door hogere lonen en prijzen in de zorg.
Het kabinet gaat voor 2019 uit van een jaarlijkse basispremie van 1432 euro, 124 euro meer in vergelijking met vorig jaar. Op maandbasis gaat het om 10,33 euro extra, zeggen ingewijden. Dit is een richtlijn voor zorgverzekeraars, die in het najaar zelf hun tarieven bepalen.
In 2018 steeg de zorgpremie slechts 1,50 euro per maand, maar in maart voorspelde zorgverzekeraar CZ al dat de premie volgend jaar harder zal oplopen. Deze verzekeraar rekende toen op minimaal 7 euro per maand extra. Het kabinet is nu dus nog pessimistischer.
Vijf redenen
De zorgpremie stijgt om vijf redenen: ten eerste lopen, door de goede economie, de lonen en prijzen in de zorg op. Verder is de premie vorig jaar te hoog geraamd en dus ook de bijdrage door gepensioneerden, ondernemers en werkgevers. Dat moet rechtgetrokken worden door de zorgpremie voor komend jaar te verhogen.
Ten derde groeien de zorgkosten (zonder lonen en prijzen) ook. Hieronder vallen extra zorg die geleverd wordt door de vergrijzing, nieuwe of betere behandelingen en medische hulpmiddelen of medicijnen die het pakket in zijn gestroomd. Daarnaast wordt de financiering van de wijkverpleging sinds 2015 langzamerhand overgeheveld naar de zorgverzekering. Dat zal komend jaar nog voelbaar zijn in de premie.
Bevroren
Tot slot stijgt de premie een beetje extra voor iedereen doordat er volgend jaar niets verandert aan het eigen risico. In het regeerakkoord is afgesproken dat het maximale verplichte eigen risico deze kabinetsperiode wordt bevroren op 385 euro per jaar.
Tegenover de hogere premie staat voor mensen met een minimuminkomen een hogere zorgtoeslag. Voor eenpersoonshuishoudens stijgt de maximale zorgtoeslag met 92 euro. Dat is minder dan de stijging van de premie, doordat ook de lonen oplopen en er dus meer zelf bijgedragen moet worden.
Voor meerpersoonshuishoudens stijgt de maximale zorgtoeslag met 277 euro, zij gaan er dus op vooruit.
Het ministerie van Volksgezondheid wil de cijfers tot Prinsjesdag niet bevestigen.
NOS 11.09.2018 Premier Rutte kwam vandaag opnieuw tegenover de oppositie te staan om het afschaffen van de dividendbelasting. Dit keer werd de aanleiding gevormd door interne stukken die het kabinet heeft vrijgegeven na verzoeken van journalisten van onder andere de NOS en RTL Nieuws, met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur.
SP-leider Marijnissen: “De premier heeft altijd beweerd dat er geen stukken waren, en nu blijken er ineens archiefkasten vol te zijn.” Volgens Rutte haalt Marijnissen twee zaken door elkaar. De stukken die op de formatietafel van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie lagen. “Dat bleek er achteraf één te zijn”, zegt hij. En deze stukken van de verschillende ministeries. “Deze horen bij het gewone werk van kabinetten”, zegt Rutte.
Al in 2005 afgeschaft
Uit de stukken blijkt onder meer dat al zeker sinds 2005 Unilever, andere grote Nederlandse bedrijven en de Amerikaanse Kamer van Koophandel lobbyen bij de overheid voor het afschaffen van de dividendbelasting.
Het kabinet Balkenende-III, van CDA en VVD, beloofde het bedrijfsleven in 2005 ook al dat de dividendbelasting op termijn zou worden afgeschaft. Maar zover kwam het nooit, mede doordat andere Nederlandse bedrijven bang waren dat de rekening voor de kostenpost bij hen terecht zou komen.
Het kabinet Balkenende-IV, van CDA, PvdA en ChristenUnie, liet ook weten geen bezwaar te hebben tegen het afschaffen van de dividendbelasting, als het Nederlandse bedrijfsleven zelf maar de rekening zou betalen. Die bedroeg destijds zo’n 500 miljoen euro.
Bekijk hier voorbeelden uit de honderden pagina’s die het kabinet na de WOB-verzoeken heeft vrijgegeven:
WOB-verzoeken
Door verschillende journalisten zijn verschillende WOB-verzoeken over het afschaffen van de dividendbelasting ingediend. Bijvoorbeeld voor het vrijgeven van alle documenten over de interne en externe contacten van het ministerie van Financiën over de periode van 9 oktober 2017 tot 15 april 2018.
Ook is gevraagd om de openbaarmaking van interne stukken als gesprekken en overleggen met bij naam genoemde (markt)partijen, over de periode van 1 januari 2004 tot 11 januari 2018. De verzoeken werden grotendeels ingewilligd, maar veel pagina’s zijn wit gemaakt en blijven geheim.
De volledige pakketten documenten zijn te vinden bij Documenten op www.rijksoverheid.nl
Vestigingsklimaat
Ook het kabinet Rutte-III kreeg, net als de voorgaande vier kabinetten, te maken met de lobby uit het bedrijfsleven. En net als bij de vorige vier kabinetten kwamen er verzoeken binnen van onder andere Unilever om een gesprek te voeren met de staatssecretaris en de minister van Financiën.
Dat het afschaffen van de dividendbelasting gunstig was voor het vestigingsklimaat werd de afgelopen tien jaar door vrijwel geen van de direct betrokkenen betwijfeld.
Volgens SP-leider Marijnissen tonen de stukken aan “dat Rutte vanaf 2010 bezig is met zijn persoonlijke project: de dividendbelasting.” Rutte bestrijdt dat het een persoonlijk project is. “We wilden gewoon niet dat deze grote bedrijven, die overnamegevoelig zijn, zouden vertrekken. Je kunt maar één keer zo’n bedrijf verliezen.”
Onaanvaardbaar risico
Rutte zegt dat vorig jaar de noodzaak ontstond om na al die jaren de knoop door te hakken. Door gevolgen van de brexit, de concurrentie met Groot-Brittannië – dat geen dividendbelasting kent – en de toenemende overnamegevoeligheid van bepaalde bedrijven.
“Als die grote bedrijven zouden vertrekken valt er werkgelegenheid weg, ook bij toeleverende bedrijven in het mkb”, zegt Rutte. “Dat is een onaanvaardbaar risico voor de structuur van onze economie.”
Volgens PvdA-leider Asscher zijn dat hele grote woorden. Hij wil voor Prinsjesdag een onderbouwing van deze stelling. Volgens Klaver van GroenLinks staat Rutte helemaal alleen. “De dividendbelasting gaat helemaal niet worden afgeschaft en dat weet de minister-president ook.”
Op Prinsjesdag, dinsdag 18 september, maakt het kabinet meer details bekend over zijn plannen met de dividendbelasting.
AD 11.09.2018 De omstreden afschaffing van de dividendbelasting lag niet al veel eerder op tafel bij kabinetsonderhandelingen, zoals afgelopen vrijdag in een uitzending van RTL Z werd beweerd. Dat zegt premier Rutte vandaag in de Kamer in reactie op Kamervragen van Lilian Marijnissen (SP).
Dit gaat over de normale stukken die elke minister en staatssecretaris ontvangt ter voorbereiding van gesprekken met bedrijven, aldus Premier Rutte.
Uit interne documenten van het ministerie van financiën zou volgens RTL Z blijken dat een interne belastingcommissie van de VVD al in 2011 bij toenmalig staatssecretaris van Financiën en partijgenoot Frans Weekers pleitte voor afschaffing van de dividendbelasting. In 2015 herhaalde de VVD het pleidooi bij toenmalig staatssecretaris en tevens partijgenoot Eric Wiebes.
Dat Rutte nooit sprak over de stukken rond het dossier – terwijl hij daar meermaals naar is gevraagd in Kamerdebatten over de formatie van Rutte III – komt volgens hem omdat het om twee verschillende dingen gaat. ,,Dit gaat over de normale stukken die elke minister en staatssecretaris ontvangt ter voorbereiding van gesprekken met bedrijven. Het is bekend dat er veel bedrijven zijn die pleiten voor afschaffing van de dividendbelasting.”
,,Noch in het regeerakkoord van Rutte I of II staat iets over de afschaffing van de dividendbelasting. Dat hebben we pas bij dit regeerakkoord afgesproken”, gaat Rutte verder. ,,Want wat was nieuw in 2017? Het risico dat bedrijven als Akzo en Unilever het risico liepen overgenomen te worden. Deze maatregel – als onderdeel van een groter pakket – moet ervoor zorgen dat de bedrijven in Nederland blijven en dat de werkgelegenheid intact blijft.”
‘Ongeloofwaardig’
Marijnissen, bijgestaan door onder meer Klaver (GroenLinks) en Azarkan (Denk), neemt Rutte kwalijk dat hij blijft volhouden dat hij geen herinneringen heeft aan stukken over de dividendbelasting tijdens de formatie, terwijl hij al jaren met bedrijven praat over het onderwerp. ,,Hij heeft er de geloofwaardigheid van zijn partij voor over. Ook van het kabinet en zelfs van de democratie”, zei ze.
,,Eerst waren erg geen stukken, daarna wel. Eerst had Rutte geen herinneringen, daarna wel. Eerst waren er geen onderzoeken, daarna wel. Eerst zou het 1,6 miljard euro kosten, nu twee miljard. En nu blijkt dat Rutte al sinds 2010 bezig is met zijn persoonlijke project: het afschaffen van de dividendbelasting.”
Dividendbelasting
Dividendbelasting is een belasting op winst die bedrijven uitkeren aan de aandeelhouders. Die uitkering heet dividend. Beleggers betalen 15 procent belasting over die uitkering.
De oppositie hekelde de maatregel ook omdat het schrappen van de dividendbelasting niet in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stond, maar wel in het regeerakkoord landde. Het plan scheelt twee miljard euro aan belastinginkomsten per jaar.
AD 10.09.2018 De VVD dringt achter de schermen al jarenlang aan op het afschaffen van de dividendbelasting. Dat blijkt uit interne documenten van het ministerie van financiën. Dagblad Trouw had om die stukken verzocht met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Al in 2011 pleitte een interne belastingcommissie van de VVD daarvoor bij toenmalig staatssecretaris van Financiën en partijgenoot Frans Weekers. In 2015 herhaalde de VVD het pleidooi bij toenmalig staatssecretaris en tevens partijgenoot Eric Wiebes.
Met de stukken zijn ook memo’s geopenbaard van de VVD waarin gepleit wordt voor het afschaffen van de dividendbelasting. Dat is opvallend, vindt Trouw, aangezien premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes eerder hebben gezegd zich dergelijke stukken niet te kunnen herinneren. Bovendien wordt in verkiezingsprogramma’s van de VVD geen melding gemaakt van de wens om de dividendbelasting af te schaffen.
AD 09.09.2018 GroenLinks-leider Jesse Klaver eist nog voor 2019 2 miljard euro extra voor beroepen in het onderwijs, de zorg, de politie. Volgens hem is het geld nodig om ‘de crisis in de publieke sector’ op te lossen, die is ontstaan na jaren van bezuinigingen. Dat zei Klaver vanmiddag in de Afas Live in Amsterdam.
Klaver sluit zich met zijn eis aan bij die van de deze week opgerichte groep Publieke Sector in Actie. Zij zetten op 2 oktober in Den Haag een landelijke actiedag op poten en eisen eveneens 2 miljard euro. Dat bedrag is niet toevallig gekozen. Ongeveer hetzelfde bedrag loopt de schatkist mis als de dividendbelasting wordt afgeschaft, zoals het kabinet-Rutte III wil. Een groot deel van de Tweede Kamer keert zich tegen dat plan. Als de dividendbelasting intact blijft, zo redeneert GroenLinks, dan is er 2 miljard euro ‘over’ om uit te geven.
Kantines
Jullie strijd is onze strijd, aldus Jesse Klaver.
Klaver bezocht het afgelopen jaar kantines in het hele land om met gewone mensen te praten. Hij hoorde er verhalen over hoge werkdruk, te weinig collega’s, te veel administratie, te weinig waardering en te weinig salaris. Voor de afsluitende kantinesessie werd poptempel Afas Live, waar Klaver tijdens de verkiezingscampagne van 2017 ook stond, omgebouwd tot kantine. ,,We wilden de poptempel en de kantines samenbrengen”, aldus Klaver.
In de gelegenheidskantine, met lange rode banken en tafels en gefrituurde vegetarische snacks, vertelden mensen die in de publieke sector werken over wat er mis is. Het ging over hoge werkdruk, waardoor een kraamverzorgde 17 dagen achter elkaar geen vrij had en uiteindelijk omviel, de ziektewet in. Over regels waardoor iemand uit de kinderopvang iedere ochtend eerst de temperatuur in de koelkast en in de slaapkamer moet noteren. Over leraren die opgeleid zijn om Frans te geven, maar in een klas van 25 scholieren 23 leerlingen hebben die extra zorg nodig hebben. Zorg waarvoor de leraren niet zijn opgeleid en geen tijd hebben. En over verzorgenden die na een nachtdienst nog uren langer blijven werken omdat het werk niet gedaan is.
Strijd
,,Jullie strijd is onze strijd”, zei Klaver tegen de verpleegkundigen, leraren, kraamverzorgers, buschauffeurs en fysiotherapeuten die naar de Afas Live waren gekomen. De GroenLinks-leider noemde PO in Actie, het lerarencollectief dat meer geld voor salarissen en tegen werkdruk wist los te krijgen, als lichtend voorbeeld. ,,Als je de moed hebt om op te staan, kan er een keerpunt ontstaan.”
Volgens Klaver wordt de publieke sector het strijdpunt rond Prinsjesdag en richting de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen van volgend jaar. ,,Ze kunnen ons negeren met Prinsjesdag, ze kunnen ons negeren op de actiedag, ze kunnen ons negeren bij de verkiezingscampagne in maart. Maar ik beloof jullie, dit kabinet gaat dan de meerderheid verliezen en dan moeten ze wel luisteren.”
Volgens GroenLinks waren de 1500 mensen die vandaag naar Amsterdam waren gekomen voor de helft GroenLinks-lid en voor de helft kantinetourbezoeker. Die laatste groep was wel speciaal uitgenodigd om erbij te zijn. De gemiddelde leeftijd in deze laatste kantinebijeenkomst was 45 jaar, stelde de organisatie. Bij de meetups in de poptempels lag de gemiddelde leeftijd fors lager. Met de kantinetour wilde GroenLinks ook nadrukkelijk een andere doelgroep aanboren. Klaver heeft zich tot doel gesteld om van GroenLinks een brede volkspartij te maken.
Telegraaf 09.09.2018 GroenLinks wil dat het kabinet volgend jaar 2 miljard euro investeert in de publieke sector. Politiek leider Jesse Klaver spreekt van „een harde eis.” Het geld is volgens hem hard nodig om de crisis op te lossen die jaren van bezuinigingen hebben veroorzaakt.
Klaver sprak de afgelopen maanden in het hele land uitvoerig met onder meer zorgmedewerkers, leraren, gevangenispersoneel, politieagenten en anderen uit de publieke sector. Hij presenteerde zondag de bevindingen van die ’kantinetour’ in AFAS Live in Amsterdam.
Onder meer politieagenten en leerkrachten in het basisonderwijs voeren al maanden actie voor meer salaris en een lagere werkdruk. Maar ook elders in de publieke sector wordt veel geklaagd. De actiegroep van basisschoolleraren PO in Actie riep daarom afgelopen week al op tot bredere acties begin oktober.
Klaver wil die beweging wel aanvoeren. „Jullie eis is onze eis”, zei hij. Hij benadrukte dat actie vanuit de publieke sector zelf zal moeten komen. „Den Haag is het politieke hoofdtoneel, maar het script van verandering wordt in de samenleving geschreven.”
De genoemde 2 miljard euro komt – niet toevallig – overeen met de som die ongeveer gemoeid is met het omstreden besluit van het kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Klaver denkt dat de komende jaren „een veelvoud van dat bedrag” nodig zal zijn om de crisis in de publieke sector echt op te lossen.
GroenLinks denkt erover het kabinet te hulp te schieten als dat komend voorjaar zijn meerderheid in de Eerste Kamer verliest. Maar daarvoor stelde Klaver eerder wel drie voorwaarden. De btw-verhoging moet van tafel, de dividendbelasting moet blijven en het plan om arbeidsgehandicapten onder het minimumloon te betalen moet de vuilnisbak in. Nu dat laatste al is gebeurd, lijkt Klaver zijn prijs te verhogen.
BB 09.09.2018 GroenLinks wil dat het kabinet volgend jaar 2 miljard euro investeert in de publieke sector. Politiek leider Jesse Klaver spreekt van ‘een harde eis’. Het geld is volgens hem hard nodig om de crisis op te lossen die jaren van bezuinigingen hebben veroorzaakt.
Kantinetour
Klaver sprak de afgelopen maanden in het hele land uitvoerig met onder meer zorgmedewerkers, leraren, gevangenispersoneel, politieagenten en anderen uit de publieke sector. Hij presenteerde zondag de bevindingen van die ‘kantinetour’ in AFAS Live in Amsterdam.
Meer salaris en lagere werkdruk
Onder meer politieagenten en leerkrachten in het basisonderwijs voeren al maanden actie voor meer salaris en een lagere werkdruk. Maar ook elders in de publieke sector wordt veel geklaagd. De actiegroep van basisschoolleraren PO in Actie riep daarom afgelopen week al op tot bredere acties begin oktober.Klaver wil die beweging wel aanvoeren. ,´Jullie eis is onze eis’, zei hij. Hij benadrukte dat actie vanuit de publieke sector zelf zal moeten komen. ´Den Haag is het politieke hoofdtoneel, maar het script van verandering wordt in de samenleving geschreven.´
Crisis in publieke sector oplossen
De genoemde 2 miljard euro komt – niet toevallig – overeen met de som die ongeveer gemoeid is met het omstreden besluit van het kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Klaver denkt dat de komende jaren ´een veelvoud van dat bedrag’ nodig zal zijn om de crisis in de publieke sector echt op te lossen.GroenLinks denkt erover het kabinet te hulp te schieten als dat komend voorjaar zijn meerderheid in de Eerste Kamer verliest. Maar daarvoor stelde Klaver eerder wel drie voorwaarden. De btw-verhoging moet van tafel, de dividendbelasting moet blijven en het plan om arbeidsgehandicapten onder het minimumloon te betalen moet de vuilnisbak in. Nu dat laatste al is gebeurd, lijkt Klaver zijn prijs te verhogen. (ANP)
NOS 08.09.2018 Al sinds tenminste 2005 lobbyen grote Nederlandse bedrijven bij de overheid tegen de dividendbelasting. Dat blijkt uit interne stukken die het kabinet heeft vrijgegeven na zogeheten WOB-verzoeken.
Zo sprak Unilever in april 2005 al met het toenmalige kabinet over de dividendbelasting en opnieuw in 2007. “Ons bedrijf heeft de laatste jaren intensief gepleit voor afschaffing van de dividendbelasting en er is een aantal goede stappen gemaakt in die richting”, schreef het bedrijf destijds in een mail aan staatssecretaris van Financiën De Jager. Unilever zegt nog veel meer over de dividendbelasting in de mail, maar dat is allemaal onleesbaar gemaakt (pag. 69).
Ook Philips kaartte de dividendbelasting aan in 2007 en ook nog eens samen met AkzoNobel, Shell en Unilever. “Deze partijen gaven aan graag een afschaffing van de dividendbelasting per juli 2008 geëffectueerd te zien”, staat in een verslag.
Rutte en Shell
In oktober 2010 werd Rutte voor het eerst premier en twee maanden later overlegde hij met Shell over “het Nederlandse vestigingsklimaat en de dividendbelasting.”
Uiteindelijk kondigde het kabinet Rutte-3 in het regeerakkoord van oktober 2017 de afschaffing van de dividendbelasting aan. Het leidde meteen tot veel kritiek van oppositiepartijen.
De maatregel kost 1,4 miljard en buitenlandse aandeelhouders profiteren ervan. Het argument voor afschaffing is dat dat goed is voor het Nederlandse vestigingsklimaat, maar dat effect is moeilijk hard te maken met concrete cijfers.
“We zoeken onderbouwing”
Uit de nu vrijgegeven stukken blijkt ook dat ambtenaren hiermee worstelen. “We zoeken onderbouwing voor het argument waarom afschaffen dividendbelasting helpt bij het voorkomen van vijandige overnames en het aantrekken van kapitaal uit het buitenland (dat wordt in het regeerakkoord genoemd)”, mailt een ambtenaar van het ministerie van Financiën.
“Empirisch onderzoek over verstoringen dividendbelasting is niet beschikbaar. Dat bleek deze zomer ook wel. Dat maakte de discussie ook zo lastig op dat vlak”, zegt een collega bij het ministerie van Economische Zaken.
Ambtenaren halen ook studies aan die zeggen dat er een duidelijk effect is: “Uit de studiecommissie Belastingstelsel kan worden afgeleid dat de dividendbelasting een negatief element vormt voor de vestigingslocatie van ondernemingen. Buitenlandse partijen zullen zonder dividendbelasting eerder geneigd zijn te beleggen in Nederlandse aandelen.”
Deze zomer bleek dat de afschaffing niet 1,4 miljard euro, maar zo’n 2 miljardper jaar gaat kosten. Het kabinet is nog steeds van plan om per 1 januari 2020 een einde te maken aan de dividendbelasting.
NOS 07.09.2018 De Kamer van Koophandel van Amerikaanse bedrijven in Nederland AmCham is tegen het kabinetsvoorstel voor het afschaffen van de dividendbelasting. In een verklaring zegt AmCham dat de financiële dekking van de maatregel niet deugt.
Eerder had AmCham nog begrip voor het kabinetsvoorstel, maar dat is veranderd nu het plan een half miljard euro duurder dreigt uit te vallen. De organisatie is er niet blij mee dat het kabinet dit gat gaat dichten door de vennootschapsbelasting minder sterk te verlagen, naar 22 in plaats van 21 procent.
Tegelijkertijd wordt de succesvolle 30%-regeling, die voorziet in een specifiek belastingregime voor expats en van groot belang is voor de Nederlandse kenniseconomie, zonder fatsoenlijk overgangsregime ingekort van acht naar vijf jaar, staat in de verklaring.
Afschaffing had nauwelijks voordelen voor Amerikaanse multinationals, want die zijn al vrijgesteld op basis van het belastingverdrag tussen Nederland en de VS.
Negatieve beeldvorming
Volgens AmCham kan het gereserveerde bedrag van circa 1,9 miljard euro beter worden gebruikt om het vestigingsklimaat op andere manieren te versterken. Dat kan door een verdere verlaging van de vennootschapsbelasting, in ieder geval tot 21%, en door de 30%-regeling voor expats ongemoeid te laten.
AmCham betreurt dat ten gunste van een beperkt aantal Nederlandse multinationals de lasten voor andere bedrijven worden verzwaard. Het middel is in de huidige voorstellen erger dan de kwaal.
Verder zegt AmCham bezorgd te zijn over het ontbreken van maatschappelijk draagvlak voor de maatregel. Dat leidt volgens de Kamer tot negatieve beeldvorming over multinationals. De organisatie benadrukt echte bedrijven te vertegenwoordigen, geen brievenbusfirma’s, en wijst erop dat Amerikaanse bedrijven in Nederland zo’n 450.000 banen genereren.
NOS 07.09.2018 De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) reageert verontwaardigd op plannen van het kabinet voor de studielening. Een lening wordt fors duurder als gevolg van een wetsvoorstel van minister Van Engelshoven van Onderwijs.
In het wetsvoorstel dat dinsdag naar de Tweede Kamer is gestuurd, staat dat de rente op leningen die per 2020 worden afgesloten voortaan voor 10 jaar wordt vastgezet. Nu is dat nog 5 jaar. Een rente die langer vaststaat is hoger. Dat bij het studievoorschot in de toekomst wordt aangesloten bij de 10-jaarsrente was vorig jaar al aangekondigd in het regeerakkoord.
De minister schat in dat studenten per 2020 18 procent per maand meer moeten gaan terugbetalen. Wie van de volledige 35 jaar gebruik maakt om terug te betalen, kan duizenden euro’s duurder uit zijn. Als de gemiddelde rentes in de afgelopen tien jaar zouden gelden, zou het maandelijks terug te betalen bedrag voor een afgestudeerde met een schuld van 21.000 euro van 70 naar 82 euro gaan.
Dieper in de schulden
De LSVb wijst erop dat met de wet studenten dieper in de schulden worden gewerkt. “Wij roepen de regering een halt toe en eisen dat zij deze maatregel schrappen”, zegt voorzitter Geertje Hulzebos.
Ook het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is niet te spreken over het wetsvoorstel. De organisatie noemt het een klap in het gezicht van studenten. “Weer worden studenten onevenredig hard in hun portemonnee getroffen. Het siert de regering niet om de staatskas te spekken met het kostbare geld van een schuldengeneratie”, zegt ISO-voorzitter Tom van den Brink.
De wet levert de Nederlandse schatkist 226 miljoen euro op. Dat geld is nodig om het leenstelsel op de langere termijn betaalbaar te houden, zegt de minister. Van Engelshoven benadrukt dat de gewijzigde rentemaatstaf geen gevolgen heeft voor het te betalen maandbedrag als er sprake is van onvoldoende draagkracht vanwege een laag inkomen. De maatregel geldt alleen voor studenten die na 2019 aan hun opleiding beginnen.
AD 07.09.2018 De rente op studieleningen gaat in 2020 omhoog voor alle studenten die dan aan een studie beginnen. Het maandbedrag dat zij na afloop van hun studie moeten terugbetalen, wordt 18 procent hoger. Ex-studenten zijn daardoor in de toekomst duizenden euro’s duurder uit.
Dit is weer een klap in het gezicht van de student en niet conform de afspraken, aldus Tom van den Brink, Voorzitter Interstedelijk Studentenoverleg.
Dat staat in een wetsvoorstel dat Onderwijsminister Ingrid Van Engelshoven deze week naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Volgens haar is de renteverhoging nodig voor de financiële houdbaarheid van het leenstelsel op langere termijn, schrijft ze in de toelichting op de wetswijziging. De bewindsvrouw heeft zich hiermee de woede van studenten op de hals gehaald.
Studentenorganisaties zien dit als de zoveelste teleurstelling. Eerst werd de basisbeurs afgeschaft. Vervolgens werd er door de invoering van het leenstelsel beter onderwijs beloofd, omdat er meer geld zou worden geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs.
De afspraken blijken toe nu toe niet te zijn nagekomen. En nu moeten de studenten als klap op de vuurpijl de knip trekken om het leenstelsel betaalbaar te houden, stelt voorzitter Tom van den Brink van het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO). ,,Dat is weer een klap in het gezicht van de student en niet conform de afspraken. Wij worden gepakt voor de financiële tegenvallers van het ministerie van Onderwijs.”
De rente stijgt omdat de minister de rente op leningen niet meer voor vijf jaar vast gaat zetten, maar voor tien jaar. Rente die langer vaststaat is hoger. De maatregel was al aangekondigd in het regeerakkoord. Met het wetsvoorstel wordt duidelijk wat dit voor studenten betekent.
Een gemiddelde studielening is nu 21.000 euro. Onder de sociale voorwaarden van het leenstelsel mag een student 35 jaar doen om dat bedrag af te lossen. Wie van die maximale termijn gebruik maakt, is straks duizenden euro’s duurder uit. Bij de gemiddelde schuld is het maandbedrag nu ongeveer 70 euro (bij een 5-jaarsrente) en straks, als de rente 10 jaar vaststaat, ongeveer 82 euro.
,,Op deze manier verliezen studenten het vertrouwen in de politiek”, stelt Geertje Hulzebos, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). ,,Zij bouwen meer schulden op door het afschaffen van de basisbeurs en nu ook nog eens door het verhogen van de rente op die schuld.”
Van den Brink hoopt dat de Tweede Kamer een stokje steekt voor het wetsvoorstel. ,,Ik verwacht vooral van het CDA en de ChristenUnie – partijen die altijd mordicus tegen het leenstelsel waren – dat zij hier kritisch op zijn.”
Minister Van Engelshoven zit momenteel in Argentinië en laat via haar woordvoerder weten dat ‘deze een maatregel in het regeerakkoord staat’ ,,Die is nodig om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op lange termijn te borgen.”
NU 07.09.2018 In een wetsvoorstel dat deze week naar de Tweede Kamer is gestuurd, staat dat studenten vanaf 2020 meer geld aan studieschulden kwijt zijn doordat de rente verhoogd wordt. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vindt de maatregel onacceptabel en wil die van tafel.
Het plan moet het Rijk 226 miljoen euro opleveren en is bedoeld om het leenstelsel betaalbaar te houden.
De maatregel zou gaan gelden voor studenten die vanaf 2020 aan een studie in het hoger onderwijs beginnen.
Vanaf dan wordt de rente van studieleningen gekoppeld aan de rente die de overheid betaalt op staatsleningen met een looptijd van tien jaar.
Nu is dat nog de rente op staatsschuld met een looptijd van vijf jaar. De zogeheten tienjaarsrente is door de langere looptijd hoger dan de vijfjaarsrente.
In de afgelopen tien jaar was de tienjaarsrente 0,78 procentpunt hoger dan de vijfjaarsrente. Dit betekent een 18 procent hoger maandbedrag voor studenten. met een volledige draagkracht.
Gemiddeld maandbedrag stijgt met 12 euro
Bij een gemiddelde studieschuld van 21.000 euro is het maandbedrag dat oud-studenten momenteel aan rente en aflossing terugbetalen 70 euro. Dat stijgt tot zo’n 82 euro.
Volgens de LSVb “loopt dit op tot duizenden euro’s, terwijl bij het afschaffen van de basisbeurs sociale leenvoorwaarden waren beloofd”.
“Op deze manier verliezen studenten het vertrouwen in de politiek. Zij bouwen meer schulden op door het afschaffen van de basisbeurs en nu ook nog eens door het verhogen van de rente op die schuld”, zegt voorzitter Geertje Hulzebos.
RO 07.09.2018 Het kabinet stopt met het uitwerken van het plan voor loondispensatie in de Participatiewet en start een breed offensief om mensen met een arbeidsbeperking die langs de kant staan aan het werk te helpen.
Kern van het offensief is dat het kabinet gaat inzetten op het vereenvoudigen van regels voor werkgevers, het lonend maken van (meer) werken voor mensen met een beperking, ook als zij in deeltijd werken en ervoor zorgen dat werkgevers en mensen die op zoek zijn naar een baan elkaar beter gaan vinden. Staatssecretaris Tamara van Ark houdt onverminderd vast aan het doel om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. Zij stuurt vandaag een nieuw voorstel aan de Tweede Kamer.
Uit de verkenning in de afgelopen maanden is gebleken dat het niet mogelijk is om het oorspronkelijk voorstel voor loondispensatie in de Participatiewet zo in te richten dat het voor iedereen simpeler en beter wordt. Voor werkgevers en voor mensen die niet zelfstandig het minimumloon per uur kunnen verdienen. Ook zou de invoering een erg lange aanlooptijd vragen waardoor mensen lang in onzekerheid zouden zijn.
Staatssecretaris Van Ark: ‘’Het is nu duidelijk dat het oorspronkelijke voorstel niet op eenvoudige manier uitgevoerd kan worden. Het zou te complex worden. Eenvoud is een harde voorwaarde. Dan verzet ik liever nu de bakens om datzelfde doel alsnog te bereiken: mensen die nu aan de kant staan aan werk te helpen.”
Meer dan de helft van de mensen met een arbeidsbeperking zit momenteel thuis. Dat heeft verschillende oorzaken. Werkgevers hebben te maken met complexe regels. Dat belemmert hen om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Voor mensen met een beperking die in deeltijd werken loont werken niet altijd omdat het loon verrekend wordt met een uitkering. Bovendien werken gemeenten vaak met heel veel verschillende regels.
In de discussie over het aan werk helpen van mensen met een arbeidsbeperking is duidelijk geworden wat er moet verbeteren:
Werken met loonkostensubsidie moet lonen, ook voor mensen die in deeltijd werken
De matching tussen werkgevers en werknemers krijgt een extra impuls
De regels rond banenafspraak en quotum moeten eenvoudiger worden
De Wajongregels worden logischer en mensen die gaan studeren of meer werken stimuleren
Beschut werk krijgt een extra impuls
In de brief die ze vandaag naar de Kamer stuurt staat een eerste uitwerking. De komende periode gaat ze daar met betrokken partijen verder mee. “Werken, een baan hebben, is heel belangrijk, zeker als dat niet vanzelf gaat. Dit binnen bereik brengen voor mensen met een beperking is onze ambitie, zodat iedereen volwaardig mee kan doen,” zegt Van Ark.
NU 07.09.2018 Het kabinet zet een streep door het plan om arbeidsgehandicapten minder te betalen dan het minimumloon. De regeringspartijen hebben geconcludeerd dat het plan niet uitvoerbaar is.
Haagse bronnen bevestigen donderdag berichtgeving hierover door de NOS. De maatregel stond in het regeerakkoord en moest ertoe leiden dat ondernemers meer arbeidsgehandicapten in dienst kon nemen. Een deel van de werknemers ging er in de plannen op achteruit.
Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) ontvouwde het plan in maart. Bij nieuwe contracten zouden werkgevers alleen moeten betalen voor wat iemand kan produceren.
Ze betalen minder als de werknemer vanwege een beperking minder snel werkt of minder taken kan vervullen dan collega’s. Daarmee zou de zogenoemde loondispensatie in de nieuwe situatie ook voor mensen met een bijstandsuitkering gelden.
Het zou een besparing van 500 miljoen euro en meer werkplekken voor arbeidsgehandicapten moeten opleveren.
De plannen leidden tot veel protest. Zo noemde het College voor de Rechten van de Mens het plan discriminatie, omdat er andere regels zouden gaan gelden voor arbeidsgehandicapten ten opzichte van hun collega’s. Ook regeringspartijen D66 en ChristenUnie hadden grote moeite met het plan.
Huidige regels blijven gehandhaafd
Volgens de NOS heeft Van Ark de afgelopen maanden met betrokken partijen gesproken en geconcludeerd dat het plan niet uitvoerbaar en ongewenst was. De huidige regels rond loonkostensubsidies aan arbeidsgehandicapten blijven gehandhaafd.
“Fatsoen heeft gewonnen. Heel goed nieuws”, zegt CNV-voorzitter Maurice van Limmen in een reactie. Ook mensen met een arbeidsbeperking moeten als volwaardig werknemer aan de slag kunnen, aldus de vakbondsman.
Telegraaf 06.09.2018 De coalitie is alsnog akkoord met extra geld voor de publieke omroep. Bronnen melden aan De Telegraaf dat er een zak geld klaarligt met daarin eenmalig 40 miljoen euro aan gemeenschapsgeld.
De NPO kan dat geld krijgen, maar dan moet er wel eerst een doorwrocht verbeterplan op tafel komen.
Over geld voor de publieke omroep wordt nu al bijna een jaar gesteggeld. In november vorig jaar werd duidelijk dat bij de publieke omroep de reclame-inkomsten dalen en dat dit een blijvend probleem lijkt. Een gat van 62 miljoen euro gaapte.
Mediaminister Slob (CU) eiste aanvankelijk dat de met publiek geld gespekte NPO zelf voor dit probleem zou opdraaien. Commerciële media hebben immers met soortgelijke problemen te kampen, maar houden zonder overheidssteun de broek op. Hij oogstte alom lof.
AD 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), die noodgedwongen moet bezuinigen. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO. Verantwoordelijk minister Arie Slob gaat samen met de omroepen een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen.
Dat bevestigen ingewijden aan deze site. Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een begrotingsgat van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dit zelf moest oplossen, maar nu is er toch eenmalig geld beschikbaar om de ergste en meest acute financiële problemen het hoofd te bieden.
Eind augustus was al duidelijk dat drie regeringspartijen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar willen verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken. Nu zou ook de VVD akkoord zijn gegaan met een geldinjectie en wordt gesproken over een investering van tien miljoen extra. Doel van het extra geld is de NPO meer tijd te geven om toe te werken naar een toekomstbestendige publieke omroep die het hoe dan ook de komende jaren met minder overheidsgeld zal moeten doen.
Met de financiële injectie zou de NPO voor 2019 circa de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Het kabinet voert momenteel begrotingsonderhandelingen. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO daadwerkelijk minder hoeft te snijden dan was gedacht.
Eenmalig
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage kwam van het CDA en kreeg later steun van D66 en ChristenUnie. De tientallen miljoenen extra worden worden door minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) niet zomaar aan de NPO gegeven. Hij zal met de omroepen gaan praten over de besteding ervan en hoe de publieke omroepen zich in financiële zin op de beste manier klaar kunnen stomen voor de toekomst.
De NPO wil vooral met bezuinigingen op programma’s uit de geldzorgen komen, meldde minister Slob eerder, nadat de omroepen hun bezuinigingsvoorstellen aan hem hadden voorgelegd. Ook kon, aldus de NPO, worden bespaard op de eigen organisatie en extra geld worden gevonden met de verkoop van online reclame.
Slob meent dat, voordat de omroepen het mes zetten in programma’s, ze eerst maar eens hun reserves moeten aanspreken. Dat is verplicht. Hij denkt dat de NPO daaruit volgend jaar minstens 24 miljoen euro zou kunnen putten. Vandaag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de toekomst van media. Verwacht wordt dat vertegenwoordigers uit Hilversum naar Den Haag zullen komen om nog meer geld te vragen van de regering.
NU 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de publieke omroep. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO.
De verantwoordelijke minister Arie Slob (Media) gaat samen met de NPO een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen. Dat bevestigen ingewijden, na berichtgeving van De Telegraaf.
Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een gat in de begroting van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dat zelf moest oplossen, maar nu wordt er toch eenmalig geld vrijgemaakt.
Het geld wordt niet zomaar aan de omroepen overhandigd, benadrukt een bron. Slob heeft het geld ter beschikking en zal met de omroepen gaan praten over de besteding van het geld en hoe de omroepen voorbereid kunnen worden op de toekomst.
“We hebben de afgelopen periode meermaals duidelijk gemaakt dat een eventuele miljoenenkorting op ons budget omroepen en programmamakers hard zal treffen en dus ten koste zal gaan van de kwaliteitsprogrammering van de NPO”, laat de NPO in een reactie weten.
“Achter de schermen werken we al maanden keihard om deze dreigende bezuinigingen te voorkomen. Maar als de berichten in de krant kloppen, zijn we blij dat de politiek het belang van een sterke publieke omroep erkent en ook ondersteunt.”
Niet gesneden in journalistieke programma’s
Bij de najaarspresentatie van de NPO liet directeur video Frans Klein aan NU.nl weten dat de bezuinigingen niet tot gevolg hebben dat er in journalistieke programma’s gesneden wordt, al erkende hij wel dat de journalistieke programmering een andere invulling krijgt.
“Brandpunt+ verdwijnt na december inderdaad van televisie, maar daar gaan we online mee verder. Op die manier kunnen we op de lineaire televisie weer werken aan nieuwe journalistieke programma’s”, aldus Klein, die met deze nieuwe koers vooral meer jongere kijkers hoopt te trekken.
Hij noemde verder de zomerprogrammering als optie om op te kunnen bezuinigen, zoals het programma M. van Margriet van der Linden.
NOS 06.09.2018 De regeringspartijen maken incidenteel 40 miljoen euro vrij voor de publieke omroep. Dat bedrag moet de teruglopende STER-inkomsten voor een deel compenseren. Door die tegenvallende reclame-inkomsten kampt de omroep met een gat van naar schatting 62 miljoen euro in 2019.
Bronnen bevestigen het bedrag van 40 miljoen zoals dat vanmorgen in De Telegraaf stond. Vorige week meldde de NOS al dat coalitiepartijen 30 miljoen wilden vrijmaken.
Lange tijd hield minister Slob van Mediazaken vol dat de omroep de teruglopende inkomsten zelf moest oplossen met bezuinigingen, maar nu komt er toch geld.
Toekomstplan
Voorwaarde voor de steun is wel dat er een goed plan voor de toekomst van de NPO komt. Als dat plan aan de verwachtingen voldoet, sluiten de coalitiepartijen niet uit dat de 40 miljoen euro ook in de jaren na 2019 beschikbaar komt voor de omroep.
Een woordvoerder van de NPO zegt de politieke besluitvorming af te wachten. “Maar als de berichten kloppen zijn we blij dat de politiek het belang van een sterke publieke omroep erkent en ook ondersteunt.”
Vandaag houdt de Tweede Kamer een overleg over Mediazaken. Dat is te volgen via NPO Politiek. Minister Slob zei bij het begin meteen dat hij niet zal ingaan op mogelijke Prinsjesdagplannen die via media naar buiten komen.
“Ik houd me aan de regels waar de Kamer zelf heel streng op is.” Die regels houden in dat er niet mag worden gelekt uit de Prinsjesdagstukken, die het kabinet op de derde dinsdag van september presenteert.
Petitie
Op het Plein voor de Tweede Kamer hebben tientallen programmakers van de Publieke Omroep een manifest aangeboden aan Kamerleden. Onder hen waren Hans Goedkoop (Andere Tijden) en Aart Zeeman (Brandpunt).
In hun petitie vragen zij om het tekort van 62 miljoen aan te vullen en het budget van de NPO mee te laten groeien met de inflatie “en ons niet afhankelijk te maken van de reclame-inkomsten”.
AD 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), die noodgedwongen moet bezuinigen. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO. Verantwoordelijk minister Arie Slob gaat samen met de omroepen een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen.
Dat bevestigen ingewijden aan deze site. Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een begrotingsgat van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dit zelf moest oplossen, maar nu is er toch eenmalig geld beschikbaar om de ergste en meest acute financiële problemen het hoofd te bieden.
Eind augustus was al duidelijk dat drie regeringspartijen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar willen verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken. Nu zou ook de VVD akkoord zijn gegaan met een geldinjectie en wordt gesproken over een investering van tien miljoen extra. Doel van het extra geld is de NPO meer tijd te geven om toe te werken naar een toekomstbestendige publieke omroep die het hoe dan ook de komende jaren met minder overheidsgeld zal moeten doen.
Met de financiële injectie zou de NPO voor 2019 circa de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Het kabinet voert momenteel begrotingsonderhandelingen. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO daadwerkelijk minder hoeft te snijden dan was gedacht.
Eenmalig
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage kwam van het CDA en kreeg later steun van D66 en ChristenUnie. De tientallen miljoenen extra worden worden door minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) niet zomaar aan de NPO gegeven. Hij zal met de omroepen gaan praten over de besteding ervan en hoe de publieke omroepen zich in financiële zin op de beste manier klaar kunnen stomen voor de toekomst.
De NPO wil vooral met bezuinigingen op programma’s uit de geldzorgen komen, meldde minister Slob eerder, nadat de omroepen hun bezuinigingsvoorstellen aan hem hadden voorgelegd. Ook kon, aldus de NPO, worden bespaard op de eigen organisatie en extra geld worden gevonden met de verkoop van online reclame.
Slob meent dat, voordat de omroepen het mes zetten in programma’s, ze eerst maar eens hun reserves moeten aanspreken. Dat is verplicht. Hij denkt dat de NPO daaruit volgend jaar minstens 24 miljoen euro zou kunnen putten. Vandaag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de toekomst van media. Verwacht wordt dat vertegenwoordigers uit Hilversum naar Den Haag zullen komen om nog meer geld te vragen van de regering.
Telegraaf 06.09.2018 De coalitie is alsnog bereid de NPO-broekzakken eenmalig met belastinggeld te vullen, maar dan wel onder voorwaarden. Eerst moet er een serieus toekomstplan worden overlegd, is het idee.
Telegraaf 06.09.2018 Met recht kan gezegd worden dat de NPO met belastinggeld wordt gefinancierd. Voor elke euro reclame-inkomsten krijgt het er van de Staat drie euro bij. Over deze systematiek heeft Hilversum nooit geklaagd, totdat de advertentiemarkt begon te krimpen. Waar de hele mediawereld hard moest ingrijpen om het hoofd boven water te houden, deed de NPO alsof zijn neus bloedde. Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn meer gelijk dan anderen, schreef George Orwell al.
Telegraaf 04.09.2018 De Tweede Kamer komt dinsdag na acht weken reces voor het eerst weer bijeen. Zoals gebruikelijk is het wachten vooral op de begroting voor 2019, die over twee weken wordt gepresenteerd. Het is de eerste Miljoenennota van dit kabinet. Maar ook voor de vergaderdagen tot Prinsjesdag ontbreekt het de parlementariërs niet aan gespreksstof.
Zo zal minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zich nog in de Kamer moeten verantwoorden over omstreden uitlatingen die hij afgelopen zomer deed op een besloten bijeenkomst. Hij zei onder meer dat hij geen land kent waar verschillende culturen vreedzaam samenleven. Bovendien haalde de VVD’er zich de woede van Suriname op de hals door dat land een „failed state” (mislukte staat) te noemen.
Niet alleen de oppositie viel over Bloks uitlatingen, ook vanuit de coalitie klonk scherpe kritiek, al vonden de regeringspartijen zijn misstap niet zwaar genoeg om de Kamer terug te roepen van reces. Minister-president Mark Rutte noemde de woordkeuze van zijn partijgenoot „ongelukkig en onzorgvuldig.” Maar Blok kan wat hem betreft wel door als minister, ook omdat hij zijn woorden heeft teruggenomen.
Verder zal de dividendbelasting vast weer ter sprake komen. Het kabinet bevestigde vorige week dat het een streep zet door die heffing op de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders, zoals in het regeerakkoord is afgesproken. De maatregel, een vurige wens van de VVD die bij geen enkele andere partij op applaus kan rekenen, pakt wel een stuk duurder uit dan destijds was becijferd.
De publieke tribune van de Tweede Kamer zal bij de eerste debatten na de vakantie leeg zijn. Kamervoorzitter Arib heeft besloten dat bezoekers niet welkom zijn vanwege de aangekondigde staking van politieagenten.
NOS 04.09.2018 Na acht weken zomerstop, of reces zoals het in politiek Den Haag heet, komt de Tweede Kamer vandaag voor het eerst weer bij elkaar. De komende tijd staat vooral in het teken van Prinsjesdag.
De derde dinsdag in september valt dit jaar vroeg, al op de 18de. Dat betekent dat de Kamer twee weken kan praten over lopende zaken, voordat de jaarlijkse cyclus van begrotingsbehandelingen begint.
Debat Blok nog deze week
De belangrijkste nog lopende zaak is de uitglijder van minister Blok van Buitenlandse Zaken. Vrijwel zeker deze week nog zal de Kamer hem aan de tand voelen over zijn uitspraken over de multiculturele samenleving en Suriname.
Blok bood tijdens het reces al verschillende malen excuses aan voor die uitspraken, en er gingen zelfs brieven met verontschuldigingen naar het buitenland. Toch wil de oppositie dat hij nogmaals uitleg komt geven.
Als Blok daar niet opnieuw een uitglijder maakt, is de verwachting dat hij dat debat zonder extra schade zal overleven. Hij zal vooral het vertrouwen bij diplomaten, in binnen- en buitenland, moeten herstellen.
Mensenrechtentulp
Gisteren kreeg Blok daar nog een probleem bij. De coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie zijn boos dat de minister de Mensenrechtentulp uitreikte aan Zeid Ra’ad Al Hussein, de scheidend Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN.
Blok ging daarbij volgens de coalitiepartners voorbij aan de omstreden rol van Zeid bij de zaak van seksueel misbruik door VN-personeel in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Hij zou klokkenluiders niet serieus hebben genomen en de zaak in de doofpot hebben willen stoppen.
VVD onder vuur
Bloks partij, de VVD, heeft sowieso geen geweldig reces achter de rug. Kamerlid Han ten Broeke schrijft dezer dagen zijn afscheidsbrief aan Kamervoorzitter Arib. Hij besloot vorige week op te stappen nadat bekend was geworden dat hij in 2013 door een medewerkster van de fractie is beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Ook een ander prominent fractielid van de liberalen, oud-minister Jeanine Hennis-Plasschaert, heeft haar vertrek aangekondigd. Ze wordt VN-gezant in Irak. Daarmee blijven er maar weinig ervaren VVD’ers over in het parlement.
De VVD ligt verder onder vuur omdat die partij de vurigste pleitbezorger is van de omstreden afschaffing van de dividendbelasting. Binnen de coalitie zijn afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat het voorstel de eindstreep haalt, maar van harte ging het niet. De oppositie is fel tegen.
Minder goed nieuws in het koffertje
Als minister Hoekstra van Financiën op Prinsjesdag naar de Kamer komt, zit er in zijn koffertje minder goed nieuws dan het kabinet had gehoopt. Vooral de kosten van het dichtdraaien van de Groningse gaskraan beperken de financiële ruimte.
Waarschijnlijk vertoont de Miljoenennota veel overeenkomsten met het regeerakkoord van vorig jaar. De afspraken die toen gemaakt werden tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie worden nu omgezet in beleid.
Veel mensen zullen er iets op vooruitgaan, maar het kabinet had in zijn eerste eigen begroting graag meer willen uitdelen. Zeker nu het met de economie zo goed gaat.
NU 03.09.2018 Na een reces van twee maanden begint dinsdag het nieuwe politieke jaar. Wat zijn de thema’s die dit jaar het Binnenhof zullen domineren? NU.nl zet op een rij wat u in het reces heeft gemist en waar u de komende tijd op moet letten.
De uitspraken van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken), de dividendbelasting en opnieuw gedoe bij VVD. Het reces is dit jaar niet onopgemerkt voorbij gegaan.
Blijft Blok minister van Buitenlandse Zaken?
De VVD-minister van Buitenlandse Zaken deed in juli de nodige stof opwaaien met zijn omstreden uitspraken over de multiculturele samenleving, Suriname en oost-Europa. Hij zei geen “vreedzame multiculturele samenlevingen” te kennen, noemde Suriname een failed state en zei er niet in te geloven dat oost-Europese landen zich aan de vluchtelingenafspraken zullen houden.
Blok heeft het reces gebruikt om op verschillende manieren excuses aan te bieden voor de ophef die is ontstaan na zijn uitspraken. Voor de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU was dat voldoende; de Kamer hoefde niet terug te komen van reces.
De verwachting is dat de Kamer aanstaande woensdag of donderdag met Blok in debat zal gaan. Voor een deel van de oppositie is immers nog steeds niet duidelijk hoe Blok echt denkt over de uitspraken die hij heeft gedaan.
Wat premier Rutte betreft kan zijn partijgenoot gewoon aanblijven. Na het vertrek van Zijlstra, die had verzonnen dat hij bij een gesprek met Poetin aanwezig was, lijkt de VVD niet opnieuw een minister te willen verliezen. Ook CDA-vicepremier Hugo de Jonge vindt dat Blok op zijn post kan blijven.
Of Blok blijft zitten of niet, de schade na zijn uitspraken is hoe dan fors.
Blok is niet de enige VVD’er die dit reces in opspraak is gekomen. Kamerlid Wybren van Haga en zijn bedrijf Sjopperdepop haalden opnieuw het nieuws.
Van Haga kwam in opspraak toen bekend werd dat hij verhuurregels in Amsterdam had overtreden. De VVD-integriteitscommissie concludeerde dat Van Haga niet tegelijkertijd ondernemer en Kamerlid kon zijn, waarna de vastgoedbaas zijn werkzaamheden op afstand zette.
In het reces bleek echter dat Van Haga zijn bedrijf toch niet op afstand heeft gezet. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wilde niet ingaan op de betrokkenheid van het Kamerlid bij de vastgoedonderneming.
Het is alweer de zoveelste integriteitskwestie binnen de VVD, maar de partij kan Van Haga niet dwingen op te stappen. De coalitie leunt op 76 zetels en met een afsplitsing van Van Haga verliezen VVD, CDA, D66 en CU hun meerderheid.
VVD’ers Ten Broeke, Hennis-Plasschaert en Azmani vertrekken
Terwijl Van Haga bleef zitten, vertrok deze zomer de ervaren VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke. Twee weken geleden kwam hij in opspraak vanwege verzwegen pr-activiteiten die in de registers van de Tweede Kamer gemeld hadden moeten worden.
Na excuses kon Ten Broeke aanblijven. Toen vorige week bekend werd dat hij vijf jaar geleden een “ongelijkwaardige relatie” had met een fractiemedewerker, stapte hij op. Volgens de medewerkster zou er sprake zijn van grensoverschrijdend seksueel gedrag. De twee spraken in een juridisch document af dat zij het niet met elkaar eens zijn over wat er precies is voorgevallen, maar de zaak wel te laten rusten.
Toen het bestaan van de juridische overeenkomst bekend werd, besloot het VVD-Kamerlid op te stappen.
Met het vertrek verliest de VVD-fractie opnieuw een bak aan ervaring. Met bijna 4300 dagen in de Kamer behoort Ten Broeke tot een van de meest ervaren Kamerleden.
Maar daar blijft het niet bij. Ook oud-defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert verlaat de VVD-fractie. Zij wordt hoofd van de VN-missie in Irak. Daarmee neemt opnieuw een gekozen volksvertegenwoordig voortijdig afscheid. Ook het ervaren VVD-Kamerlid Malik Azmani kondigde zijn vertrekaan. Hij wil de komende Europese Parlementsverkiezingen in mei volgend jaar de lijsttrekker voor de VVD worden.
Ondanks kritiek bijt coalitie zich vast in afschaffing dividendbelasting
Een kwestie die tijdens het reces maar niet wilde verdwijnen en de komende periode ook niet zal verdwijnen is de afschaffing van de dividendbelasting.
Vorige week werd bekend dat buitenlandse bedrijven en beleggers amper voordelen zien in de afschaffing van de belasting die de staatskas elk jaar 2 miljard euro oplevert. Alleen Shell, AkzoNobel, Unilever, het kabinet en de coalitie lijken nog achter de maatregel te staan, nu ook de SGP de steun intrekt.
Ondanks de aanhoudende kritiek blijft de VVD vasthouden aan de maatregel die door premier Rutte inmiddels zelf als “bizar” wordt omschreven. Ook het CDA heeft zich in de afschaffing vastgebeten en lijkt niet te willen loslaten. Van D66 en CU is bekend dat het besluit niet hun idee is geweest, maar zij zullen het plan niet torpederen. Als de afschaffing niet doorgaat, zal het kabinet vallen, vreest CU-leider Gert-Jan Segers.
Het is dan ook onwaarschijnlijk dat het besluit in de Tweede Kamer zal sneuvelen. Vorige week zijn de begrotingsafspraken voor 2019 gemaakt die op Prinsjesdag zullen worden gepresenteerd. De afschaffing van de dividendbelasting zal gewoon onderdeel uitmaken van de plannen.
Verliest de coalitie de meerderheid in de Eerste Kamer?
Maar ook al komt de afschaffing van de taks er, het geeft de oppositie een flinke stok om het kabinet en de coalitiepartijen mee te slaan. Het belastingvoordeel van 2 miljard euro voor buitenlandse beleggers is campagnemateriaal waar de oppositie gretig gebruik van zal maken. Campagnemateriaal dat verzameld wordt voor de komende Provinciale Statenverkiezingen in maart volgend jaar. Deze verkiezingen zijn bepalend voor de samenstelling van de Eerste Kamer.
De verkiezing zal een cruciaal tussenrapport voor het kabinet-Rutte III worden: verliest de coalitie daar de meerderheid, dan gaat doorregeren heel lastig worden. De vraag is wie er dan in aanmerking kan komen voor een gedoogconstructie in de Eerste Kamer: een linkse partij zal voor de VVD en CDA moeilijk te verkroppen zijn, terwijl steun van PVV uitgesloten lijkt.
Voor de coalitie is het dan ook zaak om de komende maanden een aantal belangrijke overwinningen binnen te halen, met als speerpunt de beloofde lastenverlichting. Vanaf volgend jaar treedt een aantal maatregelen in werking met als doel dat bijna iedereen meer geld overhoudt.
Tegelijkertijd werkt het kabinet ook aan een nieuw klimaatbeleid. In de Tweede Kamer is er brede steun voor de Klimaatwet. Naast bedenkers GroenLinks en PvdA zijn dat ook SP, ChristenUnie, D66, VVD en CDA. Waarschijnlijk wordt de wet nog voor de kerstvakantie in de Tweede Kamer behandeld.
Maar het nieuwe beleid gaat geld kosten en de grote vraag het komend jaar is bij wie de rekening zal komen te liggen. Dragen de meest vervuilende bedrijven genoeg bij? Betaalt de omslag zichzelf deels terug door middel van innovatie? Of gaan de belastingen voor burgers omhoog?
Elsevier 03.09.2018 Na acht weken zomerreces begint de Tweede Kamer deze week aan het nieuwe politieke seizoen. Dit zijn de vijf belangrijkste dossiers voor Rutte III.
1. De onhandige uitspraken van Stef Blok
‘Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. (…) En waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet,’ zei minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) op een besloten bijeenkomst in juli. Beelden daarvan lekten daarna uit naar tv-programma Zembla. ‘Suriname is een failed state,’ ging de minister verder. ‘En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.’
De uitspraken kwamen Blok op een storm van kritiek te staan. Hij maakte daarvoor meerdere malen excuses, maar de oppositie ruikt bloed: woensdag 5 september volgt een moeilijk Kamerdebat over zijn positie waar oppositiepartijen PvdA, SP en DENK in juli al om vroegen. Zelfs als hij dat debat overleeft, blijft de vraag wat dat betekent voor zijn positie voor de rest van de kabinetsperiode.
De verontwaardiging over afschaffing – die ruim een half miljard duurder uitvalt dan gedacht – is begrijpelijk, maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en de coalitiepartijen vol. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
3. Begroting voor 2019
Minister Wopke Hoekstra (CDA) van Financiën presenteert over twee weken de eerste begroting van Rutte III. Naar verluidt gaan alle inkomensgroepen erop vooruit, vooral door de inkomstenbelasting die omlaaggaat. Daarnaast gaat er extra geld naar Defensie, Onderwijs en Zorg.
De laatste kostenpost blijft veruit de grootste: De Telegraaf meldde maandag dat er deze kabinetsperiode zelfs meer geld extra naartoe gaat – dus bovenop wat er al wordt uitgegeven – dan naar de hele begroting van het ministerie van Defensie.
Alle plannen en lastenverlagingen moeten natuurlijk ergens van worden betaald en dat komt deels uit de verhoging van de btw. Het lage btw-tarief wordt 1 januari 2019 verhoogd van 6 naar 9 procent en dat gaat Nederlandse huishoudens volgend jaar gemiddeld zo’n 300 euro kosten, berekenden economen van ING vorige maand. Kortom: dat gaat de consument merken als hij in de supermarkt de aardappelen in het mandje legt. Of bijvoorbeeld een boek of theaterkaartjes koopt.
Aan minister Hoekstra de lastige taak deze plannen door de Tweede Kamer te loodsen.
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (VVD) moet voor het eind van het jaar met concrete maatregelen komen om de gestelde klimaatdoelen te halen. Hiervoor moet hij de resultaten van de vijf ‘klimaattafels’ beoordelen en bespreken met de Kamer, inclusief een doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau (effecten op lastenverdeling).
De voorstellen gaan ongetwijfeld grote invloed hebben op de portemonnee en het leven van alle Nederlanders. Zo moeten huishoudens van het aardgas af en gaat de belasting op vliegen omhoog.
Wetsvoorstellen die nog in de pijplijn zitten:
Het Belastingplan 2019: een pakket fiscale maatregelen met grote gevolgen. Het lage btw-tarief gaat van 6 naar 9 procent. Er komt een ‘sociale vlaktaks’ met twee tarieven inkomstenbelasting: 36 procent voor het inkomen tot zo’n 70.000 euro en 49 procent daarboven. De algemene heffingskorting en de arbeidskorting stijgen; vooral lagere en middeninkomens profiteren daarvan. Ook daalt de winstbelasting voor bedrijven. Het plan bevat ook het schrappen van de dividendbelasting, al bestaat de kans dat het kabinet dit omstreden voorstel schielijk intrekt.
Van de nieuwe Inburgeringswet zijn de contouren bekend, maar de tekst moet nog komen.
Wet op een minimumprijs voor CO2 bij energieopwekking. Vanwege het milieu en het klimaat moeten de kosten van stroomproductie omhoog. Voor de consument gaat de belasting op gas fors omhoog en die op stroom juist omlaag.
Verbod op het gebruik van steenkool voor energieopwekking. Hierbij geldt een overgangstermijn voor de energiecentrales.
Belasting op vliegtickets. Per jaar wil de fiscus 200 miljoen euro binnenhalen.
Oprichting van een Instituut Mijnbouwschade Groningen, dat objectief moet vaststellen welk bedrag aan vergoeding de bewoners van het bevingsgebied krijgen.
Uitbreiding slachtofferrechten in het strafproces, opdat het voor slachtoffers van verkeersongelukken en misdrijven minder lastig wordt schade te claimen bij verzekeraars en daders.
Verhoging van de kinderbijslag.
Premiedifferentiatie vast-flex. De werkloosheidspremie werd altijd per bedrijfstak vastgesteld. Straks geldt een premie voor alle sectoren, maar wordt verschil gemaakt tussen vaste en flexibele medewerkers.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
AD 31.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting moet alsnog van tafel, vindt voormalig D66-leider Jan Terlouw. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft gisteren juist afgesproken de omstreden maatregel door te zetten.
Terlouw wijst er in de podcast Betrouwbare Bronnen op dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders en de Tweede Kamer de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders wil behouden. ,,En dan gaat het toch gebeuren! Wat heeft dat nog met democratie te maken?”
De D66-coryfee begrijpt dat zijn partij gebonden is aan het regeerakkoord, maar ,,waarom kan het kabinet niet zeggen: het gaat niet door want jullie willen het niet?” Terlouw hoopt dat zo nodig zijn partijgenoten in de Eerste Kamer, die de coalitieafspraken niet hebben ondertekend, een stokje voor het besluit steken.
Als dat betekent dat Unilever uit Nederland vertrekt, ,,dan zij dat zo”, vindt Terlouw. ,,Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar.”
Akkoord
De coalitie bereikte gisteravond een akkoord over de begroting van 2019 en de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland. Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing ervan.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Terlouw noemt de maatregel in een reactie op Radio 1 ,,een raadselachtig besluit, op het laatste moment genomen”. Ook blijkt nu dat veel mensen tegen zijn en dat het duurder wordt dan aangenomen, aldus de voormalig D66-leider. ,,Het wordt zo evident niet gedragen door de bevolking.”
Vestigingsklimaat
Minister-president Mark Rutte heeft de maatregel altijd fanatiek verdedigd omdat die zou leiden tot een beter Nederlands vestigingsklimaat. Handhaving van de dividendbelasting zou voor grote bedrijven een reden kunnen zijn om hun hoofdkantoor niet in Nederland te vestigen of te verplaatsen naar het buitenland.
Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen hard bewijs dat de maatregel effect heeft en komt de opbrengst ten goede aan buitenlandse overheden. Ook ambtenaren van Financiën uitten in memo’s aan de formerende partijen grote twijfels over het nut van de maatregel. Ook vele grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks voordelen in de afschaffing van de dividendbelasting, bleek deze week uit een rondgang van het FD.
Terlouw stelt op Radio 1 ,,geen deining” te willen veroorzaken. Hij weet ook niet of zijn oproep navolging krijgt van D66-leden in de Eerste Kamer. Terlouw dacht dat de podcast pas over twee maanden zou worden uitgezonden. ,,En nu worden deze uitspraken van mij er al uit gepikt.”
Telegraaf 31.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting moet alsnog van tafel, vindt voormalig D66-leider Jan Terlouw. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft donderdag juist afgesproken de omstreden maatregel door te zetten.
Terlouw wijst er in de podcast Betrouwbare Bronnen op dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders en de Tweede Kamer de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders wil behouden. „En dan gaat het toch gebeuren! Wat heeft dat nog met democratie te maken?”
De D66-coryfee begrijpt dat zijn partij gebonden is aan het regeerakkoord. Maar ’waarom kan het kabinet niet zeggen: het gaat niet door want jullie willen het niet?’, vraagt hij zich af.
Terlouw hoopt dat zo nodig zijn partijgenoten in de Eerste Kamer, die de coalitieafspraken niet hebben ondertekend, een stokje voor het besluit steken.
Als dat betekent dat Unilever uit Nederland vertrekt, ’dan zij dat zo’, vindt Terlouw. „Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar.”
NOS 31.08.2018 D66-coryfee Jan Terlouw hoopt dat de afschaffing van de dividendbelasting alsnog sneuvelt in de Eerste Kamer, nu duidelijk is hoeveel weerstand de maatregel oproept. “Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar”, zegt hij in de podcast Betrouwbare Bronnen.
De oud-fractieleider en -vicepremier zegt dat een zeer ruime meerderheid van de Nederlanders de heffing op de winstuitkering aan de aandeelhouders wil behouden. En volgens hem gaat het plan het in de Tweede Kamer alleen maar halen omdat D66 en de ChristenUnie nu eenmaal hun handtekening onder het regeerakkoord hebben gezet. Hij wijst erop dat de leiders van die twee regeringspartijen herhaaldelijk hebben laten weten dat ze er eigenlijk niets in zien.
Democratie
Terlouw kan er niet bij dat de maatregel desondanks doorgaat. “Wat heeft dat nog met democratie te maken?”, vraagt hij zich af. Hij vindt dat het kabinet zou moeten zeggen: “Het gaat niet door, want jullie willen het niet”.
Terlouw hoopt dat het plan in de senaat sneuvelt. Er gaan geluiden dat een meerderheid daar nog niet zeker is. Dat betekent wel dat de senatoren in meerderheid tegen het hele Belastingplan moeten stemmen, dat minister Hoekstra op Prinsjesdag presenteert. In het Belastingplan zijn alle maatregelen met elkaar verknoopt en er staan ook lastenverlichtingen in.
NU 30.08.2018 De kabinetsbegroting voor 2019 is rond, heeft VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff donderdagavond bekendgemaakt na overleg tussen het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen. ”We hoeven niet langer te vergaderen.”
Over de inhoud van het akkoord wilden de fractieleiders niets kwijt. ”Het CDA is heel blij met het resultaat”, zei fractieleider Sybrand Buma. Vrijdag moet de ministerraad een hamerslag op het akkoord geven.
Minister van Financiën Wopke Hoekstra Financiën zei tevreden te zijn. “Het is een heel mooi verhaal geworden. Het was een goed en constructief overleg.”
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie moesten het eens worden over de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Verder moesten ze het nog eens worden over de koopkrachtplaatjes.
”Mensen gaan er volgend jaar in koopkracht op vooruit en dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Alexander Pechtold.
De afschaffing van de dividendbelasting is het lastigste onderwerp voor de coalitie. D66 en ChristenUnie zijn er niet blij mee. Ook in de samenleving is er weinig steun, blijkt uit peilingen.
De afschaffing van de dividendbelasting kost een half miljard meer dan gepland door de sterke economische groei. Een voorstel dat op tafel lag, was dat banken en bedrijven die veel energie gebruiken hiervan 200 miljoen euro moeten betalen. Verder zou de bankenbelasting verhoogd worden met 40 miljoen euro en 100 miljoen worden gebruikt van de opbrengst van de afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties.
Kabinet akkoord over begroting 2019
Winstbelasting grote bedrijven minder verlaagd dan gepland
Een ander voorstel dat werd besproken ging over de winstbelasting voor grote bedrijven. Die zou minder worden verlaagd dan gepland. Het zou nu 22 procent worden in plaats van 21 procent.
Het laatste coalitieoverleg tussen de vier fractieleiders en de top van het kabinet vond plaats op het ministerie van Financiën. Het kabinet sloot hiermee twee weken van coalitieonderhandelingen af over de begroting, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
Voor de zomer werd de coalitie het al eens over de hoofdlijnen voor de begroting van 2019. Daardoor is er in totaal 1,2 miljard euro extra voor Defensie, politie, justitie, zorg en onderwijs. Een geplande bezuiniging op verpleeghuizen en instellingen voor gehandicapten is geschrapt.
NOS 30.08.2018 De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben een akkoord bereikt over de begroting van 2019. De coalitiepartijen maakten dat bekend na afloop van een laatste overleg, vanavond op het ministerie van Financiën.
Er zijn in ieder geval afspraken gemaakt over hoe de dividendbelasting kan worden afgeschaft. De partijen willen nog geen details bekendmaken over de plannen voor volgend jaar. Die worden op Prinsjesdag gepresenteerd, de derde dinsdag van september.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vertelde in Nieuwsuur dat de begroting rond is:
“Wij zijn tevreden, het is zeer goed voor het CDA”, zei CDA-leider Buma na afloop.
De partijen moeten nog verder praten over de koopkrachtplaatjes, maar het is al wel duidelijk dat de mensen er volgend jaar op vooruitgaan. “Dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Pechtold.
Het kabinet gaat nu de puntjes op de i zetten, zei minister Hoekstra van Financiën na afloop. Hij is tevreden met het resultaat en de constructieve gesprekken die de coalitiepartijen hebben gevoerd. “Ik ben tevreden. Het is een heel mooi verhaal aan het worden.”
Gat in de begroting
De afgelopen twee weken hebben de coalitiepartijen intensief vergaderd over de begroting. Het grootste probleem was het gat van zo’n 600 miljoen extra vanwege de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Dit bedrag komt boven op de 1,4 miljard euro die de afschaffing al kost. Het kabinet wil deze maatregel om te zorgen dat Nederland aantrekkelijk is voor grote internationale bedrijven.
De coalitie moest extra geld zoeken op de begroting, en gedacht wordt aan het minder verlagen van het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting. In het regeerakkoord is afgesproken om het tarief van 25 naar 21 procent te verlagen. Dat wordt waarschijnlijk 22 procent.
AD 30.08.2018 De begroting voor 2019 is rond. Dat maakte VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vanavond bekend na overleg tussen het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen.
Ze zijn het eens geworden over de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland.
Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing van de dividendbelasting. Het gat van 500 miljoen euro wordt onder meer gedekt door verhoging van de bankenbelasting, afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties (zogeheten coco’s) en een verhoging van de energiebelasting voor grootindustriëlen.
Banken zouden daarnaast 40 miljoen extra bankenbelasting betalen. Met de afschaffing van de renteaftrek op coco’s, die banken gebruiken om hun buffers op te hogen, is in totaal een bedrag van 150 miljoen gemoeid: zeker 100 miljoen daarvan zou worden gebruikt om de dividendstrop te dempen. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) zegt in een eerste reactie: ,,We kunnen ons niet voorstellen dat de inzet van het kabinet voor het vestigingsklimaat niet zou gelden voor de financiële instellingen.”
Daarnaast ligt nog altijd het plan voor om de winstbelasting (vpb) voor grotere bedrijven minder te verlagen dan gepland. In het regeerakkoord staat dat het vpb-tarief voor winsten boven 200.000 euro omlaag gaat van 25 naar 21 procent. Het aangepaste percentage zou volgens een ingewijde nu ‘rond de 22 procent’ gaan liggen. Voor winsten onder 200.000 gaat het (verlaagde) tarief wel zoals eerder afgesproken van 21 naar 16 procent.
Druk
De omstreden afschaffing van de dividendbelasting zette veel druk op het overleg, zeker nadat deze krant twee weken geleden wist te melden dat de afschaffing van de dividendbelasting zeker een half miljard euro meer kost dan de 1,4 miljard euro waarop was gerekend in het regeerakkoord. Nadat regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten om de rekening niet neer te leggen bij gezinnen zagen het midden- en kleinbedrijf (MKB) en boeren en tuinders verenigd in LTO de bui hangen. Zij zetten de hakken in het zand. ,,Draai dan die hele afschaffing maar terug’’ foeterde Marc Calon van het LTO. ,,Dat zullen we niet accepteren,’’ waarschuwde Leendert-Jan Visser van het MKB.
Ze vinden het onredelijk dat kleinere Nederlandse ondernemers moeten opdraaien voor de financiering van een belastingmaatregel die ten goede komt aan het grote buitenlandse bedrijfsleven. Het kabinet lijkt hen nu tegemoet te willen komen door banken en de grootindustrie de rekening te presenteren.
Lastig
Tot de afschaffing van de fiscale aftrekbaarheid van rente op coco’s besloot het kabinet overigens voor de zomer al. Wat er met de opbrengst van 150 miljoen per jaar zou gebeuren moest in augustus besloten worden. Het kabinet kiest er nu dus mogelijk voor twee derde te gebruiken om de dividendstrop te dekken.
De coalitiepartners ChristenUnie en D66 hebben grote moeite met de afschaffing van de dividendbelasting, in het CDA zijn politiek leider Sybrand Buma en senator Marnix van Rij de enigen die het voornemen hartstochtelijk verdedigen. Buiten VVD-premier Mark Rutte zijn er bovendien weinig liberalen die een lans breken voor de maatregel. Volgens Rutte is die echter noodzakelijk om ervoor te zorgen dat Nederland aantrekkelijk blijft als vestigingsland voor multinationals. Critici betwijfelen daarentegen of afschaffing effectief zal zijn.
Koopkracht
Het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen moesten het ook nog eens worden over de koopkrachtplaatjes. ,,Mensen gaan er volgend jaar in koopkracht op vooruit en dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Alexander Pechtold na afloop van het overleg.
Het laatste coalitieoverleg vond plaats op het ministerie van Financiën. Het kabinet sloot hiermee twee weken van onderhandelingen af over de begroting, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
NOS 30.08.2018 Het afschaffen van de dividendbelasting wordt breed gedragen, maar voorstanders komen nauwelijks aan het woord in de media, stelt Unilever-topman Paul Polman. Hij reageert daarmee voor het eerst op de toenemende kritiek op het kabinetsbesluit.
Unilever besloot onlangs het hoofdkantoor te vestigen in Rotterdam. Het afschaffen van de dividendbelasting speelde daarbij een rol. Aandeelhouders bepalen eind oktober of de verhuizing doorgaat.
“Het is niet interessant voor de kranten, maar mondiaal is de tendens dat de dividendbelasting naar beneden gaat. In de krant is het leuker als een vliegtuig neerstort, dan wanneer het blijft vliegen. Mensen aanspreken die het een goede maatregel vinden is geen nieuws.”
Volgens Polman past het afschaffen van de dividendbelasting bij een goed investeringsklimaat:
Volgens Polman is het goed dat Nederland de maatregel doorvoert. “Het is een dubbele belasting, andere landen hebben het niet. Daardoor hebben sommige bedrijven ervoor gekozen naar die landen te gaan. Voor aandeelhouders die nu ergens geen belasting betalen en dat in de toekomst wel zouden moeten doen, is een land minder interessant.”
Polman deed zijn uitlatingen bij de aanbouw van een nieuw voedselresearchcentrum van Unilever bij Wageningen University. De bouw van het Foods Innovation Centre moet mei volgend jaar klaar zijn en kost 100 miljoen euro.
Het centrum onderstreept volgens Polman het belang van multinationals voor Nederland. “We werken samen met zo’n 4200 kleinere bedrijven in Nederland en jaarlijks investeert Unilever ongeveer 1 miljard euro in Nederland. Dat is natuurlijk veel meer dan je normaal zou doen als je een gewoon bedrijf zou zijn geweest”, aldus de Unilever-topman.
Rotterdam
Premier Rutte verdedigde de afschaffing door te zeggen dat Nederlandse multinationals nu aantrekkelijker zijn voor buitenlandse beleggers. Shell en Unilever lobbyden al jaren voor het afschaffen van de dividendbelasting. De maatregel was ook van invloed bij het besluit van Unilever om het hoofdkantoor te vestigen in Rotterdam en niet in Londen.
Vorige week werd echter bekend dat de afschaffing onder Britse beleggers helemaal geen issue is, zo verzekerde Rients Abma, directeur van de Nederlandse vereniging voor institutionele beleggers. Een week daarvoor werd duidelijk dat het afschaffen van de dividendbelasting mogelijk 600 miljoen euromeer kost dan eerder werd gedacht.
Het kabinet heeft overigens nog geen akkoord bereikt over de begroting voor volgend jaar. Het voornaamste punt van discussie is afschaffen van de dividendbelasting en het dekken daarvan.
NOS 30.08.2018 Het is zo goed als zeker dat het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting minder wordt verlaagd dan was afgesproken. Volgens het regeerakkoord gaat het tarief van 25 naar 21 procent. Het ziet ernaar uit dat de coalitie daar 22 procent van wil maken.
De maatregel is bedoeld om de extra kosten op te vangen die gepaard gaan met het afschaffen van de dividendbelasting.
Het overleg tussen de regeringspartijen is nog niet klaar, ook omdat de partijen nog meer maatregelen willen nemen. Daarover zijn ze het nog niet eens zijn.
Problemen
Vanochtend was er overleg over de begroting tussen de fractievoorzitters van de regeringspartijen en de top van het kabinet. Voor vanavond staat er weer zo’n bijeenkomst op het programma. Tussendoor was ook een ‘gewone’ begrotingsvergadering van het kabinet.
De hoofdrolspelers willen er weinig over kwijt. Op de vraag waarom de besprekingen zo lang duren antwoordde D66-leider Pechtold wel dat er “nogal wat wensen, vragen en ook problemen liggen”.
Minister Hoekstra van Financiën zei dat hij “realistisch en optimistisch” is over het verloop van de begrotingsgesprekken. “We lopen het proces netjes af.”
Begrotingsregels
Bij de begrotingsonderhandelingen blijft het schrappen van de dividendbelasting en dan vooral de dekking van die maatregel het belangrijkste discussiepunt.
Er is van veel kanten kritiek op het verdwijnen van deze belasting, een voorstel dat is afgesproken in het regeerakkoord. Twee weken geleden werd duidelijk dat de maatregel mogelijk 600 miljoen euro meer kost dan eerder werd gedacht.
Dat heeft te maken met de Haagse begrotingsregels: omdat de economie goed draait, wordt er meer dividendbelasting betaald, een ‘meevaller’. Maar de meevaller verdwijnt door het afschaffen van de dividendbelasting en de begrotingsregels schrijven voor dat dit moet worden gecompenseerd via een hogere belasting ergens anders.
De discussie spitst zich nu dus toe op wie voor de kosten moet opdraaien. Behalve over een minder grote verlaging van de vennootschapsbelasting wordt ook gepraat over afschaffing van de renteaftrek op ‘coco’s’ (bufferobligaties).
NU 30.08.2018 Er ligt bij het kabinet een oplossing op tafel om de tegenvaller rond de afschaffing van de dividendbelasting op te lossen. Vooral banken en bedrijven die veel energie gebruiken gaan ervoor opdraaien.
Dat bevestigen bronnen na berichtgeving van het AD. De fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie praten donderdagavond verder over de begroting van volgend jaar.
Naast de tegenvaller van de dividendbelasting is het koopkrachtplaatje het andere onderwerp waarover nog overeenstemming bereikt moet worden.
Door de sterke economie kost de afschaffing van de dividendbelasting een half miljard extra. Volgens het plan van de coalitie moeten bedrijven die veel energie gebruiken, zoals die in de chemische industrie, hiervan 200 miljoen euro opbrengen.
Hogere banken- en winstbelasting
Verder zou de bankenbelasting met 40 miljoen euro verhoogd worden en wordt 100 miljoen gebruikt van de opbrengst van de afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties.
Volgens het AD ligt er ook nog een plan op tafel om de winstbelasting voor grote bedrijven minder dan gepland te verlagen. In de huidige plannen zou de vennootschapsbelasting van 25 naar 21 procent verlaagd worden, maar dit zou nu ook rond de 22 procent worden.
Unilever nog steeds voor afschaffen dividendbelasting
Unilever-topman Paul Polman benadrukte donderdag opnieuw voor het afschaffen van de dividendbelasting te zijn. Het voedingsmiddelenconcern is een van de grote ondernemingen die hier al langere tijd voor gelobbyd heeft.
Polman zei tijdens een toespraak in Wageningen dat Unilever belangrijk voor de Nederlandse economie is en dat ook veel kleinere bedrijven hiervan profiteren. “Veel van die bedrijven zijn hier vertegenwoordigd. Het is de ruggengraat van de Nederlandse economie”, aldus de bestuurder.
Elsevier 29.08.2018 De verontwaardiging over de nadere afschaffing van de dividendbelasting is begrijpelijk en terecht, zeggen diverse vooraanstaande politici van de coalitiepartijen. Maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en andere coalitiepartijen vol. Opmerkelijk, nu ook bekend wordt dat veel grote bedrijven de voordelen van het plan niet zien.
‘De opwinding over de dividendbelasting is niet onterecht,’ zei minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier Kajsa Ollongren (D66) dinsdag bij Dit is de dag van NPO Radio 1. Onder meer omdat de maatregel duurder uitpakt dan verwacht – 2 miljard euro in plaats van 1,4 miljard dankzij de aantrekkende economie – zijn oppositiepartijen en veel burgers niet te spreken over de afschaffing. ‘Ik begrijp het sentiment,’ aldus Ollongren.
Volgens de D66-minister lijkt het afschaffen van de taks op een ‘cadeautje voor grote bedrijven die het niet per se moeilijk hebben,’ maar zal het besluit bedrijven in Nederland houden, waardoor het land ‘concurrerend’ blijft. Dat zou gunstig zijn voor de financiële positie van veel Nederlanders, meent het kabinet.
Veel beursgenoteerde bedrijven en beleggers betwijfelen nut afschaffing
Maar veel grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks de voordelen van het plan, blijkt uit een rondgang van het Financieele Dagblad (FD) langs vooraanstaande AEX-bedrijven. Zo zeggen chipmachinefabrikant ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak dat de dividendtaks ‘geen rol speelt bij de afweging van hun plannen,’ terwijl ING Bank er geen mening over heeft en weinig met beleggers spreekt over het belastingplan. Ook Philips zegt er neutraal in te staan.
Deze week in Elsevier Weekblad
Wanneer gaat kabinet-Rutte III eens leveren?
Uit de reactie van grote beleggers blijkt eenzelfde beeld. Het Amerikaanse BlackRock, ’s werelds grootste vermogensbeheerder en tevens de grootste aandeelhouder van Shell Unilever, noemt het al dan niet afschaffen van de dividendbelasting tegenover het FD ‘geen belangrijke overweging’ bij beleggingsbeslissingen. Volgens de krant steunen alleen Shell, Unilever en AkzoNobel – die bij het kabinet- Rutte III lobbyden om de taks afgeschaft te krijgen – het plan.
Coalitie verdedigt plan tegen wil en dank: ‘Bizarre maatregel op zichzelf’
Toch piekeren de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er niet over om alsnog af te zien van het plan. Afgaande op de publieke verantwoording van de politici lijkt dat soms tegen wil en dank. ‘De afschaffing van de dividendbelasting is natuurlijk een bizarre maatregel op zichzelf. Belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders doet niemand voor zijn lol,’ zei Rutte vorige week al. Maar, benadrukte de premier, ‘ons land zou echt armer worden, echt banenverlies hebben als we dit soort maatregelen niet nemen’.
Ook de verdediging van D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold was weinig overtuigend: ‘Het blijkt dat de maatregel moeilijk uitlegbaar is, maar hij past in een groter plaatje.’ Vicepremier Hugo de Jonge (CDA) zei dat het lastig is om deze maatregel uit te leggen, ‘maar lastiger zou het zijn om te moeten uitleggen: deze bedrijven zijn verdwenen, on ourwatch, en we hebben niet gedaan wat we eraan konden doen’.
ChristenUnie is tegen, maar steunt plan omdat kabinet anders zou vallen
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers reageerde vrijdag in een openhartig relaas op Facebook dat hij veel boze en verontwaardigde berichten heeft gekregen over de afschaffing van de dividendbelasting. Zijn partij is tegen, schrijft Segers onomwonden. Maar het staat nu eenmaal in het Regeerakkoord, benadrukt hij: ‘Van dat akkoord moesten wij de nadelen enerzijds en de winst anderzijds óók wegen. Een akkoord waarbij wij de afschaffing van de dividendbelasting moesten slikken, terwijl de andere partijen soms weer moesten slikken bij de winstpunten van de ChristenUnie.’
Ik heb jullie mails van de afgelopen dagen over de afschaffing van de dividendbelasting goed gelezen. Ik heb jullie tweets met bezwaren langs zien komen. De artikelen met het advies om deze belasting niet af te schaffen zijn me zeker niet ontgaan. En nu besluitvorming over het nieuwe belastingplan gaande is, wil ik jullie een paar van mijn overwegingen meegeven.
Ik wil me ook verantwoorden. Ik ben namelijk niet een soort politieke CEO, maar een volksvertegenwoor…
Volgens Segers, die in zijn Facebook-bericht alle ‘winstpunten’ opnoemt die hij in het Regeerakkoord heeft weten te bereiken, zou het kabinet vallen als hij een halszaak maakt van het terugdraaien van de afschaffing van de dividendtaks. ‘En dan geldt dat mijn “ja”, ja” is, toen en nu. Een “ja” tegen een per saldo mooi Regeerakkoord, maar wel inclusief die beruchte meloen. Wat ik daarom niet wil doen, is mijn woord breken en deze coalitie – vanwege een vorig jaar voorgenomen besluit – beëindigen.’
Meeste Nederlanders tegen, ‘teleurgestelde VVD mist Oranjegevoel’
Anderhalve week geleden bleek uit een peiling van Maurice de Hond dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, maar toch denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeerde De Telegraaf een (anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken.
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Het kabinet bezweert dat het de rekening voor de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NU 29.08.2018 Gezaghebbende buitenlandse bedrijven en beleggers zien amper voordelen aan het afschaffen van de dividendbelasting. Naast de bedrijven die eerder steun uitspraken, zoals Shell, Unilever en AkzoNobel, is er weinig animo voor het kabinetsvoorstel te vinden.
Dat blijkt woensdag uit een rondgang van het Financieele Dagblad (FD) onder de begunstigden van de omstreden maatregel.
Het voornemen van het kabinet stuit de laatste weken op steeds meer verzet. In eerste instantie zou het voorstel van het kabinet 1,4 miljard euro per jaar gaan kosten. Maar door de gunstige economie is het prijskaartje inmiddels gestegen naar 2 miljard euro.
Het FD sprak woordvoerders van buitenlandse beleggers en grote bedrijven als chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak. De bedrijven zeggen dat het wel of niet afschaffen van de dividendbelasting in Nederland geen invloed heeft op hun toekomstplannen.
Keuze tot beleggen hangt af van prestaties bedrijven
De keuze om te beleggen in Nederlandse bedrijven hangt vooral af van de prestaties en de vooruitzichten van de ondernemingen. Ook het Amerikaanse BlackRock, de grootste aandeelhouder van Shell en Unilever, zegt dat de dividendbelasting “geen belangrijke overweging is” bij grote beslissingen.
Voor Unilever heeft de voorgenomen afschaffing wel invloed. Dit bedrijf besloot eerder dit jaar zijn hoofdkantoor naar Nederland te verhuizen vanwege het kabinetsvoornemen om de dividendbelasting af te schaffen. Overigens moeten de aandeelhouders dit plan nog wel goedkeuren.
Rutte ‘voelt in zijn vezels’ dat zijn ‘bizarre plan’ goed is
Premier Mark Rutte wijst met de verdediging van zijn maatregel steeds naar buitenlandse bedrijven en beleggers die vanwege de dividendbelasting Nederland minder aantrekkelijk zouden vinden om zich te vestigen. Rutte heeft erkend dat het “een bizar plan is”, maar hij voelt “tot in zijn diepste vezels” dat het goed is voor de werkgelegenheid.
De oppositie mist de feitelijke onderbouwing van deze stelling en keert zich fel tegen de plannen. Ook de Rabobank stelt dat de werkgelegenheid niet gebaat is bij de afschaffing en de mkb-bedrijven vrezen dat zij de rekening mogen gaan betalen voor het plan.
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers waarschuwt dat het kabinet valt als de dividendbelasting niet wordt afgeschaft. Hij zei dit in een reactie op de toenemende kritiek van zijn achterban op het plan.
AD 29.08.20218 Grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks voordelen in de afschaffing van de dividendbelasting. Uit een rondgang langs vooraanstaande AEX-bedrijven en grote, vooral Britse beleggers blijkt dat er onder deze begunstigden van de maatregel geen uitgesproken steun te vinden is voor het plan, meldt het FD.
Dat Shell, Unilever en AkzoNobel het voorstel steunen is volgens de krant bekend; zij hebben gelobbyd om de belasting afgeschaft te krijgen. Andere bedrijven en beleggers zien de noodzaak niet. Chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak zeggen dat de dividendtaks geen rol speelt bij de afweging van hun plannen. Philips zegt er neutraal in te staan.
Voor het Amerikaanse BlackRock, met een belegd vermogen van $ 6.317 miljard ’s werelds grootste vermogensbeheerder en tevens grootste aandeelhouder van Shell en Unilever, is dividendbelasting ,,geen belangrijke overweging” bij het nemen van beleggingsbeslissingen.
NU 29.08.2018 De SGP overweegt het kabinetsbesluit om de dividendbelasting af te schaffen niet te steunen. Daarmee zou de regering volkomen alleen komen te staan bij de verdediging van de maatregel, omdat de rest van de oppositie ook tegen is. Dat melden bronnen binnen de SGP aan NU.nl.
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie konden tijdens de Kamerdebatten over het onderwerp op steun van de SGP rekenen, maar de oppositiepartij wacht inmiddels tevergeefs op een gegronde onderbouwing.
“Het is een moeras geworden waar de partijen steeds dieper in zakken”, zegt een betrokkene over de politieke discussie.
Het enthousiasme binnen de SGP voor de maatregel was al niet groot en dat is er de laatste maanden alleen maar minder op geworden, zo klinkt de onvrede binnen de partij.
Het officiële partijstandpunt luidt dat er pas een besluit wordt genomen op Prinsjesdag als alle stukken voor het afschaffen van de dividendbelasting openbaar zijn.
“Wij schorten ons oordeel op tot we de daadwerkelijke beraadslagingen over dit onderwerp aan de orde hebben, later dit jaar”, zei SGP-leider Kees van der Staaij in een recent debat over de dividendtaks.
Maar binnen de partij vraagt men zich inmiddels af welke argumenten er nog boven kunnen komen drijven die verdere steun rechtvaardigt.
Kabinet heeft kleinst mogelijke meerderheid
De coalitie heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer van 76 zetels. Maar een oproep van GroenLinks tijdens het debat over de regeringsverklaring van begin november vorig jaar om af te zien van het plan, werd toch verworpen door 79 Kamerleden. De driemansfractie van de SGP stemde met de regering mee.
Ook in de debatten die volgden, hoefde de coalitie niet te vrezen dat moties die de dividendmaatregel van tafel veegden, zouden stranden op slechts één zetel verschil omdat ze op de SGP’ers konden rekenen.
Met name premier Mark Rutte verdedigt de maatregel. Het is inmiddels geen geheim meer dat zijn partij, de VVD, met het voorstel op de proppen kwam tijdens de kabinetsformatie. De kosten werden aanvankelijk geraamd op 1,4 miljard euro per jaar, maar omdat de economie groeit, en dus ook de belastinginkomsten stijgen, loopt dat bedrag vermoedelijk op tot 2 miljard euro.
‘Laatste ontwikkelingen maken discussie alleen maar ingewikkelder’
Buitenlandse beleggers in Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen, de groep die hiervan zou profiteren, laten inmiddels doorschemeren dat de maatregel voor hen niet genomen had hoeven worden.
“De laatste ontwikkelingen maken de discussie alleen maar ingewikkelder”, aldus een anonieme SGP’er. “De coalitie moet met een oplossing komen.”
De regering beweert dat afschaffing van de dividendbelasting nodig is voor een beter vestigingsklimaat (en daarmee goed is voor de werkgelegenheid) en om Nederlandse bedrijven beter te beschermen tegen buitenlandse overnames. Maar feitelijke onderbouwing hiervoor ontbreekt.
Rutte heeft het inmiddels over ‘irritante maatregel’
Rutte heeft het inmiddels over een “irritante maatregel” en geeft toe niet in “absolute zekerheden te verkeren” of het plan inderdaad het gewenste effect zal hebben.
Het afschaffen van de dividendbelasting gaat pas in per 2020, maar wordt al opgenomen in de begroting voor volgend jaar. Het kabinet onderhandelt momenteel over die begroting en publiceert de stukken op Prinsjesdag (18 september).
NOS 29.08.2018 De kans bestaat dat de SGP het kabinetsplan voor afschaffing van de dividendbelasting niet gaat steunen. De partij vindt de maatregel zeer kostbaar en vraagt zich af of het doel – het behouden en aantrekken van internationale bedrijven – wel wordt gehaald. “We zullen duidelijk tot tien tellen voor we er ja tegen zeggen”, zegt een woordvoerder van de SGP.
Hij bevestigt berichtgeving op NU.nl dat de oppositiepartij overweegt tegen het omstreden plan te stemmen. De SGP helpt met enige regelmaat het kabinet aan een bredere steun en het kabinet-Rutte III kan dat wel gebruiken: de coalitie heeft met 76 zetels de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer. De andere oppositiepartijen hebben al gezegd dat ze het voorstel niet zullen steunen. Het afschaffen van de belasting kost mogelijk 2 miljard euro, 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht.
Aarzelingen
De SGP was tot nu toe al niet enthousiast, maar zegt nu dat er “gaandeweg de tijd” steeds meer kritische vragen zijn gekomen. “We hebben echt aarzelingen”, zegt de woordvoerder van partijleider Van der Staaij. “Het gaat om enorme bedragen en de opbrengst is allerminst zeker.” De twijfel is ook gegroeid omdat sommige bedrijven zich ook openlijk afvragen of de maatregel wel werkt.
Een definitief standpunt neemt de SGP pas in na het politieke debat over het plan, dat op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
Het kabinet wil de maatregel, ondanks de groeiende kritiek, wel doorvoeren, zo hebben diverse bewindslieden en coalitiepartijen de afgelopen dagen gezegd.
We zullen duidelijk tot tien tellen tot we er ja tegen zeggen, aldus Woordvoerder van SGP-leider Van der Staaij.
De andere oppositiepartijen verzetten zich al maanden tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Ze vinden dat het kabinet te veel doet voor de grote Nederlandse multinationals, zoals Shell en Unilever. Er is volgens hen ook geen wetenschappelijk bewijs dat de maatregel daadwerkelijk goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
AD 29.08.2018 Drie regeringspartijen willen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken.
Daarmee zou de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) voor 2019 de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Betrokkenen benadrukken dat een definitief besluit nog niet is genomen. Het is een onderdeel van de begrotingsonderhandelingen die nu worden gevoerd. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO minder hoeft te snijden dan zij gisteren aankondigde.
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage komt van het CDA, melden bronnen, en krijgt steun van D66 en ChristenUnie. De drie zouden de NPO daarmee meer tijd willen geven om werk te maken van een toekomstbestendige publieke omroep.
Te laat
Daarvoor is het volgens de VVD, die ‘echt niet met een zak geld wil klaarstaan’, te laat. ,,We hebben al zo vaak gevraagd: wees transparant over de uitgaven, leg nou eens een toekomstplan neer, focus op de kerntaken en kijk welk materiaal je al op de plank hebt liggen”, zegt Kamerlid Dilan Yesilgöz.
Met steun van oppositiepartijen in de Tweede Kamer zou het voorstel toch een meerderheid kunnen krijgen.
NU 28.08.2018 Rabobank-econoom Nic Vrieselaar ziet het nut er niet van in dat de dividendbelasting per 2020 wordt afgeschaft. De werkgelegenheid is er volgens Vrieselaar in ieder geval niet bij gebaat. “Ik zou het niet doen”, zegt Vieselaar dinsdag tegenNPO Radio 1.
Vanuit het kabinet en de coalitiepartijen wordt de omstreden maatregel steeds verdedigd met het argument dat het goed is voor het internationale vestigingsklimaat en Nederlandse multinationals minder kwetsbaar worden voor buitenlandse overnames.
Maar de Rabobank-econoom denkt dat er betere manieren zijn om dat te bevorderen. Daarbij denkt Vieselaar aan lagere werkgeverslasten op arbeid.
“Goede Nederlandse werknemers worden dan ook voor buitenlandse bedrijven goedkoper. Daar hebben we de afschaffing van de dividendbelasting niet voor nodig.”
Rekening voor kabinet loopt steeds verder op
De rekening voor het kabinet loopt ook steeds verder op naarmate de economie verder aantrekt. Hogere groei betekent immers ook hogere belastinginkomsten.
Aanvankelijk werd er rekening mee gehouden dat de schatkist ieder jaar 1,4 miljard euro misloopt door de afschaffing van de dividendbelasting. Die rekening loopt waarschijnlijk op naar 2 miljard euro. Vrieselaar: “Daar hadden we andere leuke dingen van kunnen doen.”
Het is bekend dat met name buitenlandse overheden en buitenlandse beleggers in Nederlandse bedrijven profiteren van de maatregel.
Geen relatie dividendtaks en koopkracht
De Rabobank denkt overigens niet dat de koopkracht toeneemt als de 2 miljard euro aan gederfde inkomsten aan loonsverhoging wordt besteed.
Terwijl de Nederlandse economie afgelopen jaar met 2,9 procent groeide, stegen de cao-lonen met 1,4 procent. Net genoeg om boven de inflatie van 1,3 procent uit te komen, concludeerde de Rabobank maandag in een eigen studie.
De overheid volgt doorgaans de loonontwikkeling van de markt. Een relatie tussen het afschaffen van de dividendbelasting en de koopkracht is daarom niet aan te tonen, aldus Vrieselaar.
Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht voor volgend jaar een koopkrachtstijging voor bijna alle inkomensgroepen. Er zijn uiteraard veel verschillen als de cijfers beter worden bestudeerd. Het kabinet overlegt momenteel over de begroting voor volgend jaar en kijkt of zij wat aan het CPB-beeld willen veranderen.
Op Prinsjesdag worden de stukken voor 2019 bekendgemaakt.
NOS 28.08.2018 CDA, ChristenUnie en D66 willen de bezuinigingen voor de publieke omroep eenmalig verzachten. Bronnen melden aan de NOS dat de drie coalitiepartijen daarvoor eenmalig rond 30 miljoen euro willen uittrekken. Daarmee zou ongeveer de helft van het tekort bij de publieke omroep worden gecompenseerd.
Als de politiek niets doet, moet de NPO volgend jaar door tegenvallende reclame-inkomsten 62 miljoen euro bezuinigen. Vandaag maakte de NPO bekend hoe ze dat wil opvangen.
Frans Klein, directeur Video bij de NPO, geeft uitleg over de plannen:
Het extra bedrag van rond 30 miljoen zou eenmalig zijn zodat de omroep langer de tijd heeft om zichzelf “toekomstbestendig” te maken. De coalitiepartijen onderhandelen deze week nog over de begroting voor komend jaar, die ze op Prinsjesdag bekend maken.
Het extra geld is volgens betrokkenen nog geen gelopen race: de VVD voelt er weinig voor.
NOS 28.08.2018 Als Den Haag de aangekondigde bezuiniging van 62 miljoen euro doorzet, zal de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) niet bezuinigen op de journalistiek. Het NOS Journaal en Nieuwsuur worden bijvoorbeeld ontzien. Dat zei directeur Video Frans Klein bij de presentatie van de programmering voor het komend seizoen.
Toch komen er ingrijpende veranderingen bij een paar gezichtsbepalende journalistieke programma’s. Zo verdwijnt Brandpunt van de televisie en wordt het actualiteitenprogramma online voortgezet. Zembla, Andere Tijden en Tegenlicht verliezen een aanzienlijk deel van hun zendtijd.
De NPO hoopt nog steeds dat de bezuinigingen kunnen worden afgewend, maar heeft zich samen met de omroepen wel voorbereid op slecht nieuws op Prinsjesdag. Klein: “Welke keuzes we ook maken, ze zullen pijnlijk zijn en op ingrijpende wijze de programmering raken. Sommige tv-titels krijgen de vraag of ze voor minder kunnen worden gemaakt. Dat gaat dus ten koste van de kwaliteit.”
De vier pijlers van de publieke omroep – journalistiek, kinderprogrammering, drama en documentaires – zullen worden ontzien, maar het geld moet volgens Klein wel ergens vandaan komen.
“Dan komt de zomerprogrammering ter discussie. Met nieuwe zomerprogramma’s zoals M en het boekenprogramma Moby Dick van Matthijs van Nieuwkerk stoppen we. Ook verdwijnen er in de dag-tv programma’s voor ouderen. En we zullen over de hele linie kijken of de vooravond wat soberder kan en we kunnen op NPO 3 minder dagen volwaardig programmeren. Meer herhalingen en meer aankoop. De kwaliteit van de hele programmering komt dus verder onder druk, maar we gaan moedig voorwaarts.”
Lastig
Shula Rijxman, voorzitter van de raad van bestuur van de NPO, legt de nadruk op het vernieuwingsbeleid van de NPO. “Dat zijn soms lastige beslissingen, want mooie programma’s verdwijnen of zijn iets minder vaak te zien. Op die manier maken we plaats voor nieuwe journalistieke formats, ideeën en talent, om alle geledingen in de maatschappij een plek te geven.”
De NPO is op televisie marktleider met een bereik van 85 procent. Maar dat is volgens Rijxman geen reden om achterover te leunen. “Mooi niet. We blijven vernieuwen, ook om die overige 15 procent van Nederland beter te bereiken. Daarom komen we later in het seizoen met een pitch voor iedereen met een goed programma-idee.”
De positie van marktleider is geen reden om achterover te leunen. Mooi niet, aldus Shula Rijxman, NPO
Komend seizoen profileert NPO 1 zich nog meer als nationale zender met aandacht voor het Rembrandtjaar, de provinciale en Europese verkiezingen en de herdenking van D-Day.
NPO 2 ziet volgens Frans Klein zijn kijkers vergrijzen en de kijkcijfers dalen. “Dat vraagt om nieuwe vertelvormen en nieuwe generaties aanspreken.” De zender wordt nog meer de plek voor verdiepende journalistiek en verhalende documentaires.
Peuter- en kleuterkanalen Zapp en Zappelin blijven op NPO 3, samen met komedie, drama, satire en absurde humor. De zender blijft gelden als kweekvijver voor vernieuwende programma’s.
Dagboeken
De NPO presenteerde verder een selectie van de programma’s die komend seizoen te zien zijn, zoals het EO-programma Een klas vol ouders. Zestien volwassenen volgen daarin twee maanden lang de lessen van groep acht, en onderzoeken of er niet te veel van de kinderen wordt gevraagd.
Ook How To Be Gay, een serie waarin Margriet van der Linden onderzoekt hoe in andere landen wordt gedacht over homoseksualiteit, is vanaf dit najaar te zien. De NTR brengt Lief dagboek, waarin mensen voorlezen uit dagboeken die ze in hun puberteit schreven. En Omroep MAX kijkt in Door andere ogen naar de levens en carrières van spraakmakende personen uit de wereld van sport, politiek, cultuur en amusement.
In de Week tegen Pesten, half september, is de transmediale dramaserie Kappen nou te zien bij de KRO-NCRV. De serie volgt Jesse in zijn eerste week op een nieuwe school. Op Instagram is Jesse ook de hele dag te volgen en confronteert hij zijn volgers met zijn dilemma’s.
Klem en Loïs
Vanaf 13 september is het langverwachte tweede seizoen van Klem(BNN/VARA) te zien en in oktober begint de driedelige thrillerserie Loïs, gebaseerd op de boeken van Simone van der Vlugt. Hoofdpersoon is een rechercheur van de Alkmaarse politie.
Een compleet overzicht van de programmering voor komend seizoen staat op npo.nl/tvseizoen1819.
NOS 28.08.2018 De verwachte bezuinigingen op de Nederlandse Publieke Omroep zullen de journalistiek niet gaan raken, zegt Frans Klein, directeur Video bij de NPO. Maar toch zullen programma’s als Zembla, Tegenlicht en Andere Tijden minder afleveringen krijgen en verdwijnt onderzoeksprogramma Brandpunt van de televisie naar online.
“Het is een dubbele boodschap naar de programmamakers”, zegt Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). “Er moeten wel degelijk journalistieke programma’s zich proberen te redden met minder budget. Het is leuk om te zeggen dat er niet bezuinigd wordt op de journalistiek, maar uiteindelijk gaan de programmamakers dit wel voelen.”
Hans Laroes, hoofdredacteur Journalistiek bij KRO-NCRV, is blij met de uitspraken van Klein, mits ze waar zijn. “Ik zou nu zeggen: show me the money! Ik hoor graag dat hij dit zegt, maar ik wil wel zien dat het ook wordt waargemaakt. Laten we het dan samen doen.”
Online koers
Volgens de NPO zijn de veranderingen, bijvoorbeeld in bovengenoemde programma’s, geen gevolg van bezuinigingen maar een verschuiving naar online. Televisie is niet meer alles, de focus verlegt zich langzaam. “De verdeling wordt ongeveer 80/20, we blijven wel fors aan de kant van de lineaire netten”, vertelt Klein, eerst directeur Televisie, nu directeur NPO Video, tijdens de presentatie.
In deze video vertelt Klein over de plannen van de NPO:
Maar de verschuiving betekent wel dat sommige televisieprogramma’s verloren gaan of op een andere manier gemaakt gaan worden. “We gaan naar andere platforms. Onze oudere kijkersgroep is de belangrijkste, daar nemen we geen afstand van. Maar onze nieuwe doelgroepen zitten op online, dus moeten we op nieuwe manieren verhalen gaan maken”, zegt Gijs van Beuzekom, netmanager van NPO 2. Laroes is blij met de nieuwe online koers. “We zijn er helemaal klaar voor. KRO-NCRV is een experimentele omroep. Het is doodzonde dat Brandpunt+ verdwijnt, maar we willen graag een partner in innovatie zijn.”
Ook Stan van Engelen, hoofdredacteur Media VPRO, is teleurgesteld. “We staan als VPRO achter het streven van de NPO om ruimte te maken voor journalistieke vernieuwing en om nieuwe doelgroepen te bereiken. Daar werken we ook graag aan mee. Maar we vinden het uitermate jammer dat die ruimte moet komen uit een bezuiniging op VPRO Tegenlicht, een programma dat vernieuwing aan alle kanten omarmt.”
Daarom hoopt de VPRO nog altijd dat als de bezuinigingen minder hoog uitvallen er niet te hard ingegrepen wordt in het programma.
We staan tegenover elkaar in plaats van dat we samenwerken, aldus Hans Laroes.
In NPO Start, het voormalige Uitzending Gemist, wordt geïnvesteerd. Onder leiding van vier zogenoemde hoofdredacteuren, onder wie openwaterzwemmer Maarten van der Weijden, presentatoren Margriet van der Linden, Dionne Stax en Matthijs van Nieuwkerk, wordt ingezet op films, drama en series. Zij tippen hun favoriete programma’s aan kijkers van NPO Start.
De online koers is dan ook niet het probleem, zeggen Laroes en Bruning. Wel zijn de twee het met elkaar eens dat de samenwerking tussen omroep en publieke omroep beter moet worden. “We staan tegenover elkaar in plaats van dat we samenwerken”, zegt Laroes. “We proberen er niet samen uit te komen. We hebben de formele vergaderingen wel, maar het is niet het ideale systeem.” Volgens Bruning voelt de NPO zich niet verantwoordelijk voor de redacties. “De programmamakers zijn de dupe, want de publieke omroep wijst naar de omroep en andersom.”
Daarom is Bruning bang dat de ervaring en continuïteit van de journalistieke redacties door bezuinigingen toch verloren gaat, wat Klein ook zegt. “Dat er wordt geïnvesteerd in een nieuw platform wil niet zeggen dat de ‘oude’ redactie niet goed genoeg is. Waarom zou je de bestaande redacties niet gebruiken voor vernieuwing? Ik ben bang dat dit niet gaat gebeuren en dat er veel ontslagen gaan vallen.” Volgens Klein wordt bij de nieuwe verschuiving juist de onderzoeksjournalistiek versterkt. “Alleen gebeurt dit niet alleen op televisie. We versterken het juist integraal.”
Minder amusement?
Ook de amusementsprogramma’s op de zenders van de publieke omroep worden niet gekort, zegt Klein. “Dat wordt me steeds gevraagd: waarom niet bezuinigen op amusement? Maar amusement is 5 procent van ons budget. Daar is het budget al enorm op teruggegaan.” Daarnaast worden de kinderprogrammering, drama en documentaires gespaard.
De bezuinigingen, of de “dreigende bezuinigingen” zoals de NPO ze noemt, zullen wel te merken zijn in de zomerprogrammering en de programmering overdag. De kijker kan dan rekenen op meer herhalingen, minder dagtelevisie voor ouderen en meer aangekochte producties in het buitenland.
AD 27.08.2018 De koopkracht van werkende Nederlanders valt mogelijk minder hoog uit dan het kabinet verwacht. Daarvoor waarschuwen economen van de Rabobank in een vandaag verschenen rapport. Als er niet wordt ingegrepen, hoeven Nederlanders ‘niet op fraaie koopkrachtplaatjes te rekenen’ bij Prinsjesdag.
Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III, aldus Economen Rabobank.
De Nederlandse economie groeide het afgelopen jaar met 2,9 procent, maar de lonen slechts met 1,4 procent. Daarmee weten de cao-lonen maar net boven de inflatie van 1,3 procent te blijven. Dat is opmerkelijk, aangezien er meer werk is en de werkloosheid daalt. Problemen met het vinden van personeel zou de salarissen juist een flinke zet omhoog moeten geven.
‘Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III: zonder loongroei is het nog maar de vraag hoe gunstig de koopkrachtplaatjes zullen zijn die het ‘de gewone, normale Nederlander’ met Prinsjesdag voorschotelt’, aldus het economisch bureau van de bank in het rapport, dat zich naar eigen zeggen daarom genoodzaakt voelt de discussie over de loonstijging aan te gaan.
Volgens de economen is onder meer de toegenomen automatisering en digitalisering verantwoordelijk voor het achterblijven van de lonen. Lonen voor bijvoorbeeld productie- en administratief werk staan door die technische ontwikkelingen onder druk.
Daarnaast is er weliswaar werk genoeg op dit moment, maar wordt dat in toenemende mate ingevuld door de buitenlandse beroepsbevolking. Zo kunnen bedrijven bepaalde productieprocessen verplaatsen naar lagelonenlanden. Ook verhuizen meer mensen binnen de Europese Unie, zoals Spanjaarden en Grieken, naar Nederland voor werk. Daardoor hebben ondernemers meer keuze bij het aannemen van personeel.
Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, aldus Economen Rabobank.
Het kabinet zou dan ook maatregelen moeten treffen om de nettolonen te laten stijgen, stellen de economen. Een verlaging van de belasting op arbeid zou daarbij voor de hand liggen, omdat het daarmee voor werkgevers goedkoper wordt om loonsverhogingen door te voeren. Werknemers houden daarnaast per extra euro meer over.
‘Opvallend genoeg heeft het kabinet juist die route grotendeels voor zichzelf versperd’, schrijven de economen, die onafhankelijk van de bankbelangen opereren. Van de lastenverlichting van zes miljard euro door de vereenvoudiging van het belastingstelsel, blijft volgens de Rabobank na 2021 structureel slechts 600 miljoen euro over. ‘Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt dus een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.’
Die stap verder kan bestaan uit het inzetten op vaste banen, menen de economen. Werknemers met een vast contract hebben een sterkere onderhandelingspositie. Ze kunnen daardoor makkelijker loonsverhogingen afdwingen. Nu kiezen ondernemers nog vaak voor zzp’ers, omdat die bij een gelijk nettosalaris vaak goedkoper zijn.
Verbeteren
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
AD 27.08.2018 Om te voorkomen dat het kabinet de afschaffing van de dividendbelasting even doordrukt haalt de oppositie alles uit de kast. Het politieke verleden van minister van Financiën Wopke Hoekstra komt daarbij handig van pas.
In zijn tijd als Eerste Kamerlid van het CDA diende Wopke Hoekstra slechts drie moties in en uitgerekend één daarvan brengt hem nu in verlegenheid. In 2015 gaf hij het kabinet een standje: of het in het vervolg niet meer wetsvoorstellen gebundeld naar het parlement wilde sturen die eigenlijk niets met elkaar te maken hebben. De Eerste Kamer kan immers alleen maar voor of tegen zo’n pakket stemmen en vooral in het geval van het jaarlijkse Belastingplan heeft een tegenstem vergaande gevolgen. En toch is dat nu precies wat er met de afschaffing van de dividendbelasting opnieuw dreigt te gebeuren. ,,De Eerste Kamer wordt klemgezet op een manier waar Hoekstra zich als senator nog fel tegen verzette”, hoont 50Plus-Kamerlid Martin van Rooijen.
Gefrustreerd
Dat zat zo: Hoekstra was destijds gefrustreerd omdat hij zich als financieel woordvoerder in het pak genaaid voelde: het kabinet-Rutte 2 had het gewaagd een omstreden voorstel tot aanpassing van box 3 in de inkomstenbelasting (die betrekking heeft op het vermogen) tot onderdeel van het jaarlijkse Belastingplan te maken. De Eerste Kamer werd daarmee de mogelijkheid onthouden om tegen dit specifieke plan te stemmen – dat bovendien pas een jaar later in zou gaan – zonder tegelijkertijd het hele Belastingplan te verwerpen en daarmee hardwerkend Nederland 5 miljard euro aan lastenverlichting door de neus te boren. De CDA-fractie stemde morrend in.
Uitgerekend nu Hoekstra zelf op Financiën de scepter zwaait dreigt herhaling van deze truc. PvdA-leider Lodewijk Asscher riep het kabinet voor de zomer nog vergeefs op om de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting in een apart wetsvoorstel te gieten en niet in het Belastingplan te stoppen. Daarnaast zou het kabinet het effect van de maatregel vooraf moeten onderzoeken. De vier regeringspartijen stemden echter tegen deze suggestie.
Kabaal maken
50PLUS-Kamerlid Martin van Rooijen geeft echter niet op. Dinsdag 4 september, de eerste Kamerdag na het zomerreces, zal hij het kabinet opnieuw vragen de afschaffing van de dividendbelasting apart te behandelen. ,,Ik ga daar enorm kabaal over maken”, waarschuwt hij.
Dat is Van Rooijen wel toevertrouwd. Vorig jaar zorgde hij er met de nodige herrie voor dat de omstreden afschaffing van de wet-Hillen – door 50PLUS behendig tot ‘aflosboete’ omgedoopt – uiteindelijk in een apart wetsvoorstel werd gegoten. Door tijdens het debat urenlang te spreken probeerde Van Rooijen de wetsbehandeling vervolgens te traineren. Zonder resultaat overigens: de wet-Hillen is gewoon afgeschaft.
De kans lijkt klein dat het kabinet naar de oppositie zal luisteren: de regering heeft steeds benadrukt dat de afschaffing van de dividendbelasting als onderdeel gezien moet worden van samenhangend pakket aan maatregelen waar niet zomaar een onderdeel uit gehaald kan worden. Het zou nog wel kunnen dat de oppositie iets tegemoetgekomen wordt door aparte belastingplannen voor burgers en bedrijven te maken. Maar daar neemt Van Rooijen in ieder geval geen genoegen mee. ,,Dan wordt de afschaffing van de dividendbelasting alsnog gekoppeld aan de verlaging van de vennootschapsbelasting. Er is geen VVD’er of CDA’er in de Eerste Kamer die tegen belastingverlaging voor bedrijven zal durven stemmen.”
NOS 24.08.2018 Als de ChristenUnie zich nu tegen het besluit keert om de dividendbelasting af te schaffen valt het kabinet. Dat zegt partijleider Segers in een uitgebreide toelichting op Facebook. Hij benadrukt dat de partij in het regeerakkoord veel zaken binnengesleept heeft maar dat er ook concessies gedaan moesten worden.
Een deel van de achterban van de ChristenUnie wil dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing. Segers begrijpt de bezwaren maar schrijft dat er vorig jaar al een afweging is gemaakt.
Het geheel wegen
Veel ChristenUnie-leden wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel, ontdekte de NOS.
Maar Segers heeft “het geheel van het regeerakkoord moeten wegen”, schrijft hij op Facebook. Hij begrijpt de kritiek, maar “andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
NU 24.08.2018 Als de dividendbelasting toch blijft, dan betekent dat het einde van het kabinet. Dat stelt ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vrijdag.
Daarom kan de ChristenUnie niet tegemoetkomen aan morrende leden, die willen dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing. Ook al is hij eigenlijk op de maatregel tegen.
Veel ChristenUnie-leden voelden al niets voor de afschaffing van de belasting, maar wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel.
Maar Segers heeft “het geheel van het regeerakkoord moeten wegen”, schrijft hij aan zijn achterban. Hij “begrijpt” de kritiek, maar “andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
De ChristenUnie-voorman wil de regeringscoalitie niet op het spel zetten, omdat hij dan ook “de winst die we behaald hebben” opgeeft.
VVD houdt vast aan maatregel
De afschaffing van de belasting op de winstuitkering aan aandeelhouders is de meest omstreden maatregel van het kabinet. De VVD houdt er echter aan vast, en de grootste regeringspartij krijgt bijval van het CDA. Coalitiegenoten D66 en CU maakten van meet af aan geen geheim van hun tegenzin.
Tegenstanders van de afschaffing hebben daarom hun hoop op hen gevestigd om het besluit van tafel te krijgen. Ze wijzen erop dat de maatregel kostbaarder uitpakt en minder enthousiasme losmaakt dan gedacht, waardoor de partijen onder hun handtekening uit zouden kunnen.
Rutte noemt afschaffing ‘bizarre maatregel’
Premier Mark Rutte noemde het afschaffen van de dividendbelasting eerder deze week een “bizarre maatregel”. In de meerdere debatten die inmiddels over de maatregel zijn gevoerd, stond Rutte altijd achter het besluit.
Hij benadrukte keer op keer dat het een onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om het vestigingsklimaat te verbeteren. Hij voelde “tot in zijn diepste vezels” dat het goed zou zijn voor de werkgelegenheid, maar vooral de oppositiepartijen missen de feitelijke onderbouwing voor die bewering.
AD 24.08.2018 Als de dividendbelasting toch blijft, dan betekent dat het einde van het kabinet. Dat zegt ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers.
De ChristenUnie kan daarom niet tegemoetkomen aan morrende leden, die willen dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing, stelt Segers. De ChristenUnie-voorman wil de regeringscoalitie niet op het spel zetten, omdat hij dan ook ‘de winst die we behaald hebben’ opgeeft.
Segers is eigenlijk op de maatregel tegen, maar heeft ‘het geheel van het regeerakkoord moeten wegen’, schrijft hij aan zijn achterban. Hij ‘begrijpt’ de kritiek, maar ,,andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
Niet onder indruk
Veel ChristenUnie-leden voelden al niets voor de afschaffing van de belasting, maar wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel.
De afschaffing van de belasting op de winstuitkering aan aandeelhouders is de meest omstreden maatregel van het kabinet. De VVD houdt er echter aan vast, en de grootste regeringspartij krijgt wat bijval van het CDA. Coalitiegenoten D66 en CU maakten van meet af aan geen geheim van hun tegenzin.
Tegenstanders van de afschaffing hebben daarom hun hoop op hen gevestigd om het besluit van tafel te krijgen. Ze wijzen erop dat de maatregel kostbaarder uitpakt en minder enthousiasme losmaakt dan gedacht, waardoor de partijen onder hun handtekening uit zouden kunnen.
AD 24.08.2018 Speciaalzaken in groente en fruit, bloemen en planten, vis en etenswaren en drank worden de dupe van de geplande afschaffing van de dividendbelasting, stellen vier belangenverenigingen. Zij betalen naar eigen zeggen de rekening van circa 2 miljard.
,,Door deze maatregel gaat in ieder geval de btw op primaire levensbehoeften van zes naar negen procent”. Veel van de spullen die die winkels verkopen vallen onder dat lage btw-tarief.
Duurdere boodschappen
De Centrale Vereniging voor Ambulante Handel (CVAH), AGF Detailhandel Nederland (ADN), Vereniging Bloemist Winkeliers (VBW) en de Vereniging van Nederlandse Visspecialisten (VNV) verwachten dat consumenten minder uitgeven bij kleine winkeliers. De klanten moeten immers meer gaan betalen voor hun boodschappen.
De organisaties wijzen erop dat slechts enkele grote bedrijven met buitenlandse investeerders profiteren.
Gezonde producten
Bovendien staat de maatregel haaks op het stimuleren van gezonde voeding. Gezonde producten worden namelijk extra belast.
De belangenverenigingen sloegen de handen ineen na een onderzoek van de Vereniging Bloemist Winkeliers. Daaruit bleek dat de omzet van bloemisten met ruim 6 procent daalt als gevolg van de btw-verhoging. Ook zouden er 415 banen op de tocht staan en komt 15 procent van de bloemisten in de problemen.
In landen als Spanje en Frankrijk waren btw-verhogingen ook slecht voor de verkoop van bloemen en planten.
Landbouw en MKB
Werkgevers in de landbouw en het MKB waarschuwden het kabinet eergisteren al dat zij niet willen opdraaien voor de extra 600 miljoen die het afschaffen van de dividendbelasting kost. ,,Dat zullen we niet accepteren’’, zegt directeur Leendert Visser van MKB-Nederland. ,,Draai die hele afschaffing maar terug!’’ stelt Marc Calon, voorman van Land en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland.
Het kabinet begon woensdag met de besprekingen over de Miljoenennota voor volgend jaar. Gevoelig politiek onderwerp in de coalitie is het afschaffen van de dividendbelasting. Die zou aanvankelijk 1,4 miljard euro kosten, maar vorige week berichtte deze krant dat door stijgende winstuitkeringen aan aandeelhouders het prijskaartje is opgelopen tot 2 miljard euro.
AD 24.08.2018 Nederlandse bedrijven moeten de portemonnee trekken om de hogere kosten van de afschaffing van de dividendbelasting te betalen. Het kabinet is het daarover eens geworden, melden bronnen rond het Binnenhof.
Over de manier waarop het gat van mogelijk 500 miljoen euro of meer gedekt moet worden, wordt waarschijnlijk dinsdag of woensdag besloten.
Eerder gingen de regeringspartijen ervan uit dat afschaffing van de dividendbelasting 1,4 miljard euro zou kosten. Inmiddels is het prijskaartje opgelopen tot ten minste 1,9 miljard. Een van de maatregelen die volgens ingewijden nadrukkelijk op tafel ligt om het gat te dekken is de winstbelasting (vpb) minder te verlagen dan in het regeerakkoord is afgesproken. Kleine ondernemers zouden gespaard kunnen worden door alleen te sleutelen aan het toptarief voor winsten boven de 200.000 euro, dat volgens het regeerakkoord zou dalen van 25 naar 21 procent. Het lagere tarief daalt dan wel gewoon van 20 naar 16 procent. Daarnaast is verhoging van zogeheten groene belastingen ook een optie die verder wordt uitgewerkt.
Vestigingsklimaat
Definitief afgevallen is het invoeren van een belasting voor bedrijven die zowel in Nederland als in een ander land zijn gevestigd. Dit zijn de bedrijven waarvan de aandeelhouders het meest gebrand zijn op afschaffing van de dividendbelasting en die, als de belasting in stand zou blijven, bedrijven ertoe zouden kunnen bewegen om Nederland als vestigingsland de rug toe te keren. Zo’n specifieke belasting zal waarschijnlijk echter geen standhouden bij de rechter, is de inschatting van het kabinet.
De afschaffing van de dividendbelasting is vooral een wens van de VVD, ook al stond de maatregel niet in het liberale verkiezingsprogramma. Het CDA is verdeeld, D66 en ChristenUnie zijn ronduit tegen, maar zullen de maatregel steunen, omdat die nou eenmaal is afgesproken. Wel eisten de coalitiepartners dat de dekking van de dividendstrop niet door gewone Nederlanders opgehoest zou moeten worden. Daarin hebben zij hun zin gekregen.
NOS 23.08.2018 Voor grote Britse beleggers in Nederlandse fondsen is de dividendbelasting helemaal geen issue. Dat zegt de directeur van de Nederlandse vereniging voor institutionele beleggers Eumedion, Rients Abma.
Premier Rutte verdedigt de afschaffing van de dividendbelasting door te zeggen dat de maatregel Nederlandse multinationals aantrekkelijker maakt voor buitenlandse beleggers. Dat zou cruciaal zijn voor het Nederlandse vestigingsklimaat.
“Ik heb geen enkele grote buitenlandse belegger gehoord over de dividendbelasting”, zegt Abma. “Niet in de aanloop naar het besluit, maar ook niet daarna. Het speelt gewoon niet.” Volgens Abma vinden buitenlandse investeerders het kabinetsvoorstel om de Nederlandse bedrijven extra bescherming te geven tegen vijandige overnames veel vervelender dan de dividendbelasting.
Britten kunnen dividendbelasting niet verrekenen
Bedrijven betalen 15 procent belasting over het dividend dat zij uitkeren aan hun aandeelhouders. Nederlandse beleggers kunnen het bedrag dat ze zo mislopen, verrekenen met hun aanslag en sommige buitenlandse beleggers kunnen dat in eigen land ook. Maar dat geldt niet voor Britse aandeelhouders. Als de dividendbelasting niet wordt afgeschaft, zullen beleggers in het huidige Britse deel van Unilever (Unilever PLC) na verhuizing van Unilever naar Rotterdam geconfronteerd worden met de Nederlandse dividendbelasting.
Adriaan de Mol van Otterloo, partner van de Britse vermogensbeheerder Intrinsic Value Investors, bevestigt dat Britse beleggers geen problemen hebben met de Nederlandse dividendbelasting. Hij was een van de activistische aandeelhouders bij de overnamestrijd bij Akzo Nobel.
Peanuts
“Een aantal maanden terug deed ik een rondje langs de velden en geen van mijn internationale collega’s noemde ooit de dividendbelasting als overweging bij beleggen in Nederland. Natuurlijk vindt niemand het leuk belasting te betalen, maar de bedragen waarover wij praten zijn peanuts in de portefeuillecontext en zijn irrelevant voor een beleggingsbeslissing”, schrijft hij in een ingezonden stuk in het FD.
De Mol van Otterloo vindt het vervelend dat buitenlandse beleggers in de discussie in Nederland de zwartepiet krijgen toegeschoven. “We betalen hier belasting bij de aan- en verkoop van aandelen. Dat is meer dan we in Nederland kwijt zijn aan dividendbelasting. Die belasting is voor ons dus geen enkel probleem.”
Hoe zit het ook alweer met de dividendbelasting en de kabinetsplannen? We leggen het uit in 37 seconden:
Uit de notities over de dividendbelasting die minister Wiebes dit voorjaar naar buiten bracht, blijkt dat Shell en Unilever hebben gelobbyd voor het afschaffen van de dividendbelasting. In die documenten werd afschaffing doorslaggevend genoemd bij het besluit van Unilever om het hoofdkantoor niet in Londen maar in Rotterdam te vestigen.
Eind oktober stemmen de aandeelhouders van Unilever, in twee buitengewone aandeelhoudersvergaderingen in Rotterdam én Londen, over de verplaatsing van het hoofdkantoor. Om goedkeuring te krijgen voor de verhuizing is een meerderheid van 75 procent van de stemmen nodig in de Londense aandeelhoudersvergadering.
Pijnlijk
Het zou voor premier Rutte pijnlijk zijn als de verhuizing naar Rotterdam niet doorgaat. Afschaffen van de belasting scheelt de schatkist volgens de laatste berichten een kleine 2 miljard euro per jaar.
Het gevoel onder Britse beleggers is dat hun rechten in Nederland minder zijn gewaarborgd dan in het Verenigd Koninkrijk, zeker nu het kabinet extra bescherming voor Nederlandse beursondernemingen in het vooruitzicht heeft gesteld, zegt Abma.
Het is dus geen gelopen race. Bij de stemming afgelopen mei over het omstreden beloningsbeleid voor de top van Unilever, stemde maar 69,8 procent van de Britse aandeelhouders voor.
Een woordvoerder van Unilever zegt in een reactie dat het bedrijf continu in gesprek is met zijn aandeelhouders. “Zij zien ook dat dit voorstel de beste manier is om op de lange termijn waarde toe te voegen voor Unilever. We wachten de uitkomst van de bijzondere aandeelhoudersvergaderingen op 25 en 26 oktober met vertrouwen af.”
NOS 23.08.2018 De Tweede Kamerfracties van D66 en ChristenUnie zullen het schrappen van de dividendbelasting in het debat na Prinsjesdag steunen. De maatregel staat nu eenmaal in het regeerakkoord en afspraak is afspraak, vinden ze.
“Ik heb mijn handtekening onder het coalitieakkoord gezet en ik houd mijn woord”, zegt ChristenUnie-leider Segers. “Het is een groot compromis dat je hebt gesloten.”
Pechtold van D66 laat zich in soortgelijke bewoordingen uit. “Het staat nu eenmaal in het regeerakkoord” en dus zal hij het bij de Algemene Politieke Beschouwingen zijn steun uitspreken. Hij voegt er wel aan toe dat het kabinet veel beter moet uitleggen waarom het afschaffen van de heffing een goed idee is. “We moeten mensen laten zien dat iedereen hierdoor meer koopkracht krijgt.”
Duurder
Vanmorgen praat het kabinet met de vier fractievoorzitters van de regeringspartijen over de begroting die het kabinet op Prinsjesdag wil presenteren.
Het afschaffen van de dividendbelasting is omstreden. Vorige week bleek dat dit zeker 500 miljoen duurder uitpakt dan eerder werd gedacht.
Het kabinet zei eerder al dat de hogere kosten geen aanleiding zijn om de maatregel, die tegen het zere been van de oppositie is, te laten varen.
AD 22.08.2018 Werkgevers in de landbouw en het MKB waarschuwen het kabinet dat zij niet willen opdraaien voor de extra 600 miljoen die het afschaffen van de dividendbelasting kost. ,,Dat zullen we niet accepteren’’, zegt directeur Leendert Visser van MKB-Nederland. ,,Draai die hele afschaffing maar terug!’’ stelt Marc Calon, voorman van Land en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland.
Vandaag begint het kabinet aan besprekingen over de Miljoenennota voor volgend jaar. Gevoelig politiek onderwerp in de coalitie is het afschaffen van de dividendbelasting. Die zou aanvankelijk 1,4 miljard euro kosten, maar vorige week berichtte deze krant dat door stijgende winstuitkeringen aan aandeelhouders het prijskaartje is opgelopen tot 2 miljard euro.
Haagse ingewijden melden dat het midden- en kleinbedrijf zal moeten meebetalen om het verschil van 600 miljoen euro te kunnen overbruggen. Maar Leendert Visser van MKB-Nederland gaat er vanuit dat de financiering van de afschaffing wordt gezocht bij de grote concerns. ,,Daar houden we aan vast. Als het anders is, zullen we dat niet accepteren.’’ Visser wil verder dat de ondernemersbelasting omlaag gaat.
Multinationals
De kleine ondernemers brengen veel meer geld in het laatje dan die grote bedrijven, aldus Marc Calon.
Calon (LTO) windt zich op: ,,Het kabinet is vooral gefocust op de multinationals. Maar kijk nou eens macro-economisch! Het MKB, de boeren, de kleine ondernemers, dat zijn er honderdduizenden. Die brengen veel meer geld in het laatje dan die grote bedrijven. De kleine middenstanders worden zwaar onderschat.’’
Volgens Calon is de afschaffing van de dividendbelasting een prestige-object van minister-president Rutte. ,,Het is goed voor het imago van Nederland. Maar wat levert een hoofdkantoor op aan werkgelegenheid? Een paar honderd man!’’
Om zoveel geld voor ‘een draak van een maatregel’ weg te leggen, is ‘belachelijk’, meent Calon. ,,Enkele miljarden gaan naar buitenlandse aandeelhouders, dat is een bom duiten zeg!’’ Hij weigert mee te denken over de financiering van de dekking van de 600 miljoen extra die afschaffing kost. ,,Draai het maar terug’’, vindt Calon. ,,Dat levert twee miljard op. Dan hoeft de btw niet met 3 procent omhoog en kan er meer lastenverlichting voor bedrijven komen.’’
Onderkant
Vorig jaar steunde LTO nog de gezamenlijke verklaring van VNO/NCW die de afschaffing van de dividendbelasting omarmde. Calon: ,,We hebben ons toen gedeisd gehouden. We komen nu in de fase van: hoe vertel ik het mijn moeder.’’
Volgens de LTO’er is dat niet alleen maar goed voor de ondernemers, maar ook voor de mensen aan de onderkant van de samenleving. ,,Die kunnen straks weer niet rondkomen door de btw-verhoging.’’
Mocht de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bij het afschaffen van de dividendbelasting blijven, dan hoopt Calon nog op een laatste reddingsboei. ,,Ik moet het nog door de Eerste Kamer zien komen.’’ De animo bij de Nederlandse bevolking voor afschaffing is gezakt naar 15 procent, zo bleek afgelopen weekeinde uit een peiling.
NU 22.08.2018 Mkb-bedrijven en land- en tuinbouworganisaties vrezen op te draaien voor het bedrag dat de Staat zal mislopen door de afschaffing van de dividendbelasting. De werkgevers in die branches bijten alvast van zich af.
“Dat zullen we niet accepteren”, zegt Leendert Visser van MKB-Nederland woensdag in een interview met het AD. “Draai die maatregel maar terug”, laat voorzitter Marc Calon van LTO Nederland in dezelfde krant weten.
Deze en komende week stelt het kabinet de begroting voor volgend jaar op. Een al maanden in het oog springende maatregel is de afschaffing van de dividendbelasting per 2020.
Toen het plan vorig jaar oktober in het regeerakkoord werd opgenomen, werd er nog van uitgegaan dat de gemiste inkomsten oplopen op 1,4 miljard euro per jaar. Maar omdat de economie aantrekt, stijgen ook de belastinginkomsten. Zodoende kan de belasting op dividend, de winst die gemaakt wordt op aandelen, uitkomen op 2 miljard euro per jaar. In dat geval loopt de schatkist jaarlijks niet 1,4 miljard, maar 2 miljard euro mis.
‘Kabinet is vooral gefocust op de multinationals’
In de zoektocht naar de dekking van de ongeveer 600 miljoen euro komt het kabinet waarschijnlijk uit bij het bedrijfsleven. Het lijkt ondenkbaar dat consumenten opdraaien voor de maatregel die vooral ten goede komt aan multinationals en buitenlandse aandeelhouders.
Een mogelijkheid is de verlaging voor bedrijfswinsten die het kabinet voor ogen heeft te versoberen. Dat voelen met name de kleine ondernemers. Zij zien de bui al hangen. “Het kabinet is vooral gefocust op de multinationals. Maar kijk nou eens macro-economisch. Het mkb, de boeren, de kleine ondernemers; dat zijn er honderdduizenden. Die brengen veel meer geld in het laatje”, zegt Calon.
Visser laat weten dat de financiering wat hem betreft bij de grote bedrijven gezocht moet worden.
VVD moet met oplossing komen
Premier Mark Rutte heeft de afschaffing van de dividendtaks altijd ferm verdedigd. De belasting moet worden afgeschaft, omdat dat goed zou zijn voor de werkgelegenheid. Die lezing wordt echter door andere partijen betwist.
De maatregel, die in geen enkel verkiezingsprogramma stond, wordt gezien als een VVD-voorstel. Achter de schermen wordt dan ook gezegd dat die partij met een oplossing moet komen die de overige coalitiegenoten CDA, D66 en ChristenUnie geen pijn zal doen.
Een deel van de gemiste inkomsten kan worden betaald met het terugdraaien van een belastingvoordeel voor banken. Dat levert de schatkist vanaf volgend jaar 150 miljoen euro op.
Er komt mogelijk ook meer geld vrij bij de voorgenomen versobering van de expatregeling. Met die maatregel krijgen buitenlandse werknemers maximaal 30 procent van hun loon belastingvrij als vergoeding voor kosten die zij hier maken.
Daar wordt meer gebruik van gemaakt dan voorzien, waardoor een bezuiniging op die maatregel ook meer oplevert, liet staatssecretaris Menno Snel (Financiën) dinsdag weten. Dat bedrag wordt, net zoals alle andere maatregelen die betrekking hebben op de begroting voor 2019, op Prinsjesdag (18 september) bekendgemaakt.
NU 21.08.2018 Premier Mark Rutte lijkt vrede te hebben met de koopkrachtplaatjes zoals die er nu liggen. Wel kijkt hij nog naar “finetuning” van de cijfers, maar concrete stappen worden pas op Prinsjesdag bekendgemaakt.
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Traditiegetrouw dient de jongste raming van het Centraal Planbureau (CPB) als basis voor het koopkrachtbeleid voor komend jaar. Hoewel gemiddeld genomen iedereen erop vooruitgaat, zijn er inzoomend op de getallen duidelijke verschillen.
Zo houdt circa een op de tien mensen in de laagste inkomenscategorie volgend jaar minder geld over. Dat is twee keer zoveel vergeleken met de andere inkomensgroepen. Vanuit de oppositie klonk al kritiek, maar Rutte belicht liever de kant waarmee het wel beter gaat.
Lang geleden dat koopkrachtplaatje er zo zonnig bij lag
“Om nou de nadruk te leggen op die een van de tien, ik zou de nadruk leggen op die negen op de tien”, aldus Rutte. Volgens de premier is het lang geleden dat het koopkrachtplaatje er in Nederland zo zonnig bij lag. “Dat zijn echt mooie cijfers.”
Ook staatssecretaris van Financiën Menno Snel liet doorschemeren dat men niet hoeft te rekenen op grote veranderingen ten opzichte van de CPB-cijfers. “We hebben geen reden om daar nog heel lang aan te sleutelen.”
Gemiddeld gezien gaan alle inkomensgroepen en alle huishoudens er volgend jaar op vooruit. Ook gepensioneerden en mensen met een uitkering houden meer geld over. De grootste plus is te danken aan de herziening van het belastingstelsel van volgend jaar. Er komen twee belastingschijven in plaats van de huidige vier waarvan iedereen profiteert.
Ook trekt dit kabinet meer geld uit voor hogere toeslagen voor onder meer ouderen en gezinnen met kinderen waardoor de koopkracht stijgt. Daartegenover worden veel boodschappen en diensten volgend jaar duurder vanwege de verhoging van het lage btw-tarief.
NOS 21.08.2018 De top van het kabinet blijft de afschaffing van de dividendbelasting verdedigen. De ministers en staatssecretarissen hielden vandaag hun jaarlijkse informele sessie aan het begin van het politieke seizoen. Die was dit jaar in het Catshuis in Den Haag. In een pauze benadrukten veel bewindslieden het belang van het vasthouden aan de maatregel.
Premier Rutte zei dat het kabinet het regeerakkoord wil uitvoeren en daar staat het verdwijnen van de dividendbelasting in. “Als je het niet zou doen, loop je het risico dat een paar van de grootste bedrijven van de wereld die in Nederland gevestigd zijn weggaan”, benadrukte de premier.
Duurder dan gedacht
Vorige week werd duidelijk dat de afschaffing mogelijk 600 miljoen euro meergaat kosten dan gedacht. Volgens Haagse bronnen wil het kabinet dat dekken met maatregelen waar burgers en de kleinste bedrijven weinig last van ondervinden.
Ook andere ministers wezen erop dat het kabinet het regeerakkoord wil uitvoeren. Vicepremier De Jonge noemde het schrappen van de dividendbelasting een verstandig besluit. “Het zou lastig zijn om uit te leggen als grote bedrijven vertrekken uit Nederland.”
Eerste begroting van het kabinet
De komende weken bereidt het kabinet de begroting voor. Die wordt op Prinsjesdag gepresenteerd, dat is over vier weken. De meeste bewindslieden wilden er weinig over kwijt. Ze benadrukten wel dat het de eerste begroting van dit kabinet is en dat de mensen nu mogen gaan voelen dat het beter gaat met de economie. Zo komt er een lastenverlichting. “Er zit heel veel goed nieuws in”, zei Rutte.
Bij de begrotingsbesprekingen gaat het ook over de koopkracht. Volgens ramingen van het Centraal Planbureau gaat een deel van de mensen met de laagste inkomens er in koopkracht op achteruit. Naar verluidt wil het kabinet proberen zoveel mogelijk mensen erop vooruit te laten gaan.
Een van de punten van overleg is ook de vraag hoe het stoppen met de aardgaswinning in Groningen moet worden betaald.
AD 21.08.2018 In 2019 moet iedereen daadwerkelijk in de portemonnee voelen dat het beter gaat met Nederland. Dat zei premier Mark Rutte na afloop van het kabinetsoverleg in het Catshuis in Den Haag. Daar wordt de komende dagen de begroting voor volgend jaar besproken.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Het kabinet zet voor 2019 in op onder meer lastenverlichting en extra investeringen in Defensie, de ouderenzorg en infrastructuur. ,,Er ligt de komende periode ook een belangrijke taak op het terrein van de energietransitie – het terugdringen van de opwarming van de aarde”, aldus Rutte.
Het overleg vandaag was informeel van aard. Vanaf morgen behandelen de bewindslieden de begroting voor volgend jaar. Die moet tijdens Prinsjesdag, de derde dinsdag van september, worden gepresenteerd.
Op tafel ligt de komende dagen ongetwijfeld ook de afschaffing van de dividendbelasting. Het omstreden plan ligt al sinds de bekendmaking onder vuur, bovenal omdat geen van de regeringspartijen de maatregel in het verkiezingsprogramma had staan.
Het nieuws dat de kosten ervan mogelijk 600 miljoen euro hoger zullen liggen dan gedacht, voert de druk op het kabinet extra op om er vanaf te zien. Uit een recente peiling van Maurice de Hond blijkt dat het draagvlak voor de maatregel afbrokkelt. Nog maar 16 procent van de Nederlanders is voor de afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen. In april was dat nog ruim een kwart (28 procent).
Premier Rutte heeft de maatregel van het begin af aan verdedigd, maar noemde het gisteren wel een ‘vreselijk vervelende maatregel‘. De maatregel is volgens hem toch nodig omdat we anders ‘het levensgrote risico’ lopen dat grote bedrijven en multinationals uit Nederland weggaan, op zoek naar een beter belastingklimaat. ,,Dat zou een verarming van het land zijn”, aldus Rutte. ,,Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.”
Het wetsvoorstel voor de afschaffing zou volgende maand al ingediend moeten worden. In 2020 verdwijnt de dividendbelasting dan echt.
AD 21.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting is een prestigeproject geworden van premier Rutte, betoogt chef parlement Hans van Soest. Daardoor is afzien van het omstreden plan geen optie meer, terwijl dat misschien wel verstandiger is.
Het wordt wel heel lastig voor het kabinet om er nog op terug te komen
Het kabinet sluit vandaag de zomervakantie af met een informele sessie op het Catshuis. Vanaf morgen gaan de bewindslieden met elkaar in de clinch over de begroting voor 2019 die met Prinsjesdag wordt gepresenteerd. Tijdens de Catshuissessie zal premier Rutte investeren in de teamgeest van zijn ploeg. Dat is nodig na het nieuws dat de bij de coalitiepartners toch al zo weinig populaire afschaffing van de dividendbelasting veel meer geld gaat kosten dan gedacht.
De dividendbelasting is een prestigeproject geworden voor vooral Mark Rutte zelf.De ambtenaren van het ministerie van Financiën zagen niets in het afschaffen van de belasting die alleen buitenlandse aandeelhouders van hier gevestigde multinationals ten goede komt (of anders buitenlandse overheden waar ze dat niet meer kunnen aftrekken).
Maar het was Rutte die tijdens de formatie bij de onderhandelaars van de andere partijen langs ging om hen ervan te overtuigen dat het toch echt hard nodig was om Nederland aantrekkelijk te houden als vestigingsland. Bij het opstellen van het regeerakkoord gingen de partijen er nog vanuit dat die lastenverlichting 1,4 miljard euro per jaar gaat kosten. Inmiddels heeft Unilever mede na die aankondiging besloten het hoofdkantoor in Rotterdam en niet in Londen te vestigen. Het wordt wel heel lastig voor het kabinet om er nog op terug te komen, ook al blijkt nu dat de kosten oplopen tot 2 miljard euro per jaar.
Dat de dividendbelasting een prestigeproject is geworden, staat een fatsoenlijke inhoudelijke discussie in de weg. Terwijl die wel zou moeten plaatsvinden. Vorige week waarschuwde het Centraal Planbureau dat de economische groei weliswaar aanhoudt, maar de risico’s op een nieuwe recessie toenemen door onder meer de Brexit en de dreigende handelsoorlog. Juist nu zou het kabinet klinisch moeten afwegen hoe Nederland het best kan worden gewapend tegen een nieuwe economische dip. Misschien is het een verstandige maatregel, maar is er nog ruimte om te kijken of we ons belastinggeld slimmer kunnen besteden? Nee, die lijkt er niet meer te zijn. En dat is onverstandig.
NOS 21.08.2018 Het kabinet houdt vandaag zijn jaarlijkse informele sessie aan het begin van het politieke seizoen. De bewindslieden zijn deze keer bij elkaar op het Catshuis in Den Haag. Ze bespreken in een ongedwongen sfeer de actuele politieke kwesties.
Voor de korte termijn is de begroting voor volgend jaar het belangrijkste agendapunt. Die wordt op Prinsjesdag gepresenteerd, maar wordt de komende weken voorbereid.
De meeste aandacht gaat uit naar de dividendbelasting. Het plan is om die in 2020 af te schaffen, maar het is de bedoeling het wetsvoorstel dat dat moet regelen volgende maand al in te dienen. Ondanks veel kritiek houdt het kabinet vooralsnog vast aan het schrappen van de dividendbelasting.
Gaswinning
Vorige week werd duidelijk dat de afschaffing mogelijk 2 miljard euro gaat kosten, veel meer dan gedacht. Premier Rutte noemde het schrappen van de dividendbelasting gisteren een vreselijk vervelende maatregel, die wel hard nodig is om te voorkomen dat Nederlandse bedrijven weggaan.
Een andere belangrijke kwestie voor de komende tijd is onder meer ook de financiële dekking van het besluit om op termijn te stoppen met de gaswinning in Groningen.
Elsevier 20.08.2018 De coalitie bespreekt vanaf maandag de begroting voor komend jaar, met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting als een van de meest opvallende maatregelen. Volgens regeringspartijen VVD, CDA en D66 gaan burgers, van wie het merendeel tegen het schrappen van de taks is, niet opdraaien voor de kosten. De rekening zou bij aandeelhouders van bedrijven moeten komen te liggen.
Nadat de afgelopen week bleek dat het afschaffen van de dividendbelasting – die in geen enkel verkiezingsprogramma was opgenomen – aanzienlijk meer kost dan in eerste instantie werd verwacht, reageerden linkse oppositiepartijen als SP en GroenLinks verontwaardigd. Toen het kabinet in oktober aantrad, werd verwacht dat de overheid ongeveer 1,4 miljard euro zou mislopen door de maatregel. Maar vanwege de economische groei en toegenomen winsten door bedrijven, zouden de kosten uitkomen op 2 miljard of nog meer. Dat meldde het AD donderdag op basis van bronnen in Den Haag.
‘Kabinet: niet burgers, maar aandeelhouders bedrijven krijgen rekening’
Maandag meldt De Telegraaf dat het kabinet de rekening van de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. De aandeelhouders zelf moeten betalen, zeggen anonieme bewindspersonen tegen de ochtendkrant.
De VVD, pleitbezorger van het schrappen van de dividendbelasting, erkent dat het aankondigen van de maatregel ‘dramatisch’ is geweest. Zo kwamen premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken Eric Wiebes (beiden VVD) in april onder vuur te liggen toen ze in een ellenlang debat het bestaan van memo’s over de afschaffing – de premier ontkende eerder nog dat die er waren – moesten verdedigen. Ondanks een motie van afkeuring overleefde het kabinet het debat.
Rutte ontweek vrijdag al vragen over dividendbelasting
Maar toch blijft het kabinet, en dan vooral de VVD en D66-minister Menno Snel (Financiën), achter het voornemen staan omdat het goed zou zijn voor het vestigingsklimaat van grote bedrijven. Als er geen dividendbelasting is voor buitenlandse aandeelhouders, zouden bedrijven sneller naar Nederland komen. Vrijdag, tijdens Rutte’s eerste persconferentie sinds het zomerreces, wilde de premier niet antwoorden op vragen over de toegenomen kosten van de afschaffing: ‘Ik vind het netjes dat we op Prinsjesdag (dinsdag 18 september, red.) met het hele beeld komen.’
Hoewel afgelopen weekeinde uit een peiling van Maurice de Hond bleek dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeert De Telegraaf een (opnieuw anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken, terwijl de maatregel de internationale concurrentiepositie van Nederland juist ten goede zou komen.
Nog maar 16% voor afschaffing dividendbelasting. VVD kiezers gedaald van 58% in november jl naar 35% nu. CDA en D66 lijden de grootste electorale schade over dit onderwerp. http://bit.ly/2N0J6yK 09:45 – 19 aug. 2018
Dijkhoff: kritiek op afschaffing bedoeld om Rutte te beschadigen
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Intussen maken de banken zich ook zorgen: ze vrezen te moeten opdraaien voor het kabinetsbesluit over de dividendbelasting, schrijft hetFinancieele Dagblad (FD) maandag. Dit omdat banken vanaf 2019 belasting moeten betalen over zogeheten converteerbare obligaties, die tot nu toe aftrekbaar was. Dit kost ze jaarlijks 150 miljoen euro, waarvoor de banken vermoedelijk geen compensatie krijgen.
Oppositie was woedend over ‘geheime’ deal Belastingdienst en Shell
Eind juni was de oppositie ook al verontwaardigd over een oude deal tussen de Belastingdienst en Shell, dat via een speciale constructie via het Britse kanaaleiland Jersey de dividendbelasting voor zijn aandeelhouders had ontweken. Door de afspraak met het olie- en gasbedrijf zou de Nederlandse staat miljarden euro’s aan belasting hebben misgelopen, onthulde Trouw.
Later die week zei Rutte dat hij, in tegenstelling tot wat hij eerder die week had beweerd, toch op de hoogtewas van de deal. Onder anderen partijleiders Lodewijk Asscher (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP) hekelden de premier. Laatstgenoemde sprak van een ‘stinkende deal’ en een ‘gênante vertoning’.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NOS 20.08.2018 Premier Rutte noemt de afschaffing van de dividendbelasting een “vreselijk vervelende maatregel”, maar zegt dat die wel hard nodig is om te voorkomen dat Nederlandse bedrijven weggaan. Rutte reageerde op groeiende kritiek op het kabinetsbesluit dat mogelijk 2 miljard euro gaat kosten; 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht.
“Je gaat toch niet voor de lol een belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders”, zei Rutte na afloop van het eerste coalitieoverleg na de vakantie.
Niet leuk
Maar Rutte zei er onmiddellijk met klem bij dat Nederland anders het “levensgrote risico” loopt dat Nederlandse bedrijven weggaan. “Dat is een verarming van het land.”
Grote bedrijven zijn door de lage rentestand gevoelig voor overnames, denkt Rutte en die bedrijven moeten beschermd worden. “Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.”
De oppositiepartijen verzetten zich al maanden tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Ze vinden dat het kabinet te veel doet voor de grote Nederlandse multinationals, zoals Shell en Unilever. Er is volgens hen ook geen wetenschappelijk bewijs dat de maatregel daadwerkelijk goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
“Het is in de eerste plaats een vreselijk vervelende maatregel”, aldus Rutte, “Niemand zit erop te wachten, maar er is een goede reden om het te doen. “
AD 20.08.2018 Premier Mark Rutte blijft achter de afschaffing van de dividendbelasting staan. Hij noemde het vanmorgen een ‘vreselijk vervelende maatregel’, die ‘toch genomen moet worden’.
Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn, aldus Premier Rutte.
Tegen de afschaffing van de dividendbelasting is groeiende kritiek. Zeker nu er aanwijzingen zijn dat de kosten ervan mogelijk tot 2 miljard gaan reiken, 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht. ,,Je gaat toch niet voor de lol een belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders,’’ zei Rutte vanochtend na het eerste coalitieoverleg van de kabinetspartijen na de vakantie.
Volgens de premier is de maatregel toch erg nodig, omdat ons land anders ‘het levensgrote risico’ zou lopen dat grote bedrijven en multinationals uit Nederland weggaan op zoek naar een beter belastingklimaat. ,,Dat zou een verarming van het land zijn,’’ aldus Rutte. ,,Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.’’
Overtuigd
De afschaffing van de dividendbelasting is allerminst een gelopen koers. De Eerste Kamer moet nog instemmen met dat plan van het kabinet en een aantal senatoren van de coalitiepartijen zou nog niet overtuigd zijn van de noodzaak.
In de Tweede Kamer beuken de oppositiepartijen ook onverminderd op de maatregel. Zij vinden dat het kabinet is gebogen voor de jarenlange lobby van grote bedrijven als Shell en Unilever, terwijl er geen aantoonbaar bewijs zou zijn dat die multinationals hierdoor ook echt hun werkgelegenheid in ons land houden.
Rutte erkent dat de maatregel te hekelen valt, maar handhaaft toch zijn plan. ,,Het is in de eerste plaats een vreselijk vervelende maatregel. Niemand zit erop te wachten, maar er is een goede reden om het te doen.’’
NU 20.08.2018 Nu de kritiek op de afschaffing van de dividendbelasting steeds verder aanzwelt, laat ook premier Mark Rutte zich er kritischer over uit. De minister-president heeft de maatregel, die in geen enkel verkiezingsprogramma stond, altijd ferm verdedigd.
“De afschaffing van de dividendbelasting is een bizarre maatregel in zichzelf. Belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders doet niemand voor zijn lol”, zei Rutte maandag na coalitie-overleg, onder andere opgetekend door het Financieele Dagblad (FD).
In de meerdere debatten die inmiddels over de dividendmaatregel zijn gevoerd, stond Rutte altijd onomwonden achter het kabinetsbesluit.
Hij benadrukte keer op keer dat het een onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om het vestigingsklimaat te verbeteren. Hij voelde “tot in zijn diepste vezels” dat het goed zou zijn voor de werkgelegenheid, maar vooral de oppositiepartijen missen de feitelijke onderbouwing voor die bewering.
Ook nu staat Rutte nog wel achter het besluit. Schaf je de belasting niet af, dan loop je het “levensgrote risico” dat bedrijven weggaan en zich elders vestigen waar het fiscale klimaat gunstiger is. “Dat is echt een verarming van dit land”, citeert het FD de premier.
Kosten lopen waarschijnlijk op tot 2 miljard euro
Toen de maatregel in oktober vorig jaar in het regeerakkoord werd opgeschreven, gingen de onderhandelaars er nog vanuit dat de kosten 1,4 miljard euro per jaar zouden zijn. Maar omdat de economie aantrekt, stijgen ook de belastinginkomsten.
Het bedrag, waar vooral buitenlandse aandeelhouders in Nederlandse bedrijven en buitenlandse overheden van profiteren, valt om die reden al 200 miljoen euro hoger uit. Er wordt zelfs al gesproken dat de misgelopen inkomsten oplopen tot 2 miljard euro per jaar, al wordt dat bedrag niet bevestigd door het kabinet.
Het afschaffen van de dividendtaks staat gepland voor 2020, maar de wet die dat moet regelen wordt al opgenomen in het Belastingplan voor volgend jaar. Op Prinsjesdag (18 september) wordt definitief duidelijk wat het de overheid gaat kosten.
Deze week beginnen begrotingsgesprekken
Deze week beginnen de onderhandelingen voor de begroting voor 2019 die op Prinsjesdag wordt gepubliceerd. Er moet worden gezocht naar een oplossing voor de alsmaar stijgende misgelopen inkomsten.
Staatssecretaris van Financiën Menno Snel hield zich afgelopen vrijdag nog op de vlakte over hoe eventuele tegenvallers op de begroting worden opgevuld. Wel erkende hij dat als het economisch goed gaat de opbrengsten van de dividendbelasting ook stijgen. “Als er afwijkingen zijn, moeten we die gladstrijken”, zei Snel.
Daarbij houdt de bewindsman zich strikt aan de begrotingsregels waarbij tegenvallende inkomsten niet gecompenseerd mogen worden met eventuele financiële meevallers. Die regels zorgen er ook voor dat tegenvallers, zoals die van de dividendbelasting, niet gelijk leiden tot bezuinigingen.
Kabinet kan in ieder geval rekenen op 150 miljoen euro
Het kabinet kan volgend jaar in ieder geval rekenen op 150 miljoen euro aan extra inkomsten omdat het belastingvoordeel voor banken op speciale leningen verdwijnt.
Deze leningen, die voluit contingent convertibles (coco’s) heten, verliezen hun waarde zodra het eigen vermogen van een bank onder een bepaald minimum komt. Banken kunnen zo hun buffers aanpassen om schokken in financiële markten op te vangen.
De rente op die leningen zijn voor banken aftrekbaar, maar daar zette de Europese Commissie vraagtekens bij vanwege mogelijke staatssteun aan de financiële sector.
Maar daarmee is het gat nog niet gedicht. Er wordt gesuggereerd dat het kabinet zich daarvoor wendt tot het bedrijfsleven.
AD 19.08.2018 Nog maar 16 procent van de Nederlanders is voor afschaffing van de dividendbelasting. In april was nog ruim een kwart (26 procent) voor afschaffing. Dit blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
Het plan voor afschaffing gaat vooral ten koste van de regeringspartijen D66 en CDA. De meeste kiezers die vorig jaar nog op deze partijen hebben gestemd, geven aan dat de kans klein is dat ze dat weer gaan doen als de afschaffing doorgaat. Ongeveer een derde zegt dan vermoedelijk wel weer op deze partijen te gaan stemmen. Bij de VVD-kiezers is dat 75 procent.
Volgens De Hond in de kans niet groot dat de regeringscoalitie een meerderheid in de Eerste Kamer zal krijgen in 2019 als het voorstel voor de afschaffing van de dividendbelasting niet van tafel gaat.
Miljoenen
Van de week maakte deze krant bekend dat de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting honderden miljoenen duurder uitvalt dan gepland. Volgens bronnen in Den Haag loopt de rekening op in de richting van de 2 miljard euro.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Bij het aantreden van het kabinet gingen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er nog vanuit dat het schrappen van de dividendbelasting 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. In mei bleek echter al dat dit bedrag te laag was ingeschat, omdat de opbrengsten in 2017 200 miljoen hoger waren.
Economische groei
Aangejaagd door de economische groei en toegenomen winsten neemt het bedrag intussen alleen maar verder toe, stellen ingewijden. Voor de zomer werd de opbrengst in kabinetskringen over 2018 al op 1,9 miljard euro geschat, aldus een betrokkene: ,,Het kan zomaar zijn dat het meer dan 2 miljard wordt.”
Het kabinet wil de dividendbelasting per 1 januari 2020 schrappen. Het wetsvoorstel dat de afschaffing regelt, komt echter komende Prinsjesdag al naar de Tweede Kamer, als onderdeel van een omvangrijk Belastingplan. In dat wetsvoorstel staat ook hoe groot de inkomstenderving is.
NOS 17.08.2018 Het kabinet houdt voorlopig vast aan het afschaffen van de dividendbelasting. Gisteren bleek dat de maatregel meer kost dan tot nu toe werd gedacht, waardoor er opeens een gat van 600 miljoen op de begroting is.
Staatssecretaris Snel van Financiën, die over belastingen gaat, zei na de eerste ministerraad na de vakantie dat hij ervan uitgaat dat de afschaffing van de dividendbelasting doorgaat. “Het is een maatregel die geld kost, maar dat hebben wij ervoor over.”
Hij is ervan overtuigd dat het schrappen van de heffing die bedrijven betalen over de winst die zij aan hun aandeelhouders uitkeren, goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid. “En ik ga ervan uit dat we deze maatregel uit het regeerakkoord gewoon gaan uitvoeren.”
Financiële dekking
Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk vanuit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro per jaar aan inkomsten zou schelen. Maar nu zeggen ingewijden dat het kan oplopen tot 2 miljard, waardoor minister Hoekstra van Financiën nog voor Prinsjesdag een oplossing moet zoeken voor het verschil van 600 miljoen euro.
Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar dat staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van staatssecretaris Snel. Hij moet voor elke euro die de afschaffing van de dividendbelasting kost, financiële dekking vinden.
Prinsjesdag
Premier Rutte wilde niet op de berichtgeving ingaan, omdat hij niet vooruit wil lopen op de plannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd. Hij zei wel dat het kabinet op dit moment bezig is om de afspraken uit het regeerakkoord uit te voeren.
Het afschaffen van de dividendbelasting is omstreden omdat de maatregel vooral ten goede komt aan grote bedrijven en er geen bewijs is dat hierdoor meer bedrijven naar Nederland komen. De oppositie spreekt van een ‘cadeautje voor multinationals’.
VK 16.08.2018 De Nederlandse economie blijft groeien, zo blijkt uit de nieuwste cijfers. Wat betekenen deze voor de plannen van het kabinet, en voor de portemonnee van de burger?
Begroten is voor dit kabinet een feest…
Miljoenennota’s maken is voor dit kabinet een feest. Gedwongen door de economische crisis stortte Rutte-II noodgedwongen de ene lastenverzwaring na de andere bezuiniging over het volk uit, maar Rutte-III geniet van een hoogconjunctuur. Minister Wopke Hoekstra van Financiën krijgt bij het opstellen van de rijksbegroting rugwind van de prachtige economische cijfers die het Centraal Planbureau (CPB) donderdag publiceerde.
Helaas voor het kabinet zijn die cijfers wel een tikje minder prachtig dan een paar maanden geleden. In maart dacht het planbureau nog dat de Nederlandse economie dit jaar met 3,2 procent zou groeien en volgend jaar met 2,7 procent. Die groeiverwachting heeft het CPB nu verlaagd naar respectievelijk 2,8 en 2,5 procent. Ook de ontwikkeling van de werkloosheid en de koopkracht ziet er sinds donderdag net iets minder rooskleurig uit dan daarvoor.
Het kabinet let bij het maken van de rijksbegroting altijd scherp op de koopkrachtontwikkeling die het CPB voorspelt. Is die wel evenwichtig? Welke kiezersgroepen blijven achter bij het gemiddelde? Moeten we voor die mensen iets extra’s doen, dus compenserende maatregelen nemen? De noodzaak daarvoor lijkt dit jaar gering. Volgens het CPB gaan alle huishoudens er in 2019 grosso modo op vooruit. Die doorsnee koopkrachtverbetering (1,3 procent) is ook substantieel groter dan dit jaar (0,4 procent).
Toch valt die voorspelling een beetje tegen. In juni ging het CPB nog uit van een koopkrachtstijging van 0,6 procent in 2018 en 1,6 procent volgend jaar. CPB-directeur Laura van Geest geeft twee redenen voor het neerwaarts bijstellen van de raming: de inflatie stijgt sneller dan eerder geraamd en de cao-lonen juist langzamer.
Het mysterie van de achterblijvende lonen is nog niet opgehelderd. Het CPB speculeert dat de onderhandelingspositie van arbeidskrachten is verzwakt ten opzichte van hun werkgevers. Dat zou onder andere liggen aan de digitalisering en robotisering van taken die vroeger door mensen werden gedaan en aan de internationalisering van de arbeidsmarkt (concurrentie uit lagelonenlanden). De economische wetenschap is er nog niet over uit. De ramingen van het CPB waren tot nu toe in elk geval telkens te optimistisch. In maart dacht het CPB nog dat de lonen met 3,2 procent zouden stijgen, in juni stelde het instituut dat bij naar 3,1 procent en in de voorspelling van donderdag is dat 2,9 procent.
Van alle huishoudens gaan de laagste inkomens (minder dan 23.700 bruto per jaar) er in 2019 het minst op vooruit (0,5 à 0,7 procent). Dit zijn hoofdzakelijk uitkeringsgerechtigden. Dit komt onder andere doordat de uitkeringen in mindere mate stijgen dan de lonen van werkenden. Een deel van deze groep (13 tot 14 procent) krijgt volgend jaar zelfs minder te besteden (tenzij het kabinet dat met nieuwe maatregelen voorkomt). Het CDA en de ChristenUnie kunnen ondertussen tevreden zijn over de koopkracht van alleenverdieners: die stijgt volgend jaar bovengemiddeld, net als die van huishoudens die meer dan 55.000 euro bruto per jaar verdienen. Het regeerakkoord pakt dus denivellerend uit.
Vergeleken met andere huishoudens komen gepensioneerden er dit jaar bekaaid vanaf, maar 2019 wordt ook voor hen een goed jaar. Maar liefst 96 procent van de AOW’ers gaat er dan in koopkracht op vooruit, voorspelt het CPB. Dat hebben de ouderen onder meer te danken aan een verhoging van de ouderenkorting, maar ook aan de verdere verlaging van de vermogensrendementsheffing en een (geraamde) rentestijging.
Gepensioneerden hebben gemiddeld meer spaargeld en beleggingen dan andere leeftijdsgroepen en profiteren daarom relatief meer van deze ontwikkelingen, voorspellen de rekenmeesters van het CPB. Ouderenpartij 50Plus eiste woensdag nog ‘compensatie voor AOW’ers’, omdat die ‘niet of nauwelijks’ zouden meedelen in de lastenverlichtingen van dit kabinet.
…totdat de dividendbelasting de sfeer bederft
Ondanks het financiële zomerweer moet het kabinet in de Miljoenennota (die het op Prinsjesdag publiceert) minimaal twee flinke tegenvallers wegwerken: de lagere aardgasbaten en – paradoxaal genoeg – een hoger dan geraamde opbrengst van de dividendbelasting. Het Rijk verliest tot en met 2022 1,9 miljard euro aan gasopbrengsten als gevolg van het besluit de gaskraan in Groningen sneller dicht te draaien dan gepland. Hoekstra zei in mei dat hij voor die tegenvaller al dekking heeft gevonden, maar niet welke. Waarschijnlijk vangt het kabinet de gastegenvaller pijnloos op met verwachte meevallers aan de uitgavenkant (besparingen op gezondheidszorg en sociale zekerheid). Een bron in Den Haag bevestigt dat.
De geplande afschaffing van de dividendbelasting, die toch al uiterst gevoelig ligt, stelt het kabinet nu ook nog voor een akelig begrotingsprobleem. Dankzij de florerende economie en de meegroeiende bedrijfswinsten brengt deze bedrijfstaks steeds meer geld in het laatje. Het AD berichtte donderdag dat de dividendbelasting de schatkist dit jaar minstens 1,9 miljard euro oplevert.
Dat is 500 miljoen euro meer dan begroot. Voor dit jaar is dat een mooie meevaller, maar de keerzijde is dat het schrappen van de dividendbelasting steeds duurder wordt. In het regeerakkoord hield het kabinet rekening met een inkomstenderving van 1,4 miljard euro vanaf 2020 (het jaar dat de belasting verdwijnt). Nu dat inkomstenverlies groter blijkt dan geraamd, moet Rutte-III volgens de begrotingsregels het verschil van 500 miljoen euro al in de aanstaande Miljoenennota compenseren. Volgens diezelfde begrotingsregels kan dat alleen met extra lastenverzwaringen, niet met budgettaire meevallers.
Het kabinet moet dus andere belastingen verhogen (of minder verlagen dan beloofd) om een impopulair douceurtje voor multinationals te kunnen bekostigen. En dat een half jaar voor de Provinciale Statenverkiezingen. Op het Binnenhof wordt druk gespeculeerd dat coalitiepartijen D66 en ChristenUnie, die eigenlijk tegen het afschaffen van de dividendbelasting zijn, de oplopende kosten zullen aangrijpen om dit onderdeel van het regeerakkoord opnieuw ter discussie te stellen tijdens de komende begrotingsonderhandelingen.
Zelfs bij initiatiefnemer VVD is het enthousiasme voor de maatregel maar matig. VVD-prominent Frank de Grave heeft publiekelijk zijn scepsis laten blijken en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff onderkende vorig jaar in een Kamerdebat dat er geen bewijs is voor de veronderstelde heilzame uitwerking op het vestigingsklimaat. Volgens Dijkhoff is de afschaffing van de dividendbelasting ‘een gok’. Een dure gok bovendien, blijkt nu.
AD 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit dit jaar en volgend jaar iets minder hard dan eerder werd voorzien, blijkt uit een nieuwe raming van het het Centraal Planbureau (CPB).
Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent. ,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Volgens haar zijn de ‘neerwaartse risico’s’ voor de economie toegenomen. ,,De handelsconflicten die kunnen uitmonden in een handelsoorlog zijn verder verscherpt. Het risico op een harde brexit wordt met de dag groter. Het economische beleid in Italië en de groeivertraging in een aantal opkomende economieën, zoals Turkije, brengen onzekerheid met zich mee voor het eurogebied”, aldus Van Geest.
Historisch laag niveau
Het CPB wijst er wel op dat de economie blijft groeien in een bovengemiddeld tempo. Dat komt onder meer door gunstige consumptiecijfers van huishoudens, de overheidsbestedingen en investeringen in woningen. Daarbij daalt de werkloosheid naar verwachting in 2019 verder naar een ‘historisch laag niveau’ van 3,5 procent.
Het CPB voorziet in zijn nieuwe raming ook dat de inflatie iets sterker toeneemt. Dit jaar wordt het leven naar verwachting 1,6 procent duurder en volgend jaar komt de inflatie vermoedelijk uit op 2,4 procent. Volgens het planbureau wordt de inflatie vooral gestuwd door een hoger btw-tarief.
Machines
Gisteren meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) nog dat de economie het goed blijft doen. De groei hebben we te danken aan de binnenlandse bestedingen, export en bedrijfsinvesteringen. Vooral de bouw maakte het afgelopen kwartaal het verschil, aldus het CBS.
Zo is in het tweede kwartaal fors meer geïnvesteerd in woningen, bedrijfsgebouwen en infrastructuur. Verder schaften bedrijven opnieuw meer auto’s aan. Ook werd meer geld uitgetrokken voor machines.
Ook consumenten laten het geld rollen en jagen daarmee de groei aan. Al zeventien kwartalen op rij geven huishoudens meer uit dan een jaar eerder. Vooral voor auto’s en elektrische apparaten wordt flink de knip getrokken. Daarnaast geven mensen meer geld uit aan diensten, met name op het gebied van horeca, vervoer en communicatie.
Eurozone
Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostat ging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.
CPB raming: de Nederlandse economie ontwikkelt zich gunstig, dit jaar een groei van 2,8% en volgend jaar 2,5%. Verhoging lage BTW tarief duwt inflatie in 2019 omhoog naar 2,4%. Meer informatie: http://bit.ly/2MPOjJo 7:01 AM – Aug 16, 2018
cMEV raming: de economie groeit in 2018 en 2019 door in een bovengemiddeld tempo. De werkloosheid daalt in 2019 verder naar een historisch laag niveau van 3,5%, de overheidsschuld daalt naar 49%. Meer informatie: http://bit.ly/2MtFS9U 7:02 AM – Aug 16, 2018
CPB koopkrachtraming: bijna alle huishoudens kennen in 2019 een positieve koopkrachtontwikkeling, met uitschieters tot boven de 4%. De presentatie van de koopkrachtontwikkeling is gewijzigd; de spreiding van koopkrachteffecten krijgt meer aandacht http://bit.ly/2MNknxG 7:03 AM – Aug 16, 2018
NOS 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit volgend jaar bovengemiddeld, maar het tempo van de groei neemt wel af.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in de conceptversie van de MEV 2019, de Macro Economische Verkenning. De MEV-cijfers en ramingen voor de economie, de koopkracht en de arbeidsmarkt vormen voor het kabinet het vertrekpunt voor de rijksbegrotingen en de koopkrachtplaatjes voor volgend jaar. Op Prinsjesdag (18 september) komt de definitieve MEV.
De economische groei komt volgend jaar uit op 2,5 procent. Dit jaar wordt er een groei van 2,8 procent verwacht. De werkloosheid blijft dit jaar en volgend jaar dalen en komt uit op het laagste niveau sinds 2001.
Turkije
Het Centraal Planbureau waarschuwt dat er steeds meer risico’s zijn voor de Nederlandse economie. Handelsconflicten kunnen uitlopen op een handelsoorlog en als er geen deal komt rond de brexit raakt dat ook de Nederlandse economie. Daarnaast wijzen de economen op de problemen in Turkije, die tot onzekerheid in het eurogebied leiden.
Vaak wordt er ook met extra belangstelling gekeken naar de cijfers over de koopkracht die het Centraal Planbureau presenteert. De mediane koopkracht stijgt in 2019 met 1,3 procent. Ook dat cijfer is naar beneden bijgesteld. De laagste inkomens gaan er het minst op vooruit. Ruim 1 op de 10 lage inkomens gaat er zelfs op achteruit.
Is het nou mediaan of gemiddelde?
Mediane koopkracht is niet hetzelfde als gemiddelde koopkracht. Een gemiddelde is de optelsom van de koopkracht van alle huishoudens gedeeld door het totale aantal huishoudens. Die koopkracht wordt voor verschillende soorten huishoudens berekend: alleen of meerpersoons, met of zonder kinderen, een- of tweeverdiener, werkend of uitkering of gepensioneerd. Zo’n gemiddelde levert een vertekend beeld op. Een kleine groep mensen met grote koopkracht vertekent het cijfer voor de mensen uit diezelfde groep die minder koopkracht hebben.
Een mediaan koopkrachtcijfer geeft daarom een beter beeld. We spreken van de mediane koopkracht als er in dezelfde groep evenveel huishoudens zijn die meer koopkracht hebben als huishoudens die minder koopkracht hebben.
Een positief koopkrachtcijfer betekent niet dat iedereen erop vooruit gaat. Het koopkrachtcijfer zegt dat de meesten erop vooruitgaan maar niet per se alle huishoudens. Koopkrachtplaatjes zijn ook statisch en houden geen rekening met de gevolgen van loonsverhoging, werk vinden of ontslagen worden, een kind krijgen, scheiden en ouder worden. Dat soort zaken hebben veel meer effect op de koopkracht.
Eerder deze week maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek groeicijfers over het afgelopen halfjaar bekend. Daaruit blijkt dat de Nederlandse economie harder is gegroeid dan veel andere Europese economieën.
AD 16.08.2018 De voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting valt honderden miljoenen duurder uit dan gepland. Volgens bronnen in Den Haag loopt de rekening op in de richting van de 2 miljard euro.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Bij het aantreden van het kabinet gingen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er nog vanuit dat het schrappen van de dividendbelasting 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. In mei bleek echter al dat dit bedrag te laag was ingeschat, omdat de opbrengsten in 2017 200 miljoen hoger waren.
Economische groei
Aangejaagd door de economische groei en toegenomen winsten neemt het bedrag intussen alleen maar verder toe, stellen ingewijden. Voor de zomer werd de opbrengst in kabinetskringen over 2018 al op 1,9 miljard euro geschat, aldus een betrokkene: ,,Het kan zomaar zijn dat het meer dan 2 miljard wordt.”
Het kabinet wil de dividendbelasting per 1 januari 2020 schrappen. Het wetsvoorstel dat de afschaffing regelt, komt echter komende Prinsjesdag al naar de Tweede Kamer, als onderdeel van een omvangrijk Belastingplan. In dat wetsvoorstel staat ook hoe groot de inkomstenderving is.
Daarvoor heeft het ministerie van Financiën zich te baseren op de meest actuele cijfers. Voor elke euro bovenop de 1,4 miljard uit het regeerakkoord zal extra dekking moeten worden gevonden. ,,Hier staat veel druk op”, bevestigt een ingewijde.
Vestigingsklimaat
Minister-president Mark Rutte heeft de maatregel altijd fanatiek verdedigd omdat die zou leiden tot een beter Nederlands vestigingsklimaat. Handhaving van de dividendbelasting zou voor grote bedrijven een reden kunnen zijn om hun hoofdkantoor niet in Nederland te vestigen of te verplaatsen naar het buitenland.
Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen hard bewijs dat de maatregel effect heeft en komt de opbrengst ten goede aan buitenlandse overheden. Ook ambtenaren van Financiën uitten in memo’s aan de formerende partijen grote twijfels over het nut van de maatregel.
Nieuwe raming
Vandaag bleek uit een nieuwe raming van het Centraal Planbureau dat de Nederlandse economie dit jaar en volgend jaar iets minder hard groeit dan eerder werd voorzien. Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent.
,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Morgen komt het kabinet voor het eerst sinds de vakantie weer bijeen voor de ministerraad.
NU 16.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting gaat jaarlijks mogelijk 2 miljard euro of meer kosten, in plaats van de 1,4 miljard euro die in het regeerakkoord wordt genoemd, bevestigen bronnen in Den Haag na berichtgeving door het AD.
Het plan is om de dividendbelasting in 2020 af te schaffen, maar het wetsvoorstel dat dat moet regelen wordt volgende maand al ingediend.
AD schrijft dat het bedrag volgens ingewijden verder toeneemt door de economische groei en toegenomen winsten. Omdat de economie goed draait, wordt er meer belasting betaald – ook over dividend, de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders.
De maatregel is een van de meest omstreden uit het regeerakkoord. Geen van de vier coalitiepartijen had afschaffing in het verkiezingsprogramma staan. Alleen de VVD van premier Mark Rutte is en blijft een uitgesproken voorstander.
Het afschaffen van deze belasting moet het vestigingsklimaat ten goede komen, maar feitelijke onderbouwing daarvoor ontbreekt.
Definitieve cijfers komen op Prinsjesdag
In eerste instantie meldde het kabinet dat de maatregel per 2020 de schatkist jaarlijks 1,4 miljard euro zou kosten, maar dat werd later verhoogd naar 1,6 miljard. Tijdens Prinsjesdag op 18 september worden de definitieve cijfers gepubliceerd.
Nederlandse aandeelhouders kunnen de afgedragen belasting over dividend via de Belastingdienst terugkrijgen. Dit maakt de afschaffing van de dividendbelasting vooral voordelig voor buitenlandse aandeelhouders in Nederlandse beursgenoteerde bedrijven.
Bedrijven zouden zo makkelijker aan buitenlands kapitaal moeten kunnen komen. Ze profiteren in ieder geval van minder administratieve lasten.
Motie van afkeuring voor Rutte
Het afschaffen van de dividendbelasting is uitgegroeid tot een hoofdpijndossier voor het kabinet en leverde Rutte in april een breed gedragen motie van afkeuring op vanwege zijn rol in de zoektocht naar de omstreden memo’s die tijdens de formatie gebruikt zijn om de belasting af te schaffen.
Rutte en de coalitiepartijen beweerden eerder dat er voor zover zij zich konden herinneren geen memo’s waren, maar die memo’s bleken er toch te zijn.
NOS 16.08.2018 Het afschaffen van de dividendbelasting kost veel meer dan gedacht. Minister Hoekstra van Financiën moet nog voor Prinsjesdag op zoek naar 600 miljoen euro op de Rijksbegroting, zeggen bronnen in Den Haag na berichtgeving in het AD.
Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk van uit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. Dat bedrag zal de komende jaren alleen maar toenemen, omdat het goed gaat met de economie. Dividendbelasting wordt namelijk betaald over de winst die bedrijven uitkeren aan hun aandeelhouders. Hoe hoger de winst, hoe hoger de opbrengst voor de staatskas.
Ingewijden zeggen dat het zou kunnen oplopen tot 2 miljard per jaar. Dat betekent dat Hoekstra vanaf 2020 jaarlijks met een gat van 600 miljoen zit. Om dat te dichten zou hij bijvoorbeeld andere belastingen kunnen verhogen.
Financiële dekking
Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar het voornemen staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van minister Hoekstra. Hij moet zich baseren op de meest actuele cijfers en voor elke extra euro die het kost financiële dekking zoeken.
Premier Rutte is een groot voorstander van de afschaffing van de dividendbelasting voor buitenlandse bedrijven. Hij denkt dat de maatregel ertoe leidt dat grote bedrijven hun hoofdkantoor eerder in Nederland houden of vestigen. De oppositie verwijt het kabinet dat het zijn oren te veel naar grote bedrijven laat hangen, die van de heffing af willen. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het afschaffen van dividendbelasting goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
Terwijl Tweede-Kamerleden nog genieten van hun laatste vakantieweekjes, is het kabinet vrijdag terug van reces. De bewindslieden komen weer bijeen – met uitzondering van minister van Financiën Wopke Hoekstra en minister van Justitie Fred Grapperhaus. Dat wordt dus nakaarten over de uitspraken van minister Stef Blok. Een van de onderwerpen die dus waarschijnlijk de revue zullen passeren zijn de uitspraken die minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) deze zomer deed over de multiculturele samenleving.
Telegraaf 01.09.2018
Illustraties kunnen in het publieke debat ongelukkig overkomen
Tegenover Zembla reageert Blok zelf nog als volgt: ‘Op 10 juli 2018 heb ik tijdens een besloten bijeenkomst met Nederlanders gesproken die werkzaam zijn bij internationale organisaties. Mijn doel was een open uitwisseling te stimuleren en van de deelnemers hun ervaringen te horen. Mijn inbreng tijdens de vraag- & antwoordsessie van de bijeenkomst was er deels op gericht te prikkelen. Tijdens de besloten bijeenkomst heb ik illustraties gebruikt die in het publieke debat ongelukkig kunnen overkomen.’
Stef Blok zegt Sorry
Vicepremier De Jonge vindt dat minister Blok “tuurlijk” door kan gaan als bewindsman. Vorige maand ontstond ophef over uitspraken van Blok over de multiculturele samenleving en over Suriname. De minister van Buitenlandse Zaken zei onder meer dat hij geen voorbeelden kent van een multi-etnische of multiculturele samenleving waar de oorspronkelijke bevolking nog woont en waar een vreedzaam samenlevingsverband bestaat.
Hij noemde Suriname een “failed state”.
Blok zette Suriname vorige maand, tijdens een besloten bijeenkomst voor Nederlanders die bij internationale organisaties werken, weg als een mislukte staat. De aanduiding ‘failed state’ wordt doorgaans gebruikt voor landen waar bestuur en rechtsstaat totaal ontbreken, zoals Somalië. Maar Blok schaarde ook Suriname daaronder, omdat de verschillende bevolkingsgroepen er niet goed zouden samenleven.
Blok zei kort na die uitspraken dat hij te ver is gegaan en dat hij ze betreurt.
Ook gisteren ging de bewindsman weer diep door het stof voor zijn uitspraken. In een brief aan de Tweede Kamer schreef hij dat de door hem genoemde voorbeelden ‘niet alleen ongelukkig, maar ook onzorgvuldig zijn’.
Hij noemde hij in een brief aan de Tweede Kamer dat de uitlatingen ongelukkig en onzorgvuldig en die woorden herhaalde hij vanochtend, voor de eerste vergadering van het kabinet na de vakantie. De ongelukkige woorden neemt hij terug.
‘Ik heb de scherpte van de discussie opgezocht en illustraties en bewoordingen gebruikt die niet alleen ongelukkig maar ook onzorgvuldig zijn,’ schreef Blok donderdag in antwoorden op Kamervragen van PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen, die deTweede Kamer al direct wilde terugroepen toen de uitspraken via het televisieprogramma Zembla uitlekten.
Belgie
In zijn inmiddels veelbesproken toespraak in Den Haag vorige maand heeft Stef Blok ook uitgehaald naar België. Dat blijkt uit het transcript van die speech dat nu ook Belgische media heeft bereikt. De minister noemde het een ‘onleefbaar land’.
In het kader van zijn uitspraken over populisme haalde hij ook België aan. ,,De grootste partij van Zwitserland is al jarenlang een soort PVV, alleen heet hij daar anders’, zo sprak Blok tijdens de bijeenkomst. ,,Dat zijn partijen waarvan ik het denkbeeld niet deel, maar het is niet zo dat Zwitserland (door de opkomst van het populisme) een onleefbaar land is geworden. Of België, althans niet meer onleefbaar dan het daarvoor al was.”
Gesprekken met het buitenland
Blok heeft de afgelopen tijd met diverse collega’s in het buitenland gepraat, onder andere met die uit Suriname, Polen en Tsjechië. Met wie nog meer wilde hij vanochtend niet zeggen, want volgens hem kan hij dat niet “eenzijdig” bekendmaken.
De Surinaamse regering heeft al gezegd dat de excuses van de Nederlandse minister niet ver genoeg gaan. Blok wil daarover nog eens met Suriname praten. “Ik zal iedere gelegenheid die zich daarvoor voordoet gebruiken.”
De Surinaamse regering ontstak in woede en ontbood de Nederlandse zaakgelastigde om haar verontwaardiging over te brengen. Paramaribo noemde de uitlatingen ‘destabiliserend en denigrerend’ en bespeurde zelfs ‘een mogelijke agenda van herkolonisatie’. De excuusbrief die Blok daarop stuurde, is voor Suriname niet genoeg. Die zou ‘de onjuistheden niet wegnemen’.
Blok wacht niet af tot Suriname bij hem aanklopt. ,,Ik heb ze laten weten dat ik graag weer met ze in gesprek wil gaan. Ik zal iedere gelegenheid die zich daarvoor voordoet aangrijpen”, zegt hij vandaag.
De meest opvallende uitspraken van Blok
‘Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. (….) En waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet.’
‘Suriname is een failed state. En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.’
‘Als je in Benoordenhout woont, is het hartstikke leuk om op zondag naar de Turkse bakker te gaan. Je hebt ook geen last van een aantal bijeffecten. Maar als je er middenin woont, heb je enorm last.’
‘Waarschijnlijk zit ergens diep in onze genen dat we een overzichtelijke groep willen hebben om mee te jagen of om een dorpje te onderhouden. En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons onbekende mensen.’
‘Loop eens over straat in Warschau of in Praag, daar lopen helemaal geen gekleurde mensen. Die mensen zijn binnen een week weg. Worden letterlijk waarschijnlijk in elkaar geslagen. Die hebben daar geen leven.’
‘Dat had ik niet moeten doen, zeker niet in mijn rol als minister van Buitenlandse Zaken. Dat spijt mij,’ vervolgt Blok in zijn antwoorden, waarin hij ook schrijft de afgelopen periode te hebben gesproken met zijn collega’s in Tsjechië, Polen en Suriname, en de premiers van de Caribische landen. ‘Ook heb ik contact gezocht met andere landen die zich gekwetst hadden kunnen voelen door mijn uitspraken.’
Suriname, door Blok een failed state genoemd, eiste in juli al excuses en kreeg die ook. Vrijdag laat Blok echter weten dat Suriname daarmee geen genoegen neemt, en dat hij opnieuw met de overheid van het land in gesprek gaat: ‘Ik heb ze laten weten dat ik graag weer met ze in gesprek wil gaan. Ik zal iedere gelegenheid die zich daarvoor voordoet aangrijpen.’
Klaver eist excuses van Rutte
Eerder op donderdag had GroenLinks-leider Jesse Klaver zich via een brief ook al tot premier Mark Rutte gericht, die nog niet uitgebreid op Bloks uitlatingen heeft gereageerd. In een sentimenteel verwoord relaas eist hij dat Rutte zich distantieert van de uitspraken van Blok. ‘”Het spijt me” is niet genoeg. Wat ons kabinet zou moeten zeggen, is: een multicultureel land kan wel degelijk mooi en vreedzaam zijn. Kijk naar Nederland!’ aldus Klaver.
In een interview in de meest recente editie van Elsevier Weekblad reageerde CDA-leider Sybrand Buma op de gewraakte opmerkingen van Blok. De VVD-minister had het in zijn geruchtmakende speech ook over de Schilderswijk, waar Nederlanders zich bedreigd zouden voelen. Hij stelde dat ‘diep in de menselijke genen iets zit wat ons verhindert binding aan te gaan met onbekenden’.
Op de vraag of Blok en hij niet aan dezelfde kant staan, zegt Buma: ‘Ik zie het totaal anders: mensen zijn juist van nature sociale wezens. Onbekenden ontmoeten hoort daarbij, maar de afgelopen decennia is de komst van nieuwe gemeenschappen samengegaan met een extreme individualisering hier. (…) De verloren identiteit in de geglobaliseerde wereld is het werkelijke drama.’
Meeste Kamerleden boos op Blok, FvD en PVV waren het met hem eens
Op Twitter fileerden Kamerleden van links tot rechts de uitspraken van Blok, die zelfs in Amerikaanse kranten als The Washington Post het nieuws haalden. Peter Kwint (SP) had het over ‘achterlijke’ uitspraken, terwijl Han ten Broeke – in de Kamer buitenlandwoordvoerder van de VVD – de uitspraken van zijn partijgenoot Blok ‘lomp’ noemde: ‘Niemand zal beweren dat Suriname een modelstaat is of dat migranten in Oost-Europese landen altijd vriendelijk worden bejegend, maar de minister had deze punten ook kunnen maken met een minder lompe woordkeus.’
OmroepWest 03.09.2018 ‘Kom en proef Suriname’, was de leus waarmee het Suriname Festival probeerde mensen te lokken naar het Wijkpark Transvaal in Den Haag. En dat deden er duizenden. Veel muziek, zo nu en dan een komiek en natuurlijk heel veel lekkers uit de Surinaamse keuken.
Naar eigen zeggen zijn het allemaal voorbeelden van de geslaagde samenleving van vele culturen. ‘Suriname, een land met een smeltkroes van culturen, etnische groepen en religies’, zegt de organisatie op de website, ‘staat bekend in de wereld als een voorbeeld van hoe een multiculturele samenleving behoort te functioneren.’
Het was de uitgelezen kans voor ministerStef Blok van Buitenlandse Zakenom daar kennis van te nemen. Deze zomer moest hij nog excuses maken voor zijn uitspraken dat Suriname een ‘failed state’ is, een mislukte staat die etnisch is opgedeeld. Een groep D66’ers kondigde deze week nadrukkelijk aan naar het Festival te gaan om Bloks ongelijk te laten zien. Het is niet bekend of Blok zelf op het Festival zijn gezicht heeft laten zien.
NOS 03.09.2018 De coalitiepartijen D66, CDA en ChristenUnie hebben kritiek op de uitreiking door minister Blok van de Mensenrechtentulp aan Zeid Ra’ad Al Hussein, scheidend Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties. De prijs werd vanmiddag uitgereikt.
Hussein wordt ervan beschuldigd dat hij misstanden binnen de VN die door klokkenluiders aan de orde zijn gebracht, in de doofpot heeft gestopt. De Kamerleden Sjoerdsma (D66), Omtzigt (CDA) en Voordewind (CU) willen dat Hussein excuses aanbiedt voor zijn omgang met de Zweedse diplomaat Anders Kompass, die seksueel misbruik van kinderen door soldaten aan de orde stelde.
Blok schrijft in antwoord op hun Kamervragen echter dat het niet aan het kabinet is om Hussein om excuses over deze specifieke zaak te vragen. “Het besluit om de Mensenrechtentulp 2018 toe te kennen aan Zeid Ra’ad Al Hussein is gebaseerd op zijn persoonlijke betrokkenheid en zijn moedige, onafhankelijke optreden om mensenrechtenverdedigers te steunen tijdens zijn mandaat als VN-Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van september 2014 tot en met augustus 2018.”
Volgens de minister staat Zeid Ra’ad Al Hussein vanwege zijn uitgesproken en kritische houding symbool voor alle mensenrechtenverdedigers wereldwijd. De selectieprocedure van de prijs werd gedaan door de Nederlandse organisatie voor ontwikkelingssamenwerking Hivos.
Smet op het blazoen
D66’er Sjoerdsma noemt de Mensenrechtentulp een prestigieuze prijs, die bedoeld is voor mensenrechtenverdedigers die vaak hun leven hebben gewaagd om het leven van anderen beter te maken. “Dan krijg je toch een beetje een prijs met een smet op het blazoen en dat zou heel jammer zijn.”
De Zweed Kompass informeerde in 2014 de Franse autoriteiten dat militairen van de Franse vredesmacht in de Centraal-Afrikaanse Republiek kinderen hadden misbruikt. Hussein schorste Kompass omdat hij zonder zijn toestemming de Franse autoriteiten had ingelicht. De Zweed werd later door een VN-tribunaal in het gelijk gesteld, maar nam toch ontslag omdat Hussein weigerde excuus aan te bieden.
Zeid Ra’ad Al Hussein is een Jordaanse prins. Hij was de afgelopen vier jaar Hoge Commissaris voor de Mensenrechten bij de Verenigde Naties in Genève en was de eerste Arabier en moslim op die post.
“Ik ben de afgelopen vier jaar bekritiseerd, vanuit alle hoeken. Dat komt bij een hoge functie als dit”, zei hij vanmiddag na de uitreiking in Den Haag. Hij ziet geen reden om excuses aan te bieden.
Minister Blok prees Zeid. “Er zijn een aantal zaken op personeelsgebied, waarover klokkenluiders aan de bel hebben getrokken. We willen dat de procedures goed gaan en dat klokkenluiders goed worden behandeld. Maar Zeid wordt beloond omdat hij met moed heel veel goed werk heeft gedaan. Het is een indrukwekkende vechter voor mensenrechten en daarvoor krijgt hij deze prijs. We hebben dit soort mensen nodig en moeten hun een voetstuk geven dat ze verdienen.”
De Mensenrechtentulp is een jaarlijkse prijs voor personen of organisaties die op een vernieuwende manier de mensenrechten in de wereld bevorderen. De prijsuitreiking was vanmiddag in de Ridderzaal.
NU 03.09.2018 CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de vertrokken Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, Zeid Ra’ad Al-Hussein, zijn verontschuldigingen aanbiedt voor zijn behandeling van klokkenluiders. Dat zou moeten gebeuren vóór hij maandag de Mensenrechtentulp in ontvangst neemt.
De Jordaniër is in opspraak geraakt omdat hij als VN-mensenrechtenchef klokkenluiders niet zou hebben beschermd, maar juist afgestraft. ”Dat is een misstand waar je je niet met een smoesje vanaf kunt maken”, vindt Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma (D66). ”Zo’n prestigieuze prijs verdraagt geen smetten op het blazoen.”
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Jordaanse prins de Mensenrechtentulp toegekend. Zeid, die vorige week is afgezwaaid, is maandagmiddag in Den Haag om de prijs in ontvangst te nemen.
Het kabinet weigert de omstreden winnaar van de Mensenrechtentulp om excuses te vragen. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken vindt dat ”niet aan het kabinet”.
Sjoerdsma en zijn collega’s Pieter Omtzigt (CDA) en Joël Voordewind (ChristenUnie) willen dat Blok Zeid nog vóór de uitreikingsplechtigheid om verontschuldigingen vraagt. Maar daar past de geplaagde minister voor. Hij zal Zeid voor de ceremonie wel spreken over wat er goed én fout is gegaan onder diens bewind, laat hij weten.
Minister koos winnaar prestigieuze prijs zelf
In voorgaande jaren kwam Buitenlandse Zaken tot de nominatie in samenwerking met een ngo. Na samenstelling van een top tien en een publieksstemming, koos de minister uiteindelijk de winnaar. Maar dit jaar heeft Blok zelf voor Zeid gekozen.
Omtzigt vindt dit opmerkelijk. ”Ik vind het nogal wat dat de procedure opzij is gezet. In voorgaande jaren was er een zorgvuldig proces en nu is de prijs eigenhandig door minister Blok toegekend”, aldus Omtzigt. ”Dat geeft een bijzondere verantwoordelijkheid voor minister Blok.”
Elsevier 30.08.2018 Hoewel minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) al diverse keren excuses heeft gemaakt voor zijn uitlatingen over immigratie en de multiculturele samenleving, is dat voor D66 nog niet genoeg. De partij wil met een wandeling door Den Haag laten zien dat de minister ongelijk had. Het is het zoveelste D66-initiatief om affiniteit met diversiteit te tonen.
Leden van de D66-afdeling Diversiteit gaan zondag vanaf het Vredespaleis aan het Carnegieplein naar het Suriname Festival in het Transvaalkwartier lopen. Dat festival is uitgekozen omdat Blok tijdens een toespraak zei dat Suriname een ‘failed state‘ is vanwege ‘de etnische opdeling’. Toen die uitspraken half juli uitlekten, eiste een grote groep D66’ers in een open brief dat de minister zijn excuses aanbood of zou aftreden. In de weken daarna excuseerde Blok zich diverse keren, ook aan de regering van Suriname.
De oproep tot de ‘diversiteitswandeling’ is woensdag verspreid door diezelfde groep D66-leden, onder wie verscheidene van Surinaamse afkomst. Trots melden ze dat Sophie in ’t Veld, fractievoorzitter van D66 in het Europees Parlement, het voortouw neemt: ‘Het wordt tijd dat wij de verdeeldheid stoppen en opstaan voor verbinding,’ aldus In ’t Veld. De diversiteitsgroep schrijft ‘de uitdagingen in de maatschappij niet te willen miskennen’, maar ervan overtuigd te zijn dat ‘deze gezamenlijk aangepakt kunnen worden’.
D66 hield afgelopen maanden diverse pleidooien voor diversiteit
De afgelopen maanden hield D66 diverse pleidooien voor diversiteit. Twee weken geleden kwamen Kamerleden met het actieplan ‘De rechter voor iedereen’, om de rechtspraak een ‘betere afspiegeling van de Nederlandse maatschappij’ te maken. Daarvoor zijn volgens de partij meer rechters nodig met een migratieachtergrond, onder meer via ‘een vernieuwde sollicitatieprocedure en meer aandacht voor sociale uitsluiting’. Ook wil D66 meer ‘begrijpelijk taalgebruik’, zodat zo veel mogelijk inwoners van Nederland de uitspraken van rechters begrijpen.
Voorzitter Kevin Brongers van D66-jongerenafdeling Jonge Democraten sneed het thema deze week in een interview met HP/De Tijd ook al aan, toen hij pleitte voor meer diversiteit in de Tweede Kamer. Behalve op etniciteit doelde hij ook op bijvoorbeeld opleidingsniveau. Wel voegde hij hieraan toe dat niet elke groep in de maatschappij wat hem betreft evenredig hoeft te worden vertegenwoordigd. ‘Je kunt natuurlijk geen dwarsdoorsnede van de samenleving maken, want dan hebben we straks zes alcoholverslaafden en twaalf mensen met een IQ lager dan 80 in de Kamer. Dat willen we ook niet.’
Voor de D66-fractie in het Europees Parlement staat het onderwerp diversiteit eveneens hoog op de agenda. Vorige week donderdag was er in Den Haag al een bijeenkomst genaamd ‘een inclusief Europa‘. De sprekers waren de drie lijsttrekkerskandidaten – Sophie in ’t Veld, Marietje Schaake en Felix Klos – voor de Europese verkiezingen van mei 2019. Alle drie pleitten ze voor een zo divers mogelijke D66-kieslijst, onder meer omdat de politiek ‘te wit, te oud en te mannelijk’ zou zijn.
Rotterdamse fractie: minder straten vernoemen naar ‘witte mannen’
In februari baarde D66 in Rotterdam ook al opzien met een pleidooi om minder straten te vernoemen naar ‘witte mannen‘. Raadslid Nadia Arsieni zei in de gemeenteraad dat ’92 procent van de vernoemde straatnamen naar witte mannen verwijst’, meldde dagblad AD. ‘Mannen en vrouwen uit allerlei culturen maken een belangrijk verschil voor onze wereldstad. Dat moeten we terugzien op straat.’
Matthijs van Schie1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
VN 24.08.2018 Met zijn angstpreek over migranten diskwalificeerde Stef Blok zich al als minister van Buitenlandse Zaken. Het verband met zijn liberale erfenis negeren, maakt hem zelfs als VVD’er geen knip voor de neus waard, schrijft Roxane van Iperen.
Had Frits Bolkestein, ook wel de ‘Hezbollah van de liberalisatie’, ooit kunnen voorspellen dat zijn plan van een vrije markt en een wereldwijde arbeidsdeling vijfentwintig jaar later zou eindigen in een ideologisch ‘sluit-de-poorten’ bij monde van zijn VVD-nazaat Stef Blok?
In zíjn tijd ging het alleen maar over gedroomde economische processen die onbelemmerd over de aardbol zouden razen om voorspoed te brengen; in mijn tijd gaat het enkel nog over de komst van gevreesde migranten die onze westerse cultuur aanvreten. Op de vleugels gedekt door Wilders en Baudet vertelde nette Steffie met zijn etnische doempraat – ‘Noem mij één voorbeeld van een multi-etnische of multiculturele samenleving (…) waar een vreedzaam samenlevingsverband is’ – dus helaas niets nieuws meer.
Het moet mogelijk zijn om fel te discussiëren over hoe een samenleving zichzelf wil vormgeven en wie zij binnen haar grenzen wil toelaten.
In Italië zijn ze al zover dat vicepremier Matteo Salvini met de slogan ‘We sluiten de havens’ heeft gezworen dat geen migrant, waarmee hij voornamelijk doelt op mensen uit Sub-Sahara-Afrika, nog voet aan wal zet. Of ze nu al dagen op zee creperen of niet.
TWEE KANTEN VAN DEZELFDE MEDAILLE
Het moet mogelijk zijn om fel te discussiëren over hoe een samenleving zichzelf wil vormgeven en wie zij binnen haar grenzen wil toelaten, en zeker in het geval van een verzorgingsstaat, die valt of staat bij nationale solidariteit. Maar Blok en Bolkestein zijn twee zijden van dezelfde medaille en als we een eerlijk debat over migratie willen, is het vilein en misleidend om één kant te belichten en de andere te negeren – zoals zoveel politici nu opportunistisch doen. In een geglobaliseerde wereld kunnen we het niet continu hebben over lokale cultuur en ‘absorptiecapaciteit’ (Blok: ‘Je loopt vrij snel tegen de grenzen aan van wat een samenleving kan hebben’) zonder het tegelijkertijd te hebben over mondiale economie en ‘extractiecapaciteit’.
In een geglobaliseerde wereld kunnen we het niet continu hebben over lokale cultuur en ‘absorptiecapaciteit’.
Met leningen, beleidsadviezen, aanpassingsprogramma’s, stromannen op hoge regeringsposities, maffiose verbonden met lokale leiders en andere westerse ‘hulp’ werden Afrikaanse landen volgens een one-size-fits-all-formule klaargestoomd voor een ‘eerlijk’ spelletje mondiale vrijhandel.
GEEN KNIP VOOR DE NEUS WAARD
Het resultaat is inderdaad in veel gevallen gestegen welvaart, maar één die niet in verhouding staat tot de kapitaalstromen die het continent vandaag de dag verlaten – met name bestaand uit winst van multinationals en financiële instellingen, illegale constructies en onttrokken belastinggelden. De inmiddels opgetuigde infrastructuur maakt het voor veel landen bijna onmogelijk om zich naar eigen (niet-westers) inzicht te ontwikkelen.
Vreemd genoeg kent iedere Nederlander de Sub-Saharalanden van de ontwikkelingshulp en rubberboten vol vreemdelingen, maar niet van de snelste groei van vermogens die naar overzeese belastingparadijzen worden gesluisd. Met zijn angstpreek over offshorende migranten diskwalificeerde Blok zich al als minister van Buitenlandse Zaken, maar consequent het verband met zijn liberale erfenis negeren, maakt hem zelfs als VVD’er geen knip voor de neus waard. Laten we het dus vooral over absorptievermogen hebben – maar wel in één adem met extractievermogen.
Elsevier 20.08.2018 Stef Blok heeft inmiddels meermaals zijn excuses aangeboden voor de omstreden uitspraken die hij deed tijdens zijn toespraak in Den Haag voor Nederlanders die werkzaam zijn bij ngo’s. Lees in het transcript hieronder wat de minister van Buitenlandse Zaken precies zei.
TRANSCRIPT
INLEIDING & VRAAGGESPREK MET MINISTER BLOK BIJ TOUCH DUTCH BASE 2018
BLOK
Ja dank je wel, dank ook voor het warme applaus, dat belooft nog wat voor de rest van de middag. Allereerst ben ik ontzettend trots om hier in jullie midden te staan, want jullie zijn het visitekaartje van Nederland bij de multilaterale organisaties. En wij zijn voor multilateralisme. Dat is nog wel een ding. We zijn ongeveer. Ja, bravo. Ja nou, wij samen hier passen ook netjes in een kamer, dus op de wereld is deze kamer nog voor multilateralisme. En dat natuurlijk allemaal tegen de achtergrond, dat realiseren jullie je heel goed, van het feit dat de wereld wat dat betreft eigenlijk in ongeveer een jaar spectaculair veranderd is. Want waar we ongeveer een jaar geleden nog eigenlijk niet zo goed wisten wat met name Trump en de zijnen waar zouden gaan maken van hun dreigende woorden over multilateralisme, is er sindsdien echt een stortvloed aan slecht nieuws, onverstandige acties, zagen aan de poten van losgebarsten.
En is eigenlijk de hele wereld op zoek naar een nieuwe positie. En dat allemaal in de wetenschap dat aan de ene kant er altijd wbaudeeer ergens verkiezingen zijn waardoor de situatie kan veranderen, maar om toch maar verder te gaan op de positie van Trump: de kans is groot dat we echt nog wel langer dan twee jaar met hem te maken zullen hebben. En daarnaast zie je een onderstroom waarvan hij eigenlijk een, het meest zichtbare exponent is, een onderstroom in heel veel westerse landen die toch heel bedreigend is voor multilateralisme. Zoals waarschijnlijk wel bekend, maar jullie hebben het niet meteen mijn kant op geroepen, heb ik geen enorme achtergrond in de internationale politiek, maar wel in de binnenlandse politiek. En daar ben ik erg blij mee, omdat internationale politiek eigenlijk een exponent is van wat er binnenlands gebeurt, hè. Wat er in Amerika gebeurt is niet heel anders dan wat er in Nederland gebeurt of in alle ontwikkelde landen na de oorlog is gebeurd. Je hebt eerst de enorme, het optimisme gehad van de wederopbouw na de oorlog. Zoals de Fransen dat zo mooi noemen: ‘les trente glorieuses.’ Het ging allemaal steeds beter. En er was wel die dreiging van de Koude Oorlog, die heel beangstigend moet zijn geweest, want het was natuurlijk, als het geëxplodeerd zou zijn had niemand het na kunnen vertellen. Maar het was ook wel heel overzichtelijk. Je had de goeien, dat waren wij, en onze bondgenoten, en de fouten, dat waren dan Rusland en zijn trawanten. Dan had je nog de derde wereld, die zouden we gaan helpen om net zo knap en welvarend te worden als wij. Dus in, in, al zijn zorgelijkheid was dat ook een overzichtelijke periode.
En ergens rond 1990 kwamen een aantal factoren bij elkaar. De westerse landen liepen ertegenaan dat ze op onderdelen systemen hadden gebouwd die ze niet goed konden handhaven, of financieel, vanwege de vergrijzing. De vrijhandel begon zich echt te ontplooien, de muur stortte ook nog eens in. China ging deelnemen aan de vrijhandel. En dat bracht goed nieuws met zich mee, de grafieken over de welvaart over de hele wereld laten zien dat het met heel veel mensen, heel veel beter ging. Maar het bracht voor een groot deel van de bevolking ook enorme onzekerheid met zich mee. En of dat nou de bewoners waren van Amsterdam-West of de Schilderswijk hier in Nederland die zagen dat hun banen onder druk kwamen en dat hun wijken volkomen veranderden, waarvan ze zeiden ‘ja, wij hebben er niet om gevraagd, maar het is me wel overkomen.’ Of dat dat de arbeiders zijn van de steel mills in Pennsylvania, eigenlijk gebeurt daar iets soortgelijks, hè? Ook hun wereld veranderde doordat hun banen verdwenen, er opeens Japanse auto’s verschenen, Europese auto’s, buitenlandse producten. En die beweging zie je dus in heel veel landen terug.
Ik vind dat we in Nederland misschien wel eens iets te zenuwachtig op gereageerd hebben. Ik kan me bij het begin van de opkomst van Wilders, als je de toonaangevende kranten in Nederland las, dan werd de indruk gewekt dat dat alleen in Nederland gebeurde, en dat de rest van de wereld met verbazing naar ons keek. Ik dacht dan altijd, ik ga graag naar Zwitserland, de grootste partij van Zwitserland is al jarenlang de “PVV”, alleen hij heet anders. Het is, dat zijn partijen waarvan ik het denkbeeld niet deel maar het is niet zo dat Zwitserland een onleefbaar land geworden is, of België, althans niet meer dan het daarvoor al was. Of de Scandinavische landen. Allemaal zeer vergelijkbaar. Als je een stapje naar achteren doet, veel dichter bij het paradijs dan Nederland, Scandinavische landen of Zwitserland kan je niet komen. Maar toch is er een groep van 15-20 procent van de bevolking die zich heel erg verwaarloosd voelt. En ik vind het dus ook de opgave voor de nette middenpartijen, en daar reken ik mijn eigen partij ook toe, en een aantal anderen waarmee we nu en in het verleden hebben mogen regeren. Ik reken het dus ook tot onze opgave om die groep erbij te houden, te zorgen dat dat percentage stemmers op extremen niet groter wordt, maar die problemen wel serieus te nemen. Het helpt niet om te roepen: u ziet het allemaal fout, het is hartstikke leuk wat er bij u in de wijk gebeurt, en multiculturalisme en multilateralisme, dat is allemaal goed voor u. Lekker, levertraan, bruin brood. Dat helpt niet. Mensen hebben echt hun wereld zien veranderen, zijn echt hun zekerheden kwijt, dus daar moeten we mee omgaan.
En daarom, hoelang Trump ook blijft zitten, deze onderstroom, deze zorg over zekerheden, zorg over een veranderende wereld speelt niet alleen in de Verenigde Staten maar speelt ook in West-Europa, speelt in alle landen die die enorme welvaartsgolf meegemaakt hebben. En wat betekent dat nou voor het werk wat u en ik doen? Voor Nederland is het multilateralisme een logische keus, zoals dat altijd is voor kleinere landen die leven van het handel drijven en contacten onderhouden met andere landen. Vorige week zat ik hier met mijn collega van Qatar. Ik had mij nooit ontzettend verdiept in Qatar, maar ik heb gelukkig allemaal hele knappe mensen die bij het Directoraat-Generaal Qatar werken en mij zo’n dossier meegeven. En de collega daar die vertelt mij meteen dat hij voor multilateralisme was, want hij was van een klein land in een ingewikkelde regio en hij leefde van de handel. Dat is precies dezelfde redenering als bij ons. Dan moet ik natuurlijk zeggen dat hij toch wat meer aan de mensenrechten moet doen, en, maar de basis redenering is dezelfde als bij ons, of bij de Denen, of nou, bij een heleboel middelgrote landen waar we het vaak mee eens zijn. Dat is een no-brainer.
Tegelijkertijd moeten we ons realiseren dat er die onderstroom is waar ik het net over heb, en dat je die in Europa ook op heel veel verschillende manieren terug ziet, met name in Oost-Europa zie je eigenlijk een enorme hang naar een sterke staat, ook een naar elkaar toe trekken, van wij voelen ons miskend door die westerlingen, en mensenrechten, en onafhankelijke rechters; zij hebben niet geleden onder het communisme, zij begrijpen ons niet. Je ziet in Zuid-Europa de ergernis over onze betweterigheid, gecombineerd met de enorme druk van migratie die wij hier op onze manier hebben maar die hen overspoelt. En dat zorgt er dus voor dat bovenop die ontwikkelingen die wij hier in onze eigen meest welvarende westerse landen hebben, ook in landen met een wat andere achtergrond, maar dicht in onze buurt, er spanning ontstaat op die wens om multilateraal samen te werken.
En toch, toch blijft het ontzettend in ons belang. In al z’n complexiteit maakt dat voor mij eerlijk gezegd de te nemen stappen ook weer overzichtelijk. Punt 1: ingewikkeld of niet, onze inzet zal altijd op multilateralisme blijven. Punt 2: Meer dan in het verleden moet ik altijd heel goed kijken, wat is nou specifiek het Nederlandse belang. Omdat ik merk dat andere landen dat meer aan het doen zijn dan in het verleden. Dat ik meer dan in het verleden puur met een Pool, of met een Belg, of met een Luxemburger aan het onderhandelen ben, die in essentie het belang van het multilateralisme onderschrijft, maar wel in verschillende mate, maar toch ook meer dan wij in Nederland vaak gewend zijn, ook heel scherp redeneert: what’s in it for me? Zit er uiteindelijk vanuit zijn eigen belang. Dus de opgave voor mij is om te zorgen dat we het multilaterale bouwwerk overeind houden, of dat nou in de Europese Unie is of in de Verenigde Naties, moeilijk, maar gelukkig kunnen we zo nu en dan successen laten zien.
We hebben bijvoorbeeld ook in de Veiligheidsraad, hoe moeilijk het nu ook is, toch belangrijke resoluties aangenomen, gezien om sancties tegen mensenhandelaren te kunnen ondernemen, om honger als oorlogsinstrument te sanctioneren, dus het is wel degelijk mogelijk. Dat zijn de lichtpuntjes. Op heel belangrijke onderwerpen als de oorlog in Syrië of het gebruik van gifgas waar dan ook, wordt natuurlijk alles geblokkeerd, of Myanmar. Maar de lichtpuntjes geven aan: het kan nog steeds. In de Europese Unie merk ik ook enorm dat tegelijkertijd er een basisbesef is: het mag niet uit elkaar vallen. Maar er een reële dreiging is dat het wel verbrokkelt, als het ons niet lukt om op migratie een oplossing te vinden. Als het debat over de euro en de financiële stabiliteit echt escaleert, als de Engelsen toch niet op de allerlaatste avond, want eerder zullen ze het niet doen, bij zinnen komen over Brexit. Het kan echt nog kapot gaan. Geen garantie op een goeie uitkomst.
Maar de basisbehoefte is er gelukkig nog bij heel veel redelijke landen, daar moet Nederland zijn rol spelen, en tegelijkertijd altijd in de gaten houden: is het nou niet zo dat omdat wij die multilaterale organisaties overeind willen houden wij uiteindelijk veel meer concessies doen dan andere landen. Omdat wij minder dan andere landen bereid zijn om te zeggen hier is toch echt onze grens, nou moet u ook bewegen.
Nou, veel ingewikkelder dan dat is het ook niet, en daarbij is het een geruststelling voor mij dat we door jullie vertegenwoordigd worden. Nogmaals, ik ben daar ontzettend trots op. Ik hoop ook ontzettend dat jullie daar als ogen en oren voor Nederland willen functioneren en ook ons willen inseinen als er interessante kansen zijn, als er ruimte is voor Nederlanders die willen werken bij jullie organisaties. En ik ben ook heel blij om te zien dat jullie er vandaag weer zijn om die contacten met ons open te houden. Dus dank jullie wel voor jullie komst.
MODERATOR
Is het mogelijk dat mensen nog wat vragen stellen? Ja. [onverstaanbaar, red.] Er is mogelijkheid tot vragen stellen en als u dat doet kom ik naar u toe met de microfoon die inmiddels werkt. Mocht ik niet op tijd bij u zijn, luid en duidelijk spreken en ook even uw naam noemen en de organisaties, dat is misschien wel prettig dat we dat weten. Vragen? Ja.
VRAAG
Mijn naam is [naam, red.], ik ben van UNHCR. Natuurlijk ben ik bekend met het beleid van Nederland, van Europa, met betrekking tot het indammen van de migratiestromen. We hebben als UNHCR natuurlijk ook een taak om bij asiellanden in de derde wereld advocacy te voeren om de grenzen open te houden. Maar de reactie van die landen is: waarom zouden wij onze grenzen openhouden als Australië boten wegsleept en ze naar Indonesië of Papoea-Nieuw-Guinea stuurt, als Trump families scheidt en nu Europa ook al met plannen komt om de boten tegen te houden? Wat zou daar het antwoord voor moeten zijn?
BLOK
Nou, u heeft gelijk, maar, ik vind daar de opgave voor Nederland, en dat is dus ook onze inzet in Europa, en in de UNHCR, neem ik aan, dat we tegelijkertijd zeggen: Nederland, Europa, hoort open te zijn voor die mensen die voldoen aan de criteria van het vluchtelingenverdrag. Maar hoezeer ik ook begrip heb voor iedere Afrikaan of Aziaat die de pech heeft niet in Nederland geboren te zijn, maar ook niet in Denemarken of Zwitserland, maar in Nigeria of Pakistan, maar vooral omdat het een arm land is dat slecht bestuurd wordt, we kunnen praktisch gesproken niet mensen op die gronden toelaten. Het kan wel als ze zich gekwalificeerd hebben doordat een of ander bijzonder vak beheersen. Maar de boodschap van de Nederlandse regering is dus ook in een land waar we natuurlijk wel degelijk zowel van de kant van de PVV en de Baudets als van de kant van de SP worden aangevallen op u bent nog te soepel, voel ik me heel comfortabel eigenlijk bij de boodschap die enerzijds inhoudt: wij zijn open voor de echte vluchteling, maar niet voor die mensen die begrijpelijk, maar helaas, een betere toekomst zoeken. En dat vind ik dan ook een logische boodschap aan die landen, waarbij ik dan als tweede denk ik toe kan voegen, specifiek als het gaat over de UNHCR, dat het belangrijk is dat die landen ondersteuning kunnen krijgen van uw organisatie en dat Nederland om die reden daar ook een grote contribuant is. Helpt dat een beetje? Een beetje.
MODERATOR
Een beetje. Een volgende vraag? Ja.
VRAAG
[naam, red.], UNICEF. Ik wilde u graag vragen, Nederland is nu lid van de Veiligheidsraad, wat zijn de grote successen waar u op hoopt aan het einde van de termijn dat Nederland dit afsluit, en waarschijnlijk onderwerpen waar velen van ons ook bij betrokken zijn?
BLOK
Ja. Hier is natuurlijk het ingewikkelde balanceerkunstje dat je hoopt grote successen te laten zien, maar dat je enerzijds realistisch moet zijn en ook de verwachtingen moet managen. Dus ik ben heel trots op, ik noemde net al twee resoluties, die we hebben gerealiseerd. Of een resolutie, een sanctie-instrumentarium. We hebben bijvoorbeeld ook een leidende rol gespeeld bij het bezoek door de leden van de Veiligheidsraad aan Myanmar. Wat natuurlijk maar een heel kleine stap is, in feite het een beetje open doen van een raam, waarachter de enorme ellende nog meer zichtbaar wordt. En natuurlijk zijn we op zoek naar vervolgstappen. Premier Rutte heeft geagendeerd effectievere peacekeeping missions. Want ook naar wat we terug horen van onze mensen in Mali is dat ze aan de ene kant daar een goeie bijdrage hebben kunnen leveren, maar dat de samenwerking in VN-verband toch echt wel veel – laat ik het vriendelijk zeggen – ingewikkelder is dan als je een NAVO-operatie doet. Dus dat is een punt dat we actief geagendeerd hebben. Ik moet eerlijk zeggen dat het voor mij ook wel een beetje een opgave is om te voorkomen dat de Kamer mij met nog twintig wensen op pad stuurt, dat juist ik bij uitstek uitverkoren ben om en vrede te brengen tussen de Palestijnen en Israël en in Myanmar en in Syrië. Dus daarom moet je ook altijd een beetje voorzichtig opereren in wat je allemaal belooft. Maar de ambities zijn groot en het realisme ook.
MODERATOR
Heel duidelijk. Ja, dan loop ik even naar jou toe.
VRAAG
Goedemiddag, dankjewel. Mijn naam is [naam, red.]. Ik werk bij de OECD op het thema internationale handel dus ik wilde daar graag een vraag over stellen. Ik denk dat u een hele heldere inschatting maakt van wat er nu gebeurt in termen van de VS en China en potentiële handelsoorlogen. Wat is de strategie die Nederland nu aan het bedenken is? Of is dat iets wat op uw netvlies staat in termen van risico management, gegeven dat de VS direct maar ook indirect een hele belangrijke handelspartner is voor Nederland?
BLOK
Nou de risico’s zijn hier enorm. Dat nou, dat hoef ik in deze kring niet uit te leggen. Maar toch, eigenlijk is er aan het gebeuren waar we heel bang voor waren, niet alleen van hij kondigt het aan, maar hij doet het ook. En het is ook al aan het escaleren, hè? Want na staal en aluminium heb je bij China gezien dat vervolgstappen al gezet zijn. Dus ik zou geen reden weten waarom die niet richting Europa ook vervolgstappen zou gaan zetten, allemaal met in gedachten de verkiezingen van september, geloof ik, zijn er midterms. Want in Amerika binnenslands lusten ze er voorlopig pap van en het zal echt wel een tijd duren voordat de negatieve effecten daar heel zichtbaar zijn, hè. Zo groot is Harley Davidson nou ook weer niet, of Jack Daniels. Wat wij dus doen is op een heel aantal terreinen acteren. We zijn altijd heel erg van de lijn Europa moet als een verenigd blok optreden. Dat is al een kunst op zich, hè, omdat bijvoorbeeld Duitsland als exporteur van luxe auto’s weer een ander belang heeft dan Frankrijk als exporteur van het soort auto wat ook wel een beetje met Kia concurreert, zal ik maar zeggen. Wij proberen dus in Europa het front gesloten te houden en tegelijkertijd, heel zichtbaar door afgelopen week het bezoek van Mark Rutte en Sigrid Kaag aan Trump, ook onze eigen relatie open te houden. Ik was er zelf een week of zes geleden. Waarbij we dan de boodschap hebben dat wij in Europees verband optreden. Maar voor de goede orde, wij zijn wel de derde investeerder in de Verenigde Staten. Wij kosten hier geen banen, we creëren er 800 duizend. En waar dat mogelijk is zijn we dan dus ook bereid om vanuit die rol, want dan kan het weer een voordeel zijn dat je een middelgroot land bent en minder bedreigend dan een van de grote landen. Of als de EU heel erg besmet is, wel lid bent van die club, maar niet met die vlag binnenkomt. Dus we zoeken ook naar aanleiding van zo’n bezoek heel bewust naar mogelijkheden om een bemiddelende rol te spelen. Volgens mij is daarbij altijd heel cruciaal dat je dat dan zeer dienend doet, dus niet met in gedachten ik moet dat doen, want dan heb ik een plaatsje in de geschiedenisboeken. Dat merkt iedereen ook meteen aan je, maar echt vanuit deze afweging: eigenlijk zouden we eruit moeten kunnen komen. En als jullie vinden dat wij daar behulpzaam bij kunnen zijn, dan doen we dat. Nou, zo gaan we nu rond.
MODERATOR
Er is daar nog een vraag.
VRAAG
[naam, red.], Wereldbank. Ideeën bepalen in grote mate het succes in een multilaterale organisatie, zeker bij de Wereldbank. Natuurlijk zijn de G7 en in toenemende mate China belangrijk. Nederland en andere like-minded hebben in het verleden nog wel wat invloed gehad op de Wereldbank wat betreft ideeën. Hoe ziet u dat in de toekomst? Als een soort proactief multilateralisme, vooral door deze druk, dat aan de ene kant, er is de G7, en zeker door de druk nu met China, dat die rol van die kleinere landen minder lijkt te zijn. En hoe kan je deze stem tenminste garanderen dat die ook in de toekomst relevant blijft?
BLOK
Ja, na deze toelichting heb ik nog hogere verwachtingen van je daar bij de Wereldbank. Want, ook hiervoor geldt wat mij betreft dat hoe ingewikkeld de omgeving ook is, de opgave voor Nederland heel simpel blijft. Omdat die rol die wij altijd gespeeld hebben nog steeds een logische rol blijft. En ik accepteer dus als onvermijdelijkheid dat in een tijd waar dat moeilijk gaat, of dat nou is in de Wereldbank of de Verenigde Naties of een andere plek, wij wel consistent moeten zijn in onze boodschap. Omdat wanneer het, en dat kan dus ook nog zes jaar of tien jaar duren, wanneer het tijdsgewricht toch weer gaat kantelen, ik ben van nature geneigd om te denken zo’n moment komt er, dan zijn wij dan weer aan de bal, als wij maar de tussenliggende tien jaren consistent zijn geweest. Het amendementje wat ik maak ten opzichte van een lijn die Nederland lang heeft gevolgd, denk bijvoorbeeld aan het verdrag van Maastricht, of periodes waarin in ieder geval sommige Nederlandse politici het graag over Nederland gidsland hadden, die dachten als jij helemaal belangeloos de wereld rondgaat, dan volgt iedereen je wel. Ik heb wel door schade en schande geleerd dat uiteindelijk ook like-minded landen die dus in essentie het belang van multilaterale organisaties met ons delen, vaak bereid zijn om scherper hun eigenbelang voorop te zetten dan Nederland. Het is eigenlijk het enige amendementje wat ik maak.
MODERATOR
Duidelijk. Is er, ja.
VRAAG
[naam, red.], ook Wereldbank. Lichtpuntje is dat bijvoorbeeld multilateraal er ook een afspraak is over een capital increase van de Wereldbank. Het is dus toch gelukt al die landen op een lijn te brengen, waarbij een klein Nederlands puntje toch ook wel was: kunnen dan de Nederlandse kiesgroepen een Nederlandse stoel garanderen voor de komende vijftig jaar? En ook dat zat er in. Dus dat is gelukt. Dus er zijn ook lichtpuntjes. Mijn vraag gaat over.
BLOK
Zeker. Waarom maar vijftig jaar?
VRAAG
Nou ja, hahaha, als nou Nederland een goeie donor blijft dan wordt het wel honderd jaar. Mijn vraag is over Europa. Ik vind de mooiste uitspraak: ‘Groter in de grote dingen, kleiner in de kleinere dingen’, zou Europa moeten worden en juist ook weer nu. En Nederland is een beetje op eigen speelhelft ten aanzien van Europa, vind ik, defensief. Waar is Europa nou groter in de grotere dingen, volgens jou, over vijf jaar? Wat is, waar zijn we sterker in geworden in Europa?
BLOK
Ja, eerst ga ik je tegenspreken op Nederland is op de eigen helft. Deels als gevolg van de Brexit worden wij heel erg gezien als de leider van het vrijhandelsblok, hè. Wat een beetje denigrerend the Hanze league wordt genoemd, is wel degelijk een rol die andere landen ook wensen van Nederland. Overigens die Duitsland ook wenst van Nederland. Want wij zijn in hoge mate het veiligheidsventiel voor Duitsland. Diep in hun hart vindt in ieder geval een heel groot deel van de CDU en van de Duitse elite, het heel fijn dat Nederland zo streng is op in ieder geval alle EMU/Bankenunie onderwerpen. Dat zij richting Frankrijk en anderen kunnen zeggen ja, daar gaan de Nederlanders nooit mee akkoord. Dus onze invloed is naar mijn stellige overtuiging groter. Daar komt overigens ook bij dat Mark Rutte, zowel door zijn persoon, maar ook door het lange track record natuurlijk een van de zwaarste spelers aan het Europees firmament is. En de initiatieven die hij heeft, vooral die speech in Berlijn en Straatsburg een tijdje geleden, Wopke Hoekstra die dan de Hanze league bij elkaar heeft gebracht, zorgt ervoor dat wij grote invloed hebben. Waar zijn wij over vijf jaar? Nou, de inzet is echt hoog. Als het lukt om op het gebied van migratie, zo’n gebalanceerde situatie te creëren zoals we die net schetsen. Open voor diegenen die dat terecht vragen, en dan ook een beetje een redelijke verdeling graag, maar toch ook helder en selectief voor al die anderen. Dan betekent dat dat je een grote voedingsbodem voor die 15 of 20% waarvan ik al schetste dat ik vind dat ze niet helemaal ten onrechte zeggen onze wereld is verdwenen, en dat is jullie schuld, dat je een belangrijke voedingsbodem voor extreme onvrede daar wegneemt. Dat vind ik heel cruciaal. Want anders gaat dat verder door etteren, met, met alle gevolgen van dien. Dus migratie is inderdaad een heel groot onderwerp, en ja het traditionele onderwerp van economie streep financiën blijft ook enorm. Want nu hebben we allemaal de wind in de zeilen van de hoogconjunctuur en de lage rente, maar in de met name de grotere Europese landen is nog steeds heel weinig gebeurd. En ook dat, ik moet er toch niet aan denken als er in Italië een echt vertrouwenscrisis ontstaat, of met name rondom Italië, dan is de Eurozone eigenlijk niet meer te houden. Althans, niet voor Italië. Dus ik heb niet zozeer behoefte aan het enorm uitbreiden van de Europese agenda, maar er zijn, zeker deze twee onderwerpen zijn echt heel bepalend voor de toekomst van de Europese Unie.
MODERATOR
Ik neem even een stap terug om hier te gaan staan. Het is vijf voor half drie. We hebben nog vijf minuten. Ja? Dus dat betekent twee vragen en twee korte antwoorden.
VRAAG
Ik ga toch even door. Ik ben [naam, red.], ook van de UNHCR. En ik heb een evaluatie gedaan van de Europacrisis voor UNHCR. En ik was toch wel heel erg, nou ja ontstemd over het gemis aan burden sharing dat we hadden in Europa. En natuurlijk toch, en daarom is natuurlijk de situatie die we in Italië hebben. En ik zie dat nog steeds niet helemaal opgelost, ten eerste. En ten tweede, wat, iedereen heeft het over xenofobie, u heeft er al, u heeft het er ook over gehad, de angst voor de vreemdeling. Wat kunnen we daar aan meer doen om dat tegen te gaan?
BLOK
Nou, dit zijn wel heel existentiële vragen. Over xenofobie ben ik, vrees ik, zeer pragmatisch. Ik heb de vraag uitgezet op mijn ministerie maar die doe ik hier ook: noem mij een voorbeeld van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. Dus dan vallen Australië en de Verenigde Staten af want daar is de oorspronkelijke bevolking uitgeroeid. Multi-etnische, multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog loopt en waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet, maar we hebben hier een hoop.
UIT DE ZAAL
Suriname.
Singapore.
BLOK
Suriname als vreedzaam? Courageous, deze opmerking.
UIT DE ZAAL
Singapore.
BLOK
Dus de partijen in Suriname die zijn niet langs etnische lijnen opgedeeld? Het is een functionerende rechtstaat en democratie?
UIT DE ZAAL
[Onverstaanbaar, red.]
BLOK
Ja, nou, ik bewonder je optimisme. Suriname is een failed state, en dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling. Sorry. Singapore is inderdaad een klein mini-landje, extreem selectief in z’n migratie. Extreem selectief. Het is heel moeilijk om daar in te komen hè? Laat geen arme migranten toe. Ja even, voor de schoonmaak. Maar dan moet je eruit. Nou, maar dit, even deze vraag, naar aanleiding, ik, en dat is ook mijn insteek als bestuurder, je loopt vrij snel tegen de grenzen aan van wat een samenleving kan hebben. Vandaar dat ik ook zeg: ik begrijp de mensen in Amsterdam-West en de Schilderswijk, hè. Want als je in Benoordenhout woont is het hartstikke leuk om op zondag naar de Turkse bakker te gaan. Je hebt ook geen last van een aantal bijeffecten. Maar als je er middenin woont, heb je er enorm last van. En tegen die achtergrond dat historisch, ik kan het verschil tussen een Hutu en een Tutsi niet zien. Ook niet tussen een sjiiet en een soenniet. Ze kunnen het helaas zelf wel. Dat heeft niks te maken met blank of gekleurd. Waarschijnlijk zit ergens diep in onze genen dat we een overzichtelijke groep willen hebben die groot genoeg is om mee te jagen of een dorpje te onderhouden. En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons onbekende mensen. Tenzij we zo rijk zijn dat het ons allemaal niet zo veel meer kan schelen. Nou. Dat is mijn eigen pragmatische invulling, maar nogmaals, ik sta open voor mensen die dat op empirische basis kunnen weerleggen.
En je tweede vraag was hoe kunnen we zorgen voor een burden sharing. Ook daar ben ik pragmatisch in. De manier waarop Nederland omgaat met vluchtelingen is ook binnen West-Europa heel bijzonder. Want Italië krijgt nou op zijn donder omdat ze de havens gesloten houden. Bij Ventimiglia houden de Franse agenten gewoon de mensen met een kleurtje tegen in de trein. En Frankrijk heeft dan laatst Italië op z’n kop gegeven dat ze de havens dicht deden. Heel lang was het zo dat, bijvoorbeeld ook Frankrijk, ze gaven gewoon geen opvang aan vluchtelingen. Je kon wel een aanvraag indienen, en allemaal tentjes in de parken, omdat van die keurige Appingedam centra zoals we die hier hebben, die hadden ze niet. Ja, dan reis je wel door naar Nederland of Zweden. Denemarken doet helemaal niet mee aan het vrije verkeer. Dit zijn voor mij de illustraties waarom ik dat amendement maakte op niet blind gaan voor multilateralisme. Ook zeer vergelijkbare like-minded landen zijn in de praktijk vaak veel harder in het nastreven van hun eigenbelang dan wij.
Ik denk niet dat het gaat lukken om centraal op Europees niveau af te dwingen dat ieder land even veel vluchtelingen gaat accepteren. Oost-Europeanen gaan er nooit mee akkoord, zelfs als ze ermee, stel we zouden ze helemaal de armen op de rug draaien en ze zeggen ja. Dan nog lopen ze over straat in Warschau of in Praag, daar lopen helemaal geen gekleurde mensen. Die mensen zijn binnen een week weg. Ze worden letterlijk waarschijnlijk in elkaar geslagen, maar hebben daar geen leven. Dus nou, dat is weer het onderdeel, daar ben ik dan pragmatisch in. We moeten zo ver mogelijk gaan met die gelijke burden sharing, maar dit wordt niet perfect.
MODERATOR
Het is half drie precies, heeft u nog één minuut?
BLOK
Eén minuut kan nog wel, ja.
MODERATOR
Eén minuut voor de laatste vraag. Final thoughts.
VRAAG
Goedemiddag, ik ben [naam, red.] en ik werk voor de Wereldgezondheidsorganisatie en directeur landenkantoor in Oekraïne op het ogenblik. Ik wilde u toch terugbrengen naar de Verenigde Naties. U weet dat er is een enorm proces aan de gang nu om de Verenigde Naties te hervormen. Ik hoop van harte en ik heb dat zelf in de WHO gedaan, meegedacht met hoe de WHO zou moeten functioneren. Ik hoop van harte dat Nederland een enorme belangrijke plaats gaat innemen om dat multilateralisme te blijven ondersteunen. Anders worden we helemaal verscheurd door landen die daar helemaal geen zin meer in hebben en die de VN niet zien zitten en het zou toch wel erg en ernstig zijn als de Security Council niet meer hun advies kan geven. Dat is niet een vraag maar dat is een oproep.
BLOK Daar zijn wij het allemaal mee eens, vermoed ik zo, ja.
MODERATOR
Goed, dank u wel. Minister van Buitenlandse Zaken was hier, applaus, ja geweldig. U mag weer aan het werk voor het multilateralisme, aan de slag nu.
BLOK
Ja.
Webredactie De webredactie bestaat uit Tom Reijner, Elif Isitman, Bauke Schram en Berend Sommer.
AD 20.08.2018 De reacties van vicepremiers Hugo de Jonge en Kajsa Ollongren op de uitspraken van hun collegaminister Stef Blok zijn de PvdA in het verkeerde keelgat geschoten. Kamerlid Lilianne Ploumen wil opheldering van premier Mark Rutte.
Als je als minister contact hebt moeten zoeken met de Tsjechen, de Polen, de Caribische collega’s en Suriname, is dat niet mijn definitie van een ‘zomerdingetje’, aldus Lilianne Ploumen.
Blok had vorige maand bij een uitgelekte spreekbeurt kritiek op de multiculturele samenleving en noemde Suriname een ‘failed state’. Na de eerste ministerraad van het nieuwe politieke jaar, afgelopen vrijdag, reageerde De Jonge daarop. Volgens hem moet de kwestie ‘niet groter worden gemaakt dan hij is’ en kan Blok ‘tuurlijk’ door. In de Telegraafvan vandaag doet Ollongren Bloks uitspraken af als ‘een zomerdingetje’.
Ploumen heeft zich ‘heel erg gestoord’ aan de laconieke reacties. ,,Als je als minister na je uitspraken contact hebt moeten zoeken met de Tsjechen, de Polen, de Caribische collega’s en Suriname, is dat niet mijn definitie van een ‘zomerdingetje’”, aldus Ploumen. ,,Het getuigt ook niet van veel respect voor degenen die ontdaan waren door de uitspraken van Blok.”
Ze wil van Rutte weten of hij de mening van zijn vicepremiers deelt. Ze wijst erop dat het oordeel over het aanblijven van een bewindspersoon ‘een zaak van de Tweede Kamer is’.
Op de uitspraken van Blok, die op punten tegenstrijdig zijn met het regeerakkoord, werd vorige maand met verontwaardiging gereageerd. Er kwamen boze reacties uit Suriname en de Caribische delen van het koninkrijk, en ook in de Tweede Kamer klonk harde kritiek – óók bij de coalitiepartijen. Bloks eigen VVD noemde de uitspraken ‘lomp’.
Ongelukkig
Lilianne Ploumen
Afgelopen donderdag schreef Blok in een brief aan de Kamer dat het hem speet. Een dag later stelde hij dat hij de ‘ongelukkige en onzorgvuldige uitspraken’ terugnam. Ploumen wil van Rutte weten of zijn hele kabinet achter die excuses staat. Volgens haar wekken de uitspraken van de ministers de suggestie dat de spijtbetuiging van Blok ‘slechts voor de bühne is’. Rutte stelde vrijdag dat Blok na het ‘rechtzetten’ van zijn uitspraken ‘prima kan doorfunctioneren’.
Het PvdA-Kamerlid wil dat de premier haar vragen beantwoordt voor de Tweede Kamer met Blok in debat gaat. Naar verwachting gebeurt dat de eerste week van september.
Elsevier 19.08.2018 Mijn kleinzoon, een whizzkid, is er op mijn verzoek in geslaagd de computer van Stef Blok te kraken. (Knap van ‘m, maar ook dankzij het feit dat Buitenlandse Zaken heeft moeten bezuinigen op beveiliging, omdat de heropening van ambassades in migratielanden veel geld kost.) In de bestanden trof ik de concept-speech van de minister aan voor het komende Kamerdebat over zijn gewraakte uitlatingen van begin juli.
Er staan enkele passages in die zo interessant zijn dat ik ze de lezer van Elsevier Weekblad niet wil onthouden. Met uitdrukkelijk de kanttekening dat het om een concept gaat; er staat bij dat dit nog ‘langs MP, coal.-partners en vz partij’ moet. Het kan dus zijn dat u over een paar weken Stef Blok heel andere dingen hoort zeggen in de Kamer. Maar dankzij deze hack weten we dan wat hij eigenlijk had willen zeggen.
Suriname als failed state
‘Mevrouw de voorzitter, dat ik Suriname “een failed state” heb genoemd is mij door deze en gene kwalijk genomen. Nu bestaan van het begrip failed state verschillende definities en ik geef toe dat Suriname niet aan al deze definities voldoet.
Maar we hebben het over een land waarvan 40% van de bevolking na de onafhankelijkheid is vertrokken, eigenlijk gevlucht, naar het voormalige moederland. (Uit de failliete dictatuur Venezuela is ‘maar’ 7% gevlucht). Een land waarvan door experts de staatsschuld “nauwelijks houdbaar” wordt genoemd omdat deze fors oploopt, maar het BNP terugloopt. Een land dat gedurende 16 van de 43 jaar van zijn bestaan maar één staatshoofd heeft gekend, Desi Bouterse, als militaire couppleger, dictator en als president. Tegen hem loopt in eigen land een rechtzaak wegens veelvoudige moord, er loopt een internationaal arrestatiebevel en in de meeste landen mag hij geen voet aan de grond zetten. In Nederland is hij tot 11 jaar veroordeeld wegens cocaine-smokkel. Mijn voorganger als minister van BZ Maxim Verhagen zei ooit: “De heer Bouterse is in Nederland alleen welkom om zijn celstraf uit te zitten.”
Bij mijn weten is deze voormalige CDA-coryfee door uw Kamer nooit voor deze uitspraak over een bevriend staatshoofd ter verantwoording geroepen.’
Vervolgens gaat Blok wat dieper in op zijn gewraakte woorden over de Turkse bakker in het chique Haagse Benoordenhout en over het vrijwel ontbreken van ‘gekleurde mensen’ in Warschau en Praag. Nadat hij Jesse Klaver een harde tik heeft uitgedeeld (‘Meneer Klaver heeft op hoge toon geëist dat ik publiekelijk Nederland een vreedzaam multicultureel land zou noemen. Misschien kan hij zich beter eerst tot zijn partijgenoot Tirza de Fockert in Amsterdam richten die wil dat àlle schepen die migranten op zee oppikken in de Amsterdamse haven gastvrij worden ontvangen’), komt hij onvermijdelijk op zijn meest aangevallen uitspraak, die over de multiculturele samenleving.
België als multiculturele staat
‘Mevrouw de voorzitter, Ik wil eerst mezelf citeren. “Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. En waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet.”
Ik zeg het nog maar even: ik zei dit in een besloten bijeenkomst, in een losse setting. Maar eerlijk gezegd zou ik het best in het openbaar willen herhalen. Ik ben gesterkt doordat in die twee maanden sindsdien werkelijk niemand er in is geslaagd zo’n voorbeeld te noemen, zonder dat aan het voorbeeld het een en ander mankeerde. De poedelprijs gaat zonder twijfel naar de Volkskrant die als voorbeeld België uit de hoge hoed toverde als land waar Vlamingen en Walen eeuwenlang vreedzaam samenleven. Geniaal: een land van twee groepen mensen, met dezelfde huidskleur, dezelfde godsdienst, grotendeels dezelfde geschiedenis vergelijken met de multiculturele heilstaat van Jesse Klaver, de partijleider van de migrantenschepen. Wat een belediging voor onze Zuiderburen!
Er is mij ook kwalijk genomen, los van de inhoud, dat ik kennelijk denkbeelden heb die niet helemaal sporen met het officiële kabinetsbeleid. Mijn antwoord daarop was en is dat ik mij tot de laatste letter aan dat beleid en aan het regeerakkoord heb gehouden en zal houden. Maar denkt u nu werkelijk dat ook maar één van mijn 15 collega-ministers het helemaal daarmee eens is? Ik zeg het nog maar eens: politiek is compromissen sluiten en voor coalities geldt dat des te meer. Anders komt nooit een kabinet tot stand. Als ik dictator zou zijn, zou het beleid vast wel anders zijn, maar dat ben ik niet want Nederland is geen failed state. Grapje, meneer Klaver.
Het kabinet spreekt met één mond en meestal is dat deftige, politiek correcte taal. Dat is mooi, maar de vraag is of het ook houdbaar is. Ik wil wel weer de rol van dat jongetje uit het sprookje van Andersen spelen, maar misschien moeten anderen dat maar eens doen. Zoals Elco Brinkman, ook al een gelouterde CDA-coryfee met bijna 40 jaar Haagse ervaring.
In een recent interview met de NRC, waarin hij zijn afscheid van de politiek aankondigt, zegt senator Brinkman: “Op straat hoor je: we kunnen toch niet heel Afrika hier binnenhalen? En dan hoor ik in Den Haag te vaak: ach, het is maar de straat. De meeste revoluties zijn op straat begonnen.”
Mevrouw de voorzitter, Met deze wijze woorden van senator Brinkman wil ik eindigen.’
Philip van Tijn is bestuurder, toezichthouder en adviseur. Schrijft geregeld voor elsevierweekblad.nl
AD 17.08.2018 In zijn inmiddels veelbesproken toespraak in Den Haag vorige maand heeft Stef Blok ook uitgehaald naar België. Dat blijkt uit het transcript van die speech dat nu ook Belgische media heeft bereikt. De minister noemde het een ‘onleefbaar land’.
Blok deed zijn uitspraken vorige maand tijdens een besloten lezing in Den Haag voor Nederlanders die werkzaam zijn bij internationale organisaties. Daarbij ging hij in op de multiculturele samenleving, migratie, xenofobie en de opkomst van populistische partijen, zoals de Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders. Het kwam hem op veel kritiek te staan.
In het kader van zijn uitspraken over populisme haalde hij ook België aan. ,,De grootste partij van Zwitserland is al jarenlang een soort PVV, alleen heet hij daar anders’, zo sprak Blok tijdens de bijeenkomst. ,,Dat zijn partijen waarvan ik het denkbeeld niet deel, maar het is niet zo dat Zwitserland (door de opkomst van het populisme) een onleefbaar land is geworden. Of België, althans niet meer onleefbaar dan het daarvoor al was.”
Failed state
Eerder werd al bekend dat Blok Suriname een failed state noemde. Ook liet hij zich kritisch uit over de multiculturele samenleving. Een week later lekten fragmenten daarvan uit via de site van tv-programma Zembla. De besloten bijeenkomst bleek heimelijk te zijn opgenomen. Blok kwam direct onder vuur te liggen door zijn uitspraken; zelfs zijn eigen VVD noemde de uitspraken ‘lomp’.
Blok heeft inmiddels zijn excuses aangeboden. ,,Dat had ik niet moeten doen, zeker niet in mijn rol als minister van Buitenlandse Zaken. Dit spijt mij”, zo schreef hij in reactie op Kamervragen van PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen. Blok zegt contact te hebben gezocht met Suriname, de Caribische landen in ons koninkrijk en met een aantal andere landen ‘die zich gekwetst hadden kunnen voelen’. Hij stuurde bij de Kamerbrief ook een woordelijk uitgeschreven weergave van de gewraakte speech naar de Tweede Kamer.
Contact gezocht
Blok liet aan Belgische krant De Standaard weten dat hij inmiddels contact heeft gezocht met de landen die zich gekwetst kunnen voelen door zijn uitspraken. Met de Belgische regering was hierover nog geen contact, maar dat blijkt ook niet nodig. Een woordvoerder van Didier Reynders (MR), minister van Buitenlandse Zaken, laat weten dat voor hen de kous af is met de excuses van de Nederlandse minister.
Premier Mark Rutte ziet geen reden voor minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) om te vertrekken vanwege zijn uitspraken. Volgens Rutte heeft Blok zijn uitspraken teruggenomen en kan hij daarmee ,,prima doorfunctioneren”.
NOS 17.08.2018 Premier Rutte denkt dat de uitspraken van minister Blok over de multiculturele samenleving de effectiviteit van het Nederlandse buitenlands beleid niet in de weg staan. Hij zei dat na de eerste vergadering van het kabinet na de vakantie.
Rutte legde er op zijn persconferentie de nadruk op dat Blok heeft erkend dat zijn woorden ongelukkig waren en ook dat de minister contact heeft gezocht met collega’s in andere landen. De premier zei dat het in de internationale politiek wordt gewaardeerd als iemand een fout rechtzet. Rutte verwacht daarom dat Blok “prima kan doorfunctioneren” als minister.
Rutte over Blok: internationaal wordt het gewaardeerd als iemand zijn fouten toegeeft
Vorige maand ontstond ophef over uitspraken van Blok op een bijeenkomst in Den Haag. De minister van Buitenlandse Zaken zei onder meer dat hij geen voorbeelden kent van een multi-etnische of multiculturele samenleving waar de oorspronkelijke bevolking nog woont en waar een vreedzaam samenlevingsverband bestaat. Ook noemde hij Suriname een “failed state”.
Blok zei kort na die uitspraken dat hij te ver is gegaan en dat hij ze betreurt. Gisteren noemde hij in een brief aan de Tweede Kamer de uitlatingen ongelukkig en onzorgvuldig en die woorden herhaalde hij vandaag. De ongelukkige woorden neemt hij terug.
Vicepremier De Jonge zei eerder vandaag dat Blok “tuurlijk” door kan gaan als bewindsman. Ook De Jonge onderstreepte dat Blok zijn eigen woorden onzorgvuldig heeft genoemd. “Het is goed als de Kamer daar binnenkort een debat over heeft en het goed uitpraat. Dan gaan we weer gewoon aan het werk.” Volgens de vicepremier moet de zaak niet groter worden gemaakt dan hij is.
Buitenlandse collega’s
Op de vraag of hij nog geloofwaardig door kan als minister, antwoordde Blok zelf vanochtend alleen dat er nog een Kamerdebat komt, dat hij zorgvuldig gaat voorbereiden. “In de tussentijd is er een volle agenda met veel belangrijke bijeenkomsten waar voor Nederland belangrijke vraagstukken aan de orde zijn. Daar ga ik me de komende tijd met volle energie voor inzetten.”
Blok heeft de afgelopen tijd met diverse collega’s in het buitenland gepraat, onder andere met die uit Suriname, Polen en Tsjechië.
De Surinaamse regering heeft al gezegd dat de excuses van de Nederlandse minister niet ver genoeg gaan. Blok wil daarover nog eens met Suriname praten. “Ik zal iedere gelegenheid die zich daarvoor voordoet gebruiken.”
NU 17.08.2018 Premier Mark Rutte is van mening dat minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok ook na zijn controversiële uitspraken over migratie en etniciteit kan aanblijven.
“Als je een fout maakt, dan moet je die rechtzetten. Dat heeft hij gedaan”, zei Rutte vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Blok kan dus wat Rutte betreft “prima doorfunctioneren”.
Blok kwam vorige maand tijdens een besloten bijeenkomst in opspraak vanwege enkele controversiële uitspraken over het Europees immigratiebeleid. Zo twijfelde hij openlijk of er met Oost-Europese lidstaten afspraken zijn te maken over de opvang en herverdeling van vluchtelingen.
“Loop eens over straat in Warschau of in Praag, daar lopen helemaal geen gekleurde mensen. Die mensen zijn binnen een week weg. Worden waarschijnlijk letterlijk in elkaar geslagen. Die hebben daar geen leven”, aldus de minister. Daarbij zei hij geen vreedzame multiculturele samenleving te kennen.
Tot slot had Blok nog wat uit te leggen aan zijn Surinaamse ambtsgenoot nadat hij het Zuid-Amerikaanse land in zijn toespraak onder andere als “failed state” bestempelde. Blok heeft inmiddels excuses gemaakt, maar dat is voor de Surinaamse autoriteiten niet voldoende. De bewindsman staat open voor eventuele gesprekken, liet hij vrijdag weten.
In Belgische media is ophef ontstaan vanwege een andere uitspraak die Blok heeft gedaan. In een besloten toespraak zou hij België een “onleefbaar land” hebben genoemd, meldt De Standaard.
Blok liet de krant later weten dat hij die woorden betreurde en dat hij die terugnam. “Ik vind dat ik die uitspraken niet had moeten doen, zeker niet in mijn rol als minister van Buitenlandse Zaken”, tekent de krant op uit de mond van Blok.
‘In de internationale politiek wordt niet geknikkerd’
Blok wilde met zijn uitspraken prikkelen en de discussie voeden, maar heeft zich inmiddels meerdere keren verontschuldigd voor uitingen die hij nu als “ongelukkig en onzorgvuldig” betitelt. Ook heeft hij onder andere contact gehad met zijn Poolse en Tsjechische ambtsgenoten.
Dat is volgens Rutte voldoende zodat Blok zijn werk als minister kan voortzetten. “Als je een fout rechtzet, dan wordt dat gewaardeerd. Dat staat de effectiviteit van het buitenlands beleid niet in de weg.”
De premier spreekt uit eigen ervaring, zegt hij. “Ik loop al acht jaar mee in het internationale wereldje. Daar wordt af en toe robuust gesproken.”
“In de internationale politiek wordt niet geknikkerd. Dat zijn stevige lieden, die iets vinden.”
De premier denkt niet dat de discussie binnen de Europese Unie over de opvang en herverdeling nu lastiger is geworden. “De discussie loopt niet soepel in Brussel, maar dat komt niet door Stef Blok. Ik heb niet de indruk dat zijn uitspraken die discussie bemoeilijken.”
‘Je kunt niet zeggen dat alles goed gaat’
Ook nuanceerde de premier Bloks uitspraken over het niet bestaan van een vreedzame multiculturele samenleving. “Noem mij een voorbeeld van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont (….) en waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet”, zei Blok een maand geleden.
“Wij zijn land waar veel mensen naartoe zijn gekomen. Dat gaat heel vaak goed. Tegelijkertijd zijn er ook zorgen”, zei Rutte.
Die zorgen gaan volgens de premier enerzijds over de groepen vluchtelingen die hier in 2015 en 2016 naartoe zijn gekomen. Anderzijds worden mensen die naar Nederland komen geconfronteerd met “ernstige racisme en discriminatie”, soms tot aan de derde generatie aan toe.
Rutte: “Je kunt niet zeggen dat alles goed gaat. Je kunt wel zeggen dat dit een land is waar we erin slagen op een fatsoenlijke manier met elkaar samen te leven.”
Na de zomervakantie debatteert Blok met de Tweede Kamer over de gewraakte uitspraken. Hoewel er vanuit het kabinet en de coalitiepartijen mild wordt gereageerd, is de oppositie niet te spreken over de gang van zaken. Ook de gemaakte excuses zijn voor veel partijen niet voldoende.
AD 17.08.2018 Premier Mark Rutte ziet geen reden voor minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) om te vertrekken vanwege diens omstreden uitspraken over migratie. Volgens Rutte heeft Blok zijn uitspraken teruggenomen en kan hij daarmee ,,prima doorfunctioneren”.
In Ruttes ogen heeft Blok zijn fouten rechtgezet. Blok zei op een besloten bijeenkomst deze zomer onder meer dat hij geen land kent waar mensen van verschillende culturen vreedzaam samenleven.
,,Ook daarvan zei Stef Blok dat hij die woorden ongelukkig en onzorgvuldig heeft gekozen en terugneemt”, aldus Rutte, die aanstipte dat de Tweede Kamer Blok nog wel aan de tand wil voelen over de kwestie.
,,Er komt nog een Kamerdebat. Wat ik belangrijk vind is dat hij heeft gezegd ‘ik neem die woorden terug’. Mijn ervaring is dat als je een fout maakt en je zet dat recht dat dat de effectiviteit van het Nederlandse buitenlandbeleid niet in de weg staat.”
Praten
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zei eerder vandaag dat hij verder wil pratenmet Suriname, dat nog altijd boos is over de beledigende uitspraken die de minister vorige maand deed. Blok heeft de voormalige Nederlandse kolonie al zijn excuses aangeboden, maar Suriname neemt daarmee geen genoegen.
NOS 17.08.2018 Vicepremier De Jonge vindt dat minister Blok “tuurlijk” door kan gaan als bewindsman. Vorige maand ontstond ophef over uitspraken van Blok over de multiculturele samenleving en over Suriname. De minister van Buitenlandse Zaken zei onder meer dat hij geen voorbeelden kent van een multi-etnische of multiculturele samenleving waar de oorspronkelijke bevolking nog woont en waar een vreedzaam samenlevingsverband bestaat. Ook noemde hij Suriname een “failed state”.
Blok zei kort na die uitspraken dat hij te ver is gegaan en dat hij ze betreurt. Gisteren noemde hij in een brief aan de Tweede Kamer de uitlatingen ongelukkig en onzorgvuldig en die woorden herhaalde hij vanochtend, voor de eerste vergadering van het kabinet na de vakantie. De ongelukkige woorden neemt hij terug.
Niet te groot maken
De Jonge benadrukte vanochtend dat Blok zijn eigen woorden onzorgvuldig heeft genoemd en dat het kabinet dat ook vindt. “Het is goed als de Kamer daar binnenkort een debat over heeft en het goed uitpraat. Dan gaan we weer gewoon aan het werk.” Volgens de vicepremier moet de zaak niet groter worden gemaakt dan hij is.
De Jonges collega-vicepremier Ollongren noemde het het “allerbelangrijkste dat Blok gezegd heeft dat hij er spijt van heeft en dat hij dit niet zo had moeten doen”.
Op de vraag of hij nog geloofwaardig door kan als minister, antwoordde Blok zelf vanochtend alleen dat er nog een Kamerdebat komt, dat hij zorgvuldig gaat voorbereiden. “In de tussentijd is er een volle agenda met veel belangrijke bijeenkomsten waar voor Nederland belangrijke vraagstukken aan de orde zijn. Daar ga ik me de komende tijd met volle energie voor inzetten.”
Gesprekken met het buitenland
Blok heeft de afgelopen tijd met diverse collega’s in het buitenland gepraat, onder andere met die uit Suriname, Polen en Tsjechië. Met wie nog meer wilde hij vanochtend niet zeggen, want volgens hem kan hij dat niet “eenzijdig” bekendmaken.
De Surinaamse regering heeft al gezegd dat de excuses van de Nederlandse minister niet ver genoeg gaan. Blok wil daarover nog eens met Suriname praten. “Ik zal iedere gelegenheid die zich daarvoor voordoet gebruiken.”
NU 17.08.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken wil in gesprek blijven met de autoriteiten van Suriname. Het Zuid-Amerikaanse land nam eerder geen genoegen met de excuses van de bewindsman nadat hij Suriname een “failed state” had genoemd.
“Ik heb ze laten weten dat ik graag weer met ze in gesprek wil gaan”, zei Blok vrijdag voor aanvang van de eerste ministerraad sinds de zomervakantie. “Ik zal iedere gelegenheid die zich daarvoor voordoet aangrijpen.”
Blok heeft zich de afgelopen weken meerdere malen moeten verdedigen over uitspraken die hij een maand geleden tijdens een besloten bijeenkomst deed. Daarin noemde hij Suriname onder meer een “failed state“.
Blok gebruikte die term, omdat partijen in Suriname volgens hem langs etnische lijnen opgedeeld zijn. Ook zet hij vraagtekens bij de functionerende rechtsstaat en democratie van het land.
De aanduiding ‘failed state’ wordt vaak gebruikt voor landen waar de regering haar gezag kwijt is.
Blok kan ‘natuurlijk’ aanblijven als minister
Blok heeft steeds benadrukt dat hij met zijn uitspraken wilde prikkelen, maar bood wel zijn “oprechte excuses” aan zijn Surinaamse ambtsgenoot aan. “Mede gezien het grote belang dat ik hecht aan de relatie met uw land.”
Die excuses waren voor de Surinaamse regering te mager, omdat Blok de onjuistheden niet wegnam. Nederland wil de betrekkingen met Suriname al lange tijd herstellen en bijvoorbeeld ambassadeurs uitwisselen.
Na de zomervakantie volgt een debat met de Tweede Kamer over zijn gewraakte uitspraken. Op de vraag of hij kan aanblijven, zei Blok alleen dat hij zich “zorgvuldig” gaat voorbereiden.
Vicepremier Hugo de Jonge vindt dat de kwestie niet groter gemaakt moet worden dan die is. “Het is een onverstandige uitspraak, dat heeft hij zelf ook gezegd.” Wat De Jonge betreft kan Blok “natuurlijk” aanblijven als minister van Buitenlandse Zaken.
AD 17.08.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken wil verder praten met Suriname, dat nog altijd boos is over de beledigende uitspraken die de minister vorige maand deed. Blok heeft de voormalige Nederlandse kolonie al zijn excuses aangeboden, maar Suriname neemt daarmee geen genoegen.
Blok zette Suriname vorige maand, tijdens een besloten bijeenkomst voor Nederlanders die bij internationale organisaties werken, weg als een mislukte staat. De aanduiding ‘failed state’ wordt doorgaans gebruikt voor landen waar bestuur en rechtsstaat totaal ontbreken, zoals Somalië. Maar Blok schaarde ook Suriname daaronder, omdat de verschillende bevolkingsgroepen er niet goed zouden samenleven.
De Surinaamse regering ontstak in woede en ontbood de Nederlandse zaakgelastigde om haar verontwaardiging over te brengen. Paramaribo noemde de uitlatingen ‘destabiliserend en denigrerend’ en bespeurde zelfs ‘een mogelijke agenda van herkolonisatie’. De excuusbrief die Blok daarop stuurde, is voor Suriname niet genoeg. Die zou ‘de onjuistheden niet wegnemen’.
Blok wacht niet af tot Suriname bij hem aanklopt. ,,Ik heb ze laten weten dat ik graag weer met ze in gesprek wil gaan. Ik zal iedere gelegenheid die zich daarvoor voordoet aangrijpen”, zegt hij vandaag.
Ook gisteren ging de bewindsman weer diep door het stof voor zijn uitspraken. In een brief aan de Tweede Kamer schreef hij dat de door hem genoemde voorbeelden ‘niet alleen ongelukkig, maar ook onzorgvuldig zijn’.
Elsevier 17.08.2018 Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) heeft aan de vooravond van het nieuwe parlementaire jaar opnieuw zijn excuses aangeboden voor de omstreden uitspraken die hij deed over immigratie en de multiculturele samenleving. Waarschijnlijk reageert ook premier Mark Rutte (VVD) vrijdagmiddag, op de persconferentie na de eerste ministerraad sinds het reces, uitgebreid op de kwestie die tal van Kamerleden deze zomer bezighield.
‘Ik heb de scherpte van de discussie opgezocht en illustraties en bewoordingen gebruikt die niet alleen ongelukkig maar ook onzorgvuldig zijn,’ schreef Blok donderdag in antwoorden op Kamervragen van PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen, die deTweede Kamer al direct wilde terugroepen toen de uitspraken via het televisieprogramma Zembla uitlekten.
Blok sprak met andere landen die ‘zich gekwetst hadden kunnen voelen’
De meest opvallende uitspraken van Blok
‘Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. (….) En waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet.’
‘Suriname is een failed state. En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.’
‘Als je in Benoordenhout woont, is het hartstikke leuk om op zondag naar de Turkse bakker te gaan. Je hebt ook geen last van een aantal bijeffecten. Maar als je er middenin woont, heb je enorm last.’
‘Waarschijnlijk zit ergens diep in onze genen dat we een overzichtelijke groep willen hebben om mee te jagen of om een dorpje te onderhouden. En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons onbekende mensen.’
‘Loop eens over straat in Warschau of in Praag, daar lopen helemaal geen gekleurde mensen. Die mensen zijn binnen een week weg. Worden letterlijk waarschijnlijk in elkaar geslagen. Die hebben daar geen leven.’
‘Dat had ik niet moeten doen, zeker niet in mijn rol als minister van Buitenlandse Zaken. Dat spijt mij,’ vervolgt Blok in zijn antwoorden, waarin hij ook schrijft de afgelopen periode te hebben gesproken met zijn collega’s in Tsjechië, Polen en Suriname, en de premiers van de Caribische landen. ‘Ook heb ik contact gezocht met andere landen die zich gekwetst hadden kunnen voelen door mijn uitspraken.’
Suriname, door Blok een failed stategenoemd, eiste in juli al excuses en kreeg die ook. Vrijdag laat Blok echter weten dat Suriname daarmee geen genoegen neemt, en dat hij opnieuw met de overheid van het land in gesprek gaat: ‘Ik heb ze laten weten dat ik graag weer met ze in gesprek wil gaan. Ik zal iedere gelegenheid die zich daarvoor voordoet aangrijpen.’
Klaver eist excuses van Rutte
Eerder op donderdag had GroenLinks-leider Jesse Klaver zich via een brief ook al tot premier Mark Rutte gericht, die nog niet uitgebreid op Bloks uitlatingen heeft gereageerd. In een sentimenteel verwoord relaas eist hij dat Rutte zich distantieert van de uitspraken van Blok. ‘”Het spijt me” is niet genoeg. Wat ons kabinet zou moeten zeggen, is: een multicultureel land kan wel degelijk mooi en vreedzaam zijn. Kijk naar Nederland!’ aldus Klaver.
In een interview in de meest recente editie van Elsevier Weekblad reageerde CDA-leider Sybrand Buma op de gewraakte opmerkingen van Blok. De VVD-minister had het in zijn geruchtmakende speech ook over de Schilderswijk, waar Nederlanders zich bedreigd zouden voelen. Hij stelde dat ‘diep in de menselijke genen iets zit wat ons verhindert binding aan te gaan met onbekenden’.
Op de vraag of Blok en hij niet aan dezelfde kant staan, zegt Buma: ‘Ik zie het totaal anders: mensen zijn juist van nature sociale wezens. Onbekenden ontmoeten hoort daarbij, maar de afgelopen decennia is de komst van nieuwe gemeenschappen samengegaan met een extreme individualisering hier. (…) De verloren identiteit in de geglobaliseerde wereld is het werkelijke drama.’
Meeste Kamerleden boos op Blok, FvD en PVV waren het met hem eens
Op Twitter fileerden Kamerleden van links tot rechts de uitspraken van Blok, die zelfs in Amerikaanse kranten als The Washington Post het nieuws haalden. Peter Kwint (SP) had het over ‘achterlijke’ uitspraken, terwijl Han ten Broeke – in de Kamer buitenlandwoordvoerder van de VVD – de uitspraken van zijn partijgenoot Blok ‘lomp’ noemde: ‘Niemand zal beweren dat Suriname een modelstaat is of dat migranten in Oost-Europese landen altijd vriendelijk worden bejegend, maar de minister had deze punten ook kunnen maken met een minder lompe woordkeus.’
De enige partijen die het eens zijn met wat Blok zei over immigratie en de multiculturele samenleving, zijn Forum voor Democratie en de PVV. PVV-leider Geert Wilders vroeg in Kamervragen aan Rutte of die het met de ‘mooie woorden van Blok’ eens was, en of die namens het kabinet sprak. Daarop reageerde de premier ontkennend. Verder hield die zich op de vlakte over de kwestie.
Pas op maandag 3 september komt de Tweede Kamer terug van het zomerreces. Vermoedelijk volgt dan snel het Kamerdebat waar de linkse oppositiepartijen PvdA, SP en DENK in juli al om vroegen.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NU 16.08.2018 Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok gaat een stap verder met excuses voor zijn uitspraken over de relatie tussen etniciteit en een vreedzame samenleving en zijn opmerking dat Suriname een “failed state” is.
Blok noemt zijn opmerkingen van een maand geleden “ongelukkig” en “onzorgvuldig”. “Dat had ik niet moeten doen, zeker niet in mijn rol als minister van Buitenlandse Zaken. Dit spijt mij”, schrijft de bewindsman donderdag als antwoord op vragen van de PvdA.
In eerste instantie schreef Blok aan het parlement dat hij zijn uitspraken betreurt.
De VVD-minister moet zich verweren tegen een publicatie van Zembla op 18 juli. Het tv-programma had beelden in handen waarop Blok tijdens een besloten bijeenkomst meerdere omstreden uitspraken doet.
Zo zei Blok dat het genetisch bepaald is dat verschillende groepen mensen niet met elkaar kunnen opschieten. “We zijn niet goed in staat om een binding aan te gaan met voor ons onbekende mensen”, aldus de minister.
Ook stelde hij dat er geen voorbeelden zijn van vreedzame “multi-etnische of multiculturele samenlevingen”.
Minister wilde discussie ‘prikkelen’
Blok wilde naar eigen zeggen met zijn controversiële uitspraken de discussie “prikkelen” en “voeden”.
Zo zei hij dat mensen niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met onbekenden. “Waarschijnlijk zit ergens diep in onze genen dat we een overzichtelijke groep willen hebben om mee te jagen of om een dorpje te onderhouden.”
Ook op die uitspraak komt Blok terug. “Mijn woorden zijn op geen enkele manier bedoeld als vrijbrief voor racisme of uitsluiting van bepaalde bevolkingsgroepen”, schrijft Blok daar nu over.
Er volgt na de zomervakantie nog een debat over de uitspraken. Met name de oppositiepartijen vragen Blok om opheldering. De partijen vragen zich onder meer af in hoeverre hier sprake is van kabinetsbeleid. In het regeerakkoord staat niets over samenleven en etniciteit.
‘Had zorgvuldiger voorbeelden moeten kiezen’
Ook ontstond onduidelijkheid over het Nederlandse standpunt wat betreft de Europese migratieplannen. Tijdens de besloten bijeenkomst twijfelde Blok openlijk of er met Oost-Europese lidstaten afspraken zijn te maken over de opvang en herverdeling van vluchtelingen.
Blok tracht die onduidelijkheid weg te nemen door te benadrukken dat dit kabinet zich schaart achter de Europese plannen. “Ook hierbij heb ik voorbeelden en bewoordingen gebruikt die ik zorgvuldiger had moeten kiezen en formuleren.”
De bewindsman heeft inmiddels contact gehad met zijn collega’s in Polen en Tsjechië, de landen waar Blok op doelde zonder die in eerste instantie bij naam te noemen.
Geen verdere actie over Suriname
Blok noemde Suriname tijdens dezelfde bijeenkomst een “failed state“, omdat meerdere bevolkingsgroepen in het land samenleven en de politieke partijen zijn opgedeeld langs etnische lijnen.
Blok bood al eerder zijn excuses aan Suriname aan, maar dat land liet weten daar geen genoegen mee te nemen. Blok nam volgens zijn Surinaamse ambtsgenoot “niet de onjuistheden weg” die hij over Suriname verteld heeft.
De VVD’er onderneemt op dit punt vooralsnog geen verdere actie.
AD 16.08.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken gaat diep door het stof voor zijn uitspraken over de multiculturele samenleving. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft hij dat de door hem genoemde voorbeelden ‘niet alleen ongelukkig, maar ook onzorgvuldig zijn’.
,,Dat had ik niet moeten doen, zeker niet in mijn rol als minister van Buitenlandse Zaken. Dit spijt mij”, schrijft de VVD-bewindsman in zijn antwoorden op Kamervragen van PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen. Blok zegt contact te hebben gezocht met Suriname, de Caribische landen in ons koninkrijk en met een aantal andere landen ‘die zich gekwetst hadden kunnen voelen’. Hij stuurde bij de Kamerbrief ook een woordelijk uitgeschreven weergave van de gewraakte spreekbeurt op 10 juli naar de Tweede Kamer.
Blok zei tijdens die Haagse spreekbeurt – voor Nederlanders die bij buitenlandse organisaties werken – onder meer dat Suriname een failed state is. Ook liet hij zich kritisch uit over de multiculturele samenleving. Een week later lekten fragmenten daarvan uit via de site van tv-programma Zembla. De besloten bijeenkomst bleek heimelijk te zijn opgenomen. Blok kwam direct onder vuur te liggen door zijn uitspraken; zelfs zijn eigen VVD noemde de uitspraken ‘lomp’.
Uitgebreidere excuses
Direct daarna kwam Blok al met een Kamerbrief, waarin hij zei te betreuren dat hij aanstoot heeft gegeven door ‘te scherpe bewoordingen’ te kiezen. De door hem gebruikte illustraties noemde hij toen enkel ‘ongelukkig’.
Nu gaat hij dieper door het stof. Hij stelt dit soort uitspraken nooit eerder ‘in (inter)nationale gremia’ te hebben gedaan en het kabinetsbeleid op alle punten, óók op het gebied van integratie, ‘volledig onderschrijft’.
‘Uitspraken niet bedoeld als vrijbrief voor racisme’
Daarnaast gaat hij in op zijn bewering dat de mens graag een overzichtelijke groep gelijkgestemden wil hebben om ‘te jagen of een dorpje te onderhouden’. ,,Ik zie het verschil niet tussen een Hutu en een Tutsi, of een sjiiet en een soenniet, maar ze kunnen het helaas zelf wel”, zei hij op de bijeenkomst in Den Haag. Nu zegt hij dat hij dit nooit had moeten zeggen. ,,Mijn woorden zijn op geen enkele manier bedoeld als vrijbrief voor racisme of uitsluiting van bepaalde bevolkingsgroepen.”
Kan Blok aanblijven?
Als de Tweede Kamer weer terugkomt van reces, staat Blok nog een debat te wachten over de kwestie. De vraag die dan beantwoord moet worden, is of hij nog geloofwaardig kan functioneren als minister van Buitenlandse Zaken. De coalitiepartijen lijken hem de kans te willen geven om ‘de schade te herstellen’.
Eerder moest VVD’er Halbe Zijlstra al na een paar maanden na zijn aantreden het veld ruimen als minister van Buitenlandse Zaken. Hij bleek te hebben gelogen over zijn aanwezigheid in de datsja van de Russische president Poetin. Blok, die als onkreukbaar te boek staat, volgde hem in maart op.
GroenLinks-leider Jesse Klaver riep premier Mark Rutte vandaag per open brief op om afstand te nemen van de uitspraken van Blok. Klaver noemt het ‘niet goed te begrijpen’ dat Rutte geen afstand heeft genomen van Bloks ‘onzinnige, schadelijke en kwetsende’ opmerkingen.
NOS 16.08.2018 GroenLinks-leider Klaver roept premier Rutte op afstand te nemen van de uitspraken van minister Blok over migratie. In een open brief aan Rutte noemt Klaver het niet goed te begrijpen dat de premier dat nog niet heeft gedaan.
Een maand geleden ontstond ophef over uitlatingen van Blok op een besloten bijeenkomst in Den Haag. De minister van Buitenlandse Zaken zei daar onder meer dat hij geen voorbeelden kent van een multi-etnische of multiculturele samenleving waar de oorspronkelijke bevolking nog woont en waar een vreedzaam samenlevingsverband bestaat. Ook noemde hij Suriname een “failed state”.
Blok zei kort nadat zijn uitspraken naar buiten waren gekomen dat hij zijn woorden niet goed heeft gekozen en dat hij dat betreurt. Ook bood hij Suriname zijn excuses aan.
Premier van alle Nederlanders
Morgen is de eerste vergadering van het kabinet na de vakantie en als ook de Kamer weer vergadert, komt er nog een debat over de uitlatingen van de minister. Klaver schrijft in zijn open brief dat deze kwestie niet alleen over Blok gaat. Hij wil dat ook de premier afstand neemt van “deze onzinnige, schadelijke en kwetsende uitspraken”. Volgens Klaver gaat van de woorden van Blok de impliciete boodschap uit dat de aanwezigheid van Nederlanders met een migratieachtergrond bedreigend is voor de samenleving.
De GroenLinks-leider benadrukt dat Rutte “de premier van alle Nederlanders” is. “Als een journalist vraagt: bestaat er een voorbeeld van een vreedzame multi-etnische of multiculturele samenleving? Dan zou het mooi zijn als het antwoord is: Zeker. Het is een ontzettend gaaf land. Ons Nederland.”
Blok overlegt met collega’s
Blok heeft vandaag nog eens zijn spijt betuigd. In antwoord op Kamervragen van de PvdA schrijft hij dat hij woorden heeft gebruikt die ongelukkig en onzorgvuldig zijn.
De minister erkent ook dat hij de uitspraak dat we niet goed in staat zijn binding aan te gaan met ons onbekende mensen niet had moeten doen. Blok heeft inmiddels met diverse collega’s in het buitenland contact gehad over zijn uitlatingen. Hij noemt daarbij bewindslieden in Suriname, Polen en Tsjechië. Ook sprak hij met de premiers van de Caribische delen van het Koninkrijk. Verder heeft hij contact gezocht met “andere landen die zich gekwetst hadden kunnen voelen”.
Langer dan twee jaar Trump
Om “een compleet beeld te geven” van zijn uitspraken heeft Blok het hele transcript van de besloten bijeenkomst in Den Haag naar de Kamer gestuurd.
Daaruit blijkt onder meer ook dat de minister verwacht “dat we echt nog wel langer dan twee jaar met president Trump te maken zullen krijgen”.
Elsevier 16.08.2018 GroenLinks-leider Jesse Klaver is terug van weggeweest. Een dag voordat het politieke zomerreces eindigt, stuurt hij premier Mark Rutte (VVD) een emotionele brief waarin hij eist dat hij afstand neemt van de omstreden uitspraken van VVD-minister Stef Blok over de multiculturele samenleving.
‘Noem mij één voorbeeld van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont (…) en waar een vreedzaam samenwerkingsverband is,’ vroeg Blok een zaal met zo’n tachtig Nederlanders die werken bij internationale organisaties. ‘Ik ken hem niet,’ beantwoordde de minister zijn eigen vraag. Een aanwezige opperde Suriname als voorbeeld, maar Blok noemde dat land een failed state, ‘en dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling’. Ook de suggestie van Singapore als succesvol voorbeeld wees hij van de hand. Dat land is volgens Blok ‘een klein mini-landje, extreem selectief in z’n migratie. Die laten geen migranten toe. Ja, eventueel voor de schoonmaak.’
Klaver komt net voor einde reces met brief
De beelden van de beruchte uitspraken van Blok lekten uit in juli. Toen was het politieke zomerreces net begonnen. De PvdA wilde de Tweede Kamer terugroepen, maar er werd besloten om een debat over de kwestie uit te stellen tot het eind van de vakantie.
Nu het bijna zover is, richt Klaver zich tot de premier. De GroenLinks-leider, die na de overwinning van zijn partij bij de gemeenteraadsverkiezingen een aantal maanden tamelijk onzichtbaar was, eist in een sentimenteel verwoord relaas dat Rutte zich distantieert van de uitspraken van Blok. ‘Voordat het kabinet weer bij elkaar komt (aanstaande vrijdag, red.), moet me iets van het hart. (…) uitspraken die alle Nederlanders met een migratieachtergrond impliciet laten weten dat hun aanwezigheid bedreigend is, een “enorme last” voor de samenleving, zijn niet te tolereren,’ schrijft Klaver.
‘Dat verwacht ik te horen van mijn premier, de premier van álle Nederlanders, jong en oud, arm en rijk, migratieachtergrond of niet. (…) Dus als een journalist vraagt, bestaat er een voorbeeld van een vreedzame multi-etnische of multiculturele samenleving? Zou het mooi zijn als het antwoord is: Zeker. Het is een ontzettend gaaf land. Ons Nederland.’
Begin deze week nam ook CDA-leider Sybrand Buma afstand van de uitspraken van zijn regeringspartner. Blok bood eerder al zijn excuses aan voor de uitspraken. ‘Dat had ik niet op die manier moeten doen. Ik had beter op mijn woorden moeten letten,’ zei hij destijds. Suriname eiste ook excuses van Blok, en kreeg die ook. In een brief aan de Tweede Kamer biedt Blok donderdag opnieuw zijn excuses aan. Het spijt hem niet alleen dat die zoveel ophef hebben teweeggebracht, ‘de woorden zelf zijn ook ongelukkig en onzorgvuldig’.
Vrijdag komt de ministerraad voor het eerst weer bijeen na het zomerreces. Dan zal Rutte ook zijn eerste persconferentie na de vakantie geven.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
Marco Kroon vertelt in zijn boek zeer spannende verhalen over zijn heldendaden en die van de soldaten met wie hij op buitenlandse missies vocht. Maar opvallend: de verhalen in zijn boek zijn spannender en heldhaftiger dan de verslagen die hij aan zijn meerdere, kort na een gevecht, uitbracht. Dat ontdekte het AD door boek en verslagen te vergelijken.
Kroon schrijft in zijn boek Danger Close dat hij bij een bepaalde operatie drie Taliban-strijders doodde. Maar die stelligheid ontbreekt in het officiële rapport over de operatie.
Telegraaf 03.11.2018
Het boek van de omstreden oorlogsheld Marco Kroon, waarin hij zijn lotgevallen in Afghanistan een stuk stelliger en gedetailleerder weergeeft dan in het officiële verslag voor Defensie, ‘is meer een soort roman’. Je moet het boek daarom op een andere manier lezen dan het Defensie-rapport, meent minister Ank Bijleveld van Defensie.
Omdat de Militaire Willems-Orde die Kroon draagt is uitgereikt op grond van een veel uitgebreider dossier, is die volgens Bijleveld niet in het geding. Die onderscheiding, de hoogste die Nederland kent voor een militair, is ‘op basis van onderzoek en interviews met collega’s’ toegekend. ,,Dus de beoordeling is echt gedegen geweest.”
AD 12.07.2019
AD 23.11.2018
Opspraak
De majoor kwam afgelopen winter in opspraak. omdat hij pas jaren na dato meldde dat hij bij een geheime operatie een vijandelijke strijder had omgebracht. Militairen moeten zoiets meteen melden.
Volgens Defensie was het verloop van het chaotische gevecht niet gemakkelijk na te vertellen. Het ministerie oppert dat Kroon zijn herinneringen later heeft aangevuld of aangescherpt. Kroon zegt in Danger Close ook vijandelijke strijders te hebben genoemd van wie ‘hij het waarschijnlijk acht dat deze zijn gedood’.
AD 17.08.2018
Operatie Jung lll
Zo claimde hij in zijn boek dat hij in operatie Jung III meerdere Talibanstrijders uitschakelde. Die details zijn echter niet terug te vinden in de geweldsrapportage over die missie die altijd geheim was, maar nu door Defensie is vrijgegeven. Er zijn een aantal van dit soort overdrijvinge, c.q. verzinsel.
AD 17.08.2018
Verzonnen
Kroon kwam eerder in het nieuws omdat hij een complete undercover-missie lijkt te hebben verzonnen. Hij biechtte op dat hij een belangrijke Talibanstrijder had gedood waarover hij eerder geen melding had gedaan bij zijn werkgever. Het OM startte een onderzoek, maar concludeerde dat er geen aanknopingspunten waren voor verder onderzoek.
Nederlandse commando´s terug
De verklaring van Marco Kroon over een geheime operatie in Afghanistan tien jaar geleden heeft er onlangs toe geleid dat Nederlandse commando’s zijn teruggehaald uit een missiegebied.
Dat gebeurde uit veiligheidsoverwegingen. Dat meldt Nieuwsuur op basis van bronnen rond het Korps Commandotroepen.
Enkele weken geleden stelde Nieuwsuur de publicatie van een verhaal over Kroon uit, op verzoek van defensieminister Ank Bijleveld.
Volgens de minister zouden mensenlevens in gevaar worden gebracht bij de uitzending. Het actualiteitenprogramma deed onderzoek naar aanleiding van Kroons uitspraken over het incident in 2007.
Telegraaf 14.07.2018
Marco Kroon bracht in januari naar buiten dat het Openbaar Ministerie (OM) onderzoek doet naar hem. Dit omdat hij in 2007 in Afghanistan tijdens een geheime missie voor de MIVD (Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst) een man zou hebben gedood die hem daarvoor kort gevangen had gehouden. Kroon had Defensie daarvan pas vorig jaar op de hoogte gesteld. Normaliter wordt zoiets direct na de operatie gemeld.
Majoor Kroon, drager van de militaire Willems-Orde, bracht vorige maand een uitgebreid persoonlijk relaas over de zaak naar buiten in het AD. De Telegraaf meldde later dat voor de inlichtingenmissie een huis in de Afghaanse hoofdstad Kabul werd gebruikt als uitvalsbasis.
Marco Kroon ANP | KOEN VAN WEEL
Nasleep Marco Kroon
De in opspraak geraakte militair Marco Kroon was in 2007 op inlichtingenmissie in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Dat schrijft De Telegraaf. De in opspraak geraakte militair Marco Kroon was in 2007 op spionagemissie bij de inlichtingenmissie in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Hij was daar met zeven collega’s, en ze zouden in burgerkleding hebben gewerkt.
Meestal in koppels, maar soms ook alleen. Ze moesten informatie verzamelen vanuit een safehouse van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst MIVD. Ze zouden in burgerkleding hebben gewerkt, meestal in koppels, maar soms ook alleen om de voorspelbaarheid te beperken.
Het verhaal is niet bevestigd door Kroon of Defensie.
Volgens de krant zou de mogelijkheid om solo op pad te gaan kunnen verklaren dat Kroon gegijzeld werd en later zijn gijzelnemer doodde, zonder dat iemand daar iets van merkte.
Het Openbaar Ministerie doet een onderzoek naar het incident waarbij Kroon in Afghanistan iemand doodde. Volgens de militair deed hij dat uit zelfbescherming en was het de man die hem eerder ontvoerd en gegijzeld had. Hij hield het lange tijd voor zich en meldde het niet, om de missie niet in gevaar te brengen, zei Kroon.
Volgens Nieuwsuur is er onder het Korps Commandotroepen grote onrust ontstaan over de recente verklaringen van Kroon. Het programma besloot er verder niet over te publiceren omdat er volgens het ministerie van Defensie levens door in gevaar zouden komen.
Bronnen zeggen tegen De Telegraaf dat Kroons spionagemissie los stond van het ISAF-mandaat. Ze was goedgekeurd door de premier en vicepremiers.
Afghaan doodgeschoten
Vorige maand werd bekend dat het Openbaar Ministerie een ‘geweldsincident‘ in Afghanistan onderzoekt waarbij Kroon betrokken was. Kroon wilde toen alleen zeggen dat hij een vijand had moeten uitschakelen die een ernstig gevaar vormde.
Het ministerie van Defensie zegt dat het aan het Openbaar Ministerie is om een oordeel te vellen over het incident. Het OM is nog bezig met een onderzoek.
“Ik zou het ’t liefst van de daken schreeuwen“, zei Kroon tegen de NOS. “Maar dan heb ik voor niks tien jaar gezwegen.” Hij begrijpt dat de verklaring vragen oproept, maar kan daar niet op ingaan.
Later schrijft hij in een verklaring dat hij tijdens een geheime missie in 2007 in Afghanistan korte tijd gevangen is genomen “door de vijand”. Hij werd hardhandig ondervraagd maar hij gaf geen geheimen prijs, zegt Kroon.
Kroon zei begin dit jaar dat hij in 2007 een “vijand” heeft doodgeschoten. De man zou hem eerder ontvoerd en gemarteld hebben. Toen Kroon hem later tegenkwam, zou er geen gelegenheid zijn geweest om zijn belager gevangen te nemen. “Hij greep naar zijn wapen. Het was op dat moment ‘hij of ik’. De man liet mij geen keuze”, zei Kroon begin deze maand.
Het ministerie van Defensie zegt dat het aan het Openbaar Ministerie is om een oordeel te vellen over het incident. Het OM is nog bezig met een onderzoek.
Nieuwsuur
Volgens Nieuwsuur is er onder het Korps Commandotroepen grote onrust ontstaan over de recente verklaringen van Kroon. Eerder besloot het tv-programma Nieuwsuur om een verhaal over Marco Kroon niet uit te zenden, op uitdrukkelijk verzoek van het ministerie van Defensie. Enkele feiten en details zouden mensenlevens in gevaar brengen. Defensie onderzoekt zelf de lekken staatsgeheimen rond Marco Kroon
Minister Ank Bijleveld van Defensie gaat onderzoek doen naar het lekken van staatsgeheimen in de zaak rond militair Marco Kroon. ,,Intern gaan we kijken wie er iets naar buiten heeft gebracht”, zegt de minister in het televisieprogramma WNL Op Zondag.
Zwijgen
Het gezicht van het Korps Commandotroepen, de geridderde Marco Kroon, laat te veel los over het doen en laten van zijn strijdmakkers. Commando’s roepen Marco Kroon daarom op om te zwijgen en zich in het openbaar niet meer uit te laten over staatsgeheime missies. Anders kan hun veiligheid gevaar lopen. Dit laten zij weten via een door de NOS gepubliceerde verklaring van hun advocaat Michael Ruperti.
In de Volkskrant reageerde ook de toenmalige Defensieminister Van Middelkoop kritisch. Hij noemde het ‘onhelder en onwaarschijnlijk’ dat Kroon het incident niet heeft gemeld aan zijn commandant: ‘Dit is in strijd met alle regels van commandovoering.’
Opnieuw in opspraak
Het Openbaar Ministerie (OM) is een onderzoek begonnen naar een geweldsincident van Marco Kroon in Afghanistan in 2007. Vier vragen over de omstreden oorlogsheld, drager van de hoogste militaire onderscheiding van Nederland.
Minister van Defensie Ank Bijleveld
Minister Ank Bijleveld van Defensie gaat onderzoek doen naar het lekken van staatsgeheimen in de zaak rond militair Marco Kroon. ‘Intern gaan we kijken wie er iets naar buiten heeft gebracht,’ zei de minister. Bijleveld deed haar uitspraken in het televisieprogramma WNL Op Zondag.
Kroon zou tijdens een missie in de Afghaanse hoofdstad Kabul in 2007 een tegenstander hebben doodgeschoten. Zaterdag meldde dagblad De Telegraaf dat Kroon destijds op inlichtingenmissie was in Kabul en alleen en in burgerkleding op pad ging. De krant baseert zich daarbij op bronnen bij en rond defensie.
‘Het was hij of ik’
‘Het was hij of ik,’ zei Kroon begin februari over het voorval waarbij hij zijn gijzelnemer doodde. Het is nog altijd onduidelijk wat hij op die missie ging doen en waarom hij het sterfgeval destijds niet bij zijn superieuren meldde. Naar eigen zeggen hield hij het incident lange tijd voor zich om de missie in Uruzgan niet in gevaar te brengen. Tien jaar na de gebeurtenissen trad Kroon er pas mee naar buiten.
Het Openbaar Ministerie (OM) onderzoekt het incident waarbij Kroon in Afghanistan iemand doodde. Volgens de militair zelf deed hij dat uit zelfbescherming, en had de man hem eerder ontvoerd, gegijzeld en mishandeld.
Oud-commandant Wijninga over Marco Kroon: ‘Waarom heeft hij tien jaar gezwegen?’
Het besluit van de onderscheiden militair Marco Kroon om ‘de vijand’ tijdens een geheime operatie in Afghanistan, ruim tien jaar geleden, dood te schieten en hier tot nu toe over te zwijgen, roept de nodige vragen op. We leggen er een aantal voor aan oud-commandant Peter Wijninga, verbonden aan het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij diende zelf in 2008 in de Afghaanse provincie Kandahar.
Geen bewijs
Na een jaar onderzoek heeft het ministerie van Defensie geen bewijs gevonden dat oorlogsheld Marco Kroon in 2007 is ontvoerd in Afghanistan en dat hij daarna zijn gijzelnemer heeft gedood. De defensietop houdt er daarom ernstig rekening mee dat hij zijn verhaal in elk geval deels heeft verzonnen.
Marco Kroon
Dit blijkt uit gesprekken die de Volkskrant voerde met dertien mensen die betrokken waren bij Kroons geheime missie in Kabul of die kennis hebben van het interne onderzoek daarnaar. Vanwege het stempel ‘staatsgeheim’ dat minister Ank Bijleveld van Defensie op de missie plakte, wilden zij alleen spreken op voorwaarde van anonimiteit. Zowel Kroon als het ministerie van Defensie wil niet reageren zolang de zaak wordt onderzocht door het Openbaar Ministerie (OM).
Nadat Kroon zelf bij toenmalig Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp melding had gemaakt van het geweldsincident, werd begin 2017 op verzoek van het OM een intern onderzoek ingesteld. Agenten van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) ondervroegen hem en tientallen andere betrokkenen tussen februari en november 2017. Ook in Afghanistan. De conclusies van het onderzoek zijn overgedragen aan het OM, dat nu nagaat of een strafbaar feit is gepleegd.
‘Alles en iedereen die iets zou kunnen weten en die we hebben kunnen opsporen, is gehoord. De conclusie is dat defensie niet kan bevestigen dat het waar is. Er zijn geen aanwijzingen dat het is gebeurd’, zegt een hoge defensiebron met kennis van het dossier dat naar het OM is gegaan.
Ontvoerd
Kroon vertelde tot verbazing van zijn oud-collega’s in februari dit jaar plotseling dat hij in 2007 was ontvoerd in Afghanistan, zonder dat zijn commandanten het ooit door hebben gehad. ‘Gedurende deze korte gevangenschap ben ik op een uiterst hardhandige wijze ondervraagd, mishandeld en bovenal ernstig vernederd. Ik ben op enig moment vrijgelaten. Waarom is mij nog steeds niet helemaal duidelijk’, schreef Kroon in het AD.
Ook meldde hij dat hij enkele weken later zijn gijzelnemer op een onverwachte locatie aantrof en hem toen uitschakelde. ‘Het was op dat moment ‘hij of ik’. Ik greep in een reflex naar mijn wapen en vuurde gericht mijn hele magazijn leeg op het lichaam van de man.’
Bij defensie wordt inmiddels vrij openlijk gespeculeerd over de vraag of Kroon een posttraumatische stressstoornis heeft opgelopen. Psychologen hebben hem op verzoek van defensie onderzocht, maar de aandoening is voor zover bekend niet vastgesteld. Wel wordt Kroon psychisch begeleid. ‘Mogelijk zijn feiten door elkaar gehaald en is hij ze echt gaan geloven’, zegt een bron.
Geen van de dertien betrokkenen wil honderd procent uitsluiten dat Kroon ooit wel iets naars is overkomen in Afghanistan, omdat hij consequent spreekt over een ‘vernedering’ waarvoor hij zich ‘schaamt’. ‘We denken wel dat er iets is gebeurd, want de verklaring is heel gedetailleerd en hij zit er echt mee. Maar ik weet niet of het in die mate is gebeurd’, zegt een bron.
30 minuten
Diverse bronnen melden dat Kroon in 2007 een paar keer een window of opportunity van 30 minuten heeft gehad waarin commando’s alleen op pad mochten om een boodschap te doen. Eenmaal zou Kroon tegen de afspraak circa 40 minuten zijn weggebleven. Hij zou een aanrijding hebben gehad met een fruitstalletje, waarna omstanders hem insloten. Kroon kreeg een paar rake klappen en zou zich hebben vrijgekocht. Het is het enige incident dat volgens zijn voormalige collega’s in de buurt komt van een ‘korte gevangenschap’. Zij noemen het echter onmogelijk dat hij vervolgens iemand heeft gedood zonder dat hun inlichtingennetwerk hen daarover heeft geïnformeerd.
De verwachting bij defensie is dat het OM er ook niet in zal slagen om het verhaal van Kroon te bevestigen. In dat geval kan defensie Kroon hoogstens een administratieve sanctie opleggen, omdat hij het vermeende incident pas tien jaar na dato heeft gemeld.
In de militaire top is er inmiddels nagenoeg niemand die zijn hand nog in het vuur durft te steken voor Kroon. ‘We hebben geprobeerd om hem tegen te houden toen hij zijn verhaal wilde publiceren’, zegt een bron rond defensie. ‘Maar hij wilde het per se. Desnoods nam hij ontslag. Hij heeft dit over zichzelf afgeroepen.’
LEES OOK DEZE STUKKEN OVER DE ZAAK-KROON;
‘Formeel geen levens in gevaar gebracht’
Defensie houdt er na uitgebreid eigen onderzoek ernstig rekening mee dat Marco Kroon heeft verzonnen dat hij in 2007 in Afghanistan is ontvoerd en dat hij daarna zijn gijzelnemer heeft doodgeschoten. Drie vragen over zijn verklaring.
Fantast of oorlogsheld? Een reconstructie van Kroons missie, het incident en de twijfel
Is Marco Kroon (47) een fantast die zijn blazoen wil oppoetsen met een verzonnen verhaal? Of lijdt de gedecoreerde oorlogsheld aan een posttraumatische stressstoornis ten gevolge van alles wat hij heeft meegemaakt? Antwoorden zijn er vooralsnog niet, maar voor zijn beweringen is geen greintje bewijs gevonden. Een reconstructie.
Onderzoek gestopt
Het Openbaar Ministerie zet het onderzoek naar majoor Marco Kroon stop. Het onderzoek biedt nog geen definitief uitsluitsel, meldt het OM, maar er zijn onvoldoende aanknopingspunten die de gebeurtenissen bevestigen die defensie heeft gemeld omtrent Kroon.
De zaak kwam erop neer dat Kroon aan een meerdere had gerapporteerd dat hij tijdens een missie in Afghanistan was ontvoerd en mishandeld. Kroon was naar eigen zeggen aan zijn belagers ontsnapt en had in de weken daarna een van zijn ontvoerders gedood die hij toevallig was tegengekomen.
Geen ontslag
Oorlogsheld Marco Kroon hoeft na alle rumoer rond het verzwegen geweldsincident niet weg bij Defensie.Kroon blijft in dienst en zal gewoon aanwezig zijn bij de uitreiking van de hoogste dapperheidsonderscheiding aan majoor-vlieger Roy de Ruiter. Dat is de uitkomst van een goed gesprek dat minister Bijleveld van Defensie had met Kroon, aldus De Telegraaf.
Gijzelnemer
Kroon verklaarde dat hij in 2007 bij een geheime operatie in Afghanistan ontvoerd en gemarteld werd. Na zijn vrijlating zou Kroon naar zijn gijzelnemer op zoek gegaan zijn en die vervolgens hebben doodgeschoten. Begin februari 2018 trad hij in het AD met dat verhaal naar buiten.
Uit al het onderzoek dat wij hebben gedaan is geen bevestiging gekomen van zijn relaas, aldus Tineke Zwart.
Oorlogsheld Marco Kroon verklaarde tijdens een geheime operatie in 2007 in Afghanistan gevangen genomen te zijn. Toen de vijand hem om onduidelijke redenen liet gaan, wilde Kroon zelf de leider van de groep gevangen nemen, maar dat mondde uiteindelijk uit in een dodelijk vuurgevecht, waarbij hij zijn hele magazijn leeggeschoten zou hebben.
‘Het was hij of ik’, schreef Marco Kroon eerder in zijn eigen verklaring die hij in deze krant publiceerde. Kroon zag de man op een plek waar hij hem niet verwachtte en wilde hem overmeesteren, maar zag dat hij naar zijn automatische wapen greep; een AK-47. ,,Ik moest nu aan mijn leven denken. Flitsen van zijn brute handelingen tijdens mijn gevangenschap kwamen in een klap weer allemaal boven. Ik greep in een reflex naar mijn wapen en vuurde gericht mijn hele magazijn leeg op het lichaam van de man. Hij was dood.”
Zijn verklaring riep veel vragen op. Zo verwonderden deskundigen zich erover dat Kroon in zijn betoog met geen woord rept over collega’s, terwijl special forces uit veiligheidsoverwegingen juist proberen zo min mogelijk alleen te doen. Ook vinden experts het een vreemd verhaal dat niemand alarm zou hebben geslagen als hij gevangen genomen zou zijn.
Stilgelegd
Het onderzoek wordt niet helemaal afgesloten maar voorlopig stilgelegd, laat het OM weten. ,,De kans dat er in de toekomst informatie beschikbaar komt op basis waarvan alsnog een ander (strafrechtelijk) oordeel kan worden gegeven over de melding, is minimaal, maar niet uitgesloten.”
Er blijven nog wel wat vragen open in de zaak. Zo is het onduidelijk of de man waar Kroon op zou hebben geschoten ook daadwerkelijk dood aangetroffen is. ,,We hebben gekeken naar alle geweldsmeldingen in de periode waar majoor Kroon over sprak die aansluiten bij zijn verhaal en daarin is geen bevestiging gevonden”, is het enige wat woordvoerder Tineke Zwart van het Openbaar Ministerie daar over kwijt wil.
Ook is uit het onderzoek bijvoorbeeld niet gebleken dat Kroon op een gegeven moment met een magazijn kogels minder terugkeerde. ,,Uit al het onderzoek dat wij hebben gedaan is geen bevestiging gekomen van zijn relaas.”
Na de verklaring begin dit jaar van de met de Militaire Willems-Orde onderscheiden Kroon, werden uit veiligheidsoverwegingen commando’s teruggehaald uit Afghanistan. Het verhaal van de majoor zorgde voor veel commotie.
Marco Kroon bizar goede militair
Mart de Kruif (60), voormalig baas van de Landmacht, blijft pal achter Marco Kroon staan. ‘Ik heb een grenzeloos vertrouwen in Marco. Een militair met de Willems-Orde hoeft geen ideale schoonzoon te zijn,’ zegt De Kruif in een interview met Elsevier Weekblad.
Kroon is voor de tweede keer in opspraak. In 2011 werd hij veroordeeld voor het bezit van stroomstootwapens. Begin dit jaar kwam naar buiten dat het Openbaar Ministerie (OM) een geweldsincident in Afghanistan in 2007 onderzoekt, waarbij Kroon betrokken was. Dat incident had hij pas in 2017 bij Defensie gemeld. Het OM-onderzoek loopt nog.
De Kruif: ‘Dat hij dat incident zo laat heeft gemeld, daar beoordeel ik hem niet op. Iedereen heeft zijn feilen. Ik ken hem als een oprecht mens, met een moeilijk leven, die dingen doet die ik niet zou doen. Maar ik weet ook wat hij heeft gedaan in Afghanistan. Dat zijn dingen die echt extreem zijn. Over zijn operaties zeg ik als vakman: bizar goed.’
De oud-topmilitair De Kruif, die in maart 2016 met pensioen ging als Commandant Landstrijdkrachten, kent Kroon goed, net als Gijs Tuinman, die eveneens werd onderscheiden met de Militaire Willems-Orde voor daden van moed, beleid en trouw. ‘Dat zijn bescheiden jongens.’
Voor hun inzet in Afghanistan heeft hij niets dan lof. ‘Dat je dat doet, zo veel moed hebt, dat kan ik me haast niet voorstellen. Of ik had gedaan wat Gijs en Marco hebben gedaan? Het enige antwoord is: ik weet het niet.’
Deze week verschijnt De Kruifs boek Zandhappen. Generaal in Afghanistan. Dat gaat over zijn periode in Kandahar. In die zuidelijke provincie van Afghanistan leidde De Kruif vanaf november 2008 een jaar lang een opbouwmissie van de NAVO. Hij was er verantwoordelijk voor 45.000 militairen. In dat jaar sneuvelden 282 soldaten.
Nut van missies afwegen
In het interview gaat hij in op de zin van zulke missies. ‘De vraag of het zin heeft, is volkomen terecht. Maar er zit een diepere laag onder. Los van het avontuur en de kameraadschap willen militairen iets goeds doen. Ze kunnen ook thuis blijven, maar dan gebeurt er niks. Of het een succes wordt, weet je niet, maar je staat voor je principes.’
Zo dacht hij ook, vertelt hij, toen hij in juli 2014, enkele dagen na het neerhalen van de MH17 in Oekraïne, door toenmalig Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp werd gevraagd opties in kaart te brengen om naar de rampplek te gaan voor het terughalen van stoffelijke overschotten en restanten van het toestel.
Vastberaden om te gaan
De Kruif: ‘Ik moest de opties uitwerken om daar met 1.500 mensen heen te gaan. Ik had hetzelfde gevoel: wat er ook gebeurt, wij gaan.’ Met een team bracht hij in kaart wat daarvoor nodig was. Logistiek gezien, aan medische en forensische specialisten en aan militaire beveiliging. ‘Het was geen uitgewerkt plan, meer een inventarisatie. Maar als het nodig zou zijn, moesten we snel kunnen gaan.’
Uiteindelijk bleek dat ‘worst case scenario’ niet nodig en konden de medische en forensische specialisten hun werk doen met veel minder beveiliging.
Oud-minister van Defensie Eimert van Middelkoop
Hij denkt niet meer dat oorlogsheld Marco Kroon gek is. ,,Ik heb geen enkele reden te twijfelen aan het gezond verstand van Marco Kroon“, aldus de oud-bewindsman in een interview.
De oud-politicus, minister toen Kroon in 2009 werd onderscheiden, sprak begin dit jaar nog zijn zorgen uit over de geestelijke gesteldheid van de drager van de hoogste dapperheidsonderscheiding van ons land. Dit was kort na een verklaring van Kroon, waarin hij zei in Afghanistan een man te hebben doodgeschoten die hem gevangen had gehouden en gemarteld.
Van Middelkoop vond die verklaring niet helder, liet hij toen weten en sloot niet uit dat bij de gelauwerde militair traumatische ervaringen opspeelden. ,,Ik zou bijna zeggen: misschien heeft hij hulp nodig”, zei de voormalig minister. Kroon was boos over die uitlatingen. In gesprek met De Telegraaf, naar aanleiding van het verschijnen van Kroons boek ‘Kroongetuige’, komt Van Middelkoop nu op zijn schreden terug.
Boos over de uitlatingen van de minister overwoog Kroon aangifte te doen van smaad en laster. Voor het zover kwam, spraken de twee echter uitgebreid met elkaar. Tijdens dat gesprek raakte Van Middelkoop ervan overtuigd dat er met de geridderde soldaat ‘niets mis’ is. ,,Hij is een ongelooflijk dappere militair met heel veel gezond verstand”, verduidelijkt Van Middelkoop.
Van Middelkoops constatering krijgt bijval van het hoofd van Kenniscentrum Militaire Geestelijke Gezondheidszorg, overste Jan Ambaum, die Kroon de afgelopen tijd bijstond. Een behandeling achtte Ambaum onnodig. De psycholoog nam bij Kroon geen posttraumatische stressstoornis waar. Het feit dat Kroon nu met een boek komt, geeft het tegendeel aan. ,,Mensen die aan ptss lijden, houden het meestal voor zich.”
Van Middelkoop is wel van mening dat de Willems-Orde die Kroon kreeg, naast een eer, ook een ‘belasting’ voor de oorlogsheld vormde. „We hebben je wel wat aangedaan met die Militaire Willems-Orde”, sprak hij tegen Kroon. Kroon overwoog na het toekennen van zijn ridderschap het leger de rug toe te keren, maar bleef vanwege een ‘groot respect voor het koningshuis’.
Zijn boek, waarin hij verhaalt over zijn ontvoering in Afghanistan, wordt zaterdag 24.11.2018 gepresenteerd.
De majoor gaf bij Pauw meer details over zijn periode in gevangenschap. Eerst zei hij dat hij alleen ontvoerd en mishandeld was.
Majoor Marco Kroon zegt dat hij niet alleen is ontvoerd en mishandeld tijdens een geheime missie in Afghanistan, maar ook is verkracht. Bij talkshow Pauw gaf hij meer details over de periode waarin hij gevangen was genomen in 2007. Hij lichtte zijn biografie Kroongetuige toe, die deze maand uitkomt.
‘Voor je het weet lig je vast op die tafel’
Kroon was alleen op pad toen hij staande werd gehouden. Hij kwam er later achter dat hij in een gestolen auto reed. “Ik merkte toen dat iemand me zag en naar me wees. Vervolgens deden meer mensen dat. Toen merkte ik dat er iets niet helemaal klopte.” De majoor zegt dat omstanders tegen zijn auto duwden en erop spuugden. Hij moest mee komen en kreeg later een zak over zijn hoofd.
Eenmaal op een andere locatie moest hij zich uitkleden. “Ik voelde me vernederd, ontmand. Ik dacht op enkele momenten dat ik geëxecuteerd zou worden.” Later werd hij op een tafel gegooid en vastgebonden, vertelt Kroon geëmotioneerd. “Ik vind het nog steeds heel zwaar om te zeggen wat er toen met me is gebeurd. Ik krijg het niet over mijn lippen.” In zijn boek bevestigt hij dat hij verkracht werd.
Plan gemaakt
Nadat hij was vrijgelaten, heeft Kroon de man die hem ontvoerde en misbruikte enkele keren gezien. Op een bepaald moment besloot hij hem te arresteren. Hij maakte een plan en ging op zoek naar zijn doelwit. Daarop kwam hij de man tegen bij een checkpoint.
Toen die Kroon zag, probeerde die de majoor neer te schieten, maar Kroon was sneller en vuurde zijn magazijn leeg. Daarna pakte hij volgens eigen zeggen de kalasjnikov van zijn belager en schoot ook die op hem leeg. “Het voelde niet vervelend. Ik heb er geen spijt van, dit is de waarheid”, besluit Kroon.
“Het was hij of ik”
De ex-commando sprak eerder dit jaar van ontvoering en mishandeling, niet van verkrachting. Kroon zegt dat zijn vrouw het ook pas sinds kort weet. Eerder zei hij ook dat hij kon ontsnappen en enkele weken later een van zijn ontvoerders bij toeval tegenkwam en doodde. “Het was hij of ik”, aldus Kroon. Hij maakte er niet direct melding van, wat wel gebruikelijk is.
Pas vorig jaar meldde hij het bij Defensie en dit jaar kwam hij met het verhaal in de publiciteit. De verklaring van Kroon was voor het ministerie van Defensie aanleiding om uit voorzorg commmando’s uit een missiegebied terug te halen.
Kroongetuige
Het Openbaar Ministerie deed onderzoek, maar vond onvoldoende aanknopingspunten dat het echt is gebeurd. Er kon geen definitief uitsluitsel worden gegeven en het onderzoek werd daarom gestopt. Het ministerie van Defensie ziet de zaak van Marco Kroon “na een goed gesprek met de minister” als afgesloten.
Marco Kroon is drager van de oudste en hoogste Nederlandse Ridderorde en dapperheidsonderscheiding: de Militaire Willems-Orde. Hij werd in 2009 door koningin Beatrix onderscheiden wegens moed en leiderschap in Afghanistan. Hij was toen de eerste militair sinds 1955 die de onderscheiding kreeg.
Marco Kroon wil zijn kant van het verhaal vertellen in zijn boek ’Kroongetuige’, dat eind deze maand verschijnt. Ⓒ ANP
Ridder Militaire Willems-Orde Marco Kroon komt met een boek waarin hij vertelt hoe zijn ontvoering in Afghanistan en het daaropvolgende doden van zijn belager (2007) in zijn werk gingen. Het gaat Kroongetuige heten en verschijnt eind deze maand.
Telegraaf 03.11.2018
De majoor zweeg tien jaar over de zaak. Toen hij deze alsnog meldde, ontstond grote commotie. Die storm is gaan liggen. Na een goed gesprek met minister Bijleveld (Defensie) werd deze zomer besloten dat Kroon door kan bij de Koninklijke Landmacht. Wat hem betreft is de zaak pas afgesloten nadat hij zijn kant ervan heeft verteld.
„Alle valse beschuldigingen, aannames en insinuaties van afgelopen jaar kan ik met droge ogen weerleggen”, zegt de majoor. „De ware chronologie van de gebeurtenissen zal de beeldvorming compleet veranderen. Ik sla terug met de pen als mijn wapen. Open, eerlijk en kwetsbaar maar genadeloos.”
De opbrengsten van het boek, dat Kroon in eigen beheer uitgeeft, gaan voor een groot deel naar het goede doel.
Marinus Johannes (Marco) Kroon (‘s-Hertogenbosch, 15 juli1970) is een Nederlands officier met de rang van majoor bij de Koninklijke Landmacht en de eerste militair sinds 1955 die is onderscheiden met de Militaire Willems-Orde, de hoogste militaire onderscheiding van Nederland. Hij kreeg die onderscheiding in 2009 voor moedig optreden en leidinggeven als officier bij vuurgevechten in Afghanistan.
NU 07.12.2018 Radicaalislamitische Taliban-strijders hebben in het westen van Afghanistan een militaire post aangevallen en ten minste achttien soldaten om het leven gebracht. Zeker twintig anderen worden gegijzeld, zo maakte een woordvoerder van de provincieraad van Herat vrijdag bekend.
Een vertegenwoordiger van de rebellen plaatste op Twitter een video waarop de in een ruimte bijeengedreven gevangenen te zien zijn. De overrompelde kazerne staat in de buurt van de stad Shindand.
Daar zijn de afgelopen weken hevige gevechten geweest tussen de Taliban en een plaatselijke militie die de regering steunt. Er vielen 29 doden.
De NAVO-basis in het district Shindand ligt in een gebied waar de Taliban sterk aanwezig is.
Telegraaf 07.12.2018 Radicaalislamitische Talibanstrijders hebben in het westen van Afghanistan een militaire post aangevallen en ten minste achttien soldaten om het leven gebracht. Zeker twintig anderen worden gegijzeld. Dat heeft een woordvoerder van de provincieraad van Heratvrijdag bekendgemaakt.
Een vertegenwoordiger van de rebellen plaatste op Twitter een video waarop de gevangenen zijn te zien, bijeengedreven in een ruimte. Of de beelden actueel zijn, kon niet worden vastgesteld.
De overrompelde kazerne staat in de buurt van de stad Shindand. Daar zijn de afgelopen weken hevige gevechten geweest tussen de Taliban en een plaatselijke militie die de regering steunt. Er vielen 29 doden.
NU 06.12.2018 De onafhankelijke klachtencommissie van de Afghaanse kiesraad (IEC) heeft alle in de provincie Kaboel uitgebrachte stemmen in de parlementsverkiezing van oktober ongeldig verklaard, zo heeft woordvoerder Aliresa Rohani donderdag bekendgemaakt tijdens een persconferentie.
Rohani zei dat er meer dan 25 redenen waren voor dat besluit, waaronder massale stembusfraude, maar ook de gebrekkige organisatie door de kiesraad (IEC) zelf.
De kieswet schrijft voor dat in geval van annulering in het betreffende district, binnen een week nieuwe verkiezingen moeten worden gehouden. Volgens de toezichthouder FEFA is dat in Kabul, met 33 afgevaardigden de grootste kieskring, onmogelijk. Daarvoor ontbreekt de capaciteit.
Een woordvoerder opperde de mogelijkheid van een herkansing voor de provincie rond de hoofdstad tegelijk met de komende presidentsverkiezing. Die is eind april.
Zorgen over veiligheid
De parlementsverkiezingen in Afghanistan waren in 32 van de 34 provincies op 20 oktober. Door de enorme organisatorische problemen, naast de grote zorgen over de veiligheid, konden de kiesgerechtigde Afghanen in ruim vierhonderd stembureaus pas een dag later terecht.
In de zuidelijke provincie Kandahar werd de stembusgang een week uitgesteld na een aanslag op de politiechef. Tot dusver zijn in twintig provincies de voorlopige uitslagen gepubliceerd. Mocht ook elders de gang van zaken bij de stemming worden afgekeurd, dan zijn de technische en organisatorische problemen voor de kiesraad niet te overzien.
De eerste verkiezingen in acht jaar in Afghanistan gingen in oktober gepaard met veel geweld en organisatorische chaos. De regering meldde dat zeker 130 mensen zijn omgekomen door aan de verkiezingen gerelateerd geweld.
Telegraaf 06.12.2018 De 7-jarige Afghaanse Murtaza Ahmadi is samen met zijn familie op de vlucht geslagen voor de Taliban. Hij ging vorig jaar viral op internet nadat hij zijn grote held Lionel Messi had ontmoet.
De moslimextremisten dreigen nu om het jongetje in stukken te snijden. Ahmadi hoort bij de Sjiietische minderheid waar de Taliban jacht op maakt. De jongen moest al eerder vluchten voor geweld en wist zelfs onder die omstandigheden de harten van velen te veroveren door de foto waarop hij poseert met een boodschappentas in de kleuren van Argentinië waarop hij de naam Messi en zijn rugnummer had geschreven.
NU 02.12.2018 Door een luchtaanval in Afghanistan is zondag een hoge commandant van de Taliban omgekomen, samen met 29 anderen. Zowel de terreurbeweging als de Afghaanse autoriteiten bevestigen de dood van Abdul Manan, die Taliban-leider in de provincie Helmand was.
De aanslag was volgens de Afghanen een samenwerking tussen Afghaanse en Amerikaanse speciale eenheden.
De Afghaanse nieuwssite Tolo News meldde dat Manan is gedood met een bewapende drone. De commandant zou onder vuur zijn genomen tijdens een ontmoeting met andere Taliban-commandanten en -strijders.
Er zijn in Afghanistan gesprekken gaande die moeten leiden tot serieuze vredesonderhandelingen, maar tot vermindering van het geweld heeft dat proces nog niet geleid.
NU 29.11.2018 Het dodental door de aanval op het beveiligingsbedrijf G4S in de Afghaanse hoofdstad Kaboel is opgelopen naar vijftien. Ook raakten 29 mensen gewond, meldt het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken donderdag.
De aanvallers lieten woensdag een autobom afgaan bij het complex van G4S. Daarna bestormden ze het terrein. De autoriteiten maakten in de vroege ochtend bekend dat de gevechten achter de rug zijn.
Volgens het ministerie zijn alle aanvallers gedood. Onder de gewonden bevinden zich volgens een woordvoerder ook mensen met een buitenlandse nationaliteit.
Het internationaal opererende beveiligingsbedrijf zegt in Afghanistan onder meer diplomaten te bewaken. De Taliban heeft de aanval opgeëist.
NU 28.11.2018 Door een zelfmoordaanslag op een vestiging van beveiligingsbedrijf G4S in Kaboel zijn woensdag ten minste tien doden gevallen, heeft het ministerie van Volksgezondheid in de Afghaanse hoofdstad laten weten.
Negentien gewonde slachtoffers zijn naar een ziekenhuis gebracht.
Volgens een woordvoerder is een onbekend aantal schutters het complex van G4S binnengevallen, nadat vlakbij een autobom tot ontploffing was gebracht. Er ontstond een vuurgevecht met bewakers.
Volgens Afghaanse media hebben de Taliban de verantwoordelijkheid opgeëist, mogelijk om duidelijk te maken dat ze niets zien in vredesonderhandelingen die de regering in gang wil zetten.
NOS 28.11.2018 In de Afghaanse provincie Helmand zijn afgelopen nacht zeker dertig burgers en zestien Taliban-strijders omgekomen bij gevechten tussen militanten en veiligheidstroepen van de regering.
Volgens het hoofd van de provincie vielen de meeste slachtoffers bij een bombardement op een huis waar munitie en ander explosief materiaal lag opgeslagen. De Taliban melden dat er alleen burgers zijn omgekomen.
Vredesteam
De doden vielen op het moment dat in Genève een VN-top plaatsvindt over het door oorlog verscheurde land. Daar kondigde de Afghaanse president Ashraf Ghani vandaag aan dat hij twaalf personen heeft geselecteerd voor een speciaal team dat een vredesverdrag met de Taliban moet onderhandelen.
Doel is de terreurorganisatie in te passen in “een democratische, inclusieve samenleving waarin de rechten van vrouwen worden gerespecteerd”. Ondanks jaren van strijd heeft de Taliban nog altijd ongeveer de helft van Afghanistan in handen.
Speciale aandacht voor de VS
Onder anderen de ministers van Buitenlandse Zaken van Rusland, Duitsland en de VS schaarden zich tijdens de top achter de plannen van Ghani.
De president besteedde tijdens zijn toespraak extra aandacht aan Amerika. Hij dankte het land voor de inspanningen sinds 2001 “in bloed en geld” en hij roemde het huidige beleid van president Trump, dat volgens hem een keerpunt is voor zijn land.
Toch houdt het geweld aan in Afghanistan, getuige de gevechten van vandaag en de aanhoudende aanslagen van onder meer de Taliban op veiligheidstroepen. Maandag kwamen nog zeker twintig politieagenten om het leven toen hun colonne in een hinderlaag liep.
Telegraaf 28.11.2018 Door een zelfmoordaanslag op een vestiging van G4S, het grootste beveiligingsbedrijf ter wereld, zijn woensdag in Kabul ten minste tien doden gevallen. Dat heeft het ministerie van Volksgezondheid in de Afghaanse hoofdstad gezegd. Negentien gewonde slachtoffers zijn naar een ziekenhuis gebracht.
Volgens een woordvoerder is een onbekend aantal schutters het complex van G4S binnengevallen nadat vlakbij een autobom tot ontploffing was gebracht. Er ontstond een vuurgevecht met bewakers. Volgens Afghaanse media hebben de Taliban de verantwoordelijkheid opgeëist, mogelijk om om aan te geven dat ze niets zien in vredesonderhandelingen die de regering in gang wil zetten.
Telegraaf 28.11.2018 Door een luchtaanval in de Zuid-Afghaanse provincie Helmand zijn ongeveer dertig burgers gedood, allen leden van een familie. Slechts één familielid overleefde de aanval, aldus de chef van de provinciale raad.
Het gebied waar de aanval plaatsvond, wordt gecontroleerd door de radicaalislamitische Taliban. Bij of in het gebouw met het huis van de getroffen familie was een wapendepot van de Taliban met explosieven en autobommen die tegen het Afghaanse leger worden gebruikt. Door de aanval kwamen ook strijders van de Taliban om.
Volgens een woordvoerster van de NAVO-trainingsmissie was er in de nacht van dinsdag op woensdag een operatie bij het gebouw van speciale Afghaanse eenheden en Amerikaanse adviseurs. Die kwamen onder vuur te liggen van de Taliban en trokken zich terug. Ze vroegen daarna om luchtsteun maar wisten niet dat er burgers in het pand waren.
NOS 26.11.2018 In Afghanistan zijn zeker twintig politieagenten om het leven gekomen toen hun colonne in een hinderlaag liep. Vier agenten raakten gewond, onder wie een hoge functionaris uit de westelijke provincie Farah.
De agenten waren op weg naar de installatie van een nieuwe politiecommissaris in de regio toen ze werden aangevallen door de Taliban. Onder de doden zou ook de nieuwe commissaris zijn.
De Taliban nemen vaker de veiligheidsdiensten in het land onder vuur. Een week geleden kwamen er nog zo’n dertig agenten om bij langdurige aanvallen op politieposten in dezelfde provincie. Bij vergeldingsaanvallen sneuvelden toen zeventien Talibanstijders.
Ondanks jaren van strijd heeft de Taliban nog altijd ongeveer de helft van Afghanistan in handen. Zo heeft de regering in Farah het alleen voor het zeggen in de onmiddellijk omgeving van de gelijknamige hoofdstad.
AD 24.11.2018 Islamistische Staat heeft zaterdag de verantwoordelijkheid voor meerdere aanslagen opgeëist. Onder meer de zelfmoordaanslag op een moskee in de Oost-Afghaanse provincie Khost, waarbij 26 mensen omkwamen, zou het werk van de terreurorganisatie zijn.
IS claimt ook de zelfmoordaanslag op een markt in het noordwesten van Pakistan. Een aanval op een stad in het zuiden van Libië, die minstens 35 levens eiste, zou eveneens het werk van IS-strijders zijn. Dat meldt Amaq, de spreekbuis van de extremisten.
Amaq sprak van bijna 30 mensen die vrijdag bij de aanval in Libië gedood of gewond werden, een getuige houdt het op negen doden en aan aantal mensen die werden ontvoerd. Een bron binnen het leger zegt dat gewapende strijders een politiebureau bezetten in Tazerbo, een stad in een oasis, tot inwoners ze wisten te verjagen.
Volgens de Afghaanse autoriteiten kwamen vrijdag in de provincie Khost zeker 26 militairen om het leven en raakten er vijftig gewond. Amaq spreekt van vijftig doden en 110 gewonden. De ontploffing deed zich voor in een gebedshuis op een militaire basis op het moment dat moskeegangers zich opmaakten voor het vrijdaggebed. De slachtoffers werkten volgens de woordvoerder allemaal voor het leger.
Pashtun-stamgebied
In Pakistan kwamen vrijdag 35 mensen om het leven toen een zelfmoordenaar zich opblies tijdens een feest in het district Orakzai. Volgens Amaq is het dodental 57. Orakzai was vroeger een semi-autonoom deel van het etnische Pashtun-stamgebied van Pakistan langs de Afghaanse grens. De regio was decennialang een toevluchtsoord voor islamitische militanten die in Afghanistan vochten, en de laatste jaren tegen de Pakistaanse staat.
Hoewel Islamitische Staat afgelopen jaren enorm is teruggedrongen, mag de terreurgroepering nog niet worden afgeschreven. Uit recente schattingen van het Pentagon blijkt dat er nog steeds bijna 32.000 IS-strijders actief zijn in Syrië en Irak. Dat is weinig minder dan in de hoogtijdagen in 2015. Wel is de beweging inmiddels uit het grootste deel van Syrië verdreven.
Telegraaf 24.11.2018 Islamistische Staat heeft de zelfmoordaanslag op een moskee in de Oost-Afghaanse provincie Khost opgeëist. Ook zegt de groep verantwoordelijk te zijn voor de zelfmoordaanslag op een markt in het noordwesten van Pakistan. Dat meldt Amaq, de spreekbuis van de extremisten.
Volgens de Afghaanse autoriteiten kwamen vrijdag zeker 26 militairen om het leven en raakten er vijftig gewond. Amaq spreekt van vijftig doden en 110 gewonden. De ontploffing deed zich voor in een gebedshuis op een militaire basis op het moment dat moskeegangers zich opmaakten voor het vrijdaggebed. De slachtoffers werkten volgens de woordvoerder allemaal voor het leger.
In Pakistan kwamen vrijdag 35 mensen om het leven toen een zelfmoordenaar zich opblies tijdens een feest in het district Orakzai. Volgens Amaq is het dodental 57. Orakzai was vroeger een semi-autonoom deel van het etnische Pashtun-stamgebied van Pakistan langs de Afghaanse grens. De regio was decennialang een toevluchtsoord voor islamitische militanten die in Afghanistan vochten, en de laatste jaren tegen de Pakistaanse staat.
NOS 23.11.2018 Een explosie in een moskee op een legerbasis in het oosten van Afghanistan heeft het leven gekost aan 27 militairen. Er zijn 57 gewonden. Onduidelijk is of een bom van afstand tot ontploffing is gebracht of dat de aanslag het werk was van een zelfmoordterrorist.
President Ghani heeft een onderzoek gelast naar de beveiliging op de basis in de oostelijke provincie Khost. Hij noemt de aanslag zowel onmenselijk als anti-islamitisch. Nog geen enkele groepering heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist.
De aanslag is de laatste in een bijna dagelijkse reeks, waarvoor de Taliban of IS-extremisten verantwoordelijk zijn. Enkele dagen geleden kwamen 57 geestelijken om het leven bij
een zelfmoordaanslag in Kabul. Ze waren daar bijeen ter gelegenheid van de geboortedag van de profeet Mohammed. De Taliban wezen de aansprakelijkheid voor die aanslag van de hand.
Telegraaf 23.11.2018 Bij een zelfmoordaanslag op een moskee in de Oost-Afghaanse provincie Khost zijn zeker 26 mensen gedood en vijftig gewonden gevallen. De ontploffing was in een gebedshuis op een militaire basis, zei een legerwoordvoerder.
De ontploffing deed zich voor toen de moskeegangers zich opmaakten voor het vrijdaggebed. De slachtoffers werkten volgens de woordvoerder allemaal voor het leger.
De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist, maar mogelijk zitten de Taliban erachter. De afgelopen maanden zijn bij verschillende aanvallen van de Taliban op het Afghaanse leger honderden dodelijke slachtoffers gevallen.
De terroristische organisatie heeft als doel de prowesterse regering van Afghanistan omver te werpen.
AD 22.11.2018 Oorlogsheld Marco Kroon komt in een boek met een nieuwe onthulling; hij heeft op uitzending in Afghanistan niet alleen zijn ontvoerder gedood, maar is ook door hem verkracht. Een heftig verhaal, maar de grote vraag blijft ook nu: is het allemaal echt gebeurd? Alleen Kroon zelf heeft het antwoord.
Hoe zat het ook alweer precies met geheime missie waar Kroon tien jaar lang niet over sprak? In januari 2017 biechtte Kroon publiekelijk op dat hij tien jaar eerder een Talibanstrijder had gedood die hem had ontvoerd, mishandeld en vernederd. Zijn werkgever had hij hierover niet eerder ingeseind. Hij was bang dat de geheime missie in gevaar kwam als hij dat wel had gedaan. De kans bestond dat er een onderzoek zou zijn gestart en de missie moest worden stilgelegd.
De majoor gaf bij Pauw meer details over zijn periode in gevangenschap. Eerst zei hij dat hij alleen ontvoerd en mishandeld was.
NOS 22.11.2018 Majoor Marco Kroon zegt dat hij niet alleen is ontvoerd en mishandeld tijdens een geheime missie in Afghanistan, maar ook is verkracht. Bij talkshow Pauw gaf hij meer details over de periode waarin hij gevangen was genomen in 2007. Hij lichtte zijn biografie Kroongetuige toe, die deze maand uitkomt.
Kroon was alleen op pad toen hij staande werd gehouden. Hij kwam er later achter dat hij in een gestolen auto reed. “Ik merkte toen dat iemand me zag en naar me wees. Vervolgens deden meer mensen dat. Toen merkte ik dat er iets niet helemaal klopte.” De majoor zegt dat omstanders tegen zijn auto duwden en erop spuugden. Hij moest mee komen en kreeg later een zak over zijn hoofd.
Eenmaal op een andere locatie moest hij zich uitkleden. “Ik voelde me vernederd, ontmand. Ik dacht op enkele momenten dat ik geëxecuteerd zou worden.” Later werd hij op een tafel gegooid en vastgebonden, vertelt Kroon geëmotioneerd. “Ik vind het nog steeds heel zwaar om te zeggen wat er toen met me is gebeurd. Ik krijg het niet over mijn lippen.” In zijn boek bevestigt hij dat hij verkracht werd.
Plan gemaakt
Nadat hij was vrijgelaten, heeft Kroon de man die hem ontvoerde en misbruikte enkele keren gezien. Op een bepaald moment besloot hij hem te arresteren. Hij maakte een plan en ging op zoek naar zijn doelwit. Daarop kwam hij de man tegen bij een checkpoint.
Toen die Kroon zag, probeerde die de majoor neer te schieten, maar Kroon was sneller en vuurde zijn magazijn leeg. Daarna pakte hij volgens eigen zeggen de kalasjnikov van zijn belager en schoot ook die op hem leeg. “Het voelde niet vervelend. Ik heb er geen spijt van, dit is de waarheid”, besluit Kroon.
“Het was hij of ik”
De ex-commando sprak eerder dit jaar van ontvoering en mishandeling, niet van verkrachting. Kroon zegt dat zijn vrouw het ook pas sinds kort weet. Eerder zei hij ook dat hij kon ontsnappen en enkele weken later een van zijn ontvoerders bij toeval tegenkwam en doodde. “Het was hij of ik”, aldus Kroon. Hij maakte er niet direct melding van, wat wel gebruikelijk is.
Pas vorig jaar meldde hij het bij Defensie en dit jaar kwam hij met het verhaal in de publiciteit. De verklaring van Kroon was voor het ministerie van Defensie aanleiding om uit voorzorg commmando’s uit een missiegebied terug te halen.
Kroongetuige
Het Openbaar Ministerie deed onderzoek, maar vond onvoldoende aanknopingspunten dat het echt is gebeurd. Er kon geen definitief uitsluitsel worden gegeven en het onderzoek werd daarom gestopt. Het ministerie van Defensie ziet de zaak van Marco Kroon “na een goed gesprek met de minister” als afgesloten.
Marco Kroon is drager van de oudste en hoogste Nederlandse Ridderorde en dapperheidsonderscheiding: de Militaire Willems-Orde. Hij werd in 2009 door koningin Beatrix onderscheiden wegens moed en leiderschap in Afghanistan. Hij was toen de eerste militair sinds 1955 die de onderscheiding kreeg.
Telegraaf 22.11.2018 Marco Kroon, de met de Militaire Willems-Orde onderscheiden militair, is in Afghanistan verkracht. Dat bleek woensdagavond aan tafel in de talkshow bij Pauw. Kroon had eerder al de publiciteit gezocht met een verhaal over een incident waarbij de majoor in 2007 zijn belager had gedood, maar heeft nooit willen zeggen wat hem precies is overkomen.
„Dat woord krijg ik nog steeds niet uit mijn mond”, zei Kroon tegen Jeroen Pauw. Kroon had wel al, maar pas na lange tijd, verklaard dat hij bij een geheime operatie is ontvoerd en mishandeld. In die periode bracht hij zijn belager om het leven, maar dat heeft hij lange tijd achterwege gelaten. Defensie legde de melding uiteindelijk voor aan het Openbaar Ministerie, maar dat vond geen bevestiging dan wel redenen om uit te sluiten dat de militair een van zijn gijzelnemers had gedood.
Woensdag verbrak de oorlogsheld in De Telegraaf het stilzwijgen over zijn geheim voor het eerst. Hij vertelde hoe hij bij een checkpoint werd opgepakt en naar een donker kamertje werd gebracht, waar de hel losbrak. Hij zei meerdere keren door een groep mannen te zijn mishandeld. „Ze wilden me breken”, zei Kroon. „Dat lukte bijna.
Ik heb trainingen gehad hoe om te gaan met verhoren, maar dat blijft anders. Je weet dat het een oefening is.” Zoals Kroon eerder in een schriftelijke verklaring aangaf, werd het nog erger. Zijn belagers ’vernederden’ hem. De ridder kreeg het tijdens het interview in De Telegraaf te kwaad toen hem werd gevraagd wat hij daarmee bedoelde.
Toenmalig Defensieminister Eimert van Middelkoop zei deze week in De Telegraaf toch niet te twijfelen aan het verstand van Marco Kroon. Destijds sprak hij nog zijn zorgen uit over de geestelijke gesteldheid van de militair na diens uitlatingen over de ontvoering. Kroon en Middelkoop hebben elkaar inmiddels gesproken en dat is voor Kroon voldoende, zei hij in de talkshow.
NU 22.11.2018 Marco Kroon, de met de Militaire Willems-Orde onderscheiden militair, is in Afghanistan verkracht, zei hij woensdagavond aan tafel in de talkshow Pauw. Kroon lichtte in de talkshow zijn biografie Kroongetuige toe, die deze maand uitkomt.
Kroon had eerder al de publiciteit gezocht met een verhaal over een incident waarbij de majoor in 2007 zijn belager had gedood, maar heeft nooit willen zeggen wat hem precies is overkomen. “Dat woord krijg ik nog steeds niet uit mijn mond”, zei Kroon tegen Jeroen Pauw.
Kroon had al wel – overigens pas na lange tijd – verklaard dat hij bij een geheime operatie is ontvoerd en mishandeld. In die periode heeft hij zijn belager gedood. Defensie legde de melding uiteindelijk voor aan het Openbaar Ministerie (OM), maar dat vond geen bevestiging of redenen om uit te sluiten dat de militair een van zijn gijzelnemers had gedood.
Kroon werd in 2009 als eerste militair sinds 1955 onderscheiden met de Militaire Willems-Orde, de hoogste militaire onderscheiding van Nederland.
Oud-minister van Defensie Eimert van Middelkoop zei deze week in gesprek met De Telegraaf toch niet te twijfelen aan de geestelijke gesteldheid van Kroon. In februari sprak hij hier nog zijn zorgen over uit in de media, na Kroons uitlatingen over de ontvoering.
Kroon en Middelkoop hebben elkaar inmiddels gesproken en dat is voor Kroon voldoende, zei hij bij Pauw.
AD 22.11.2018 Marco Kroon, de met de Militaire Willems-Orde onderscheiden militair, is in Afghanistan verkracht. Dat bleek woensdagavond aan tafel in de talkshow Pauw. Kroon had eerder al de publiciteit gezocht met een verhaal over een incident waarbij de majoor in 2007 zijn belager had gedood, maar heeft nooit willen zeggen wat hem precies is overkomen. ,,Dat woord krijg ik nog steeds niet uit mijn mond”, zei Kroon tegen Jeroen Pauw.
Kroon had wel al, maar pas na lange tijd, verklaard dat hij bij een geheime operatie is ontvoerd en mishandeld. In die periode doodde hij zijn belager, maar dat heeft hij lange tijd dus niet gemeld. Defensie legde de melding uiteindelijk voor aan het Openbaar Ministerie, maar dat vond geen bevestiging dan wel redenen om uit te sluiten dat de militair een van zijn gijzelnemers had gedood.
Kroon werd in 2009 als eerste militair sinds 1955 onderscheiden met de Militaire Willems-Orde, de hoogste militaire onderscheiding van Nederland. Toenmalig Defensieminister Eimert van Middelkoop zei deze week toch niet te twijfelen aan het verstand van Marco Kroon. Destijds sprak hij nog zijn zorgen uit over de geestelijke gesteldheid van de militair na diens uitlatingen over de ontvoering. Kroon en Middelkoop hebben elkaar inmiddels gesproken en dat is voor Kroon voldoende, zei hij bij Pauw.
Telegraaf 21.11.2018 Het is ongewenst en onverstandig dat Marco Kroon de ervaringen rond tot het doden van een tegenstander in Afghanistan heeft geopenbaard in een boek. Dat laat minister Bijleveld weten in reactie op de publicatie in De Telegraaf over het boek van de Ridder Militaire Willems-Orde.
„Ik steun Marco als mens en waardeer hem als militair, maar heb hem dit boek ontraden”, zegt Bijleveld. „Hoewel er geen staatsgeheimen in het boek staan, weten we uit ervaring dat alles wat gezegd wordt over deze geheime operatie tot speculatie kan leiden. Dat is ongewenst, omdat juist deze operaties gebaat zijn bij heimelijkheid. Het boek is voor Marco persoonlijk echter erg belangrijk.”
Kroon beschrijft in zijn boek Kroongetuige hoe hij in 2007 in de Afghaanse hoofdstad Kabul bij een checkpoint werd opgepakt, kortstondig gevangengezet en ’vernederd’. Hij verzwijgt de details. Later zocht hij zijn kwelgeest op, waarbij Kroon de man doodschoot en de sporen uitwiste. Hij meldde het incident pas in januari 2017.
Defensie meldde het voorval bij het Openbaar Ministerie, maar bewijs dat echt gebeurd was, werd niet gevonden. Volgens Kroon werd toenmalig defensieminister Hennis pas maanden later op de hoogte gebracht, al wordt dat door Defensie ontkend. Hennis zelf wil er niet op ingaan.
In zijn eerste interview sinds de affaire vertelt Kroon dat hij bijna aan het zwijgen ten onder is gegaan. Hij dronk stevig en overwoog zelfs de krijgsmacht te verlaten. Maar toen kwam het bericht dat hem de hoogste dapperheidsonderscheiding toekwam.
Telegraaf 21.11.2018 De Ridder Militaire Willems-Orde raakte begin dit jaar in opspraak, maar wil nu in een onthullend boek voor eens en voor altijd zijn echte verhaal vertellen. Verslaggever Olof van Joolen sprak hem exclusief voor De Telegraaf.
Majoor Marco Kroon geeft in een boek zijn versie van de gebeurtenissen rond een geweldsincident waarover hij jarenlang heeft gezwegen.Ⓒ Rene Bouwman
Telegraaf 21.11.2018 Marco Kroon werd naar voren geschoven als dé nieuwe oorlogsheld. Nederland leerde hem kennen als recht voor zijn raap, moedig en trouw aan koningin en vaderland. Begin dit jaar raakte Kroon in opspraak vanwege een verzwegen geweldsincident. In zijn eerste interview sinds de zaak aan het licht kwam, legt de Ridder Militaire Willems-Orde uit waarom hij ervoor koos een groot geheim met zich mee te dragen.
Telegraaf 21.11.2018 Het geheim over de tegenstander die hij in Afghanistan doodde zonder het te melden, werd Marco Kroon bijna te veel. Hij overwoog het leger te verlaten en dronk meer dan goed voor hem was.
De Ridder Militaire Willems-Orde vertelt dit in zijn eerste interview sinds de affaire begin dit jaar uitkwam. Hij werd erna bedolven onder kritiek, maar staat vierkant achter zijn keuze te zwijgen. Kroon vertelt zijn hele verhaal in zijn boek Kroongetuige.
In januari 2017 wendde Kroon zich met zijn verhaal tot een vertrouwenspersoon. Volgens hem zou toenmalig minister Hennis (Defensie) hierover pas na maanden zijn geïnformeerd. De ex-bewindsvrouw wil hier niet op reageren. Het departement spreekt de bewering tegen. Hennis zou al in januari zijn bijgepraat over de zaak.
NU 20.11.2018 Zeker vijftig personen zijn dinsdag omgekomen door een zware explosie in een feestzaal in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Overheidsfunctionarissen zeggen dat een zelfmoordterrorist zich opblies tijdens een religieuze bijeenkomst.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken spreekt daarnaast over zeventig gewonden. De slachtoffers hadden zich volgens een woordvoerder verzameld in een hal om stil te staan bij de geboortedag van de profeet Mohammed.
De verantwoordelijkheid voor het terroristische geweld is nog niet opgeëist. De Afghaanse hoofdstad is de afgelopen jaren herhaaldelijk het toneel geweest van bloedige aanslagen.
Zeker vijftig doden door explosie in feestzaal in AfghanistanZeker vijftig doden door explosie in feestzaal in AfghanistanZeker vijftig doden door explosie in feestzaal in Afghanistan
Op het moment van de aanslag was er een religieuze ceremonie bezig.
NOS 20.11.2018 Bij een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn meer dan vijftig mensen om het leven gekomen. Van de ruim tachtig gewonden verkeren er nog eens veertig in kritieke toestand, zegt een woordvoerder van de overheid. De bom ging af in een evenementenhal op de weg naar het vliegveld van de stad.
Op het moment van de aanslag was er een religieuze bijeenkomst bezig ter gelegenheid van de soennitische viering van de verjaardag van de profeet Mohammed. Op het evenement waren geestelijken aanwezig van over de hele wereld, meldt persbureau AP.
De politie zegt tegen AP dat de zelfmoordterrorist zo naar binnen kon lopen. Volgens de woordvoerder had de organisatie van de religieuze bijeenkomst niet gevraagd om politiebeveiliging. Nog niemand heeft de verantwoordelijkheid opgeëist.
Terreur
Terroristische aanslagen zijn in Afghanistan aan de orde van de dag. Traditioneel komt het geweld van de Taliban, maar de laatste jaren roert ook IS zich in het land. De Taliban en IS zijn beiden orthodox-soennitisch. Beide terreurgroepen hebben het regelmatig gemunt op geestelijken die de Afghaanse overheid steunen. De Taliban ontkennen betrokkenheid bij de aanslag.
Telegraaf 20.11.2018 Een zware explosie heeft in de Afghaanse hoofdstad Kabul het leven gekost aan tientallen mensen. Overheidsfunctionarissen zeggen dat een zelfmoordterrorist zich opblies tijdens een religieuze bijeenkomst.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken spreekt over minstens vijftig doden en zeventig gewonden. De islamitische slachtoffers hadden zich volgens een woordvoerder verzameld in een hal om stil te staan bij de geboortedag van de profeet Mohammed, de meest heilige profeet binnen de islam.
De verantwoordelijkheid voor het terroristisch geweld is nog niet opgeëist. De Afghaanse hoofdstad is de afgelopen jaren herhaaldelijk het toneel geweest van bloedige aanslagen.
Telegraaf 20.11.2018 Oud-minister Eimert van Middelkoop (Defensie) denkt niet meer dat oorlogsheld Marco Kroon gek is. Na een gesprek met de drager van de Militaire Willems-Orde noemt de voormalig bewindsman hem ’een dappere militair met veel gezond verstand’.
Oud-minister Eimert van Middelkoop (Defensie) denkt niet meer dat oorlogsheld Marco Kroon gek is. Na een gesprek met de drager van de Militaire Willems-Orde noemt de voormalig bewindsman hem ’een dappere militair met veel gezond verstand’.
AD 20.11.2018 Oud-minister van Defensie Eimert van Middelkoop denkt niet meer dat oorlogsheld Marco Kroon gek is. ,,Ik heb geen enkele reden te twijfelen aan het gezond verstand van Marco Kroon”, aldus de oud-bewindsman in een interview.
De oud-politicus, minister toen Kroon in 2009 werd onderscheiden, sprak begin dit jaar nog zijn zorgen uit over de geestelijke gesteldheid van de drager van de hoogste dapperheidsonderscheiding van ons land. Dit was kort na een verklaring van Kroon, waarin hij zei in Afghanistan een man te hebben doodgeschoten die hem gevangen had gehouden en gemarteld.
Van Middelkoop vond die verklaring niet helder, liet hij toen weten en sloot niet uit dat bij de gelauwerde militair traumatische ervaringen opspeelden. ,,Ik zou bijna zeggen: misschien heeft hij hulp nodig”, zei de voormalig minister. Kroon was boos over die uitlatingen. In gesprek met De Telegraaf, naar aanleiding van het verschijnen van Kroons boek ‘Kroongetuige’, komt Van Middelkoop nu op zijn schreden terug.
Boos over de uitlatingen van de minister overwoog Kroon aangifte te doen van smaad en laster. Voor het zover kwam, spraken de twee echter uitgebreid met elkaar. Tijdens dat gesprek raakte Van Middelkoop ervan overtuigd dat er met de geridderde soldaat ‘niets mis’ is. ,,Hij is een ongelooflijk dappere militair met heel veel gezond verstand”, verduidelijkt Van Middelkoop.
Van Middelkoops constatering krijgt bijval van het hoofd van Kenniscentrum Militaire Geestelijke Gezondheidszorg, overste Jan Ambaum, die Kroon de afgelopen tijd bijstond. Een behandeling achtte Ambaum onnodig. De psycholoog nam bij Kroon geen posttraumatische stressstoornis waar. Het feit dat Kroon nu met een boek komt, geeft het tegendeel aan. ,,Mensen die aan ptss lijden, houden het meestal voor zich.”
Van Middelkoop is wel van mening dat de Willems-Orde die Kroon kreeg, naast een eer, ook een ‘belasting’ voor de oorlogsheld vormde. „We hebben je wel wat aangedaan met die Militaire Willems-Orde”, sprak hij tegen Kroon. Kroon overwoog na het toekennen van zijn ridderschap het leger de rug toe te keren, maar bleef vanwege een ‘groot respect voor het koningshuis’. Zijn boek, waarin hij verhaalt over zijn ontvoering in Afghanistan, wordt zaterdag gepresenteerd.
NU 12.11.2018 Door een aanval van de Taliban in de Afghaanse provincie Farah zijn 37 politieagenten omgekomen. Een provincieraadslid rept over veertig tot vijftig doden.
De extremisten sloegen toe bij controleposten rond de provinciehoofdstad Farah, waar op dat moment ongeveer tweehonderd agenten verbleven. Verschillende huizen werden in brand gestoken en er zouden twee of drie controleposten onder vuur zijn genomen.
De afgelopen maanden is het onrustig in de westelijke provincie Farah. Vorige week werden nog 25 grenswachten vermoord.
In Afghanistan zijn de afgelopen dagen meer dan honderd mensen gedood. Zowel in de hoofdstad Kabul als in andere delen van het land vielen dodelijke slachtoffers.
In de Oost-Afghaanse provincie Ghazni kwamen de afgelopen 48 uur zeker zestig militairen om het leven. In het gebied wordt al sinds woensdag gevochten tussen de Taliban en lokale milities, die steun krijgen van regeringstroepen.
Afghaanse veiligheidstroepen staan onder druk
Met name veiligheidstroepen staan zwaar onder druk in Afghanistan. Alleen al in november werden zes militaire bases onder vuur genomen door de Taliban. Dat leidde tot tientallen doden. Volgens de militairen controleert de regering slechts iets meer dan de helft van alle districten in het land.
Volgens een nieuw rapport van de Amerikaanse regering hebben Afghaanse troepen moeite met het handhaven van hun personeelssterkte. Er zou een tekort zijn van veertigduizend agenten. Ook is een groot aantal slecht opgeleid, zo luidt het rapport. In Afghanistan zouden nu rond de zestigduizend Taliban-strijders zijn.
NU 11.11.2018 Bij gevechten in de Oost-Afghaanse provincie Ghazni zijn zondag zeker tien soldaten en vijftien burgers om het leven gekomen, zo heeft een politiewoordvoerder bekendgemaakt. In het gebied wordt al sinds woensdag gevochten tussen de Taliban en lokale milities die steun krijgen van regeringstroepen.
In het gebied wonen veel Hazara’s, een overwegend sjiitische minderheid. De afgelopen jaren hebben de soennitische Taliban regelmatig aanslagen uitgevoerd tegen sjiitische moskeeën en culturele centra in Ghazni. In reactie hierop hebben Hazara’s milities opgezet.
De Taliban bestaat vooral uit Pathanenen de regering en westerse diplomaten vrezen dat de Afghaanse burgeroorlog een sektarisch karakter krijgt.
In het noorden van het land, in de provincie Baghlan, vielen zondag minstens veertien doden bij aanvallen door de Taliban.
NU 06.11.2018 Door het geweld tijdens de Afghaanse parlementsverkiezingen van vorige maand viel een recordaantal burgerslachtoffers, aldus de Verenigde Naties (VN) dinsdag. Er waren 56 doden en 379 gewonden.
De verkiezingen vonden plaats op 20 oktober. Vanwege organisatorische problemen werd de stembusgang in een aantal gebieden met een dag verlengd. De resultaten zijn nog niet bekend, mede doordat inwoners van één provincie een week later moesten stemmen.
De regering meldde eerder dat zeker 130 mensen zijn omgekomen door aan de verkiezingen gerelateerd geweld. Onder hen zijn 56 burgers, blijkt nu uit cijfers van de VN. Die stelt dat er een “doelbewuste campagne” was om de verkiezingsproces te verstoren en te ondermijnen.
De Taliban was volgens de VN verantwoordelijk voor het meeste geweld. De radicaalislamitische groepering voerde aanvallen uit met onder meer raketten, granaten, mortieren en zelfgemaakte explosieven.
Een aantal dagen voordat de stemlokalen werden geopend, riep de Taliban Afghanen op om thuis te blijven. De autoriteiten besloten ruim tweeduizend van de zevenduizend stembureaus af te schaffen uit vrees voor geweld.
Ook in aanloop naar de parlementsverkiezingen, de eerste in acht jaar, vond veel geweld plaats. Zo werden er parlementskandidaten gedood en meerdere stemregistratiecentra aangevallen.
De volgende verkiezingen in Afghanistan vinden op 20 april plaats. Dan mogen Afghanen een nieuwe president kiezen.
Telegraaf 03.11.2018 Ridder Militaire Willems-Orde Marco Kroon komt met een boek waarin hij vertelt hoe zijn ontvoering in Afghanistan en het daaropvolgende doden van zijn belager (2007) in zijn werk gingen. Het gaat Kroongetuige heten en verschijnt eind deze maand.
De majoor zweeg tien jaar over de zaak. Toen hij deze alsnog meldde, ontstond grote commotie. Die storm is gaan liggen. Na een goed gesprek met minister Bijleveld (Defensie) werd deze zomer besloten dat Kroon door kan bij de Koninklijke Landmacht. Wat hem betreft is de zaak pas afgesloten nadat hij zijn kant ervan heeft verteld.
De majoor zweeg tien jaar over de zaak. Toen hij deze alsnog meldde, ontstond grote commotie. Die storm is gaan liggen. Na een goed gesprek met minister Bijleveld (Defensie) werd deze zomer besloten dat Kroon door kan bij de Koninklijke Landmacht. Wat hem betreft is de zaak pas afgesloten nadat hij zijn kant ervan heeft verteld.
„Alle valse beschuldigingen, aannames en insinuaties van afgelopen jaar kan ik met droge ogen weerleggen”, zegt de majoor. „De ware chronologie van de gebeurtenissen zal de beeldvorming compleet veranderen. Ik sla terug met de pen als mijn wapen. Open, eerlijk en kwetsbaar maar genadeloos.”
De opbrengsten van het boek, dat Kroon in eigen beheer uitgeeft, gaan voor een groot deel naar het goede doel.
NU 03.11.2018 Een Amerikaanse militair is zaterdag in de Afghaanse hoofdstad Kabul om het leven gekomen door een aanval van binnenuit. Een ander raakte gewond, meldde de NAVO-missie Resolute Support.
“De eerste berichten wijzen erop dat de aanvaller behoorde tot het Afghaanse leger en dat hij meteen door andere Afghaanse militairen is gedood”, aldus de missie in een verklaring.
De aanval is de laatste in een serie waarin soldaten van het Afghaanse leger adviseurs of soldaten van het Amerikaanse leger ombrengen. Vorig maand werd nog een Tsjechische soldaat in de westelijke provincie Herat vermoord.
De gewonde persoon is inmiddels stabiel.
Vorige maand zei de Amerikaanse minister van Defensie dat de training en het doorlichten van Afhaanse soldaten opgeschaald zou worden en dat sommige operaties werden teruggeschroefd tot veiligheid gegarandeerd was.
Vorige maand ontsnapte NAVO-generaal Scott Miller aan de dood toen een lijfwacht van de gouverneur van de provincie Kandahar het vuur opende op Amerikaanse en Afghaanse troepen.
Telegraaf 03.11.2018 Een Amerikaanse militair is zaterdag in de Afghaanse hoofdstad Kabul om het leven gekomen door een aanval van binnenuit. Een ander raakte gewond, meldde de NAVO-missie Resolute Support.
„De eerste berichten wijzen erop dat de aanvaller behoorde tot het Afghaanse leger en dat hij meteen door andere Afghaanse militairen is gedood”, aldus de missie in een verklaring.
NU 01.11.2018 De macht van de Afghaanse regering heeft het laagste niveau sinds eind 2015 bereikt. Uit een nieuw Amerikaans rapport van SIGAR, een organisatie die op last van het Congres onderzoek doet naar de wederopbouw van Afghanistan, blijkt dat de Taliban de afgelopen maanden opnieuw terrein heeft gewonnen.
Het donderdag gepubliceerde rapport stelt dat de Afghaanse regering nog maar 55 procent van het grondgebied in het land in handen heeft. Regeringstroepen hebben geen tot minimale vooruitgang geboekt in het onder druk zetten van de Taliban. In 2016 stond nog 63 procent van het land onder controle van de regering.
Tussen mei en september dit jaar zijn er 2.798 burgers om het leven gekomen en vielen er 5.252 gewonden in Afghanistan, schrijft het rapport op basis van de laatste cijfers van de VN-missie voor Afghanistan (UNAMA). Ook is het aantal zelfmoordaanslagen in de eerste negen maanden van dit jaar met 38 procent toegenomen ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder.
Het aantal mensen dat is overleden door luchtaanvallen van regerings- en coalitietroepen steeg ten opzichte van vorig jaar met 46 procent. Er vielen 313 doden en 336 gewonden in de eerste negen maanden van 2018.
Veel doden bij zware gevechten in Ghazni
De afgelopen maanden is er vooral zwaar gevochten in de Afghaanse stad Ghazni. De stad, met ongeveer 150.000 inwoners, is van strategisch belang omdat de snelweg naar het zuiden van het land erdoorheen loopt. In augustus pleegde de Taliban een zware aanval op de stad.
Bij de aanval kwamen zeker 150 Afghaanse militairen, honderden Taliban-strijders en 95 burgers om het leven. De Taliban had de stad voor vijf dagen in handen, tot door de VS gesteunde regeringstroepen de stad heroverden.
In Afghanistan werden op 20 oktober van dit jaar voor het eerst in acht jaar tijd verkiezingen gehouden. De Afghaanse regering meldde dat er tot dusver zeker 130 mensen om het leven waren gekomen door aan de verkiezingen gerelateerd geweld. Deze getallen zijn nog meegenomen in het recent verschenen rapport van SIGAR.
In de Zuid-Afghaanse provincie Kandahar werden de verkiezingen een week uitgesteld na een aanslag op een verkiezingsvergadering van hooggeplaatste overheidsfunctionarissen.
Daarbij is een Amerikaanse generaal neergeschoten en kwamen een invloedrijke politiebaas en regionale Afghaanse inlichtingenchef om het leven.
Op voorhand was ook al aangekondigd dat ruim tweeduizend van de zevenduizend stembureaus uit vrees voor geweld niet open zouden gaan. Uiteindelijk gingen op de dag zelf nog minder stembureaus open.
Telegraaf 27.10.2018 In de Zuid-Afghaanse provincie Kandaharzijn zaterdag, na een week vertraging door een ernstige aanval van de Taliban, de stembussen geopend. Kiezers kunnen onder strenge veiligheidsmaatregelen hun stem uitbrengen voor een nieuw parlement.
De Taliban pleegde vorige week donderdag een aanslag op hoge functionarissen in Kandahar. Daardoor kwamen de invloedrijke politiebaas Abdul Raziq en de regionale Afghaanse inlichtingenchef om het leven. De gouverneur van de provincie en een Amerikaanse generaal raakten gewond. De Afghaanse kiescommissie besloot daarop al snel dat de verkiezingen in Kandahar een week werden uitgesteld.
Ondertussen gaan de hevige aanvallen van de Taliban door. In de provincie Wardak zijn meerdere mensen door een zelfmoordaanslag om het leven gekomen. Volgens een lid van de provinciale raad blies de moordenaar zich zaterdagmorgen in zijn auto op bij een politiebureau in de provinciale hoofdstad Maidan Shar.
NU 27.10.2018 In de Zuid-Afghaanse provincie Kandahar zijn zaterdag, na een week vertraging door een ernstige aanval van de Taliban, de stembussen geopend. Kiezers kunnen onder strenge veiligheidsmaatregelen hun stem uitbrengen voor een nieuw parlement.
De Taliban pleegde vorige week donderdag een aanslag op hoge functionarissen in Kandahar. Daardoor kwamen de invloedrijke politiebaas Abdul Raziq en de regionale Afghaanse inlichtingenchef om het leven. De gouverneur van de provincie en een Amerikaanse generaal raakten gewond.
De Afghaanse kiescommissie besloot daarop al snel dat de verkiezingen in Kandahar een week werden uitgesteld.
Ondertussen gaan de hevige aanvallen van de Taliban door. In de provincie Wardakzijn meerdere mensen door een zelfmoordaanslag om het leven gekomen. Volgens een lid van de provinciale raad blies de moordenaar zich zaterdagmorgen in zijn auto op bij een politiebureau in de provinciale hoofdstad Maidan Shar.
Elsevier 24.10.2018 Mart de Kruif (60), voormalig baas van de Landmacht, blijft pal achter Marco Kroon staan. ‘Ik heb een grenzeloos vertrouwen in Marco. Een militair met de Willems-Orde hoeft geen ideale schoonzoon te zijn,’ zegt De Kruif in een interview met Elsevier Weekblad.
Kroon is voor de tweede keer in opspraak. In 2011 werd hij veroordeeld voor het bezit van stroomstootwapens. Begin dit jaar kwam naar buiten dat het Openbaar Ministerie (OM) een geweldsincident in Afghanistan in 2007 onderzoekt, waarbij Kroon betrokken was. Dat incident had hij pas in 2017 bij Defensie gemeld. Het OM-onderzoek loopt nog.
De Kruif: ‘Dat hij dat incident zo laat heeft gemeld, daar beoordeel ik hem niet op. Iedereen heeft zijn feilen. Ik ken hem als een oprecht mens, met een moeilijk leven, die dingen doet die ik niet zou doen. Maar ik weet ook wat hij heeft gedaan in Afghanistan. Dat zijn dingen die echt extreem zijn. Over zijn operaties zeg ik als vakman: bizar goed.’
De oud-topmilitair De Kruif, die in maart 2016 met pensioen ging als Commandant Landstrijdkrachten, kent Kroon goed, net als Gijs Tuinman, die eveneens werd onderscheiden met de Militaire Willems-Orde voor daden van moed, beleid en trouw. ‘Dat zijn bescheiden jongens.’
Voor hun inzet in Afghanistan heeft hij niets dan lof. ‘Dat je dat doet, zo veel moed hebt, dat kan ik me haast niet voorstellen. Of ik had gedaan wat Gijs en Marco hebben gedaan? Het enige antwoord is: ik weet het niet.’
Deze week verschijnt De Kruifs boek Zandhappen. Generaal in Afghanistan. Dat gaat over zijn periode in Kandahar. In die zuidelijke provincie van Afghanistan leidde De Kruif vanaf november 2008 een jaar lang een opbouwmissie van de NAVO. Hij was er verantwoordelijk voor 45.000 militairen. In dat jaar sneuvelden 282 soldaten.
Nut van missies afwegen
In het interview gaat hij in op de zin van zulke missies. ‘De vraag of het zin heeft, is volkomen terecht. Maar er zit een diepere laag onder. Los van het avontuur en de kameraadschap willen militairen iets goeds doen. Ze kunnen ook thuis blijven, maar dan gebeurt er niks. Of het een succes wordt, weet je niet, maar je staat voor je principes.’
Zo dacht hij ook, vertelt hij, toen hij in juli 2014, enkele dagen na het neerhalen van de MH17 in Oekraïne, door toenmalig Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp werd gevraagd opties in kaart te brengen om naar de rampplek te gaan voor het terughalen van stoffelijke overschotten en restanten van het toestel.
Vastberaden om te gaan
De Kruif: ‘Ik moest de opties uitwerken om daar met 1.500 mensen heen te gaan. Ik had hetzelfde gevoel: wat er ook gebeurt, wij gaan.’ Met een team bracht hij in kaart wat daarvoor nodig was. Logistiek gezien, aan medische en forensische specialisten en aan militaire beveiliging. ‘Het was geen uitgewerkt plan, meer een inventarisatie. Maar als het nodig zou zijn, moesten we snel kunnen gaan.’
Uiteindelijk bleek dat ‘worst case scenario’ niet nodig en konden de medische en forensische specialisten hun werk doen met veel minder beveiliging.
Ron Kosterman (1966) is redacteur bij de redactie Nederland van Elsevier Weekblad.
NU 23.10.2018 Op een militaire basis in de provincie Herat, in het westen van Afghanistan, is maandag een Tsjechische soldaat om het leven gekomen toen een Afghaanse commando het vuur opende op NAVO-troepen.
Ook raakten twee Tsjechen gewond. Dit heeft het Tsjechische ministerie van Defensie bekendgemaakt.
De Taliban heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist. De NAVO-basis in het district Shindand ligt in een gebied waar de Taliban sterk aanwezig is.
Het is de tweede aanslag door een Taliban-infiltrant in korte tijd. Vorige week vielen op een basis in Kandahar meerdere doden toen een infiltrant begon te schieten na een bijeenkomst tussen Afghanen en Amerikanen.
Onder anderen een politiebaas en de regionale Afghaanse inlichtingenchef kwamen om het leven. Ook raakten de gouverneur van Kandahar en een Amerikaanse generaal gewond.
AD 23.10.2018 Een Afghaans commando heeft maandag op een militaire basis in de provincie Herat, in het westen van Afghanistan, het vuur geopend op NAVO-troepen. Bij de aanval is een Tsjechische soldaat om het leven gekomen. Ook raakten twee Tsjechen gewond, zo maakte het Tsjechische ministerie van Defensie bekend.
De Taliban heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist. De NAVO-basis in het district Shindandligt in een gebied waar de aanwezigheid van de Taliban nog groot is.
Het is de tweede aanslag door een Taliban-infiltrant in korte tijd. Vorige week vielen op een basis in Kandahar meerdere doden toen een infiltrant begon te schieten na een bijeenkomst tussen Afghanen en Amerikanen.
Onder anderen de invloedrijke politiebaas Abdul Raziq en de regionale Afghaanse inlichtingenchef kwamen daarbij om het leven. Ook raakten de gouverneur van Kandahar en de Amerikaanse generaal Jeffrey D. Smiley gewond. Smiley staat aan het hoofd van een ondersteuningsmissie van de NAVO in het land.
Ook de hoogste bevelhebber van Amerikaanse en NAVO-troepen in Afghanistan, generaal Scott Miller, was aanwezig tijdens de aanval. Hij zou ongedeerd zijn gebleven.
In augustus kwamen ook al drie Tsjechische militairen om het leven door een Afghaans zelfmoordcommando.
NU 22.10.2018 Bij een aanval van de Taliban in het Afghaanse Kandahar, blijkt vorige week een Amerikaanse generaal te zijn neergeschoten. Het leger bevestigt dat Jeffrey D. Smiley gewond raakte, zo berichten Amerikaanse media.
Door de aanval zijn vorige week meerdere mensen omgekomen. Een infiltrant, vermoedelijk een lijfwacht van een Afghaanse functionaris, begon te schieten na een bijeenkomst van Afghanen en Amerikanen.
Daardoor kwamen de invloedrijke politiebaas Abdul Raziq en de regionale Afghaanse inlichtingenchef om het leven. De gouverneur van de provincie raakte gewond.
De hoogste bevelhebber van Amerikaanse troepen en NAVO-troepen in Afghanistan, generaal Scott Miller, was ook bij de bijeenkomst aanwezig. Hij zou ongedeerd zijn gebleven.
Aanvankelijk was de identiteit van Amerikanen die wel gewond raakten niet bekendgemaakt. The Washington Post vernam later van ingewijden dat ook generaal Smiley was geraakt.
Het leger wilde daar in eerste instantie niet op reageren, maar bevestigde later alsnog dat deze hoge officier verwondingen had opgelopen.
Smiley staat aan het hoofd van een ondersteuningsmissie van de NAVO in Afghanistan.
NOS 22.10.2018 Bij de aanslag op Afghaanse veiligheidsfunctionarissen, afgelopen donderdag, blijkt toch een Amerikaanse generaal gewond te zijn geraakt. Jeffrey Smiley werd door zeker één kogel geraakt en herstelt in het ziekenhuis. Meer details zijn niet vrijgegeven.
Aanhangers van de Taliban openden het vuur op de bijeenkomst tussen de Afghanen en de bevelhebber van de Amerikaanse troepen in het land, Scott Miller. Het is uitzonderlijk dat de Taliban de topontmoeting wisten te infiltreren.
Bij de aanslag kwamen twee topfunctionarissen uit Kandahar om het leven, het hoofd van de politie en de chef van de inlichtingendienst. De gouverneur van de zuidelijke provincie raakte gewond. Vanwege de aanslag werden de verkiezingen in het gebied een week uitgesteld.
‘Geen doofpot’
Over Amerikaanse slachtoffers werd aanvankelijk alleen gemeld dat de Amerikaanse bevelhebber in het land ongedeerd was gebleven. Als slachtoffer werden slechts een Amerikaanse militair, een Amerikaanse burger en een onderaannemer genoemd.
Nu, dagen later, ontdekten Amerikaanse media dat de Amerikaanse militair die gewond raakte generaal Smiley was, de leider van een Amerikaanse trainingsmissie in Kandahar. Journalisten waren verbaasd dat dat feit niet eerder naar buiten was gebracht door het Pentagon. Ze noemen het opmerkelijk dat defensie dergelijke gevoelige informatie niet deelde.
Een woordvoerder ontkent dat er sprake is van een doofpot. “Uit privacyoverwegingen is het gebruikelijk om geen namen vrij te geven”, twitterde de woordvoerder. Hij voegde eraan toe dat dergelijke afwegingen per keer worden gemaakt, en dankte voor de feedback van de media.
Telegraaf 22.10.2018 Bij een Taliban-aanval in het Afghaanse Kandahar, blijkt vorige week een Amerikaanse generaal te zijn neergeschoten. Het leger bevestigt dat deze Jeffrey D. Smiley gewond raakte, berichten Amerikaanse media.
Door de aanval vielen vorige week meerdere doden. Een infiltrant, vermoedelijk een lijfwacht van een Afghaanse functionaris, begon te schieten na een bijeenkomst tussen Afghanen en Amerikanen. Daardoor kwamen de invloedrijke politiebaas Abdul Raziq en de regionale Afghaanse inlichtingenchef om het leven. De gouverneur van de provincie raakte gewond.
De hoogste bevelhebber van Amerikaanse en NAVO-troepen in Afghanistan, generaal Scott Miller, was ook aanwezig tijdens de aanval. Hij zou ongedeerd zijn gebleven.
De identiteit van Amerikanen die wel gewond raakten was aanvankelijk niet bekendgemaakt. The Washington Post vernam later van ingewijden dat ook generaal Smiley was geraakt. Het leger wilde daar in eerste instantie niet op reageren, maar bevestigde later alsnog dat die hoge officier verwondingen had opgelopen. Smiley staat aan het hoofd van een ondersteuningsmissie van de NAVO in het land.
Bij een Taliban-aanval in het Afghaanse Kandahar, blijkt vorige week een Amerikaanse generaal te zijn neergeschoten. Het leger bevestigt dat deze Jeffrey D. Smiley gewond raakte, berichten Amerikaanse media.
NOS 21.10.2018 De stembureaus in Afghanistan zijn gesloten. Dit weekend werden daar voor het eerst in acht jaar parlementsverkiezingen gehouden. Zo’n 4 miljoen van de 8,8 miljoen geregistreerde kiezers brachten volgens de kiescommissie hun stem uit. De uitslag van de verkiezingen wordt volgende maand bekendgemaakt.
Helemaal vlekkeloos verliepen de verkiezingen niet. Zo kwamen medewerkers van stembureaus op sommige plekken te laat of arriveerde het verkiezingsmateriaal niet op tijd. Ook waren er problemen met het biometrische registratiesysteem voor kiezers en waren er bij sommige stemlokalen lange wachtrijen. Vanwege deze problemen kon er in sommige gebieden ook vandaag nog worden gestemd.
Bermbom
Zowel de Taliban als Islamitische Staat hadden vooraf gedreigd met aanslagen bij de stembureaus en die kwamen er ook. Gisteren kwamen bij aanslagen in zeven provincies zeker 28 mensen om het leven. Ook raakten meer dan honderd mensen gewond.
Ook vandaag was er een aanslag. Elf mensen kwamen om het leven door een bermbom in de Nangarhar-provincie in het oosten van Afghanistan. Het was een van de provincies waar vandaag nog kon worden gestemd.
De Afghaanse president Ashraf Ghani bedankte na het sluiten van de stembureaus alle kiezers die zich “niet hadden laten afschrikken door de dreigementen van extremistische groeperingen”.
NU 21.10.2018 Bij een explosie in het oosten van Afghanistan zijn zondag minstens elf mensen omgekomen.
De explosie vond plaats toen een een minibusje een bermbom raakte in de provincie Nangarh. Onder de doden zijn zes kinderen.
Volgens de Verenigde Naties zijn sinds januari minstens 2.789 burgers omgekomen en ten minste 5.252 anderen gewond geraakt.
Zaterdag blies een zelfmoordterrorist zichzelf op bij een stembureau in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Daarbij werden ten minste vijftien mensen gedood. Ook vielen meer dan 25 gewonden.
De aanslag vond plaats toen er nog steeds werd gestemd voor de parlementsverkiezingen. Het geweld en de organisatorische problemen overschaduwen de eerste parlementsverkiezingen in acht jaar.
Omdat de verkiezingen chaotisch verlopen, blijven op diverse plaatsen in Afghanistan de stembureaus ook zondag open.
De Taliban hebben de verkiezingen veroordeeld en dreigen met aanslagen.
NOS 20.10.2018 Na een uitstel van drie jaar zijn vandaag in Afghanistan de stemlokalen geopend voor de verkiezing van een nieuw parlement. De verkiezingen zijn omgeven met zware veiligheidsmaatregelen, omdat de Taliban hebben gedreigd met aanslagen.
In 2015 was Afghanistan nog te onstabiel voor verkiezingen, maar vandaag wil de regering met die verkiezingen een signaal afgeven aan de Taliban, namelijk dat de instellingen in het land functioneren. Mocht de Taliban willen onderhandelen, dan hebben ze te maken met een regering die wordt ondersteund door de meerderheid van de Afghanen.
De Taliban hebben de verkiezingen al verschillende keren veroordeeld en dreigen met aanvallen op kandidaten en Afghaanse veiligheidstroepen. Ze hebben leraren en studenten opgeroepen niet te gaan stemmen omdat ze aanslagen zullen plegen om stembureaus. Er waren vanochtend al twee kleine explosies, waarvan onduidelijk was hoe die konden gebeuren.
Problemen
Helemaal vlekkeloos verlopen de verkiezingen tot nu toe niet. Zo kwamen medewerkers van stembureaus op sommige plekken te laat of arriveerde het verkiezingsmateriaal niet op tijd. In de hoofdstad Kabul was vanochtend sprake van twee kleine explosies. Daarbij vielen geen gewonden.
Ook waren er problemen met het biometrische registratiesysteem voor kiezers, gingen stembureaus te laat op en was er bij sommige stemlokalen sprake van lange wachtrijen. Vanwege de problemen kan er in sommige gebieden ook morgen worden gestemd, zeggen overheidsfunctionarissen.
Geregistreerd
Zo’n 8,8 miljoen Afghanen hebben zich geregistreerd om te stemmen. Zij kunnen kiezen uit ruim 2500 kandidaten voor de in totaal 249 zetels. Er zijn meer dan 19.000 stembureaus verspreid over 33 provincies, al blijven zo’n 2000 stembureaus uit veiligheidsoverwegingen gesloten.
De stembureaus worden beschermd door ruim 50.000 leden van de veiligheidstroepen. Rond elk stembureau zijn er drie veiligheidslinies opgebouwd; op vijf en drie kilometer afstand en om het bureau zelf. Die laatste zone wordt gecontroleerd door zowel de politie als het Afghaanse leger.
In aanloop naar de parlementsverkiezingen zijn er al verschillende dodelijke aanslagen geweest, waarbij zowel kandidaten als burgers om het leven zijn gekomen. Donderdag werden in Kandahar drie hoge officials gedood, onder wie de hoogste politiecommandant. De aanslag was gericht op Scott Miller, de hoogste Amerikaanse generaal in Afghanistan, maar hij overleefde het. De verkiezingen in Kandahar zijn vanwege de aanslag met een week uitgesteld.
AD 20.10.2018 Voor het eerst in acht jaar mochten Afghanen vandaag hun stem uitbrengen voor een nieuw parlement. Maar dreigementen van de radicaalislamitische Taliban overschaduwen de stembusgang. In sommige delen van het land is de verkiezing daarom uitgesteld tot morgen.
Aanslagen op de verkiezingsdag hebben al zeker elf levens geëist. In de hoofdstad Kabul kwamen drie politiemensen om het leven door een explosie. Een ziekenhuis meldde dat ook een kind door geweld is omgekomen. Elders in het land werd een huis getroffen door een mortiergranaat, met een dode en acht gewonden tot gevolg.
Los van de gewelddadigheden zijn er problemen met materieel. Diverse stembureaus gingen te laat open. Ook zijn er problemen met speciale apparatuur waarmee vingerafdrukken worden afgenomen, in combinatie met foto’s van kiezers, met het idee dat hiermee stembusfraude kan worden tegengegaan.
De verkiezingen hadden eigenlijk al in 2015 gehouden moeten worden, maar werden door politieke conflicten en aanhoudend geweld telkens uitgesteld. Ook de organisatie is volgens waarnemers chaotisch.
Aanslag op functionarissen
In de provincie Kandahar kan helemaal niet worden gestemd; de verkiezingen zijn daar uitgesteld nadat eerder deze week een aanslag werd gepleegd op hoge functionarissen. Een generaal kwam om het leven, de gouverneur raakte ernstig gewond.
Ook elders zijn problemen. Van zo’n 2000 van de ruim 7000 stembureaus werd op voorhand al besloten dat ze dicht zouden blijven, omdat de veiligheid in het geding is.
Kandidaten vermoord
In aanloop naar de verkiezingen is al veel geweld gepleegd door militanten. Negen kandidaten zijn vermoord en honderden burgers kwamen om het leven tijdens aanvallen die waarschijnlijk verband houden met de stembusgang.
NU 20.10.2018 De eerste verkiezingen in acht jaar in Afghanistan gaan gepaard met veel geweld en organisatorische chaos. De regering meldt zaterdag dat tot dusver zeker 130 mensen zijn omgekomen door aan de verkiezingen gerelateerd geweld.
Op de verkiezingsdag werd hoofdstad Kabul opgeschrikt door meerdere aanslagen. Bij een explosie met nog onbekende toedracht kwamen drie politieagenten om het leven. Een zelfmoordaanslag bij een stembureau eiste de levens van drie mensen en bij een tweede zelfmoordaanslag kwamen zeker vijftien mensen om, onder wie tien burgers en vijf agenten.
De aanvallen zijn nog niet opgeëist, maar werden vermoedelijk uitgevoerd door de Taliban. Die hebben in een reeks verklaringen gezegd dat de verkiezingen een proces zijn dat door buitenlandse partijen is opgelegd en gewaarschuwd voor aanvallen op stembureaus.
Elders in het land werd een huis beschoten met een mortiergranaat, met een dode en acht gewonden tot gevolg. In de provincie Ghor voerde de Taliban een conventionele aanval uit, waarbij meerdere militairen werden gedood.
In de provincie Kandahar werden de verkiezingen al eerder een week uitgesteld na een aanslag op een verkiezingsvergadering van hooggeplaatste overheidsfunctionarissen. Daarbij kwamen donderdag een invloedrijke politietopman en een commandant van het regionale inlichtingenbureau om het leven.
Niet alleen kiezers en de veiligheidsdiensten zijn slachtoffer geworden van het geweld door militanten rond de verkiezingen. Zeker tien kandidaten werden ook vermoord.
Verkiezingen lijden ook onder organisatorische problemen
De stembusgang verloopt chaotisch. Zaterdag werd bekend dat de verkiezingen met een dag worden verlengd vanwege organisatorische problemen.
Op voorhand werd aangekondigd dat ruim tweeduizend van de zevenduizend stembureaus in het land niet geopend zouden worden uit vrees voor geweld. Dat aantal bleek op de verkiezingsdag nog veel hoger te liggen. Andere stembureaus gingen te laat open, waardoor vroege kiezers weer naar huis gingen zonder hun stem te hebben uitgebracht.
Daarnaast zijn er problemen met biometrische apparatuur voor stemregistratie, waarmee vingerafdrukken kunnen worden afgenomen die gekoppeld kunnen worden aan foto’s van de kiezers. Die apparatuur werd op het laatste moment ingezet om verkiezingsfraude te voorkomen. Critici merken op dat er niet genoeg tijd was om de systemen op te zetten.
NOS 20.10.2018 In het noorden van Kabul heeft een terrorist zichzelf opgeblazen bij een stembureau in een school. Hij probeerde daar naar binnen te gaan, maar dat lukte niet en toen liet hij zijn bom voor de school afgaan. Er zijn zeker 15 mensen omgekomen en 25 mensen raakten gewond.
In Afghanistan zijn voor het eerst in acht jaar tijd parlementsverkiezingen. De verkiezingen werden drie jaar geleden afgelast, omdat het land toen niet stabiel genoeg was voor een veilige stembusgang.
Ook nu verlopen de verkiezingen chaotisch en zijn er op meerdere plekken incidenten geweest waarbij in totaal zo’n 25 tot 30 doden vielen. In aanloop naar de verkiezingen zijn bij aanslagen zeker honderd doden gevallen, onder wie tien kandidaten.
Lange rijen
Zowel de Taliban als Islamitische Staat hadden vooraf gedreigd met aanslagen bij de stembureaus, en mensen opgeroepen om thuis te blijven. Daar is weinig gehoor aan gegeven, bij veel stembureaus stonden vandaag lange rijen.
Vanwege de drukte was besloten om de stembureaus langer open te houden, ook het bureau waar de aanslag werd gepleegd.
Op sommige plaatsen kunnen mensen ook morgen nog stemmen.
Veel beveiliging
De Afghanen gaan naar de stembus om nieuwe leden te kiezen voor de Wolesi Jirga, het lagerhuis. Er zijn meer dan 2500 kandidaten voor de 249 zetels die te verdelen zijn.
De regering zet meer dan 50.000 beveiligers van politie en leger in om de verkiezingen in goede banen te leiden.
AD 20.10.2018 Een zelfmoordterrorist heeft zichzelf zaterdag bij een stembureau in het noorden van de Afghaanse hoofdstad Kabul opgeblazen. Daarbij werden ten minste vijftien mensen gedood. Ook vielen meer dan 25 gewonden, zei een veiligheidsofficier.
Onder de doden zijn tien burgers en vijf politieagenten. De aanslag kwam toen er nog steeds werd gestemd voor de parlementsverkiezingen. De autoriteiten vreesden al dat die een doelwit zouden zijn voor militante aanvallen. De zelfmoordaanslag lijkt de zwaarste in een reeks geweldsincidenten tijdens verkiezingsdag. Daarbij waren eerder al zeker elf mensen om het leven gekomen.
De aanslag is niet onmiddellijk opgeëist. Maar de militante Taliban hebben een reeks verklaringen uitgegeven waarin mensen wordt gezegd niet deel te nemen aan wat zij beschouwen als een proces dat door buitenlandse partijen is opgelegd. Ze waarschuwden ook dat stembureaus kunnen worden aangevallen.
Op diverse plaatsen in Afghanistan blijven de stembureaus een dag langer open, omdat de verkiezingen chaotisch verlopen. De kiescommissie maakte bekend dat op plaatsen waar problemen zijn ook zondag nog kan worden gestemd. Het geweld en organisatorische problemen overschaduwen de eerste parlementsverkiezingen in acht jaar.
NU 20.0.2018 De parlementsverkiezingen die op zaterdag in Afghanistan zijn gestart, zullen een dag langer duren vanwege organisatorische problemen. Zo zijn bijvoorbeeld niet alle stembureaus in het land open en leiden technische problemen tot vertragingen.
Afghanen mogen voor het eerst in acht jaar hun stem uitbrengen voor een nieuw parlement. Dreigementen van de radicaalislamitische Taliban overschaduwen de stembusgang.
Bij explosies in de hoofdstad Kabul kwamen zaterdagochtend drie agenten om het leven. Ook incidenten elders in het land hebben levens geëist. Het dodental staat op elf.
De kiescommissie liet eerder al weten dat ruim tweeduizend van de zevenduizend stembureaus dicht zouden blijven, omdat de veiligheid er niet kon worden gegarandeerd. Uiteindelijk zijn er op zaterdag nog minder bureaus opengegaan.
Stembureaus niet op tijd open
Op diverse plekken gingen stembureaus niet op tijd open. Zo melden waarnemers en kandidaten dat in het westen van Kabul veel stembureaus uren na het officiële begin van de verkiezingen nog steeds dicht waren. Sommige kiezers keerden huiswaarts zonder hun stem te hebben uitgebracht.
In sommige stembureaus zijn er problemen met de biometrische apparatuur voor stemregistratie. Het systeem werd op het laatste moment ingevoerd om fraude te voorkomen, ondanks waarschuwingen over mogelijke problemen. Er zou niet genoeg tijd zijn geweest om de systemen op te zetten.
Verder beschikken niet alle stembureaus over de materialen die nodig zijn voor de stembusgang. Vanwege alle problemen is besloten zondag opnieuw een aantal stembureaus te openen.
In de provincie Kandaharzijn de verkiezingen met een week uitgesteld, nadat donderdag een aanslag werd gepleegd. De aanslag was gericht op hoge functionarissen die een vergadering over de parlementsverkiezingen hadden bijgewoond.
Bij de aanslag kwamen een invloedrijke politieleider en een commandant van het regionale inlichtingenbureau om het leven. De gouverneur van Kandahar raakte ernstig gewond. De aanval werd opgeëist door de Taliban.
In aanloop naar de verkiezingen is al veel geweld gepleegd door militanten. Tien kandidaten werden vermoord en honderden burgers kwamen om het leven tijdens aanvallen die waarschijnlijk verband houden met de stembusgang.
NU 19.10.2018 De parlementsverkiezingen in Afghanistan in de zuidelijke provincie Kandahar zijn met één week uitgesteld. De verkiezingscommissie had hierom gevraagd na de moord op de politiecommandant van Kandahar.
Politiecommandant Abdul Razeq kwam donderdagmiddag om het leven na een bijeenkomst over de parlementsverkiezingen van zaterdag. Hij werd van achter beschoten.
Razeq was een van de invloedrijkste veiligheidsfunctionarissen in het land en stond bekend als een fel tegenstander van de Taliban, de radicaalislamitische groepering die verantwoordelijk zegt te zijn voor de dood van de politiebaas.
Ook een commandant van de regionale inlichtingsbureau kwam bij de schietpartij om het leven. De gouverneur van Kandahar raakte ernstig gewond. De Amerikaanse generaal Scott Miller, die de leiding heeft over zowel de Amerikaanse als NAVO-strijdkrachten in Afghanistan, bleef ongedeerd.
‘Inwoners moraal niet in staat om te stemmen’
Volgens de verkiezingscommissie zijn de inwoners van Kandahar “moraal niet in staat om te stemmen” vanwege de dood van Razeq. De 33 andere provincies gaan wel naar de stembus. Er is keuze uit meer dan 2.500 kandidaten.
In de laatste twee maanden zijn tien kandidaten gedood. Twee anderen werden ontvoerd en vier raakten gewond door het toedoen van islamitische militanten.
De verkiezingen zijn drie jaar uitgesteld wegens vertragingen bij de hervorming van het Afghaanse kiesstelsel. Als het aan de Taliban ligt, wordt de stembusgang opnieuw uitgesteld. De groepering roept stemgerechtigden op thuis te blijven en waarschuwt daarnaast voor wegafzettingen tijdens de verkiezingen.
NU 18.10.2018 De invloedrijke politiecommandant van de Afghaanse provincie Kandahar is donderdag doodgeschoten. De autoriteiten in het land hebben het overlijden van Abdul Razeq bevestigd.
Razeq werd na een vergadering met veiligheidsfunctionarissen in zijn rug geschoten. Kort daarna overleed hij, aldus de Afghaanse autoriteiten. Een onbekend aantal mensen raakte gewond.
De bijeenkomst ging over de Afghaanse parlementsverkiezingen van aanstaande zaterdag. De Amerikaanse generaal Scott Miller was bij de vergadering, maar bleef volgens een NAVO-woordvoerder ongedeerd.
Bij het schietincident in het zuiden van Afghanistan raakten twee Amerikaanse soldaten gewond. Zij zijn uit het gebied geëvacueerd.
Verschillende Afghaanse en internationale veiligheidsfunctionarissen zeggen dat Razeq een gevreesde reputatie had als vijand van de Taliban. De radicaalislamitische groepering heeft de aanval opgeëist.
Bij de aanslag door de Taliban kwamen wel drie Afghaanse veiligheidschefs om het leven.
NOS 18.10.2018 Scott Miller, de hoogste Amerikaanse generaal in Afghanistan, heeft in de zuidelijke provincie Kandahar een aanslag overleefd. Wel kwamen drie Afghaanse veiligheidschefs om het leven.
De Taliban hebben de verantwoordelijkheid opgeëist. Ze zeggen dat Miller het doelwit was van de schietpartij. Hij bleef ongedeerd.
De drie slachtoffers waren Kandahars hoogste politiecommandant Abdul Raziq, het hoofd van de plaatselijke inlichtingendienst en de gouverneur van Kandahar. Ze werden beschoten door hun eigen beveiligers, die na een overleg tussen de veiligheidschefs het vuur openden.
Verkiezingen
De schietpartij vond plaats na een overleg over veiligheidsmaatregelen in Kandahar. Komende zaterdag beginnen in Afghanistan de parlementsverkiezingen. De Taliban hebben eerder beloofd deze te zullen verstoren.
Generaal Raziq was een van de hoogste veiligheidsfunctionarissen in Afghanistan en een belangrijke bondgenoot van de Amerikanen. Raziq wist meerdere aanslagen op zijn leven te overleven. Bij een van deze pogingen kwamen vijf diplomaten van de Verenigde Arabische Emiraten om het leven.
NU 17.10.2018 In Helmand, een zuidelijke provincie van Afghanistan, is woensdag Abdul Jabar Qahraman omgekomen door een explosie. Onder de stoel op het kantoor van de kandidaat voor de parlementsverkiezingen was een bom geplaatst.
Volgens een woordvoerder van de gouverneur van Helmand raakten ook zeven mensen gewond door de explosie. Hij zei ook dat de explosie verder onderzocht zal worden.
Qahraman is de tiende kandidaat voor de Afghaanse parlementsverkiezingen die de laatste twee maanden om het leven is gekomen. Twee anderen kandidaten werden ontvoerd en vier raakten gewond door islamitische militanten.
De aanslag van woensdag op de politicus is door de Taliban opgeëist.
Karaman zat voor de provincie Helmand in het parlement en had zich opnieuw verkiesbaar gesteld.
‘Terroristen kunnen vertrouwen mensen niet verzwakken’
“Dergelijke brutale daden van terroristen en hun aanhangers kunnen het vertrouwen van mensen in de vreedzame en democratische processen niet verzwakken”, zei president Ashraf Ghani in een verklaring waarin hij de aanslag veroordeelde.
Zaterdag zal met drie jaar vertraging een nieuw parlement in Afghanistan worden gekozen. Meer dan 2.500 kandidaten, waaronder vierhonderd vrouwen, strijden voor de 250 zetels in het parlement.
De verkiezingen waren verschillende keren uitgesteld wegens vertragingen bij de hervorming van het kiesstelsel.
AD 17.10.2018 Een Afghaans parlementslid is vandaag gedood door een bom die onder zijn bureaustoel was geplaatst. Drie andere mensen kwamen ook om het leven door de aanslag, die is opgeëist door de radicale Taliban.
Abdul Jabar Karaman werd gedood terwijl hij zich in zijn kantoor in Lashkar Gah, Helmand, voorbereidde op de parlementsverkiezingen van komende zaterdag. Daarmee is hij de tiende kandidaat die in de afgelopen twee maanden is vermoord. Twee anderen werden ontvoerd en vier raakten gewond door islamitische militanten.
Karaman zat voor de provincie Helmand in het parlement en had zich opnieuw verkiesbaar gesteld.
Vertrouwen
,,Dergelijke brutale daden van terroristen en hun aanhangers kunnen het vertrouwen van mensen in de vreedzame en democratische processen niet verzwakken”, zei president Ashraf Ghani in een verklaring waarin hij de aanslag veroordeelde.
Zaterdag zal met drie jaar vertraging een nieuw parlement in Afghanistan worden gekozen. Meer dan 2500 kandidaten, waaronder 400 vrouwen, strijden voor de 250 zetels in het parlement. De verkiezingen waren verschillende keren uitgesteld wegens vertragingen bij de hervorming van het kiesstelsel.
NU 13.10.2018 Zeker twaalf mensen zijn gedood en zeker dertig gewond door een bomaanslag op een verkiezingsbijeenkomst in de noordoostelijke provincie Takhar.
De explosie vond zaterdag plaats tijdens een campagnebijeenkomst voor een vrouw die zich kandidaat heeft gesteld als parlementslid bij de verkiezingen die volgende week plaatsvinden.
De bommen zaten in een motorfiets die geparkeerd stond bij het terrein waar Nazifa Yousufi Bek sprak. Zij was zelf nog niet aanwezig toen de explosieven ontploften.
Volgens de politie is de aanslag nog niet opgeëist.
Taliban roepen op tot boycot van de verkiezingen
In totaal doen er bij de Afghaanse verkiezingen 417 vrouwelijke kandidaten mee, meer dan ooit in de geschiedenis van het land. Er zijn al meerdere aanslagen gepleegd op campagnebijeenkomsten, zowel van mannen als van vrouwen.
Vijf verkiesbare politici zijn hierbij overleden. Twee kandidaten zijn ontvoerd en vier zijn verwond bij aanvallen tijdens toespraken. De daders waren in dit geval radicale moslims. De Taliban, die nog erg machtig is in bepaalde delen van het land, heeft opgeroepen tot een boycot van de verkiezingen.
NOS 13.10.2018 Bij een bomaanslag op een campagnebijeenkomst in de Afghaanse provincie Takhar zijn zeker vijftien mensen gedood. De daders hadden het vermoedelijk gemunt op de vrouwelijke parlementskandidaat Nazefa Yusoufi Beg, die daar zou spreken.
De aanslag met een met bommen beladen motorfiets vond plaats voordat de vrouw arriveerde. Vorige week werd bij een eveneens politiek gemotiveerde aanslag een verkiezingskandidaat gedood in de provincie Helmand. Volgende week zijn in Afghanistan parlementsverkiezingen.
Verantwoordelijkheid nog niet opgeëist
Onder de vijftien dodelijke slachtoffers waren ook agenten. Mogelijk loopt het dodental nog op: volgens de lokale politie zijn er zeker 33 gewonden gevallen.
De verantwoordelijkheid voor de bomaanslag is nog niet opgeëist. Waarschijnlijk zitten Talibanstrijders achter de aanslag. De terreurorganisatie is vrij actief in de noordoostelijke provincie en verantwoordelijk voor verschillende eerdere aanslagen in de regio.
Vrouwen hadden onder het bewind van de Taliban nauwelijks rechten. Zo mochten ze niet naar school en alleen buitenshuis komen als ze door een man werden begeleid.
Telegraaf 07.10.2018 Strijders van de Taliban hebben in de provincie Wardak in het oosten van Afghanistan zeker tien politiemensen gedood. Ook staken de opstandelingen een regeringsgebouw in brand, meldden Afghaanse regeringsmedewerkers.
Volgens de gouverneur van Wardak hebben de Taliban na het doden van de politiemensen enkele controleposten verwoest. Ook zouden ze een deel van de elektriciteitsvoorziening buiten werking hebben gesteld.
De Taliban proberen in Wardak gebieden te heroveren die ze twee maanden geleden moesten prijsgeven door een gezamenlijke operatie van Amerikaanse en Afghaanse militairen. De Talibanstrijders probeerden zondag controle te krijgen over een aantal hoofdwegen in Wardak, maar volgens de gouverneur is het regeringstroepen gelukt de opmars van de Taliban te stuiten.
Telegraaf 14.09.2018 Minister Bijleveld van Defensie is bereid in gesprek te gaan met de ouders van de in 2008 door eigen vuur omgekomen militair Aldert Poortema (23). Zijn vader Hans en moeder Marjan deden gisteren in De Telegraaf een oproep hen eindelijk het hele verhaal over de fatale januarinacht te vertellen.
De Friezen kregen tien dagen na het dramatische ongeluk te horen wat de conclusies van een intern onderzoek waren. In de tijd die volgde, kregen ze steeds meer informatie die afweek van wat deze commissie stelde. Het gaat om getuigenissen die de verantwoordelijkheid voor het drama neerleggen bij de commandant van de gevechsteenheden.
Niet één schuldige
Hij zou waarschuwingen over slecht weer en het ontbreken van maanlicht naast zich neer hebben gelegd. Doordat het zich beroerd was, kon niet goed worden vastgesteld wie vijanden en vrienden waren en liet de bataljonscommandant het vuur openen op zijn eigen mensen. Defensie is van mening dat er niet één schuldige in het drama is en nam daarom geen maatregelen tegen individuele militairen.
Advocaat Sébas Diekstra heeft namens de Poortema’s minister Bijleveld om een gesprek gevraagd. „Ik denk zeker dat we daar op ingaan”, reageerde de bewindsvrouw vandaag voor het begin van de ministerraad.
Telegraaf 13.09.2018 Het eigen vuur-incident dat tien jaar terug aan de Nederlandse militairen Aldert Poortema en Wesley Schol en twee Afghaanse collega’s in Uruzgan het leven kostte, was te voorkomen geweest als de verantwoordelijk commandant naar waarschuwingen had geluisterd.
Dat zeggen collega’s van de man waaronder geestelijk verzorger Frans Kurstjens. De overste werd gewaarschuwd dat het zicht in de noodlottig verlopen nacht door slecht weer en afwezigheid van maanlicht beroerd zou zijn. Hij negeerde dit en stuurde zijn mannen toch op pad. Mede door slecht zicht was niet duidelijk dat het doelwit waarop in het holst van de nacht het vuur werd geopend eigen troepen waren.
Defensie blijft ondanks de kritiek achter eerdere onderzoeken staan. Die stellen dat er fouten zijn gemaakt, maar dat er geen hoofdschuldige was en dat er daarom geen personele gevolgen hoefden te zijn.
NOS 12.09.2018 Bij een aanslag op een groep demonstranten in de Afghaanse provincie Nangarharzijn zeker 68 doden gevallen. Een man blies zichzelf op toen zo’n 400 mensen aan het demonstreren waren tegen een politiechef.
Het was een van de zwaarste aanslagen in het land in maanden. Veiligheidsfunctionarissen waarschuwen in de aanloop naar de parlementsverkiezingen in Afghanistan, volgende maand, voor meer aanslagen op bijvoorbeeld campagnebijeenkomsten.
De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist. In de Oost-Afghaanse provincie, die grenst aan Pakistan, zijn wel terreurgroepen als Islamitische Staat en de Taliban actief.
Geheim overleg met Taliban
De Taliban ontkenden meteen met klem betrokken te zijn geweest bij de aanslag. Op de achtergrond zou de groep bezig zijn met het opstarten van nieuw overleg met de VS, meldden anonieme Taliban-functionarissen aan persbureau AP.
De gesprekken met de Amerikanen moeten onder meer gaan over de uitruil van gevangenen en maatregelen die het vertrouwen moeten verbeteren. De functionarissen zeiden dat er in juli al een eerste gesprek was geweest met de Amerikaanse topdiplomaat in Afghanistan Alice Wells. De Amerikanen willen dat niet ontkennen of bevestigen.
Maar de Amerikaanse minister van Defensie Jim Mattis zei vorige week vrijdag tijdens een verrassingsbezoek aan hoofdstad Kabul dat hij in Afghanistan steeds meer bereidheid zag tot verzoening tussen strijdende partijen.
Ook bij de Taliban, hoewel de terreurgroep volgens hem nog niet heeft voldaan aan drie belangrijke criteria: stoppen met het doden van burgers, afscheiding van al-Qaida en het gehoorzamen aan de grondwet van Afghanistan.
NOS 05.09.2018 Bij een dubbele bomaanslag bij een sporthal in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker twintig mensen om het leven gekomen. Ten minste 70 mensen raakten gewond. De autoriteiten verwachten dat het dodental verder oploopt.
Volgens de Afghaanse minister van Binnenlandse Zaken bracht een zelfmoordterrorist zich tot ontploffing bij de sporthal, waar gewoonlijk worstelaars trainen. Daarna explodeerde even verderop een autobom.
De autoriteiten zeggen dat bij de dubbele aanslag zeker zeven politiemensen gewond zijn geraakt. Onder de doden zijn twee Afghaanse journalisten.
Aanslagen op sjiitische doelen
De bommen ontploften in een buurt in Kabul waar veel sjiieten wonen. De verantwoordelijkheid voor de dubbele bomaanslag is opgeëist door de soennitische terroristische organisatie IS.
IS heeft de afgelopen tijd in Afghanistan vaker aanslagen gepleegd op sjiieten. Vorige maand kostte een zelfmoordaanslag op een sjiitisch opleidingsinstituut in Kabul het leven aan 34 mensen.
De regering van Afghanistan staat onder druk omdat ze geen antwoord heeft op het terroristische geweld in het land. Volgende maand, op 20 oktober, zijn er parlementsverkiezingen.
NU 04.09.2018 De oprichter van het Haqqani-netwerk, Jalaluddin Haqqani, is na een lang ziekbed overleden, zo laat de Taliban in een verklaring weten.
Het Haqqani-netwerk is een aan de Taliban gelieerde terroristische organisatie.
Geruchten over de dood van Haqqani gingen al langer rond. Zo werd in 2015 gedacht dat de leider van de groep overleden was. Ook toen gingen er al langere tijd verhalen over zijn dood. De zoon van Haqqani, Sirajuddin, heeft al een aantal jaar de leiding over de organisatie.
De Haqqani-groep is verantwoordelijk voor veel aanslagen en aanvallen die gepleegd worden in de naam van de Taliban. Het netwerk is opgericht in de jaren zeventig.
NOS 04.09.2018 De Afghaanse oprichter van het Haqqani-terreurnetwerk Jalaluddin Haqqani is overleden, heeft de Afghaanse terroristische beweging Taliban bekendgemaakt. Haqqani overleed gisteren in Afghanistan na een lang ziekbed, zei een Taliban-woordvoerder tegen persbureau AP. De Haqqani-groep en de Taliban werken nauw met elkaar samen.
Het is niet de eerste keer dat Jalaluddin Haqqani dood is verklaard. Er gingen al jaren geruchten dat hij was overleden, ook doordat al lange tijd niets van hem vernomen was. Bovendien spraken familieleden van de terroristische leider elkaar tegen.
In 2012 werd het Haqqani-terreurnetwerk door de Verenigde Staten op de lijst van terroristische organisaties geplaatst.
De groep van Haqqani is verantwoordelijk voor ontvoeringen en aanslagen op Afghaanse militairen en op NAVO-troepen. Het netwerk heeft niet alleen nauwe banden met de Taliban, maar werkt ook samen met al-Qaida.
NU 03.09.2018 Zeker twaalf mensen zijn omgekomen doordat een Moldavische helikopter zondag neerstortte in een legerkamp in het noorden van Afghanistan. Twee Oekraïners en tien Afghaanse soldaten hebben de crash niet overleefd.
De helikopter had veertien mensen aan boord. Elf van hen waren Afghaanse soldaten, de drie anderen waren Oekraïense bemanningsleden.
Volgens de Moldavische luchtvaartautoriteit is het ongeval veroorzaakt door technische problemen in de MI-8 helikopter. Het incident vond rond 15.00 uur lokale tijd plaats in de provincie Balkh.
De Afghaanse soldaten werden vervoerd van het ene legerkamp naar het andere. De helikopter was ingehuurd door het Afghaanse ministerie van Defensie.
NOS 01.09.2018 De Verenigde Staten trekken 300 miljoen dollar aan financiële hulp aan Pakistan in, meldt persbureau Reuters. Volgens het Pentagon onderneemt het land te weinig tegen militanten.
De regering van president Trump zegt dat Islamabad opstandelingen toelaat die aan de kant van de Taliban vechten in buurland Afghanistan, iets wat Pakistan ontkent. Daarom kiest het Pentagon ervoor om de 300 miljoen dollar anders te besteden.
Met het intrekken van de financiële steun aan Pakistan, geeft de VS een duidelijk signaal af. Trump liet in januari al weten dat Islamabad minder hulp zou krijgen.
Hij zei dat de VS de afgelopen 15 jaar zo dom is geweest Pakistan met 33 miljard dollar te steunen, en daarvoor leugens en bedrog heeft teruggekregen. De Pakistaanse regering reageerde daar geërgerd op.
De maatregel komt kort voor een gepland bezoek van de minister van Buitenlandse Zaken Pompeo en een hooggeplaatste legerfunctionaris aan Islamabad. Zij willen het vooral hebben over de Pakistaanse aanpak van militanten.
Volgens experts kunnen de opstandelingen zich in Pakistan voorbereiden op aanvallen in Afghanistan. Op die manier dragen ze bij aan de strijd van de Taliban tegen de Afghaanse regering, die wordt gesteund door het Amerikaanse leger.
De banden tussen Pakistan en de VS zijn de afgelopen tijd flink verslechterd. Deze maand werd ook bekend dat Pakistaanse legerofficieren geen opleidingmeer kunnen volgen in de VS.
NOS 31.08..2018 Helikopter-piloot Roy de Ruiter heeft van koning Willem-Alexander de Militaire Willems-Orde ontvangen. Dat is de hoogste militaire onderscheiding van Nederland.
De Ruiter kreeg de medaille voor zijn uitzonderlijke prestaties als gevechtsvlieger en air mission commander in 2007 en 2009 in Afghanistan. De koning noemde hem vasthoudend, vakkundig, vernieuwend en onverschrokken. “Op exceptionele wijze gaf u blijk van moed, beleid en trouw.”
Willem-Alexander roemde zijn gedrevenheid tijdens meerdere risicovolle operaties en zijn toewijding aan het beschermen van zijn collega’s op de grond. “Hij deed al het mogelijke en soms het onmogelijke om grondeenheden te ondersteunen en te behoeden voor gevaar.”
Een van heftigste gevechtsacties waarbij De Ruiter betrokken was, vond plaats in september 2009 bij Deh Rawod, waarbij de Apaches werden uitgezonden om een groep collega’s te ontzetten die in een hinderlaag waren gelopen.
Daarbij wisten ze onder moeilijke omstandigheden de zwaargewonde korporaal Kevin van de Rijdt terug te brengen, met aanhoudende steun van de Apaches vanuit de lucht. De koning hierover: “Kapitein De Ruiter maakt daarbij zijn eigen veiligheid ondergeschikt aan die van de grondeenheden. Op uiterst lage hoogte geeft hij vuursteun aan zijn collega’s, zodat zij het vermiste teamlid terug kunnen brengen. En later weet hij ook diens achtergebleven vest met schetsen van het aanvalsplan te vinden, waarna dit kan worden vernietigd.”
Uiteindelijk overleed de korporaal alsnog aan zijn verwondingen, tot groot verdriet van alle betrokkenen, zei de koning. Maar het had erger kunnen uitpakken: “Dankzij de onvoorwaardelijke steun en effectieve en moedige optreden van kapitein De Ruiter en zijn Apache-detachement is voorkomen dat meer slachtoffers vielen.”
Beleid wordt niet op de basis gemaakt, maar ook in de cockpit terwijl de granaten langssuizen. Om dan de rust en het overzicht te bewaren dan moet je uitzonderlijke capaciteiten hebben, aldus Koning Willem-Alexander.
Deze actie werd op de grond geleid door majoor Gijs Tuinman, die ook onderscheiden is met de Willems-Orde. De Ruiter werkte meerdere keren met hem samen. De twee zijn goed te vergelijken. “Roy is een Gijs in de lucht, aldus een militair op de grond”, zei de koning in zijn toespraak. “Een groter bewijs van respect is nauwelijks denkbaar.”
Ook stond Willem-Alexander stil bij De Ruiters vasthoudendheid bij de planning en gedetailleerde voorbereiding van missies en zijn improvisatievermogen. “Beleid wordt niet op de basis gemaakt, maar ook in de cockpit terwijl de granaten langssuizen. Om dan de rust en het overzicht te bewaren dan moet je uitzonderlijke capaciteiten hebben. Majoor De Ruiter heeft bewezen daarover te beschikken. Majoor De Ruiter, u hield het hoofd helder in het heetst van de strijd.”
Omhelzing
De Ruiter zegt dat hij het een goede gelegenheid vindt om terug te kijken op de Nederlandse inbreng in Afghanistan. “Ik denk dat het een mooi moment is met zijn allen terug te kijken, met gepast respect en gepaste trots op wat we daar als Nederland hebben verricht in de jaren dat we in Afghanistan actief zijn geweest.”
Na de ceremonie omhelsde hij Marco Kroon en Gijs Tuinman, mede-Willems-Orde-dragers. “Ja, heel mooi, brothers in arms. Ik heb ze allebei van dichtbij meegemaakt, professioneel en ook naast het werk. Het is hartstikke mooi.”
De Ruiter: ‘Gepaste trots op wat we daar als Nederland hebben verricht’
Reservist
In 2013 kreeg De Ruiter eervol ontslag bij defensie. Nu werkt hij in Oman als instructeur-vlieger bij de Royal Oman Police. Hij is nog reservist in de rang van majoor.
Naast Roy de Ruiter zijn er nog drie ridders in de Militaire Willems-Orde in leven. Ken Mayhew kreeg de onderscheiding voor zijn moed bij de bevrijding van Weert, Venray en Overloon in de Tweede Wereldoorlog. Kapitein Marco Kroon kreeg de Willems-Orde in 2009 voor zijn optreden tijdens een missie in Afghanistan 2006. Vier jaar geleden kwam daar majoor Gijs Tuinman bij voor zijn werk als commandant in Uruzgan in 2009.
NU 31.08.2018 ”Uw moed was imponerend”, zei koning Willem-Alexander vrijdag op het Binnenhof in Den Haag tegen majoor-vlieger Roy de Ruiter. Die kreeg daar de Militaire Willems-Orde opgespeld, de hoogste dapperheidsonderscheiding van het koninkrijk.
Het is voor het eerst dat een vlieger van een helikopter deze onderscheiding krijgt.
De Ruiter kreeg die voor zijn optreden als Apache-vlieger in Afghanistan tussen 2007 en 2009. Het is ook erkenning voor de hele helikoptergemeenschap en het squadron van De Ruiter, aldus minister Ank Bijleveld van Defensie.
De Ruiter (37) werkt tegenwoordig als instructeur-helikoptervlieger bij de politie in Oman. Hij verliet de luchtmacht in 2013, hij is daar nu reservist. De Ruiter diende tussen 2004 en 2009 zes keer in Afghanistan, waar hij vooral de taak had grondtroepen te beschermen.
‘Vasthoudend, vakkundig, vernieuwend en onverschrokken’
”U was als gevechtsvlieger en air mission commander vasthoudend, vakkundig, vernieuwend en onverschrokken. Op exceptionele wijze gaf u blijk van moed, beleid en trouw”, zei de koning. Volgens hem deed De Ruiter alles om de grondtroepen te behoeden voor gevaar.
Ook prees de koning de gedrevenheid die de gevechtspiloot in Afghanistan tentoonspreidde, ook al ”leidde die gedrevenheid soms tot gefronste wenkbrauwen”. De Ruiter bereidde de operaties altijd minutieus voor en bemoeide zich met alle aspecten.
De vlieger krijgt de Militaire Willems-Orde onder meer voor zijn optreden in september 2009. Hij hielp toen onder zware omstandigheden mee een groep militairen uit een hinderlaag te ontzetten. Daarbij lukte het om de zwaargewonde korporaal Kevin van de Rijdt terug te vinden. De Ruiter maakte hier zijn eigen veiligheid ondergeschikt aan die van de grondtroepen, aldus de koning.
Na afloop van de ceremonie vlogen helikopters van De Ruiters oude squadron over het Binnenhof. ”Het was een mooi moment om met gepast respect en gepaste trots terug te kijken naar wat wij in Afghanistan hebben verricht”, zei De Ruiter tegen de NOS. Hij ziet het ook als erkenning van de samenwerking binnen de krijgsmacht.
Hoogste onderscheiding van Nederland
De Militaire Willems-Orde is de hoogste en oudste onderscheiding van Nederland. Het ereteken is in 1815 in het leven geroepen door koning Willem I. De orde bestaat uit vier graden: ridder grootkruis, commandeur, officier en ridder. Dragers krijgen het zogeheten ordekruis aan een oranje lint met twee blauwe strepen.
Er zijn nog drie ridders in de Militaire Willems-Orde in leven. Het gaat om de Engelsman Ken Mayhew, die in april 1946 de onderscheiding kreeg, Marco Kroon (2009) en Gijs Tuinman (2014).
Zowel Kroon als Tuinman kreeg de onderscheiding voor zijn optreden tijdens missies in Afghanistan.
NOS 31.08.2018 Vanmiddag krijgt majoor-vlieger Roy de Ruiter de Militaire Willems-Orde van koning Willem-Alexander uitgereikt. Dat is de hoogste militaire onderscheiding die de koning kan toekennen aan individuele militairen of eenheden voor hun buitengewone inzet.
De koning zal De Ruiter tijdens de ceremonie tot ridder slaan. Hij maakt dan ook bekend voor welke bijzondere daden de voormalige Apache-vlieger van de Koninklijke Luchtmacht de onderscheiding verdient. Bij de ceremonie zijn onder meer koningin Máxima en premier Rutte aanwezig.
De NOS zendt de uitreiking van de Militaire Willems-Orde rechtstreeks uit op NPO 1, NPO Nieuws en NOS.nl, van 14.47 -16.05 uur. Na afloop van de ceremonie is er een kort gesprek met Roy de Ruiter.
Roy de Ruiter is de derde Afghanistan-veteraan die de eer te beurt valt om de hoogste dapperheidsonderscheiding in ontvangst te nemen. Eerder kregen kapitein Marco Kroon (2009) en majoor Gijs Tuinman (2014) de Militaire Willems-Orde voor hun inzet tijdens de missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Ook het Korps Commandotroepen kreeg in 2016 de onderscheiding voor zijn optreden in Afghanistan.
Volgens militair historicus Christ Klep is het niet vreemd dat de laatste drie ridders in de Willems-Orde allemaal in Afghanistan gediend hebben. “De gelegenheid maakt de medaille, zou je kunnen zeggen. Om de Willems-Orde te verdienen moet je je langere tijd hebben bewezen op het gebied van moed, beleid en trouw. Tijdens de missie in Uruzgan, die duurde van 2006 tot 2010, hebben de Nederlandse troepen ook daadwerkelijk moeten vechten. De lengte en aard van deze missies bieden voldoende gelegenheid om te laten zien dat je beschikt over militaire moed en leiderschap.”
Koning Willem I heeft de Militaire Willems-Orde kort na zijn aantreden in 1815 opgericht. Een koninklijke dapperheidsonderscheiding om daden van moed, beleid en trouw te belonen was een van de manieren waarop hij zijn onderdanen sterker wilde binden aan het nieuwe koninkrijk. De Willems-Orde was niet gekoppeld aan adeldom en dus voor alle rangen haalbaar. De eerste Militaire Willems-Orde reikte hij uit aan zijn zoon, erfprins Willem Frederik, de latere koning Willem II. Hij kreeg hem voor zijn rol tijdens de Slag bij Waterloo. De orde is sindsdien meer dan 6000 keer uitgereikt.
De Ruiter ging zes keer op missie naar Afghanistan. “Het was een belangrijke operatie. Ik vond dat Afghanistan absoluut de steun van de internationale gemeenschap verdiende. Het was een land van wetteloosheid en er was ontzettend veel geweld”, zegt hij.
Als kind wist De Ruiter al dat hij vlieger wilde worden. Tijdens zijn opleiding bij Defensie bleek hij bij uitstek geschikt voor het vliegen in een Apache-helikopter. Een rol die De Ruiter erg mooi vindt. “Als Apache-vlieger ben je een verlengstuk van de grondtroepen. We zijn een soort infanteristen, maar dan in de lucht. Ook in de voorbereiding trek je heel nauw samen op.”
In deze video vertelt Roy de Ruiter wat zijn werk als Apache-vlieger in Afghanistan zo bijzonder maakte:
Roy de Ruiter: ‘Tot op de limieten vliegen, daarom wilde ik vlieger worden’
Al vanaf het begin was De Ruiter betrokken bij gevechtsoperaties. Ook speelde hij een belangrijke rol bij de reddingsactie van Afghaanse burgers tijdens een overstroming.
Collega’s met wie hij samenwerkte tijdens de missie, roemen hem om zijn creativiteit. “In een oorlogssituatie moet je jezelf constant verbeteren en aanpassen”, zegt De Ruiter daar zelf over. “Ik was altijd aan het bekijken wat er mogelijk zou kunnen gebeuren. Creativiteit vond ik extreem belangrijk tijdens een gevechtsoperatie.”
Kapitein Boezen, Chinook-vlieger, vertelt in onderstaande video hoe dankzij een creatieve oplossing van Roy de Ruiter een belangrijke talibanstrijder kon worden opgepakt:
Dankzij besluit van Roy de Ruiter werd belangrijke Taliban-strijder opgepakt
In 2013 kreeg De Ruiter eervol ontslag bij Defensie en nu werkt hij in Oman als instructeur-vlieger bij de Royal Oman Police. Binnen Defensie is hij nog actief als reservist in de rang van majoor.
De Ruiter werd voorgedragen voor een onderscheiding door oud-collega’s die bij de missies betrokken waren. Voordat hem de Militaire Willems-Orde werd toegekend, was er een uitgebreid vooronderzoek. Het Kapittel der Militaire Willems-Orde bracht een advies uit aan de minister van Defensie, waarna de toekenning werd bekrachtigd via een koninklijk besluit.
De Ruiter twijfelde of hij de onderscheiding wel in ontvangst wilde nemen. Hij vroeg zich af of het niet te veel eer was en bovendien houdt hij er niet van om in de belangstelling te staan. Hij ging toch overstag, omdat hij de medaille ziet als een erkenning voor de luchtmachtoperatie in Afghanistan.
Roy de Ruiter is een nuchtere Hollander. Het type ideale schoonzoon, net als Gijs Tuinman, aldus Militair historicus Christ Klep
“Je kunt de Willems-Orde weigeren, maar dat is haast niet beleefd. Het is toch een ultiem eerbetoon”, zegt Christ Klep. “Tegelijkertijd lig je onder een vergrootglas. Met deze onderscheiding ben je voor de rest van je leven een publiek figuur, een held, en van een held verwacht de samenleving onbesproken gedrag. Bij Marco Kroon heeft Defensie zich daarop verkeken. Hij raakte meerdere keren in opspraak. Dat Defensie bijna drie ton betaalde voor zijn advocaatkosten, past niet echt in het beeld van een zuivere ridder in de Willems-Orde.”
Het lijkt erop dat Defensie een ‘veilige keuze’ heeft gemaakt door de bescheiden Roy de Ruiter voor te dragen, meent Klep. “Hij is een nuchtere Hollander. Het type ideale schoonzoon, net als Gijs Tuinman.”
Beroepsleger
Volgens Klep hoort het toekennen van dapperheidsonderscheidingen bij de cultuur van een beroepsleger. “Vanwege de persoonsbescherming vindt zo’n uitreiking meestal achter gesloten deuren plaats, maar de Willems-Orde is als hoogste onderscheiding een heel bijzondere. Het is logisch dat dat in de openbaarheid gebeurt, met veel ceremonieel vertoon.”
“Daarnaast is dit voor Defensie natuurlijk een gelegenheid om mensen te interesseren voor de krijgsmacht. Sinds ongeveer 25 jaar heeft Nederland een beroepsleger en daarvoor moet Defensie zelf op zoek naar personeel.”
Drie dragers van de Willems-Orde: Kenneth Mayhew (l), Marco Kroon (m) en Gijs Tuinman (r)ANP
Naast Roy de Ruiter zijn er nog drie ridders in de Militaire Willems-Orde in leven:
Ken Mayhew (1917)
De Brit ontvangt de Militaire Willems-Orde op 24 april 1946, voor zijn moed bij de bevrijding van Weert, Venray en Overloon. Voor Mayhew is er kort na de oorlog geen officiële plechtigheid. Hij ontvangt een bericht dat hij de medaille op de Nederlandse ambassade in Londen kan ophalen. Omdat hij nog gewond is, krijgt hij de Willems-Orde uiteindelijk per post toegezonden.
Marco Kroon (1970)
Kapitein Kroon krijgt de onderscheiding in 2009, niet voor één specifieke gebeurtenis, maar voor zijn optreden als mens, leider en militair tijdens de hele missie in Afghanistan in 2006. Koningin Beatrix zegt over Kroon dat hij een “deskundig, inventief en inspirerend optreden heeft laten zien tijdens zijn missies, zonder verlies aan eigen zijden”.
Gijs Tuinman (1979)
Majoor Tuinman krijgt de Militaire Willems-Orde in 2014, voor zijn daden in 2009 als commandant in Uruzgan, Afghanistan. Koning Willem-Alexander prijst Tuinmans “uitzonderlijke leidinggevende kwaliteiten” tijdens verschillende missies. Het is de eerste keer na zijn aantreden dat de koning de Militaire Willems-Orde uitreikt.
RO 31.08.2018 Een ferme slag op de linkerschouder… gevolgd door een fluisterend “dank u wel, majesteit”. Reserve-majoor Roy de Ruiter is zojuist op het Binnenhof in Den Haag door koning Willem-Alexander tot Ridder Militaire Willems-Orde geslagen. De voormalige Apachevlieger kreeg deze hoogste onderscheiding voor zijn optreden in Afghanistan, tussen 2007 en 2009.
De daden waarvoor De Ruiter is onderscheiden spreken voor zich, en maken indruk. Ze zijn verweven met moed, beleid en trouw; de vereisten om in aanmerking te komen voor de Militaire Willems-Orde. Met gevaar voor eigen leven ondersteunde hij grondtroepen, ging onverschrokken door in het heetst van de strijd en nam veelvuldig initiatieven om operaties te laten slagen.
Wapenfeiten De Ruiter
Zo ook op kerstavond 2007. De Ruiter heeft dan al ongebruikelijke keuzes gemaakt om de grondtroepen te verzekeren van luchtsteun. Als zijn co-piloot wil wegdraaien nadat een vijandelijke mortier rakelings langs hun Apache scheert, legt De Ruiter zijn hand op het besturingspaneel. Hij heeft de mortieropstelling gespot en wil deze dreiging wegnemen voor de grondtroepen. De co-piloot vertrouwt zijn gezagvoerder blindelings en zet een duikvlucht in richting de mortieropstelling. Ze zitten nu in de vuurlinie van de vijandelijke mortier. Om burgerslachtoffers te voorkomen, wijzigt De Ruiter tijdens het inzetten van de duik nog snel het type raket. Hij vuurt. Raak!
6 september 2009. De Nederlandse commando korporaal Kevin van de Rijdt sneuvelt. Vanuit de lucht en onder risicovolle omstandigheden toont De Ruiter trouw en onvoorwaardelijke loyaliteit aan zijn collega’s op de grond. Zonder zijn inzet was het risico groot dat er meer slachtoffers zouden vallen onder de Nederlandse militairen. Zonder De Ruiter had korporaal Van de Rijdt niet geëvacueerd kunnen worden en zou zijn ops-vest met geheime informatie mogelijk in vijandelijke handen vallen
De acties
Deze en 3 andere daden van De Ruiter hebben bijgedragen aan zijn voordracht:
De aanwezige ridders majoor Marco Kroon en luitenant-kolonel Gijs Tuinman heetten De Ruiter na de ridderslag welkom in de Orde. Ook zij kregen hun onderscheiding voor de inzet in Afghanistan, vanaf 2006. De enige andere en nog in levende zijnde ridder is de 101-jarige Britse majoor Kenneth Mayhew. Hij onderscheidde zich door zijn wapenfeiten bij de bevrijding van Nederland in de Tweede Wereldoorlog.
Alle eer
Bij de ceremonie op het Binnenhof waren ook koningin Máxima, premier Mark Rutte, Defensieminister Ank Bijleveld-Schouten en Commandant der Strijdkrachten luitenant-admiraal Rob Bauer.
Diverse militaire eenheden stonden aangetreden. Onder andere een collectieve vaandelwacht van alle eenheden aan wie in het verleden een Militaire Willems-Orde is toegekend. Ook de commandanten van de marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee waren met een delegatie present om de nieuwe ridder vandaag op het schild te heffen.
Elsevier 30.08.2018 Majoor-vlieger Roy de Ruiter (36) krijgt morgen, vrijdag 31 augustus, de Militaire Willems-Orde. Er is een plechtige ceremonie op het Binnenhof in Den Haag, waar koning Willem-Alexander de luchtmachtofficier tot ridder slaat.
De onderscheiding is een beloning voor ‘moed, beleid en trouw’. De Ruiter toonde zich in de strijd tegen extremistische islamitische opstandelingen in Afghanistan buitengewoon moedig, doortastend en opofferingsgezind.
Elsevier Weekblad had inzage in informatie over vijf heldendaden van, toen nog kapitein-vlieger De Ruiter in Afghanistan. Hieronder volgt een samenvatting. Volgens bronnen zal koning Willem-Alexander vrijdag in zijn toespraak twee van de vijf heldendaden reconstrueren.
23 september 2009: overval op een dorp met honderden Talibanstrijders
Ergens in Zuid-Afghanistan is een dorp ontdekt waar zich honderden vijandelijke strijders ophouden. Nederlandse en geallieerde speciale eenheden (Special Forces) worden er in Chinook-transporthelikopters op afgestuurd. Apache-gevechtshelikopters vliegen voorop. De Ruiter voert een aantal duikvluchten uit op het dorp om verwarring te scheppen. De vijandelijke manschappen verkeren in chaos. Hierdoor kunnen de transporthelikopters midden in het dorp landen en stormen de Special Forces eruit. Zij overmeesteren een groot aantal Talibanstrijders.
Andere opstandelingen slaan te voet of per motor op de vlucht. De Ruiter en zijn wingman (co-piloot) vuren op hen en dwingen ze te stoppen, waarna ook zij worden ingerekend. Later sluipt één strijder weg uit een vijandelijk wapendepot. De Ruiter vermoedt dat het om een belangrijke strijder gaat, volgt hem en wijst vanuit de Apache zijn locatie aan. Hij vuurt vlak naast hem, waarna ook deze vijandelijke strijder, nota bene door de bemanningsleden van een Chinook, kan worden ingerekend.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier Weekblad sinds 1994 de Nederlandse politiek.
NOS 30.08.2018 Vanmiddag krijgt majoor-vlieger Roy de Ruiter de Militaire Willems-Orde van koning Willem-Alexander uitgereikt. Dat is de hoogste militaire onderscheiding die de koning kan toekennen aan individuele militairen of eenheden voor hun buitengewone inzet.
De koning zal De Ruiter tijdens de ceremonie tot ridder slaan. Hij maakt dan ook bekend voor welke bijzondere daden de voormalige Apache-vlieger van de Koninklijke Luchtmacht de onderscheiding verdient. Bij de ceremonie zijn onder meer koningin Máxima en premier Rutte aanwezig.
De NOS zendt de uitreiking van de Militaire Willems-Orde rechtstreeks uit op NPO 1, NPO Nieuws en NOS.nl, van 14.47 -16.05 uur. Na afloop van de ceremonie is er een kort gesprek met Roy de Ruiter.
Roy de Ruiter is de derde Afghanistan-veteraan die de eer te beurt valt om de hoogste dapperheidsonderscheiding in ontvangst te nemen. Eerder kregen kapitein Marco Kroon (2009) en majoor Gijs Tuinman (2014) de Militaire Willems-Orde voor hun inzet tijdens de missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Ook het Korps Commandotroepen kreeg in 2016 de onderscheiding voor zijn optreden in Afghanistan.
Volgens militair historicus Christ Klep is het niet vreemd dat de laatste drie ridders in de Willems-Orde allemaal in Afghanistan gediend hebben. “De gelegenheid maakt de medaille, zou je kunnen zeggen. Om de Willems-Orde te verdienen moet je je langere tijd hebben bewezen op het gebied van moed, beleid en trouw. Tijdens de missie in Uruzgan, die duurde van 2006 tot 2010, hebben de Nederlandse troepen ook daadwerkelijk moeten vechten. De lengte en aard van deze missies bieden voldoende gelegenheid om te laten zien dat je beschikt over militaire moed en leiderschap.”
Koning Willem I heeft de Militaire Willems-Orde kort na zijn aantreden in 1815 opgericht. Een koninklijke dapperheidsonderscheiding om daden van moed, beleid en trouw te belonen was een van de manieren waarop hij zijn onderdanen sterker wilde binden aan het nieuwe koninkrijk. De Willems-Orde was niet gekoppeld aan adeldom en dus voor alle rangen haalbaar. De eerste Militaire Willems-Orde reikte hij uit aan zijn zoon, erfprins Willem Frederik, de latere koning Willem II. Hij kreeg hem voor zijn rol tijdens de Slag bij Waterloo. De orde is sindsdien meer dan 6000 keer uitgereikt.
De Ruiter ging zes keer op missie naar Afghanistan. “Het was een belangrijke operatie. Ik vond dat Afghanistan absoluut de steun van de internationale gemeenschap verdiende. Het was een land van wetteloosheid en er was ontzettend veel geweld”, zegt hij.
Als kind wist De Ruiter al dat hij vlieger wilde worden. Tijdens zijn opleiding bij Defensie bleek hij bij uitstek geschikt voor het vliegen in een Apache-helikopter. Een rol die De Ruiter erg mooi vindt. “Als Apache-vlieger ben je een verlengstuk van de grondtroepen. We zijn een soort infanteristen, maar dan in de lucht. Ook in de voorbereiding trek je heel nauw samen op.”
In deze video vertelt Roy de Ruiter wat zijn werk als Apache-vlieger in Afghanistan zo bijzonder maakte:
Roy de Ruiter: ‘Tot op de limieten vliegen, daarom wilde ik vlieger worden’
Al vanaf het begin was De Ruiter betrokken bij gevechtsoperaties. Ook speelde hij een belangrijke rol bij de reddingsactie van Afghaanse burgers tijdens een overstroming.
Collega’s met wie hij samenwerkte tijdens de missie, roemen hem om zijn creativiteit. “In een oorlogssituatie moet je jezelf constant verbeteren en aanpassen”, zegt De Ruiter daar zelf over. “Ik was altijd aan het bekijken wat er mogelijk zou kunnen gebeuren. Creativiteit vond ik extreem belangrijk tijdens een gevechtsoperatie.”
Kapitein Boezen, Chinook-vlieger, vertelt in onderstaande video hoe dankzij een creatieve oplossing van Roy de Ruiter een belangrijke talibanstrijder kon worden opgepakt:
Dankzij besluit van Roy de Ruiter werd belangrijke Taliban-strijder opgepakt
In 2013 kreeg De Ruiter eervol ontslag bij Defensie en nu werkt hij in Oman als instructeur-vlieger bij de Royal Oman Police. Binnen Defensie is hij nog actief als reservist in de rang van majoor.
De Ruiter werd voorgedragen voor een onderscheiding door oud-collega’s die bij de missies betrokken waren. Voordat hem de Militaire Willems-Orde werd toegekend, was er een uitgebreid vooronderzoek. Het Kapittel der Militaire Willems-Orde bracht een advies uit aan de minister van Defensie, waarna de toekenning werd bekrachtigd via een koninklijk besluit.
De Ruiter twijfelde of hij de onderscheiding wel in ontvangst wilde nemen. Hij vroeg zich af of het niet te veel eer was en bovendien houdt hij er niet van om in de belangstelling te staan. Hij ging toch overstag, omdat hij de medaille ziet als een erkenning voor de luchtmachtoperatie in Afghanistan.
Roy de Ruiter is een nuchtere Hollander. Het type ideale schoonzoon, net als Gijs Tuinman, aldus Militair historicus Christ Klep.
“Je kunt de Willems-Orde weigeren, maar dat is haast niet beleefd. Het is toch een ultiem eerbetoon”, zegt Christ Klep. “Tegelijkertijd lig je onder een vergrootglas. Met deze onderscheiding ben je voor de rest van je leven een publiek figuur, een held, en van een held verwacht de samenleving onbesproken gedrag. Bij Marco Kroon heeft Defensie zich daarop verkeken. Hij raakte meerdere keren in opspraak. Dat Defensie bijna drie ton betaalde voor zijn advocaatkosten, past niet echt in het beeld van een zuivere ridder in de Willems-Orde.”
Het lijkt erop dat Defensie een ‘veilige keuze’ heeft gemaakt door de bescheiden Roy de Ruiter voor te dragen, meent Klep. “Hij is een nuchtere Hollander. Het type ideale schoonzoon, net als Gijs Tuinman.”
Beroepsleger
Volgens Klep hoort het toekennen van dapperheidsonderscheidingen bij de cultuur van een beroepsleger. “Vanwege de persoonsbescherming vindt zo’n uitreiking meestal achter gesloten deuren plaats, maar de Willems-Orde is als hoogste onderscheiding een heel bijzondere. Het is logisch dat dat in de openbaarheid gebeurt, met veel ceremonieel vertoon.”
“Daarnaast is dit voor Defensie natuurlijk een gelegenheid om mensen te interesseren voor de krijgsmacht. Sinds ongeveer 25 jaar heeft Nederland een beroepsleger en daarvoor moet Defensie zelf op zoek naar personeel.”
Drie dragers van de Willems-Orde: Kenneth Mayhew (l), Marco Kroon (m) en Gijs Tuinman (r)ANP
Naast Roy de Ruiter zijn er nog drie ridders in de Militaire Willems-Orde in leven:
Ken Mayhew (1917)
De Brit ontvangt de Militaire Willems-Orde op 24 april 1946, voor zijn moed bij de bevrijding van Weert, Venray en Overloon. Voor Mayhew is er kort na de oorlog geen officiële plechtigheid. Hij ontvangt een bericht dat hij de medaille op de Nederlandse ambassade in Londen kan ophalen. Omdat hij nog gewond is, krijgt hij de Willems-Orde uiteindelijk per post toegezonden.
Marco Kroon (1970)
Kapitein Kroon krijgt de onderscheiding in 2009, niet voor één specifieke gebeurtenis, maar voor zijn optreden als mens, leider en militair tijdens de hele missie in Afghanistan in 2006. Koningin Beatrix zegt over Kroon dat hij een “deskundig, inventief en inspirerend optreden heeft laten zien tijdens zijn missies, zonder verlies aan eigen zijden”.
Gijs Tuinman (1979)
Majoor Tuinman krijgt de Militaire Willems-Orde in 2014, voor zijn daden in 2009 als commandant in Uruzgan, Afghanistan. Koning Willem-Alexander prijst Tuinmans “uitzonderlijke leidinggevende kwaliteiten” tijdens verschillende missies. Het is de eerste keer na zijn aantreden dat de koning de Militaire Willems-Orde uitreikt.
AD 30.08.2018 De inmiddels afgeblazen cartoonwedstrijd van Geert Wilders heeft de woede gewekt van de Taliban. De terreurgroep roept in een verklaring op om Nederlandse troepen aan te vallen vanwege de ‘vijandige actie van Nederland tegen alle moslims’.
,,Veiligheidsdiensten, soldaten en agenten in Kaboel zouden ten strijde moeten trekken tegen de Nederlandse troepen of ervoor moeten zorgen dat andere strijders hen kunnen bereiken”, aldus de organisatie in een verklaring.
De Taliban houdt de Nederlandse regering en bevolking verantwoordelijk voor de negatieve houding ten opzichte van de islam. ,,Iedereen in Nederland kan deze godslastering stoppen, maar door dat niet te doen laten ze zien dat ze akkoord gaan met deze misdaad.”
De Nederlandse militairen in Afghanistan blijven zo veel mogelijk binnen na de bedreigingen. Een woordvoerder van Defensie laat weten dat de militairen alleen het kamp verlaten als dat ,,hoogst noodzakelijk” is. De meeste Nederlandse militairen verblijven in Mazar-e-Sharif.
Defensie wil eerst weten hoe ernstig de dreiging is. ,,Daar willen we eerst zicht op krijgen.” Daarna wordt de zaak opnieuw beoordeeld. Vlak voor het zomerreces besloot het kabinet de missie te verlengen en uit te breiden met zestig commando’s. Nederlandse militairen zijn al sinds 2002 actief in Afghanistan.
Protest
Het plan van Wilders was om later dit jaar de winnende cartoon over Mohammed uit te kiezen. Hij riep de afgelopen weken op om dergelijke cartoons naar hem in te zenden. De actie leidde tot veel protest. Vandaag gingen in Pakistan duizenden mensen de straat op om te protesteren tegen de wedstrijd. Ook in andere islamitische landen leverde het kritiek op. Vanavond besloot de PVV-leider om de wedstrijd af te blazen, omwille van de veiligheid.
Eerder was er al een protestmars in Pakistan om de cartoonwedstrijd van Wilders.
AD 26.08.2018 De Afghaanse autoriteiten zeggen dat het hoofd van Islamitische Staat in het land is gedood. Abu Saad Erhabizou om het leven zijn gekomen bij een aanval op schuilplaatsen van de terreurorganisatie in de provincie Nangarhar, die grenst aan Pakistan.
De Afghaanse inlichtingendienst NDS meldt dat naast Erhabi ook tien andere IS-leden zouden zijn omgekomen bij een militaire operatie. Daar waren zowel Afghaanse als buitenlandse troepen bij betrokken. Zij zouden een grote hoeveelheid wapens en munitie van de jihadisten hebben vernietigd. De NAVO-missie in het land heeft nog niet gereageerd.
Tegen Taliban
De Afghaanse tak van IS is sinds 2015 actief in het door conflicten verscheurde land. De jihadisten strijden er zowel tegen de Taliban als tegen regeringstroepen. De Amerikaanse strijdkrachten hebben eerder geschat dat de terreurorganisatie in Afghanistan beschikt over zo’n 2000 strijders.
NOS 23.08.2018 Het ministerie van Defensie beschouwt de zaak van majoor Marco Kroon als afgesloten. Minister Bijleveld en Kroon hebben gisteren “een goed gesprek” gevoerd over de commotie die de afgelopen tijd is ontstaan, zegt een woordvoerder.
Kroon, drager van de Militaire Willems-Orde, zocht dit jaar de publiciteit met een verhaal over een incident dat in 2007 in Afghanistan zou hebben plaatsgevonden. De ex-commando zegt dat hij een Talibanstrijder heeft gedood zonder dat te melden. Door te praten over zijn verleden in Afghanistan bracht hij een lopende operatie in gevaar. Daarom werden uit veiligheidsoverwegingen commando’s teruggehaald.
Defensie heeft na het gesprek van gisteren besloten Kroon op zijn post te laten bij de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht. Volgende week is hij aanwezig op het Binnenhof als vlieger Roy de Ruyter de Willems-Orde krijgt.
Onderzoek naar lek afgerond
Ook zegt een woordvoerder van Defensie dat het onderzoek naar vermeende lekken in de organisatie niets heeft opgeleverd. Dat onderzoek volgde na onthullingen van Nieuwsuur in februari. Nieuwsuur sprak met bronnen over de onrust die was ontstaan in het Korps Commandotroepen na de verklaringen van Kroon. Het programma kwam erachter dat er al lange tijd een veiligheidsrisico bestaat in een missiegebied.
Nieuwsuur publiceerde het verhaal uiteindelijk niet op verzoek van minister Bijleveld. Zij stelde dat het artikel staatsgeheimen bevatte die mensenlevens in gevaar konden brengen. De minister noemde het heel vervelend dat zoveel informatie over de zaak naar buiten was gekomen. Defensie heeft na het onderzoek echter geen aanwijzingen gevonden voor het lekken van staatsgeheimen.
Ook het Openbaar Ministerie deed onderzoek. Binnen Defensie was er twijfel over de waarheid van het verhaal van Kroon. Het onderzoek heeft niet geleid tot een bevestiging of ontkenning van zijn relaas en werd stopgezet. Minister Bijleveld zei toen blij te zijn dat het OM de knoop had doorgehakt in “deze vervelende kwestie, die alleen verliezers kent”.
AD 23.08.2018 Oorlogsheld Marco Kroon hoeft na alle rumoer rond een verzwegen geweldsincident niet weg bij Defensie.Kroon blijft in dienst en zal volgende week vrijdag gewoon aanwezig zijn bij de uitreiking van de hoogste dapperheidsonderscheiding aan majoor-vlieger Roy de Ruiter. Dat is de uitkomst van een gesprek dat minister Bijleveld van Defensie had met Kroon, aldus De Telegraaf.
Bij Defensie waren ze niet echt blij met alle rumoer de afgelopen tijd rond de drager van de Militaire Willems-Orde. Hij zocht eerder dit jaar de publiciteit met een verhaal over een incident in Afghanistan waarbij de majoor in 2007 een Talibanstrijder zou hebben gedood, zonder dit te melden.
Veel commotie
Het verhaal van Kroon zorgde voor veel commotie. Na zijn verklaring begin dit jaar werden uit veiligheidsoverwegingen commando’s teruggehaald uit Afghanistan. Ook riep een aantal commando’s Kroon op zich niet meer uit te laten in de media over de gebeurtenis in 2007.
Onderzoek van het Openbaar Ministerie bood geen definitief uitsluitsel. Minister Ank Bijleveld en Kroon hebben gisteren met elkaar over deze en andere zaken gesproken, bevestigt een woordvoerder van Defensie. Hij wil alleen kwijt dat het een ‘goed gesprek’ was.
Kroon blijft op zijn huidige post bij de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht. Ook zal hij volgende week aanwezig zijn op het Binnenhof als vlieger Roy de Ruyter de Willems-Orde krijgt.
NU 20.08.2018 De leider van de taliban, sjeik Hibatullah Akhunzada, heeft maandag gezegd niet mee te werken aan het staakt-het-vuren tijdens het islamitisch Offerfeest. De beweging blijft vechten tegen de troepen van de Afghaanse overheid.
Talibanstrijders dwongen eerder op maandag in de noordelijke provincie Kunduz drie bussen tot stoppen en namen bijna tweehonderd passagiers in gijzeling. Onder hen zouden politieagenten en militairen zijn. Over hun lot heerst nog onduidelijkheid.
Het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken beweerde aanvankelijk dat legereenheden bijna 150 ontvoerden hadden bevrijd, 21 anderen zouden nog worden vastgehouden.
De politiechef van de regio Khanabad sprak dat echter tegen. Volgens hem is nog niemand vrijgelaten of bevrijd. Een woordvoerder van de taliban liet weten zo’n vijfhonderd gevangenen naar huis te laten gaan voor de feestdagen. Het zouden voornamelijk burgers zijn.
Zondag kondigde de Afghaanse president Ashraf Ghani nog een voorwaardelijk staakt-het-vuren af met de taliban. Een van de onderdelen van het staakt-het-vuren was de vrijlating van de ongeveer vijfhonderd gevangenen van de taliban.
AD 20.08.2018 Taliban-militanten hebben vele tientallen mensen gekidnapt die in drie bussen onderweg waren in de Noord-Afghaanse provincie Kunduz. De verantwoordelijkheid voor de ontvoering van de vermoedelijk meer dan honderd vakantiegangers is opgeëist door een woordvoerder van de Taliban.
Een woordvoerder van de gouverneur vertelde dat de strijders in de buurt van Khanabad de overvolle voertuigen, die vanuit de provincie Takhar op weg waren naar hoofdstad Kabul, tot stoppen dwongen en de passagiers lieten uitstappen. Die zijn naar een niet bekendgemaakte plek in een nabijgelegen dorp gebracht. Legereenheden zijn naar de streek gestuurd om te helpen bij de zoektocht.
De Afghaanse president Ashraf Ghani liet gisteren weten dat wegens het islamitische Offerfeest een bestand was afgekondigd met de Taliban. Dat zou maandag ingaan, al heeft hun hoogste leider sjeik Hibatullah Akhunzada tot dusver zijn goedkeuring niet gegeven. Het bleef derhalve onduidelijk of de opstandelingen daadwerkelijk de wapens tijdelijk neerleggen.
Honderden gevangenen vrij
Wel beloofden ze honderden gevangenen vrij te laten, vooral burgers. Volgens een zegsman van de Taliban kunnen maandag zo’n vijfhonderd mensen naar huis. De meeste veiligheidsfunctionarissen blijven echter vastzitten, inclusief de politieagenten en militairen die maandag uit de bussen zijn gehaald.
De inlichtingendienst van de jihadisten was te weten gekomen dat er veel aan boord waren. De kidnappers zijn nog bezig hen te identificeren.
NU 20.08.2018 In het noorden van Afghanistan hebben Talibanstrijders tientallen passagiers uit drie bussen ontvoerd, maken Afghaanse autoriteiten maandag bekend. Zondag kondigde de Afghaanse president Ashraf Ghani nog een voorwaardelijk staakt-het-vuren met de Taliban af.
De ontvoeringen vonden plaats in de noordelijke provincie Kunduz.
Persbureau AP meldt maandagochtend dat het Afghaanse leger 149 mensen hebben bevrijd, de Taliban houdt nog 21 mensen van de buspassagiers vast.
Volgens de Talibanstrijders hebben hun leidinggevenden geen duidelijkheid over het staakt-het-vuren verschaft. De wapenstilstand zou maandag ingaan.
“Het staakt-het-vuren zal doorgaan zolang de Taliban zich eraan houden en het respecteren”, zei Ghani zondag, die eveneens de leiding van de Taliban wijst op de wens van de Afghaanse bevolking. “Ze willen een langdurige vrede.”
Een van de onderdelen van het staakt-het-vuren was de vrijlating van ongeveer vijfhonderd gevangenen van de Taliban. Het staakt-het-vuren werd afgekondigd in aanloop naar het islamitische Offerfeest dat dinsdag start. Het is vooralsnog onduidelijk wat voor gevolgen de ontvoeringen op de wapenstilstand zullen hebben.
NU 19.08.2018 De Afghaanse president Ashraf Ghaniheeft zondag een voorwaardelijke staakt-het-vuren met de Taliban afgekondigd. De vuurpauze start maandag en kan tot drie maanden duren.
“Het staakt-het-vuren zal doorgaan zolang de Taliban zich eraan houdt en het respecteert”, aldus Ghani, die eveneens de leiding van de Taliban wijst op de wens van de Afghaanse bevolking. “Ze willen een langdurige vrede.”
De Afghaanse president maakte het nieuws bekend in aanloop naar Eid al-Adha, het islamitische offerfeest dat dinsdag start. Het is vooralsnog onduidelijk of de Taliban mee zal werken aan het staakt-het-vuren.
De militante groepering liet later op zondag weten honderden gevangenen vrij te laten. Verdere details werden niet gegeven.
Honderden doden gevallen bij gevechten Ghazni
De twee partijen zijn de afgelopen tijd verwikkeld in een hevige strijd in en bij de stad Ghazni. Het Afghaanse leger is met de hulp van Amerikaanse strijdkrachten erin geslaagd om de Taliban de stad uit te drijven. Buiten Ghazni wordt nog wel gevochten. De gevechten hebben al honderden levens geëist.
Door bombardementen, aanslagen en gevechten zijn in de eerste helft van dit jaar al meer dan 1.600 burgers om het leven gekomen. Het hoogste dodental in een decennium, meldt de Verenigde Naties zondag.
NU 17.08.2018 Het boek van de omstreden oorlogsheld Marco Kroon, waarin hij zijn lotgevallen in Afghanistan een stuk stelliger en gedetailleerder weergeeft dan in het officiële verslag voor Defensie, “is meer een soort roman” en zou daarom op een andere manier gelezen moeten worden, meent minister Ank Bijleveld van Defensie.
Omdat de Militaire Willems-Orde die Kroon draagt is uitgereikt op grond van een veel uitgebreider dossier, is die volgens Bijleveld niet in het geding.
Die onderscheiding, de hoogste die Nederland kent voor een militair, is “op basis van onderzoek en interviews met collega’s” toegekend. “Dus de beoordeling is echt gedegen geweest”, stelt Bijleveld.
Kroon schrijft in zijn boek Danger Close dat hij bij een bepaalde operatie drie Taliban-strijders doodde. Maar die stelligheid ontbreekt in het officiële rapport over de operatie.
Kroon verzweeg ombrengen vijandelijke strijder
De majoor kwam afgelopen winter in opspraak, omdat hij pas jaren na dato meldde dat hij bij een geheime operatie een vijandelijke strijder had omgebracht. Militairen moeten zoiets meteen melden.
Volgens Defensie was het verloop van het chaotische gevecht niet gemakkelijk na te vertellen. Het ministerie oppert dat Kroon zijn herinneringen later heeft aangevuld of aangescherpt.
Kroon zegt in Danger Close ook vijandelijke strijders te hebben genoemd van wie “hij het waarschijnlijk acht dat deze zijn gedood”.
AD 17.08.2018 Het boek van de omstreden oorlogsheld Marco Kroon, waarin hij zijn lotgevallen in Afghanistan een stuk stelliger en gedetailleerder weergeeft dan in het officiële verslag voor Defensie, ‘is meer een soort roman’. Je moet het boek daarom op een andere manier lezen dan het Defensie-rapport, meent minister Ank Bijleveld van Defensie.
Omdat de Militaire Willems-Orde die Kroon draagt is uitgereikt op grond van een veel uitgebreider dossier, is die volgens Bijleveld niet in het geding. Die onderscheiding, de hoogste die Nederland kent voor een militair, is ‘op basis van onderzoek en interviews met collega’s’ toegekend. ,,Dus de beoordeling is echt gedegen geweest.”
Kroon schrijft in zijn boek Danger Close dat hij bij een bepaalde operatie drie Taliban-strijders doodde. Maar die stelligheid ontbreekt in het officiële rapport over de operatie.
Opspraak
De majoor kwam afgelopen winter in opspraak. omdat hij pas jaren na dato meldde dat hij bij een geheime operatie een vijandelijke strijder had omgebracht. Militairen moeten zoiets meteen melden.
Volgens Defensie was het verloop van het chaotische gevecht niet gemakkelijk na te vertellen. Het ministerie oppert dat Kroon zijn herinneringen later heeft aangevuld of aangescherpt. Kroon zegt in Danger Close ook vijandelijke strijders te hebben genoemd van wie ‘hij het waarschijnlijk acht dat deze zijn gedood’.
AD 17.08.2018 Oorlogsheld Marco Kroon heeft in zijn boek Danger Close de uitkomst van sommige gevechten stelliger gebracht dan hij na afloop van de operaties meldde aan zijn werkgever.
Zo claimde hij in zijn boek dat hij in operatie Jung III meerdere Talibanstrijders uitschakelde. Die details zijn echter niet terug te vinden in de geweldsrapportage over die missie die altijd geheim was, maar nu door Defensie is vrijgegeven. Kroon schreef dit document zelf als pelotonscommandant en stuurde het in 2006 ter verantwoording naar de Marechaussee.
Kroon beschrijft in zijn boek uit 2013 zeer gedetailleerd hoe hij op 23 juni 2006 twee Talibanstrijders op twintig meter voor hem ziet opduiken als ze in een hinderlaag lopen. Kroon verschiet vijf tot zes patronen en beschrijft hoe hij ze raakt in borst en hoofd. ,,Tango’s down.’’ Even later schakelt hij nog een Talibanstrijder op tien meter afstand uit.
Rapportage
Uit de rapportage geweldsgebruik die hij kort na het heftige gevecht in 2006 inlevert bij de Marechaussee, rapporteert hij alleen dat hij ‘waarneemt dat er twee vijandelijke strijders worden getroffen en te gronde storten’. Wie de schoten loste, meldt hij hierin niet.
Kroon laat namens een woordvoerder van Defensie weten dat gedode strijders alleen in de geweldsrapportage werden gemeld als dat feitelijk was vast te stellen na afloop. In het heetst van de strijd, zoals bij operatie Jung III, was dat niet mogelijk. Daarom schreef Kroon in het officiële verslag ook op dat het moeilijk was in te schatten hoeveel slachtoffers er zijn gevallen.
Maar omdat Kroon het wél ‘waarschijnlijk acht dat Talibanstrijders zijn gedood’, is hij in zijn boek verder gegaan dan in zijn missieverslag en heeft hij hier de vrijheid genomen om dat zo op te schrijven, aldus woordvoerder Klaas Meijer.
De opmerkelijke verschillen tussen het boek van Kroon en de geweldsrapportage zijn saillant omdat er binnen Defensie wordt getwijfeld aan het waarheidsgehalte van het verhaal waarmee Kroon begin dit jaar in de media kwam. Toen biechtte hij op dat hij een belangrijke Talibanstrijder had gedood waarover hij eerder geen melding had gedaan bij zijn werkgever. Het OM startte een onderzoek, maar concludeerde dat er geen aanknopingspunten waren voor verder onderzoek.
NU 15.08.2018 Het ministerie van Defensie heeft alle advocaatkosten van Marco Kroon vergoed. De militair, die in 2009 de Willems-Orde ontving, stond in 2010 terecht voor verboden wapen- en drugsbezit.
Door alle kosten van Kroon te vergoeden heeft het departement afgeweken van zijn eigen regels voor dergelijke kwesties, bevestigt Defensie na berichtgeving van De Telegraaf.
Normaal gesproken worden advocaatkosten alleen vergoed als het een kwestie betreft die zich tijdens het uitvoeren van de dienst afspeelde.
Bij Kroon is hiervan afgeweken. Door toekenning van de hoogste militaire onderscheiding is Kroon “ondanks zichzelf” een bekend persoon geworden, met alle publicitaire gevolgen van dien, zo legt een woordvoerder uit. Daarom is besloten in dit geval van de regels af te wijken.
Kroon werd veroordeeld voor wapenbezit, maar niet voor drugsbezit.
Geen aanknopingspunten voor geweldsincident
Eerder dit jaar deed het OM onderzoek naar een geweldsincident in Afghanistan waarbij Kroon naar eigen zeggen betrokken was. Het OM vond “geen aanknopingspunten” die zijn verhaal bevestigden en legde het onderzoek voorlopig stil, zonder het helemaal af te sluiten.
In beide zaken werden de advocaatkosten vergoed. In totaal gaat het om een kleine 3 ton.
NOS 15.08.2018 Het ministerie van Defensie heeft voor bijna drie ton aan advocaatkosten voor majoor Marco Kroon betaald. Dat schrijft De Telegraaf, die documenten heeft gekregen na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (WOB).
De ridder in de Militaire Willems-Orde heeft de advocaatkosten gedeclareerd voor zijn strafzaak in 2010 en voor de melding van het geweldsincident van vorig jaar. In beide zaken werd hij verdedigd door raadsman Geert-Jan Knoops.
Veruit het grootste deel van het bedrag, bijna tweeënhalve ton, was voor de strafzaak. In 2010 werd Kroon vervolgd voor verboden wapen- en harddrugsbezit. Voor het eerste feit werd hij veroordeeld.
Normaal gesproken betaalt Defensie juridische bijstand alleen voor handelingen die militairen hebben verricht in de uitoefening van “ambt, functie of werkzaamheden”. Er kan dan voor maximaal 25.000 euro worden gedeclareerd.
“Goed werkgeverschap”
Het ministerie heeft de kosten voor Kroon destijds betaald vanwege zijn “bijzondere positie in de Nederlandse samenleving”, waardoor er veel publiciteit voor de zaak was, zegt huidig plaatsvervangend secretaris-generaal Marc Gazenbeek.
Voor Defensie zou het vanwege die positie van belang zijn geweest dat hij “in het kader van goed werkgeverschap van adequaat juridisch advies en bijstand werd voorzien.” Van terugbetaling is geen sprake, schrijft de krant.
Afghaanse tegenstander
Dit jaar heeft advocaat Knoops 43.000 euro in rekening gebracht voor het bijstaan van Kroon. De majoor zei dat hij in 2007 in Afghanistan was ontvoerd door een tegenstander, die hij later zou hebben gedood. Defensie vond na een jaar onderzoek geen bewijs dat dit verhaal klopte, volgens Knoops is er wel degelijk bewijs voor de ontvoering.
“Majoor Kroon heeft de steun van Defensie zeer op prijs gesteld”, reageert de raadsman kort op de betaalde juridische kosten in De Telegraaf.
Ik hou de zaak goed in de gaten maffe kereltjes !!
De lange arm vanuit Ankara
Met actieve steun van Turkije lukt het Turkse Nederlanders om succesvol te worden. Maar het is ook de bedoeling dat zij zich vervolgens opwerpen als Erdogans voorhoede in Nederland. Elsevier Weekblad ontleedt de lange arm van Erdogan.
In juli 2016, daags na de mislukte coup in Turkije, kleurde de Erasmusbrug in Rotterdam rood van de Turkse vlaggen. Vanuit de lucht gezien leek de demonstratie een soort slagader, gevormd door duizenden Turkse Nederlanders wier harten overliepen van liefde voor ‘hun’ leider Recep Tayyip Erdogan. En afgelopen zomer werd ook de herverkiezing van Erdogan als president in diverse Nederlandse steden uitbundig gevierd.
Provocerende viering Turkse Nederlanders. Lees meer
Zo’n 83.000 Turkse Nederlanders stemden op Erdogan. Hoe kan het dat zij, die hier zijn getogen (en vaak ook hier zijn geboren) zich zo verbonden voelen met een autocratische leider op 3.000 kilometer afstand? Het antwoord is simpel: omdat de Turkse staat er de afgelopen twintig jaar alles aan heeft gedaan om hen aan zich te binden.
Telegraaf 10.10.2018
Een soort Turkse zuil
Vooropgesteld: op individueel niveau is weinig in te brengen tegen alle initiatieven van de Turkse overheid. Wat geeft het of een Turks-Nederlandse student een studiereis naar Turkije maakt, of dat een Turkse migrantenvereniging in Nederland een seminar over leiderschap organiseert? Maar samen zorgen al deze initiatieven ervoor dat veel Turkse Nederlanders in een soort zuil leven waarin zij zich Turks voelen.
Door in Turkije en Nederland nieuwe instituties op te zetten en bestaande om te vormen, zorgt de Turkse staat ook hier voor ze, in elk opzicht: religieus, politiek, praktisch, juridisch, en als het gaat om integratie.
‘De combinatie van deze instituties geeft Turkse Nederlanders de mogelijkheid volledig in een Turkse bubbel te leven. Dat hoeft niet problematisch te zijn, maar het zorgt er wel voor dat hele generaties zich afzonderen,’ zegt politicoloog Floris Vermeulen (45) van de Universiteit van Amsterdam.
Critici zien het als een poging van hem om de markt te beïnvloeden, iets wat getuige de vrije val van de lire in aanloop naar de verkiezingen niet altijd even goed uitpakt. Tusiad, de grootste ondernemersvereniging, waarschuwde dinsdag dan ook direct voor het verlies van onafhankelijkheid bij de financiële institutie. De autonomie van de centrale bank is cruciaal voor een sterke economie, aldus de vereniging.
AD 02.10.2018
Blijvende patstelling bij onderhandelingen over EU-toetreding?
Minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu benadrukte dinsdag direct na de aanstelling van Erdogan opnieuw dat Turkije zo snel mogelijk lid wil worden van de Europese Unie (EU). Een opmerkelijke uitspraak, aangezien het land door het presidentiële systeem verder afdrijft van Europese waarden.
AD 04.10.2018
Eind juni – na de overwinning van Erdogan – liet de Europese Raad van Ministers zich al ontvallen dat de gesprekken over een Turkse toetreding tot stilstand zijn gekomen en dat de kans dat daarin nog verandering komt zeer klein is.
Kabinet, fluit Nederlandse Turken terug!
Nederland dreigt de controle over een vitaal belang te verliezen. Ik heb het hier niet over gas, olie of telecommunicatie, maar over Nederlanders van Turkse komaf.
Het vorige kabinet besloot om, waar het om vitale economische belangen gaat, de overname van Nederlandse door buitenlandse bedrijven te belemmeren. Mag een ander land een deel van de Nederlandse bevolking mobiliseren voor een militaire strijd? Ruim 350.000 Nederlanders staan onder controle van een andere staat.
Turkse interventie beperkt zich niet tot de moskee
Turkse moskeeën in Nederland staan onder controle van de Turkse regering. Waarom is dat niet verboden? Tja, de Turkse regering zou dat niet leuk vinden. Sinds wanneer is voor de bescherming van een vitaal Nederlands belang de mening van een ander land doorslaggevend? En dit is niet eens de enige vorm van de Turkse interventie in Nederland.
Politiek complot
Erdogan heeft de strafmaatregelen van Trump gebrandmerkt als chantage, een politiek complot en een economische aanval om Turkije op de knieën te dwingen.
De ruzie tussen Turkije en de VS over een gevangen geestelijke lijkt nog lang niet over. President Erdogan heeft bekendgemaakt dat hij de invoer van elektronische apparaten uit Amerika wil verbieden.
Hij maakte de maatregel niet concreet, maar suggereerde dat zijn landgenoten in plaats van een iPhone maar een Samsung moeten kopen of een smartphone van Vestel, een Turkse elektronicafabrikant.
De Turkse president Erdogan heeft zijn landgenoten namelijk opgeroepen i-Phone en andere Amerikaanse elektronica te boycotten. Een vergelding voor de verdubbeling van de Amerikaanse importtarieven die president Trump afgelopen vrijdag afkondigde voor aluminium en staal uit Turkije.
Het is een nieuwe escalatie van de oplaaiende handelsoorlog en vertrouwenscrisis tussen beide Navobondgenoten. Erdogan is van plan het keihard te spelen en is niet van plan concessies te doen.
Eerder zei hij, zinspelend op Trump: ,,De bullebakken van de wereld zullen falen.” En vandaag zei hij in een toespraak: ,,Laten we zaak omkeren en onze betovering op de tovenaar richten.”
Dieptepunt
Washington verdubbelde deze maand de importtarieven voor staal uit Turkije. President Trump is boos omdat Turkije weigert om de Amerikaanse dominee Andrew Brunson vrij te laten.
Dat heeft de verhouding tussen de Navo-bondgenoten Turkije en de Verenigde Staten op scherp gezet. Vorige week twitterde Trump daarover: “onze relaties met Turkije zijn op dit moment niet goed!”
AD 18.08.2018
Mislukte staatsgreep
Turkije beschuldigt Andrew Brunson ervan dat hij de mislukte staatsgreep van twee jaar geleden tegen Erdogan steunde. Hij zit al bijna twee jaar vast. Half juli mocht hij de gevangenis verlaten en sindsdien heeft hij huisarrest.
Andrew Brunson is een in Amerika geboren protestantse dominee die een kleine geloofsgemeenschap van 25 kerkgangers leidde in Izmir, aan de westkust van Turkije. Buiten zijn eigen kring hadden weinigen van deze man gehoord. Maar nu is hij het middelpunt van de ongekend felle ruzie tussen Turkije en de VS.
Gevolgen van die ruzie: de val van de Turkse lira, handelssancties over een weer en zorgen over het NAVO-partnerschap. Wie is de man waar Erdogan en Trump zoveel ruzie over maken? En waarom loopt het zo hoog op?
Voor het antwoord moeten we eerst even terug naar oktober 2016. Toen werd de 50-jarige dominee uit North Carolina aangehouden tijdens een golf van arrestaties na de mislukte staatsgreep in Turkije.
Op een hoorzitting sprak een Turkse rechter over aantijgingen dat Brunson lid zou zijn van de Gülen-beweging. President Erdogan verdenkt deze organisatie van het op touw zetten van de couppoging.
Het Witte Huis gooide het in eerste instantie op een akkoord met Turkije. Trump vroeg het Congres om Turkije geen sancties op te leggen vanwege wapendeals die Erdogan had gesloten met de Russische president Poetin. Ook zag de VS af van strafrechtelijke vervolging van een aantal lijfwachten van Erdogan, die demonstranten in elkaar hadden geslagen in Washington in 2017. Allemaal om Brunson vrij te krijgen.
Maqluba
Het bewijs tegen Brunson is geheim gehouden en de getuigen die door de aanklager zijn opgeroepen zijn anoniem gebleven. Maar volgens berichten in de media is een van de bewijsstukken een foto die rechercheurs op de smartphone van Brunson hebben gevonden. Op de foto is een bord Maqluba te zien, een maaltijd van vlees en rijst die in heel het Midden-Oosten populair is, maar die door de aanklager als “Gülenistische delicatesse” wordt bestempeld.
Volgens de Wall Street Journal vroeg Brunson de rechter om hem zo snel mogelijk naar huis te laten gaan. Toen hij de rechtszaal verliet, keek hij naar zijn vrouw die in het publiek zat, en zei “Ik word hier gek. Ik hou van je.”
Maximale pijn
Vorige week tweette Trump dat hij de Amerikaanse importtarieven ging verhogen. De aankondiging was zó getimed om maximale pijn te veroorzaken. Turkije was net bezig de financiële markten te kalmeren met de aankondiging van een nieuw economisch beleid. Maar door de importtarieven verloor de Turkse lira afgelopen week in rap tempo zijn waarde.
Andrew Brunson wordt vrijgelaten en krijgt huisarrest, 25 juli 2018EPA
Ondertussen loopt de ruzie steeds verder op. Vandaag liet Turkije wetenAmerikaanse elektronica te boycotten. Ook publiceerde de New York Times een ingezonden brief van Erdogan, waarin hij schreef: “Als de Verenigde Staten onze soevereiniteit niet respecteren en geen begrip tonen voor de dreigingen waar onze natie mee te maken heeft, kan ons partnerschap in gevaar komen.”
En de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur gaf de Turkse ambassadeur in Washington een onheilspellende waarschuwing: we zijn klaar met praten, totdat jullie Brunson naar huis laten gaan.
Draait het allemaal nou echt om die ene onbekende dominee uit North Carolina? Nee, zeker niet. Maar voorlopig vormt Andrew Brunson voor zowel Trump als Erdogan een handige stok waarmee ze elkaar kunnen blijven slaan.
Overleg
Gisteren 13.08.2018 was er in Washington overleg over Brunson met de Turkse ambassadeur, maar daar is niets concreets uitgekomen. Eerder deze maand stelde Amerika sancties in tegen twee kabinetsleden van Erdogan om zo de druk op te voeren om Brunson vrij te krijgen.
Door de Amerikaanse strafmaatregelen is de financiële crisis in Turkije versterkt. De lira heeft snel terrein verloren ten opzichte van andere valuta. De financiële wereld maakt zich zorgen of Turkije zijn buitenlandse leningen nog wel kan aflossen en vreest dat grote Europese banken hard worden geraakt door de Turkse financiële crisis.
AD 14.08.2018
Omwisselen
Erdogan riep zijn landgenoten vandaag 14.08.2018 nog maar eens op om lira’s niet in te ruilen voor dollars. “Omwisselen in buitenlandse valuta betekent toegeven aan de vijand”, zei hij.
AD 15.08.2018
Volgens hem heeft zijn regering de noodzakelijke maatregelen genomen om de economie te ondersteunen, maar hij voegde eraan toe dat het ook belangrijk is om politiek de rug recht te houden.
Kredietbeoordelaar Moody’s slaat alarm over Turkse bankensector
Nu de economie van Turkije vanwege het conflict met de Verenigde Staten de in problemen zit, wil het land de banden met de Europese Unie (EU) aanhalen. Turkije blijft benadrukken dat het nog altijd aast op EU-lidmaatschap. Maar de Franse president Emmanuel Macron trapt stevig op de rem.
Maandag zei Macron in gesprek met Franse diplomaten dat Turkije ‘ongeschikt’ is om toe te treden tot de EU. ‘Het Turkije van president Erdogan is niet hetzelfde Turkije als tijdens de periode-Atatürk,’ zei de Franse president, verwijzend naar Mustafa Kemal Atatürk (‘Vader der Turken’), die tijdens zijn presidentschap (1923-1938) een seculiere republiek van het land maakte.
‘Hoe kunnen we serieus overwegen met Turkije te blijven praten over het EU-lidmaatschap, terwijl de Turken dag in dag uit een pan-islamistischeen anti-Europese agenda nastreven?’ zei Macron. Volgens hem geniet een ‘strategisch partnerschap’ met Turkije, net als met bijvoorbeeld Rusland, de voorkeur.
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken liet in een verklaring weten de uitspraken te betreuren, meldt de regeringsgezinde krant Yeni Safak. ‘Macrons opmerkingen over Turkije laten zien hoe weinig hij, ondanks voortdurende uitleg van onze kant, begrijpt van de Turkse realiteit.’ Ankara meent dat de noodtoestand na de mislukte coup op 15 juli 2016 – waarbij honderden doden vielen en waarna tienduizenden tegenstanders van president Recep Tayyip Erdogan de cel in gingen – de strenge maatregelen rechtvaardigde.
Nu de noodtoestand voorbij is, is Turkije volgens de verklaring een ‘genormaliseerde fase ingegaan’. Het nieuwe presidentiële systeem zou de door Brussel gewenste hervormingen mogelijk maken. Een opmerkelijke lezing, aangezien het nieuwe systeem Erdogan de macht geeft om buiten het parlement om ministers, hoge rechters en topambtenaren te benoemen. Eind juni – kort na de overwinning van Erdogan – liet de Europese Raad van Ministers zich al ontvallen dat de gesprekken over een Turkse toetreding tot stilstand zijn gekomen en dat de kans dat daarin nog verandering komt, zeer klein is.
Turkije wil handelsrelatie met Frankrijk versterken na sancties Amerika
Desondanks blijft Turkije toenadering tot de EU zoeken, omdat het zich daartoe door de Amerikaanse sancties genoopt ziet. ‘Turkije wil een nieuwe fase ingaan in de relatie met de EU,’ zei de Turkse minister van Financiën Berat Albayrakmaandagavond in Parijs, waar hij op bezoek was bij zijn Franse ambtgenoot Bruno Le Maire. De ‘unilaterale stappen’ van Amerika tonen volgens Albayrak dat een sterke band tussen Turkije en de EU belangrijker is dan ooit.
Zo wil Ankara de wederzijdse handel met Frankrijk, waarmee nu zo’n 14 miljard euro is gemoeid, vergroten naar 20 miljard euro. ‘Het is in ieders belang, in dat van Frankrijk, Turkije, Europa, dat de situatie in Turkije stabiliseert,’ aldus Albayrak. Op zijn beurt kondigde Le Maire aan dat zijn land graag met de Turken zaken blijft doen: ‘Frankrijk zal achter alle Franse bedrijven blijven staan die handelen of willen handelen met Turkije.’
Maandag was ook de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu al op bezoek in Europa: hij sprak in Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, met zijn collega Linas Linkevičius. ‘Europa kan Turkije niet de rug toekeren,’ aldus de Litouwse minister, die zei dat beide partijen elkaar nodig hebben op het gebied van handel, veiligheid en immigratie. Cavusoglu benadrukte dat Turkije zich onverminderd blijft inzetten op EU-toetreding: ‘We weten dat vele obstakels niet technisch, maar politiek zijn.’
Cavusoglu spreekt donderdag en vrijdag met collega’s van EU-lidstaten
Cavusoglu krijgt deze week de kans om zijn Europese collega’s uit te leggen waarom een Turks EU-lidmaatschap minder onwaarschijnlijk is dan het lijkt. Donderdag en vrijdag is hij uitgenodigd op een informele bijeenkomst van ministers van Buitenlandse Zaken van lidstaten in Oostenrijk, dat EU-voorzitter is. Volgens het Turkse staatspersbureau Anadolu zullen de ministers ‘discussies houden over het Turkse toetredingsproces en bilaterale relaties’.
De man protesteerde tijdens een persconferentie van Merkel en Erdogan tegen de positie van journalisten in Turkije.
NOS 29.10.2018 Een kritische Turkse columnist moet Duitsland na 36 jaar verlaten. De man, Ertugrul Adil Yigit, zegt dat de uitzetting het gevolg is van zijn protestactie tijdens een persconferentie van de Duitse bondskanselier Merkel en de Turkse president Erdogan in september in Berlijn.
Yigit staat bekend om zijn kritische benadering van president Erdogan. Hij droeg tijdens de persconferentie een T-shirt met de tekst ‘Vrijheid voor alle journalisten in Turkije.’ De actie leidde tot onrust en Yigit werd door de beveiliging de zaal uit gezet.
Problemen verblijfsvergunning
Yigit woont naar eigen zeggen al 36 jaar in Duitsland. Zijn verblijfsvergunning is meerdere keren verlengd, maar vorig jaar waren er problemen met de verlenging. Volgens de columnist heeft het hoofd van de immigratiedienst in Hamburg hem beloofd dat die problemen zouden worden opgelost. Dit weekend heeft hij te horen gekregen dat hij tot 22 januari de tijd heeft om Duitsland te verlaten.
De Duitse autoriteiten zeggen dat Yigit wordt uitgezet omdat hij geen betaalde baan heeft en omdat zijn kinderen niet meer bij hem in huis wonen. De columnist zelf is ervan overtuigd dat de beslissing te maken heeft met zijn protestactie. Hij overweegt juridische stappen.
NU 24.10.2018 Het Europees Parlement wil de geldkraan voor Turkije volgend jaar verder dichtdraaien. De zogenaamde pre-toetredingssteun van de EU zou met 147 miljoen euro omlaag moeten in 2019 vanwege de politieke ontwikkelingen in het land.
Daarbovenop komt een korting van 40 procent die de Europese Commissie heeft voorgesteld voor de komende twee jaar.
Turkije krijgt jaarlijks gemiddeld zo’n 700 miljoen euro om het land op allerlei beleidsterreinen klaar te stomen voor het EU-lidmaatschap. De onderhandelingen liggen echter al geruime tijd stil. In oktober stemde het EU-parlement er al voor om 70 miljoen euro van de beschikbare steun in 2018 te besteden aan migratieprogramma’s.
CDA-delegatieleider Esther de Lange vindt de korting terecht. “Met het inperken van de godsdienst- en persvrijheid en de manier waarop president Erdogan omgaat met minderheden, heeft Turkije de laatste jaren laten zien dat het met Europese waarden niets van doen heeft.”
Kati Piri (PvdA) is niet gelukkig met de kortingen. Brussel gebruikte pre-toetredingsgeld recent ook om niet-gouvernementele organisaties in Turkije te steunen die zich met democratie en mensenrechten bezighouden. “Die worden hierdoor geraakt.”
Telegraaf 24.10.2018 Het Europees Parlement wil de geldkraan voor Turkije volgend jaar verder dichtdraaien. De zogenaamde pre-toetredingssteun van de EU zou met 147 miljoen euro omlaag moeten in 2019 vanwege de politieke ontwikkelingen in het land, bovenop een korting van 40 procent die de Europese Commissie heeft voorgesteld voor de komende twee jaar.
Turkije krijgt jaarlijks gemiddeld zo’n 700 miljoen euro om het land op allerlei beleidsterreinen klaar te stomen voor het EU-lidmaatschap. De onderhandelingen liggen echter al geruime tijd stil. In oktober stemde het EU-parlement er al voor om 70 miljoen euro van de beschikbare steun in 2018 te besteden aan migratieprogramma’s.
CDA-delegatieleider Esther de Lange vindt de korting terecht. ,,Met het inperken van de godsdienst- en persvrijheid en de manier waarop president Erdogan omgaat met minderheden, heeft Turkije de laatste jaren laten zien dat het met Europese waarden niets van doen heeft.’’
Kati Piri (PvdA) is niet gelukkig met de kortingen. Brussel gebruikte pre-toetredingsgeld recent ook om niet-gouvermentele organisaties in Turkije te steunen die zich met democratie en mensenrechten bezighouden. ,,Die worden hierdoor geraakt.”
AD 22.10.2018 De afgelopen jaren zijn honderden aanvragers van een uitkering bij gemeenten of de Sociale Verzekeringsbank (SVB) betrapt die hadden verzwegen dat ze eigen vermogen in het buitenland hadden. Het verzwegen bezit loopt in de tientallen miljoenen euro’s, blijkt uit onderzoek van het actualiteitenprogramma Nieuwsuur.
Alleen al in Turkije werd in 2016 en 2017 ongeveer 17 miljoen euro aan vermogen ontdekt, dat niet was gemeld bij de aanvraag van een bijstandsuitkering of een aanvulling op de AOW. Het vaakst werd in de afgelopen twee jaar onderzoek naar vermogens gedaan in Turkije (625 keer), Marokko (154) en Suriname (130). Het is niet bekend voor hoeveel geld aan verzwegen bezit is ontdekt in Marokko en Suriname. Het gaat onder meer om het bezit van tweede huizen.
Als geheim vermogen wordt ontdekt, kan de uitkering worden gestopt en moet het ten onterechte ontvangen uitkeringsbedrag worden terugbetaald. Maar ook dat blijkt erg lastig, meldt Nieuwsuur. De betrokkenen leven meestal op bijstandsniveau waardoor er maandelijks maar heel kleine bedragen kunnen worden geïncasseerd. Dat zou onder meer komen omdat het moeilijk en ingewikkeld is om bezit te verkopen.
Zo ontdekte de gemeente Den Haag in 2016 zeker 21 gevallen van vermoedelijk verzwegen bezit. Er werd bijna 200.000 euro teruggevorderd bij betrokkenen maar daarvan werd slechts 298 euro terugbetaald.
NOS 22.10.2018 De onderzoeken die gemeenten en de Sociale Verzekeringsbank uitvoeren in Turkije, om bij uitkeringsgerechtigden verzwegen vermogen op te sporen, zijn illegaal. Dat zegt de prominente Turkse AK-parlementariër Mustafa Yeneroglu tegen Nieuwsuur.
Uit onderzoek van Nieuwsuur blijkt dat gemeenten en de Sociale Verzekeringsbank de afgelopen jaren honderden aanvragers van een uitkering hebben betrapt op het verzwijgen van het bezit van bijvoorbeeld een huis in het buitenland.
Drie weken geleden oordeelde de Centrale Raad van Beroep in Nederland dat bewijs, vergaard bijvoorbeeld via het lokale kadaster in Turkije, rechtmatig is. Ook al is dat misschien niet volgens de Turkse wet, zoals een aantal Turkse advocaten in Nederland had beweerd.
Volgens de Centrale Raad van Beroep is dat voor de Nederlandse zaken niet relevant, zolang de onderzoeken volgens Nederlands recht op redelijke manier worden uitgevoerd.
‘Delict volgens Turkse wet’
Mustafa Yeneroglu van de AK-partij vindt de Nederlandse aanpak illegaal. “Het gaat hier om een delict volgens de Turkse wet”, aldus Yeneroglu. “Het feit dat er illegaal privégegevens verkregen worden en dat er in ons land voor een ander land gegevens worden verzameld, kan problemen veroorzaken in het kader van het internationaal recht en daarom moet dit niet gedaan worden.”
Hij zegt aangifte te gaan doen tegen de mensen die deze onderzoeken in Turkije uitvoeren voor Nederland. Yeneroglu hoop dat de Turkse regering dit soort onderzoeken stopzet.
AD 17.10.2018 President Recep Tayyip Erdogan heeft de aanklacht tegen vier studenten uit Ankara die hem zouden hebben beledigd, laten vallen. Ze hadden een spandoek bij zich met een satirische tekst. Hun rechtszaak zou 22 oktober 2018 beginnen, maar de openbaar aanklager ziet daar na het besluit van de Turkse leider zeer waarschijnlijk vanaf. Dat heeft Human Rights Watch vanavond bekendgemaakt.
De mensenrechtenorganisatie spreekt van een positieve en welkome ontwikkeling voor de betrokkenen, maar wijst erop dat er nog duizenden Turken vastzitten op verdenking van vergelijkbare vergrijpen. Met de persvrijheid in het land blijft het droevig gesteld. Volgens HRW moeten critici zich kunnen uitspreken. Ook als de president dat opvat als een belediging, behoort dat niet als misdrijf aan de rechter te worden voorgelegd.
Het viertal werd in juli opgepakt tijdens hun afstudeerfeest. Dan is het de gewoonte dat de geslaagden grappig bedoelde spandoeken maken, vaak met een politiek tintje. Op het gewraakte exemplaar stonden karikaturen van dieren met het hoofd van Erdogan en de ondertiteling ,,Dit is het …koninkrijk van de Tayyips’’, naar analogie van een voorpagina van een satirisch tijdschrift uit 2005.
AD 13.10.2018 De Amerikaanse predikant Andrew Brunson heeft president Donald Trump bezocht in het Witte Huis. Brunson, die vrijdag in Turkije op vrije voeten kwam, knielde bij binnenkomst in het Oval Office, ging in gebed voor de president en vroeg God om Trump bovenmenselijke wijsheid te schenken om het land te leiden.
De vijftigjarige Brunson werd in Turkije ongeveer twee jaar geleden vastgehouden op verdenking van banden met terreurorganisaties. Meteen na aankomst in de VS reisde de dominee af naar het Witte Huis.
Losgeld
Trump twitterde bij aankomst van de predikant ‘Welkom thuis predikant Andrew Brunson’. De Amerikaanse president zei dat er geen losgeld was betaald voor de vrijlating van de dominee. Trump benadrukte opnieuw dat de vrijlating en terugkeer van Brunson een ,,enorme” stap zal zijn naar betere relaties tussen de Verenigde Staten en Turkije, waar de christelijke dominee twee jaar werd vastgehouden.
De Turkse rechter hief gisteren het huisarrest en andere beperkingen op die van kracht waren tegen de aangeklaagde Amerikaanse predikant Andrew Brunson. Hij werd verdacht van betrokkenheid bij de couppoging in 2016, mocht het land verlaten en zat korte tijd later al in het vliegtuig op weg naar huis.
NOS 13.10.2018 Volgens president Trump is er “lang en hard onderhandeld” over de vrijlating van de Amerikaanse dominee Brunson, die twee jaar gevangen heeft gezeten in Turkije. Brunson kwam gisteren vrij en landde eerder vandaag op Amerikaanse bodem. Op uitnodiging van Trump kwam de 50-jarige dominee vrijwel direct na aankomst naar het Witte Huis.
Daar bedankte hij de president voor zijn inspanningen en vroeg hij God om Trump bovenmenselijke wijsheid te schenken. Brunson, die al lange tijd in Turkije woonde, werd in oktober 2016 aangehouden en vastgezet. Hij werd ervan beschuldigd banden te onderhouden met terroristen, iets wat Brunson altijd heeft tegengesproken.
“Geweldige verbetering”
De kwestie zette de Amerikaans-Turkse verstandhouding onder druk. Trump zegt nu dat er geen heimelijke afspraken zijn gemaakt over de vrijlating van Brunson, die hij “een goed christen” noemde. “Wij betalen in dit land geen losgeld”, aldus Trump. Hij zei ook dat de vrijlating van Brunson een “geweldige” verbetering in de relatie met Ankara betekent. De Turkse president Erdogan zei eerder vandaag ook al te hopen op betere banden tussen de twee landen.
NU 13.10.2018 De Amerikaanse predikant die bijna twee jaar werd vastgehouden in Turkije, is zaterdag aangekomen in de Verenigde Staten. Hij kwam na een medische controle in Duitsland met het vliegtuig aan in Washington.
Predikant Andrew Brunson had kort na aankomst een ontmoeting met de Amerikaanse president Donald Trump. In het Witte Huis knielde hij naast Trump om vervolgens voor hem te bidden. De vijftigjarige geestelijke woonde sinds de jaren negentig in Turkije.
In Turkije werd hij verdacht van onder meer betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in 2016. Brunson stond onder huisarrest, nadat hij eerst ruim anderhalf jaar in de gevangenis zat. Hij ontkende de beschuldigingen en ook de Amerikaanse regering dacht dat de predikant onschuldig was.
Brunson werd vrijdag veroordeeld vanwege betrokkenheid bij terrorisme. Omdat hij al enige tijd vastzat, hoefde hij niet opnieuw naar de gevangenis. De Amerikaan kon kort na zijn veroordeling het land verlaten.
Volgens Trump heeft de evangelische geestelijke “enorm geleden” onder zijn vervolging in Turkije.
Geen afspraken gemaakt over vrijlating
Volgens de Amerikaanse media had het Witte Huis afspraken gemaakt met Turkije over de vrijlating van Brunson. Trump laat zaterdagavond via Twitter weten dat dit niet het geval was. “Ik maak geen afspraken over gijzelaars.”
Verder bedankt Trump de Turkse president Recep Tayyip Erdogan voor zijn hulp in de kwestie. De “grote waardering” van de Verenigde Staten zou kunnen leiden tot “goede, misschien wel heel goede betrekkingen” met Turkije.
Erdogan reageerde ook op Twitter: “Geachte president Donald Trump. Zoals ik altijd benadruk, heeft de Turkse rechterlijke macht zijn vonnis op onafhankelijke wijze uitgesproken. Ik hoop dat de Verenigde Staten en Turkije hun samenwerking zullen voortzetten, zoals het twee bondgenoten betaamt.”
Nadat Trump in de zomer sancties en strafheffingen had opgelegd aan Turkije om Brunson te vrij te krijgen, stortte de Turkse nationale munteenheid de lira in. Erdogan sprak over een “economische oorlog” en noemde Trump een “krachtpatser”.
There was NO DEAL made with Turkey for the release and return of Pastor Andrew Brunson. I don’t make deals for hostages. There was, however, great appreciation on behalf of the United States, which will lead to good, perhaps great, relations between the United States & Turkey!
NU 12.10.2018 De Turkse rechter heeft vrijdag besloten het huisarrest van Andrew Brunson na twee jaar op te heffen. Dat betekent dat de Amerikaanse predikant het land kan verlaten.
De man is wel veroordeeld tot drie jaar cel vanwege betrokkenheid bij terrorisme. Hij zal die straf echter niet uit hoeven zitten, omdat hij al sinds oktober 2016 gevangen zat.
Volgens ooggetuigen in de rechtszaal huilde de vijftigjarige Brunson tijdens het vonnis. Kort daarvoor had hij tegen de rechtbank gezegd: “Ik ben een onschuldige man. Ik hou van Jezus, ik hou van Turkije.”
Brunson is kort na de uitspraak naar zijn huis in Izmir gegaan, aldus CNN Turk. Amerikaanse functionarissen verklaren, zonder een tijdstip te noemen, dat de predikant Turkije met een militair toestel zal verlaten.
Predikant verdacht van betrokkenheid bij mislukte staatsgreep
De Amerikaan woont al twintig jaar in Turkije. De predikant werd verdacht van onder meer betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in Turkije van twee jaar geleden. Brunson stond onder huisarrest, nadat hij eerst ruim anderhalf jaar in de gevangenis zat.
Brunson ontkende de beschuldigingen en ook de Amerikaanse regering dacht dat de geestelijke onschuldig was en wilde dat hij vrijkwam. Het lot van Brunson was zelfs de inzet van een hoogopgelopen diplomatieke ruzie tussen de Verenigde Staten en Turkije geworden.
Regering VS zou afspraken hebben gemaakt over vrijlating
De Amerikaanse regering zou met Turkije afspraken hebben gemaakt over de vrijlating. Hooggeplaatste bronnen binnen het Witte Huis zeiden dat donderdag tegen NBC News.
Een regeringsfunctionaris hield donderdag nog wel een slag om de arm. Hij stelde dat het Witte Huis er niet helemaal van overtuigd was dat de Turken zich aan de afspraken zouden houden.
NOS 12.10.2018 Een rechtbank in de Turkse stad Izmir heeft bepaald dat de Amerikaanse dominee Andrew Brunson op vrije voeten komt. Hij werd vandaag veroordeeld tot een gevangenisstraf van drie jaar, maar kwam direct vrij omdat hij al geruime tijd in huisarrest heeft doorgebracht. Eerdere verzoeken om opheffing van het huisarrest werden steeds afgewezen door de Turken.
De Turkse openbaar aanklager pleitte vandaag nog voor een gevangenisstraf van tien jaar voor Brunson. Tegelijkertijd vroeg hij om opheffing van het huisarrest.
De Amerikaanse regering eiste de vrijlating van Brunson. President Trump zegt dat de dominee zaterdag aankomt op een militaire basis bij Washington. Vermoedelijk volgt dan een ontvangst in het Witte Huis.
Staatsgreep
Brunson woont al ruim twintig jaar in Turkije. Twee jaar geleden werd hij gearresteerd omdat hij banden zou hebben met de beweging van de Turkse geestelijke Güllen. Die zit volgens de Turkse regering achter de mislukte staatsgreep van de zomer van 2016.
De gevangenhouding van Brunson heeft de betrekkingen tussen Turkije en de VS doen verslechteren. De Amerikaanse regering legde beslag op bezittingen en bankrekeningen van de twee meest betrokken Turkse ministers. Ook mochten Amerikanen geen zaken meer met hen doen.
Toen geruchten over de aanstaande vrijlating van de Amerikaan rondgingen, steeg de Turkse munt in waarde. Beleggers hopen dat het conflict met de VS hiermee uit de wereld is.
Getuigen zeiden vandaag in de rechtbank in Izmir dat hun verklaringen over Brunson verdraaid waren. Brunson herhaalde dat hij niets met de Gülen-beweging te maken heeft.
AD 11.10.2018 Het Witte Huis verwacht dat predikant Andrew Brunson binnen enkele dagen op vrije voeten komt. De Amerikaanse regering heeft daar afspraken over gemaakt met Turkije, zeggen hooggeplaatste bronnen tegen het Amerikaanse NBC News.
De bronnen zeggen dat aanklachten tegen Brunson worden ingetrokken als hij weer voor de rechter moet verschijnen. Dat gebeurt vermoedelijk vrijdag. Het is onduidelijk wat precies is afgesproken tussen de landen.
Het lot van Brunson is de inzet van een hoogopgelopen diplomatieke ruzie tussen de twee NAVO-bondgenoten. De predikant wordt onder meer verdacht van betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep van twee jaar geleden en staat momenteel onder huisarrest. De Amerikaanse regering denkt dat de predikant onschuldig is en wil dat hij vrijkomt.
Een regeringsfunctionaris hield nog wel een slag om de arm. Hij stelde dat het Witte Huis er niet helemaal van overtuigd is dat de Turken zich aan de afspraken zullen houden.
Het Witte Huis verwacht dat de door Turkije vastgehouden predikant Andrew Brunson binnen enkele dagen wordt vrijgelaten. De Amerikaanse regering zou daar afspraken over hebben gemaakt met Turkije.
Hooggeplaatste bronnen zeggen tegen NBC News dat aanklachten tegen de Amerikaanse Brunson worden ingetrokken als hij weer voor de rechter moet verschijnen. Dat gebeurt vermoedelijk vrijdag.
Het is onduidelijk wat de twee landen precies hebben afgesproken. De predikant zit intussen al bijna twee jaar vast in Turkije.
Het lot van Brunson is de inzet van een hoogopgelopen diplomatieke ruzie tussen de NAVO-bondgenoten. De predikant wordt verdacht van onder meer betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in Turkije van twee jaar geleden en staat momenteel onder huisarrest. De Amerikaanse regering denkt dat de geestelijke onschuldig is en wil dat hij vrijkomt.
Een regeringsfunctionaris hield nog wel een slag om de arm. Hij stelde dat het Witte Huis er niet helemaal van overtuigd is dat de Turken zich aan de afspraken zullen houden.
NU 12.10.2018 Het Witte Huis verwacht dat de door Turkije vastgehouden predikant Andrew Brunson binnen enkele dagen wordt vrijgelaten. De Amerikaanse regering zou daar afspraken over hebben gemaakt met Turkije.
Hooggeplaatste bronnen zeggen tegen NBC News dat aanklachten tegen de Amerikaanse Brunson worden ingetrokken als hij weer voor de rechter moet verschijnen. Dat gebeurt vermoedelijk vrijdag.
Het is onduidelijk wat de twee landen precies hebben afgesproken. De predikant zit intussen al bijna twee jaar vast in Turkije.
Het lot van Brunson is de inzet van een hoogopgelopen diplomatieke ruzie tussen de NAVO-bondgenoten. De predikant wordt verdacht van onder meer betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in Turkije van twee jaar geleden en staat momenteel onder huisarrest. De Amerikaanse regering denkt dat de geestelijke onschuldig is en wil dat hij vrijkomt.
Een regeringsfunctionaris hield nog wel een slag om de arm. Hij stelde dat het Witte Huis er niet helemaal van overtuigd is dat de Turken zich aan de afspraken zullen houden.
NOS 08.10.2018 De Duitse politie bewaakt een tentoonstelling in Duisburg vanwege een schilderij met daarop de Turkse president Erdogan met een banaan tussen zijn billen. Het werk heeft geleid tot dreigementen aan het adres van het museum, de Cubus Kunsthalle, en zijn medewerkers, schrijft de Rheinische Post. Ook heeft het Turkse consulaat bij het museum en de gemeente geprobeerd het werk van de muur te krijgen.
Bananen zijn kenmerkend voor graffiti-kunstenaar Thomas Baumgärtel. Het is hem niet specifiek om Erdogan te doen. De zelfverklaard ‘bananensprayer’ neemt in zijn werk ook andere politiek leiders op de korrel. Zo spuugt Trump een banaan uit zijn mond en berijdt de Noord-Koreaanse president Kim een raket vermomd als banaan.
De afbeelding van Erdogan leidde in februari ook tot problemen bij een kunstbeurs in Karlsruhe. Toen besloot een galeriehouder het werk te verwijderen na druk van buitenaf.
Niet bang
De directeur van de Kunsthalle wil het werk gewoon laten hangen. Wel is zij geschrokken van de dreigementen, zegt zij tegen de Rheinische Post. “De intensiteit van de haat baart me zorgen”, zegt Claudia Schäfer tegen de krant. De directeur vindt het “ongelooflijk dat veel mensen het werk zien als laster over Turkije. Er is geen onderscheid meer tussen de Turkse mensen en het gedrag van een dictatoriaal heerser”.
De kunstenaar is niet verbaasd over de ophef. Zijn werk is immers “bedoeld als provocatie”. Baumgärtel stelt voor ook de reacties tentoon te stellen. “Je moet niet bang zijn voor bedreigingen.”
AD 08.10.2018 Een tentoonstelling van de Duitse kunstenaar Thomas Baumgärtel in Duisburg staat onder politiebewaking. De aanleiding is een schilderij waarop de Turkse president Erdogan staat afgebeeld met een banaan in zijn achterste. Dat leidt tot massaal protest en bedreigingen.
Dat schrijft de Rheinische Post. De tentoonstelling is te zien in de Cubus-Kunsthalle in de stad in het Roergebied. ,,We hadden vooraf wel ingeschat dat er iets zou kunnen gebeuren”, zegt Claudia Schäfer, directeur van het museum. ,,Maar de omvang en de intensiteit van de haat die we nu ervaren, is zorgwekkend.”
Medewerkers van het museum werden online beledigd en bedreigd, en er werd ook gedreigd het museum plat te branden. De Turkse autoriteiten poogden de tentoonstelling van het bewuste kunstwerk tegen te houden. Maar dat wil het museum niet. ,,Dat is niet mijn idee van artistieke vrijheid.”
De museumdirecteur zegt dat de Turken die op internet bedreigingen uiten het schilderij zien als een belediging van de Turkse staat en het Turkse volk. Volgens Schäfer is dat een misvatting. Het moet volgens haar gezien worden als kritiek op ‘een dictatoriale machthebber’. Bovendien worden ook andere regeringsleiders – Trump, Kim en Merkel bijvoorbeeld – afgebeeld met een banaan op weinig voor de hand liggende plekken.
Provoceren
De kunstenaar zelf zegt in de Duitse krant dat het werk bedoeld is om te provoceren. Hij is dan ook niet verrast door de ophef. ,,Maar als we toegeven aan de bedreigingen, winnen zij.” Ook Baumgärtel zegt dat het werk geen aanval op Turkije is – ‘Dat is een geweldig land met geweldige mensen’. Met zijn werk wil de Duitser echter stelling nemen tegen ‘alle vormen van racisme en xenofobie’. ,,Zolang Turkse mensen onterecht gevangen zitten, zal ik met alle kracht daartegen strijden.”
Het is niet de eerste keer dat een kunstenaar die stelling neemt tegen Erdogan weerstand ontmoet. Eerder dit jaar was Turkije boos over een Zwitserse tentoonstelling, waar Erdogan de dood van een demonstrant in de schoenen geschoven kreeg. In 2016 haalde de Duitser Jan Böhmermann zich de woede van de president op de hals. Hij las live op de Duitse televisiezender ZDF een gedicht voor waarin Erdogan onder meer werd uitgemaakt voor ‘geitenneuker’ en ‘pedofiel’.
AD 05.10.2018 Het CDA wil een app verbieden waarmee Turkse Nederlanders criticasters van de Turkse regering kunnen aangeven bij de politie in hun moederland. Tweede Kamerleden Pieter Heerma en Chris van Dam noemen de app ,,ontwrichtend” en ,,onacceptabel” en willen die ,,zo snel mogelijk uit de lucht”.
Ook vicepremier Carola Schouten vindt de app onwenselijk, al weet ze niet of een verbod mogelijk is. De kwestie is in ieder geval iets om Turkije op aan te spreken. Schouten wijst erop dat de betrekkingen met de regering van president Recep Tayyip Erdogan onlangs zijn hersteld en dat er weer een Nederlandse ambassadeur in Ankara aan de slag is gegaan. Ze neemt ,,aan dat dit soort gesprekken gevoerd worden”.
Heerma en Van Dam sloegen aan op de ophef die in Duitsland over de app is ontstaan. Ze willen weten of de app ook in Nederland wordt gebruikt en willen dat het kabinet gaat praten met Apple en Google om die uit de Nederlandse appwinkels te weren.
NOS 04.10.2018 Excuses zijn er niet gemaakt, en er zijn geen voorwaarden vooraf. Maar de relatie tussen Nederland en Turkije is weer volledig hersteld. Vanmiddag is de band bezegeld met een bezoek van minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok aan de Turkse hoofdstad Ankara. “We hebben besloten nu vooruit te kijken. Wat gebeurd is, is gebeurd.”
Tijdens de persconferentie die Blok en zijn Turkse collega Mevlut Cavusoglu gaven, kwam die laatste met een opmerkelijke kijk op het afgelopen jaar. Gevraagd of hij nog altijd van mening is dat Nederlanders en de Nederlandse regering “overblijfselen van nazi’s en fascisten” zijn, sprak hij tegen dat dat ooit zo was gezegd:
‘We hebben nooit gezegd dat Nederlanders nazi’s zijn’
President Erdogan en Cavusoglu noemden Nederlanders en de Nederlandse regering vorig jaar maart wel overblijfselen van nazi’s en fascisten. Aanleiding was het weren van Cavusoglu (en later de Turkse minister Kaya van Familiezaken) voor een campagnebijenkomst in Nederland, kort voor het referendum over een grondwetswijziging waarvoor ook Turken in het buitenland mochten stemmen.
Die uitspraak leidde in Nederland tot veel verontwaardiging. Toen minister Kaya, die in plaats van Cavusoglu vanuit Duitsland met de auto naar Rotterdam was gekomen, niet mocht spreken bij het Turkse consulaat, sloeg de vlam in de pan. Er volgde een confrontatie tussen een deel van het publiek en de Mobiele Eenheid; de Turkse regering reageerde woest.
Excuses eisen
Voor het herstellen van de relatie vonden beide landen dat de ander excuses moest maken. Van die eis was vanmiddag niets meer over. “Geen van beide landen heeft excuses gemaakt”, zei Blok. “We hebben afgesproken dat we niet blijven terugkijken. Het was onverkwikkelijk, nu kijken we vooruit. We delen veel belangen.”
Blok verder: “We hebben elkaar nodig in de strijd tegen terrorisme. Turkije is een doorgangsland, ook naar Nederland. Dan is het van groot belang dat je samenwerkt. Op het gebied van handel moet je met elkaar verder. Er is in Nederland een grote bevolkingsgroep van Turkse afkomst, ook om die reden is het van belang dat we nu vooruitkijken.”
De minister kwalificeert de herstelde relatie tussen Nederland en Turkije “zeker als een vriendschap”. Volgens hem kunnen vrienden elkaar goed nieuws brengen, maar kunnen ze ook eerlijk zijn als dat nodig is.
Turkije veranderd
Turkije is een ander land dan op het moment dat de relatie met Nederland bekoelde. Sinds maart 2017 is een nieuwe grondwet van kracht, waarbinnen de macht zich concentreert rond president Erdogan. Internationaal is er weinig geloof meer in de onafhankelijkheid van de Turkse rechtelijke macht. Politieke oppositie krijgt weinig ruimte en honderden journalisten, advocaten, wetenschappers en politici zitten in de gevangenis.
Blok: “We hebben nu de gelegenheid om ook die onderwerpen weer aan de orde te stellen. De gesprekken gaan ook over de rechtsstaat, over het feit dat mensen gevangen zitten. Dat heb ik aan de orde gesteld en zal ik ook aan de orde blijven stellen.”
Turkse cel
Nog altijd zit een aantal Nederlanders met de Nederlandse en Turkse nationaliteit vast in Turkije. Volgens Buitenlandse Zaken zitten zeker twee Nederlanders in de gevangenis. Twaalf anderen hebben tijdens een bezoek aan Turkije een uitreisverbod gekregen, en kunnen dus niet terug reizen naar Nederland. Mogelijk gaat het om veel meer gevallen, de veertien zijn de gevallen die zich gemeld hebben bij het ministerie.
Het lot van deze Nederlanders, van wie sommigen niet eens weten waarom ze vast zitten in Turkije, is in de gesprekken ook aan de orde gekomen, zegt Blok. “Ik heb gevraagd om een fatsoenlijke behandeling en een eerlijke rechtsgang.” De vrijlating van de Nederlanders is niet als voorwaarde gesteld aan het verbeteren van de relatie. Blok herhaalt: “Ik heb gevraagd; doe het zorgvuldig, doe het snel en doe het respectvol.”
Ook andere knelpunten tussen Nederland en Turkije lijken niet meteen opgelost. Premier Rutte noemde eerder het Turkse plan om Turkse weekendscholen in Nederland te gaan financieren “ongemakkelijk”. De scholen zouden onder andere de band tussen Turkse Nederlanders en Turkije moeten versterken.
“Ik heb benadrukt dat die scholen transparant moeten zijn”, zei Blok vanmiddag. “En dat de leermiddelen openbaar moeten zijn en er toegang moet zijn, bijvoorbeeld voor journalisten. Zodat de Nederlandse samenleving kan zien wat daar gebeurt.”
De herstelde relatie heeft er vooralsnog niet toe geleid dat NOS.nl weer toegankelijk is in Turkije. In december 2016 besloot de Turkse regering de website en de app van de NOS te blokkeren. Sindsdien krijgen gebruikers een scherm te zien waarop staat dat de site wegens een ‘beschermende maatregel’ niet te bezoeken is in Turkije.
AD 03.10.2018 Na ruim een jaar van diplomatieke spanningen hebben Nederland en Turkije de eerste stappen gezet om hun stormachtige relatie naar rustiger vaarwater te leiden. De kou is uit de lucht. De verzoenende toon die vanuit Ankara klinkt, heeft daartoe veel bijgedragen. De Turkse minister Mevlüt Çavuşoğlu zal volgend jaar zelfs een bezoek aan Nederland brengen.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) arriveerde vandaag voor een bliksembezoek van 24 uur op uitnodiging van zijn Turkse ambtgenoot Mevlüt Çavuşoğlu.
De lichaamstaal en de uitspraken van beide politici maakten duidelijk dat ze het roerige verleden achter zich willen laten om een nieuwe start te maken. Blok sprak over ‘een positieve dag’ en een ‘hartelijke ontmoeting’ met de Turkse minister. De relatie ‘die op een laag pitje was gezet is hersteld’. Hij sprak over het feit dat het aantal Nederlandse toeristen naar Turkije weer toeneemt en dat Turkije ‘een positieve rol speelt in de Syrische provincie Idlib’.
Om aan te geven hoe goed de nieuwe start is, kondigde de Turkse minister aan dat hij begin volgend jaar een bezoek aan Nederland zal brengen.
De relatie is terug op vriendschappelijk niveau, aldus de minister. En vrienden moeten elkaar de waarheid kunnen zeggen. Daarom ook had hij de zorgen van het kabinet over de rechtsstaat en de mensenrechten bij zijn Turkse ambtgenoot aangekaart.
Excuses
Excuses heeft Turkije niet gemaakt en Nederland ook niet over het diplomatieke conflict vorig jaar maart in Rotterdam, toen een Turkse minister het land werd uitgezet. ,,We hebben besloten niet te blijven terugkijken, maar vooruit te kijken”, aldus minister Blok.
Çavuşoğlu sprak tegen dat hij of president Erdogan Nederland heeft beschuldigd ‘restanten van de nazi’s’ te zijn of ‘fascisten’. ,,Wat er toen is gebeurd was onaanvaardbaar”, zei de minister. ,,We hebben die dagen achter ons gelaten en kijken nu vooruit”, zei de minister.
Nederlandse ondernemers hebben belangstelling om zaken te doen met Turkije, dat een ‘enorm groeipotentieel heeft’, zei de VVD-bewindsman. Nederland, dat de belangrijkste investeerder is in Turkije, zal zich inspannen om de handelsbetrekkingen met het land nog verder uit te breiden, aldus Blok. Op die manier kan Nederland van positieve betekenis zijn voor de Turkse economie, zei hij.
De Nederlandse bewindsman heeft ook het lot van de zeker vijftien Turkse Nederlanders aangekaart die sinds de mislukte coup in Turkije vastzitten. Enkele van hen zitten in de gevangenis. Anderen hebben om onduidelijke reden een uitreisverbod. Hij heeft gevraagd om een eerlijke rechtsgang’ en hun zaken ‘snel en correct’ af te handelen. Çavuşoğlu had de minister beloofd er aan dacht aan te zullen schenken.
Blok hamerde er op dat dat Turkije en Nederland veel gemeenschappelijke belangen hebben. Door samenwerking met Ankara is de vluchtelingenstroom richting Europa beheersbaar geworden. En politie en justitie in Nederland hebben Turkije nodig om informatie te delen over jihadisten die op de terugweg zijn naar Europa.
NU 03.10.2018 De advocaat van de Amerikaanse dominee Andrew Brunson stapt naar het Turkse grondwettelijk hof om de vrijlating van zijn cliënt te eisen. De dominee heeft huisarrest in Turkije, nadat hij daar eerst ruim 1,5 jaar in de gevangenis zat.
De rechtszaak tegen Brunson staat op de rol voor 12 oktober 2018.
De arrestatie van de geestelijke leidt tot een verslechtering van de banden tussen Ankara en Washington. Zo hebben de twee landen elkaar bestookt met handelsmaatregelen.
De Turkse autoriteiten beschuldigen de geestelijke onder meer van steun aan een terreurorganisatie. Hij zou volgens Turkije betrokken zijn geweest bij de organisatie van de Turkse geestelijke Fethullah Gülen, die er door Ankara van verdacht wordt de mislukte staatsgreep in 2016 georganiseerd te hebben.
De politie deed daarna onderzoek bij het Amerikaanse landgoed van de Turkse geestelijke. Agenten wilden weinig kwijt over het incident.
NOS 03.10.2018 Een beveiliger heeft bij het landgoed van de Turkse geestelijke Fethullah Gülen in de Amerikaanse staat Pennsylvania een waarschuwingsschot gelost omdat hij een gewapende indringer zag. Dat zegt de woordvoerder van Gülen. De politie deed na het voorval onderzoek op het terrein.
Nadat de beveiliger het schot had gelost, sloeg de indringer op de vlucht. Er is niemand gewond geraakt. Wat de persoon van plan was, is onduidelijk.
Na het voorval zette de politie het erf enkele uren af. Buren werd geadviseerd binnen te blijven. Agenten wilden de aanwezige journalisten niet te woord staan.
Banneling
De 76-jarige Gülen woont al jaren in ballingschap in de Verenigde Staten. De Turkse regering wil dat de VS hem uitlevert. De geestelijke wordt door Turkije gezien als het brein achter de mislukte staatsgreep in 2016. De Amerikaanse regering acht zijn betrokkenheid bij de couppoging niet bewezen.
De Wall Street Journal meldde in november vorig jaar dat oud-generaal Michael Flynn en zijn zoon betrokken waren bij een plan om Gülen te ontvoeren. De Turkse regering zou de twee 15 miljoen dollar hebben beloofd als zij de geestelijke naar Turkije zouden brengen.
NOS 03.10.2018 Turkije kampt met de hoogste inflatie in 15 jaar. In september steeg de inflatie naar bijna 25 procent op jaarbasis. Dat is voornamelijk te verklaren door de forse waardedaling van de lira. Daardoor is het duurder geworden om energie en levensmiddelen te importeren.
Zo stegen de prijzen van voedsel met bijna 28 procent. Transport, kleding en andere diensten en producten werden ook fors duurder voor de Turken. Vorige maand voerde de Turkse centrale bank een flinke renteverhoging door om de inflatie onder controle te houden, zeer tegen de zin van president Erdogan.
‘Ergste achter de rug’
De Turkse minister Albayrak van Financiën heeft voor volgende week maatregelen aangekondigd om de inflatie te beteugelen. September was een dieptepunt, maar volgens de minister is het ergste nu achter de rug. Albayrak voorspelt dat de cijfers van oktober een stijgende lijn laten zien en dat de inflatie gaat dalen. Wat hij precies gaat doen om de geldontwaarding tegen te gaan, lichtte Albayrak niet toe.
De waarde van de Turkse lira is dit jaar zo’n 40 procent gedaald ten opzichte van de dollar en de euro. Dat komt onder meer door de internationale onrust over het financieel-economische beleid van president Erdogan. Er bestaan grote twijfels over de onafhankelijkheid van de centrale bank. Ook is er een diplomatieke crisis tussen Turkije en de Verenigde Staten.
NOS 02.10.2018 Turkije krijgt 70 miljoen euro minder uit de Europese subsidiepotten. Het Europees Parlement schrapt de financiële toetredingssteun voor het land, want er is te weinig vooruitgang op het gebied van mensenrechten, persvrijheid en democratie.
Ankara krijgt het geld als kandidaat-lidstaat. Het is een extraatje om het land te helpen te voldoen aan de toetredingseisen van de Europese Unie.
Tijdens de begrotingsonderhandelingen van vorig jaar werd besloten om 70 miljoen euro voor Turkije te reserveren. De voorwaarde was dat het land verbeteringen zou doorvoeren op het gebied van democratie, persvrijheid en mensenrechten. Dat is Turkije niet gelukt en dus is de Europese Commissie een procedure gestart om het geld anders te verdelen.
Teruggetrokken
In het jaarverslag van de Europese Commissie, dat eerder dit jaar uitkwam, stond dat Turkije zich steeds verder verwijdert van de Europese Unie, “met name op het gebied van de rechtsstaat en het evenwicht in het politieke systeem”.
Het geld dat nu niet naar Turkije gaat, wordt geïnvesteerd in migratie, humanitaire hulp en het Europese natuurbeleid.
Esther de Lange, de fractievoorzitter van het CDA in het Europees Parlement, is enthousiast over het besluit. “Allereerst gaat er minder geld naar Turkije, waarvan onlangs in het rapport van de Europese Rekenkamer al bleek dat de impact klein was. Ten tweede wordt het geld geïnvesteerd in de veiligheid van vluchtelingen door het businessmodel van mensensmokkelaars aan te pakken. Het mes snijdt zo aan twee kanten.”
Coup
Eerder werd er in de Tweede Kamer al gedebatteerd over de toetredingssubsidies. Na de mislukte coup in Turkije in 2016 werd een motie aangenomen om de toetredingssteun voor Turkije te schrappen.
Ook in België en Duitsland is het onderwerp al eerder naar voren gekomen. De Belgische premier Michel zei een jaar geleden voor “bevriezing of heroriëntering” te zijn en ook de Duitse bondskanselier Merkel wilde snijden in de toetredingsfondsen.
NU 02.10.2018 De broer van de geestelijke Fethullah Gülen, die volgens de Turkse regering achter de mislukte staatsgreep zat, is veroordeeld tot een jarenlange gevangenisstraf. Kutbettin Gülen is schuldig bevonden aan lidmaatschap van een gewapende terroristische organisatie.
Staatspersbureau Anadolu schrijft dinsdag dat de rechters in de havenstad Izmir Kutbettin Gülen 10,5 jaar celstraf hebben opgelegd. Hij zat sinds begin oktober 2016 in voorarrest. Hij wijst alle beschuldigingen van de hand en vroeg eerder om vrijlating vanwege gezondheidsproblemen.
In de zomer van 2016 vond in Turkije een couppoging plaats. De Turkse president Tayyip Erdogan houdt de islamitische geestelijke Fethullah Gülen, die in de Verenigde Staten verblijft, verantwoordelijk voor de poging hem ten val te brengen. De Amerikanen weigeren hem uit te leveren.
NOS 02.10.2018 De broer van de Turkse geestelijke Fethullah Gülen is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 10,5 jaar. Volgens de rechters in de stad Izmir was Kutbettin Gülen lid van een terroristische organisatie.
Kutbettin Gülen werd na de mislukte staatsgreep van 2016 opgepakt en zat sinds die tijd vast. Hij heeft volgens de rechtbank mensen opgehitst om aan de staatsgreep mee te doen, maar zelf ontkent hij dat.
Zijn broer Fethullah wordt door de Turkse regering gezien als het brein achter de mislukte coup. De geestelijke woont nu in de Verenigde Staten en die weigeren om hem aan Turkije uit te leveren.
Ontslagen
Bij de mislukte staatsgreep kwamen zo’n 270 Turken om en raakten duizenden mensen gewond.
President Erdogan trad daarna hard op tegen mensen die banden zouden hebben met de beweging van Fethullah Gülen. Zo werd een groot aantal rechters en hoogleraren ontslagen. Dat leidde tot felle internationale kritiek op Erdogan.
NU 02.10.2018 Een Turkse rechter heeft de levenslange gevangenisstraf voor de prominente journalist Ahmet Altan en vijf collega’s dinsdag bevestigd. Ze kunnen geen aanspraak maken op voorwaardelijke vrijlating en ook niet profiteren van een eventuele amnestieregeling. Dat heeft het staatspersbureau Anadolu bekendgemaakt.
Altan werd in februari veroordeeld wegens betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in 2016. Hij zou, net zoals zijn broer Mehmet en vier andere mediavertegenwoordigers, tot het netwerk behoren van de in de VS wonende geestelijke Fethullah Gülen. President Recep Tayyip Erdogan houdt Gülen verantwoordelijk voor de couppoging.
Het proces tegen de broers Altan, die de beschuldigingen afwijzen, onderstreept volgens de critici dat het met de persvrijheid en de mensenrechten in Turkije slecht is gesteld.
Behalve tal van journalisten zijn na de zomer van 2016 tienduizenden vermeende tegenstanders gearresteerd of ontslagen.
Telegraaf 01.10.2018 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) bezoekt woensdag en donderdag Turkije op uitnodiging van zijn Turkse collega Mevlüt Çavuşoğlu. Aanleiding voor het bezoek is de herstelde relatie tussen beide landen, aldus zijn ministerie.
De betrekkingen tussen beide landen waren flink bekoeld, onder meer nadat Nederland vorig jaar maart een campagnebijeenkomst van een Turkse minister in Nederland had verboden. In juli werden de betrekkingen weer genormaliseerd.
Blok zegt dat het belangrijk is „nu na de uitwisseling van ambassadeurs ook verder met elkaar het gesprek weer aan te gaan over uiteenlopende onderwerpen. De nauwe banden tussen onze landen gaan honderden jaren terug en we werken samen op verschillende terreinen zoals migratie, terrorismebestrijding en economie en handel.”
Woensdag praat Blok in de Turkse hoofdstad Ankara met de Turkse regering. Ook zal hij praten met parlementariërs en mensenrechten-ngo’s. Donderdag is de minister in Istanbul en spreekt hij op het TRT World Forum over het belang van multilateralisme en samenwerking op het wereldtoneel.
NOS 01.10.2018 De Turkse president Erdogan wil dat Duitsland 136 Turkse staatsburgers uitlevert. Volgens hem gaat het om terroristen die een rol hebben gespeeld bij de mislukte staatsgreep in de zomer van 2016.
Tegen Turkse media zei Erdogan dat hij een lijst met namen heeft overhandigd aan de Duitse regering. Vlak voor het staatsbezoek van afgelopen weekend vroeg hij al om de uitlevering van 69 mensen. Die lijst heeft hij nu uitgebreid.
Erdogan zou tegen de Turkse pers hebben gezegd dat het “onbegrijpelijk is dat Duitsland niet uitlevert, ondanks bewijs van betrokkenheid bij de Gülen-beweging of lidmaatschap van de PKK”. Hij ziet vooral de in ballingschap levende geestelijke Fethullah Gülen als brein achter de mislukte couppoging.
De Turkse president stond de pers zaterdagavond te woord tijdens de terugvlucht na zijn staatsbezoek. Pas vandaag komt de inhoud van die gesprekken naar buiten.
Toespraak
De ontvangst in Duitsland noemde Erdogan “zeer vriendelijk”, schrijft de Turkse krant Hürriyet. Wel had Erdogan het over de toespraak van de Duitse president Steinmeier tijdens het staatsbanket. Daarin bekritiseerde Steinmeier het mensenrechtenbeleid van Erdogan. “In ons land nodigen we niet iemand uit voor het eten om vervolgens zoiets te zeggen”, zei de Turkse president.
Volgens Erdogan komen zowel bondskanselier Merkel als president Steinmeier volgend jaar naar Turkije. “We hebben afgesproken elkaar vaker te bezoeken”, zei hij.
Andere blik
Bondskanselier Merkel kijkt met een andere blik naar het bezoek van Erdogan. Zaterdag zei ze dat “de diepe verdeeldheid” tussen beide landen door het bezoek niet is afgenomen.
De relatie tussen Duitsland en Turkije is bekoeld na Duitse kritiek op de arrestatiegolf in Turkije na de mislukte coup. Ook maakt Duitsland zich zorgen over landgenoten die in Turkije gevangen zitten. Turkije tilt op zijn beurt zwaar aan het politieke asiel dat Turken in Duitsland hebben gekregen; Ankara vindt dat Duitsland zich te veel met Turkse binnenlandse aangelegenheden bemoeit.
NOS 28.09.2018 De regering van Turkije heeft Duitsland kort voor het staatsbezoek van president Erdogan om uitlevering van zo’n zeventig in Duitsland verblijvende ‘terroristen’ gevraagd. Dat meldt de Turkse krant Yeni Asir. Een van de gezochte personen is de academicus Adil Öksüz, die een sleutelrol zou hebben gespeeld bij de mislukte staatsgreep tegen Erdogan in 2016.
Duitse media noemen ook de naam van de journalist Can Dündar, een voormalig medewerker van de kritische krant Cumhuriyet. Hij is in Turkije tot vijf jaar en tien maanden veroordeeld voor het schenden van staatsgeheimen, verraad en propaganda, omdat hij over wapenleveranties van een Turkse geheime dienst aan rebellen in Syrië had geschreven.
Niet naar Erdogan
De 57-jarige Dündar leeft als balling in Duitsland. De verwachting was dat hij vanmiddag bij een persconferentie van Erdogan en Merkel vragen zou stellen over journalisten die onder het bewind van Erdogan zijn vastgezet.
Vanmorgen maakte hij bekend dat hij van zijn voornemen afzag. “Erdogan zou de persconferentie afzeggen om geen vragen hoeven te beantwoorden”, zei Dünbar op Twitter. Hij ging ervan uit dat Duitse journalisten namens hem vragen zouden stellen.
Een Turkse fotograaf deed dat non-verbaal. Hij droeg een T-shirt met de opdruk ‘Vrijheid voor journalisten in Turkije’ en werd voor het oog van de vele camera’s afgevoerd. Dünbar zal later vandaag reageren op het bezoek van Erdogan aan Duitsland.
De Turks-Duitse journalist Ertugrul Yigit wordt door beveiligers verwijderd EPA
Op de persconferentie zei Merkel dat er wat betreft persvrijheid, mensenrechten en de rechtsstaat grote verschillen zijn tussen Duitsland en Turkije. Ze hoopt de kloof te verkleinen door een dialoog en samenwerking op economisch gebied op gang te brengen.
Erdogan ging de verschillen niet uit de weg. Hij bedankte Duitsland voor steun bij de opvang van vluchtelingen uit Syrië. “Maar als het om de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht gaat, dan is het belangrijk dat elk land gerespecteerd wordt. Iedereen die in een democratie gelooft, zal me daarin gelijk geven.”
Ook zei hij dat er in Duitsland duizenden leden van de Koerdische PKK en honderden leden van de Gülen-beweging wonen, organisaties die door de Turkse regering als terroristisch worden beschouwd.
NOS 28.09.2018 Ze hebben sinds gistermiddag een uitgelezen onderwerp om het ijs wat te breken, en dat zal nodig zijn ook. Als de Turkse president Erdogan deze dagen op bezoek is bij de Duitse president Steinmeier en bondskanselier Merkel, kan hij beginnen met felicitaties. Want de organisatie van een EK voetbal gaat opnieuw aan Turkije voorbij, Duitsland werd door de UEFA aangewezen voor het toernooi van 2024.
De Turkse regering en zijn media presenteren het al als een reset, de ultieme wiedergutmachung: president Erdogan gaat naar Berlijn om weer vrede te sluiten met Duitsland en Europa. “Het is onze prioriteit om de afgelopen jaren volledig achter ons te laten”, zegt Erdogan. Vandaag en morgen moet dat gaan gebeuren, tijdens zijn eerste bezoek aan Duitsland in vier jaar tijd.
Turkije verkeert sinds deze zomer in economisch noodweer, dus wil Erdogan vooral praten over het verstevigen van economische banden. Maar Europa, met bondskanselier Merkel voorop, verbindt aan nieuwe economische afspraken al een tijdje ook politieke eisen. Op dat terrein hobbelt Turkije alleen maar verder bij Europa vandaan.
Daarmee is de kans op een echt succes – nieuwe afspraken, warme woorden en grote doorbraken – heel klein. Toch kan Erdogan op voorhand tevreden zijn. Een ontvangst door de Duitse president Steinmeier, inclusief militaire eer en een staatsbanket, en meerdere ontmoetingen met bondskanselier Merkel. De fotomomenten die dat oplevert zijn het bewijs: hoe ongelukkig ook met alle veranderingen in Turkije, Europa erkent zijn macht.
Vijandbeelden
De nazi-vergelijkingen zijn uit speeches en kranten verdwenen, de vijandbeelden ook; er komt sinds deze zomer een andere toon uit Ankara richting Europa. Die beleidswijziging ging gelijk op met een andere drastische verandering: de Turkse munt, de lira, stortte in een diep ravijn en kwam voorlopig tot stilstand bij een waarde die 40 procent lager ligt dan aan het begin van dit jaar.
Meerdere sectoren van de Turkse economie staan sindsdien in crisis-stand. Bedrijven die afhankelijk zijn van importen of schulden hebben in het buitenland, verkeren plotseling op de rand van faillissement. De braindrain, hoogopgeleid personeel dat vertrekt, krijgt een nieuwe impuls. Uit recente cijfers blijkt dat in 2017 meer dan een kwart miljoen Turken hun land verlieten.
Ankara beseft dat er iets moet gebeuren, hoewel de Turkse regering officieel blijft ontkennen dat met het beleid iets mis is. De problemen worden veroorzaakt door de ‘economische oorlog’ die vooral Amerika tegen Turkije heeft ontketend. Een welwillende houding van Europa, de belangrijkste handelspartner van Turkije, zou inmiddels dus wel van pas komen. Erdogan zoekt deze dagen Duitse bedrijven op, wil financiële markten geruststellen en de politieke sfeer verbeteren.
Een meerderheid van de Duitsers vindt het onbegrijpelijk dat president Erdogan een militair eerbetoon krijgt, terwijl er nog steeds Duitse journalisten in Turkije vastzitten. Uit protest hebben leiders van oppositiepartijen besloten niet aan te schuiven bij het staatsbanket, zegt correspondent Beau Heimensen vanuit Berlijn.
Bondspresident Steinmeier wil Turkse Duitsers laten zien dat Duitsland respect heeft voor hun land van herkomst. “Het bezoek is geen uiting van de genormaliseerde verhoudingen, daar zijn we nog ver van verwijderd, maar het is een begin”, zegt Steinmeier.
Morgen gaat Erdogan ook naar Keulen om daar de grootste moskee van Europa te openen. Die behoort tot het moskeeverband Ditib en is grotendeels betaald door de Turkse staat. Velen beschouwen Ditib als de lange arm van Erdogan in Duitsland.
Zowel in Berlijn als in Keulen zijn er voor dit weekend demonstraties aangekondigd. Duizenden extra politieagenten zijn ingezet om het bezoek in goede banen te leiden. Er wordt gevreesd voor botsingen tussen pro- en anti-Erdogan-betogers.
Rechtsstaat
De beste uitkomst voor Erdogan zou zijn dat hij toezeggingen krijgt over visumvrij reizen en een vernieuwing van de douane-unie tussen Europa en Turkije. Zodat Turken zonder obstakels naar Europa kunnen, tariefmuren verder worden afgebroken en de handel tussen de twee soepeler gaat verlopen. Erdogan heeft die wensen al jaren boven aan zijn lijstje staan.
Bondskanselier Merkel gaf in 2017 al aan dat zulke afspraken er alleen komen als de rechtsstaat wordt hersteld in Turkije. Erdogan benadrukt regelmatig dat hij geen invloed heeft op de rechtsgang in zijn land en rechtbanken onafhankelijk zijn. Buiten Turkije zijn er weinigen die dat nog geloven. Tienduizenden politieke opponenten van Erdogan verloren in de afgelopen jaren hun baan, hun paspoort of werden gevangengezet.
Duitsland heeft daar rechtstreeks mee te maken: nog altijd zitten vijf Duitse staatsburgers vast in Turkije. De eerdere vrijlating van twee andere Duitsers had alle schijn van een politieke beslissing. Turkije is er door westerse landen meermaals van beschuldigd buitenlanders gevangen te nemen in een poging sterker te staan in diplomatieke onderhandelingen.
Autocraat
Zo’n geval van ‘gijzelingsdiplomatie’ heeft ook de relatie met de Verenigde Staten in de afgelopen maanden flink beschadigd. De Amerikaanse dominee Andrew Brunson zit al twee jaar vast op verdenking van betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in 2016. President Trump noemt die beschuldiging belachelijk en heeft economische sancties tegen Turkije ingesteld.
Reden te meer voor de Turkse regering om de banden met landen in Europa aan te halen. Ook Nederland merkt dat. Vorige maand was er plotseling een doorbraak in de ruzie tussen Nederland en Turkije, die voortsleept sinds de rel in Rotterdam in maart 2016. Er werden over en weer opnieuw ambassadeurs aangesteld en naar verwachting gaat minister Blok van Buitenlandse Zaken volgende week op bezoek in Turkije.
Het lijkt erop dat Europese hoofdsteden zich erbij neerleggen dat Turkije wordt bestuurd door een autocraat, met wie een nieuw soort relatie moet worden aangegaan. Tot 2015 werd de relatie tussen de EU en Turkije altijd gestaag steeds een beetje hechter. De jaren daarna was er steeds meer onenigheid, stilstand en hier en daar zelfs achteruitgang.
Nu zal worden gezocht naar een nieuwe vorm, die minder heeft van een vriendschap, en meer van een strategisch partnerschap. Want voor Europa blijft Turkije belangrijk. De vluchtelingendeal, de buffer die Turkije vormt tussen conflicten in het Midden-Oosten en Europa, zal Merkel willen bewaken. En het is ook in haar belang dat de Turkse economie niet in elkaar zakt. Dat kan ook Duitsland, dat grote handelsbelangen heeft in Turkije, diep raken.
NU 27.09.2018 De politie in Berlijn verdenkt een collega ervan dat hij voor de Turkse geheime dienst leden van de Turkse oppositie in de Duitse hoofdstad heeft bespioneerd. Het korps is een onderzoek naar de man begonnen, zo werd donderdag bekendgemaakt.
Het gaat om een politieman in een hoge rang die al langere tijd door de veiligheidsdiensten in de gaten werd gehouden.
Het zou hem vooral om adressen van oppositieleden te doen zijn geweest, die hij aan een medewerker van de Turkse ambassade in Berlijn zou hebben overhandigd.
De politie spreekt van “ernstige beschuldigingen”.
AD 27.09.2018 De politie in Berlijn verdenkt een collega van spionage. De man zou voor de Turkse geheime dienst leden van de Turkse oppositie in de Duitse hoofdstad hebben bespioneerd. Het korps is een onderzoek tegen de man begonnen, zo werd donderdag bekendgemaakt.
Het gaat om een politieman in een hoge rang die al langere tijd door de veiligheidsdiensten in de gaten werd gehouden. Het zou hem vooral om adressen van oppositieleden te doen zijn geweest die hij aan een medewerker van de Turkse ambassade in Berlijn zou hebben overhandigd.
De politie spreekt van ‘ernstige beschuldigingen’.
Erdogan
Het nieuws komt een dag voor het bezoek van de Turkse president Erdogan aan Duitsland. Dat bezoek moet de verhoudingen tussen beide landen verbeteren.
NU 26.09.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft dinsdagavond (Amerikaanse tijd) gezegd dat een rechter moet beslissen over het lot van een Amerikaanse dominee die wordt verdacht van betrokkenheid bij terrorisme. De gevangenschap van de geestelijke heeft tot een diplomatiek en economisch conflict tussen Turkije en de Verenigde Staten geleid.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, zei maandag te hopen dat Andrew Brunson later deze maand zal worden vrijgelaten. De predikant staat sinds afgelopen juli onder huisarrest, daarvoor zat hij 21 maanden lang in de cel.
“Dit is een gerechtelijke kwestie. Brunson is aangehouden op verdenking van deelname aan terrorisme gerelateerde misdrijven”, zei Erdogan dinsdag in New York, waar hij de algemene vergadering van de Verenigde Naties bijwoonde. “Op 12 oktober is er weer een hoorzitting en we weten niet wat de rechtbank zal besluiten. Politici zullen niets te zeggen hebben over het vonnis.”
De Turkse president benadrukte dat hij niet de bevoegdheid heeft de vrijlating van Brunson te gelasten. “Onze gerechtelijke macht is onafhankelijk. Laten we afwachten wat de rechter beslist.”
Als Brunson schuldig wordt bevonden, hangt hem een celstraf tot 35 jaar boven het hoofd. De Amerikaanse dominee ontkent alle aantijgingen tegen hem.
De zaak tegen Brunson heeft tot een hoog opgelopen diplomatiek en economisch conflict tussen Ankara en Washington geleid. De Amerikaanse president Donald Trump verdubbelde in augustus de heffingen op aluminium- en staalimport uit Turkije als strafmaatregel.
Turkse lira raakte in vrije val door Amerikaanse sancties
Het conflict met de VS en zorgen over het financiële beleid van de regering-Erdogan hebben ervoor gezorgd dat de Turkse lira in de afgelopen weken bijna 40 procent van zijn waarde ten opzichte van de Amerikaanse dollar heeft verloren. Een recente ingreep van de Turkse centrale bank wist de munt weer iets te stabiliseren.
Volgens Erdogan vallen de economische problemen van Turkije mee. “De zaak-Brunson is in de verste verte niet verbonden met de economie van Turkije. De huidige economische uitdagingen worden meer overdreven dan nodig is en Turkije zal deze uitdagingen het hoofd bieden met zijn eigen middelen.”
NOS 24.09.2018 De Duitse bondskanselier Merkel zal het staatsbanket dat wordt georganiseerd voor de Turkse president Erdogan niet bijwonen. Het Duitse weekblad Der Spiegel meldt dat op basis van bronnen rond de regering. Waarom Merkel niet aanwezig zal zijn, is onduidelijk.
Erdogan brengt later deze week een driedaags bezoek aan Duitsland. Tijdens dat bezoek staat een staatsbanket gepland met honderd genodigden, onder wie de bondskanselier.
Of de afzegging van Merkel politiek gemotiveerd is, valt volgens Der Spiegel niet te zeggen. Ze heeft in het verleden vaker diners met buitenlandse presidenten afgezegd. Ze was voor het laatst bij een staatsbanket aanwezig in 2015, toen de Britse koningin Elizabeth een bezoek bracht aan Duitsland.
In de agenda van de bondskanselier staan wel twee andere afspraken met Erdogan. De twee hebben vrijdag een gesprek en zaterdagochtend een werkontbijt. Daarna gaat de Turkse president vermoedelijk naar Keulen om een moskee te openen.
‘Signaal afgeven’
Het is gebruikelijk dat de Duitse president bij officiële staatsbezoeken een staatsbanket organiseert. Niettemin was er in Duitsland kritiek op de keuze om dit ook voor de Turkse president te doen, gezien de recente spanningen tussen Duitsland en Turkije.
Volgens politicus Cem Özdemir van de oppositiepartij de Groenen is Erdogan “geen normale president van een democratie”. Hij zou daarom niet met alle egards van een staatsbezoek moeten worden ontvangen, vinden Özdemir en andere oppositieleden.
Ook andere politici hebben de uitnodiging voor het staatsbanket afgeslagen. Özdemir heeft daarentegen gezegd dat hij wel aanwezig zal zijn, “zodat Erdogan een criticus onder ogen moet komen”.
Economie op agenda
Duitse media schrijven dat Erdogan het tijdens zijn bezoek aan Duitsland vooral over de economische betrekkingen tussen de twee landen zal willen hebben. Duitsland is een belangrijke handelspartner van Turkije, dat in een valutacrisis verkeert.
Erdogan is nu in de VS voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Voor zijn vertrek naar Duitsland heeft hij ook nog een ontmoeting met investeerders in de Verenigde Staten.
AD 24.09.2018 De Duitse bondskanselier Angela Merkel gaat niet naar het staatsbanket dat de Duitse president Steinmeier zijn Turkse ambtgenoot Erdogan aanbiedt.
Erdogan dineert vrijdagavond tijdens zijn staatsbezoek aan Duitsland bij Steinmeier in het slot Bellevue, waar het Duitse staatshoofd woont.
Sommige politici van de oppositie die zijn uitgenodigd voor het diner, blijven uit protest tegen Erdogans autoritaire beleid weg.
Er zijn ongeveer 120 mensen uitgenodigd. Medewerkers van Steinmeier beklemtonen echter dat de bondskanselier lang niet altijd naar een staatsbanket gaat, zoals vorig jaar nog het geval was bij het bezoek van president Xi Jinping van China. Merkel spreekt Erdogan vrijdagmiddag en zaterdagmorgen.
NU 20.09.2018 Het Turkse hof van beroep heeft de vrijlating gelast van parlementariër Enis Berberoglu, die in februari was veroordeeld tot bijna zes jaar celstraf voor het lekken van staatsgeheimen naar een kritische krant.
Zijn straf blijft staan, maar hij zou die pas moeten uitzitten na afloop van zijn mandaat, meldt het Turkse staatspersbureau Anadolu.
Beberoglu was bij de parlementsverkiezingen van 24 juni voor vijf jaar herkozen als lid van het parlement voor de centrumlinkse partij CHP. In februari was hij veroordeeld tot vijf jaar en tien maanden voor spionage. Hij had naar verluidt videobeelden van Turkse wapenleveranties aan Syrische islamisten doorgespeeld in 2014.
Zijn veroordeling leidde tot veel verontwaardiging. De leider van oppositiepartij CHP, Kemal Kilicdaroglu, organiseerde uit protest een ‘Mars voor Gerechtigheid’; hij legde meer dan 400 kilometer te voet af.
Berberoglu was in juni 2017 al veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf voor de beschuldigingen. In hoger beroep werd die straf in februari verminderd tot bijna zes jaar.
AD 18.09.2018 De in Istanboel gearresteerde Dordtenaar Ekrem Deniz Osmanogullari zit niet meer in de cel. Dat heeft zijn advocaat bekendgemaakt. ,,Hij werd gisteravond vrijgelaten uit de Silivri-gevangenis”, aldus zijn advocaat. Het is nog niet bekend of hij Turkije mag verlaten.
De officier van justitie is nog bezig met het opstellen van de aanklacht. Het zou gaan om uitlatingen van de Dordtenaar op social media, die kunnen worden gezien als ‘propaganda maken voor een gewapende terroristische organisatie’ en het ‘beledigen van president Erdogan’.
Zodra de aanklacht is opgesteld, zal duidelijk worden waarvan Osmanogullari officieel wordt beschuldigd en wat de strafeis van de openbare aanklager is.
Lees ook
Dordtse Deniz overgeplaatst naar gevangenis voor terreurverdachten
Lees meer
PREMIUM
Opluchting na bezoek advocaat: gearresteerde Deniz is gezond
Lees meer
Deniz uit Dordrecht in Turkije gearresteerd
Lees meer
PREMIUM
Tante bezoekt Ekrem Deniz in cel: ‘Iedereen leeft mee met hem’
Het goede nieuws zorgt voor grote opluchting bij de ouders van Deniz: ,,Mijn vrouw was gisteren een beetje verdrietig”, vertelt vader Ali. ,,Maar ik zei haar: ‘Maak je geen zorgen, hij komt deze week nog vrij. Dat voel ik.’ En gisteravond werden we gebeld dat hij vrij was. ‘Zie je wel’, zei ik haar. Ik wist het. Nu wachten tot de zitting, maar daarna komt hij snel naar Nederland hoor.”
Overbevolkte gevangenis
Osmanogullari zat sinds vorige week in een cel met andere verdachten in het overbevolkte Silivri-gevangeniscomplex, een van de zwaarst beveiligde detentiecentra van Europa voor onder meer terroristen en politieke gevangenen.
De Turkse Nederlander reisde ruim een week geleden naar Istanboel. Daar werd hij op het Atatürk-vliegveld gearresteerd en in voorarrest achter de tralies gezet.
Vertaler op links symposium
Osmanogullari was van plan om tijdens het linkse Eyüp Bas-symposium in Istanboel als vertaler te helpen. Hoewel dit evenement een vergunning kreeg van de overheid, zijn de organisatoren fel gekant tegen de regering van president Erdogan.
Het Anti-Imperialisme Front, dat het symposium organiseert, is in de ogen van de overheid gelieerd aan het revolutionair volksbevrijdingsleger DHKP/C. Die extreemlinkse groep staat op de zwarte lijst van terroristische organisaties en stelt zich op als een van de grootste vijanden van de huidige regering.
NOS 16.09.2018 De Duitse minister van Buitenlandse Zaken verdedigt zich tegen de reacties op het staatsbezoek van de Turkse president Erdogan. Die komt eind september naar Duitsland en dat leidt tot forse kritiek.
De politieke partijen Die Linke, de Groenen en Alternatieve für Deutschland zien niets in dat bezoek. Volgens politicus Cem Özdemir van de Groenen is Erdogan “geen normale president van een democratie”. Hij zou daarom niet met alle egards van een staatsbezoek moeten worden ontvangen.
Minister Maas zegt in een interview met persbureau DPA dat het juist van groot belang is dat Erdogan op staatsbezoek komt, want “er valt veel te bespreken”.
Arrestaties om politieke redenen
De relatie tussen Duitsland en Turkije is al een paar jaar slecht. Een van de belangrijkste redenen daarvoor is dat in Turkije meer dan dertig Duitse staatsburgers zijn opgepakt om politieke redenen.
Bekende voorbeelden zijn de Die Welt-correspondent Deniz Yücel en Mesale Tolu. Een groot deel van de Duitsers is inmiddels vrijgelaten. Voor zover bekend zitten er nog zes op politieke gronden vast in Turkije.
Toch is het volgens Maas tijd om de relatie te normaliseren: “Het is voor Duitsland van strategisch belang. Turkije is meer dan een grote buur. Het is ook een belangrijke partner van Duitsland.”
Militaire eer en staatsbanket
Erdogan is op 28 en 29 september in Duitsland. Hij wordt ontvangen met militaire eer en een staatsbanket met president Steinmeier. Ook staat er een gesprek met bondskanselier Merkel op het programma.
Tegenstanders willen dan bij de Brandenburger Tor een grote demonstratie houden. Maas: “Dat er tegen het bezoek van Erdogan wordt geprotesteerd is onderdeel van de democratische realiteit in ons land.”
In Duitsland wonen ruim drie miljoen mensen van Turkse afkomst. Volgens Maas kunnen interne Turkse conflicten daardoor makkelijk overspringen naar zijn land. “Daar hebben we geen zin in en daarom is een goede verstandhouding van belang.”
#MeTwo
Dat de spanningen in Duitsland makkelijk kunnen oplopen, bewees de ophef afgelopen zomer rond de Duits-Turkse voetballer Mesut Özil. Hij ging rond de Turkse verkiezingen op de foto met Erdogan en noemde hem ‘mijn president’. Dat leidde tot heftige discussies over de plaats van Turkse Duitsers in de samenleving en vervolgens ook tot #MeTwo.
Met die hashtag twitterden tienduizenden over discriminatie in het dagelijks leven in Duitsland. Daar kwam ook weer kritiek op, ook van Turkse Duitsers die vonden dat er te makkelijk voor de slachtofferrol werd gekozen.
Erdogan gaat tijdens zijn bezoek ook naar Keulen, maar wat hij daar wil doen is nog niet duidelijk. Anders dan bij vorige bezoeken aan Europese landen zijn er geen verkiezingen op komst in Turkije. Minister Maas: “Het staatsbezoek wordt afgestemd met Turkije. De Turkse regering weet dat we geen acties willen die de normalisering van onze relatie ondermijnen.”
TM 14.09.2018 De huidige renteverhoging van de centrale bank in Turkije heeft voor veel woede gezorgd bij de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan, die al fel tegen het rentesysteem is.
“Persoonlijk is dit mijn periode van veel geduld en ook dat kent zijn grenzen. We gaan de daden van die rente-uitbuiters niet zomaar aan ons voorbij laten gaan”, reageerde Erdoğan vrijdag in Ankara. “Dat de dollarkoers in augustus naar de 7 lira vloog is regelrecht een economische moordslag te noemen. Maar ook hier, ze strijden tegen het volk dat Turken heet. Ook deze strijd zullen we overwinnen.”
De regelrechte economische aanval van de VS en manipulatie van de Turkse economie “laat zien dat geen enkel land meer economisch en politiek veilig is”, sprak de Turkse president.
Erdoğan was ook boos op de kwaadaardige roeptoeters die de Turkse economie beoordelen op basis van de wisselkoers. “De rente en daarmee samenhangend inflatie zijn de klappen die we incasseren en blijvend zijn. Niet de koers van buitenlandse valuta. We nemen alle maatregelen.”
De Turkse president had ook een boodschap aan de leugenverspreiders, voornamelijk in de westerse media, die beweren dat de centrale bank in Turkije niet onafhankelijk zou zijn. “De rente is flink verhoogd. Ze zeggen dat toch, onafhankelijkheid en zo. Zie hier die onafhankelijkheid (van de centrale bank) en wat het doet met ons.”
Erdoğan zei ook dat “wie zich niet met import of export bezig houdt, eigenlijk niets te maken moet hebben met de dollar. We zijn in Turkije. Vertrouw je eigen munteenheid.”
De Turkse minister van Financiën, Berat Albayrak, verklaarde donderdagavond na de renteverhoging dat “hiermee de discussie of de Turkse centrale bank wel of niet onafhankelijk is, gesloten is.”
Renteplaag
Erdoğan is bekend om zijn uitingen tegen de rente en diens lobby, die hij een plaagt noemt. Hij ziet dat “oneerlijke en meedogenloze systeem ook graag en snel verdwijnen uit zijn land”, zegt hij vaker in toespraken. “In huidige economische stelsels is rente de oorzaak van alle ellende.” (LEES meer)
Woordenspel
Ook wordt in diverse mediaberichten gewezen op de naam van de centrale bank in Turkije. Die heet geen ‘Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’, maar ‘Türkiye Cumhuriyet, zonder de i, Merkez Bankası’, een naamloze vennootschap die niet van de staat is, is benadrukt.
NU 13.09.2018 De Turkse centrale bank heeft de rente waartegen banken lenen bij de bank verhoogd van 17,75 procent naar 24 procent. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan sprak zich eerder juist uit voor een renteverlaging.
De centrale bank neemt de maatregel om de stijgende inflatie in het land te temperen. De inflatie kwam in augustus uit op 17,9 procent op jaarbasis. Op maandbasis steeg het prijspeil met 2,3 procent, één van de hoogste stijgingen in de laatste jaren.
De renteverhoging was hoger dan waar op was gerekend. Economen en analisten gingen uit van een bijstelling naar 22 procent.
Door de renteverhoging herstelde de Turkse munt flink. Op het dieptepunt op donderdag moest voor een euro 7,6 lira worden betaald, maar na het rentebesluit wordt voor een euro rond de 7,10 lira overgemaakt.
Erdogan wil juist lagere rente
Erdogan zei eerder op donderdag opnieuw tegen hogere rentes te zijn. Hierna daalde de Turkse lira nog 2,5 procent in waarde ten opzichte van de euro en de dollar.
De president benadrukte ook dat de centrale bank onafhankelijk is, maar zei tegelijkertijd dat de hoge inflatie in het land aan de hogere rente te wijten is.
Erdogan, die zich eerder dit jaar al tegen een hoge rente uitsprak, noemde rentetarieven “gereedschappen voor exploitatie” en zei zelfs dat de centrale bank de rente moet verlagen. Bij hogere rentes zou iedereen in de economie verliezen, aldus de president die zichzelf woensdag nog tot voorzitter van het Turkse investeringsfonds benoemde.
In gangbare economische theorieën is een hogere rente van de centrale bank nodig om de inflatie te beperken. Met een hogere rente wordt het lenen van geld namelijk duurder en dat remt de economische groei af. Erdogan lijkt juist het tegenovergestelde te denken.
NOS 13.09.2018 In een poging de koers van de lira te stabiliseren en vluchtende beleggers binnenboord te houden, heeft de Turkse centrale bank het belangrijkste rentepercentage fors verhoogd, van 17,75 naar 24 procent. De maatregel is drastischer dan economen en analisten hadden voorzien. Zij voorspelden een percentage van 22.
De koers van de lira reageerde snel na de bekendmaking. De dollar is nu zo’n 6 Turkse lira waard, terwijl dat eerder nog bijna 6,5 lira was. Door de grotere waarde van de lira wordt het aantrekkelijker om je geld in lira’s aan te houden.
Opvallend is dat luttele uren voor de koersstijging de lira nog 2.5 procent in waarde daalde. Dat was het gevolg van een uitspraak van president Erdogan, die herhaalde tegen hogere rentes te zijn. De hoge inflatie die het land teistert is volgens Erdogan zelfs het directe gevolg van een hoge rente, doordat die risico’s met zich meebrengt voor binnenlandse markten. De Turkse economie is voor een groot deel afhankelijk van de instroom van buitenlands kapitaal.
Het rentepercentage is het tarief waartegen banken geld kunnen lenen bij de nationale centrale bank. Met een hogere rente wordt geld lenen duurder. De economische groei wordt zo gesmoord en daarmee ook de stijgende inflatie. Mede hierdoor daalde de lira in een jaar tijd met ruim 35 procent.
De president benadrukte ook dat de centrale bank onafhankelijk is, iets waaraan sinds zijn herverkiezing in mei wordt getwijfeld nadat hij te kennen had gegeven de centrale bank aan de ketting te willen leggen.
Sinds zijn herverkiezing trekt Erdogan steeds meer macht naar zich toe. Zo is Turkije sinds dit jaar overgegaan naar een presidentieel systeem waarbij de uitvoerende macht in handen ligt van de president, en niet meer in die van de premier. Gisteren nog werd bekend dat Erdogan zichzelf tot voorzitter van het Turkse staatsfonds heeft benoemd.
NU 12.09.2018 De Turkse lira is woensdag gestegen in waarde ten opzichte van de euro en de dollar. Handelaren lopen vooruit op een mogelijke renteverhoging door de Turkse centrale bank op donderdag.
Voor 1 euro wordt 7,39 lira betaald rond 18.20 uur. Een dag eerder moest rond dezelfde tijd nog 7,45 lira worden betaald.
Nadat het Turkse statistiekbureau had bekendgemaakt dat de inflatie flink hoger uitviel dan verwacht, hintte de centrale bank op een mogelijke aanpassing van de rente.
Als de centrale bank een hogere rente hanteert, wordt geld lenen duurder in een economie. De economische groei wordt zo gesmoord en daarmee ook de stijgende inflatie.
Maar tot voorkort heeft de centrale bank maar mondjesmaat die rente hoger bijgesteld. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is namelijk tegenstander van hogere rentes.
Telegraaf 12.09.2018 De Oostenrijkse journalist Max Zirngast is in Turkije opgepakt. De politie hield hem dinsdagochtend vroeg aan in Ankara. Behalve Zirngast, die meerdere kritische artikelen schreef over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, werden ook twee Turkse burgers opgepakt.
De arrestatie is bekendgemaakt door werkgevers van Zirngast en het Oostenrijkse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft bevestigd dat er een Oostenrijker in Turkije is opgepakt. „Onze ambassade in Ankara staat al in contact met de familie en de Turkse autoriteiten.”
Het linkse tijdschrift re:volt bracht het nieuws van de arrestatie als eerste. „Vanochtend om 5 uur is onze kameraad en auteur Max Zirngast samen met andere mensen in Ankara gearresteerd door het anti-terreurdepartement”, aldus het blad. „Aanklacht, natuurlijk: Terreur!!!”
NOS 12.09.2018 Tegenstanders van de Turkse president Erdogan zijn bang dat de krant Cumhuriyet zijn kritische toon zal verliezen, nu de leiding van de krant in andere handen is gekomen.
De krant is eigendom van een stichting die vrijdag een nieuw bestuur kreeg. De nieuwe bestuurders vinden de koers van de krant te liberaal en te weinig kritisch jegens naar autonomie strevende Koerden.
Hoofdredacteur Murat Sabuncu is ontslagen. Meer dan twintig medewerkers zouden ook de laan uit zijn gestuurd of zelf ontslag hebben genomen.
Opgekocht
Tot die laatste groep behoort theaterregisseur en columnist Aydin Engin. In de Duitse krant Die Zeit schrijft hij dat Erdogans partij AKP het Turkse medialandschap bijna volledig heeft opgekocht. Inmiddels zouden 92 procent van de gedrukte media en 94 procent van de tv-bedrijven de AKP-leiding nooit tegenspreken en nooit berichten verspreiden die de belangen van de AKP schaden.
“Cumhuriyet was de enige (ja, de enige) krant die niet te koop was; die niet gebonden was aan een politieke partij of investeerder en die geen ‘baas’ had die de regering was toegedaan”, schrijft Engin.
Stekel
De krant bekritiseerde onder meer Erdogans aanpak van het Koerdische vraagstuk en zijn steun aan jihadisten in Syrië. “Cumhuriyet werd zo een stekel, waarvan Erdogan zich moest ontdoen”, schrijft Engin.
Een collega-columnist, Ali Sirmen, is lid van het nieuwe stichtingsbestuur. Hij bestrijdt dat de machtswisseling in het paleis van Erdogan is bekokstooft.
Journalisten van Cumhuriyet stonden in het verleden aan aanslagen en vervolging bloot. In 2016 overleefde de toenmalige hoofdredacteur Can Dündar een aanslag bij de rechtbank waar hij terechtstond.
Zijn opvolger Sabuncu werd in april tot meerdere jaren celstraf veroordeeld, omdat hij en collega’s de Gülenbeweging en de terroristische organisaties PKK en DKHP-C zouden hebben gesteund. De straf is nog niet ten uitvoer gebracht.
NOS 12.09.2018 De Turkse consul-generaal die vorig jaar betrokken was bij het bezoek van de Turkse minister van Familiezaken aan Rotterdam is vervangen. Sinds vorige week is er een nieuwe consul-generaal. Tussen de vorige consul en burgemeester Aboutaleb bestonden flinke spanningen.
Minister van Familiezaken Fatma Betül Sayan Kaya probeerde vorig jaar maart vanuit Duitsland naar het Turkse consulaat in Rotterdam te komen om daar een toespraak te houden. Vlak bij het consulaat werd ze tegengehouden door de politie en teruggestuurd na ingrijpen van de antiterreureenheid DSI. Daarna braken er rond het consulaat rellen uit.
Misleiding
Burgemeester Aboutaleb uitte direct na het incident forse kritiek op consul-generaal Sadin Ayyildiz. Volgens Aboutaleb had de consul hem voorgelogen en misleid. De consul-generaal had Aboutaleb verzekerd dat er niemand naar Rotterdam zou komen, terwijl hij volgens de burgemeester wel degelijk wist van de komst van de minister.
Bovendien riep de consul Turkse Nederlanders op om naar het consulaat in het centrum van Rotterdam te komen. Ook misleidden de Turken de lokale autoriteiten door verschillende konvooien in de richting van Rotterdam te sturen, aldus Aboutaleb.
Het was niet de enige aanvaring tussen Aboutaleb en de consul. Zo riep de burgemeester de consul ook op het matje vanwege een brief die hij na de mislukte coup in Turkije in 2016 stuurde naar burgemeesters in de regio Rotterdam.
Vrijheid van meningsuiting
In de brief stond hoe de burgemeesters zouden moeten omgaan met demonstraties van tegenstanders van de Turkse regering. Volgens Aboutaleb ging de consul zijn boekje te buiten door zich te mengen in de vrijheid van meningsuiting in Nederland. In de gemeenteraad zei Aboutaleb dat hij deze vorm van inmenging niet accepteert.
Aboutaleb was ook ontstemd dat de consul-generaal niet inging op zijn uitnodiging om met verschillende Turkse vertegenwoordigers om de tafel te gaan zitten over de spanningen in de Turkse gemeenschap in Rotterdam na de mislukte coup.
In mei van dit jaar was er weer een incident in het consulaat in Rotterdam. Beveiligers zouden pepperspray hebben gebruikt tegen een bezoeker. Volgens Aboutaleb hadden ze geen toestemming voor het bezit daarvan. Aboutaleb zei in de raad dat de consul verantwoordelijk is voor het handelen van zijn personeel.
NU 12.09.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zichzelf benoemd tot voorzitter van het staatsinvesteringsfonds van zijn land.
Het volledige oude management is onlangs ontslagen en vervangen door een nieuw bestuur. Dat bestaat volgens de Turkse overheid onder meer uit de schoonzoon van de president en minister van Financiën Berat Albayrak.
De Turkse regering heeft de organisatie twee jaar geleden opgericht, in de nasleep van de mislukte staatsgreep. Het staatsfonds heeft belangen in onder meer Turkish Airlines, de staatsspoorwegen, Turk Telekom en banken.
Erdogan is sinds 2003 de baas in Turkije. Eerst als premier, later als president. Sinds de verkiezingen eerder dit jaar heeft hij meer macht dan ooit. Door zijn overwinning heeft hij de macht gekregen om decreten uit te vaardigen.
Turkije is overgestapt op een presidentieel systeem, waarin de president verregaande bevoegdheden heeft.
Telegraaf 12.09.2018 De Turkse president Erdogan heeft zichzelf benoemd tot voorzitter van het staatsinvesteringsfonds van zijn land. Het volledige management moest het veld ruimen en is vervangen door een nieuw bestuur. Dat bestaat volgens de Turkse staatscourant onder meer uit de schoonzoon van de president, minister Berat Albayrak (Financiën).
De Turkse regering heeft de organisatie twee jaar geleden opgericht, in de nasleep van de mislukte staatsgreep. Het staatsfonds heeft belangen in onder meer Turkish Airlines, de staatsspoorwegen, Turk Telekom en banken.
Erdogan zwaait al sinds 2003 de scepter in Turkije, aanvankelijk als premier en inmiddels als president. Hij is sinds dit jaar machtiger dan ooit. Turkije is overgestapt op een presidentieel systeem, waarin de president verregaande bevoegdheden heeft.
AD 12.09.2018 De Turkse president Erdogan heeft zichzelf benoemd tot voorzitter van het staatsinvesteringsfonds van zijn land. Het volledige management moest het veld ruimen en is vervangen door een nieuw bestuur.
Dat bestaat volgens de Turkse staatscourant onder meer uit de schoonzoon van de president, minister Berat Albayrak (Financiën).
De Turkse regering heeft de organisatie twee jaar geleden opgericht, in de nasleep van de mislukte staatsgreep. Het staatsfonds heeft belangen in onder meer Turkish Airlines, de staatsspoorwegen, Turk Telekom en banken.
Erdogan zwaait al sinds 2003 de scepter in Turkije, aanvankelijk als premier en inmiddels als president. Hij is sinds dit jaar machtiger dan ooit. Turkije is overgestapt op een presidentieel systeem, waarin de president verregaande bevoegdheden heeft.
TM 11.09.2018 De VN-gezant van Turkije eiste dinsdag een “onmiddellijk en volledig” staakt-het-vuren om een halt toe te roepen aan alle militaire operaties in de provincie Idlib in het noordwesten van Syrië.
“We nodigen de internationale gemeenschap uit om onze inspanningen zowel mondeling als actief te steunen”, zei Feridun Sinirlioğlu tijdens een sessie van de VN-Veiligheidsraad over Idlib.
De oproep komt nadat Rusland, Iran en het Assad-regime de militaire operaties in Idlib opvoeren en er wordt gevreesd voor een humanitaire catastrofe.
Sinds begin september zijn minstens dertig burgers gedood in Idlib en Hama door luchtaanvallen van het Assad-regime en Russische oorlogsvliegtuigen. Tientallen mensen raakten gewond, meldt de reddingsorganisatie White Helmets.
De VN waarschuwde maandag dat minstens 30.000 inwoners van Idlib in de eerste negen dagen van deze maand ontheemd zijn geraakt door deze luchtbombardementen.
Sinirlioğlu waarschuwde dat “een allesomvattende militaire operatie zou resulteren in een grote humanitaire catastrofe”. “Een dergelijke operatie zou een enorme golf van vluchtelingen teweegbrengen met enorme veiligheidsrisico’s voor zowel Turkije als de rest van Europa en daarbuiten”.
“Met al onze vrijgevigheid hebben we buitengewoon veel moeite gedaan om het lijden van de Syrische bevolking te verlichten door ongeveer 3,5 miljoen vluchtelingen op te vangen. Dat is meer dan enig ander land ter wereld. Maar laten we eerlijk zijn: we hebben de grenzen van onze capaciteit allang overschreden”, zei hij.
Vorige week waarschuwde de VN dat een offensief op Idlib waarschijnlijk zou leiden tot de ergste humanitaire catastrofe van de eenentwintigste eeuw.
VK
De Britse VN-gezant Karen Pierce liet in haar toespraak dinsdag weten “volledig achter Erdoğan te staan inzake Idlib”. De Turkse president schreef in een artikel voor de Amerikaanse krant Wall Street Journal dat de terroristen in Idlib, die een klein deel vormen van de bevolking, apart bestreden moet worden en de buitenlandse strijders voor de rechter gesleept dienen te worden.
De Turkse president gaf aan dat daar een gezamenlijke antiterreurmissie voor nodig is en dat Turkije [in met name Jarablus, Al-Bab en Afrin] grootschalig heeft bewezen dat het terroristen kan uitschakelen zonder dat er een enkele burgerslachtoffer valt. (LEES meer)
Regering Assad zou de terroristen in Idlib als dekmantel gebruiken om de stad compleet aan te vallen, alle oppositiegroepen te vernietigen en de stad in te nemen. Hij zou volgens Turkije eerder de kans hebben gehad alle terroristen uit te schakelen, maar dat niet heeft gedaan. (LEES meer)
NU 11.09.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan waarschuwt dat een aanval van de Syrische regering op de stad Idlib wereldwijde gevolgen zal hebben.
Syrische regeringstroepen en hun bondgenoten zouden de afgelopen dagen intensieve bombardementen op het rebellenbolwerk uitgevoerd hebben. Dat bestaat uit het grootste deel van Idlib en gedeelten van aangrenzende provincies.
Erdogan stelt dat verdere aanvallen op de Syrische stad een “humanitaire- en veiligheidscrisis” zou betekenen, “voor Turkije, Europa en de hele wereld”.
Als Idlib weer gebombardeerd wordt, “betaalt de hele wereld daar de prijs voor”, aldus de Turkse president. Eerder waarschuwde Erdogan al dat een invasie van Idlib “catastrofale gevolgen” zou hebben.
Turkije probeerde Rusland en Iran, twee bondgenoten van Syrië, vrijdag nog te bewegen tot een wapenstilstand voor Idlib. Moskou en Teheran maakten echter duidelijk dat ze daar niets voor voelen.
Tienduizenden Syriërs gevlucht door opgelaaid geweld
Door het recent opgelaaide geweld zijn tienduizenden mensen in de omgeving van Idlib de afgelopen dagen gevlucht. Veel Syrische vluchtelingen wijken door het geweld uit naar Turkije.
Het VN-agentschap voor Humanitaire Zaken (OCHA) waarschuwt dat 800.000 mensen op de vlucht kunnen slaan bij een groot offensief op de Syrische stad.
NOS 11.09.2018 Een offensief van Syrische regeringstroepen in de provincie Idlib heeft niet alleen gevolgen voor Turkije, maar ook voor Europa en de rest van de wereld. Daarvoor waarschuwt de Turkse president Erdogan in een opiniestuk in The Wall Street Journal.
Erdogan pleit al langer voor een bestand in de noordwestelijke regio Idlib, het laatste bolwerk van de rebellen in Syrië. In de provincie wonen veel mensen die vanuit andere delen van Syrië zijn gevlucht. Turkije wil voorkomen dat opnieuw een grote groep Syriërs zijn kant op komt en steunt een deel van de opstandelingen.
Volgens de Turkse president zal een offensief van het Syrische regime in Idlib eindigen in een bloedbad, met onschuldige Syriërs als slachtoffers. Dat biedt een nieuwe voedingsbodem voor terrorisme en extremisme, schrijft hij in het artikel met de kop ‘De Wereld Moet Assad Tegenhouden’.
‘Wereld moet ingrijpen’
De Syrische president Assad bereidt zich met steun van Rusland en Iran voor op een aanval op de provincie. De afgelopen week zijn al ruim 30.000 inwoners op de vlucht geslagen na bombardementen door Syrische regeringstroepen en Russische gevechtsvliegtuigen. In het gebied wonen nog steeds bijna 3 miljoen mensen.
Erdogan besprak de situatie in Idlib vorige week met de twee bondgenoten van het Syrische regime in de Iraanse hoofdstad Teheran. De landen werden het niet eens over een staakt-het-vuren. Iran en Rusland zijn daarom net zo goed verantwoordelijk voor de naderende humanitaire ramp, stelt de Turkse president.
Ook de Verenigde Staten zouden meer moeten doen, vindt hij. De VS zegt dat er veel bewijs is dat de troepen van Assad chemische wapens gereedmaken in Idlib. Als de internationale gemeenschap, inclusief de VS en Europa, niet ingrijpt, betaalt de hele wereld daar de prijs voor, schrijft Erdogan. “Turkije heeft alles gedaan om een bloedvergieten naast de deur te voorkomen.”
Wie vecht nog tegen wie? Waarom Idlib? En hoe zijn we op dit punt beland? NOS op 3 blikt terug op 7,5 jaar oorlog in Syrië:
AD 11.09.2018 Het offensief van regeringstroepen op de Syrische provincie Idlib zal niet alleen voor veiligheidsproblemen zorgen in Turkije, maar ook in Europa en daarbuiten. Daarvoor waarschuwt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Hij ijvert al langer voor een bestand in dat rebellenbolwerk.
In een artikel in de The Wall Street Journal roept Erdogan de internationale gemeenschap op om actie te ondernemen. De hele wereld moet anders opdraaien voor de humanitaire gevolgen van een aanval op Idlib, stelt hij.
De Turkse president kwam vorige week met Rusland en Iran, beide bondgenoten van de Syrische president Bashar al-Assad, niet tot een akkoord over een wapenstilstand. Erdogan vindt dat ook die twee landen verantwoordelijkheid dragen om een humanitaire crisis af te wenden.
Zelf bereidt hij zijn land voor op een mogelijke escalatie van de situatie in Idlib. Er zijn extra legervoertuigen naar het grensgebied gestuurd, en er is een vluchtelingenkamp in het gebied uitgebreid. In Idlib bevinden zich naast tienduizenden strijders ook miljoenen burgers en Turkije vreest voor een nieuwe vluchtelingenstroom.
TM 10.09.2018 Turkije heeft zich met de groei van het bruto binnenlands product (bbp) in het tweede kwartaal van dit jaar boven alle OESE-landen gepositioneerd. In Europa is Turkije de tweede snelst groeiende economie geworden.
De Turkse economie groeide in de periode tussen april en juni met 5,2 procent tot 884 miljard lira (204,3 miljard dollar) in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar, bleek maandag uit cijfers van het Turkse Instituut voor de Statistiek (TUIK).
Met deze cijfers staat Turkije op de eerste plaats in de lijst van OESO-landen. Turkije wordt gevolgd door Polen en Chili (5 procent), Hongarije (4,6 procent) en Letland (4,4 procent). De gemiddelde groei van de OESO-landen kwam in het tweede kwartaal uit op 2,5 procent.
De laagste groeipercentages waren te vinden in Denemarken, Japan en Italië. Die groeiden respectievelijk met 0,6 procent, 1 procent en 1,2 procent.
In het eerste kwartaal van 2018 stond Ierland op de eerste OESO-plaats met een groeipercentage van 10 procent. Toen groeide Turkije ook flink met 7,3 procent, goed voor een tweede plaats tussen januari en maart.
De jaarlijkse bbp-groei van Turkije bedroeg vorig jaar 7,4 procent.
Europa
Van de 28 landen in de EU is Turkije de tweede snelst groeiende economie geworden. Malta groeide met 5,7 procent. Na Turkije volgen Polen, Hongarije en Letland.
De laagste Europese percentages liggen dit kwartaal in Denemarken (0,6 procent), Italië (1,2 procent) en het Verenigd Koninkrijk (1,3 procent). Zowel de economieën van EA19 als EU28 groeiden in de periode april-juni met 2,1 procent, vergeleken met dezelfde periode vorig jaar.
De gemiddelde groei van NAFTA-landen is 2,7 procent geworden.
TM 10.09.2018 Een Saudische prinses is vrijdag bestolen in het prestigieuze Ritz-hotel in Parijs. Daders gingen met haar juwelen ter waarde van 800.000 euro ervandoor. Dat meldt de regionale radiozender France Bleu maandag.
In Frankrijk is een onderzoek gestart naar de diefstal zonder sporen. De Saudische prinses, van wie de naam niet is bekendgemaakt, verklaart dat haar juwelen uit haar kamer zijn gestolen.
Het is niet de eerste keer dat het hotel met diefstal van juwelen te maken krijgt. In januari werd de juwelier in het hotel overvallen. Vijf daders maakten zo’n vier miljoen euro aan sieraden buit. Drie van hen werden later opgepakt.
TM 10.09.2018 De Turkse economie is in het tweede kwartaal van dit jaar met 5,2 procent gegroeid. Daarmee groeit Turkije, sinds de mislukte couppoging, inmiddels zeven kwartalen op rij. Dat blijkt uit cijfers van het Turkse statistiekbureau TUIK die maandag zijn gepubliceerd.
Het bruto binnenlands product (BBP) tegen huidige prijzen klom dit jaar tot 884 miljard lira (204,3 miljard dollar), een stijging van 20,4 procent.
De totale toegevoegde waarde van de agrarische sector daalde ten opzichte in hetzelfde kwartaal van een jaar eerder lichtelijk met 1,5 procent. Bij de industriesector was sprake van een stijging van 4,3 procent en bouwsector met 0,8 procent. De toegevoegde waarde van de dienstensector, bestaand uit handel, vervoer en horeca, steeg met 8 procent.
De consumptieve bestedingen van Turkse huishoudens stegen met 6,3 procent.
NOS 09.09.2018 Het Griekse leger heeft twee Turkse militairen opgepakt die de grens illegaal waren gepasseerd. Na een paar uur werden ze weer vrijgelaten.
De militairen werden opgepakt in het noordoosten van Griekenland. Volgens Turkije volgden ze migranten die naar Griekenland wilden en passeerden de militairen daarbij zelf per ongeluk de grens. Athene heeft hun vrijlating bevestigd.
Vanmiddag meldde een bron in het Griekse leger dat onderzocht werd hoe en waarom de twee Turken de grens waren gepasseerd. Berichten in Griekse media over schoten bij de arrestaties, werden door deze bron tegengesproken.
Vrijgelaten
Turkije pakte in maart twee Griekse soldaten op. Volgens Athene waren de twee per ongeluk van hun route afgeweken terwijl ze op patrouille waren langs de grens met Turkije. Ze werden vorige maand vrijgelaten.
In Griekenland zitten acht Turkse militairen die Turkije uitgeleverd wil zien. De mannen vluchtten naar Griekenland na de mislukte staatsgreep in Turkije in 2016. De Griekse rechter heeft hun uitlevering tegengehouden omdat wordt gevreesd dat ze geen eerlijk proces krijgen in Turkije.
TM 09.09.2018 In de oostelijke Turkse provincie Van is zondag de historische kerk Akdamar opnieuw geopend voor kerkdiensten. De openingsceremonie werd bijgewoond door de Turkse minister van Cultuur, Mehmet Nuri Ersoy.
Na afloop van de dienst zei Ersoy dat de bijeenkomsten in de kerk vanwege veiligheidsredenen voor een periode van drie jaar waren stopgezet. “De veiligheid in de regio is weer gewaarborgd. Daar zijn we erg blij mee. We hopen dat de diensten in de Akdamar-kerk zonder enige onderbreking kunnen doorgaan.”
Aartsbisschop Aram Ateşyan, vicaris-generaal van het Armeense Patriarchaat in Turkije, leidde de de twee uur durende kerkdienst. Hij was samen met de bezoekers met name de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan en diens ministersploeg enorm dankbaar.
Turkije begon in 2005 met een restauratieproject in de Akdamar-kerk, gelegen op een eiland aan het Van-meer. De historische kerk heropende in 2007 als een monumentaal museum.
Op 19 september 2010 organiseerde de Akdamar-kerk zijn eerste dienst na een onderbreking van 95 jaar. De kerk opende elk jaar voor één dag. De laatste kerkdienst was in 2015, toen bijgewoond door duizenden lokale en internationale toeristen in Van.
In augustus bevestigden de leiders van religieuze minderheden, inclusief aanhangers van de Grieks-orthodoxe en Armeense kerken, dat mensen van verschillende religies “in volle vrijheid in Turkije leven”. Die verklaring kwam na een medialeugen die het tegenovergestelde beweerde. (LEES meer)
Moris Levi, hoofdvertegenwoordiger van alle religieuze minderheden in Turkije, voegde daaraan toe dat mensen van minderheidsgemeenschappen in Turkije net zo respectvol worden behandeld als elke andere Turkse burger. (LEES meer)
TM 09.09.2018 De Russische president Vladimir Putin stond versteld bij het horen van het bedrag dat de VS doorsluist naar de Syrische terreurgroep PKK in Noord-Syrië, daar actief onder deknamen PYD en YPG.
Dat zei de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan na zijn gesprek met Putin in de Iraanse hoofdstad Teheran.
“De VS zit op de theaterbank en kijkt alleen maar toe wat er in Syrië gebeurt. Ze houden zich aan geen enkele afspraak. Kwamen ze hun belofte na in Manbij? Nee. Nu zijn ze daar weer bezig om een terreurgroep naar binnen te halen. Hetzelfde deden ze in Deir ez-Zor. Ze voeden de terreurgroepen in Deir ez-Zor”, zei de Turkse president.
“Hoe ze de terreurgroepen voeden? Met olie. Terreurgroepen verdienen daar flink aan olie. Het gaat om 300 miljoen dollar ruwe olie. In bewerkte vorm loopt dat op naar 700 tot 800 miljoen dollar. Ik heb dit bedrag doorgegeven aan Putin. Hij stond versteld. De VS voedt daar twee terreurgroepen (PYD en YPG) en gebruikt ze als pion”, vertelde Erdoğan.
Nog ‘interessanter’ is het feit dat de VS 18.000 vrachtwagens vol wapens heeft getransporteerd naar Noord-Syrië, zei Erdoğan. “Ook is sprake van 3.000 vrachtvliegtuigen vol wapens en munitie die de legerbases daar hebben bereikt. Hoe worden ze gesteund en gevoed? Zo dus.”
De Turkse president vindt het ook niet kunnen dat de VS zegt “in te gaan grijpen als er chemische wapens worden gebruikt in Idlib”. “En dat doen ze niet nu burgers met conventionele wapens worden gedood. Dat is dus een foute benadering van de zaken”, aldus de Turkse president.
TM 08.09.2018 De voorzitter van de centrale bank van Iran, Abdolnaser Hemmati, heeft laten weten dat Turkije, Rusland en Iran afgesproken hebben te gaan handelen in eigen valuta.
Hemmati zei zaterdag tegen journalisten dat in de nabije toekomst autoriteiten van de Turkse en Russische centrale bank elkaar ontmoeten om de afspraken snel na te komen.
De voorzitter liet weten dat de onderhandelingen tussen de drie landen goed zijn verlopen in Teheran. “Alle drie landen zijn overeengekomen niet meer te gaan handelen met de dollar. De afspraken omvatten handel in olie, gas, basisproducten en bankzaken.”
De zet van de drie landen komt nadat de VS in augustus de Turkse economie aanviel en de dollarkoers manipuleert. Turkije verklaarde officieel dat er meer landen zijn die zich “uit de klauwen van de dollar willen redden”. (LEES meer)
TM 08.09.2018 De speciale VN-gezant voor Syrië, Staffan de Mistura, herhaalde vrijdagavond de opmerkingen van de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan. Hij zei dat de wereld een mogelijke catastrofe in Syrië’s noordwestelijke provincie Idlib moet vermijden.
Tijdens de videoconferentie in de VN-Veiligheidsraad benadrukte De Mistura de behoefte dat de burgers in Idlib moeten worden gehoord door de internationale gemeenschap. Het regime van Bashar al-Assad heeft onlangs plannen aangekondigd om een groot militair offensief te starten in Idlib, dat wordt gecontroleerd door verschillende oppositiegroepen.
Tijdens zijn opmerkingen aan de raad, hield de VN-gezant een foto van een burger in Idlib omhoog en merkte op dat 98,8 procent van de bevolking een burger is. De Mistura ontving ook een brief van 1.000 vrouwen die zich momenteel in Idlib bevinden, zei hij. Die dringen de internationale gemeenschap erop aan te onthouden dat zij burgers zijn, geen terroristen.
“Het gaat om leraren, artsen, verpleegsters, ingenieurs, schrijvers en huisvrouwen. Veel van hen kwamen uit verschillende delen van Syrië. Idlib symboliseert in veel opzichten een mozaïek van Syrië.”
De Mistura vertelde dat er verschillende gewapende groepen zijn in Idlib die gescheiden moeten worden van de rest van de bevolking.
Syrië-top
Op vrijdag ontmoetten de leiders van Iran, Rusland en Turkije elkaar in Teheran om de situatie te en het geplande offensief van het Assad-regime te bespreken (LEES meer + FOTO’S). De Mistura merkte op dat Erdoğan een inhoudelijk aantal ideeën op tafel had en dat hij ernaar uitkijkt nog meer daarvan te horen. Vier dagen voor de top vroeg hij Erdoğan om hulp (LEES meer). Acht Europese leden van de VN-Veiligheidsraad, waaronder Nederland, gaven vrijdag voor de top aan Turkije daarin te steunen. (LEES meer)
De Mistura zal volgende week vertegenwoordigers van de drie landen in Genève ontmoeten. “We willen een land zonder oorlog en een toekomst waarin we kunnen leven”, zei hij. “Zij zijn ook tegen terroristen, maar ze kunnen dat niet laten zien omdat de situatie daar erg moeilijk is”, zei hij namens de bevolking van Idlib.
Idlib ligt nabij de Turkse grens en is de thuisbasis van meer dan drie miljoen Syriërs, waarvan velen al uit andere Syrische steden zijn gevlucht nadat die door regeringstroepen zijn aangevallen.
TM 08.09.2018 De aanval op de Turkse economie moet worden gezien als een voorbeeld van hoe het zinloze gebruik van economische druk als een politiek wapen serieuze mondiale risico’s met zich meebrengt, schreef de Turkse minister van Financiën in een artikel voor het Amerikaanse nieuwsblad Foreign Policy. Hij beschuldigde regering-Trump van openlijk aanvallen van de economie van een mede-NAVO-lid.
“Door nu samen met Turkije op te treden, kunnen andere landen ook helpen bij het opstellen van een gemeenschappelijke strategie om toekomstige crises te voorkomen”, stelde Berat Albayrak in het artikel getiteld ‘Amerika is niet betrouwbaar in het leiden van de wereldeconomie’, dat vrijdag door de nieuwsmagazine is gepubliceerd.
Na de aanval van de Amerikaanse president Donald Trump op Turkije moet de wereld zichzelf beschermen tegen de economische macht van Washington, zei Albayrak.
“In augustus werd de economie van Turkije het belangrijkste onderwerp in berichtgevingen over de hele wereld. De reden was een systematische aanval op de Turkse economie door de grootste speler in het wereldwijde economische systeem, de VS. Het was een van de meest teleurstellende momenten in de geschiedenis van de alliantie tussen Turkije en Amerika”, benadrukte Albayrak.
Albayrak onderstreepte dat hoewel de omvang van de aanval resulteerde in wisselkoersschommelingen, het incident uiteindelijk de sterke fundamenten van de Turkse economie heeft aangetoond.
“Tegen de achtergrond van alle negatieve propaganda en de aanvallen op het financiële stelsel in heeft de Turkse economie haar kracht bewezen. Het is belangrijk om te herhalen dat er geen economische indicatoren of macro-economische gegevens zijn die de devaluatie van de Turkse lira in het verleden verklaren. De financiële structuur en het banksysteem van Turkije hebben in deze periode geen fundamentele veranderingen ondergaan”, aldus Albayrak.
TM 07.09.2018 Aytaç Yılmaz is sinds deze week de nieuwe Turkse consul-generaal in Rotterdam. Hij hecht veel waarde aan de normalisatie van de betrekkingen tussen Turkije en Nederland.
Yılmaz hoopt dat het relatieherstel voortaan voor positiviteit zal zorgen en verklaart dat hij zich daar flink voor in zal zetten, zei hij vrijdag tegen Turkse mediadiensten. “Het is belangrijk dat de Turkse gemeenschap goede contacten onderhoudt met lokale autoriteiten. Onze rol hierin is versoepeling van deze zaken en verbinding.”
De nieuwe consul-generaal verwacht van Turkse-Nederlanders een eenheid te vormen inzake kwesties die hen rechtstreeks aangaan, zodat “tijdens gesprekken beide kanten elkaar dan beter zullen begrijpen”. Zo worden misverstanden voorkomen.
Yılmaz zal binnenkort ook de hoogste autoriteiten van Rotterdam ontmoeten.
Ambassadeur
Vrijdag wees Turkije, na de aanwijzing van ambassadeur Marjanne de Kwaasteniet door Nederland, de Turkse ambassadeur in Den Haag aan. Die is Şaban Dişli geworden.
Telegraaf 07.09.2018 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) brengt naar verwachting in de eerste helft van oktober een bezoek aan Turkije. Vrijdag werd ook bekendgemaakt dat er weer een Nederlandse ambassadeur in Ankara is benoemd.
De ambassadeur daar wordt Marjanne de Kwaasteniet, die eerder namens Nederland permanent vertegenwoordiger bij de NAVO was. Tegelijkertijd maakte de Turkse regering de naam bekend van haar nieuwe ambassadeur in Den Haag. Dat wordt Şaban Dişli, aldus Turkse media.
De betrekkingen tussen beide landen was flink bekoeld, onder meer nadat Nederland vorig jaar maart een campagnebijeenkomst van een Turkse minister in Nederland had verboden. In juli werden de betrekkingen weer genormaliseerd.
„Dat is belangrijk omdat we veel met elkaar te bespreken hebben”, zei Blok na afloop van de wekelijkse ministerraad. Hij noemde veiligheid, terrorismebestrijding en onderlinge economische betrekkingen als voorbeelden. „Er zijn ook onderwerpen waarover we discussies met elkaar hebben. Dat kan je nu ook weer op gelijkwaardige basis doen omdat je weer allebei een ambassadeur hebt.”
NOS 07.09.2018 Het kabinet heeft een nieuwe ambassadeur in Turkije benoemd. Het is Marjanne de Kwaasteniet, die eerder Permanent Vertegenwoordiger van Nederland was bij de NAVO. Ongeveer tegelijk met de benoeming werd bekend dat Turkije een ambassadeur in Den Haag heeft aangewezen: Saban Disli.
Disli is een van de oprichters van de regerende AK-partij en was daarvan ook vicevoorzitter. Hij heeft jarenlang in Nederland gewoond: hij was directeur van de Nederlandse tak van een Turkse bank.
Twee maanden geleden kondigden de regeringen van de twee landen al aan dat ze de betrekkingen zouden normaliseren en dat ze over en weer ambassadeurs zouden benoemen.
De relatie tussen Nederland en Turkije was flink bekoeld sinds Nederland maart vorig jaar Turkse ministers verbood hier campagne te voeren voor een referendum in Turkije.
Minister Blok brengt volgende maand een bezoek aan Turkije. Blok noemde het vandaag belangrijk dat de twee landen nu weer normale diplomatieke betrekkingen hebben. Hij zei dat Nederland en Turkije veel met elkaar te bespreken hebben, zowel over onderwerpen waar ze goed samenwerken, als over terreinen waar discussie over is. “Dat kun je nu weer op gelijkwaardige basis doen, omdat je nu weer allebei een ambassadeur hebt.”
NU 07.09.2018 Turkije heeft een ambassadeur in Nederland benoemd. Volgens het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken is het besluit onderdeel van het normaliseren van de banden tussen de beide landen.
De relatie tussen Turkije en Nederland bekoelde nadat de Nederlandse overheid een Turkse minister verbood om in april 2017 in Nederland campagne te voeren voor een groot Turks referendum.
In het referendum werd de bevolking onder meer gevraagd of het goed was dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan meer macht zou krijgen. Een nipte meerderheid van de bevolking stemde voor.
In Turkije is ook weer een Nederlandse ambassadeur benoemd. De ambassadeur in Ankara wordt Marjanne de Kwaasteniet, die namens Nederland eerder permanent vertegenwoordiger bij de NAVO was. De benoeming is pas definitief na goedkeuring van de Turkse regering.
Minister Blok brengt in oktober bezoek aan Turkije
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) brengt naar verwachting in de eerste helft van oktober een bezoek aan Turkije.
Na afloop van de wekelijkse ministerraad van vrijdag verklaarde Blok het belangrijk te vinden dat er weer ambassadeurs zijn. “We hebben veel met elkaar te bespreken”, vertelde hij. De minister noemt veiligheid, terrorismebestrijding en onderlinge economische betrekkingen als voorbeelden.
“Er zijn ook onderwerpen waarover we discussies met elkaar hebben. Dat kan je nu ook weer op gelijkwaardige basis doen, omdat je weer allebei een ambassadeur hebt.”
Turkije wil banden met Europese landen aanhalen
Turkije heeft de laatste tijd vaker aangegeven de banden met Europese landen weer aan te willen halen. Een van de motieven hiervoor is dat de relatie met de Verenigde Staten verder is verslechterd sinds president Donald Trump in het Witte Huis zit.
Turkije heeft ook weer de wens uitgesproken in de toekomst deel uit te maken van de Europese Unie.
TM 05.09.2018 De ruzie die de VS met zijn NAVO-bondgenoot Turkije heeft veroorzaakt is gekheid te noemen. Slimme mensen investeren momenteel in Turkse activa.Die opvallende uitspraken deed Jim Rogers, een van ‘s werelds bekendste investeringsgoeroes, tijdens een telefonisch interview met een Turkse nieuwsdienst.
“Het is waanzin wat er gebeurt. Ik heb geen idee waarom Amerika dit doet. Turkije is al heel lang een bondgenoot van de VS en de NAVO geweest”, vertelde de beurslegende over de economische oorlog die de VS in augustus tegen Turkije begon.
“Naar mijn mening zal dat op de lange termijn schadelijk zijn voor Amerika. We zullen onszelf meer bezeren dan we iemand anders pijn doen”, zei Rogers, mede-oprichter van het Quantum Fund met George Soros in 1970, momenteel CEO en de voorzitter van Rogers Holdings.
“In de loop van de geschiedenis hadden sancties zeer zelden een groot effect op de lange termijn. Uiteindelijk hebben markten altijd hun weg gevonden en zijn sancties omzeild. Sommige mensen noemen dat de zwarte markt of parallelle markt of zelfs de slimme markt.”
Rogers: “Naar mijn mening zijn sancties zo goed als de verspilling van tijd. Ze kosten veel moeite, omdat mensen ze proberen af te dwingen. Andere mensen proberen ze te vermijden. Er zijn maar weinig politici die lang slim kunnen praten, maar eigenlijk zijn sancties verspilling van tijd, energie en geld.”
De investeringsgoeroe benadrukte dat investeerders kunnen profiteren van de huidige situatie in Turkije. “Als je slim genoeg bent, is de uitkomst over twee of vijf jaar heel goed.”
Reagerend op een vraag of hij op dit moment zou overwegen te investeren in Turkse activa, zei de financieel analist: “Ik heb nog niets gedaan, omdat ik op dit moment veel reis en weg ben. Maar ik zie zeker wat er aan de hand is. Ik zou denk ik alles kopen. Slimme mensen investeren nu in Turkije.”
De mondiale economische macht in de wereld is van het Westen naar het Oosten verschoven, vertelde Rogers: “Wat Amerika onlangs heeft gedaan, maakt China opnieuw groot: China, Rusland en Iran en nu Turkije komen steeds dichter bij elkaar. Dit kan niet goed zijn voor Amerika. Ik ben een Amerikaans staatsburger, maar ik zie dat Rusland, China, Iran en Turkije steeds dichterbij komen. Chinezen hebben tegenwoordig veel geld. De VS heeft heel veel schulden.”
“Volgende berenmarkt ergste in mijn leven”
Erop wijzend dat de Amerikaanse aandelen de afgelopen jaren de langste bullmarkten hebben gehad, terwijl de Amerikaanse schuld omhoogschiet sinds de financiële crisis in 2008, waarschuwde Rogers: “Amerikanen hebben al sinds tien jaar geen financiële problemen. De schulden van Amerika nemen toe en we worden vijanden met veel landen.”
“De volgende zogeheten bearmarkt, daling aandelenkoersen en wijdverbreid economische pessimisme, wordt de ergste in mijn leven. De schulden bouwen op. Het is nu te laat. Veel landen zullen niet meer met ons handelen”, aldus Rogers.
TM 05.09.2018 Turkije en Duitsland delen een sterke wil om de bilaterale betrekkingen te stimuleren, verklaarde de Duitse minister van Buitenlandse Zaken woensdag tijdens zijn aankomst in Turkije.
In een reeks tweets voorafgaand aan zijn contacten in Turkije noemde Heiko Maas Turkije een grote buur en een belangrijke partner voor Duitsland. “We hebben een sterke wil om onze relaties verder te verbeteren”, twitterde de Duitse minister in het Turks en zei dat hij hoopt dat zijn reis naar Turkije zal bijdragen aan de bilaterale betrekkingen.
Over de bezorgdheid van Duitsland over “sommige ontwikkelingen, met name mensenrechten” in het land, schreef Maas dat hij het probleem tijdens de vergaderingen aan de orde gaat stellen. “We moeten opmerken: onze humanitaire relaties met Turkije zijn zo intens dat we heel hard moeten blijven werken om onze relaties te verbeteren”, voegde hij eraan toe.
In de afgelopen twee jaar hebben de politieke betrekkingen tussen Ankara en Berlijn tegenslagen gehad, maar de afgelopen maanden hebben beide partijen stappen ondernomen om de banden te verbeteren.
Als onderdeel van zijn bezoek is Maas woensdagavond ontvangen door de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan.
Na zijn gesprekken op het hoogste niveau in de hoofdstad, zal Maas donderdag naar Istanbul afreizen, waar hij samen met zijn Turkse collega-minister Mevlüt Çavuşoğlu een ceremonie zal bijwonen ter gelegenheid van de 150e verjaardag van het Duitse Lyceum in Istanbul.
De tweedaagse reis van Maas naar Turkije komt vóór het belangrijkste bezoek van Erdoğan aan Berlijn op 28-29 september.
Het EU-zwaargewicht Duitsland blijft de belangrijkste economische en handelspartner van Turkije, ondanks de politieke meningsverschillen tussen de twee regeringen over een aantal kwesties. De terughoudendheid van Berlijn om serieuze maatregelen te nemen tegen terroristische groeperingen zoals de PKK en FETO is lange tijd een bron van spanning geweest tussen de twee landen.
Beide terroristische terreurorganisaties gebruiken Duitsland als een platform voor hun fondsenwerving voor propaganda en andere wervingsactiviteiten.
TM 04.09.2018 De Duitse buitenlandminister Heiko Maas brengt woensdag en donderdag een werkbezoek aan Turkije. Hij gaf vorige maand aan de betrekkingen met Turkije “verder te willen normaliseren”.
De Duitse minister is welkom in Turkije: tijdens zijn bezoek zal Maas zijn collega-minister Mevlüt Çavuşoğlu ontmoeten en ontvangen worden door president Recep Tayyip Erdoğan. Ook zal Maas spreken met de Turkse parlementsvoorzitter Binali Yıldırım, verklaarde het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken.
“De Turks-Duitse bilaterale betrekkingen, ons EU-proces en de huidige regionale en internationale kwesties zullen op de agenda van de vergaderingen staan”, aldus de verklaring.
Ook is gemeld dat Çavuşoğlu en Maas zullen deelnemen aan de openingsceremonie van het nieuwe academische jaar van het Duitse Lyceum in Istanbul. Die viert zijn 150e verjaardag in de Turkse stad.
AD 03.09.2018 De inflatie in Turkije is in augustus met bijna 18 procent omhooggeschoten vergeleken met augustus vorig jaar. Dat is de grootste stijging in vijftien jaar en ruim drie keer zoveel als de officiële doelstelling van de Turkse centrale bank. In juli was de geldontwaarding nog 15,9 procent op jaarbasis.
De hoge inflatie hangt samen met de duikvlucht van de Turkse lira, die dit jaar zo’n 40 procent aan waarde is verloren ten opzichte van de dollar. Dat komt onder meer door zorgen over de invloed van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan op het monetaire beleid. De Turkse munt staat ook onder druk door de verslechterde relatie tussen Turkije en de Verenigde Staten, als gevolg van de hechtenis van de Amerikaanse predikant Andrew Brunson. De Turken verdenken hem van terrorisme.
De lira verloor vandaag opnieuw aan waarde, ruim 2,5 procent.
TM 03.09.2018 De afhankelijkheid van de internationale handel van de Amerikaanse dollar moet worden verminderd, omdat het een obstakel voor Turkije is geworden.
Dat zei de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan maandag tijdens de zesde top van de Turkse Raad in Kirgizië.
“We stellen voor om in onze eigen valuta te handelen in plaats van de dollar”, zei Erdoğan in de Kirgizische stad Čolponata tegen de Turkssprekende landen.
De top wordt georganiseerd door de Kirgizische president Sooronbay Jeenbekov. Naast de presidenten van Turkije, Azerbeidzjan, Kazachstan en Oezbekistan neemt ook de Hongaarse premier deel aan het evenement als waarnemer.
Wereld
De Amerikaanse koersoorlog tegen Turkije heeft de ogen van de wereld geopend, zei de Turkse buitenlandminister in augustus. “Dus is iedereen op zoek naar een manier om zich te ontdoen van (handel met) de dollar.” (LEES meer)
Rusland gaf in die maand expliciet bereid te zijn om over te schakelen naar handel in Turkse lira. De Russische regering liet weten de handel in dollar reeds te gaan verminderen. (LEES meer)
De Turkse minister van Financiën, Berat Albayrak, liet vorige week weten dat Turkije de economische oorlog tegen de VS zal overwinnen en dat de Amerikaanse aanvallen juist averechts werken en Turkije profijt begint te krijgen omdat nieuwe (blijvende) beslissingen worden genomen die voordelig werken.
TM 02.09.2018 Het Zweedse parlementslid Jeff Ahl vindt het hoog tijd dat “minimaal een half miljoen mensen met buitenlandse komaf in Zweden terug gaan naar hun land”. Ahl belooft dat te gaan realiseren als hij opnieuw wordt gekozen.
Dat zei hij, nu de verkiezingen in Zweden naderen, tijdens een bijeenkomst van radicale racisten in Halmstad. De extreem-rechtse partij Alternatief voor Zweden (AFS) was ook aanwezig.
“Stem op AFS als jullie willen dat dat gebeurt”, schreeuwde Ahl tijdens zijn speech. “Het is tijd dat 500.000 buitenlanders terugkeren naar hun land. De vluchten naar Turkije, Afghanistan, Irak, Syrië, Roemenië, Somalië, Oezbekistan, Marokko en Eritrea staan op het punt te vertrekken. Immigranten mogen, op voorwaarde dat ze niet meer terugkeren, instappen en Zweden verlaten.”
De show van de Zweedse politicus werd bekrachtigd door speakers waarmee aankondigingen zijn gedaan die vergelijkbaar zijn met die van vertrekkende vluchten op luchthavens.
De Zweedse politie was grootschalig aanwezig bij de meeting. Ruim 150 Zweedse burgers waren bijeen voor een betoging tegen Ahl en zijn handlangers. “Wij willen geen racisten in onze straten”, scandeerden zij. Ook spuugde een vrouw op het gezicht van Ahl.
Zweden gaat 9 september naar de stembus. Ahl neemt zonder partij deel aan de verkiezingen.
De actie van Ahl komt in een tijdsperiode waarin Turkije Europa extra waarschuwt voor de opkomst en gevaren van extreem-rechtse groepen en hun populistische leiders. Die worden met terreurleiders vergeleken. (LEES meer)
TM 02.09.2018 Het handelstekort van Turkije is in augustus op jaarbasis met 58 procent afgenomen tot 2,48 miljard dollar.
Dat maakte het Turkse ministerie van Handel zaterdag bekend.
Minister van Handel, Ruhsar Pekcan, zei in een verklaring dat het handelstekort van 2,48 miljard dollar in augustus het laagste maandelijkse cijfer was in de afgelopen negen jaar.
“In dezelfde maand bereikte de dekkingsgraad van de export 83,3 procent”, zei Pekcan. “Dar is ook het hoogste niveau van de afgelopen negen jaar.”
Ze liet weten dat de export in augustus uitkwam op 12,4 miljard dollar, een daling van 6,5 procent op jaarbasis, terwijl de import van het land daalde met 22,4 procent tot 14,8 miljard dollar.
Pekcan zei dat de negendaagse vakantie door het Offerfeest, Eid al-Adha, vorige maand een rol speelde in de 6,5 procent afname van de export als gevolg van het verlies van vier werkdagen. “Door het kalendereffect te compenseren, zullen we zien dat de export in september snel zal stijgen”, voegde ze eraan toe.
Pekcan zei dat de invloed van de officiële handelsoorlogen op de buitenlandse handel van Turkije voortduurt. “In de nabije toekomst zullen we beginnen met het verkrijgen van de resultaten van onze maatregelen.”
“Ondanks de wereldwijde protectionistische trends in de wereldhandel, zullen we de werkgelegenheid en de economische groei gestaag ondersteunen door de exportdoelstellingen te halen”, aldus de minister.
De Turkse export steeg tussen januari en augustus met 5,3 procent tot 108,7 miljard dollar. Vorig jaar was dat in die periode 103,2 miljard dollar.
Telegraaf 31.08.2018 In maart vorig jaar kwam de relatie in zwaar weer nadat Nederland had geweigerd enkele Turkse bewindslieden toe te laten om hier campagne te voeren. Daarop liet de regering in Ankara weten dat de Nederlandse ambassadeur niet meer welkom was.
Er is volgens een woordvoerder van Blok gesproken over actuele kwesties en de uitwisseling van de ambassadeurs. Dat laatste duurt vermoedelijk nog even. Als dat eenmaal zover is, zal Blok op bezoek gaan in Turkije.
Het Nederlandse kabinet had onlangs nog kritiek op het voornemen van Turkije om in Nederland weekendscholen te openen. Ook het Turkse militaire optreden in Syrië valt hier slecht. Daarnaast is er scherpe kritiek op de mensenrechtensituatie in Turkije.
TM 31.08.2018 In het kader van het wederzijdse besluit de betrekkingen te normaliseren, zal Turkije heel binnenkort een ambassadeur toewijzen aan Nederland. Ook zal Nederland dat doen en een hoge gezant naar Ankara sturen.
Dat werd bekend na een bijeenkomst tussen de twee ministers van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu en Stef Blok in Wenen.
De Nederlandse buitenlandminister zal begin oktober een officieel bezoek brengen aan Turkije, schreef Çavuşoğlu vrijdag op Twitter in een verklaring.
In juli zette Nederland de eerste stap om de banden met Turkije te herstellen. (LEES meer)
Elsevier 30.08.2018 De koers van de Turkse lira is donderdag hard op weg naar een nieuw dieptepunt. Persbureau Reuters meldt dat de vicepresident van de Turkse centrale bank Erkan Kilimci op het punt staat af te treden.
Kredietbeoordelaar Fitch waarschuwt voor de gevolgen van de in waarde dalende nationale munt voor de toch al zwakke Turkse bankensector. De lira kreeg deze maand harde klappen door sancties van de Verenigde Staten. Amerika legde die sancties op omdat Turkije de Amerikaanse predikant Andrew Brunson (50) niet uit gevangenschap wil vrijlaten. Brunson wordt verdacht van betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in Turkije, zomer 2016.
Sinds het begin van de week is de lira 10 procent in waarde gedaald. Donderdagmiddag stond de lira ten opzichte van de euro 4 procent lager genoteerd dan 24 uur daarvoor.
Financiële markten wachten op concrete maatregelen van de Turkse overheid om de daling van de munt tegen te houden, maar vooralsnog blijven deze uit. Intussen stapelen de rapporten over de gevolgen zich op en lijkt de Turkse economie af te koelen. Zo meldde Het Financieele Dagblad twee weken geleden dat de economische groeiverwachting voor Turkije inmiddels is bijgesteld.
Naast het conflict met de Verenigde Staten heersen op de financiële markten ook zorgen over de invloed die de Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft op het beleid van de Turkse centrale bank. Die is van oudsher politiek onafhankelijk, maar Erdogan trok een aantal weken geleden de macht naar zich toe door per decreet de president en vicepresident van de centrale bank te benoemen, een instituut waarmee hij eerder dikwijls overhoop lag.
De tijd dringt voor Erdogan, want Turkije dreigt technisch failliet te gaan. Dat gebeurt op het moment dat het land zijn schulden niet meer kan betalen.
Erdogan kan de crisis te lijf gaan door de rente op leningen te verhogen, maar dat wil hij juist voorkomen omdat die boodschap in Turkije politiek onverkoopbaar is. Een tweede mogelijkheid is het invoeren van kapitaalrestricties. Dat is een paardenmiddel: Turken kunnen dan niet zomaar bij hun geld. Het voorkomt wel zij hun geld massaal inwisselen voor dollars of euro’s, waardoor de lira verder in waarde daalt.
Strikt genomen kan een land niet failliet gaan, maar door een schuldencrisis zoals in Turkije kan het wel in grote problemen komen. Er is dan geen geld om ambtenaren te betalen, of bijvoorbeeld infrastructuur te financieren. Ook scholen en ziekenhuizen moeten dan sluiten. Daarnaast wordt het een groot probleem voor Turkije om geld te lenen, want geldschieters durven dat niet meer aan.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) kan in zo’n geval te hulp schieten. Geldschieters krijgen dan garanties en schulden worden (deels) gesaneerd. President Erdogan moet in ruil daarvoor flinke belastingen doorvoeren en de rente alsnog verhogen.
NU.nl meldt dat komende maandag een nieuwe verkoopgolf van de lira kan ontstaan. De laatste cijfers over de inflatie in Turkije worden dan bekend.
TM 30.08.2018 Woordvoerder Ömer Çelik van de Turkse regeringspartij haalde deze week uit naar de Franse president Emmanuel Macron. Die zei maandag tijdens een ambassadeursconferentie in Parijs dat “Frankrijk een nieuwe wet heeft aangenomen om ‘Islamitische terrorisme’ te bestrijden”.
Dat laatste uiting zorgde voor kritiek uit Turkije. “We willen Macron erop wijzen hoe ongerieflijk het is om Islam met terreur te associëren.” Turkije verklaart vaker aan Frankrijk (en Duitsland) dat dat een foute associatie is en die twee woorden niet samen kunnen. (LEES meer)
Ook zei Macron dat “de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan een pan-islamitisch project heeft dat in strijd is met Europese waarden.” “We moeten een strategische partnerschap aangaan met Turkije en Rusland in plaats van EU-lidmaatschap”, aldus de Franse president.
“We willen dat Macron zijn gezond verstand gebruikt als hij het over Turkije heeft”, aldus Çelik.
Trouw 29.08.2018 Kredietbeoordelaar Moody’s verlaagt de kredietwaardigheid van twintig Turkse, financiële instellingen waaronder banken. Tegelijkertijd zakt de Turkse lira weer verder weg.
De Turkse minister van financiën, Berat Albayrak, weet het zeker. Hij ziet geen grote risico’s voor de economie van het land, ondanks de financiële crisis die Turkije momenteel parten speelt. Dat zei hij dinsdag na een bezoek aan Frankrijk. De belangrijkste graadmeters wijzen echter in de tegenovergestelde richting. Dinsdagavond sloeg de gezaghebbende kredietbeoordelaar Moody’s alarm over de bankensector in Turkije.
De kredietbeoordelaar zegt nog minder vertrouwen dan voorheen te hebben in de Turkse banken. Volgens Moody’s is het risico op een neerwaarts scenario voor de Turkse economie de afgelopen periode gestegen. In dat scenario voorziet Moody’s grote kredietproblemen voor Turkse banken, die dan mogelijk financieringssteun van de overheid of de centrale bank nodig hebben.
Twintig banken
Door de uitspraak van Albayrak en de vlak daarop volgende kredietverlaging van Moody’s daalde de waarde van de lira wederom. Voor iedere dollar moest woensdag 6,38 lira worden neergelegd, de laagste waarde van de munt sinds 15 augustus – toen deze kort rond de 7 lira per dollar schommelde. Dit jaar verloor de munt al zo’n 40 procent van zijn waarde. Moody’s verlaagde de rating voor de kredietwaardigheid van twintig Turkse financiële instellingen. Sommige waarderingen werden met twee stappen tegelijk naar beneden bijgesteld. Eerder werd de rating van Turkije zelf al verlaagd naar Ba3, dat betekent een groot risico voor beleggers.
In Turkije houden president Erdogan en minister van financiën Albayrak – de schoonzoon van Erdogan – echter vast aan de huidige groei van de Turkse economie. Ondanks diverse aanwijzingen dat de Turkse economie in zwaar weer terecht gaat komen, staat wil de regering in Ankara geen afdoende maatregelen treffen om de valutacrisis en daarmee gepaard gaande inflatie te stutten. Een verhoging van de rente, door economen in eigen- en buitenland gezien als een noodzakelijke maatregel, is voor Erdogan onbespreekbaar.
Ondertussen zucht Turkije, door de goedkope koers van de lira, onder de honderden miljarden aan leningen in buitenlandse valuta. Aflossing en rente is in korte tijd zo duur geworden dat die leningen als een molensteen om de nek van de Turkse economie hangen.
Frankrijk en Duitsland
Het uitblijvende optreden van de Turkse autoriteiten is in Europa niet onopgemerkt gebleven. De vrees bestaat dat de crisis in Turkije zal doorsijpelen naar de Europese Unie, en dan vooral voor banken tot problemen zal leiden. Bij het bezoek van Albayrak aan Frankrijk drukte diens Franse collega Bruno le Maire de Turken op het hart om toch werk te maken van economische hervormingen.
Volgens The Wall Street Journal maken beleidsmakers in Duitsland zich ook zorgen. De regering in Berlijn zou, volgens bronnen die de Amerikaanse krant heeft gesproken, overwegen om de Turken financiële steun te bieden. Turkije in het eigen sop laten gaarkoken met een risico op een volledige economische crisis ziet Berlijn als een groter risico voor de eigen economie en de stabiliteit in het Midden-Oosten.
Hoe die steun er precies uit moet zien is nog onduidelijk. Een lening van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) ligt voor de hand, maar dan moet Turkije voldoen aan hervormingen die het IMF ze voorkauwt. Daarnaast kan de Amerikaanse president Trump zo’n steunpakket wegstemmen met zijn vetorecht. De VS en Turkije liggen nog altijd met elkaar in conflict vanwege de detentie van een Amerikaanse dominee in Turkije.
Een alternatief zou een steunpakket vanuit de Europese Unie kunnen zijn. Of daar geld voor is, is echter de vraag.
TM 29.08.2018 De wreedheden die gericht zijn tegen de Rohingya-minderheid in Myanmar zijn vergelijkbaar met die van nazi-Duitsland, zegt een prominente boeddhistische mensenrechtenactivist.
In een interview met een Turkse nieuwsdienst in Kent, het VK, vertelt Maung Zarni, coördinator bij de Free Rohingya Coalition, dat de internationale gemeenschap moet optreden tegen zijn land van herkomst.
Zarni’s opmerkingen komen nadat de VN-onderzoekers eerder deze week een rapport uitbrachten waarin is vastgesteld dat er massale verkrachtingen, moordpartijen – inclusief moord op baby’s en jonge kinderen – brute mishandeling en verdwijningen zijn gepleegd door Myanmarese staatstroepen. De onderzoekers meldden dat dergelijke schendingen mogelijk misdaden tegen de menselijkheid zijn geweest.
“We hebben een situatie waarin een VN-lidstaat gerund door een Nobelprijswinnaar, Aung San Suu Kyi, en haar machthebbers, Birmese militaire generaals, door de [meest] geloofwaardige en hoogste instantie van mensenrechtenautoriteiten vergeleken wordt met nazi-Duitsland”, meldt Zarni.
“Genocide is wat de nazi’s deden. Genocide is wat er in Rwanda, in Cambodja of tegen Bosnische moslims is gebeurd.”
Zarni onderstreept dat wanneer een zaak wordt bepaald als genocidaal, de verantwoordelijkheid voor het omgaan met dat land bij alle VN-lidstaten ligt. “De hoogste politieke en morele verplichting rust op de [VN-] Veiligheidsraad”, voegt hij eraan toe.
Hij zegt dat een rechtszaak bij het internationaal strafhof, zoals gedaan voor Rwanda of Bosnië, niet genoeg zou zijn; de Rohingya-minderheid heeft “een beschermd gebied nodig waarin ze veilig en als normale, fatsoenlijke mensen kunnen leven”.
De onafhankelijke VN-onderzoeksmissie over Myanmar heeft de belangrijkste militaire functionarissen van Myanmar, waaronder de commandant-generaal van het leger, generaal-majoor Aung Hlaing, opgeroepen om bij het Internationaal Strafhof te worden berecht voor genocide tegen Rohingya-moslims.
“Mijn verwachting, in een ideale wereld is dat de VN-Veiligheidsraad een bepaalde vorm van interventie toestaat zodat de gruweldaden kunnen worden gestopt en de Rohingya hun land terug kunnen worden gegeven en mogen leven in waardigheid en veiligheid”, vindt Zarni.
Sancties
Zarni vertelt dat er nu meer Rohingya buiten Myanmar wonen dan diegenen die in het land zijn achtergelaten na tientallen jaren van geweld en een grootschalige aanval tegen hen in augustus vorig jaar.
Door erop te wijzen dat de internationale gemeenschap sancties moet opleggen aan de regering en het leger van Myanmar, wijst Zarni erop dat het uitsluitingsbeleid tegen de Rohingya moet worden beëindigd.
“Rohingya-moslims worden gezuiverd en het uiteindelijke doel bij het invoeren van sancties tegen Myanmar zou moeten zijn het beleid van de Birmese staat en de structuren [die] door het Birmese leger en de publieke opiniemakers zijn gebruikt om de moslim uit te roeien, fundamenteel te veranderen.”
Zarni: “Het uiteindelijke doel van meerdere sancties zou moeten zijn om Rohingya internationale bescherming te bieden en een autonome regio te creëren waarin het Birmese leger de gruweldaden niet zou kunnen voortzetten.”
Oplossing
Zarni zegt dat Myanmar vier belangrijke pijlers heeft: het leger, de boeddhistische orde, politieke partijen en het publiek. “Alle vier deze grote instellingen hebben de Rohingya categorisch verworpen. We zeggen tegen hen dat ze niet tot Birma behoren. We willen ze niet in Birma.”
Zarni stelt dat de oplossing van het probleem niet in het land ligt, maar internationaal binnen VN-instellingen moet worden geformuleerd.
Oproep aan Turkije
De boeddhistische activist meldt dat de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan en de Turkse regering “buitengewoon vocaal [actief] zijn geweest en het Rohingya-volk steunen. Dit is het moment voor Turkije om serieus moreel en politiek leiderschap te tonen.”
Zarni: “De VN-Veiligheidsraad verkeert in coma, is verlamd en kan daardoor geen problemen oplossen. Turkije kan echt helpen als het een coalitie van moslims en niet-islamitische regeringen vormt die tegen genocide zijn en genocideplegers niet bijstaan.”
De activist meldt dat er meer dan 500.000 Rohingya vastzitten in Myanmar en dat ze op elk moment verdreven kunnen worden, eraan toevoegend dat het de tijd is om te handelen en een coalitie te vormen. “Mijn oproep is niet aan het Birmese volk. Mijn oproep is zowel aan de Islamitische wereld als aan niet-islamitische gemeenschappen om de Rohingya te helpen.”
“Dit gaat niet alleen over moslims. Het zijn menselijke wezens. Maar wij, Birmezen, behandelen hun in ons land alsof ze minder zijn dan dieren”, aldus de boeddhistische mensenrechtenactivist die in april zei dat hij de Rohingya niet steunt omdat het moslims zijn, maar mensen.
Turkije
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde dinsdag op het VN-rapport dat het zich diplomatiek maximaal zal blijven inspannen en de zaak volgt zodat de misdaadplegers worden bestraft en Rohingya terug kunnen naar hun land. (LEES meer)
Turkije bouwde ook veldhospitalen voor de vluchtelingen in Bangladesh (LEES meer + FOTO’S). Tot nu toe zijn 100.000 Rohingya behandeld (LEES meer + FOTO’S). Ook wordt dagelijks warme maaltijden uitgedeeld aan tienduizenden Rohingya, die willen dat Erdoğan langskomt. (LEES meer + FOTO’S)
TM 29.08.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan gelooft dat binnenkort Turkije nieuwe overwinningen zal behalen. Dat zei hij in zijn verklaring vanwege de Dag van de Overwinning, een nationale feestdag in Turkije, jaarlijks op 30 augustus.
De grote doelen die Turkije voor in 2023 heeft en wil bereiken, zal de toekomst van de hele regio bepalen, liet Erdoğan weten.
“Net zoals onze andere victories laat 30 augustus ons zien dat hoe moeilijk deze overwinningen ook zijn behaald, successen op ons zitten te wachten op ons pad. We zullen zeer zeker deze strijd overwinnen samen met mensen die hun vertrouwen in Turkije en het Turkse volk hebben gelegd. De wereld zag op 15 juli (verijdelde couppoging in 2016) tot wat Turken ertoe bereid zijn om hun toekomst en onafhankelijkhed te beschermen tegen imperialisten en hun lusten.”
Jaarlijks herdenkt Turkije op 30 augustus de overwinning op Griekse troepen in de slag bij Dumlupınar in 1922.
Economie
De Turkse minister van Financiën, Berat Albayrak, liet dinsdag weten dat Turkije de economische oorlog tegen de VS zal overwinnen en dat de Amerikaanse aanvallen juist averechts werken en Turkije profijt begint te krijgen omdat nieuwe (blijvende) beslissingen worden genomen die voordelig werken.
TM 27.08.2018 Turkije en Frankrijk zullen gezamenlijk actie ondernemen tegen Amerikaanse sancties. Dat werd maandag in Parijs bevestigd na een bijeenkomst van de Turkse en Franse ministers van Financiën.
“We hebben vandaag besloten gezamenlijk aan de slag te gaan tegen de VS die sancties heeft opgelegd tegen Turkije en de Europese Unie”, sprak de Turkse minister Berat Albayrak tijdens de persconferentie. “We hebben elkaar over de details gesproken. Frankrijk heeft een sterke houding aangenomen die past bij onze historische vriendschap.”
Albayrak benadrukte nogmaals dat de Amerikaanse zet ervoor heeft gezorgd dat men het vertrouwen in de dollar verliest. “De dollar wordt steeds meer een onbetrouwbaar (betaal)instrument.”
“Het is zeer duidelijk dat de sancties vanwege politieke motivaties zijn opgelegd. De sancties schaden de hele wereldeconomie. Soortgelijke economische coups hebben een negatieve effect op de hele regio. Helaas zorgt dat ervoor dat de terreur- en vluchtelingenproblemen erger worden en uit kunnen lopen tot chaos.”
Het handelsvolume tussen Turkije en Frankrijk is 14 miljard euro. “Die willen we verhogen naar 20 miljard euro”, aldus de Turkse minister.
AD 27.08.2018 Steeds meer Turken ontvluchten hun land en vragen asiel aan in Griekenland. Alleen al in juli gebeurde dat 687 keer, melden Griekse media. Een onbekend aantal mensen is om het leven gekomen tijdens de oversteek van de Egeïsche Zee of de grensrivier Evros.
Sinds begin dit jaar heeft Athene al bijna 2.000 Turken geregistreerd. Volgens een officier van de kustwacht is het werkelijke aantal veel groter, omdat velen zich niet bij de autoriteiten melden. Ze reizen door naar West- of Midden-Europa.
De stroom kwam op gang na de mislukte poging in de zomer van 2016 om de Turkse leider Recep Tayyip Erdogan ten val te brengen. Het jaar voor deze staatsgreep schreef Griekenland 43 Turkse asielzoekers in, in 2016 al 189 en in 2017 zelfs 1827.
President Erdogan liet na de coup tienduizenden tegenstanders oppakken wegens vermoedelijke betrokkenheid. Door de economische crisis die zich momenteel doet voelen, besluiten nog meer Turken te vertrekken.
Elsevier 27.08.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan lijkt steeds meer in het nauw te komen. Hij wuift kritiek op zijn persoon en beleid van de hand: ‘Aanvallen op mij zijn eigenlijk aanvallen op Turkije.’
‘Als we ook maar een klein teken van zwakte laten zien, komen ze op ons af als bonte kraaien. Sommige onbehoedzame mensen onder ons denken dat het ze om mij gaat, maar nee, het gaat ze om Turkije. Het gaat ze om de islam,’ zei Erdogan zondag tijdens een nationalistische toespraak in de zuidoostelijke provincie Muş.
Verhoudingen tussen VS en Turkije op dieptepunt
Het is de tweede toespraak in korte tijd waarin hij impliceert dat het Westen hem aanvalt. Eerder noemde hij de koersval van de lira al een ‘aanval van buitenaf’, en zei hij dat een aanval op de economie een aanval op het islamitische geloof is.
‘Hun probleem ligt niet bij mij of de AK-partij (AKP), maar bij Turkije, bij de islam. (…) Turkije is de hoop van alle moslims. Wij zijn het enige land dat in direct contact staat met het Westen maar nog altijd kunnen we onze vrijheid en identiteit beschermen,’ zei Erdogan afgelopen zondag.
De verhoudingen tussen Amerika en Turkije zijn op een historisch dieptepunt beland. De lira verloor vorige week flink aan waarde door zorgen over het economisch beleid van Erdogan en de toenemende spanningen tussen Ankara en de regering van president Donald Trump vanwege een ruzie over de Amerikaanse predikant Andrew Brunson, die in Turkije vastzit. Beide landen zijn verwikkeld in een handelsconflict over importheffingen. Vorige week wees de Turkse rechtbank een nieuw verzoek tot vrijlating van Brunson opnieuw af. De Turkse lira verloor maandag 27 augustus bij de opening van de Turkse beurs bijna 3 procent aan waarde ten opzichte van de dollar, na een handelsstop van bijna een week vanwege officiële feestdagen.
Erdogan wil betere economie voor 2023
Erdogan sprak dit weekeinde van ‘economische aanvallen’ en benadrukte de geografische ligging van Turkije: ‘Vergeet niet dat Anatolië een muur vormt, en als die muur valt, is er niet langer een Midden-Oosten, Afrika, Centraal-Azië, Balkan of Kaukasus.’ Volgens hem is ‘eenheid van het volk de enige manier om de doelen van 2023’ te behalen. Voor 2023 heeft Erdogan een lijst met doelen opgesteld. De datum heeft een symbolische betekenis, omdat hij samenvalt met de honderdjarige verjaardag van de seculiere Turkse republiek en de val van het Ottomaanse Rijk.
De doelen zijn vooral economisch van aard: de regering van Erdogan wil in dat jaar onder meer dat Turkije deel uitmaakt van de top-10 van grootste economieën ter wereld, en een verdubbeling van het bruto nationaal product. Daarnaast ambieert Turkije voor dat jaar het lidmaatschap van de Europese Unie (EU).
Tegenstanders van Erdogan vrezen dat hij op die datum een nieuw islamitisch kalifaat wil instellen. Ook de Saudische troonopvolger Mohammed bin Salman sprak eerder soortgelijke vermoedens uit. Saudi-Arabië koestert een diep wantrouwen jegens Erdogan, wiens regerende AK-partij wortels heeft in de islamitische politiek. De Turkse president koos bovendien de kant van Qatar in het conflict met de Saudi’s en andere Golfstaten.
Daarvan heeft Erdogan de vruchten mogen plukken: Qatar schoot hem onlangs te hulp door 15 miljard dollar als investering toe te zeggen, om de Turkse economie te ondersteunen en de noodlijdende lira weer op te krikken. Het geld wordt doorgesluisd naar de Turkse financiële markten en de bankensector.
Elif Isitman Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
TM 27.08.2018 De Duitse minister van Economische Zaken heeft opnieuw de essentie van Turkije voor Duitsland en de Europese Unie benadrukt. Dat zei hij zondag tijdens een open dag van zijn ministerie tegen Duitse burgers op een vraag over de Turkse economie, die is aangevallen door de VS.
“We hebben geen interesse in de destabilisatie van een land als Turkije met 80 miljoen mensen, waar ook ongeveer 4 miljoen vluchtelingen verblijven”, zei Peter Altmaier, tevens grootste vertrouweling van bondskanselier Angela Merkel.
Altmaier sloot de mogelijkheid van financiële steun aan Turkije niet volledig uit “mocht Ankara daarom vragen”, liet hij weten. “Ik denk niet dat we ons nu in een situatie bevinden waarin we concrete beslissingen moeten nemen over financiële of economische hulp”, voegde Altmaier daaraan toe.
Politiek
De Duitse minister erkende dat er politieke verschillen zijn tussen Berlijn en Ankara over een aantal kwesties, maar sprak ook zijn hoop uit dat dat met dialoog kan worden opgelost.
De politieke betrekkingen tussen Turkije en Duitsland hebben de afgelopen twee jaar verschillende tegenslagen gekend, maar beide partijen hebben stappen ondernomen om de banden te normaliseren.
De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan zal op uitnodiging van Duitsland naar verwachting op 28 en 29 september een officieel bezoek brengen aan Berlijn. Altmaier zal Turkije in oktober bezoeken met een enorme delegatie bestaande uit tachtig personen.
In Duitsland wonen meer dan 3 miljoen mensen van Turkse komaf. Velen van hen zijn de tweede of derde generatie afkomstig uit Turkse gezinnen die in de jaren zestig naar Duitsland zijn geëmigreerd.
EU-zwaargewicht Duitsland is de belangrijkste economische en handelspartner van Turkije, waar meer dan 7.500 Duitse bedrijven actief zijn. In 2017 bedroeg het bilaterale handelsvolume 37,6 miljard euro (43,6 miljard dollar).
TM 27.08.2018 Koeweiti’s hebben tot nu toe 7.500 huizen gekocht in Turkije. 1.691 daarvan was vorig jaar en dat laat zien in hoeverre mate het volk van het olierijke emiraat de Turkse economie vertrouwt. In 2016 was de handelsvolume met Koeweit 700 miljoen, vorig jaar bereikte dat 1,3 miljard dollar. Het doel is 5 miljard dollar. Dat laat de Turkse ambassadrice in Koeweit, Ayşe Hilal Sayan Koytak, weten.
Koeweiti’s hebben een grote bewondering voor Turkije. “Dat ze erg veel houden van onze president [Erdoğan] en ons land, laten ze niet alleen economisch merken, maar ook middels culturele en sociale zaken. Vorig jaar bezochten 255.000 toeristen uit Koeweit Turkije. Als we naar inwonersaantallen kijken, is Koeweit [percentagegewijs] het land dat het meeste toeristen naar Turkije heeft gestuurd.”
Koytak: “Daarnaast hebben Koeweiti’s vorig jaar voor 1,7 miljard dollar geïnvesteerd in Turkije. De hoogste leiders van beide landen hebben elkaar in korte tijd vijf keer gesproken.”
Ook volgen de Koeweiti’s Turkse series en laten weten geïnteresseerd te zijn in de Turkse taal. “En daarom zal vanaf september de Turkse taal worden onderwezen aan de universiteit van Koeweit”, vertelt Koytak, tevens de eerste Turkse vrouwelijke moslimambassadeur va Koeweit.
Wederzijds hebben Turken ook belangrijke projecten in Koeweit lopen. Zo bouwt de Turkse bouwgigant Limak het nieuwe vliegveld van het emiraat. Kosten: 4,4 miljard dollar. Dat is, na een olieproject, het grootste project in Koeweit en tevens ook de grootste buitenlandse opdracht voor een Turks bedrijf in één keer. “Als alle Turkse bouwbedrijven worden meegerekend, hebben zij voor 6,5 tot 7 miljard dollar aan aanbestedingen gewonnen in Koeweit.”
De Turkse ambassadrice meldt ook dat Koeweit een oprechte bondgenoot is in de strijd tegen terrorisme en Turkije hartgrondig steunde tijdens de verijdelde couppoging in 2016.
NU 26.08.2018 De Duitse journalist Mesale Tolu is zondag teruggekeerd in haar thuisland. De vrouw zat sinds vorig jaar vast in Turkije, omdat ze werd beschuldigd van lidmaatschap van een terroristische organisatie en het verspreiden van propaganda.
Op het vliegveld van Stuttgart zei Tolu dat ze niet echt blij kan zijn over haar vrijlating, omdat in Turkije nog honderden journalisten, juristen, studenten en politieke tegenstanders van president Recep Tayyip Erdogan vastzitten.
De journalist zei dat ze zich blijft inzetten voor mensen die in Turkije uit politieke overwegingen gevangen worden gehouden.
Reisverbod van Tolu is onverwacht opgeheven
In december vorig jaar werd de journalist uit de gevangenis vrijgelaten, maar ze mocht het land niet verlaten. Een Turkse rechtbank heeft haar reisverbod een week geleden onverwacht opgeheven. Het proces tegen haar zal worden voortgezet.
Tolu’s echtgenoot, Suat Çorlu, die van hetzelfde wordt beschuldigd als Tolu, moet in Turkije blijven. Zijn verbod om het land te verlaten blijft van kracht.
Tolu werd in het voorjaar van 2017 opgepakt in Turkije, waar ze voor het kleine linkse persbureau Etha werkt. Tolu zei eerder dat ze vanwege haar beroep is opgepakt. Ze is van Turkse komaf, maar heeft alleen de Duitse nationaliteit.
TM 26.08.2018 “Nee. Nee. Nee”, zo reageerde de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan op de gedachte dat Turkije constant wordt aangevallen omdat hij en zijn partij het land leidt.
“Alles draait om Turkije. Het gaat om de Islam. Iedereen die het Westen kent, weet dat daar volgens hun Turk zijn, moslim zijn betekent. Turkije is de hoop van alle moslims. Daarom waarderen alle onderdrukten en slachtoffers in de wereld Turkije en zitten wij in hun hart en worden wij in hun smeekbedes benoemd.”
Dat zei de Turkse president zondag tijdens de herdenking van de grote overwinning van de Seltsjoeks, voorvaderen van de Turken, op het Byzantijnse Keizerrijk in 1071 bij Malazgirt. Onder aanvoering van Alp Arslan werd 947 jaar geleden Anatolië van de Turken. Bij de herdenkingsceremonie in het verre oosten van Turkije en ten noorden van het Vanmeer waren ongeveer 75.000 Turken aanwezig.
“Anatolië is een dam. Als die breekt, vallen het Midden-Oosten, Afrika en Centraal-Azië. Ook blijft er niets over van de Balken en Kaukasus. Wie het geest van Malazgirt vergeet, vergeet zijn geschiedenis en toekomst. De hele wereld zag destijds in Malazgirt wat voor een volk Turken zijn en zullen blijven. Deze regio en zeer rijke geschiedenis moeten beschermd worden.”
Anatolië vervult een sleutelrol voor de toekomst van de mensheid, zei Erdoğan. “Vandaar dat grote volkeren en grote leiders altijd al Anatolië wilden hebben. Voor deze regio is grootschalig gestreden en wel tegen de hele wereld, zoals in Çanakkale (Slag om Gallipoli).”
Turkije is verplicht om machtig te blijven. “Anders laten ze ons niet eens een dag leven op deze wereld. Laat staan dat ze ons land afpakken, ze zullen ons niet eens een enkele ademhaling gunnen of een druppeltje water geven. Als ze bij ons het kleinste teken van zwakte opmerken, zullen ze als zwarte kraaien op ons afstormen [en ons willen vernietigen]”, aldus Erdoğan, die ook alle Turkse jongeren opriep het land, rijke en ongekende geschiedenis koste wat het kost te beschermen.
Het Turkse presidentshuis verklaarde ook dat voortaan soortgelijke victories op nog grootschaligere wijze gevierd zullen worden.
Bahçeli
MHP-leider Devlet Bahçeli sloeg een veel zwaardere toon aan tijdens de herdenking en verklaarde dat Turkije steeds op de Byzantijnse manier wordt aangevallen [toen vonden ook economische manipulaties plaats]. “Malazgirt doet nog steeds zeer bij hun, nu bij hun hedendaagse verwanten. Turkije wordt sindsdien constant aangevallen door middel van complotten die nooit eindigen.”
TM 24.08.2018 De Russische president Vladimir Putin is tevreden met de steeds sterker wordende band met Turkije.
Dat zei hij in een gesprek in Moskou met de Turkse buitenlandminister, minister van Defensie en hoofd van de Turkse inlichtingendienst MIT.
“Onze relatie met Turkije wordt steeds dieper en waardevoller, zowel als op het gebied van economische samenwerking, bij aanpak van regionale kwesties en ook nieuwe zaken”, sprak Putin tijdens de unieke bijeenkomst.
Rusland en Turkije hebben samen met andere landen serieuze vooruitgang geboekt bij het oplossen van de crisis is Syrië, zei de Russische president, die ook aangaf op de nationale televisie dat hij vaak in contact treedt met de Turkse president vanwege regionale zaken.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Mevlüt Çavuşoğlu, liet weten dat sommige landen zich storen aan de goede relatie tussen Rusland en Turkije.
“Deze betrekkingen blijven sommigen jaloers maken. Binnenkort houden we nog een trilaterale top (Turkije-Rusland-Iran) voor Syrië. Dit is belangrijk voor de regionale vrede”, aldus Çavuşoğlu.
BI 24.08.2018 Recep Tayyip Erdogan is sinds 2014 de president van Turkije. Hij is de eerste president van het land die direct door het volk is gekozen.
Die directe verkiezing was het gevolg van grondwetswijzigingen die Erdogan zelf in 2007 als premier via een referendum wist te bewerkstelligen.
Vanaf het moment dat Erdogan in 2002 voor het eerst de nationale verkiezingen won, heeft hij steeds meer macht naar zich toegetrokken.
Hoe blijft hij zo geliefd bij zijn eigen volk, terwijl hij vanuit het buitenland steeds meer wordt gezien als autocraat die zich op onbehoorlijke manier macht toe-eigent?
Lukt het hem om de huidige valutacrisis te bezweren, of loopt de president tegen de limieten van zijn kunde en populariteit aan?
Een blik op de carrière van Recep Tayyip Erdogan, die er bij het sturen van publieke opinie niet voor terugdeinst om vrije meningsuiting op social media aan banden te leggen.
Recep Tayyip Erdogan wordt op 26 februari 1954 geboren in Kasimpasa, een arme wijk in Istanboel.
Foto: Rize aan de Zwarte Zee in Turkije.Bron: EPA
Zijn ouders verhuizen vlak daarna naar het noordoostelijke Rize, waar de Erdogan-familie vandaan komt en waar vader Ahmet als kustwacht werkt.
Recep Tayyip verhuist als tiener weer naar Istanboel. Daar gaat hij onder andere naar een imam-hatipschool, waar leerlingen worden opgeleid tot imam.
Foto: REUTERS/Murad Sezer
Geld verdient hij op straat, met de verkoop van limonade en simit, een Turks ringvormig broodje met sesamzaad.
Tussen 1969 en 1982 speelt Erdogan een verdienstelijk potje voetbal. Hij komt onder meer uit voor de club Kasimpasa en verdient er op semiprofessioneel niveau ook een boterham mee.
“We speelden vroeger met ballen die we van papier maakten”, vertelde Erdogan in 2017 in een tv-interview met de Turkse sportzender NTVSpor.
“Mijn moeder klaagde nooit over mijn hobby, zij waste en streek mijn tenue altijd. Maar mijn vader kon ik niet overtuigen. Hij zei altijd dat ik mijn tijd aan mijn studie moest besteden.”
Een ander citaat in hetzelfde interview verraadt dat Erdogan het liefst zelf de touwtjes in handen heeft: “Ik heb maar één keer een rode kaart gekregen in mijn carrière, en dat was omdat ik protesteerde tegen de beslissing van de scheidsrechter.”
In 1978 trouwt hij met Emine Gülbaran, die hij heeft leren kennen op een conferentie. Het echtpaar krijgt vier kinderen: twee zoons en twee dochters.
Foto: REUTERS/Fatih Saribas
Emine Erdogan zet zich als Turkse ‘first lady’ met name in voor vrouwenrechten, maar ze staat te boek als een conservatieve feministe. Zij verdedigt samen met haar man conservatieve waarden en vindt dat vrouwen hun plaats moeten kennen.
Zo komt ze in 2016 in opspraak nadat ze de Ottomaanse harem “een leerschool om vrouwen voor te bereiden op het leven” noemt.
Tegelijkertijd spreekt ze zich fel uit tegen kindhuwelijken, een standpunt dat niet iedereen in de moslimwereld op prijs stelt.
In 1981 studeert Erdogan af aan de faculteit voor economische en bestuurlijke wetenschappen van de Marmara Universiteit in Istanboel.
Foto: Anilyilmaz / Wikimedia Commons / CC BY 3.0
Zijn studie deed hij naast zijn voetbalcarrière. “Sinds zijn jeugd kiest meneer Erdogan er al voor om een actief sociaal leven te combineren met politiek”, aldus de officiële website van de Turkse president.
Op de universiteit ontmoet Erdogan Necmettin Erbakan, die later de eerste Turkse premier zou worden die de politieke islam beleed. Ook Erdogan zelf begint zich in zijn studietijd voor de politieke islam te interesseren.
Curieus detail: in Turkije vragen sommige mensen zich af of de huidige president wel echt zijn diploma heeft gehaald. Volgens de website van de universiteit is de betreffende faculteit pas geopend in 1982, een jaar nadat Erdogan zou zijn afgestudeerd. Erdogan heeft zijn diploma ook nooit kunnen tonen.
Volgens Erdogan-aanhangers is het diploma ooit vernietigd door volgers van de islamitische geleerde Fethullah Gülen, wiens naam vaker opduikt in het leven van Erdogan.
Al in zijn tienerjaren is Erdogan geïnteresseerd in de politieke islam.
Foto: Necmettin Erbakan, de grondlegger van de Turkse beweging Millî Görüş. Bron: Reuters
Hij wordt in zijn studietijd lid van de Nationale Turkse Studenten Vakbond, een anticommunistische actiegroep.
Later, in 1976, komt hij als jonge twintiger aan het hoofd te staan van de jeugdafdeling van een islamitische Partij voor Nationale Redding in de stad Beyoglu.
Na de staatsgreep in 1980 volgt hij Millî Görüş-grondlegger Necmettin Erbakan (foto) en sluit hij zich aan bij de fundamentalistische Welvaartspartij. Daar werkt hij zich langzaam maar zeker op tot afdelingsvoorzitter van Istanboel.
Maar niet alles gaat van een leien dakje. In 1989 is hij namens de Welvaartspartij kandidaat voor de burgemeesterspost in Beyoglu, maar hij eindigt op de tweede plaats. En als hij in 1991 voldoende stemmen haalt voor een plek in het Turkse parlement, blijkt dat de nummer twee op de lijst meer voorkeursstemmen heeft. Erdogan moet de zetel opgeven.
In 1994 is er dan eindelijk de doorbraak waar Erdogan naar smacht. De Welvaartspartij haalt bij verkiezingen een kwart van de stemmen in Istanboel en Erdogan wordt de nieuwe burgemeester van de miljoenenstad.
Foto: Reuters
Hij krijgt te maken met grote problemen, zoals het watertekort in de stad, verkeersproblemen en grote luchtvervuiling.
Maar die pakt hij vlot aan. Hij laat water via enorme netwerken aan pijpleidingen naar de stad stromen, legt tientallen bruggen en nieuwe wegen aanleg en de stad stapt onder zijn leiding over op aardgas om luchtvervuiling aan te pakken.
In 1998 wordt de Welvaartspartij verboden, omdat ze de scheiding tussen staat en religie in gevaar zou brengen. Volgens het Constitutionele Hof heeft de islamitische partij sympathieën voor de jihad en wil het de sharia invoeren.
Foto: EPA
Dat gaat regelrecht in tegen het seculiere principe van Turkije. Oprichter Erbakan (op de foto op weg naar de rechtbank) wordt vijf jaar uit de politiek verbannen.
Erdogan wordt later ook veroordeeld wegens het aanzetten tot haat, nadat hij een islamitisch gedicht voorleest met de volgende zin: “Minaretten zijn onze bajonetten, koepels onze helmen, moskeeën onze kazernes en gelovigen onze soldaten.”
Hij moet tien maanden de cel in, waarvan hij er vier daadwerkelijk uitzit, en moet zijn functie als burgemeester neerleggen.
In 2001, een paar jaar na zijn vrijlating, richt hij zijn eigen partij op: de Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling, in het Turks afgekort tot AKP.
In 2002 wint de AKP de verkiezingen in Turkije. En hoe: ze halen een absolute meerderheid in het parlement. Maar door zijn veroordeling kan Erdogan niet direct premier worden, dat wordt Abdullah Gül.
Foto: Erdogan voor een portret van Kemal Ataturk, de grondlegger van het huidige Turkije.Bron: EPA
In 2003 komt er een grondwetswijziging waardoor Erdogan alsnog aan de macht komt.
Onder Erdogan bloeit de Turkse economie op. In de EU gaan er stemmen op om Turkije te laten toetreden. De Nederlandse premier Balkenende is één van die stemmen: als Nederland voorzitter is van de EU zet hij de toetreding van Turkije prominent op de agenda.
Maar de toetreding van Turkije is een gevoelig onderwerp in de EU en het plan wordt op de lange baan geschoven. In de tussentijd neemt Erdogan steeds vaker maatregelen die de kansen op het EU-lidmaatschap ook niet groter maken.
Foto: EPA
Zo wordt de persvrijheid flink beperkt. De EU vindt bovendien dat Erdogan problemen als eerwraak en discriminatie van homoseksuelen niet hard genoeg aanpakt.
Erdogan richt zich dan minder op Europese landen en haalt banden aan met moslimlanden.
Na het uitbreken van de Arabische lente houdt hij het Turkse model voor als het lichtende voorbeeld voor de landen waar de revoluties zijn geslaagd. Hij steunt onder meer openlijk het Egyptische Moslimbroederschap en legt al snel een staatsbezoek af aan de Egyptische president Morsi.
In 2014 wint Erdogan de presidentsverkiezingen. Het presidentschap is tot op dat moment vooral een ceremoniële functie in Turkije – de macht ligt bij de premier. Maar Erdogan wil daar verandering in brengen.
Foto: EPA
Hij smeedt plannen om de grondwet te wijzigen om als president de macht naar zich toe te trekken.
Turkije moet veranderen van een parlementaire democratie waarin de premier leiding geeft aan de regering in een presidentiële democratie, een systeem dat meer lijkt op het Amerikaanse en Franse.
In 2016 lijken de verhoudingen tussen de EU en Turkije weer even te verbeteren. Door de oorlog in Syrië trekt een grote stroom vluchtelingen naar Europa. Om die te beperken, wordt er een deal met Turkije gesloten.
Foto: De Turkse premier Ahmet Davutoglu met Donald Tusk Jean-Claude Juncker. Bron: EPA
De Turken houden de vluchtelingen tegen, en in ruil daarvoor krijgen ze geld en wordt er opnieuw onderhandeld over toetreding tot de EU.
Maar al snel ontstaan er weer grote spanningen, bijvoorbeeld als de Duitse komiek Jan Böhmermann een gedicht over Erdogan voorleest.
Böhmermann noemt de Turkse president in zijn gedicht onder meer een geitenneuker en pedofiel.
De Turkse president oefent grote druk uit om de komiek te laten vervolgen. De rechtbank besluit dat de komiek het grootste deel van het gedicht inderdaad niet meer mag herhalen.
Ook met Nederland ontstaan er spanningen. Columnist Ebru Umar, die op dat moment in Turkije verblijft, krijgt huisarrest omdat ze Erdogan in tweets zou hebben beledigd. Pas na intensieve diplomatieke contacten op het hoogste niveau mag Umar naar Nederland.
Foto: EPA
Umar haalt daarna in een column hard uit naar Nederlanders van Turkse komaf.
“GEFELICITEERD met jullie totaal mislukte Nederlanderschap”, schrijft Umar in Metro. “GEFELICITEERD met jullie loyaliteit aan een stel berggeiten uit Turkije, geitenneukers zo je wilt, die jullie volgen zodra ze oproepen tot NSB-gedrag.”
In juli 2016 probeert een deel van het leger Erdogan af te zetten. Ze denken Erdogan op te kunnen pakken op zijn vakantieadres, maar daar is hij niet.
Foto: EPA
De coup mislukt helemaal nadat Erdogan via zijn iPhone op tv verschijnt: hij roept zijn aanhangers op de straat op te gaan, en te voorkomen dat de poging slaagt. Er vallen zeker 265 doden bij de couppoging.
Volgens Erdogan zit de islamitische geestelijke Fethullah Gülen achter de mislukte staatsgreep. Gülen verliet Turkije in 1999 en woont momenteel in de Amerikaanse staat Pennsylvania, maar hij heeft nog steeds veel volgelingen.
Erdogan besluit het overheidsapparaat te zuiveren van Gülen-sympathisanten. Duizenden politieagenten, militairen en academici worden ontslagen wegens vermeende banden met terreurorganisaties of met groepen die handelen ‘tegen de nationale veiligheid’.
Na de couppoging kondigt Erdogan een referendum aan, waarmee hij de president – zichzelf dus – meer macht wil geven. Zo krijgt hij meer invloed op de uitvoerende en rechtsprekende macht.
Foto: Turken demonstreren bij het consulaat in Rotterdam.Foto: ANP
Het referendum is omstreden en Erdogan moet strijden voor elke stem, ook in Nederland. En dat leidt in Rotterdam tot een confrontatie tussen de ME en demonstranten.
De Turkse minister Kaya wil in Rotterdam bij het consulaat campagne voeren voor het referendum, maar premier Rutte steekt daar een stokje voor. Kaya wordt uitgezet.
Daarna breken er rellen uit tussen de ME en de ongeveer duizend demonstranten die zich hebben verzameld bij het Turkse consulaat. Zestien mensen worden gearresteerd.
Erdogan is woedend en noemt Nederland “nazi-overblijfselen en fascisten”.
Erdogan haalt uiteindelijk de zege bij het referendum binnen, maar het is geen monsteroverwinning. De stem van Turken in het buitenland, waaronder die in Nederland, blijkt cruciaal.
In de zomer van 2018 krijgt Erdogan het aan de stok met Donald Trump. De Amerikaanse president eist dat zijn Turkse collega de Amerikaanse predikant Andrew Brunson vrijlaat.
Foto: EPA
Erdogan weigert, waarna Trump economische sancties afkondigt tegen Turkije. Hij verdubbelt de Amerikaanse importtarieven op staal en aluminium uit Turkije.
Door het diplomatieke geschil komt de Turkse economie onder grote druk te staan. De lira keldert ten opzichte van de dollar, waardoor de inflatie nog verder dreigt op te lopen. De logische tegenmaatregel is het verhogen van de rente, maar daar wil Erdogan niet aan.
De lira-crisis is misschien wel de grootste test voor Erdogan tot nu toe. Kan hij de Turkse economie uit het slop trekken? Zo niet, dan is het nog maar de vraag of hij tot 2029 kan blijven zitten.
TM 24.08.2018 In Marokko is deze week een campagne gestart om de Turkse lira te steunen. Meerdere vooraanstaande Marokkanen roepen het volk op om te reizen naar Turkije, Turkse producten te kopen en Amerikaanse producten te boycotten. Op sociale media zijn hashtags #SteunDeTurkseLira terug te lezen, waar veel Marokkanen aan meedoen.
De Marokkaanse journalist Khalid Abjeg noemt het zelfs een plicht om Turken te steunen. “Boycot Amerikaanse producten. Turkije steunen is een plicht. Turkije bevindt zich boven iedereen”, schreef hij in een bericht op sociale media.
De Marokkaanse onderzoeker Idris Bivanu noemt Turkije een rolmodel tegen de hegemonie van de VS. “Ze strijden voor hun vrijheid. Van Pakistan tot aan Marokko ontvangt Turkije steun voor deze strijd.”
Younes Miskin, redacteur van de krant Ahbar el-Yevm, ziet ook dat Turkije breedschalig wordt gesteund. “Dit komt omdat men hetzelfde voelt als de Turken en zich uit de (buitenlandse) klauwen wil redden.”
De Marokkaanse geestelijke Hammad al-Kabbac roept alle Marokkanen en Arabische volken op tot het steunen van Turkije en de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan. “Erdoğan heeft bewezen dat hij een redder is en opkomt voor onderdrukte mensen. Hij strijd tegen het imperialistische systeem. Het is nu tijd voor moslimeenheid.” Al-Kabbac noemt de steun van Qatar aan de Turkse economie van 15 miljard een oprechte rugsteun namens alle moslimvolken.
Adil Raffush, een hoofdimam in Marokko, vindt dat iedereen zij aan zij moet staan met rechtvaardige leiders. “Turkije is een vooraanstaand land in barmhartigheid, groei en humanitaire hulp. Ik roep al mijn moslimbroeders en ook iedereen die voor vrijheid is op om het Turkse volk te steunen dat niet zwicht voor de arrogantie van de VS geleid door Donald Trump en zijn zionistische handlangers”, aldus Raffush.
TM 23.08.2018 Een van de 145 landen waar Turkse hulpstichtingen persoonlijk door middel van vrijwilligers offervlees uitdelen is Nigeria. Daar zijn aan 250.000 Nigerianen in meer dan 10 steden vlees uitgedeeld tijdens het Offerfeest.
In totaal zijn in Nigeria 1.340 dieren geofferd, grotendeels door de Turkse hulpverenigingen en -stichtingen Hasene, Diyanet (TDV), Adamder, Beşir en Hüdayi.
De behoeftigen hebben de Turkse hulpactie lovend ontvangen en zijn Turkije met name dankbaar “omdat het land hen niet is vergeten”, zeiden ze in reacties.
“Ze bidden voor ons”, aldus Nigeria-vertegenwoordiger van vereniging Hüdayi, Yunus Emre Akyol.
De Nigeriaan Lawal Abdulhafız vertelde donderdag in een interview dat zij op de hoogte zijn van de Amerikaanse economische oorlog tegen Turkije en dat zij “er zeer zeker van zijn dat Turkije dat zal overwinnen”.
Hulp
Turkse hulporganisaties delen dit jaar tijdens het vierdaagse Offerfeest vlees uit aan ruim 25 miljoen behoeftigen in 145 landen. (LEES meer)
Elsevier 22.08.2018 Nederlandse media, de NOS in het bijzonder, stellen de Turkse weekendscholen in het buitenland onterecht in een kwaad daglicht. Dat stelt het Turkse staatspersbureau Anadolu, dat heeft uitgezocht hoe andere landen de banden met ‘de diaspora’ proberen te versterken. Volgens Ankara doet Nederland precies hetzelfde als Turkije.
Anadolu publiceerde dinsdag een artikel dat de lezer duidelijkheid moet bieden over de weekendscholen, een project dat het ministerie voor Turken in het Buitenland (YTB) vorig jaar al lanceerde. ‘Momenteel wonen zo’n 6,5 miljoen Turkse burgers in het buitenland, vooral in Europa,’ schrijft Anadolu op zijn site. ‘Turkije, via YTB, biedt diverse activiteiten aan voor de Turkse burgers die resideren in Europese landen, zodat ze hun Turkse identiteit behouden.’
Turkse weekendscholen
Turks-Nederlandse kinderen krijgen op de weekendscholen twee uur Turks, één uur Turkse geschiedenis, één uur godsdienst en één uur cultuuronderwijs per week. In de praktijk zal dit betekenen dat vooral conservatief-nationalistische en Turks-islamitische organisaties in Nederland deze lessen, geïnitieerd door het ministerie voor Turken in het Buitenland, gaan aanbieden.
Het gaat volgens de NOS om klassen met tussen de 15 en 25 leerlingen, die minimaal 32 weken de vakken volgen. Ankara is de belangrijkste financier van de scholen.
Het staatspersbureau schrijft dat het project ook bedoeld is om ‘actieve en academisch onderlegde jongeren te ontwikkelen in de gemeenschappen waarin ze wonen’. Het bericht benadrukt dat deelname aan het project – volgens de overheid ‘zowel een onderdeel van het buitenlandbeleid als dienstverlening aan Turkse burgers in het buitenland’ – volledig vrijwillig is.
Turkije hekelt NOS – die stelt scholen in kwaad daglicht
‘Veel landen, waaronder Duitsland, Nederland, China, Griekenland, Servië, Ierland en Israël, hebben vergelijkbare initiatieven opgezet om de banden met die diaspora en hun thuisland te versterken,’ aldus Anadolu, dat onderstaande infographic maakte om dat aan te tonen. Daarin valt onder meer te lezen hoeveel scholen bovengenoemde landen in het buitenland hebben gevestigd, hoeveel geld ze daaraan uitgeven en om hoeveel inwoners het gaat.
Het Nederlandse onderwijsprogramma waarop het Turkse staatspersbureau Anadolu doelt, is de Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (NOB). Via deze stichting volgen dit jaar ruim 14.000 Nederlandse leerlingen Nederlandstalig onderwijs op bijna 200 scholen in 115 landen. Het programma is vooral bedoeld voor kinderen van expats die tijdelijk in een ander land verblijven. ‘Dat zijn kinderen die vaak weer terugkomen naar Nederland of Vlaanderen – ruim eenderde al binnen vijf jaar – en zo probleemloos mogelijk willen instromen in het onderwijs,’ aldus de website van de NOB.
Anadolu, dat wil uitdragen dat de Turkse weekendscholen niet wezenlijk anders zijn dan de instituten van andere landen over de grens, sneert vervolgens naar Nederland: ‘Desondanks hebben de Nederlandse staatstelevisie NOS en andere mediakanalen geprobeerd de Turkse “weekendscholen” in een negatief daglicht te stellen – vooral één specifiek NOS-bericht dat op 10 augustus werd uitgezonden.’ Die dag onthulde de publieke omroep dat Ankara bezig was met het opzetten van het project in Nederland.
Rutte: ‘Ongemakkelijk gevoel’, maar verbod niet direct mogelijk
Premier Mark Rutte (VVD) zei afgelopen vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie na de ministerraad dat het plan bij hem ‘een ongemakkelijk gevoel’ oproept, maar dat het kabinet de weekendscholen niet op voorhand kan verbieden. Wel kondigde hij aan zijn zorgen te zullen overbrengen in gesprekken met de Turkse overheid.
Eerder had minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees (D66) gezegd dat het stimuleren van het behoud van de eigen taal en cultuur bij emigranten in principe geen probleem is. ‘Maar wat we niet willen, is onderwijs dat als doel heeft om de integratie in Nederland te belemmeren of om antidemocratische opvattingen te stimuleren.’
‘Geen koekjes bakken, maar Turkije in het zonnetje zetten’
Rutte leek daar tijdens de persconferentie in elk geval niet erg gerust op, omdat ‘de ontwikkelingen in Turkije niet een kant opgaan die wij goed vinden’. Volgens de premier leren de leerlingen van de Turkse weekendscholen ‘geen koekjes bakken’, maar is het vooral de bedoeling ‘om op de een of andere manier Turkije daar in het zonnetje te zetten’. Ook zei hij te vrezen dat de scholen de integratie van Nederlanders met een Turkse achtergrond mogelijk belemmeren.
De meeste partijen in de Tweede Kamer zijn kritisch over de weekendscholen. VVD-Kamerlid Bente Becker wil dat minister Koolmees toezicht op de lessen garandeert, en ingrijpt als die een obstakel vormen voor de integratie. Jan Paternotte (D66) stelt dat scholen niet als ‘politiek middel’ mogen worden gebruikt, en vraagt VVD-minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok ‘een duidelijke grens te trekken’. SP’er Jasper van Dijk ziet in het project een onwenselijke poging om vanuit Ankara invloed uit te oefenen.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
TM 21.08.2018 Turkije onderneemt juridische stappen tegen de VS na eenzijdige invoerheffingen op staal en aluminium. Dat liet het Turkse ministerie van Handel in een schriftelijke verklaring weten.
“Turkije heeft de VS uitgenodigd om deze zaak bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) te bespreken. Daarmee is een juridisch proces gestart.”
Afgezien van Turkije zijn India, China, Zwitserland, Noorwegen, Canada, Rusland, Mexico en de EU ook juridische procedures bij de WTO gestart tegen de VS, verklaarde het Turkse ministerie. “Turkije zal samenwerken met deze landen om de rechten van Turkse exporteurs veilig te stellen.”
Op 10 augustus verhoogde de Amerikaanse president Donald Trump zijn aanval op Turkije door de Amerikaanse tarieven voor invoer van Turks aluminium en staal te verdubbelen.
Trump twitterde dat hij (eenzijdig) toestemming had gegeven voor het verdubbelen van de tarieven en merkte op dat “de tarieven voor aluminium met 20 procent en staal met 50 procent zijn verhoogd. Onze betrekkingen met Turkije zijn op dit moment niet goed!”
Afgelopen woensdag verhoogde Turkije, als vergelding, de tarieven voor verschillende Amerikaanse producten, waaronder alcohol, tabaksproducten en auto’s. Het Turkse ministerie benadrukte dat Turkije 22 Amerikaanse producten meer heeft belast, goed voor 533 miljoen dollar.
WTO kondigde maandag de Turkse juridische zet op haar website. “Turkije heeft WTO-geschillenbeslechtingsgesprekken met de VS aangevraagd over aanvullende invoerrechten die door de VS zijn opgelegd op staal- en aluminiumproducten. Het verzoek is op 20 augustus aan WTO-leden toegezonden”, aldus de organisatie.
BB 20.08.2018 Stedenbanden tussen Nederlandse en Turkse gemeenten zijn na de ‘Turkije-rel’ van maart 2017 steeds vaker bekoeld of afgeschaft. Twee van de zes gemeenten met een Turkse stedenband hebben deze al opgedoekt. Andere stedenbanden met Turkije staan op een laag pitje. Alleen Amsterdam lijkt een uitzondering op de regel te vormen.
Voorbij
Dit blijkt uit een rondgang van Binnenlands Bestuur langs alle gemeenten met een stedenband of samenwerkingsverband in Turkije. Tot aan de ‘Turkije-rel’ van maart 2017 hadden zes Nederlandse gemeenten een band met een zustergemeente in dat land, maar nu zijn het er nog vier. In Almelo hield de vriendschapsband met Denizli na maart 2017 op te bestaan. Zo viel bij de Twentse gemeente een brief uit de West-Turkse stad op de mat waarin stond dat de stedenband voorbij was. De reden was de Turkije-rel, die vlak voor de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen in Rotterdam ontstond toen de Turkse minister van Gezinszaken haar aanhangers in de Maasstad wilde toespreken. De Nederlandse regering was daar tegen. Haar werd de toegang tot het Turkse consulaat ontzegd, waarna zij rechtsomkeert moest maken naar Duitsland – van waaruit ze eerst per auto was vertrokken. Boze Turkse Nederlanders raakten slaags met de ME en er werden charges verricht.
Bevroren
In de dagen na de rel gooiden Nederlandse en Turkse politici met modder naar elkaar. Zo liet de burgemeester van Gaziantep per brief aan collega Hubert Bruls (CDA) van Nijmegen weten dat de stedenband verbroken zou worden indien het bestuur van de Keizerstad het handelen van de Nederlandse regering niet zou veroordelen. Bruls stelde daarop ‘geen centimeter’ in te gaan op de eisen uit Gaziantep en vond de opstelling van het kabinet tegenover de Turken ‘zeer gerechtvaardigd’. Wel wilde Bruls de rust bewaren in Nijmegen onder Turken en niet-Turken. Daarna is de relatie met Gaziantep toch niet beëindigd, maar wel bekoeld, zo laat een woordvoerder weten. ‘In 2016 zou er een Nijmeegse adviesraad komen voor scholen die subsidie wilden aanvragen voor projecten in Gaziantep. De adviesraad is er niet gekomen door de ontwikkelingen rond de coup in hetzelfde jaar en door de Turkije-rel van maart 2017. Alles kwam stil te liggen. De stedenband is momenteel bevroren en we hebben geen zicht op een ontdooiing.’
Herijken
De gemeente Delft heeft zelf haar conclusies al getrokken over de stedenband die zij had met het Turkse Adapazari. De gemeenteraad nam in november 2017 het collegevoorstel Internationaal Beleid 2018-2010 aan en draaide de samenwerking met Turkije de nek om. ‘De gemeente wil het internationaal beleid herijken om beter te kunnen aansluiten bij de hedendaagse positie en ambities van Delft in internationaal verband’, luidt het. De stedenband met Adapazari sluit volgens het college niet langer aan met de eisen van nu. Delft wil economisch profiteren van stedenbanden, wil ter plaatse projecten opzetten en wil de ‘internationale bevolking en bedrijven nog beter faciliteren’. Ook zijn het anno 2018 vooral de bewoners die zelf de banden organiseren, bijvoorbeeld middels eigen stichtingen. De gemeente is niet langer leidend. Daarom heeft Delft alle steden- en vriendschapsbanden opgezegd, ook die met Adapazari. Wel is de Stichting Partnerstad Delft Adapazari blijven bestaan.
Geen contact
In sommige gemeenten zijn de Turkse stedenbanden nog enigszins levend. Alkmaar kent al jarenlang een stedenband met de Turkse gemeente Bergama. Momenteel is de relatie stabiel. ‘Er is op bestuurlijk niveau sinds 2016 geen contact geweest tussen Alkmaar en Bergama’, aldus een zegsvrouw. Het niet hebben van contact heeft volgens de gemeente Alkmaar niets te maken met de Turkije-rel of de huidige Lira-crisis in Turkije. ‘De bestuurlijke contacten hebben de laatste jaren aan beide zijden geen hoge bestuurlijke prioriteit genoten. Er zijn wel uitwisselingen tussen scholen geweest.’ Naast Alkmaar onderhoudt ook Amsterdam een samenwerkingsverband met het stadsdeel Sisli in Istanbul. Ondanks de situatie in Turkije blijft die verstandhouding prima, aldus de woordvoerder van burgemeester Femke Halsema (GroenLinks). ‘De samenwerking is er gewoon en die verandert niet. Die hebben we al een tijd en die is goed. Het is niet zo dat naar aanleiding van de activiteiten daar de relatie is veranderd.’ In de gesprekken die de Amsterdamse ambtenaren hebben met hun Turkse collega’s komt de huidige politieke situatie en de Lira-crisis in Turkije niet ter sprake. ‘We zijn daar positief over en dat blijft zo.’
Elsevier 20.08.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan blijft volhouden dat de daling van de lira een ‘aanval van buitenaf’ is. Aan de vooravond van het islamitische Offerfeest, probeert hij zijn bevolking een hart onder de riem te steken.
De Turken zullen niet ‘op hun knieën’ worden gebracht, beloofde Erdogan maandag tijdens een toespraak ter ere van het Offerfeest.
‘De aanval op onze economie is niet anders dan aanvallen op ons geloof en onze vlag. Het doel is hetzelfde. Het doel is om Turkije en het Turkse volk op hun knieën te brengen,’ zei Erdogan. ‘Degenen die denken dat Turkije zal toegeven met de wisselkeurs zullen zich snel realiseren dat ze fout zitten.’
Afgelopen vrijdag wees de Turkse rechtbank een verzoek tot vrijlating van Brunson opnieuw af. De Amerikaanse president Donald Trump reageerde woedend en verklaarde opnieuw dat Amerika het gevangenschap van de pastoor niet zonder meer zal accepteren. Turkije vormt ‘al langere tijd een probleem’, aldus Trump. Hij kondigde een verdubbeling van de eerder ingevoerde importtarieven aan op Turks staal en aluminium. De Turkse regering verklaarde maandag op haar beurt een klacht over de importtarieven te hebben ingediend bij de Wereldhandelsorganisatie WTO.
Qatar helpt Turken uit de brand
Turkije trekt nu naar Qatar toe. Het rijke oliestaatje heeft woensdag 15 miljard dollar toegezegd als investering in Turkije. Het geld wordt doorgesluisd naar de Turkse financiële markten en de bankensector.
De investering werd aangekondigd na een ontmoeting tussen de emir van Qatar, sjeik Tamim bin Hamad al-Thani en Erdogan woensdag in Ankara. De regering van Qatar gaf een verklaring uit na de bijeenkomst tussen Al-Thani en Erdogan. Daarin staat dat de emir de opdracht heeft gegeven dat de staat Qatar een reeks economische projecten, investeringen en betalingen zal doen ter waarde van 15 miljard dollar (omgerekend 13 miljard euro) om de Turkse economie te ondersteunen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
TM 20.08.2018 De Turkse ambassadeur in de VS, Serdar Kılıç, moest te midden van de economische oorlog met Amerika ook nog eens reageren op een nieuwsartikel in de Wall Street Journal van de Franse journalist Bernard-Henri Levy. Die Fransman, tevens filosoof en een intellectueel, stelde dat “Turkije uit de NAVO moet worden getrapt”.
De Turkse gezant bekritiseerde Levy vanwege valse beschuldigingen over Turkije en het negeren van de bijdrages van Turkije aan de NAVO.
“Turkije is meer dan 60 jaar een trotse en onmisbare bondgenoot van de NAVO. Turkije strijdt in de voorste linie tegen ISIS (Daesh) en andere religieuze extremisten, is de bewaker van de zuidelijke flank van de NAVO en de thuisbasis van het tweede grootste leger van de alliantie”, herinnerde Kılıç de Fransman.
“De heer Levy beschuldigt Turkije van het verspreiden van ‘Islamistisch extremisme’ en het aanwakkeren van geweld in Syrië, maar het tegenovergestelde is waar”, benadrukte de Turkse ambassadeur.
De gezant zei dat Turkije een veilige haven is voor bijna vier miljoen Syrische vluchtelingen die de oorlog in hun land zijn ontvlucht. “Ze leven vrij van angst in Turkije en hebben toegang tot woningen, scholen en gezondheidszorg.”
Levy’s bewering dat Turkije een “antiliberale staat” is, kreeg ook een antwoord van Kılıç: “De Turkse verkiezingen in juni waren democratisch en is gevolgd door internationale waarnemers.”
“De cijfers vertellen het verhaal: 86,2% van de kiesgerechtigden, een geweldige opkomst, ging naar de stembus tijdens een verkiezing die het meest ter wereld is gevolgd door de internationale gemeenschap.”
De opkomst bij de kiezers in Turkije was een van de hoogste in de wereld. Daarentegen zijn de opkomst van kiezers in Frankrijk, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk veel lager, met alle drie de landen onder de 70 procent, liet Kılıç de Franse intellectueel weten.
Kılıç benadrukte nogmaals het geopolitieke belang van Turkije en zei dat het land voor een wereldwijde veiligheid zorgt in een tijd van ongekende uitdagingen voor de alliantie.
“Vliegbasis Incirlik in Turkije is ook cruciaal voor de internationale coalitie om ISIS te verslaan. De vliegbasis bevindt zich op 96 kilometer afstand van de Syrische grens. Vliegtuigen van coalitielanden kunnen daardoor sneller reageren en langer in de lucht blijven zonder opnieuw te hoeven tanken.”
“Dat redt Amerikaanse levens en coalitielevens. Incirlik speelt een vitale rol in het organiseren van operaties die onze vijanden op de vlucht zetten”, voegde Kılıç aan zijn reactie toe.
“Wij staan zij aan zij met onze NAVO-bondgenoten in deze uitdagende tijd en staan trots op de wacht in de frontlinie voor onze collectieve veiligheid tegen toekomstige gevaren. We verwachten niets minder van onze bondgenoten“, aldus de Turkse ambassadeur in Amerika.
NAVO
Een NAVO-woordvoerder liet maandag weten dat de ruzie tussen Turkije en de VS de alliantie niet zal schaden. “Soms kunnen NAVO-landen het niet eens zijn met elkaar, maar bondgenoten zijn het altijd eens geworden over de essentie: samen staan en elkaar beschermen. Het gaat om een bilaterale kwestie tussen Turkije en de VS.”
NU 20.08.2018 De Turkse autoriteiten hebben twee mannen opgepakt vanwege de beschieting van de Amerikaanse ambassade in Ankara op maandag rond 5.30 uur lokale tijd. Ook zijn een voertuig en een vuurwapen in beslag genomen.
De opgepakte dertigers hebben een strafblad en legden na hun arrestatie een bekentenis af, melden de autoriteiten in de Turkse hoofdstad.
Vanuit een rijdend voertuig werden zes kogels afgevuurd op de beveiligingspost bij de ingang van de diplomatieke post. Niemand raakte gewond.
De ambassade is deze week dicht in verband met het Offerfeest. Het pand was, evenals het consulaat in Istanbul, al vaker het doelwit van militanten.
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken meldt dat er inmiddels extra veiligheidsmaatregelen zijn genomen rond de ambassade en andere Amerikaanse posten. Een woordvoerder van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan meldt op Twitter dat duidelijk sprake was van een poging om ”chaos te creëren”.
Relatie VS en Turkije zwaar onder druk
De betrekkingen tussen de VS en Turkije zijn momenteel zeer gespannen. De regeringen van beide landen hebben onder andere een conflict over de Amerikaanse dominee Andrew Brunson, die in Turkije op beschuldiging van terrorisme wordt vastgehouden.
De VS heeft onlangs sancties en strafheffingen aan Turkije opgelegd als drukmiddel om Brunson te vrij te krijgen. Als gevolg daarvan is de nationale munteenheid, de lira, de afgelopen tijd sterk in waarde gedaald. President Erdogan spreekt van een ”economische oorlog”.
NOS 20.08.2018 De Amerikaanse ambassade in de Turkse hoofdstad Ankara is vanochtend beschoten. Drie kogels raakten de ruit en de deur van een beveiligingshokje bij het gebouw. Niemand raakte gewond. De politie heeft een verdachte opgepakt, meldt het Turkse staatspersbureau Anadolu.
Volgens de autoriteiten werden er zes kogels afgevuurd uit een rijdend busje. Een onbekend aantal schutters ging er daarna vandoor. De ambassade is deze week dicht vanwege het islamitische Offerfeest.
Erdogan
Een woordvoerder van president Erdogan heeft de aanval veroordeeld als een “poging om chaos te veroorzaken”. Hij voegde er aan toe dat Turkije een veilig land is en dat alle buitenlandse ambassades en consulaten “onder de garantie van de wet vallen”.
Tussen Turkije en de Verenigde Staten is een diplomatieke rel ontstaan over de Amerikaanse dominee Andrew Brunson. Die zit sinds 2016 vast in Turkije omdat hij volgens de Turkse regering betrokken was bij de mislukte staatsgreep in dat land.
Vrije val lira
Brunson zou ook banden hebben met de islamitische geestelijke Gülen, die volgens de Turkse regering achter de couppoging zit. Vrijdag werd een verzoek om het huisarrest van de Amerikaanse dominee op te schorten door de rechter afgewezen.
Turkije en de Verenigde Staten hebben elkaar over en weer sancties opgelegd. Dat leidde tot een vrije val van de Turkse lira. Qatar is Turkije inmiddels te hulp geschoten om de economie een impuls te geven.
AD 20.08.2018 Onbekenden hebben de ambassade van de Verenigde Staten in de Turkse hoofdstad Ankara met geweerschoten onder vuur genomen, zo melden meerdere Turkse media.
De schoten werden afgevuurd omstreeks 2 uur vannacht vanuit een rijdende auto. Drie kogels raakten de ijzeren deur en een raam van de beveiligingspost bij de ingang. Ook zijn er patroonhulzen gevonden.
Onbekend is nog om hoeveel verdachten het gaat. Ze slaagden erin te ontkomen. De politie is op zoek naar de daders en de witte wagen waarin ze zaten. Op beelden van omroep Haberturk is te zien dat agenten de schade aan een van de ingangen van het gebouw inspecteren.
David Gainer, woordvoerder van de Amerikaanse ambassade, bedankte de Turkse politie voor de snelle reactie.De Amerikaanse ambassade zou deze week dicht zijn in verband met de Eid al-Adha, het Offerfeest. Het pand was, evenals het consulaat in Istanbul, al vaker het doelwit van militanten. De bedreigingen zijn legio.
De betrekkingen tussen de VS en Turkije zijn momenteel zeer gespannen. De regeringen van beide landen hebben onder andere een conflict over de Amerikaanse dominee Andrew Brunson, die in Turkije op beschuldiging van terrorisme wordt vastgehouden.
De VS hebben onlangs sancties en strafheffingen aan Turkije opgelegd als drukmiddel om Brunson te vrij te krijgen. Als gevolg daarvan is de nationale munteenheid, de lira, de afgelopen tijd sterk in waarde gedaald. President Recep Tayyip Erdogan spreekt van een ‘economische oorlog’.
NU 20.08.2018 Onbekenden hebben de ambassade van de Verenigde Staten in de Turkse hoofdstad Ankara onder vuur genomen, melden verschillende Turkse media maandag. De schoten werden afgevuurd vanuit een rijdende auto.
Sommige kogels raakten een wachtpost, maar niemand raakte gewond. Het is onbekend om hoeveel schutters het gaat. De daders wisten te ontkomen. De ambassade was ten tijde van het incident gesloten in verband met het Offerfeest.
Op beelden is te zien dat politieagenten een van de ingangen van het gebouw inspecteren. Er zijn hier ook patroonhulzen gevonden.
De betrekkingen tussen de VS en Turkije zijn momenteel zeer gespannen. De Turkse en Amerikaanse regeringen zijn onder meer in conflict over de Amerikaanse dominee Andrew Brunson.
Turkije verdenkt Brunson van terrorisme en houdt hem vast. De dominee is volgens Turkije betrokken geweest bij de organisatie van de Turkse geestelijke Fethullah Gülen. Ankara verdenkt Gülen ervan de couppoging in 2016 georganiseerd te hebben.
De VS heeft Turkije onlangs sancties en strafheffingen opgelegd als drukmiddel om Brunson te vrij te krijgen. Als gevolg daarvan is de Turkse munteenheid, de lira, de afgelopen tijd sterk in waarde gedaald. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan spreekt van een “economische oorlog”.
NOS 20.08.2018 De Duitse journalist Mesale Tolu mag Turkije verlaten. Ze wordt door de Turkse autoriteiten beschuldigd van lidmaatschap van een terroristische organisatie en mocht vanwege het proces tegen haar de grens niet oversteken. Een rechtbank in Turkije heeft het reisverbod onverwacht opgeheven.
Wel gaat de rechtszaak tegen Tolu (33) gewoon door. Ook de aanklachten tegen haar echtgenoot Suat Çorlu blijven gelden, stelde de rechter. Het reisverbod tegen hem blijft van kracht en hij zal dus voorlopig in Turkije moeten blijven.
Duitse media schrijven dat de opheffing van het reisverbod van Tolu als een verrassing komt. In april besloot een Turkse rechtbank nog dat zij in het land moest blijven vanwege de rechtszaak tegen haar. De journaliste noemde die uitspraak politiek gemotiveerd.
Teken van toenadering
De journalist is kind van Turkse ouders, maar heeft alleen de Duitse nationaliteit. Ze werkte enkele jaren voor een links persbureau in Turkije toen ze in april 2017 werd opgepakt, omdat ze banden zou hebben met een verboden partij. Na een aantal maanden in de cel werd ze in december vorig jaar vrijgelaten, onder voorwaarde dat ze binnen de landsgrenzen bleef.
Door de zaak van Tolu en andere Duitsers die in Turkije in de gevangenis zaten, zijn de banden tussen Duitsland en Turkije sterk verslechterd. Volgens het Duitse persbureau DPA is de plotselinge opheffing van het reisverbod een teken dat Turkije toenadering zoekt. In februari werd de Duits-Turkse journalist Deniz Yücel ook vrijgelaten.
De volgende zitting in het proces tegen Tolu staat gepland voor 16 oktober. Als de Duitse journalist wordt veroordeeld, kan ze een jarenlange gevangenisstraf opgelegd krijgen.
NU 20.08.2018 De Duitse journalist Mesale Tolu mag Turkije verlaten. Ze zat vast in het land, omdat ze werd beschuldigd van lidmaatschap van een terroristische organisatie en het verspreiden van propaganda.
Tolu werd in december vorig jaar uit de gevangenis vrijgelaten, maar mocht het land tot nu toe niet verlaten. Ze moest ze zich één keer per week bij de politie melden.
Een Turkse rechtbank heeft het reisverbod van Tolu onverwacht opgeheven. Het proces tegen haar zal echter worden voortgezet. Tolu’s echtgenoot, Suat Çorlu, die van hetzelfde wordt beschuldigd als Tolu, moet in Turkije blijven. Zijn verbod om het land te verlaten, blijft van kracht.
De zaak-Tolu heeft de betrekkingen met Duitsland zwaar onder druk gezet. Tolu zei zelf na haar vrijlating dat ze is opgepakt, omdat ze journalist is.
De 33-jarige in Ulm geboren Mesale Tolu werd april 2017 opgepakt in Turkije. Daar werkt ze voor het kleine linkse persbureau Etha. Ze is van Turkse komaf, maar heeft alleen de Duitse nationaliteit.
DJT 18.08.2018 De verdachte die zaterdag het turkse consulaat amsterdam heeft belaagd, blijkt volgens veiligheidsbronnen banden te hebben met de terroristische organisatie PKK.
TRT heeft beelden vrijgegeven van de aanslag op het Turks consulaat in Amsterdam door de 35-jarige Ercan P.. Ercan P. beschikt over een verblijfsvergunning, maar wordt gezocht door Turkije voor banden met de terreurbeweging PKK. 15:14 – 16 aug. 2018
Ercan Polater, de verdachte die door de Nederlandse politie werd gearresteerd, wordt sinds 2012 gezocht door de Turkse overheden omwille van zijn banden met de terreurorganisatie PKK.
De PKK die door Turkije, de VS en de EU wordt beschouwd als een terreurorganisatie, heeft in haar 30-jaar durende terreurcampagne tegen Turkije, meer dan 40.000 slachtoffers gemaakt.
Drie molotovcocktails
De Turkse Consul, Tolga Orkun, zei zondag in een gesprek met Anadolu Agency dat de persoon in kwestie drie molotovcocktails had afgevuurd op het Turkse consulaat. De feiten deden zich zaterdagnacht voor.
“De molotovcocktails bleven gelukkig intact en ontplofte niet. Gelukkig, dit had anders ernstige schade kunnen aanrichten,” zei Orkun opgelucht. Bij het voorval vielen geen slachtoffers.
Links: Polater – – – Rechts: Het Turkse consulaat in Amsterdam
Polater werd in 2004 aangehouden door de Nederlandse autoriteiten. Ze verleende hem asiel en hij werd vrijgelaten.
Turkije vroeg Nederland in 2016 om een uitlevering maar op deze aanvraag werd niet ingegaan. Na de aanslag hebben Turkse functionarissen opnieuw contact opgenomen met de Nederlandse autoriteiten, deze keer in de hoop op een positief antwoord.
NOS 18.08.2018 De koers van de Turkse lira is de afgelopen dagen na een flinke val aardig opgekrabbeld. Per saldo is de munt dit jaar 35 procent gedaald ten opzichte van de dollar en de euro. Wat zijn de oorzaken en gevolgen van de vrije val van de lira?
Als er één ding duidelijk is geworden, dan is het wel de internationale onrust over het beleid van president Erdogan. Er bestaan grote twijfels aan de onafhankelijkheid van de centrale bank. En Erdogan laat niet na de schuld van de monetaire en economische crash te geven aan buitenlandse mogendheden.
Er is onrust onder beleggers, investeerders en banken die vele miljarden euro’s en dollars hebben geïnvesteerd in Turkse projecten, maar nu vrezen dat ze hun geld niet terugzien. En dat leidt weer tot zorgen bij andere banken en toezichthouders.
Een goed voorbeeld van een vastgelopen megabouwproject is het Atasehir Financial Centre aan de rand van Istanbul:
‘In de afgelopen tien jaar bouwde Turkije een joekel van een vastgoedbubbel’
Tot nu toe heeft de Turkse centrale bank wel een paar maatregelen genomen die op korte termijn tot enige stabiliteit leiden. Desondanks laten die maatregelen volgens vele analisten de echte oorzaken van de crisis voortbestaan.
Diepere oorzaak
De afgelopen jaren zijn er door zowel de Amerikaanse als de Europese centrale bank biljoenen in de economie gepompt, om de economie te stimuleren. Dat geld is niet alleen binnen de landsgrenzen gebleven. Want tijdens de crisis waren juist de opkomende markten plaatsen waar geld kon worden verdiend: Brazilië, Zuid-Afrika en niet in de laatste plaats Turkije.
Dus een deel van het stimuleringsgeld is ver buiten de reikwijdte van de FED en de ECB terechtgekomen, omdat daar hogere rendementen konden worden behaald dan in Europa of de VS.
“Dat zorgde ervoor dat de opkomende economieën kwetsbaar werden voor renteschommelingen in Europa en de Verenigde Staten”, zegt ING-econoom Bert Colijn. “Op het moment dat daar de valuta sterker werden, de dollar en de euro, omdat de rente weer omhoog ging, dan maakte dat in lokale munt de schuld duurder.”
Nu die goedkope dollars en euro’s weer duurder worden, loopt het hier vast, aldus Correspondent Lucas Waagmeester.
In Turkije kwam veel van het geïnvesteerde geld terecht in bouwprojecten. Deels prestige-projecten die door de regering of gemeenten werden opgetuigd, deels een overvloed aan moderne winkelcentra waar de economische groei kon worden uitgegeven aan luxe, veelal buitenlandse, producten.
“In de afgelopen jaren bouwde Turkije een joekel van een vastgoedbubbel”, zegt correspondent Lucas Waagmeester. “Gecreëerd met goedkope leningen uit het buitenland en nu die goedkope dollars en euro’s weer duurder worden, loopt het hier vast.”
De zorgen dat Europese banken ook risico lopen vanwege hun Turkse leningen, leidde deze week tot een lagere koers van de euro. Zo is de Spaanse bank BBVA voor de helft eigenaar van de Turkse Garantibank, die op zijn beurt weer bij vele vastgoedprojecten betrokken is. Er zijn ook Franse en Italiaanse banken die grote bedragen uit hebben staan in Turkije.
Nieuwe vriend
De nieuwste vriend van Turkije is Qatar, dat belooft om 15 miljard dollar te investeren. Maar onder welke voorwaarden en waarin precies werd er niet bij gezegd. Het lijkt erop dat Qatar Turkije hiermee bedankt voor de steun die het een jaar geleden kreeg, toen Qatar in de ban werd gedaan door Saoedi Arabië, Egypte en aantal andere Arabische landen.
Het was overigens niet alleen de Turkse lira die de afgelopen week onder vuur lag. De schokgolf was ook te voelen in andere opkomende markten. Ook in Zuid Afrika, Brazilië, Mexico, Rusland en China daalde de waarde van de munt en stonden beurzen onder druk. Dus ook zij zullen met grote belangstelling toekijken hoe de Turkse regering het vertrouwen weer gaat proberen te herstellen.
“Het is de vloek van de opkomende economieën”, vat Waagmeester de situatie samen. “Hoog pieken, maar ook diep vallen.”
TM 18.08.2018 Volgens de Turkse regering heeft de dreigtaal en sancties van de VS de wereld wakker geschud hoe Washington de dollar als chantagemiddel gebruikt en landen onderdrukt. De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan waarschuwde eerder de VS Turkije niet te moeten bedreigen, voordat het flinke spijt krijgt.
“We zien jullie spel en gaan de strijd aan”, sprak Erdoğan zaterdag tijdens het overvolle en feestelijke congres van zijn partij in Ankara, bijgewoond door leiders van tientallen landen. Buiten stonden tienduizenden Turken op hem te wachten.
“Sommigen [VS] bedreigen ons met de economie, sancties, wisselkoersen, belangen en inflatie. Turkije heeft zich nooit en zal zich nu ook niet overgeven aan degenen die Turkije een strategische doelwit proberen te maken.”
Erdoğan benadrukte in zijn recente uithaal dat Turkije nooit zal buigen voor landen die rijk zijn geworden door de wereld leeg te roven en uit te buiten.
De zwaardere toon van Erdoğan komt na de tweede bedreiging van de Amerikaanse president Donald Trump vrijdag. Die verklaarde Turkije “terug te gaan pakken” omdat de omstreden christelijk-zionistische prediker Andrew Brunson, volgens Trump “een groot patriottische gijzelaar”, niet is vrijgelaten, terwijl er een rechtsproces over hem loopt in Turkije. Brunson wordt beschuldigd van spionage en steun aan terrorisme.
Turkije noemt de Amerikaanse aanval nu ook op officieel niveau een economische couppoging tegen Turkije, die ook nu, net als twee jaar geleden, is mislukt, zeggen meerdere Turkse ministers en ook Erdoğan.
Rusland
Rusland vindt Turkije machtig genoeg om de valutaoorlog te overwinnen en meldt dat zij ook vinden dat het tijd is voor een nieuwe wereldmunt, met name tussen BRICS-landen. (LEES meer)
Moskou streeft ook naar het gebruik van nationale valuta en wil de dollar uit de weg ruimen. (LEES meer)
NOS 18.08.2018 Tientallen Turks-Nederlandse jongeren zijn de afgelopen jaren naar Turkije gereisd om les te krijgen van een radicale imam. Volgens NRC heeft moskeekoepel Milli Görüs de reizen georganiseerd. De jongeren gingen in de leer bij prediker Nureddin Yildiz, die de gewapende jihad in Syrië steunt en geweld tegen vrouwen goedkeurt.
Het onderwijscentrum van Yildiz in Istanbul ontvangt sinds 2013 jongeren uit Nederland, blijkt onder meer uit flyers en verslagen die op internet te vinden zijn. Yildiz heeft steun uitgesproken voor een leider van al-Qaida in Syrië en heeft ook banden met een jihadistische strijdgroep.
Zorgen bij gemeenten
Jongerenverenigingen van Milli Görüs, in onder meer Den Haag en Rotterdam, verspreiden citaten en lezingen van de prediker. NRC heeft verslagen van de reizen naar Turkije in handen. Daar doen Yildiz en collega-imams uitspraken als “moslims moeten wereldwijd een eenheid vormen”. Bij de krant is bekend dat de ‘trainingen’ in elk geval tot 2016 liepen. Of de reizen nog steeds plaatsvinden, is niet duidelijk.
Gemeenten waar de moskeekoepel in Nederland actief is, weten niet goed wat ze ermee moeten. Ze maken zich zorgen over de band tussen de organisatie en de prediker, maar ze zien niet genoeg mogelijkheden om in te grijpen, zeggen bronnen tegen de krant.
In Nederland heeft Milli Görüs naar eigen zeggen vijftig organisaties en vijftienduizend aanhangers. De beweging zegt tegenwoordig te streven naar de integratie van haar leden in de Nederlandse samenleving.
Band met Erdogan
Imam Yildiz is een bekende figuur in Turkije. Jarenlang stond hij nauw in contact met de familie Erdogan. Hij was vaste prediker bij een organisatie die wordt geleid door de zoon van de president.
Dit jaar zei Yildiz in een filmpje dat mensen mogen trouwen met zesjarige kinderen en dat God mannen heeft toegestaan vrouwen te slaan. Erdogan nam daarop afstand van de prediker. Een Turkse aanklager is een onderzoek gestart wegens haatzaaien.
NOS 17.08.2018 Premier Rutte zegt dat het Turkse plan om weekendscholen in Nederland op te zetten “een ongemakkelijk gevoel” oproept, maar dat het kabinet ze niet op voorhand kan verbieden.
Hij zegt dat Nederland de weekendscholen zal aankaarten in contacten met de Turkse overheid en goed in de gaten houdt of er geen dingen gebeuren die niet mogen.
Vorige week bleek dat de Turkse overheid bezig is met opzetten en financieren van weekendscholen in verschillende landen, waaronder Nederland. Het is de bedoeling dat jonge Nederlanders van Turkse afkomst daar les krijgen in onder meer de Turkse taal, geschiedenis en godsdienst.
Minister Koolmees van Sociale Zaken zei toen al dat het op zich geen probleem is als landen het behoud van de eigen taal en cultuur wil stimuleren bij emigranten, hun kinderen en kleinkinderen. “Wat we niet willen is onderwijs dat als doel heeft om de integratie in Nederland te belemmeren of om antidemocratische opvattingen te stimuleren.”
‘Geen koekjes bakken’
Premier Rutte voegt daar nu, na de eerste ministerraad na de vakantie, aan toe dat “de ontwikkelingen in Turkije niet een kant opgaan die wij goed vinden”. Volgens hem is wel duidelijk dat de leerlingen van de Turkse weekendscholen geen koekjes leren bakken, maar dat het er vooral om gaat “Turkije in het zonnetje te zetten” wat zijns inziens niet direct bijdraagt aan de integratie in Nederland.
Hij wees erop dat de scholen gericht zijn op Nederlanders die weliswaar een Turkse achtergrond hebben, maar toch in eerste plaats Nederlander zijn. “Wij vinden het belangrijk dat zij in deze samenleving actief zijn.”
AD 17.08.2018 Volgens minister-president Rutte heeft het kabinet ‘echt een heel ongemakkelijk gevoel’ bij te stichten Turkse scholen in Nederland. Hij zei dit op zijn eerste persconferentie na de zomervakantie.
Het nieuws dat Turkije weekendscholen in Nederland wil financieren leidde vorige week al tot gefronste wenkbrauwen in de Tweede Kamer. In die scholen worden taallessen, godsdienst en geschiedenis gegeven.
,,Verbieden verhoudt zich niet tot de Grondwet’’, zei Rutte. Daarmee doelde hij op de vrijheid van het onderwijs. In dit stadium kan er niets worden verboden.
De meeste ministers waren weer terug van vakantie. Rutte meldde dat ze er in de ministerraad ‘lang over hebben gesproken’. Hij kondigde aan dat de overheid openstaat voor alle signalen over het onderwijs dat op die scholen wordt gegeven. ,,We zullen niet naïef zijn.’’ En: ,,Iedereen die zich hierover ongemakkelijk voelt, vindt het kabinet aan zijn zijde.’’
NOS 17.08.2018 De man uit Sittard die wordt vervolgd omdat hij de Turkse president Erdogan zou hebben beledigd, ontkent dat hij kwetsende e-mails heeft gestuurd naar de Turkse ambassade in Den Haag. Dat bleek vandaag tijdens een regiezitting bij de rechtbank in Den Haag.
Het Openbaar Ministerie vervolgt de 64-jarige man voor het beledigen van een bevriend staatshoofd. Hij zou in 2016 in e-mails aan de Turkse ambassade Erdogan ‘geitenneuker’ hebben genoemd en hem hebben vergeleken met Hitler. De ambassade deed aangifte van belediging. Het e-mailadres leidde naar de inwoner van Sittard.
Geen wachtwoord
De man, die niet naar de zitting was gekomen, ontkent de e-mails te hebben verstuurd. In een brief aan de rechtbank stelt zijn advocaat dat de computer van de man de hele dag aan staat en niet met een wachtwoord is beveiligd. Hij suggereert dat bezoekers van de man de gewraakte e-mails hebben verstuurd. Ook sluit de raadsman niet uit dat de computer van de man is gehackt.
Zowel het OM als de advocaat vindt dat er geen nader onderzoek hoeft te worden verricht. Dat betekent dat de zaak binnenkort inhoudelijk kan worden afgedaan.
Het beledigen van een bevriend staatshoofd is nog steeds strafbaar in Nederland. De Tweede Kamer heeft eerder een voorstel om de wet op dit punt te veranderen aangenomen, maar de Eerste Kamer heeft er nog niet over beslist.
Elsevier 17.08.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) vervolgt een 64-jarige man uit Sittard voor het beledigen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Zelf ontkent hij aanstootgevende mails te hebben gestuurd. Het kwam de afgelopen jaren al vaker voor dat de Turkse regering straf of censuur eiste tegen mensen die hun president beledigden.
Na berichtgeving van de lokale nieuwswebsite 1Limburg bevestigde het OM dinsdagavond dat de man, Jacobus G., inderdaad wordt vervolgd. Hij wordt er van beschuldigd dat hij in de tweede helft van 2016 beledigende mails over Erdogannaar de Turkse ambassade in Den Haag heeft gestuurd. In berichten met het onderwerp ‘Fuck Erdogan’ werd de Turkse president gelijkgesteld aan Adolf Hitler, en werd hij uitgemaakt voor goat fucker (geitenneuker) en ‘zwijn’, terwijl ook afbeeldingen waren meegestuurd met een hakenkruis erop.
G. ontkent sturen mails: ‘Mogelijk gehackt of door anderen verstuurd’
Een van de mails aan de Turkse ambassade
‘Erdogan moet zo nodig de hele wereld gijzelen met zijn verderfelijke ideeën. Meer dan zeventig jaar geleden ging eenzelfde dictator exact dezelfde fout in. Ik betreur het Turkse volk met deze idioot, jullie verdienen niet beter.’
Vrijdagmiddag, tijdens de rechtszaak, ontkende G. dat. Hij verklaarde eerder bij de politie dat hij er niets van af wist, en dat hij is gehackt of dat anderen de mails mogelijk vanaf zijn computer hebben gestuurd. Zowel de verdachte als zijn als zijn advocaat lieten verstek gaan, waardoor de regiezitting maar kort duurde.
Het verbod op het beledigen van bevriende staatshoofden wordt binnenkort overigens geschrapt. Het initiatiefwetsvoorstel hiertoe van D66 is in april door de Tweede Kamer aangenomen en ligt nu in de Eerste Kamer. Duitsland schafte datzelfde wetsartikel begin vorig jaar al af, na een pikante affaire rond Erdogan.
Mails verstuurd tijdens affaire-Böhmermann, die Erdogan ‘geitenneuker’ noemde
De mails aan de Turkse ambassade werden verstuurd in de maanden nadat Erdogan aandrong op de vervolging van de Duitse komiek Jan Böhmermann. Die sprak in april 2016 een gedicht uit waarin hij de Turkse president uitmaakt voor ‘geitenneuker’ en een liefhebber van kinderporno. Meer dan honderd mensen – vooral Duitse Turken – steunden Erdogan en deden aangifte tegen de cabaretier. Tot ontzetting van velen zwichtte bondskanselier Angela Merkel voor de Turkse druk en gaf ze toestemming voor een strafrechtelijk onderzoek: de rechter verbood delen van het gedicht.
In mei van dit jaar bepaalde Hamburgse hooggerechtshof in hoger beroep dat delen van het gedicht ontoelaatbaar blijven. Het gaat om de passages waarin Böhmermann zich uitlaat over de verzonnen seksuele escapades van de Turkse president. Wel mag hij in zijn gedichten kritiek hebben op de manier waarop Erdogan Turkije bestuurt. Geen van beide partijen was tevreden met dat oordeel: Böhmermann wilde de vrijheid om te dichten wat hij wilde, en Erdogan wilde het gehele gedicht laten verbieden.
De kwestie maakte ook in Nederland veel los. Zo nam Hans Teeuwen het karakteristieke wijze op voor Böhmermann: ‘Ik zit hier om een kunstbroeder te verdedigen, aldus de cabaretier. ‘Ik ken Erdogan nog uit de tijd dat hij een jongenshoertje was in een bordeel in Istanbul en ik kwam daar regelmatig, omdat ik homoseksuele stoom moet afblazen. Ik heb nog een pijpbeurt van hem tegoed.’
Hoewel het Turkse consulaat in Rotterdam Turken in Nederland eerder die week (april 2016) opriep ‘beledigers’ van president Erdogan aan te geven, werd Teeuwen niet vervolgd voor zijn uitspraken. De Nederlandse columnist Ebru Umar werd een week later wel opgepakt toen ze Turkije bezocht. Aanleiding waren haar tweets over Erdogan. Ook haalde ze in haar column uit naar het meldpunt van het Turkse consulaat, en benadrukte dat het een manier was om critici het zwijgen op te leggen. Umar bleef kort vastzitten, en mocht vervolgens het land een aantal weken niet verlaten.
Ook sociale media censureerden spotprenten en nieuws over Erdogan
Vorig jaar eiste Turkije dat een spotprent van cartoonist Ruben Oppenheimer uit 2016 – Erdogan die het blauwe Twitter-vogeltje van achteren neemt, met de tekst ‘Erdogan is geen geitenneuker’ erboven – van Twitter zou worden verwijderd. Het sociale medium verwijderde de prent, maar Oppenheimer deelde die later alsnog. In april dit jaar kreeg hij weer bericht van Twitter: diverse cartoons van zijn hand zouden illegaal zijn, deelde het sociale medium hem per mail mee.
En daar gaan we weer. De Derde Wereldoorlog staat op het punt van uitbreken in zijn achtertuin, maar meneer Erdogan houdt zich liever bezig met cartoons.
Diezelfde dag werd opvallend genoeg ook het Facebook-account van The Post Online-hoofdredacteur Bert Brussen tijdelijk opgeschort omdat hij een bericht over de affaire-Böhmermann had gedeeld. Datzelfde overkwam Arthur van Amerongen (columnist voor HP/De Tijd en de Volkskrant), omdat hij in 2015 een foto van de Turkse president met make-up op en oorbellen op zijn profiel plaatste. Volgens Facebook waren de berichten in strijd met zijn richtlijnen. Na de ophef die ontstond als gevolg van de berichtgeving van Elsevier Weekblad, kregen die twee al na een dag weer toegang tot hun account.
Net een ban gekregen van een maand op een van mijn Facebookwandjes vanwege een grapje over Erdogan. Drie jaar geleden! Dat is toch wel een hele goede reden om echt te stoppen met Faecesbook, @RHoogland10:38 – 13 apr. 2018
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NU 17.08.2018 De Turkse rechtbank heeft het verzoek om de vrijlating van de Amerikaanse predikant Andrew Brunson afgewezen. Dat meldt het persbureau AFP vrijdag. Door de gevangenschap van de predikant is de relatie tussen Turkije en de Verenigde Staten flink bekoeld.
De predikant wordt onder meer beschuldigd van steun aan een terreurorganisatie. Hij zou betrokken zijn geweest bij de organisatie van de Turkse geestelijke Fethullah Gülen, die ervan verdacht wordt de mislukte coup in 2016 georganiseerd te hebben.
De Amerikaan zit al bijna twee jaar vast in Turkije. Hij ontkent betrokken te zijn geweest bij de couppoging. De Amerikaanse president Donald Trump reageerde donderdag geïrriteerd op de gevangenschap van Brunson. “Ze zijn geen goede vriend”, zei Trump over Turkije bij een kabinetsontmoeting. “Ze hebben daar een geweldige christelijke pastoor zitten. Hij is onschuldig.”
De VS heeft vanwege de gevangenschap van de predikant sancties aan twee Turkse ministers opgelegd. De landen bestoken elkaar inmiddels ook met handelsmaatregelen. Donderdag dreigde de Amerikaanse minister van Financiën Steven Mnuchin met extra sancties als Brunson niet snel vrijgelaten zou worden.
Turkse Lira afgelopen week flink gekelderd
Trump maakte eerder deze week bekend dat hij hogere importtarieven op aluminium en staal uit Turkije had goedgekeurd. Ook ondertekende Trump maandagavond een defensiewet, waar onder meer de overdracht van honderd Amerikaanse F-35 gevechtsvliegtuigen naar Turkije in werd tegengehouden.
Dinsdagochtend dreigde de Turkse president Erdogan met een boycot op Amerikaanse elektronica. Hij zei onder meer dat Turkije geen producten meer ging kopen van Amerikaanse bedrijven als Apple. “Als zij iPhones hebben, dan is er ook nog Samsung aan de andere kant”, zei Erdogan. “In Turkije hebben we ook nog Vestel Venus-telefoons.”
Sinds de spanningen zijn opgelopen is de Turkse Lira flink gekelderd. Ook ingrepen van de Turkse centrale bank konden het vertrouwen van investeerders niet herstellen. De munt verloor vrijdag nog ruim 5 procent van zijn waarde ten opzichte van de euro.
NOS 17.08.2018 De Amerikaanse dominee Andrew Brunson blijft vastzitten in Turkije. Een rechtbank in Izmir heeft een verzoek om opschorting van zijn huisarrest afgewezen.
De 50-jarige Brunson zit sinds 2016 vast voor onder meer betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in de zomer van dat jaar. Hij zou banden hebben met de islamitische geestelijke Fethullah Gülen, die volgens de Turkse regering achter de couppoging zat. Brunson spreekt de aantijgingen tegen.
Vorige maand mocht hij op last van een Turkse rechter de gevangenis verlaten, maar Brunson bleef wel onder huisarrest. Hij mag zijn proces thuis met een elektronische enkelband afwachten. In oktober is er een nieuwe rechtszitting.
Val Turkse lira
Inmiddels is Brunson het middelpunt geworden van een diplomatieke crisis tussen Turkije en de VS. Zo zijn er over en weer sancties opgelegd. Mede daardoor kelderde de koers van de Turkse lira kortstondig en zijn er zorgen over het NAVO-lidmaatschap van Turkije.
Ankara stelde eerder al voor om Brunson te ruilen tegen Gülen, die in de VS verblijft. De Amerikanen gingen daar niet op in.
President Trump heeft vandaag op Twitter opnieuw met sancties gedreigd. “Wij zullen niets betalen voor de vrijlating van een onschuldig man, maar laten Turkije de prijs betalen.”
TM 17.08.2018 De Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Mevlüt Çavuşoğlu, heeft de VS nogmaals eraan herinnerd dat Turkije voor geen enkel land zwicht.
Dat zei de Turkse minister vrijdag tijdens de ambassadeursconferentie in Konya.
Hij maakte de VS duidelijk dat Turkije erg vriendelijk kan zijn als het andere land Turkije vriendschappelijk benadert, maar dat landen die “zich fout en vijandelijk gedragen tegen Turkije moeten weten dat het Turkse volk voor niemand buigt”.
De uiting van de buitenlandminister komt op de dag dat de Amerikaanse president Donald Trump Turkije nogmaals bedreigde met terugslaan. (LEES meer)
Europa
Çavuşoğlu benadrukte ook geen problemen te hebben met Europese landen, maar had wel een boodschap: “Plaats geen politieke obstakels voor Turkije. Reflecteer uw interne beleid niet op de relatie met Turkije. Niemand kan beweren dat Turkije een kandidaat-lidstaat is dat van buitenaf Europa binnenkomt.”
TM 17.08.2018 Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde vrijdag dat Turkije in staat is om de tijdelijke economische problemen aan te pakken.
“De stabiliteit en ontwikkeling van Turkije zijn in voordeel van regionale vrede en stabiliteit,” zei Lu Kang, de Chinese buitenlandwoordvoerder.
“China gelooft dat Turkije het vermogen heeft om tijdelijke economische problemen te overwinnen en hoopt dat alle betrokken partijen hun geschillen via een dialoog zullen oplossen”, benadrukte Lu.
Beijing hecht altijd belang aan de samenwerking tussen China en Turkije op het gebied van economie, handel en financiën, voegde hij eraan toe.
TM 17.08.2018 De ijzersterke houding van Turkije tegen Amerikaanse dreigementen heeft veel losgemaakt bij de Amerikaanse president Donald Trump. In een vijandelijke tweet zei hij dat de VS niet gaat “betalen” voor de vrijlating van de christelijk-zionistische predikant Andrew Brunson, die wordt verdacht van steun aan terrorisme en het verchristelijken van Koerden in bijzijn van PKK-terroristen. Brunson zou ook een van de vijf mensen zijn die regelrecht in contact kon treden met de kopstuk van terreurgroep FETO in Pennsylvania, melden grote Turkse nieuwszenders.
In een tweet schreef Trump dat Turkije jarenlang heeft “geprofiteerd” van de Verenigde Staten en dat Brunson een “onschuldige man en een groot patriottische gijzelaar” is. “We zullen niets betalen voor de vrijlating van een onschuldige man, maar we zullen Turkije terugpakken”, aldus Trump.
In een recente video van de rechterhand van Trump, de evangelische vicepresident Mike Pence, werd Turkije zwaar bedreigd waarna Turkije in de tegenaanval ging.
Cowboygedrag
Turkije heeft deze week veelvuldig bekendgemaakt dat Amerika moet stoppen met cowboygedrag en het Turkse rechtsproces moet respecteren. “Dit is geen Amerikaanse film”, haalde de Turkse buitenlandminister Mevlüt Çavuşoğlu donderdag tijdens een ambassadeursconferentie uit.
Ook is nogmaals benadrukt dat Washington een hoge prijs zal betalen omdat de Turkse economie opzettelijk is aangevallen en de dollar als een middel voor onderdrukking wordt gebruikt. Dankzij de huidige economische oorlog, gestart door de VS, zijn landen volgens Turkije wakker geschud en willen zij zich redden uit de klauwen van de dollar. (LEES meer)
Rusland vindt Turkije machtig genoeg om de valutaoorlog te overwinnen en meldt dat zij ook vinden dat het tijd is voor een nieuwe wereldmunt, met name tussen BRICS-landen. (LEES meer)
AD 17.08.2018 President Donald Trump heeft nog maar eens duidelijk gemaakt dat de Verenigde Staten ,,niet gaan betalen” voor de vrijlating van de Amerikaanse pastoor Andrew Brunson. Trump noemt de pastoor ,,een groot patriottische gijzelaar”.
,,We zullen niets betalen voor de vrijlating van een onschuldige man, maar we zullen Turkije terugpakken”, liet Trump via Twitter weten. Ook zei hij dat Turkije al jaren heeft geprofiteerd van de Verenigde Staten.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo had de Turkse ambassadeur eerder op de dag al te kennen gegeven dat de Turken Brunson onvoorwaardelijk moeten vrijlaten. Ambassadeur Serdar Kilic was op het Witte Huis om te spreken over de voorwaarden van Brunsons vrijlating. Hij kreeg van Pompeo te horen dat de Amerikanen hierover niet onderhandelen.
De Turkse autoriteiten arresteerden Brunson in 2016 na de mislukte staatsgreep in het land. Hij wordt onder meer beschuldigd van steun aan terreurorganisaties. De dominee woont al meer dan twintig jaar in Turkije en leidt een kleine protestantse kerkgemeente in Izmir.
Turkey has taken advantage of the United States for many years. They are now holding our wonderful Christian Pastor, who I must now ask to represent our Country as a great patriot hostage. We will pay nothing for the release of an innocent man, but we are cutting back on Turkey!
BI 17.08.2018 De Amerikaanse president Donald Trump en de Turkse president Tayyip Erdogan liggen verbaal overhoop met elkaar. Maar Turkije krijgt steun van golfstaat Qatar.
De hoogste leider van Qatar, Tamim bin Hamad Al Thani, tweette woensdagavond: “In het kader van belangrijke gesprekken met zijn excellentie president Erdogan kondigen we vandaag een pakket van financieringen en investeringen aan ter waarde van 15 miljard dollar. Turkije heeft een productieve, sterke en robuuste economie.”
De Turkse president Erdogan sprak op zijn beurt via een tweet z’n dank uit voor de steun van Qatar.
Maar afgelopen april leek Trump 180 graden te zijn gedraaid: de Amerikaanse president ontving de leider van Qatar op het Witte Huis en sprak opvallend vriendelijke woorden. Vraag is hoe Trump reageert op de steun van Qatar voor Turkije.
Turkse lira herstelt
De Turkse lira herstelde donderdag opnieuw, na de flinke klappen van de afgelopen week en het dieptepunt dat maandag werd bereikt.
Tegenover de euro noteerde de lira donderdagochtend op 6,62 euro per lira, waarmee de Turkse munt binnen 24 uur een herstel van 2 procent had laten zien.
De spanningen tussen de VS en Turkije zorgden de afgelopen weken voor escalatie van de lira-crisis. De VS toonden zich verbolgen over de de weigering van Turkije om een Amerikaanse predikant vrij te laten; beide landen dreigen met forse importheffingen.
Onderliggend speelt in Turkije dat de inflatie uit de hand begint te lopen en dat de centrale bank talmt met het verhogen van de rente om dit gevaar te keren.
Eerder deze week kondigde de Turkse centrale bank een reeks maatregelen aan “om de economie te ondersteunen”. Afgelopen woensdag greep de Turkse toezichthouder op het bankwezen ook in door de mogelijkheden te beperken voor Turkse financiële instellingen om speculatie op de koers van de lira te faciliteren.
Valutastrateeg Hussein Sayed van handelshuis FXTM gaf donderdag per mail aan: “Deze maatregelen bieden alleen op de korte termijn soelaas. De beleidsmakers moeten ook maatregelen nemen om problemen voor de langere termijn aan te pakken. (…). De inflatie loopt naar verwachting verder op de komende maanden. Turkije kampt met een tekort van 50 miljard dollar op de lopende rekening en moet meer dan 16 miljard dollar aan schulden aflossen in 2019. Beleggers zijn beducht dat de valuta-crisis uitmondt in een schuldencrisis.”
NU 16.08.2018 De Verenigde Staten dreigen met meer sancties tegen Turkije als het land niet snel de Amerikaanse predikant Andrew Brunson vrijlaat, stelt de Amerikaanse minister van Financiën Steven Mnuchin donderdag.
De uitspraak van Mnuchin volgt enkele dagen na de beslissing van een Turkse rechtbank om Brunson vast te houden. De kwestie leidt al enige tijd tot spanning tussen beide landen.
De Amerikaanse president Donald Trump maakte eerder bekend dat hij hogere importtarieven op aluminium en staal uit Turkije had goedgekeurd. Hij dreigde verder met een boycot.
“Ze zijn geen goede vriend”, aldus Trump over Turkije. “Ze hebben daar een geweldige christelijke pastoor zitten. Hij is onschuldig.”
Onder meer door de Amerikaanse heffingen is de koers van de Turkse munt flink gekelderd, al zouden investeerders ook problemen hebben met de invloed die de Turkse president Recep Tayyip Erdogan op de economie kan uitoefenen.
Turkije verhoogde op zijn beurt de importtarieven voor auto’s, alcohol en tabak uit de VS. Ook wil Turkije een verbod op elektronische apparaten van Amerikaanse makelij.
TM 16.08.2018 De VS gebruikt de dollar steeds om landen te onderdrukken en dat zorgt ervoor dat regeringen naar een nieuwe mondiale munteenheid zoeken.
Dat zei de financiële commissievoorzitter van de Russische Staatsdoema, Anatoly Aksakov, in een interview.
“De dollar kreeg in 1944 zijn status als ‘wereldmunt’ na de Tweede Wereldoorlog omdat de nationale munteenheid van veel landen was gedevalueerd, terwijl de dollar stabiel bleef. Dit zorgde voor meer betalingen in dollar wat leidde tot zijn dominante positie in internationale transacties. Maar vandaag de dag doet de Amerikaanse regering er alles aan zodat landen vragen om een nieuwe wereldvaluta”, zei Aksakov.
“Meer en meer landen overwegen transacties in nationale valuta. Ondertussen spreken BRICS-landen, waar Turkije ook aan wil deelnemen, over de mogelijkheid van een eigen munteenheid waarmee betaald kan worden tussen BRICS-landen”, sprak Aksakov verwijzend het blok van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika .
Het lid van het Russische Lagerhuis zei dat een dergelijke BRICS-munt goede vooruitzichten heeft, omdat het blok de helft van de wereldbevolking, dertig procent van de industrie en veertig procent van de landbouw in de wereld vertegenwoordigt. Ook bezit het de grootste natuurlijke hulpbronnen.
“Het proces van het creëren van een alternatieve wereldvaluta kan binnen vijf jaar worden voltooid. Dat hangt ook af van Washington, omdat de VS de dollar gebruikt om druk uit te oefenen. Hoe meer ze dat doen, hoe meer landen betalingen in dollar weigeren”, zei Aksakov.
Veel landen hebben al de dollar geweigerd, vertelde hij, verwijzend naar hoe China is begonnen met het kopen van olie met de eigen yuan. “Turkije heeft zijn gouddeposito’s teruggetrokken uit de Verenigde Staten en de Russische investeringen in de Amerikaanse overheidsschuld zijn aanzienlijk gedaald.”
“Zodra de alternatieve wereldmunt verschijnt, verliest de dollar zijn betekenis en zal het kelderen en de helft van zijn waarde verliezen.”
Momenteel is het bruto binnenlands product van de VS 20 biljoen dollar, inclusief 5 biljoen dollar aan reëel inkomen, terwijl 15 biljoen dollar uit buitenlandse landen komen die de dollar gebruiken. “Stel je eens voor wat het verlies van die 15 biljoen dollar voor de VS zou betekenen.”
Macht
Leonid Slutsky, voorzitter van de Buitenlandse Zakencommissie van het Russische Lagerhuis, liet weten dat Rusland Turkije steunt in deze moeilijke tijdsperiode. “We zijn blij om te zien dat de lira is begonnen met herstel na de eerste schok.”
“Rusland kreeg met een soortgelijke situatie te maken in 2014. Toen daalde de waarde van de roebel scherp. Maar dat betekende niet de einde van de wereld. Turkije heeft alle benodigde middelen, politieke wil en intellectuele macht, om deze uitdaging het hoofd te bieden. Turkije is geen land dat kan worden onderdrukt door de nationale munt ervan aan te vallen”, aldus Slutsky.
Elsevier 16.08.2018 Nadat oliestaat Qatar te hulp schoot, beweert de Turkse regering dat de daling van de lira ‘onder controle’ is. ‘De smadelijke omgeving die om speculaties over de lira vraagt is geëlimineerd,’ aldus een woordvoerder van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Ondertussen gaan er beelden rond van Turken die iPhones kapotslaan en cola door de wc spoelen.
Volgens Turkse staatsmedia is de waarde van de lira inmiddels weer ietwat opgeklommen ten opzichte van de dollar, na een turbulente week van oplopend conflict tussen Turkije en de Verenigde Staten.
‘Economische staatsgreep’ overwinnen
‘We betreden een periode van normalisering, en ondernemen stappen om die te behouden,’ aldus Ibrahim Kalin, woordvoerder van Erdogan. De president zei eerder dat Turkije ‘de crisis zal omzetten in een voordeel’.
Erdogan sprak donderdag bovendien zowel met de Franse president Emmanuel Macron als met de Duitse bondskanselier Angela Merkel, die volgens de regering zich beiden willen inzetten voor een betere Turkse economie. Eerder op de dag sprak Fahrettin Altun, een andere woordvoerder van een ‘economische staatsgreep’ die moet worden overwonnen.
Turkije trekt nu naar Qatar toe. Het rijke oliestaatje heeft woensdag 15 miljard dollar toegezegd als investering in Turkije. Het geld wordt doorgesluisd naar de Turkse financiële markten en de bankensector.
De investering werd aangekondigd na een ontmoeting tussen de emir van Qatar, sjeik Tamim bin Hamad al-Thani en Erdogan woensdag in Ankara. De regering van Qatar gaf een verklaring uit na de bijeenkomst tussen Al-Thani en Erdogan. Daarin staat dat de emir een bevel heeft gegeven waarbij de staat Qatar een reeks economische projecten, investeringen en betalingen zal doen ter waarde van 15 miljard dollar (omgerekend 13 miljard euro) om de Turkse economie te ondersteunen.
Qatar en Turkije hebben vriendschappelijke banden met elkaar. Zo stond Ankara vorig jaar aan de kant van de Golfstaat toen verscheidene Arabische landen, waaronder Saudi-Arabië, de politieke en economische banden met Qatar doorsneden. Dat gebeurde onder meer vanwege Qatars vermeende steun aan internationaal terrorisme en te nauwe banden met Iran.
Ondertussen gaan op sociale media beelden rond van Turken die gehoor geven aan Erdogans roep om een boycot van Amerikaanse producten.
Op video’s is te zien hoe mensen iPhones kapotslaan, Coca-Cola door het toilet spoelen en wapperen met Turkse vlaggen in een symbolisch protest tegen de Amerikaanse sancties.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
TM 16.08.2018 De emir van Qatar, Tamim bin Hamad al-Thani, heeft na bekendmaking van een investeringspakket van 15 miljard dollar in Turkije verklaard dat Qatar Turkije altijd zal steunen.
Al-Thani beschreef Turkije als een land dat opkomt voor moslims en zich bezighoudt met hun kwesties. Ook liet hij weten dat Turkije Qatar heeft gesteund tijdens moeilijke tijden.
De Qatarese emir benadrukte dat de Turkse economie zeer sterk en productiegericht is. Hij is de eerste leider die Turkije na de Amerikaanse aanval op de Turkse economie bezoekt.
Broederschap
De ambassadeur van Qatar in Ankara liet weten geen enkel moment te twijfelen als het gaan om steun aan broederland Turkije.
“Turkije hielp Qatar en het volk tijdens de Golfcrisis. Een vooraanstaand principe in Qatar is dankbaarheid. Ook is sprake van een oprechte en eervolle houding van Turkije namens de moslimwereld en de regio. De betrekkingen tussen Turkije en Qatar zijn zeer stevig en uitgebreid”, reageerde ambassadeur Salem bin Mubarak Al Shafi.
De gezant bevestigt wat Turkije al langer roept: “Door middel van speculatieve aanvallen is beoogd om de Turkse economie als zwak te bestempelen, terwijl die erg sterk is. Qatar heeft volledig vertrouwen in Turkije.”
Qatar heeft tot nu toe meer dan 20 miljard dollar geïnvesteerd in Turkije.
Elsevier 15.08.2018 Nu de problemen met de Turkse munt lira verergeren, zal het Turkse volk snel ontdekken dat hun grootste probleem Recep Tayyip Erdogan heet, schrijft Afshin Ellian. Het beleid van de ‘sultan’ kenmerkt zich door een grote kloof tussen wensdenken en realiteit.
Turkije is terug bij af. Aan het begin van deze eeuw was de Turkse munt waardeloos. Voor een eenvoudig product moesten miljoenen lira’s worden neergeteld. Oneindig veel nullen leken in Turkije bij de aanduiding van prijzen normaal te zijn. Dat was ook het geval met de Turkse begroting. Sinds Turkije serieus werk maakte van het lidmaatschap van de Europese Unie, ging het beter met de lira. Het vertrouwen van financiële markten was terug. Maar nu is het alweer wekenlang onrustig op de Turkse financiële markten.
Groei Turkse economie niet gebaseerd op reële productiecijfers
Beleggers in de valutamarkt kijken met angst en beven naar de verdere ontwikkeling – lees: devaluatie – van de Turkse munt. De groei van de Turkse economie in de voorbije jaren was niet gebaseerd op reële productiecijfers, maar op leningen. Er werd veel geld geleend in buitenlandse valuta’s.
Maar Turkije profiteerde ook van de chaos in het Midden-Oosten, en fungeerde als de grote witwasmachine. Landen en personen die door sancties werden getroffen, konden en kunnen in Turkije hun geld witwassen. Daarvan worden bepaalde mensen rijk. Dat blijkt ook uit het proces dat in Amerika is gevoerd tegen de Turks-Iraanse goudhandelaar Reza Zarrab, die 50 miljoen dollar aan steekpenningen aannam in Turkije.
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is momenteel hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden.
NU 15.08.2018 Turkije is bereid met de VS over onderlinge problemen te praten als er geen dreigementen meer worden geuit, zegt de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu woensdag.
De band tussen de landen is de laatste tijd ernstig verslechterd, onder meer vanwege de Amerikaanse predikant Andrew Brunson die in Turkije vastzit.
De onenigheid leidde ertoe dat Trump hogere importtarieven op aluminium en staal uit Turkije goedkeurde. Turkije reageerde hierop met de invoering van hogere tarieven op verschillende producten uit de VS.
Çavusoglu gaat naar eigen zeggen ook met EU-commissaris Frans Timmermans praten over bespoediging van visumvrij reizen voor Turkse ingezetenen en over normalisering van de onderlinge betrekkingen.
Ook zullen Turkse en Russische werkgroepen praten over de afschaffing van visumverplichtingen. Dat zal gebeuren na het islamitische Offerfeest van volgende week.
Spanningen met VS leiden tot druk op lira
De spanningen leiden tot veel druk op de al in zwaar weer verkerende Turkse economie. Onder meer de koers van de lira en de Turkse bankensector kwamen flink onder druk te staan.
De Turkse centrale bank heeft maatregelen genomen. Inmiddels is de koers van de lira aan het herstellen.
AD 15.08.2018 De man die afgelopen zaterdag brandbommen gooide naar het Turkse consulaat in Amsterdam, is geen Nederlander maar een Turk. Volgens Turkse media gaat het om de 34-jarige Ercan P., lid van de Koerdische afscheidingsbeweging PKK.
P., die de Turkse nationaliteit heeft maar sinds 2004 een verblijfsvergunning in Nederland zou hebben, geniet al sinds 2012 bijzondere aandacht van de Turkse inlichtingendiensten. Hij staat op de opsporingslijst.
De Turken zouden Nederland al een paar keer om uitlevering van P. hebben verzocht en hem ook al twee keer hebben laten aanhouden, in Bulgarije en in België. Maar P. zou steeds niet zijn overgedragen aan zijn thuisland, vanwege zijn Nederlandse verblijfsvergunning.
Ook na het incident van afgelopen zaterdag bij het consulaat aan het Museumplein zou Turkije om de uitlevering van Ercan P. hebben verzocht. Een woordvoerder van het Ministerie van Veiligheid en Justitie kon dat woensdagavond niet bevestigen.
Geen Nederlander
Een zegsman van het OM wilde niet meer zeggen dan dat de persoon die vastzit voor het incident een 34-jarige man met de Turkse nationaliteit is, zonder vaste woon- of verblijfplaats. Eerder meldde de Turkse consul-generaal dat de man een Nederlander was. Dat klopt dus niet.
De verdachte beroept zich tot nu toe op zijn zwijgrecht, meldde het OM dinsdag in een persbericht. Hij wordt verdacht van brandstichting en poging brandstichting. Het OM stelde dinsdag nog geen aanwijzingen te hebben dat de verdachte een terroristisch oogmerk zou hebben gehad.
De man werd werd dinsdagmiddag voor minimaal veertien dagen vastgezet. Bij het incident bij het consulaat raakte zaterdag niemand gewond.
Elsevier 15.08.2018 Qatar heeft toegezegd 15 miljard dollar te investeren in Turkije. Het geld wordt doorgesluisd naar de Turkse financiële markten en de bankensector, aldus het Turkse staatspersbureau Anadolu.
De investering werd aangekondigd na een ontmoeting tussen de emir van Qatar, sjeik Tamim bin Hamad al-Thani, en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan woensdag in Ankara. De ministers van Financiën van beide landen waren ook aanwezig bij de bijeenkomst.
De regering van Qatar gaf een verklaring uit na de bijeenkomst tussen Al-Thani en Erdogan. Daarin staat dat de emir een bevel heeft gegeven waarbij de staat Qatar een reeks economische projecten, investeringen en betalingen zal doen ter waarde van 15 miljard dollar (omgerekend 13 miljard euro) om de Turkse economie te ondersteunen.
Qatar en Turkije hebben vriendschappelijke banden met elkaar. Zo stond Ankara vorig jaar aan de kant van de Golfstaat toen verscheidene Arabische landen, waaronder Saudi-Arabië, de politieke en economische banden met Qatar doorsneden. Dat gebeurde onder meer vanwege Qatars vermeende steun aan internationaal terrorisme en te nauwe banden met Iran.
De tijd dringt voor Erdogan, want Turkije dreigt technisch failliet te gaan. Dat gebeurt op het moment dat het land zijn schulden niet meer kan betalen.
Erdogan kan de crisis te lijf gaan door de rente op leningen te verhogen, maar dat wil hij juist voorkomen omdat die boodschap politiek onverkoopbaar is in zijn land. Een tweede mogelijkheid is het invoeren van kapitaalrestricties. Dat is een paardenmiddel: mensen kunnen dan niet zomaar bij hun geld. Het voorkomt wel dat Turken hun geld massaal inwisselen voor dollars of euro’s en de lira nog verder in waarde daalt.
Strikt genomen kan een land niet failliet gaan, maar door een schuldencrisis zoals in Turkije kan het wel in grote problemen komen. Er is dan geen geld om ambtenaren te betalen, of voor het financieren van infrastructuur. Ook scholen en ziekenhuizen moeten dan hun deuren sluiten. Daarnaast wordt het een groot probleem voor Turkije om geld te lenen, want geldschieters durven dat niet meer aan.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) kan in zo’n geval te hulp schieten. Geldschieters krijgen dan garanties en de schulden worden (deels) gesaneerd. Erdogan moet in ruil daarvoor flinke belastingen doorvoeren en de rente alsnog verhogen.
NOS 15.08.2018 De Turkse voorzitter van Amnesty International, Taner Kiliç, is vrijgelaten uit de gevangenis. Een rechtbank in Turkije gelastte zijn vrijheid vanmiddag. Kiliç zat al 14 maanden vast, omdat hij ervan wordt verdacht dat hij betrokken was bij de Gülen-beweging. De Turkse regering ziet die als het brein achter de couppoging van 2016. Het proces tegen Kiliç gaat nog wel door.
“We zijn dolgelukkig met dit nieuws. Het heeft ons meer dan een jaar van campagnevoeren en worstelen gekost om op dit punt te komen”, zei Amnesty’s nieuwe secretaris-generaal Kumi Naidoo.
Internationaal verontwaardiging
In januari van dit jaar besliste de rechter al dat Kiliç zijn proces in vrijheid mocht afwachten, maar toen werd hij een dag later opnieuw aangehouden. In veel westerse landen werd de gevangenneming van Kiliç veroordeeld. Een petitie voor zijn vrijlating werd meer dan een miljoen keer ondertekend. Ook de Tweede Kamer riep, met uitzondering van Denk, op tot Kiliç’ vrijlating.
Naidoo: “Achter onze glimlach van blijdschap en opluchting, schuilen smart, woede en vastberadenheid. Smart vanwege alle dingen die Taner heeft moeten missen tijdens zijn gevangenschap en woede over de onterechte aanklachten tegen hem en tien anderen, die nog steeds niet zijn ingetrokken.” Amnesty is vastbesloten zich na Kiliç’ vrijlating in te blijven zetten voor de mensenrechten in Turkije.
NU 15.08.2018 Een Turkse rechter heeft de vrijlating gelast van Taner Kilic, de voorzitter van Amnesty International (AI) in Turkije. Kilic zit in de West-Turkse stad Izmir al een meer dan een jaar in voorarrest.
Tegen Kilic en tien andere mensenrechtenactivisten lopen zaken, omdat ze verdacht worden van betrokkenheid bij terrorisme. Kilic is de enige van deze beklaagden die vastzit.
Het proces tegen de mensenrechtenactivisten wegens ”lidmaatschap van of steun aan een bewapende terroristische organisatie” gaat op 7 november verder.
De regering en rechterlijke macht hebben onder aanvoering van president Recep Tayyip Erdogan een heksenjacht geopend op een beweging die Erdogan verantwoordelijk houdt voor de bloedige couppoging in 2016.
De filosofisch ingestelde, sekteachtige beweging van Fethullah Gülen is in Turkije als een terroristische beweging bestempeld.
Talrijke mensen zijn ontslagen of opgepakt, omdat ze mogelijk iets met de beweging van de in de VS wonende Gülen te maken zouden hebben gehad.
TM 15.08.2018 Turkije heeft enorme steun gekregen van veel landen over de hele wereld tegen de sancties van de VS. Dat liet de Turkse buitenlandminister Mevlüt Çavuşoğlu woensdag weten.
“Deze gebeurtenissen hebben de ogen van de wereld geopend”, sprak Çavuşoğlu naast zijn Sudanese collega tijdens de tiende ambassadeursconferentie in de hoofdstad Ankara.
Çavuşoğlu zei dat de internationale gemeenschap de “respectloze houding van de VS jegens alle landen” ziet sinds de huidige regering aan het roer kwam. “De VS gebruikt diens economische macht op een ruwe wijze.”
“Dus is iedereen op zoek naar een manier om zich te ontdoen van (handel met) de dollar”, zei de Turkse minister. “Turkije zal zijn oprechte houding voortzetten.”
“We zullen doorgaan met onze inspanningen om de huidige problemen langs diplomatieke weg op te lossen. Maar we zullen niet zwichten vanwege de druk”, zei Çavuşoğlu verwijzend naar de voortdurende spanning tussen Ankara en Washington.
“Zoals zij hebben geleerd van ervaringen, nemen Turkse autoriteiten maatregelen om de economie te hervormen. De reeds genomen maatregelen hebben de druk op de markten verlicht.”
Met vermelding van de wereldwijde humanitaire steun van Turkije, benadrukte Çavuşoğlu dat Turkije zijn macht ten gunste van de mensheid en vrienden heeft gebruikt en dat andere landen hier op de hoogte van zijn en lovend zijn over Turkije.
“Turkije is ‘het meest genereuze land ter wereld’ in termen van buitenlandse hulp”, zei de Turkse minister, eraan toevoegend dat onderdrukte mensen over de hele wereld dit opmerkten en bidden voor de sterke economie van Turkije.
Çavuşoğlu benadrukte ook dat de EU en landen die economische banden hebben met Turkije de voorkeur geven aan een sterke Turkse economie.
Brunson
Over de detentie van de Amerikaanse christelijk-zionistische prediker Andrew Brunson zei Çavuşoğlu dat de VS en andere landen niet alleen hun eigen teleurstelling maar ook die van anderen in overweging moeten nemen.
“De wapens die de VS aan de YPG (de Syrische terreurgroep PKK) heeft uitgedeeld, worden nu op de open markt verkocht.”
De Turkse minister citeerde ook de Amerikaanse steun aan Fetullah Gülen, de in Pennsylvania gevestigde leider van de Fetullah Terrorist Organization (FETO). Hij wordt verantwoordelijk gehouden voor de in juli 2016 verijdelde coup waarbij 251 omkwamen (martelaar werden) en duizenden gewond raakten.
“We zien dat zij [de VS] proberen FETO-leden in derde landen te beschermen”, zei hij, eraan toevoegend dat Amerikaanse ambassadeurs FETO-leden ondersteunen in sommige landen die zich willen ontdoen van de terreurgroep.
“Als sprake is van een misdaad, moet iedereen onderworpen worden aan het gerechtelijke proces. Turkije wil alle kwesties door middel van vonderhandelingen en dialoog oplossen, niet door druk en sancties. Nu is sprake van een ernstige verwarring [van de VS].”
F-35 straaljagers (JSF)
Over Amerikaanse stappen om de verkoop van F-35 straaljagers aan Turkije te verbieden, zei Çavuşoğlu: “Dit heeft geen praktische betekenis. Turkije heeft al twee F-35’s in ontvangst genomen. Turkse piloten trainen al met de jets.”
Een Amerikaanse wet op de defensie-uitgaven die deze week is ondertekend, bevat een maatregel die de verkoop van F-35 aan Turkije verbiedt totdat het Pentagon binnen negentig dagen een rapport uitbrengt over de Turks-Amerikaanse relaties.
Turkije maakt sinds 1999 onderdeel uit van het F-35-programma. De Turkse defensie-industrie heeft een actieve rol gespeeld in de productie, waaronder Alp Aviation, AYESAS, Kale Aviation, Kale Pratt & Whitney en Turkish Aerospace Industries (TAI), die onderdelen maken voor de eerste F- 35 straaljager. Turkije is van plan in de komende jaren 100 F-35 straaljagers te kopen.
“Er is dus geen opschorting”, zei Çavuşoğlu, eraan toevoegend dat de beperkingen voor de levering van de jets een binnenlandse kwestie van de VS zijn. “Dergelijke zaken als drukmiddel gebruiken, schaadt het eigen aanzien en prestige van de VS.”
“Geen enkel land is zonder alternatieven en niet wanhopig. Elk land is eerbaar. Ze moeten dit respecteren”, aldus Çavuşoğlu.
Rusland
Rusland gaf deze week bereid te zijn om over te schakelen naar handel in eigen valuta. De Russische regering liet weten de handel in dollar reeds te gaan verminderen. (LEES meer)
Valse aanvallen
De Turkse regering spreekt van manipulatie van de Turkse economie door de VS. De abrupte en abnormale koerswijzigingen kennen geen economische basis en hebben, vanwege de grote dalingen en stijgingen (ook op zondag) niets te maken met regeringsbeleid, bleek volgens deskundigen en economen na de meest recente grote manipulatie-aanval van afgelopen weekend.
De Turkse minister van Financiën, Berat Albayrak, liet deze week weten dat inmiddels (voor iedereen) bekend is hoe onbetrouwbaar de dollar als betaalmiddel is en meer als manipulatiemiddel dient.
Ook zijn Turkse autoriteiten en het Openbaar Ministerie van het land een onderzoek gestart naar economische onrustzaaiers en nepnieuwsproducenten die complete leugens hebben verspreid te midden van alle commotie. (LEES meer)
TM 15.08.2018 De VS schaadt de eigen reputatie door illegale sancties op te leggen tegen Turkije. Dat zeiden de ministers van Buitenlandse Zaken van Turkije en Rusland woensdag in Ankara.
“Het tijdperk van treiteren moet eindigen”, sprak de Turkse minister Mevlüt Çavuşoğlu tijdens een gezamenlijke persconferentie met zijn Russische collega. “Als de VS een gerenommeerd land wil blijven, kan dat niet met sancties. Wij zijn tegen de VS en andere landen die sancties opleggen.”
De Russische minister Sergey Lavrov steunt Turkije in deze kwestie. “De sancties van de VS zijn onrechtmatig en illegaal.”
De Turkse regering laat weten dat de VS spijt zal krijgen van de recente stappen tegen Turkije. Deskundigen, economen en nieuwsmensen reageren tijdens praatprogramma’s woedend op de chantagepolitiek van Amerika.
NU 15.08.2018 Een Turkse rechtbank heeft geweigerd het huisarrest van de Amerikaanse predikant Andrew Brunson in te trekken. Het verzoek wordt nu voorgelegd aan een hogere rechtbank, schrijft de krant Hürriyet.
De vervolging van Brunson is een belangrijk pijnpunt in de relatie tussen Turkije en de Verenigde Staten, twee NAVO-bondgenoten.
De VS heeft vanwege het gevangenschap van de predikant sancties aan twee Turkse ministers opgelegd. De landen bestoken elkaar inmiddels ook met handelsmaatregelen.
De Turkse autoriteiten beschuldigen de geestelijke onder meer van steun aan een terreurorganisatie. Hij zou betrokken zijn geweest bij de organisatie van de Turkse geestelijke Fethullah Gülen, die er door Ankara van verdacht wordt de mislukte coup in 2016 georganiseerd te hebben.
Brunson werd vorige maand onder huisarrest geplaatst, nadat hij zo’n anderhalf jaar in detentie had doorgebracht. De VS vindt dat onvoldoende en eist dat hij wordt vrijgelaten.
Amerikanen weigeren Gülen uit te leveren
De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur John Bolton sprak woensdag met de Turkse ambassadeur in de VS over de kwestie-Brunson. Het is niet duidelijk of dat gesprek iets heeft opgeleverd.
Op haar beurt eist de Turkse regering dat de VS Gülen uitlevert. De Turkse geestelijke verblijft in de Amerikaanse staat Pennsylvania. De Amerikaanse regering weigert dat verzoek, omdat de Turken niet genoeg bewijzen tegen Gülen zouden hebben geleverd.
AD 15.08.2018 Het huisarrest van de Amerikaanse predikant Andrew Brunson in Turkije wordt niet opgeheven. Dat heeft de rechtbank vandaag besloten, aldus Turkse media. De advocaat van de predikant riep Turkije gisteren opnieuw op om de man vrij te laten en zijn reisverbod te herzien.
Volgens de krant Hurriyet besloot de rechtbank in Izmir het verzoek af te wijzen. Het hoger gerechtshof kan de uitspraak nog herzien.
Afgelopen maandag sprak de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur John Bolton met de Turkse ambassadeur in de VS over de Amerikaanse predikant Andrew Brunson. Het Witte Huis zei dat dit overleg plaats had op verzoek van de Turkse ambassadeur Serdar Kilic.
Turkije houdt Brunson onder toezicht via huisarrest. Ankara verdenkt hem van terroristische activiteiten. Brunson werd vorige maand onder huisarrest geplaatst, nadat hij zo’n anderhalf jaar in detentie had doorgebracht. De VS vinden dat onvoldoende en eisen dat hij wordt vrijgelaten.
De zaak doet de relatie tussen NAVO-bondgenoten Ankara en Washington geen goed. Mede door die onderlinge spanningen kampt Turkije met een fikse inflatie en is de koers van de lira sterk gedaald. Onder meer de importtarieven van aluminium en staal werden door de VS verdubbeld. Daarop zei Erdogan dat de Turken Amerikaanse producten moeten gaan boycotten. Ook hij zette vervolgens een tegenaanval in. De tarieven van auto’s, rijst, steenkool, cosmetica, alcohol en tabak afkomstig uit de VS zijn daarop ook verhoogd.
AD 15.08.2018 De 64-jarige Limburger die wordt vervolgd omdat hij de Turkse president Erdogan voor onder meer varken en Hitler uitmaakte, betwist dat hij dat zelf heeft gedaan. Zijn advocaat zegt dat ze voor vrijspraak zullen gaan. Jack G. uit Sittard zou niet eigenhandig de vijf e-mails hebben gestuurd die in 2016 binnenkwamen bij de Turkse ambassade.
Of Erdogan de scheldmails zelf ooit heeft gezien, is natuurlijk zeer de vraag. Maar na vijf mails in ongeveer een half jaar tijd waren ze het bij de Turkse ambassade in Den Haag wel zat en deden aangifte. Het Openbaar Ministerie kwam in actie en vervolgt nu de 64-jarige Jack G., die man die de mails zou hebben gestuurd, voor ‘belediging van een bevriend staatshoofd’.
Couppoging
De mails werden voor zover bekend allemaal gestuurd in 2016, het jaar dat Turkije vol in het nieuws was vanwege de mislukte couppoging. Erdogan overleefde de coup en hield daarna keihard huis in zijn land door duizenden vermeende coupplegers op te pakken. De mails werden gestuurd tussen juli en november. De eerste scheldmail kwam val na de mislukte coup. In de tierende mails wordt Erdogan voor van alles nog wat uitgemaakt, van nazi tot varken.
De verdachte – die tot aan zijn pensioen in de luchtvaart werkte – zelf wil nu nog niet zeggen hoe de mails dan wel vanuit in elk geval zijn omgeving of ip-adres op de Turkse ambassade werden afgevuurd. Vrijdag moet hij voor de rechter in Den Haag verschijnen tijdens een eerste nog niet-inhoudelijke zitting. Maar zowel de Sittardenaar als zijn advocaat zal er niet zijn. Pas bij de inhoudelijke behandeling zullen zij komen en tekst en uitleg geven.
TM 15.08.2018 De Turkse regering heeft de tarieven op tientallen Amerikaanse producten flink verhoogd. Zo zijn met name Amerikaanse auto’s, alcohol, tabak, rijst en cosmetische producten flink meer belast. Het gaat om meer dan 20 producten uit de VS. Dat meldt de Turkse vicepresident Fuat Oktay.
De belasting op Amerikaanse auto’s is met 120 procent verhoogd. Het tarief op alcohol gaat met 140 procent en cosmetische producten met 60 procent omhoog.
De zet van Turkije komt na opzettelijke Amerikaanse aanvallen op de Turkse economie. De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan deed dinsdag de oproep om geen Amerikaanse elektronica meer te gebruiken en over te schakelen naar Turkse smartphones en producten.
Woensdag schoot de dollar onder de 6-lira grens en bereikte het een waarde van 5,96. Dat gebeurde een dag nadat één dollar rond 7,15 lira waard was. Turkije treft nog meer maatregelen om de misleidende koerswijzigingen verder te beperken, is gemeld.
NOS 14.08.2018 Andrew Brunson is een in Amerika geboren protestantse dominee die een kleine geloofsgemeenschap van 25 kerkgangers leidde in Izmir, aan de westkust van Turkije. Buiten zijn eigen kring hadden weinigen van deze man gehoord. Maar nu is hij het middelpunt van de ongekend felle ruzie tussen Turkije en de VS.
Gevolgen van die ruzie: de val van de Turkse lira, handelssancties over een weer en zorgen over het NAVO-partnerschap. Wie is de man waar Erdogan en Trump zoveel ruzie over maken? En waarom loopt het zo hoog op?
Voor het antwoord moeten we eerst even terug naar oktober 2016. Toen werd de 50-jarige dominee uit North Carolina aangehouden tijdens een golf van arrestaties na de mislukte staatsgreep in Turkije.
Op een hoorzitting sprak een Turkse rechter over aantijgingen dat Brunson lid zou zijn van de Gülen-beweging. President Erdogan verdenkt deze organisatie van het op touw zetten van de couppoging.
PKK
Maar de aanklacht luidde uiteindelijk anders. In april dit jaar verscheen Brunson na 18 maanden in detentie voor de rechter. Hij werd officieel beschuldigd van “politieke of militaire spionage” en “steun verlenen aan een gewapende terroristische organisatie”, de Koerdische PKK. Hij kan uiteindelijk 35 jaar cel krijgen.
Twee dagen na de zitting werd Brunsons naam wereldwijd bekend, toen president Trump via Twitter openlijk twijfelde aan de aanklacht. “Ze noemen hem een spion, maar ik ben meer spion dan hij,” schreef Trump. Sindsdien bemoeit het Witte Huis zich voortdurend met de zaak. De president neemt het zo hoog op dat hij een van zijn belangrijkste juristen heeft gevraagd om Brunson te verdedigen. Maar waarom?
Brunsons arrestatie was wellicht nooit in het nieuws gekomen als de evangelische achterban van de Amerikaanse vice-president Pence er geen lucht van had gekregen. Zij wilden steun geven aan hun mede-christen. Via Pence is de zaak vervolgens hoog op de politieke agenda gekomen.
Het Witte Huis gooide het in eerste instantie op een akkoord met Turkije. Trump vroeg het Congres om Turkije geen sancties op te leggen vanwege wapendeals die Erdogan had gesloten met de Russische president Poetin. Ook zag de VS af van strafrechtelijke vervolging van een aantal lijfwachten van Erdogan, die demonstranten in elkaar hadden geslagen in Washington in 2017. Allemaal om Brunson vrij te krijgen.
Fethullah Gülen
Maar Erdogan wilde meer: de uitlevering van zijn aartsvijand Fethullah Gülen, de moslimgeestelijke met een grote aanhang in Turkije die de president dus verdenkt van het beramen van de mislukte staatsgreep in 2016. Gülen woont sinds 1999 in ballingschap in Pennsylvania. Erdogan heeft Amerika herhaaldelijk verzocht om zijn uitlevering, maar de Amerikanen houden voet bij stuk.
In september 2017 bood de Turkse president aan om de ene geestelijke voor de andere uit te ruilen: Brunson voor Gülen. Maar Trump en Pence, aangespoord door de evangelische achterban, willen dit niet. Zij zien de zaak-Brunson als een onacceptabele inperking van de religieuze vrijheid.
Fethullah Gülen in zijn woning in Saylorsburg, Pennsylvania.AFP
Brunson zelf kwam voor het eerst in het openbaar aan het woord tijdens zijn rechtszitting in april dit jaar. In vloeiend Turks zei hij: “Ik heb al 25 jaar voor Turkije gebeden. Ik zou nooit iets doen tegen Turkije.”
Hij erkende dat hij een aantal vluchtelingenkampen bij de Turkse grens met Syrië had bezocht, maar alleen om zijn religieus en humanitair werk te doen. Hij ontkende alle betrokkenheid bij de PKK. “Ik heb altijd de territoriale integriteit van Turkije gesteund, en het geweld van de PKK is tegen mijn geloof,” zei hij tegen de rechter.
Maqluba
Het bewijs tegen Brunson is geheim gehouden en de getuigen die door de aanklager zijn opgeroepen zijn anoniem gebleven. Maar volgens berichten in de media is een van de bewijsstukken een foto die rechercheurs op de smartphone van Brunson hebben gevonden. Op de foto is een bord Maqluba te zien, een maaltijd van vlees en rijst die in heel het Midden-Oosten populair is, maar die door de aanklager als “Gülenistische delicatesse” wordt bestempeld.
Volgens de Wall Street Journal vroeg Brunson de rechter om hem zo snel mogelijk naar huis te laten gaan. Toen hij de rechtszaal verliet, keek hij naar zijn vrouw die in het publiek zat, en zei “Ik word hier gek. Ik hou van je.”
Vorige maand deed Trump nog een poging via Twitter om de “gegijzelde” Brunson vrij te krijgen. Zes dagen later werd Brunson na 22 maanden uit de gevangenis gehaald en onder huisarrest geplaatst. Maar Pence nam er geen genoegen mee en dreigde voor het eerst met sancties tegen Turkije.
Begin deze maand was het zover: de VS legde de Turkse ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken financiële sancties op. Het was de eerste keer in de geschiedenis van de NAVO dat één lidstaat strafmaatregelen nam tegen ministers van een ander lid van het bondgenootschap.
Maximale pijn
Vorige week tweette Trump dat hij de Amerikaanse importtarieven ging verhogen. De aankondiging was zó getimed om maximale pijn te veroorzaken. Turkije was net bezig de financiële markten te kalmeren met de aankondiging van een nieuw economisch beleid. Maar door de importtarieven verloor de Turkse lira afgelopen week in rap tempo zijn waarde.
Andrew Brunson wordt vrijgelaten en krijgt huisarrest, 25 juli 2018EPA
Ondertussen loopt de ruzie steeds verder op. Vandaag liet Turkije wetenAmerikaanse elektronica te boycotten. Ook publiceerde de New York Times een ingezonden brief van Erdogan, waarin hij schreef: “Als de Verenigde Staten onze soevereiniteit niet respecteren en geen begrip tonen voor de dreigingen waar onze natie mee te maken heeft, kan ons partnerschap in gevaar komen.”
En de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur gaf de Turkse ambassadeur in Washington een onheilspellende waarschuwing: we zijn klaar met praten, totdat jullie Brunson naar huis laten gaan.
Draait het allemaal nou echt om die ene onbekende dominee uit North Carolina? Nee, zeker niet. Maar voorlopig vormt Andrew Brunson voor zowel Trump als Erdogan een handige stok waarmee ze elkaar kunnen blijven slaan.
Elsevier 14.08.2018 Met actieve steun van Turkije lukt het Turkse Nederlanders om succesvol te worden. Maar het is ook de bedoeling dat zij zich vervolgens opwerpen als Erdogans voorhoede in Nederland. Elsevier Weekblad ontleedt de lange arm van Erdogan.
In juli 2016, daags na de mislukte coup in Turkije, kleurde de Erasmusbrug in Rotterdam rood van de Turkse vlaggen. Vanuit de lucht gezien leek de demonstratie een soort slagader, gevormd door duizenden Turkse Nederlanders wier harten overliepen van liefde voor ‘hun’ leider Recep Tayyip Erdogan. En afgelopen zomer werd ook de herverkiezing van Erdogan als president in diverse Nederlandse steden uitbundig gevierd.
Provocerende viering Turkse Nederlanders. Lees meer
Zo’n 83.000 Turkse Nederlanders stemden op Erdogan. Hoe kan het dat zij, die hier zijn getogen (en vaak ook hier zijn geboren) zich zo verbonden voelen met een autocratische leider op 3.000 kilometer afstand? Het antwoord is simpel: omdat de Turkse staat er de afgelopen twintig jaar alles aan heeft gedaan om hen aan zich te binden.
Een soort Turkse zuil
Vooropgesteld: op individueel niveau is weinig in te brengen tegen alle initiatieven van de Turkse overheid. Wat geeft het of een Turks-Nederlandse student een studiereis naar Turkije maakt, of dat een Turkse migrantenvereniging in Nederland een seminar over leiderschap organiseert? Maar samen zorgen al deze initiatieven ervoor dat veel Turkse Nederlanders in een soort zuil leven waarin zij zich Turks voelen.
Door in Turkije en Nederland nieuwe instituties op te zetten en bestaande om te vormen, zorgt de Turkse staat ook hier voor ze, in elk opzicht: religieus, politiek, praktisch, juridisch, en als het gaat om integratie.
‘De combinatie van deze instituties geeft Turkse Nederlanders de mogelijkheid volledig in een Turkse bubbel te leven. Dat hoeft niet problematisch te zijn, maar het zorgt er wel voor dat hele generaties zich afzonderen,’ zegt politicoloog Floris Vermeulen (45) van de Universiteit van Amsterdam.
Nikki Sterkenburg (1984) is sinds september 2013 redacteur op de redactie Nederland van Elsevier Weekblad.
NU 14.08.2018 De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur John Bolton heeft maandag met de Turkse ambassadeur in de VS gesproken over de Amerikaanse predikant Andrew Brunson. Het Witte Huis zei dat dit overleg plaats had op verzoek van de Turkse ambassadeur Serdar Kilic.
Over de uitkomst van het overleg liet het Witte Huis zich niet uit. Turkije houdt Brunson in hechtenis. Ankara verdenkt hem van terroristische activiteiten, maar volgens de VS is daar geen bewijs voor.
De zaak doet de relatie tussen Ankara en Washington geen goed. Mede door die onderlinge spanningen kampt Turkije met een fikse inflatie en is de koers van de lira sterk gedaald.
AD 14.08.2018 De Turkse president Erdogan heeft zijn landgenoten opgeroepen i-Phone en andere Amerikaanse elektronica te boycotten. Een vergelding voor de verdubbeling van de Amerikaanse importtarieven die president Trump afgelopen vrijdag afkondigde voor aluminium en staal uit Turkije.
Het is een nieuwe escalatie van de oplaaiende handelsoorlog en vertrouwenscrisis tussen beide Navobondgenoten. Erdogan is van plan het keihard te spelen en is niet van plan concessies te doen.
Eerder zei hij, zinspelend op Trump: ,,De bullebakken van de wereld zullen falen.” En vandaag zei in een toespraak: ,,Laten we zaak omkeren en onze betovering op de tovenaar richten.”
Politiek complot
Erdogan heeft de strafmaatregelen van Trump gebrandmerkt als chantage, een politiek complot en een economische aanval om Turkije op de knieën te dwingen.
Erdogan: ,,We gaan Amerika’s elektronische producten boycotten. Zij hebben iPhone, maar er is ook Samsung.” En hij riep de Turken op de Turkse Venus Vestel te kopen.
De ironie is dat Erdogan in de nacht van de militaire staatsgreep de bevolking kon oproepen de straat op te gaan en zich te verzetten tegen de putschisten dankzij de Facetime-app op zijn iPhone.
Sancties veroordeeld
Hij veroordeelde de Amerikaanse sancties tegen Turkije, wegens de weigering van Erdogan de Amerikaanse dominee Andrew Brunson vrij te laten, als een ‘economische aanval’.
De dramatische val van de lira is niet te wijten aan economische problemen in Turkije, maar is het gevolg van manipulatie, is de overtuiging van de president. Hij wees er op dat Turkije sterk genoeg is om dit soort aanvallen te weerstaan.
,,Turkije heeft in alle opzichten een van de meest solide banksystemen ter wereld”, aldus Erdogan in een toespraak tijdens een symposium in Ankara ter gelegenheid van de 16de verjaardag van de oprichting van zijn AK-Partij.
Mogelijke oplossing
Een mogelijke oplossing van de crisis dient zich ook aan: de advocaat van dominee Brunson heeft opnieuw een verzoek ingediend bij de rechtbank in Izmir om hem vrij te laten.
Na bijna twee jaar in voorarrest te hebben gezeten op beschuldiging van betrokkenheid bij terrorisme en de couppoging, heeft hij nu huisarrest. Erdogan heeft gezegd dat het aan ‘de onafhankelijke justitie’ in zijn land is om te beslissen over de Amerikaan.
AD 14.08.2018 Een 64-jarige man uit Sittard wordt vervolgd voor het beledigen van de Turkse president Erdogan. De man had in 2016 verschillende beledigende e-mails verstuurd naar de Turkse ambassade in Den Haag, gericht aan Erdogan. Ze hadden onder andere titels als ‘fuck Erdogan’.
De man, die vrijdag voor de rechter moet verschijnen in Den Haag, vergeleek de Turkse president met Hitler en stuurde foto’s mee met afbeeldingen van de Duitse dictator en Erdogan met de tekst: ‘there is no difference’. Ook schreef hij: ‘Erdogan, you fucking goat fucker, burn in hell’.
De Sittardenaar wordt verdacht van belediging van een bevriend staatshoofd, belediging én het beledigen van een ambtenaar. ,,De zaak wordt dan nog niet inhoudelijk behandeld”, zegt de advocaat van de man, Raimon Maessen. ,,Naar alle waarschijnlijkheid wordt alleen een datum bepaald voor de daadwerkelijke inhoudelijke behandeling.”
NU 14.08.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) in Den Haag gaat een 64-jarige inwoner van Sittard vervolgen voor het beledigen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Een woordvoerder van het OM heeft dat dinsdag bevestigd na berichtgeving door de lokale omroep 1Limburg.
De man wordt ervan verdacht twee jaar geleden een handvol e-mails naar de Turkse ambassade in Den Haag te hebben gestuurd. Daarin zou de Limburger onder meer een vergelijking hebben gemaakt tussen Erdogan en Adolf Hitler. Ook zou hij de Turkse president een zwijn hebben genoemd.
Het OM stelt dat de verdachte zowel in tekst als beeld beledigingen aan het adres van Erdogan uitte.
De verdachte moet vrijdag voor de rechter verschijnen. De inhoudelijke behandeling van de zaak volgt later.
1L 14.08.2018 Een man uit Sittard (64) staat in Den Haag terecht voor het beledigen van de Turkse president Erdogan.
De man stuurde verschillende beledigende mails naar de Turkse ambassade in Den Haag. Hij vergeleek de Turkse president onder meer met Hitler. De verdachte stuurde de mails in 2016 met titels als ‘Fuck Erdogan’.
Idioot
In de mailtjes schreef hij onder meer: “Erdogan moet zo nodig de hele wereld gijzelen met zijn verderfelijke ideeën. Meer dan zeventig jaar geleden ging eenzelfde dictator exact dezelfde fout in. Ik betreur het Turkse volk met deze idioot, jullie verdienen niet beter.”
Hakenkruis
Ook schreef hij: “Erdogan, you fucking goat fucker, burn in hell.” Als bijlage had de verdachte een foto meegestuurd met de afbeeldingen van Hitler en Erdogan erop. Tussen beide personen stond een hakenkruis met de daarbij de tekst: ‘There’s no difference’. Op het colbert van Erdogan stond een hakenkruis afgebeeld.
Geen reactie
Advocaat Raimon Maessen van de Sittardenaar wil nog niet reageren op de zaak: “Het is op dit moment niet in het belang van mijn cliënt om te reageren.” De man wordt verdacht van belediging, het beledigen van een ambtenaar en het beledigen van een bevriend staatshoofd.
Het Openbaar Ministerie in Den Haag bevestigt dat de rechtszaak tegen de Sittardenaar wordt voorbereid, maar wil verder niks kwijt. Vrijdag komt de zaak voor de rechter in Den Haag.
Cartoon
Het is niet voor het eerst dat de Turkse president zich tegen de haren ingestreken voelt door een Limburger. Eind vorig jaar kreeg de Maastrichtse cartoonist Ruben L. Oppenheimer van Twitter te horen dat hij op gezag van een Turkse rechtbank een tweet met een cartoon van Erdogan moest verwijderen.
NOS 14.08.2018 De rel rond voetballer Mesut Özil blijft in Duitsland leiden tot heftige discussies over de plaats van Turkse Duitsers in de samenleving. Centraal in die discussies staat de hashtag #MeTwo, waarmee de 24-jarige Ali Can de gelijkwaardigheid van Duitsers met een Turkse of andere buitenlandse achtergrond wil benadrukken.
Zijn actie krijgt veel bijval. Tienduizenden twitterden al over discriminatie in het dagelijks leven in Duitsland. Maar er is ook veel kritiek, ook van Turkse Duitsers die vinden dat er te makkelijk voor de slachtofferrol wordt gekozen.
Het begon met een serie foto’s waarop voetbalinternational Mesut Özil poseerde met de Turkse president Erdogan. Die noemde hij ‘mijn president’. Na de vroege uitschakeling van Duitsland viel de halve natie over hem heen.
De Duitse voetbalbond stelde dat Özil medeverantwoordelijk was voor het sportieve drama. Özil besloot na 92 interlands te stoppen bij de nationale ploeg en schreef een bittere afscheidsbrief. “Als we winnen, ben ik een Duitser. Als we verliezen een Turk.”
“Özil had gezien de gespannen relatie met Turkije beter niet op de foto kunnen gaan met Erdogan”, zegt activist Ali Can. Maar tegelijk voelt hij net als veel Turkse Duitsers mee met Özil, die zegt dat zijn hart voor twee landen klopt: voor Turkije én voor Duitsland.
Can is met #MeTwo gestuit op veel gevallen van discriminatie. Hij geeft een voorbeeld: “Een vrouw vertelde dat zij een woning zocht. Ze heeft een buitenlandse naam. Ze werd telkens afgewezen. Toen zij zich voor dezelfde woningen aanmeldde met de naam van een Duitse vriendin, kreeg ze drie aanbiedingen in één week. Dat bewijst wel dat ze wordt benadeeld vanwege haar buitenlandse naam.”
Can en anderen leggen in de onderstaande video uit waarom #MeTwo belangrijk is:
‘Ik heb een Duits paspoort, maar ben ook trouw aan mijn geboorteland’
Veel politici laten weten geschokt te zijn door de meldingen van discriminatie en van soms openlijk racisme. Maar er zijn ook commentatoren die kritisch staan tegenover #MeTwo.
Dözen Tekkal, een publicist en veelgevraagd commentaar op de Duitse televisie, zegt dat ze op zich blij is met #MeTwo, omdat voor het eerst Duitsers met een niet-Duitse achtergrond openlijk vertellen wat ze overkomt. “Maar wat mij vanaf het begin heeft gestoord, is dat met #MeTwo de indruk wordt gewekt dat alle autochtone Duitsers racisten zijn en alle immigranten slachtoffers die bescherming nodig hebben. Zo is het niet.”
Van binnenuit uithollen
Als eerste politicus noemt ook fractievoorzitter Christian Lindner van de liberale FDP het debat rond #MeTwo eenzijdig. “Er bestaat in Duitsland al langere tijd alledaagse discriminatie van mensen met een migratie-achtergrond. Die treft name Turken”, erkent Lindner. “En we moeten erkennen dat we niet zo open, tolerant en ruimdenkend zijn als we zelf denken.”
Maar, zo stelt hij, in de Turkse gemeenschap wordt tegelijkertijd geringschattend gedaan over allerlei grondrechten, zoals vrijheid en tolerantie. “Turken proberen onvoldoende te integreren”, is zijn overtuiging. “Je kunt je niet op onze tolerantie beroepen, als je die zelf van binnenuit uitholt”, aldus de liberale voorman.
Als hij het volkslied niet meezingt, geeft hij Turks-Duitse fans het signaal dat zij zich niet met Duitsland moeten identificeren, aldus Tuba Sarica.
Ook schrijfster Tuba Sarica is kritisch op Turkse Duitsers. Ze publiceerde recent een boek met de veelzeggende titel: “Jullie schijnheiligen”, over de dubbele moraal in de Turks-Duitse gemeenschap. Ze noemt Özil in een interview in de Süddeutsche Zeitung een “meeloper die zich als slachtoffer presenteert”. Özil is geen voorbeeld van integratie, volgens haar. “Als hij het volkslied niet meezingt, geeft hij Turks-Duitse fans het signaal dat zij zich niet met Duitsland moeten identificeren.”
Sarica, die opgroeide in een gastarbeidersgezin, spreekt van schijnintegratie onder Turkse Duitsers en van een parallelle samenleving. Zelfs Turken die van zichzelf vinden dat ze goed zijn geïntegreerd, staan onder druk van het geloof. “Als er gelovige of gesluierde familieleden op bezoek kwamen bij ons thuis, werden er vrouwonvriendelijke dingen gezegd en vijandige opmerkingen gemaakt over Duitsland.”
Twee, drie of vier identiteiten
Terug naar Ali Can van #MeTwo. Wat is zijn boodschap aan Duitsland? Kortweg: Duitsers moeten er maar aan wennen dat er in Duitsland gewoon veel mensen leven die meerdere loyaliteiten hebben en daar is niets mis mee.
“Ik ben Duitser. Ik woon en werk hier. Ik heb hier gestudeerd. Ik ken de grondwet en ik heb een Duits paspoort. Maar tegelijkertijd voel ik me verbonden met het land waar ik geboren ben: Turkije. Dat is géén tegenstelling. Je hebt niet één identiteit, maar misschien wel twee, drie of vier. Dáárvoor staat #MeTwo.”
NOS 14.08.2018 De Turkse lira is vandaag licht opgekrabbeld en de aandelenbeurs van Istanbul noteert plussen. De financiële storm die de voorbije week over Turkije trok en de lira omver blies lijkt even te gaan liggen. Europese beurzen noteren eveneens plusjes. Het zorgt voor opluchting en hoop dat het ergste voorbij is.
Turkse ondernemersclubs riepen de overheid vandaag op tot een strakker monetair beleid om de lira te stabiliseren. Ze willen een diplomatieke oplossing voor de ruzie met de Verenigde Staten.
Het is echter maar de vraag of de crisis is bezworen. De miljarden die de Turkse centrale bank in de banken stopt nemen de meest acute geldzorgen weg, maar lossen het probleem niet op. Het lijkt vooralsnog meer een adempauze en even uitblazen. Het is een patroon dat je wel vaker ziet na heftige koersbewegingen terwijl er feitelijk niets verandert. Koersen stuiteren terug, maken een soort pas op de plaats, of herstellen zich wat, om vervolgens in de volgende dagen weer af te kalven.
Vijand
Ondertussen escaleert het handelsconflict tussen Turkije en de VS. President Erdogan kondigt een boycot aan van Amerikaanse elektronische producten als antwoord op de verdubbeling van de tarieven op staal door de VS in de ruzie over de vrijlating van een Amerikaanse evangelische predikant.
Ook roept hij zijn landgenoten nog eens op om lira’s niet in te ruilen voor dollars. “Omwisselen in buitenlandse valuta betekent toegeven aan de vijand”, aldus Erdogan. Volgens Erdogan is er niks mis met de fundamenten van de Turkse economie maar is er sprake van een oorlog tegen het land.
Turkse lira
Van een terugkerend vertrouwen van markten lijkt geen sprake. Het vertrouwen in de financieel-economische en politieke basis van de munt bereikte zondagavond zijn voorlopig dieptepunt. De lira tikte een koers aan van 0,1217 euro (8,22 lira voor een euro), een dag later sloot de munt op 0,1260. In de loop van de nacht en ochtend krabbelde de munt op naar 0,1350 euro (7,41 lira), een stijging van 5 procent. Deels is het een euro-dollar-effect: omdat de euro iets goedkoper is geworden ten opzichte van de dollar loopt de lira-eurokoers op.
Albayrak of Draghi
De Turkse beursindex opende bijna twee procent hoger, maar daar is aan het einde van de beursdag niet veel meer van over. Later vandaag houdt de Turkse minister van Financiën Berat Albayrak een conference-call met investeerders om ze gerust te stellen. Zijn eerder optreden overtuigde de markten in het geheel niet.
Van monetair ‘management by speech’, zoals ECB-president Mario Draghi dat vijf jaar geleden deed met de euro kunnen Albayrak of Erdogan alleen maar dromen. “De ECB staat klaar om alles te doen wat nodig is om de euro te redden. En geloof mij, het zal genoeg zijn”, dreigde Draghi toen. De woorden waren genoeg om de financiële markten te kalmeren en het vertrouwen terug te brengen.
NOS 14.08.2018 De ruzie tussen Turkije en de VS over een gevangen geestelijke lijkt nog lang niet over. President Erdogan heeft bekendgemaakt dat hij de invoer van elektronische apparaten uit Amerika wil verbieden.
Hij maakte de maatregel niet concreet, maar suggereerde dat zijn landgenoten in plaats van een iPhone maar een Samsung moeten kopen of een smartphone van Vestel, een Turkse elektronicafabrikant.
Dieptepunt
Washington verdubbelde deze maand de importtarieven voor staal uit Turkije. President Trump is boos omdat Turkije weigert om de Amerikaanse dominee Andrew Brunson vrij te laten.
Dat heeft de verhouding tussen de Navo-bondgenoten Turkije en de Verenigde Staten op scherp gezet. Vorige week twitterde Trump daarover: “onze relaties met Turkije zijn op dit moment niet goed!”
Mislukte staatsgreep
Turkije beschuldigt Brunson ervan dat hij de mislukte staatsgreep van twee jaar geleden tegen Erdogan steunde. Hij zit al bijna twee jaar vast. Half juli mocht hij de gevangenis verlaten en sindsdien heeft hij huisarrest.
Gisteren was er in Washington overleg over Brunson met de Turkse ambassadeur, maar daar is niets concreets uitgekomen. Eerder deze maand stelde Amerika sancties in tegen twee kabinetsleden van Erdogan om zo de druk op te voeren om Brunson vrij te krijgen.
Door de Amerikaanse strafmaatregelen is de financiële crisis in Turkije versterkt. De lira heeft snel terrein verloren ten opzichte van andere valuta. De financiële wereld maakt zich zorgen of Turkije zijn buitenlandse leningen nog wel kan aflossen en vreest dat grote Europese banken hard worden geraakt door de Turkse crisis.
Omwisselen
Erdogan riep zijn landgenoten vandaag nog eens op om lira’s niet in te ruilen voor dollars. “Omwisselen in buitenlandse valuta betekent toegeven aan de vijand”, zei hij.
Volgens hem heeft zijn regering de noodzakelijke maatregelen genomen om de economie te ondersteunen, maar hij voegde eraan toe dat het ook belangrijk is om politiek de rug recht te houden.
RECONSTRUCTIE: Geen onderzoek Willie Dille: hoezo te weinig aanknopingspunten?
Willie Dille(Foto: Gemeente Den Haag)
Het verhaal van het overleden PVV-raadslid Willie Dille is door het Openbaar Ministerie (OM) als ongeloofwaardig beoordeeld. Dat lijkt de reden dat het OM geen strafrechtelijk onderzoek wil beginnen naar het verkrachtingsverhaal van Dille. Het OM nam Dille’s beschuldigingen wel serieus maar omdat ze, om onduidelijke redenen, weigerde mee te werken aan de opsporing van haar vermeende belagers, is dit onderzoek niet in gang gezet. Veel vragen rond het overlijden van het Haagse PVV-raadslid lijken daarom nooit beantwoord te kunnen worden. Deze conclusie trekt Omroep West na gesprekken met een groot aantal betrokkenen. Een reconstructie.
Die maandag doet Willie Dille, nadat de video op Facebook is verschenen, een eerste zelfmoordpoging. Dat vertelt PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands nadien in een interview aan De Telegraaf. Twee dagen na die eerste poging publiceren verschillende media het filmpje. Op woensdag 8 augustus lukt een tweede poging wel. Willie Dille laat een samengesteld gezin van zes kinderen en haar partner Caspar Reedijk achter. Ook verliest een logeerhuis in Rijswijk, voor kinderen met een beperking, met haar overlijden de drijvende kracht.
AD 16.10.2018
Alleen kleine kring kent haar wanhoop
De schok is groot nadat donderdagochtend 9 augustus openbaar wordt dat Dille een einde aan haar leven heeft gemaakt. Alleen een kleine kring van mensen dicht bij haar blijkt op de hoogte te zijn van de wanhoop waarin Dille verkeert. Gemeenteraadsleden die veel met haar optrekken kennen Dille als iemand met extreme opvattingen en ook als iemand die keihard kan zijn. Maar de verwarde indruk die Dille in de Facebookvideo maakt, is ze vreemd.
Ook ouders van kinderen in het logeerhuis van Dille merken niets aan haar. Een aantal van hen begint zich pas zorgen te maken nadat zij maandagavond het filmpje van Dille op Facebook zien. Ze bellen Dille met de vraag of het wel goed gaat met haar en of de kinderen wel gebracht kunnen worden. Dille stelt de ouders gerust en lijkt kalm. Volgens haar kunnen de kinderen gewoon komen.
‘Eerst op vakantie’
Een verslaggever van Omroep West heeft dezelfde ervaring. Hij belt de avond voor Dille zelfmoord pleegt bij haar aan in het logeerhuis en vraagt om meer achtergronden over de video. Ze doet open en staat hem rustig te woord. Dille wil niet uitweiden over haar beweegredenen. ‘Ik ga eerst op vakantie en kom er daarna op terug’, laat ze weten.
Daar komt het nooit meer van. Ze maakt op 53-jarige leeftijd een eind aan haar leven. Op dezelfde dag publiceren verschillende media het Facebookfilmpje. Sommige hebben haar weggezet als ‘labiel gekkie’, vindt de PVV. ‘Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop, kon zij niet meer dragen’, schrijft de PVV in een verklaring na haar dood.
Geen aangifte
Burgemeester Pauline Krikke onderbreekt de dag na de dood van Dille haar vakantie in Zwitserland en keert spoorslags terug naar Den Haag. Nog voor Krikke goed en wel terug is, geeft het Openbaar Ministerie een verklaring uit. Daarin staat dat de politie en het OM al sinds eind 2017 op de hoogte zijn van het verkrachtingsverhaal van Dille. ‘Mevrouw Dille is eind vorig jaar door de politie benaderd om aangifte te doen en om haar verhaal te vertellen’, staat in de verklaring. ‘Aangifte heeft ze niet gedaan, die basis voor een onderzoek is er dus niet. In de gesprekken die met haar zijn gevoerd heeft ze niet meer informatie willen verstrekken. Derhalve waren en zijn er onvoldoende aanknopingspunten om ambtshalve een onderzoek te starten.’ Met het ‘ambtshalve’ starten van een onderzoek bedoelt het OM een onderzoek zonder dat er een aangifte ligt.
De verklaring laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Geen onderzoek. Wel roept Krikke voor de volgende dag de driehoek bij elkaar. Die bestaat naast haar als burgemeester uit de top van het Openbaar Ministerie en de politie. Ze wil de ‘laatste ontwikkelingen’ in de zaak Willie Dille bespreken, zegt ze in een interview met Omroep West. Of er een onderzoek komt naar de beschuldigingen die Willie Dille in het Facebookfilmpje uit, antwoordt ze: ‘De driehoek gaat daar eerst morgen over praten.’ Kennelijk is Krikke er niet van overtuigd dat een onderzoek zinloos is.
OM ziet geen brood in de zaak
Toch is dat de uitkomst van het driehoekoverleg een dag later. Het OM is daar al lang uit. In een verklaring die op zich laat wachten staat (weer) dat er geen strafrechtelijk onderzoek komt, omdat het Openbaar Ministerie te weinig aanknopingspunten heeft. De burgemeester is weliswaar de baas van de driehoek, maar zij gaat niet over het al dan niet starten van een strafrechtelijk onderzoek.
Het Openbaar Ministerie ziet gewoon geen brood in de zaak, zo blijkt uit onze rondgang. Niet wanneer Willie Dille meerdere keren heeft gesproken met de politie. En ook niet nu Dille er niet meer is omdat ze een dramatische keuze heeft gemaakt.
Dille gaf wel aanknopingspunten
Het gebrek aan aanknopingspunten is steeds het formele argument van het Openbaar Ministerie om niets te ondernemen. Maar Dille heeft wel degelijk aanknopingspunten gegeven. Zo ligt er een beschuldiging aan het adres van Arnoud van Doorn. Hij zou volgens Dille achter haar verkrachting hebben gezeten. Van Doorn is nooit door de politie gesproken. Bovendien heeft Dille verteld dat de ontvoering plaatsvond in een specifieke straat in Rijswijk. Daar zou ze door een groepje Marokkaanse mannen in een wit busje zijn getrokken. Maar buurtonderzoek is er nooit geweest.
Aan de andere kant valt de terughoudendheid van Willie Dille op. Ze praat wel met de politie, maar aangifte heeft ze nooit willen doen. In De Telegraaf zegt PVV’er en vriendin Karen Gerbrands daarover: ‘Ze wilde dat niet omdat ze niet wilde dat het verhaal in de publiciteit kwam en dat de bedreigingen door de daders richting de familie bekend zouden worden.’
Verhaal wel serieus genomen
Dit strookt niet met de video op Facebook waarin Dille zegt dat ze ‘gewoon wil dat de wereld de waarheid weet’. Daarnaast zoekt ze actief de publiciteit door een link naar de video te sturen aan een verslaggever van Omroep West.
Het Openbaar Ministerie heeft het verhaal van Dille serieus genomen, maar lijkt het niet geloofwaardig te hebben gevonden door de houding van Dille, die weigert meer informatie te geven en geen aangifte wil doen. Het lijkt logisch dat het OM geen kostbare uren wil besteden aan het oplossen van een ongeloofwaardig verhaal.
Dille laat politieke erfenis na
Maar de zaak van Willie Dille is een geval apart. Zij heeft een ‘politieke erfenis’ neergelegd door te beweren dat ze in naam van de islam is ontvoerd en verkracht. De instanties gaan vervolgens niet op zoek naar de waarheid. Dat betekent dat, als de verkrachting wel heeft plaatsgevonden, de daders nooit worden gestraft. En als het een verzonnen verhaal is de valse beschuldigingen nooit worden weerlegd. Dit lijkt maatschappelijk gezien allebei onverteerbaar.
Een strafrechtelijk onderzoek geeft geen garanties op verklaringen. Absoluut. Maar de gevoeligheid van de gebeurtenissen van de afgelopen maanden, met alle beschuldigingen die er liggen, zou een strafrechtelijk onderzoek wel degelijk rechtvaardigen. Het snoert de mond van critici die spreken van een doofpot. Elk aanknopingspunt, hoe klein ook, zou aangegrepen kunnen worden om een onderzoek te starten en zoveel mogelijk helderheid te verschaffen. Zodat zoveel mogelijk feiten worden geopenbaard. Elke uitkomst, welke kant die dan ook op gaat, is beter dan wat we nu (niet) weten. En er is maar een instantie die dat kan: het Openbaar Ministerie.
VERANTWOORDING: Omroep West sprak de afgelopen weken met een groot aantal betrokkenen. Deze mensen wilden wel met ons praten, maar alleen onder de voorwaarde dat zij hun naam hier niet zouden teruglezen. De hoofdredactie van Omroep West heeft met deze verzoeken ingestemd, opdat we aan waarheidsvinding konden doen. Alle namen van betrokkenen zijn bij de hoofdredactie bekend. Hoofdredactie Omroep West.
Tragisch nieuws uit Den Haag. PVV-raadslid Willie Dille (53) heeft woensdag 09.08.2018 zelfmoord gepleegd.
Ze laat vier kinderen achter. Dille pleegde zelfmoord nadat zij een filmpje op Facebook had geplaatst waarin ze zegt te zijn verkracht door moslims. Bronnen uit haar omgeving melden donderdagochtend aan het AD dat zij zichzelf van het leven heeft beroofd. Omroep West kreeg het kort daarna bevestigd bij haar familie.
AD 10.08.2018
Op de website Mensenlinq.nl zijn meerdere condoleances geplaatst bij het overlijdensbericht van Willie Dille (53).
AD 10.08.2018
AD 10.08.2018
AD 10.08.2018
AD 10.08.2018
AD 11.08.2018
AD 17.08.2018
AD 21.09.2018
De rol van Arnoud van Doorn !!
Imiddels is het gewraakte filmpje verwijderd van Facebook, maar het is nog wel te zien op de site van GeenStijl. Zowel Willie Dille als Arnoud van Doorn waren woensdag niet bereikbaar voor commentaar. Wel schrijft Van Doorn, die op vakantie is, op Twitter dat hij overweegt aangifte te doen.
Dille beschuldigde Arnoud van Doorn, raadslid voor de Partij van de Eenheid en zelf voormalig PVV’er, ervan dat hij achter de verkrachting zat omdat hij in het verleden door haar zou zijn ontslagen. ‘Hij haat mij intens, een vreselijk gemene man.
Nadat het gebeurd was, heb ik het aan niemand verteld, ik heb de volgende dag gewoon m’n debatten gedaan,’ aldus Dille in het filmpje. Ook kondigde ze aan te stoppen met haar politieke werk vanwege recente doodsbedreigingen.
AD 23.08.2018
Arnoud van Doorn niet bereikbaar
Arnoud van Doorn zou ingeperkt moeten worden. Dat stelt het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). De organisatie vindt dat het raadslid met zijn uitspraken en banden met omstreden imams grenzen overschrijdt. Van Doorn zegt er geen boodschap aan te hebben.
Haat prediken is niet de bedoeling van vrijheid van meningsuiting, aldus Hanna Luden.
,,We zien dat de Nederlandse politiek terreur – of het ophitsen tot terreur – steeds meer vergoelijkt. Ik verwacht dat de rest van de politiek hier tegen optreedt en stelling neemt: ‘Dit willen we niet’. Dat verwacht ik ook van de Haagse burgemeester’’, zegt directeur Hanna Luden van het CIDI. Zij reageert op een tweet die Van Doorn gisteren de wereld in slingerde. Daaruit blijkt zijn sympathie voor imam Tarik Ibn Ali, die al langere tijd vastzit in Spanje omdat hij ervan wordt verdacht een terreurcel te leiden die jongeren rekruteert voor de terreurgroep IS.
Van Doorn plaatste in zijn tweet een link naar een geluidsopname. Hierin bedankt de echtgenote van Tarik hem voor zijn steun. ‘Tarik zegt aan Arnoud van Doorn: Het is iets heel bijzonder groots wat je hebt gedaan. Ik wist wel dat je een echte man bent. Ik bedank je ontzettend. Ga zo voort’, aldus de vrouw van Tarik.
‘Burgemeester moet afstand nemen’
Volgens Hanna Luden, directeur van het CIDI, verheerlijkt Van Doorn terreur en daarom roept ze op tot een boycot. ‘We zien dat de Nederlandse politiek terreur – of het ophitsen tot terreur – steeds meer vergoelijkt,’ zegt ze in dagblad AD. ‘Ik verwacht dat de rest van de politiek hiertegen optreedt en stelling neemt: “Dit willen we niet.” Dat verwacht ik ook van de Haagse burgemeester. Haat prediken is niet de bedoeling van vrijheid van meningsuiting.’
Het CIDI deed in mei al aangifte tegen Van Doorn om zijn uitspraak ‘Moge Allah de zionisten vernietigen.’
Raadslid Arnoud van Doorn (Partij voor de Eenheid) doet aangifte wegens ophitsing en smaad tegen Hanna Luden, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël. ,,Wij hanteren zero tolerance”, zegt hij.
Luden stelde deze week dat Van Doorn terreur verheerlijkt . Ze reageerde hiermee op de sympathie en steun van de Haagse politicus voor Tarik Ibn Ali, de imam die al langer vastzit in Spanje op verdenking van het rekruteren van jongeren voor de oprichting van een terreurcel voor IS.
Volgens Van Doorn is het verwijt dat hij terreur verheerlijkt onjuist. ,,Volgens onze jurist is dit smaad. Daar is de aangifte op gebasseerd.”
Eerder dit jaar deed CIDI aangifte tegen Van Doorn. Om zijn tweet: ‘Moge Allah de zionisten vernietigen’. Die zaak ligt bij justitie.
Op Twitter laat Van Doorn weten dat hij aangifte tegen het CIDI doet wegens ophitsing en smaad. ‘Wij laten ons door niemand de mond snoeren. En al zeker niet door het zionistische haatzaaiende CIDI en Hanna Luden. De Partij van de Eenheid heeft mandaat van de kiezer. Het CIDI heeft geen enkel mandaat en is totaal irrelevant. Vertrek alsjeblieft naar jullie geliefde Israël.’
AD 24.08.2018
In het AD zegt hij: ‘Hoe harder mensen roepen, hoe vastberadener wij worden om onrecht te bestrijden. Ik steun niet alleen Tarik, maar iedereen waarbij de schijn bestaat dat een eerlijke procesgang niet aan de orde lijkt. Wij leggen aan niemand anders verantwoording af dan aan Allah en onze kiezers. Gandhi en Mandela werden ook vervolgd en geboycot. Wij zitten in dezelfde hoek.’
Ondertussen is de man die volgens Dille tot haar verkrachting zou hebben aangezet, Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid, niet bereikbaar voor commentaar. Hij is op vakantie in Marokko. ‘Nederland, de media en de haatpolitici kunnen even de pot op’, laat hij weten in een Twitterbericht met een foto van een palmboom.
Geen aangifte gedaan
De politie heeft Willie Dille afgeraden aangifte te doen van de groepsverkrachting door moslims. Dat zegt een vriendin van Dille in een column op Geenstijl. Het PVV-raadslid pleegde vorige week zelfmoord.
AD 14.08.2018
,,Willie heeft mij zelf laten weten dat het hoofd van de afdeling zeden van de politie Eenheid Den Haag haar heeft gezegd dat aangifte doen van de verkrachting haar meer kwaad zou doen dan goed.’’
Dat zegt Tamara Wulffelé als toelichting op haar column op de website van Geen Stijl, waarin ze als vriendin van Dille én oud-medewerker van PVV voorman Geert Wilders ingaat op de wanhoopsdaad van PVV-raadslid Willie Dille en wat daaraan vooraf ging.
De Haagse politie laat aan de AD Haagsche Courant weten dat Willie Dille nooit aangifte heeft gedaan van de vermeende verkrachting. Een woordvoerder van de politie zegt tegen de krant dat “er wel met haar gesproken is en dat haar hulp is aangeboden”.
Volgens de woordvoerder is “meerdere keren” contact met Dille geweest. “Ook recentelijk”. Maar wanneer en waarover mag de politie niet zeggen uit privacy-overwegingen. Vast staat dat ze geen aangifte deed.
Omdat ze dus geen aangifte wilde doen en geen verdere informatie wilde geven, hadden het OM en de politie geen aanknopingspunten om een onderzoek te doen naar de vermeende ontvoering, verkrachting, mishandeling en de beschuldigingen aan het adres van raadslid Arnoud van Doorn. Daarom kon de politie ook niet zelfstandig, ambtshalve, onderzoek doen. Het OM en de politie geven wel aan dat ze ‘aanwijzingen die alsnog aanknopingspunten bieden, serieus zal nemen.’
Maar wat dan is dus uiteindelijk de reactie van Arnoud van Doorn PvdE ?????
De fractie van de Partij van de Eenheid in de Haagse gemeenteraad gaat ‘alle nodige juridische stappen nemen’ tegen mensen die valse beschuldigingen omtrent Willie Dille doen tegen raadslid Arnoud van Doorn.
Van Doorn staat in de schijnwerpers sinds PVV-raadslid Willie Dille een filmpje verspreidde waarin ze stelde verkracht te zijn door een groep moslims die haar de mond wilde snoeren in de gemeenteraad. Arnoud van Doorn zou achter het geweld zitten, stelde Dille die kort erna zelfmoord pleegde.
‘De fractie van de Partij van de Eenheid is geschokt door alle gebeurtenissen rondom Willie Dille. Ons medeleven gaat uit naar de familie die wij veel sterkte wensen in deze moeilijke tijden’, aldus de partij in een persbericht.
Afstand
De Partij van de Eenheidneemt afstand van de “bizarre” beschuldigingen die Dille in de video deed. ‘Tevens zal de Partij van de Eenheid alle nodige juridische stappen ondernemen.’
Kortom, de Partij van de Eenheid neemt niet alleen afstand van de aantijgingen, het dreigt ook met juridische stappen tegen iedereen die haar valselijke en lasterlijke ‘beschuldigingen’ in stand houdt.
Dan is er nog ene Abdelhamid Taheri. Die vindt dat Dille met haar uitlatingen de hele islam schade heeft toegebracht. Van Doorn is het roerend eens met zijn geloofsgenootje, aangezien hij het bericht van zijn broeder direct heeft gedeeld.
Ook de omstreden moskee As-Soennah, vindt namelijk dat justitie toch een diepgravend onderzoek moet doen naar de zelfmoord van Willie Dille. Volgens voorzitter Abdelhamid Taheri is zo’n onderzoek in het belang van de Nederlandse samenleving om meer polarisatie te voorkomen.
Vele vragen
De erfenis van Willie Dille bestaat uit veel onbeantwoorde vragen. Waarom hield zij deze schokkende gebeurtenis lange tijd stil? Waarom deed zij geen aangifte bij de politie? Wat wist burgemeester Pauline Krikke?
Het filmpje waarin Dille haar relaas deed, roept ook andere vragen op. Het raadslid oogt mager en kijkt nerveus om zich heen. Het beeld wekt de indruk dat hier een vrouw te zien is waar het niet goed mee gaat, ook al beweerde de PVV woensdag nog dat Dille niets mankeerde. Was er iets met haar aan de hand?
Echter, op lang niet alle vragen zal een antwoord komen. Simpelweg omdat Willie Dille het antwoord mee in haar graf heeft genomen. Dat mag uiteraard geen reden zijn om niet tot een diepgravend onderzoek over te gaan. Al is het maar om antwoord te krijgen op de vraag wat de rol was van Arnoud van Doorn. De ex-PVV’er die zich tot de islam bekeerde werd notabene door Willie Dille in de video neergezet als het kwade genius achter haar verkrachting.
Aangifte tegen Arnoud van Doorn
De Haagse burgemeester Pauline Krikke heeft CDA-raadslid Daniëlle Koster duidelijk gemaakt dat zij aangifte kan doen na een dreigtweet van collega-politicus Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. Laatstgenoemde schreef vrijdag dat Koster ‘een vijand van de Islam’ is ‘en een gevaar voor de samenleving’.
AD 14.08.2018
Die opmerking wordt, gezien de reacties op het sociale medium, ervaren als een ‘fatwa’, of een oproep aan andere moslims om actie te ondernemen. ‘Ik hoop dat Daniëlle Koster zich realiseert dat een dergelijke tweet binnen de islamitische gemeenschap gelijk staat aan een oproep haar te ‘elimineren’. Een pure doodsbedreiging dus door Arnoud’, schrijft iemand. Afgezien daarvan roept het bericht van Van Doorn ook veel negatieve reacties op.
.@KosterDanielle is een vijand van de Islam en een gevaar voor de samenleving. Walgelijk om politiek te willen scoren over de rug van doden en collega raadsleden. Dieper kun je niet zinken. #bah
Volgens een woordvoerder van de burgemeester heeft Krikke afgelopen dagen verschillende malen contact gehad met het CDA-raadslid. ‘Zij heeft Koster aangegeven aangifte te doen, zodat OM en politie verder onderzoek kunnen doen.’
AD 11.08.2018
Onafhankelijk onderzoek
De tweet van Van Doorn was waarschijnlijk een reactie op de uitspraken van Koster vrijdag in diverse media over het overlijden van PVV-raadslid Willie Dille. Koster pleitte toen voor een onafhankelijk onderzoek naar het optreden van gemeente, politie en Openbaar Ministerie in de periode voor de dood van Dille. Op die manier zou duidelijk moeten worden of die instanties goed hebben gehandeld. Koster verklaarde toen ook dat zij Dille niet heel goed kende. ‘Maar ik had niet de indruk dat zij psychisch iets zwaars onder de leden had. En ik heb ook geen reden om aan te nemen dat haar verhaal niet waar is. Zoiets verzin je niet’, zij zei.
Of Koster inderdaad aangifte gaat doen, is niet bekend. Zij is niet bereikbaar voor commentaar.
Fawaz Jneid
De tweet van Van Doorn roept herinneringen op aan uitspraken van imam Fawaz Jneid. Deze geestelijk leider noemde eerder dit jaar burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam een afvallige moslim en een vijand van de islam.
Minister Ferdinand Grapperhaus (CDA, justitie) noemde die uitspraken eind maart in een Kamerdebat over de kwestie ‘walgelijk’. Maar de bewindsman constateerde ook dat ze níet strafbaar waren. Volgens de minister ging de imam met zijn uitspraken ‘langs de grens van de wet’, maar er bewust niet overheen. Daarom zou Jneid niet kunnen worden vervolgd. Hij bleef ‘net binnen de grenzen van de vrijheid van meningsuiting’.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof noemde de uitspraken van Jneid destijds ‘gevaarlijk’.
AD 14.08.2018
Bedreigingen ook aan het adres van Arnoud van Doorn PvdE
Inmiddels heeft de dood van gemeenteraadslid Willie Dille geleid tot een flinke ruzie tussen het CDA en de Partij van de Eenheid. Burgemeester Pauline Krikke adviseerde CDA-raadslid Daniëlle Koster eerder om aangifte te doen tegen Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid, nadat Koster in een tweet werd uitgemaakt voor “een vijand van de Islam en een gevaar voor de samenleving”.
De ‘dreigtweet’ van Van Doorn was een reactie op de uitspraken van Koster in diverse media over het overlijden van PVV-raadslid Dille. Koster schreef dat ze niet kon geloven dat Dille had verzonnen dat ze verkracht was – zoals ze zei in een filmpje op Facebook – door een groep Marokkanen die banden zouden hebben met gemeenteraadslid Arnoud van Doorn. Donderdag pleegde Dille zelfmoord.
Daniëlle Koster liet inmiddels weten niet meer op de zaak te willen reageren. Of zij aangifte gaat doen tegen Van Doorn is dan ook niet bekend.
Het raadslid van de Partij van de Eenheid zegt nu ook zelf bedreigd bedreigd te worden en zich in de steek gelaten te voelen door de gemeente. “Ernstige bedreigingen richting mijn familie, medewerkers en ikzelf”, schrijft Van Doorn op Twitter. “Doodse stilte (goedkeuring?) bij de collega’s in de Haagse raad. Het bedreigen van moslims is dus blijkbaar “gewoon” geworden in Nederland. Bijzonder zorgelijke ontwikkeling.”.
AD 14.08.2018
Ik laat mij de mond niet snoeren
Raadslid Arnoud van Doorn van de Partij voor de Eenheid, medewerkers van zijn partij en zijn familie worden ernstig bedreigd sinds de zelfmoord van PVV-raadslid Willie Dille. Dat zei Van Doorn zojuist tijdens een telefonisch interview vanuit zijn vakantieadres in Marokko.
Het Haagse raadslid zegt niets te maken te hebben met een groepsverkrachting van Dille en vindt dat andere Haagse raadsleden hem in de steek laten. ,,Maar ik word hier alleen maar strijdbaarder van.” ,,Met mij gaat het goed’’, zegt hij.
,,Ik heb een dikke huid. Ik ben wel wat gewend. Ik laat mij niet ‘de mond snoeren’ en de valse beschuldigingen en bedreigingen motiveren mij alleen maar nog meer om tegen onrecht op te staan.”
Tornado aan bedreigingen
Van Doorn zit wel in over zijn familie en medewerkers die meegesleurd worden in de tornado aan bedreigingen. ,,Er wordt veel haat verspreid en er worden veel dreigingen geuit.” Van de heftigste bedreigingen heeft hij geen last, zegt hij. ,,Ik heb ze geblokkeerd op sociale media.
Ik hoor ze niet, ik zie ze niet.” Met de Haagse burgemeester Krikke en het Openbaar Ministerie is op zijn verzoek overlegd over eventueel te nemen beveiligingsmaatregelen. ,,Dat heeft Krikke toegezegd en ze neemt het ook serieus.”
Van Doorn ligt onder het vergrootglas sinds PVV-raadslid Willie Dille vorige week op haar facebookpagina een filmpje verspreidde waarin ze verklaart dat ze vorig jaar is verkracht door een groep moslims die haar het zwijgen wilde opleggen om haar raadswerk. Van Doorn zou achter de verkrachting zitten, stelt ze in het filmpje. Enkele dagen na de verspreiding van het filmpje pleegde Dille zelfmoord.
Van Doorn noemde haar dood zojuist ‘schokkend en triest’. Maar hij vindt het onbegrijpelijk dat niemand van de Haagse gemeenteraad een berichtje stuurde om te peilen hoe het met hém is.
AD 05.09.2018
AD 05.09.2018
AD 06.09.2018
Ik vind het bizar dat geen van onze collega’s in de raad afstand heeft genomen van de bizarre uitingen door Dille, aldus Arnoud van Doorn.
,,Ik vind het bizar dat geen van onze collega’s in de raad afstand heeft genomen van de bizarre uitingen door Dille. Niemand heeft een appje gestuurd met: ‘Kunnen we wat voor je doen?’ Er is alleen doodse stilte. Ik vind het jammer dat ook DENK en NIDA zwijgen. Ook zij zijn stil. Dat vind ik zorgelijk. Dat zijn onze politieke geestverwanten. Als het hen zou overkomen zou ik als eerste op de barricaden gaan.’’
Krikke was kort na de zelfmoord van Dille de eerste en enige die appte, zegt hij. ,,’Hoe is het met je?’, vroeg ze. ‘Kan ik wat voor je doen?’ Respect daarvoor.”
Van Doorn verklaarde zojuist niets met de verkrachting van Dille te maken hebben. ,,Uiteraard niet. Dit is een idiote beschuldiging van iemand met zware psychische problemen.” Dat er mogelijk een verkrachting heeft plaatsgevonden kan hij niet uitsluiten. ,,Maar het lijkt me te bizar voor woorden. Natuurlijk worden mensen verkracht, maar dat wij er iets mee te maken hebben is te idioot voor woorden.”
Dille verklaarde dat ze op 15 maart 2017 verkracht is. Ze trok hierover in oktober van dat jaar aan de bel bij burgemeester Krikke. Er waren daarna meerdere gesprekken tussen Dille, de burgemeester, de politie en justitie. Maar er is geen aangifte gedaan en er is ook geen onderzoek uit voortgekomen omdat er volgens justitie onvoldoende aanknopingspunten waren en zijn.
Van Doorn zegt hij nooit geïnformeerd is door Krikke of justitie over een groepsverkrachting en de rol die hem verweten werd door Dille. Hij zegt dat hij totaal overdonderd was toen hij het filmpje van Dille afgelopen week zag. ,,Iemand stuurde me een linkje naar de beelden. Later hoorde ik via de media dat er allerlei gesprekken zijn geweest tussen Dille en Krikke. Ik wist helemaal niks. Dat vind ik kwalijk. Dat begrijp ik niet.”
De woordvoerder van Krikke gaat daar inhoudelijk niet op reageren.
Partijgenoten
Het raadslid, dat aanvankelijk PVV’er was maar zich later bekeerde tot de islam, zegt nooit haatgevoelens tegen Dille te hebben gehad. De twee waren ooit partijgenoten bij de PVV en gingen met heibel uit elkaar. ,,Ik had al jarenlang geen contact meer met haar. Ik heb daar totaal geen behoefte aan gehad. Ik ken geen haat of rancune.” Het bleef bij een zakelijk contact. ,,’Goedemorgen of goedemiddag’ zeggen, als je elkaar tegenkomt in de lift.”
Haar dood noemt hij triest. ,,Ook voor de nabestaanden. Dat neemt niet weg dat we geschokt zijn door de valse beschuldigingen. Blijkbaar zat haar haat tegen moslims zó diep dat ze in haar eigen waanbeelden en leugens is gaan geloven. Ik ben geen psychiater, maar met Dille was duidelijk iets heel erg mis.”
Hij verwijt het raadslid Daniëlle Koster (CDA) uit Den Haag in het bijzonder dat zij vrijdag in de media uitte dat zij niet twijfelde aan de verklaring van Dille. ,,Zo’n verhaal verzin je niet”, zei de politica tegen het Algemeen Dagblad. Voor Van Doorn was het aanleiding om een grimmige tweet te plaatsen met de mededeling dat Koster een vijand is van de Islam. Hij noemde het in zijn tweet ook walgelijk dat Koster over de rug van een dode een politiek punt wilde maken.
Ik vind het buitengewoon oncollegiaal en daarmee brengt ze niet alleen mij, maar ook onze medewerkers in gevaar, aldus Arnoud van Doorn.
,,Koster zaait haat. Koster gooit olie op het vuur door te stellen ‘zoiets verzin je niet’. Dat is haat voeden. Ik vind het buitengewoon oncollegiaal en daarmee brengt ze niet alleen mij, maar ook onze medewerkers in gevaar.”
De tweet die hij er vrijdagavond uitknalde was volgens hem niet opruiend bedoeld. En het was volgens hem geen fatwa, waarmee Koster op een dodenlijst zou komen bij extreme moslims. ,,We houden ons keurig aan de wet. We zijn voor een scherp debat. Maar geweld in welke vorm dan ook wijzen we absoluut af. Je mag scherp zijn in de politiek. Dat zijn andere partijen ook. Maar haat zaaien hoort daar niet bij. We blijven altijd binnen de kaders van de rechtsorde.”
De Haagse burgemeester bracht gisteren naar buiten dat zij de afgelopen dagen gesprekken had met Koster van het CDA om aangifte te doen vanwege de tweet van Van Doorn. ,,Zodat politie en het Openbaar Ministerie nader onderzoek kunnen doen”, stelde de burgemeester. Vandaag heeft Krikke contact gehad met Van Doorn. ,,Ze stelde dat ze boven de partijen staat. En ze zei: ‘Als je je bedreigd voelt, raad ik je aan absoluut aangifte te doen’. Dat ga ik ook zeker doen.” De bedreigingen komen via sociale media, zegt hij. ,,Maar ook uit andere hoeken.”
Negatieve tumult
De zwaar negatieve tumult rond zijn moslimpartij Partij voor de Eenheid komt veel mensen goed uit, denk hij. ,,Het is bekend dat mensen niet blij zijn met actieve moslims. Ze hebben liever dat we in de moskee of in de sishalounge blijven.”
Na het reces, op 20 september, gaat Van Doorn met opgeheven hoofd naar de eerste raadsvergadering, zegt hij. De herdenking van Dille die eraan voorafgaat woont hij niet bij. ,,Het is 20 september een gewone reguliere raad. We zijn er gewoon. We laten ons – nogmaals – door niemand de mond snoeren. We zijn niet bij de herdenking van Dille, omdat zij verantwoordelijk is voor de haat. Het zouden krokodillentranen zijn. Wij hebben daarbij niks te zoeken.”
Persoonsbeveiliging zal er vanwege alle bedreigingen zeker zijn. Ook vanuit zijn partij, zegt hij. ,,Er zijn maatregelen genomen.” Voorlopig blijft hij nog een paar weken in Marokko. ,,Ik ben hier bij een paar vrienden en geniet van een welverdiende vakantie.”
AD 18.08.2018
Bedreiger aanslag opgepakt
De opgepakte man, die bekendstaat als rechtsextremist, zou achter het verhaal van Dille staan en dat hebben laten blijken op sociale media. Deze man uit Schiedam is op 13 augustus 2018 door de politie aangehouden nadat hij op Facebook dreigde een aanslag te plegen. Hij deed dat nadat bekend werd dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille zelfmoord had gepleegd.
Het dreigen met een aanslag na de zelfmoord van het Haagse raadslid Willie Dille, door Schiedammer Danny F. is nooit serieus’ bedoeld. Dat betoogde zojuist zijn advocaat Dirk Timmermans.
Terroristisch misdrijf
De Schiedammer wordt verdacht van het dreigen met een terroristisch misdrijf en opruiing tot een terroristisch misdrijf. Ook had hij een vuurwapen in de vorm van een sleutelhanger in zijn bezit. De raadkamer van de rechtbank beslist volgende week of hij vast moet blijven zitten.
Na de zelfmoord van Dille reageerde de Schiedammer, die actief is binnen extreemrechtse kringen, op Facebook. ‘Als dit geen drastische consequenties gaat hebben, pleeg ik zelf een aanslag’, schreef hij. En: ‘Ik ben hier bloedserieus klaar mee. Als de staat niets doet staat mijn lot vast.’
Het Facebookprofiel van de Schiedammer en zijn Twitteraccount zijn uit de lucht. Eerder was daar te zien dat hij een bewonderaar is van Anders Breivik, de dader van de aanslagen in 2011 in Noorwegen waarbij 77 mensen om het leven kwamen.
Hij wordt verdacht van opruiing tot een terroristisch misdrijf. Ook had hij een nepvuurwapen als sleutelhanger in zijn bezit.
Het voorarrest van de man is verlengd en volgende week wordt hij voorgeleid aan de rechter-commissaris. Die zal kijken of hij langer moet worden vastgehouden.
Voortvarend optreden, aldus Arnoud van Doorn
Arnoud van Doorn PvdE laat vanuit zijn vakantieadres in Marokko weten het goed te vinden dat justitie snel in actie is gekomen. ,,Goed dat justitie voortvarend optreedt tegen het bedreigen van politici en familie. Wij hanteren als Partij voor de Eenheid een zerotolerancebeleid. We accepteren niets en doen van alle bedreigingen aangifte.”
Van Doorn is sinds de zelfmoord van Willie Dille bestookt met bedreigingen aan zijn adres. Doodsbedreigingen werden geuit als een reactie op de beschuldiging van Dille. Op internet werd aangekondigd dat mensen naarstig op zoek waren naar zijn woonadres in Den Haag. Ook zijn familie en medewerkers kregen het te verduren. De dreiging komt volgens hem voornamelijk uit extreemrechtse hoek. Over het precieze aantal bedreigingen kan hij niets zeggen. ,,Maar het zijn er meer dan tien.”
Er zullen snel meer aanhoudingen volgen, verwacht hij. ,,Onze medewerkers zoeken actief op social media.” Angst heeft hij niet, zegt hij. ,,Als moslims zijn we per definitie nergens bang voor .We vrezen slechts Allah.”
AD 21.08.2018
Collega’s willen onderste steen boven
De dood van PVV-raadslid Willie Dille is als een bom ingeslagen bij de Haagse gemeenteraadsleden. Haar collega’s zitten vol vragen. Sommige partijen eisen een onafhankelijk onderzoek naar het drama, dat voor bedreigingen zorgt aan het adres van politici. “De onderste steen moet boven.”
Woensdag 15.08.2018 hebben vrienden en familieleden de laatste eer bewezen aan de 53-jarige Willie Dille. Caspar Reedijk, de man van Dille, laat weten nu in rust te willen rouwen. Hij wil nog kwijt ‘veel verdriet te hebben, maar het besluit van zijn vrouw om een einde aan haar leven te maken, te begrijpen.’ Reedijk vertelt dat Willie ‘geen onvertogen woord jegens de waarheid heeft gesproken.’
‘Naadje van de kous weten’
Nu de uitvaart is geweest en de gemeenteraad binnenkort weer bij elkaar komt, voeren fracties overleg hoe om te gaan met deze ‘schokkende gebeurtenis’. Voor iedereen kwam haar zelfmoord onverwacht. Dille was de laatste tijd juist heel actief, omdat ze haar collega Karen Gerbrands veel verving, vertellen raadsleden. De Haagse gemeenteraad is erg verdeeld: er zijn 15 partijen die samen 45 zetels hebben en dat zorgt regelmatig voor hoogoplopende discussies.
Martijn Balster, PvdA-fractievoorzitter van Den Haag, laat weten meer onderzoek te willen naar ‘dit drama’, dat ‘als een bom is ingeslagen’. Hij staat daarin niet alleen. “Hoe kon het dat Dille zich zo bedreigd voelde? Hoe is daarmee omgesprongen? Wat zijn de afwegingen geweest om geen vervolgonderzoek te starten door politie en OM?”, vraagt Balster zich af. “We weten zo weinig. Er moet zoveel mogelijk duidelijk worden. We willen heel graag dat er onderzoek komt.”
Toch maar geen politiek onderzoek
Een aantal oppositiepartijen wilde een politiek onderzoek instellen naar de affaire Dille. Maar de collegepartijen vinden dat politie en justitie dit zouden moeten doen, meldt Omroep Westwoensdag.
Er komt dus voorlopig geen politiek onderzoek naar de gang van zaken rond de vermeende verkrachting en de zelfmoord van Willie Dille. De meerderheid van de Haagse gemeenteraad ziet nu geen rol voor zichzelf weggelegd. Daarmee blijven de vele vragen die er leven rond het trieste lot van het Haagse PVV-raadslid voorlopig onbeantwoord.
Eerder werd al duidelijk dat het Openbaar Ministerie te weinig aanknopingspunten ziet voor een strafrechtelijk onderzoek naar de vermeende ontvoering en verkrachting van het PVV-raadslid. Een aantal oppositiepartijen wil daarom een eigen politiek onderzoek naar de rol van de politie en burgemeester Krikke. ‘Maar het is aan politie en justitie om dit te onderzoeken’, zeggen collegepartijen D66 en GroenLinks. Ook Groep de Mos en de VVD zijn terughoudend. Ze vinden dat de PVV aan zet is en die heeft voorlopig om rust gevraagd. Daarmee is er geen meerderheid voor een onderzoek.
Hoe nu verder !!!
Na de zelfgekozen dood van PVV-raadslid Willie Dille ligt de vraag op tafel hoe de Haagse gemeenteraad verder moet. Het wordt volgende week woensdag besproken tijdens een bijeenkomst met alle fractievoorzitters. De bijeenkomst, die door burgemeester Pauline Krikke is belegd, vindt plaats achter gesloten deuren.
Tot nu toe is er geen begin van een antwoord. Dat komt niet alleen door de dramatische en complexe gebeurtenis zelf. Ook wacht de lokale politiek nog op een verklaring van de PVV die waarschijnlijk volgende week komt. Veel hangt af van de inhoud en toon hiervan.
‘We zullen met elkaar verder moeten’, verzuchtte Pieter Grinwis van de ChristenUnie/SGP donderdag in het Radio West-programma Studio Haagsche Bluf. De schok die het overlijden van Dille heeft teweeggebracht is nog altijd groot maar er wordt inmiddels ook voorzichtig naar de toekomst gekeken. Hoe ziet die toekomst in de Haagse gemeenteraad er eigenlijk uit na alles wat er de afgelopen weken is gebeurd?
Complex
Dat is nog niet zo makkelijk. Ga maar na: een raadslid heeft een einde aan haar leven gemaakt. Dat is op zichzelf al een drama. Maar Willie Dille heeft daar bovenop een politieke erfenis achtergelaten.
Twee dagen voor haar dood plaatste ze een Facebookfilmpje waarin ze zegt te zijn ontvoerd en verkracht door een groepje moslims. Collega-raadslid Arnoud van Doorn, een ex-PVV’er die is bekeerd en nu voor een moslimpartij in de raad zit, zou hiertoe opdracht hebben gegeven. Een politieke daad dus, volgens Dille.
Verwijt Krikke
Bovendien spreekt een zeer geëmotioneerde Dille in het filmpje van regelmatige bedreigingen door moslims die willen dat ze haar kritiek op de islam voor zich houdt. Ze verwijt de politie en burgemeester Krikke dat ze haar onvoldoende steun hebben gegeven. Krikke ontkent dat. De burgemeester zegt dat ze meerdere gesprekken met Dille heeft gehad en haar heeft geadviseerd om aangifte te doen. Dille wilde dat niet, volgens Krikke.
De conclusie dat Dille zelfmoord heeft gepleegd vanwege de verkrachting en de bedreigingen is snel getrokken. Dat doet de PVV dan ook in een korte verklaring na het overlijden van Dille. ‘Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer dragen’, schrijft de partij.
Telegraaf 06.09.2018
Psychisch in de war
Met de ‘reacties’ doelt de PVV op de storm die opsteekt op onder andere sociale media na publicatie van het Facebookfilmpje door verschillende media. Dille zou een fantast zijn en psychisch in de war. PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands voelt zich – een dag voor Dille’s dood – genoodzaakt om dat beeld recht te zetten.
‘Het beeld dat nu wordt geschetst als zou Willie een labiel gekkie zijn, wil ik met kracht ontkennen. Vriend en vijand zullen bevestigen dat Willie een ijzersterke vrouw is die zich niet gek laat maken. Het filmpje is gemaakt na een jaar van ellende, geen enkele steun van politie of burgemeester.’
Na deze twee reacties heeft de PVV zich teruggetrokken om de gebeurtenissen te laten bezinken. Naar verwachting volgende week komt de partij met een, naar eigen zeggen uitgebreide reactie op het filmpje en de dood van Dille.
Spanning
Op het stadhuis wordt hier met spanning naar uitgekeken want de toon en inhoud van de verklaring zullen bepalend zijn voor de sfeer in de Haagse raad en het toekomstige politieke debat. Wordt het een ingetogen reactie of doet de PVV er juist een schepje bovenop door bijvoorbeeld met nieuwe beschuldigingen en (politieke) verwijten te komen?
Gebeurt het laatste dan hebben vooral partijen met een grote moslimachterban een probleem. De beschuldiging dat Willie Dille in naam van de islam de dood in is gejaagd, is voor hen niet te verkroppen.
Ongepast
Maar hoe ga je in het debat om met beschuldigingen die niet gestoeld zijn op controleerbare feiten? Die kan je niet weerleggen. Maar het verhaal van Dille in twijfel trekken, is ongepast omdat de beschuldigingen net zo goed waar kunnen zijn. Aan de andere kant willen deze partijen de PVV geen vrij spel geven om wel met verwijten te blijven komen.
De PVV zal op haar beurt achter het verhaal van Willie Dille blijven staan en haar te vuur en te zwaard verdedigen. Nog feller zal de partij strijden tegen de ‘islamisering van Den Haag’. Het debat in de gemeenteraad kan wantrouwend en narrig worden. Tenzij de PVV volgende week met feiten en bewijzen komt die wel na te gaan zijn. Dan ontstaat er wellicht een situatie die minder ongemakkelijk is.
Burgemeester Krikke
Ook de rol van burgemeester Krikke en de politie komt aan bod in de verklaring, zo beloofde de PVV. In het Facebookfilmpje zegt Dille dat zij hebben gefaald. Heeft de PVV hier bewijzen van? En welke woorden gebruikt de partij richting de burgemeester? Vaak, en zeker in deze kwestie, is het de toon die de muziek maakt.
Arnoud van Doorn ontkent ondertussen alle betrokkenheid. Dit raadslid van moslimpartij Partij van de Eenheid zou volgens Dille achter haar verkrachting zitten. Maar Van Doorn zegt hier niets van te weten. Maar wat gaat hij doen om zijn naam te zuiveren? En als hij niets doet, waarom dan niet?
Onderzoek
Partijen reageren verschillend. Martijn Balster van de PvdA heeft aangedrongen op een onderzoek om meer feiten op tafel te krijgen. ‘De tijd zal hopelijk meer inzicht geven’, zei hij donderdag in Studio Haagsche Bluf. ‘Want wij kunnen niet oordelen over iets wat wij niet weten.’
Grinwis van de ChristenUnie/SGP betwijfelt of een onderzoek zin heeft. ‘Want wat is de onderzoeksvraag en wie moet dit onderzoek doen? Het Openbaar Ministerie ziet er geen aanknopingspunten voor, dus de strafrechtelijke weg is afgesloten.’
Rechter
Maar ook hij erkent dat het ontbreken van feiten een probleem is. Grinwis: ‘Er liggen verwijten die moeilijk weersproken kunnen worden. Ik ben maar een gewoon raadslid en ik weet niet wat feit en fictie is. De rechter zal dat moeten vaststellen, maar dat zal dus niet gebeuren. Ik denk dat we moeten leven met wat er is gebeurd.’
Of dat lukt, hangt mede af van de opstelling van de PVV. Maar dat de partij niet op eieren gaat lopen, is duidelijk. De PVV-verklaring na het overlijden van Willie Dille sluit af met de zin: ‘We zullen doorstrijden, zodat haar dood niet voor niets is geweest’.
AD 10.01.2019 Schiedammer Danny F. die in Nederland wordt vervolgd voor het bedreigen van het Haagse raadslid Arnoud van Doorn, wordt ook in België gezocht. Dat land heeft om zijn uitlevering gevraagd. Hij is daar veroordeeld tot een celstraf in een drugszaak.
Dat bleek tijdens een korte, niet-inhoudelijke behandeling van de zaak. De Schiedammer (28) wordt in Nederland verdacht van het dreigen met een terroristisch misdrijf en opruien tot geweld gericht op het Haagse raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. Justitie verwijt de man ook dat hij een vuurwapen (in de vorm van een sleutelhanger) in bezit had.
De man plaatste zijn bedreigingen nadat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille een filmpje op internet had gezet waarin ze verklaarde verkracht te zijn in opdracht van Van Doorn. Niet veel later pleegde Dille zelfmoord.
De Schiedammer zette op facebook: ,, Als dit geen drastische consequenties gaat hebben, pleeg ik zelf een aanslag (…) Ik ben hier bloedserieus klaar mee, als de de Staat niks doet, staat mijn lot vast’’. Ook reageerde hij naar Van Doorn, die zelf elke betrokkenheid bij een eventueel incident met Dille ontkent. ,,Dit vraagt om vergelding,’’ stuurde Danny F. in een groepsapp naar vrienden. ,,Van Doorn ophangen op de Grote Markt,’’ stelde hij.
Ook vanuit andere kanten kwamen bedreigingen binnen via sociale media. Van Doorn deed aangifte. De Hagenaar was ooit raadslid voor de PVV, maar bekeerde zich tot de islam en zit nu namens de islamitische Partij van de Eenheid in de raad.
Het Haagse raadslid was zelf niet bij de zitting. ,,Ik vertrouw op een rechtvaardig besluit door de rechter”, zei hij eerder. Ook de Schiedamse verdachte was niet aanwezig. De advocaat van F. wees er tijdens de zitting nog op dat Van Doorn recent zelf nog opriep to ‘vernietiging van de vijanden van de islam’. ,,Ik ben benieuwd of het OM dat ook onderzoekt.”
De man die op internet dreigde met een aanslag omdat hij boos was over de zelfmoord van PVV-raadslid Willie Dille, wordt verdacht van onder meer dreiging met een terroristische aanslag. Ⓒ ANP
Telegraaf 10.01.2019 De man die op internet dreigde met een aanslag omdat hij boos was over de zelfmoord van PVV-raadslid Willie Dille, wordt verdacht van onder meer dreiging met een terroristische aanslag. Ook zou Danny F. een vuurwapen in de vorm van een sleutelhanger hebben gehad, munitie en boksbeugels.
Dille pleegde afgelopen augustus zelfmoord, nadat ze een filmpje op Facebook had gezet waarin ze vertelde dat ze een jaar eerder was ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. Als kwade genius daarachter beschuldigde zij de voormalig Haagse PVV’er Arnoud van Doorn, die na zijn bekering was overgestapt naar de islamitische Partij voor de Eenheid.
De Schiedammer F. (28) vond dat de Nederlandse staat „drastische” actie moest ondernemen na haar dood, anders zou hij „zelf een aanslag plegen.” Dat bleek donderdag tijdens een niet-inhoudelijke zitting in de Rotterdamse rechtbank. Wanneer de zaak inhoudelijk behandeld wordt, is nog niet duidelijk.
Danny F. was donderdag niet in de rechtbank aanwezig, hij zit niet meer in de cel. Er loopt momenteel ook nog een procedure voor overlevering aan België waar hij is veroordeeld voor een drugszaak, liet zijn advocaat weten.
Den HaagFM 10.01.2019 De man die op internet dreigde met een aanslag omdat hij boos was over de zelfmoord van PVV-raadslid Willie Dille, wordt verdacht van onder meer dreiging met een terroristische aanslag. Ook zou Danny F. een vuurwapen in de vorm van een sleutelhanger hebben gehad, munitie en boksbeugels.
Dille pleegde afgelopen augustus zelfmoord, nadat ze een filmpje op Facebook had gezet waarin ze vertelde dat ze een jaar eerder was ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. Als kwade genius daarachter beschuldigde zij de voormalig Haagse PVV’er Arnoud van Doorn, die na zijn bekering was overgestapt naar de islamitische Partij voor de Eenheid.
De Schiedammer F. (28) vond dat de Nederlandse staat “drastische” actie moest ondernemen na haar dood, anders zou hij “zelf een aanslag plegen”. Dat bleek donderdag tijdens een niet-inhoudelijke zitting in de Rotterdamse rechtbank. Wanneer de zaak inhoudelijk behandeld wordt, is nog niet duidelijk.
Drugs
Danny F. was donderdag niet in de rechtbank aanwezig, hij zit niet meer in de cel. Er loopt momenteel ook nog een procedure voor overlevering aan België waar hij is veroordeeld voor een drugszaak, liet zijn advocaat weten.
OmroepWest 10.01.2019 Een man die zich op internet boos maakte over de zelfmoord van het Haagse PVV-raadslid Willie Dille, wordt verdacht van onder meer dreiging met een terroristische aanslag. Dat bleek donderdagochtend in de Rotterdamse rechtbank. Danny F. zou een vuurwapen in de vorm van een sleutelhanger hebben gehad, munitie en boksbeugels.
Dille pleegde afgelopen augustus zelfmoord, nadat ze een filmpje op Facebook had gezet waarin ze vertelde dat ze een jaar eerder was ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. Als kwade genius daarachter beschuldigde zij de voormalig Haagse PVV’er Arnoud van Doorn, die na zijn bekering was overgestapt naar de islamitische Partij voor de Eenheid.
Danny F. was donderdag niet aanwezig bij de niet-inhoudelijke zitting in de rechtbank, hij zit niet meer in de cel. Er loopt momenteel ook nog een procedure voor uitlevering aan België waar hij is veroordeeld voor een drugszaak, liet zijn advocaat weten. Wanneer de zaak inhoudelijk behandeld wordt, is nog niet duidelijk.
NU 12.12.2018 PVV’er Karen Gerbrands verlaat de Tweede Kamer uit teleurstelling over het gebrek aan medeleven van haar fractie na het overlijden van partijgenoot en vriendin Willie Dille.
Gerbrands heeft zich “nog nooit zo alleen gevoeld” als de afgelopen maanden in de Kamerfractie. Dat schrijft zij in haar afscheidsbrief aan de Tweede Kamer die woensdag door Kamervoorzitter Khadija Arib is voorgedragen.
De zelfmoord van Dille, met wie Gerbrands in de Haagse gemeenteraad zat, greep Gerbrands afgelopen zomer erg aan. Ze rekende in dat “verschrikkelijke jaar” op een “warme deken van steun en medeleven van iedereen”. Maar dat viel tegen.
“De kille waarheid is dat ik die steun en dat medeleven maar van een enkeling heb ervaren.” Gerbrands voelt zich niet meer thuis in de fractie en kon niet anders dan vertrekken, laat ze weten.
PVV-fractie weigert commentaar te geven op kwestie
Dille maakte begin augustus een eind aan haar leven. Kort daarvoor had ze op Facebook een video geplaatst waarin ze zei te zijn ontvoerd, mishandeld en verkracht “door een groepje moslims”. Het Openbaar Ministerie zag “onvoldoende aanknopingspunten” voor een strafrechtelijk onderzoek.
Partijleider Geert Wilders wil niet op de verwijten van Gerbrands reageren. Andere fractiegenoten weigeren ook ieder commentaar.
Omdat Gerbrands de opvattingen van de PVV nog altijd deelt, gaat ze wel door in de Haagse gemeenteraad. Verder gaat de PVV’er, die verpleegkundige was en zich namens haar partij jarenlang over de gezondheidszorg ontfermde, weer werken in de zorg.
De Kamerzetel van de 51-jarige Gerbrands werd woensdag meteen ingenomen door haar opvolger Emiel van Dijk.
Na de dood van haar vriendin en partijgenoot Willie Dille had ze een warme deken verwacht, maar ze voelde zich vooral alleen. Daarom stapt ze op.
NOS 12.12.2018 PVV-Kamerlid Karen Gerbrands stapt op omdat ze zich niet meer thuis voelt in haar fractie. Dat blijkt uit haar afscheidsbrief, die Kamervoorzitter Arib heeft voorgelezen in de Tweede Kamer. Ze was zelf niet aanwezig. Gisteren was al bekend geworden dat ze stopt.
In de brief verwijst Gerbrands naar het afgelopen jaar, dat voor haar verschrikkelijk is geweest. Haar vriendin Willie Dille, oud-Kamerlid en net als Gerbrands gemeenteraadslid voor de PVV in Den Haag, pleegde zelfmoord. Dille had kort daarvoor geclaimd dat ze was verkracht door een groep moslims.
Door die gebeurtenissen was Gerbrands erg aangedaan. “Dan verwacht je een warme deken van de fractie om je heen. Maar de kille waarheid is: ik heb me nog nooit zo alleen gevoeld”, schrijft ze. Slechts een enkeling bood haar een beetje steun.
De Haagse gemeenteraadsfractie is volgens Gerbrands wel een fijne club mensen, en daarom blijft ze daar wel gewoon actief voor de PVV. Verder wil ze terugkeren in de zorg. Voordat ze de politiek in ging, was de 51-jarige Gerbrands verpleegkundige.
Emiel van Dijk vervangt Gerbrands. Van Dijk zat al eerder voor de PVV in de Tweede Kamer, als tijdelijke vervanger van de toen zwangere Gabriëlle Popken.
„De kille waarheid is dat ik die steun en dat medeleven maar van een enkeling heb ervaren.” Gerbrands voelt zich niet meer thuis in de fractie en kon niet anders dan vertrekken. Ⓒ ANP
Telegraaf 12.12.2018 PVV’er Karen Gerbrands verlaat de Tweede Kamer uit teleurstelling over het gebrek aan medeleven van haar fractie na het overlijden van partijgenoot en vriendin Willie Dille. Gerbrands heeft zich „nog nooit zo alleen gevoeld” als de afgelopen maanden in de Kamerfractie. Dat schrijft zij in haar afscheidsbrief aan de Tweede Kamer.
De zelfmoord van Dille, met wie Gerbrands in de Haagse gemeenteraad zat, greep Gerbrands afgelopen zomer erg aan. Ze rekende in dat „verschrikkelijke jaar” op een „warme deken van steun en medeleven van iedereen.” Maar dat viel tegen. „De kille waarheid is dat ik die steun en dat medeleven maar van een enkeling heb ervaren.” Ze voelt zich niet meer thuis in de fractie en kon niet anders dan vertrekken, laat ze weten.
Partijleider Geert Wilders wil niet op de verwijten van Gerbrands reageren. Andere fractiegenoten weigeren ook ieder commentaar.
Omdat Gerbrands de opvattingen van de PVV nog altijd deelt, gaat ze wel door in de Haagse gemeenteraad. Verder gaat Gerbrands, die verpleegkundige was en zich namens de PVV jarenlang over de gezondheidszorg ontfermde, weer werken in de zorg. Daar ligt „nog altijd mijn passie.”
De Kamerzetel van de 51-jarige Gerbrands werd woensdag meteen ingenomen door haar opvolger Emiel van Dijk.
Dille maakte begin augustus een eind aan haar leven. Kort daarvoor had ze op Facebook een video geplaatst waarin ze zei te zijn ontvoerd, mishandeld en verkracht „door een groepje moslims.” Het Openbaar Ministerie zag „onvoldoende aanknopingspunten” voor een strafrechtelijk onderzoek.
AD 12.12.2018 PVV-Kamerlid Karen Gerbrands (51) vertrekt uit de Tweede Kamer omdat ze het afgelopen jaar ‘te weinig steun’ heeft gekregen van haar fractie tijdens een aantal heftige gebeurtenissen. Dat schrijft ze in haar afscheidsbrief, die vanmiddag door Kamervoorzitter Khadija Arib werd voorgelezen.
Als je lid bent van politieke familie verwacht je steun. De kille werkelijkheid is dat ik die steun niet heb ervaren, aldus Karen Gerbrands.
PVV- vicefractievoorzitter Fleur Agema maakte gisteren bekend dat Gerbrands de Kamer officieel zou verlaten. Ze was al een tijd niet meer aanwezig bij debatten in het parlement, maar de precieze reden was onbekend.
In haar afscheidsbrief schrijft Gerbrands dat het afgelopen jaar ‘verschrikkelijk’ is geweest. ‘Voor mijn collega en vriendin Willie Dille, maar ook voor mijzelf.’ Dille pleegde in augustus zelfmoord. Vlak daarvoor plaatste ze een video op Facebook waarin ze verklaarde slachtoffer te zijn geweest van een groepsverkrachting door moslims, die wilden dat ze haar mond zou houden in de gemeenteraad.
De zelfmoord greep haar enorm aan, maar op veel medeleven hoefde ze niet te rekenen. ‘Als je lid bent van politieke familie, verwacht je steun. De kille werkelijkheid is dat ik die steun maar van een enkeling heb ervaren’, schrijft Gerbrands, die daarom heeft besloten uit de Kamer te vertrekken. Ze blijft nog wel actief in de Haagse raad. ‘Mijn doel en missie zijn nog steeds hetzelfde als die van de PVV’, licht ze die keuze toe.
Verder gaat Gerbrands, die verpleegkundige was en zich namens de PVV jarenlang over de gezondheidszorg ontfermde, weer werken in de zorg. Daar ligt ‘nog altijd mijn passie’.
Kamervoorzitter Arib prees Gerbrands om haar ‘grote hart voor de zorg’. ,,Het mooiste aan het Kamerwerk vond ze de debatten. De grote onderwerpen die voor heel veel Nederlanders belangrijk zijn, zoals terugdringen van bureaucratie in de zorg.’’
Gerbrands wordt opgevolgd door Emiel van Dijk. Hij verving eerder Kamerlid Gabriëlle Popken tijdens haar zwangerschapsverlof.
OmroepWest 12.12.2018 Karen Gerbrands stapt op als Tweede Kamerlid voor de PVV omdat ze zich te weinig gesteund voelt door haar eigen fractie na het overlijden van Willie Dille.Dat blijkt uit een brief van de Haagse, die woensdagmiddag door Kamerzitter Arib is voorgelezen. Dille zat samen met Gerbrands in de Haagse gemeenteraad en ze waren ook vriendinnen van elkaar.
Gerbrands heeft zich ‘nog nooit zo alleen gevoeld’ als de afgelopen maanden in de Kamerfractie. Dat schrijft zij in haar afscheidsbrief aan de Tweede Kamer.
De zelf gekozen dood van Dille, met wie Gerbrands in de Haagse gemeenteraad zat, greep Gerbrands afgelopen zomer erg aan. Ze rekende in dat ‘verschrikkelijke jaar’ op een ‘warme deken van steun en medeleven van iedereen’. Maar dat viel tegen.
‘De kille waarheid is dat ik die steun en dat medeleven maar van een enkeling heb ervaren.’ Ze voelt zich niet meer thuis in de fractie en kon niet anders dan vertrekken, laat ze weten.
Terug in de zorg
Omdat ze de opvattingen van de PVV nog altijd deelt, gaat ze wel door in de Haagse gemeenteraad. ‘Mijn doel en mijn missie zijn echter nog steeds hetzelfde als die van de PVV. En daarom heb ik in overleg met het bestuur besloten dat ik nog wel actief zal blijven in de gemeentefractie van Den Haag, met een fantastische club mensen’, schrijft ze.
Verder gaat de in Delft geboren Gerbrands, die verpleegkundige was en zich namens de PVV jarenlang over de gezondheidszorg ontfermde, weer werken in de zorg. ‘Daar ligt nog altijd mijn passie’, staat in de brief. De woordvoerder van de PVV-fractie in de Tweede Kamer was woensdagmiddag tegenover Omroep West nog niet in staat commentaar te geven op de uitspraken van Gerbrands.
Den HaagFM 12.12.2018 PVV-Kamerlid Karen Gerbrands verlaat de Tweede Kamer omdat ze zich door haar eigen fractie onvoldoende gesteund voelt na het overlijden van Willie Dille. Dat schrijft ze in haar afscheidsbrief, die woensdag door Kamervoorzitter Khadija Arib is voorgelezen.
“Het afgelopen jaar was een verschrikkelijk jaar” aldus Gerbrands in haar afscheidsbrief. “Als je lid bent van een politieke familie, hoop je op een warme deken van medeleven. Maar die steun kwam slechts van een enkeling”. Ze voelt zich niet meer thuis in de fractie en kon niet anders dan vertrekken, laat ze weten. Willie Dille maakte begin augustus een eind aan haar leven, een dag nadat ze in een emotioneel filmpje op haar Facebook-pagina aangaf dat ze was “ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims”. Gerbrands zat samen met Dille in de gemeenteraad en ze waren ook vriendinnen van elkaar.
Karen Gerbrands blijft wel nog lid van de Haagse gemeenteraad. Ook gaat ze weer werken in de zorg. Daar “ligt nog altijd mijn passie”.
Het is nog onduidelijk waarom ze vertrekt en of ze terug zal komen.
NOS 11.12.2018 PVV-Kamerlid Gerbrands verlaat de Tweede Kamer. De reden van haar vertrek is nog niet bekend.
Het is ook nog onduidelijk of Gerbrands later nog terug zal keren als Kamerlid, maar ze zou wel in de Haagse gemeenteraad blijven.
Morgen zal de voorzitter van de Tweede Kamer een afscheidsbrief voorlezen van Gerbrands.
Gerbrands was woordvoerder curatieve zorg van de PVV. Ze zat voor het eerst in de Tweede Kamer tussen 2010 en 2012. In 2015 verving ze een PVV-Kamerlid dat met zwangerschapsverlof was. Vorig jaar maart keerde ze na de Tweede Kamerverkiezingen weer terug.
Willie Dille
In september kwam Gerbrands in het nieuws nadat ze een strafrechtelijk onderzoek naar de vermeende verkrachting van haar vriendin Willie Dille had geëist, die zelfmoord pleegde. Het Openbaar Ministerie besloot om geen onderzoek te doen, omdat er te weinig aanknopingspunten zouden zijn.
Emiel van Dijk volgt Gerbrands op. Hij zat eerder dit jaar al tijdelijk in de Tweede Kamer, omdat hij PVV-Kamerlid Popken verving tijdens haar zwangerschapsverlof.
AD 15.10.2018 Arnoud van Doorn, van de islamitische Partij van de Eenheid, sluit niet uit dat het PVV-raadslid Willie Dille voor haar zelfgekozen dood is verkracht door een groep moslims. Dat heeft zij zelf destijds beweerd. Zij noemde Van Doorn zelfs als brein achter de groepsverkrachting. Van Doorn zegt daarover dat hij niet uitsluit dat de daders het deden om hem een dienst te bewijzen en daarbij zijn naam hebben genoemd.
De zelfgekozen dood van PVV-raadslid Willie Dille in augustus, en wat daaraan vooraf zou zijn gegaan, komt uitgebreid aan de orde in een interview voor Café Weltschmerz, een burgerjournalistiek podium dat morgen op de website van Weltschmerz is te zien. Van Doorn zette het vandaag al op Twitter.
Lange arm
Interviewer Dennis Honing, net als Van Doorn een bekeerling tot de islam, vraagt zich af waarom Dille op Facebook stelde dat haar verkrachting in opdracht van Van Doorn was. Honing wil van Van Doorn weten of er iets bestaat als ‘een lange arm van Van Doorn of een vrijwillige prothese van fans van Van Doorn’.
,,Wat denk je zelf?’’ antwoordt Van Doorn. En: ,,Je trekt als bekeerling niet zomaar een blik moslims open en zegt: weet je wat, die mevrouw vind ik zo vervelend, geef haar maar een goed pak slaag, dan leert ze het af. Dat is natuurlijk niet zo. Was het maar zo.’’
Jongens
In het uur durende gesprek, waarin het onder meer ook gaat over salafisme en uitreizende jihadisten, zegt Van Doorn zich ervan bewust te zijn dat onder zijn volgers mensen zitten die ‘getriggerd’ zouden kunnen worden door wat hij zegt. ,,Mocht ik slechte intenties hebben en een oproep doen dan zijn er wel jongens die dat zouden doen.’’ Hij ontkent zoiets te hebben gesuggereerd.
Van Doorn is niet van plan, vanwege ‘de hele heisa in de komkommertijd’, zijn uitspraken aan te passen. ,,Omdat misschien iemand die minder stabiel is misschien iets kan gaan doen. Juist als je een rol gaat spelen, prikken jongeren daar zeker doorheen.’’
Theedrinken
Die jongeren in de moslimgemeenschap moeten juist worden opgeleid, weerbaarder te worden. ,,Dat verbindende theedrinken doen we al twintig jaar, dat helpt niet.’’ En: ,,Een heleboel linkse mensen zijn niet eerlijk over hun mening over de islam.’’ Van Doorn wil de jonge generatie moslims die veelal hoog is opgeleid leren lobbyen voor hun zaak.
Den HaagFM 26.09.2018 Danny F., die begin augustus werd opgepakt nadat hij op Facebook dreigde een aanslag te plegen, mag in vrijheid zijn proces afwachten. Dat meldt het Openbaar Ministerie in Rotterdam. De Schiedammer wordt beschuldigd van bedreiging met terroristisch motief.
Nadat bekend werd dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille zelfmoord had gepleegd, schreef Danny F. op Facebook dat hij een aanslag zou plegen als Dille’s dood “geen drastische consequenties gaat hebben”. “Ik ben hier bloedserieus klaar mee”, stond in het bericht. “Als de staat niets doet staat mijn lot vast.” Dille had zelfmoord gepleegd, na een filmpje online te hebben geplaatst waarin ze zei dat ze verkracht zou zijn door een groep moslims, en dat Partij van de Eenheid-raadslid Arnoud van Doorn daar achter zou zitten. F., die actief is binnen extreemrechtse kringen, zou achter het verhaal van Dille staan. Zijn advocaat liet eerder weten dat F. de bedreiging niet serieus bedoelde.
Het Openbaar Ministerie legt de Schiedammer een bedreiging met terroristisch motief ten laste en het opruien tot een terroristisch misdrijf. Ook had hij een vuurwapen in zijn bezit, dat eruit zag als een sleutelhanger. In november staat hij voor het eerst voor de rechter. Het proces mag Danny F. nu in vrijheid afwachten.
Extreemrechtse kringen
Danny F. is actief in extreemrechtse kringen. Zo was op zijn Facebookprofiel te zien dat hij een bewonderaar is van Anders Breivik, de dader van de aanslagen in 2011 in Noorwegen waarbij 77 mensen om het leven kwamen.
OmroepWest 25.09.2018 De man uit Schiedam die dreigde een aanslag te plegen na de zelfmoord van PVV-raadslid Willie Dille, mag zijn proces in vrijheid afwachten. Dat meldt het Openbaar Ministerie (OM) dinsdag.
Danny F. zette na de zelfmoord van Dille een bericht op Facebook. ‘Als dit geen drastische consequenties gaat hebben, pleeg ik zelf een aanslag. Ik ben hier bloedserieus klaar mee. Als de staat niets doet staat mijn lot vast.’ De advocaat van F. liet later weten dat de dreiging niet serieus bedoeld was.
Tóch wordt de Schiedammer door het OM beschuldigd van bedreiging met een terroristisch misdrijf, het opruien tot een terroristisch misdrijf en wapenbezit. In november staat hij daarom voor het eerst voor de rechter. Al wordt de zaak dan nog niet inhoudelijk behandeld.
Breivik
Danny F. is actief in extreemrechtse kringen. Zo was op zijn Facebookprofiel te zien dat hij een bewonderaar is van Anders Breivik, de dader van de aanslagen in 2011 in Noorwegen waarbij 77 mensen om het leven kwamen.
AD 25.09.2018 Danny F., de Schiedammer die beschuldigd wordt van bedreiging met terroristisch motief na de dood van PVV-raadslid Willie Dille, mag zijn proces in vrijheid afwachten. Dat meldt het Openbaar Ministerie in Rotterdam vandaag.
F., die bekend staat als rechtsextremist, had een bericht op Facebook geplaatst waarin stond dat hij een aanslag ging plegen als ‘er geen drastische consequenties’ volgden op de dood van Dille. Zij pleegde zelfmoord, nadat ze een filmpje online plaatste waarin ze vertelde dat ze verkracht zou zijn door een groep moslims en dat raadslid Arnoud van Doorn daar achter zou zitten.
Volgens zijn advocaat waren de uitingen niet serieus en noemde het ‘spierballentaal’. Justitie neemt de dreiging echter hoog op. F. is opruiing tot een terroristisch misdrijf ten laste gelegd en het voorhanden hebben van een vuurwapen in de vorm van een sleutelhanger.
Den HaagFM 21.09.2018 “Een bijzonder gepassioneerd raadslid, een betrokken burger en bovenal een warm mens.” Met deze woorden is Willie Dille door burgemeester Pauline Krikke herdacht in de gemeenteraad. Begin augustus maakte het PVV-raadslid op 53-jarige leeftijd een einde aan haar leven.
De gemeenteraad stond aan het begin van de vergadering stil bij het overlijden van Dille. Krikke hield daarbij een toespraak. “Haar tragische dood heeft velen geraakt”, zei ze. “Ook mij persoonlijk. Een zonnige zomer kreeg plots een zwarte rand. We zaten én zitten allemaal met vragen. Daar is de afgelopen weken veel over gezegd en geschreven. Vandaag is niet de plek om daar nog eens op in te gaan.”
De herdenking van Dille vond plaats aan het begin van de raadsvergadering. Na de toespraak van Krikke werd een minuut stilte in acht genomen en werden er bloemen op de lege plek van het overleden raadslid gelegd.
OmroepWest 20.09.2018 ‘Een bijzonder gepassioneerd raadslid, een betrokken burger en bovenal een warm mens.’ Met deze woorden is Willie Dille donderdagmiddag door burgemeester Pauline Krikke herdacht in de Haagse gemeenteraad. Begin augustus maakte het PVV-raadslid op 53-jarige leeftijd een einde aan haar leven.
De Haagse gemeenteraad stond aan het begin van de vergadering stil bij het overlijden van Dille. Krikke hield daarbij een toespraak. ‘Haar tragische dood heeft velen geraakt’, zei ze.
‘Ook mij persoonlijk. Een zonnige zomer kreeg plots een zwarte rand. We zaten én zitten allemaal met vragen. Daar is de afgelopen weken veel over gezegd en geschreven. Vandaag is niet de plek om daar nog eens op in te gaan.’
Burgemeester Krikke begint de herdenking van Willie Dille. ‘De zonnige zomer kreeg een zwarte rand’ @omroepwest17:00 – 20 sep. 2018
Krikke haalde in haar speech ook een stukje tekst van Justine le Clerq aan, een schrijfster voor de daklozenkrant Straatnieuws. ‘Het hele huis was ingesteld op kinderen, met of zonder handicap. Kinderen die vaak bij Willie kwamen, hadden hier en daar eigen spulletjes liggen. Wat eigenlijk vooral opviel was dat het een gewoon huis was. […] Bij Willie werd je opgenomen in een lopend gezin en niks was te gek.’
‘Leven in het teken van zorg’
Daarmee doelde De Clerq op het privéleven van Dille. Krikke daarover: ‘Haar leven buiten de raad stond in het teken zorg, zorg voor haar kinderen en pleegkinderen. Zorg voor de vele kinderen met een verstandelijke of lichamelijke beperking die voor korte of langere tijd bij haar konden komen logeren. Zodat bijvoorbeeld hun ouders met vakantie konden om even bij te komen.’
De herdenking van Dille vond plaats aan het begin van de raadsvergadering. Na de toespraak van Krikke werd een minuut stilte in acht genomen en werden er bloemen op de lege plek van het overleden raadslid gelegd.
Den HaagFM 20.09.2018 De gemeenteraad van Den Haag herdenkt donderdag tijdens de eerste vergadering na het zomerreces het overleden PVV-raadslid Willie Dille. De herdenking vindt plaats aan het begin van de raadsvergadering. Krikke zal het woord voeren en er wordt stilte in acht genomen.
Dille maakte op 8 augustus een eind aan haar leven nadat ze een filmpje op Facebook had gezet waarin ze vertelde dat ze een jaar eerder was ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims.
Als kwade genius daarachter beschuldigde zij de voormalig Haagse PVV’er Arnoud van Doorn, die na zijn bekering was overgestapt naar de islamitische Partij voor de Eenheid. Van Doorn ontkent elke betrokkenheid. Dille heeft wel met de politie gesproken over de verkrachting en ook met burgemeester Pauline Krikke maar ze heeft nooit aangifte willen doen.
Den Haag TV
De gemeenteraad besloot eerder al geen eigen politiek onderzoek te doen naar de kwestie. Een strafrechtelijk onderzoek komt er ook niet, omdat het Openbaar Ministerie daarvoor geen aanknopingspunten ziet. Den Haag TV zendt de gemeenteraadsvergadering live uit.
NU 20.09.2018 Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag heeft het onlangs overleden PVV-raadslid Willie Dille geprezen om haar zorgzaamheid en toewijding. Ze wees er donderdag tijdens de eerste raadsvergadering na de zomer op dat het leven van Dille grotendeels in het teken stond van de zorg en hulp aan mensen die dat nodig hebben.
Krikke ging niet in op de aanleiding voor de zelfgekozen dood van Dille. Ze benadrukte dat haar tragische dood velen heeft geraakt. “Ook mij persoonlijk.” De burgemeester wilde vooral herdenken wie zij als raadslid en als mens was.
Dille kwam in maart 2010 in de Haagse gemeenteraad voor de PVV, maar ging vlak daarna de Tweede Kamer in, om in mei 2012 terug te keren in de raad. Daar richtte ze zich onder meer op zorg, ouderen en jeugd en volgde ze kritisch alle ontwikkelingen.
Voor die tijd werkte ze dertig jaar in de gehandicaptenzorg. “Zoiets doe je alleen zó lang wanneer je echt toegewijd bent”, zei Krikke. “Want het is niet alleen heel mooi werk, het is vooral ook heel zwaar werk.”
‘Dille ook in privésfeer begaan met mensen’
Ook privé was Dille begaan met mensen en vooral kinderen. Ze zorgde voor haar eigen kinderen en voor pleegkinderen. “Kinderen van heel verschillende achtergronden en herkomsten en met uiteenlopende problemen vonden bij haar een warm en welkom thuis”, zei Krikke.
Ze haalde een artikel in Straatnieuws aan. “Het hele huis was ingesteld op kinderen, met of zonder handicap. Kinderen die vaak bij Willie kwamen, hadden hier en daar eigen spulletjes liggen en bij Willie werd je opgenomen in een lopend gezin en niks was te gek.”
“Wij zullen Willie herinneren als een bijzonder gepassioneerd raadslid, een betrokken burger en bovenal een warm mens”, zei Krikke, voordat er stilte in acht werd genomen.
Dille maakte op 8 augustus een eind aan haar leven nadat ze een filmpje op Facebook had gezet waarin ze meldde dat ze was verkracht door een groep moslims.
AD 20.09.2018 Een bijzonder gepassioneerd raadslid, een betrokken burger en bovenal een warm mens. Zo herdacht burgemeester Pauline Krikke vandaag het PVV-raadslid Willie Dille die zichzelf op 8 augustus van het leven beroofde.
Een boeket bloemen ligt op de plek in de raadszaal van Den Haag waar Willie Dille acht jaar lang raadslid was voor de PVV. Haar lege plaats is een confronterend gat in de rij stoelen van de Haagse raadsleden.
Behalve die van haar bleef ook de stoel onbezet van Arnoud van Doorn, fractievoorzitter van de islamitisch geïnspireerde Partij van de Eenheid. ,,Het zouden krokodillentranen zijn van mij’’, zegt Van Doorn voorafgaand aan de herdenking. Dille noemde vlak voor haar zelfmoord zijn naam als brein van een groepsverkrachting door moslims, waarvan zij slachtoffer zou zijn geworden. Van Doorn en zijn familie werden daarna bedreigd. ,,Het onderzoek daarnaar loopt nog’’, zegt hij.
Een en ander riep en roept een hoop vragen op over de zelfgekozen dood van Dille en wat daaraan vooraf ging. Ook burgemeester Krikke erkent dat. ,,Maar het is vandaag niet de plek om daar nog eens op in te gaan. Vandaag is om te herdenken wie Willie was als raadslid en als mens.’’
In beide hoedanigheden van Dille stond de zorg voor anderen voorop, memoreerde Krikke. ,,Want Willie was niet alleen een raadslid dat met ferme standpunten voor de dag kon komen. Willie was ook een heel zorgzaam mens.’’
De 30 jaar die Dille werkte in de gehandicaptezorg, het zorgen voor pleegkinderen – ‘van heel verschillende achtergrond en herkomst’- en in de weekeinden gehandicapte kinderen om hun ouders te ontlasten ‘vonden bij Willie een warm thuis’.
,,Als raadslid stond Willie voor haar zaak. Ze verkondigde de PVV-standpunten steeds luid en duidelijk’’, zei de burgemeester. Waarbij Dille steeds oog had voor de belangen van Hagenaars met een beperking en voor mensen die om een andere reden aangewezen zijn op zorg.
Volgens burgemeester Krikke zei Dille het zelf zo: ,,Een stem voor mij is een stem voor alle mensen in Den Haag die zorg nodig hebben. Ouderen, mensen met een beperking en kinderen.
OmroepWest 06.09.2018 De dood van Willie Dille heeft een ‘grote indruk’ gemaakt op de fractievoorzitters in de Haagse gemeenteraad. Zij zijn woensdagavond samengekomen om daarover te praten. ‘Er zijn emoties gedeeld, vragen gesteld en waar mogelijk beantwoord’, schrijven de fractievoorzitters in een verklaring.
Dille maakte begin augustus een eind aan haar leven, een dag nadat ze in een emotioneel filmpje op haar Facebook-pagina aangaf dat ze was ‘ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims’. Het Openbaar Ministerie, de politie en de gemeente Den Haag hebben onvoldoende aanknopingspunten voor een onderzoek naar dat verhaal.
Ook de fractievoorzitters lieten woensdagavond weten dat ze geen onderzoek gaan doen. Wel riepen ze op om iedereen die mogelijk nieuwe informatie heeft dit te delen met politie en justitie. Tijdens de gemeenteraadsvergadering van donderdag 20 september wordt Dille herdacht.
Karen Gerbrands
PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands was niet aanwezig bij de bijeenkomst. In eerste instantie was het wel de bedoeling zij erbij zou zijn, maar na een gesprek met burgemeester Pauline Krikke besloot Gerbrands niet te gaan.
‘Reden hiervoor is dat het een soort groepstherapie wordt over wat er met Willie is gebeurd en hoe iedereen en de PVV in het bijzonder zich daarbij voelt. Daar heeft ze helemaal geen zin in en geen behoefte aan’, liet een woordvoerder eerder weten.
Den HaagFM 06.09.2018 Er komt geen onderzoek van de gemeenteraad naar de dood van voormalig PVV-raadslid Willie Dille. Dat is een van de uitkomsten van het besloten overleg dat woensdagavond met alle fractievoorzitters en burgemeester Krikke is gehouden op het stadhuis.
Dille maakte begin augustus een eind aan haar leven, een dag nadat ze in een emotioneel filmpje op haar Facebook-pagina aangaf dat ze was “ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims”. Het Openbaar Ministerie, de politie en de gemeente hebben onvoldoende aanknopingspunten voor een onderzoek naar dat verhaal.
Ook de fractievoorzitters lieten woensdagavond weten dat ze geen onderzoek gaan doen. Wel riepen ze op om iedereen die mogelijk nieuwe informatie heeft dit te delen met politie en justitie. Tijdens de gemeenteraadsvergadering van donderdag 20 september wordt Dille herdacht.…lees meer
Telegraaf 05.09.2018 De fractievoorzitters van Den Haag zien op dit moment geen grond voor een eigen onderzoek naar aanleiding van de zelfmoord van collega-raadslid Willie Dille. Wel roepen zij iedereen op die mogelijk nieuwe informatie heeft om dit te delen met politie en justitie. Dit schrijven de fractievoorzitters woensdag in een gezamenlijke verklaring.
Vandaag zijn de fractievoorzitters van vrijwel alle partijen, op de PVV na, in de Haagse gemeenteraad voor de eerste keer samengekomen om te spreken over de dood van collega-raadslid Willie Dille. Dille pleegde begin augustus zelfmoord. Voorafgaand hieraan postte zij een filmpje op Facebook waarin zij verklaarde verkracht te zijn door een groep moslims. Tijdens de fractievoorzittersvergadering zijn emoties gedeeld, vragen gesteld en waar mogelijk beantwoord.
Deze plenaire bijeenkomst volgde op individuele gesprekken die de burgemeester de afgelopen weken met alle 15 fractievoorzitters afzonderlijk heeft gevoerd. Mede door de eerdere verklaring van de driehoek – Openbaar Ministerie, politie en gemeente – waarin het OM meldde onvoldoende aanknopingspunten te hebben om nader onderzoek te verrichten, hebben de fractievoorzitters besloten dat er geen grond is voor een eigen onderzoek. PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands pleitte in de Telegraaf van woensdag voor een justitieel onderzoek, omdat er volgens Dille foto’s waren gemaakt tijdens de verkrachting.
’Het feit dat gezien de tragische gebeurtenissen niet alle vragen meer kunnen worden beantwoord, is wrang en onbevredigend’, schrijven de fractievoorzitters. ’Tegelijkertijd is het besef er dat dit helaas niet anders is, wanneer iemand uit het leven stapt.’ De fractievoorzitters willen zich nu eerst richten op een waardige herdenking van Willie Dille tijdens de gemeenteraadsvergadering van 20 september.
OmroepWest 05.09.2018 PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands is niet bij de bijeenkomst waar alle fractievoorzitters uit de Haagse raad met elkaar spreken over de dood van PVV-raadslid Willie Dille. Woensdagavond komen op uitnodiging van burgemeester Krikke alle fractievoorzitters achter gesloten deuren bij elkaar voor een eerste gedachtenwisseling over de gebeurtenissen in het afgelopen zomerreces. Ondanks een eerdere toezegging haakt de PVV toch af. Verslaggever Lot van Bree bracht het laatste nieuws in het TV West Nieuws.
OmroepWest 05.09.2018 Het verkrachtingsverhaal en de zelf verkozen dood van Willie Dille begin augustus hebben voor veel commotie gezorgd. Veel vragen zijn nog onbeantwoord en de vraag is of er ooit duidelijkheid komt.
Door het interview van PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands met De Telegraaf woensdagochtend is er wel iets meer inzicht gekomen. De belangrijkste informatie hebben we nog eens chronologisch op een rijtje gezet.
15 maart 2017 Op de dag van de landelijke verkiezingen wordt Willie Dille naar eigen zeggen ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims, in opdracht van Arnoud van Doorn. Volgens Gerbrands heeft Dille haar verhaal op papier gezet en hebben de daders foto’s gemaakt van de verkrachting.
23 oktober 2017 Burgemeester Krikke confronteert Dille volgens Gerbrands met beschuldigingen over haar woonadres. Dille zegt zelf dat dit verhaal op 25 oktober zou gaan spelen. Arnoud van Doorn zou achter deze verdachtmaking zitten.
24 oktober 2017 Na afloop zijn er volgens Gerbrands signalen dat het niet goed gaat en dat Dille een eind aan haar leven wil maken. Gerbrands slaat alarm en in een hotel in Kijkduin worden afscheidsbrieven gevonden. Dille wordt in Zoetermeer aangetroffen; ze vertelt dan pas over de verkrachting. Rechercheurs dringen aan op aangifte. Dille zou dat niet doen omdat ze het verhaal uit de publiciteit wil houden en om te voorkomen dat de familie bekend wordt met de bedreigingen. Haar man weet dan ook nog van niets. Dille is naar de crisisopvang gebracht en krijgt later thuis ambulante hulp.
27 oktober 2017 Fractievoorzitter Karen Gerbrands vertelt burgemeester Krikke over het verkrachtingsverhaal. Krikke onderstreept daarbij het belang van aangifte. Gerbrands geeft aan dat ze begrip heeft voor de overweging van Wille om dit niet te doen. De burgemeester zou niet op de hoogte zijn van die overwegingen.
november 2017 Gerbrands probeert via Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding alsnog de politie op de zaak te krijgen. Maar een ‘vrijblijvend gesprek’ krijgt geen vervolg, omdat Dille zich niet serieus genomen voelt en geen vertrouwen heeft in de zedenrechercheur. Deze zou hebben laten weten dat het een gewone verkrachting is en dat het niets te maken heeft met politiek.
maart 2018 Gesprek met hoofd afdeling Zeden na bemiddeling van burgemeester Krikke, aldus Gerbrands. Het verkrachtingsverhaal van Dille wordt serieus genomen. De betrokken politieman zou begrip hebben voor de angst van Dille dat het verhaal uitlekt en zou hebben geadviseerd geen aangifte te doen. Hij zou niet kunnen garanderen dat het niet uitlekt. (Gerbrand is hier boos over omdat na haar dood de politie zegt dat ze geen aangifte wilde doen.)
1 augustus 2018 Politiebericht over ontvoering en seksueel misbruik 33-jarige vrouw in Transvaal eerder dat weekend. Verkrachtingsverhaal van Dille komt weer naar boven en leidt tot haar zelfdoding.
6 augustus 2018 Dille deelt via Facebook live een veelbesproken video en attendeert een verslaggever van Omroep West op de video. Deze wordt vrij snel daarna weer van Facebook afgehaald. Volgens Gerbrand doet Dille daarna tevergeefs een poging zichzelf van het leven te beroven.
7 augustus 2018 Een verslaggever van Omroep West gaat langs bij adressen in Den Haag en Rijswijk. In Rijswijk doet ze open. Er is een kort gesprek waarin Dille zegt dat ze niet uit de politiek stapt omdat ze wil dat het geluid van de PVV wordt gehoord. Dille maakt een zeer rustige indruk.
8 augustus 2018 Dille is overdag bij Gerbrands en maakt volgens de PVV-fractievoorzitter een stabiele indruk. Nadat Gerbrands Dille afzet bij haar auto, maakt ze aan het eind van de middag in Zoetermeer een einde aan haar leven.
9 augustus 2018 De echtgenoot van Willie Dille verklaart dat hij het verhaal van zijn vrouw gelooft. De zelfdoding heeft hij niet voorzien.
9 augustus 2018 Het Openbaar Ministerie verklaart dat Dille geen aangifte wilde doen en ook niet haar verhaal heeft verteld. Omdat er onvoldoende aanknopingspunten waren, kon er ook ambtshalve geen onderzoek worden gestart.
10 augustus 2018 De politie neemt volgens Gerbrands het verkrachtingsverhaal opnieuw niet serieus. De PVV-fractievoorzitter overhandigt het verhaal van Dille op papier aan de politie. Toch wordt er geen onderzoek gedaan omdat het te lang geleden is en er geen (nieuwe) aanknopingspunten zijn.
5 september 2018 Interview van PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands met De Telegraaf waarin ze politie, justitie en burgemeester beschuldigt van ‘straatje schoonvegen’. Ze dringt opnieuw aan op een strafrechtelijk onderzoek. Foto’s van de verkrachting zouden een nieuw aanknopingspunt kunnen zijn. Gerbrands vindt dat Dille geen bescherming heeft gehad van Krikke.
AD 05.09.2018 De fractieleiders in de Haagse gemeenteraad zijn vanavond bijeen gekomen om met elkaar te praten over de dood van PVV-raadslid Willie Dille. ‘Op iedereen heeft dit grote indruk gemaakt.’
In een verklaring laten de leiders van de Haagse partijen weten dat er emoties zijn gedeeld, vragen gesteld en deze waar mogelijk zijn beantwoord. De afgelopen weken voerde burgemeester Pauline Krikke al individuele gesprekken met de vijftien voorzitters.
Het was de eerste keer dat de fractieleiders bijeen kwamen nadat Willie Dille op 8 augustus zelfmoord pleegde. Dit deed zij twee dagen nadat ze op haar facebookpagina een video had geplaatst waarin ze zei ontvoerd en verkracht te zijn door een groep moslims. Ze beschuldigde mede-raadslid Arnoud van Doorn van de islamitische Partij van de Eenheid ervan achter de aanval te zitten.
De aanwezigen concludeerden vanavond dat er geen grond is tot eigen onderzoek. Dit baseerden zij ook op de verklaring van het Openbaar Ministerie, politie en de gemeente dat er onvoldoende aanknopingspunten zouden zijn om nader onderzoek te doen. ‘Alle aanwezigen roepen wel iedereen op die mogelijk nieuwe informatie heeft om deze te delen met politie en justitie. Dan kan die informatie door het OM worden gewogen.’
Dat er nog veel vragen zijn rondom de dood van Dille, die niet meer beantwoord kunnen worden, is ‘wrang en onbevredigend’, aldus de fractievoorzitters. ‘Tegelijkertijd is het besef er dat dit helaas niet anders is, wanneer iemand uit het leven stapt.’
BB 05.09.2018 Ook de Haagse gemeenteraad stelt geen nader onderzoek in naar aanleiding van de dood van PVV-raadslid Willie Dille. De fractievoorzitters zien ‘geen grond tot eigen onderzoek’, zo maakte de griffie woensdagavond bekend na een bijeenkomst van de lokale politieke kopstukken.
Onvoldoende aanknopingspunten
Eerder liet het Openbaar Ministerie (OM) al weten ‘onvoldoende aanknopingspunten’ te zien voor strafrechtelijk onderzoek. Kort voordat ze een einde aan haar leven maakte, uitte de 53-jarige Dille felle beschuldigingen in een video op Facebook. Ze zei dat ze ‘door een groepje moslims’ was ontvoerd, verkracht en mishandeld.
Volgens haar gebeurde dat in opdracht van een ander raadslid, de tot de islam bekeerde oud-PVV’er Arnoud van Doorn, die nu voor de Partij van de Eenheid in de raad zit. Hij wijst de aantijgingen resoluut van de hand en noemde de zelfdoding een ‘trieste zaak’.
Wrang en onbevredigend
Aangifte deed Dille niet, ook al stelde de gemeente dat zowel de politie als burgemeester Pauline Krikke daar wel op had aangedrongen. De Haagse fractievoorzitters ‘roepen iedereen op die mogelijk nieuwe informatie heeft om deze te delen met politie en justitie’. Ze noemen het ‘wrang en onbevredigend’ dat vragen onbeantwoord zullen blijven. ‘Tegelijkertijd is het besef er dat dit helaas niet anders is, wanneer iemand uit het leven stapt.’
De raad herdenkt Willie Dille op 20 september tijdens een vergadering. (ANP)
Telegraaf 05.09.2018 De fractievoorzitters van Den Haag zien op dit moment geen grond voor een eigen onderzoek naar aanleiding van de zelfmoord van collega-raadslid Willie Dille. Wel roepen zij iedereen op die mogelijk nieuwe informatie heeft om dit te delen met politie en justitie. Dit schrijven de fractievoorzitters woensdag in een gezamenlijke verklaring.
Vandaag zijn de fractievoorzitters van vrijwel alle partijen, op de PVV na, in de Haagse gemeenteraad voor de eerste keer samengekomen om te spreken over de dood van collega-raadslid Willie Dille. Dille pleegde begin augustus zelfmoord. Voorafgaand hieraan postte zij een filmpje op Facebook waarin zij verklaarde verkracht te zijn door een groep moslims. Tijdens de fractievoorzittersvergadering zijn emoties gedeeld, vragen gesteld en waar mogelijk beantwoord.
Deze plenaire bijeenkomst volgde op individuele gesprekken die de burgemeester de afgelopen weken met alle 15 fractievoorzitters afzonderlijk heeft gevoerd. Mede door de eerdere verklaring van de driehoek – Openbaar Ministerie, politie en gemeente – waarin het OM meldde onvoldoende aanknopingspunten te hebben om nader onderzoek te verrichten, hebben de fractievoorzitters besloten dat er geen grond is voor een eigen onderzoek.
PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands pleitte in de Telegraaf van woensdag voor een justitieel onderzoek, omdat er volgens Dille foto’s waren gemaakt tijdens de verkrachting.
’Het feit dat gezien de tragische gebeurtenissen niet alle vragen meer kunnen worden beantwoord, is wrang en onbevredigend’, schrijven de fractievoorzitters. ’Tegelijkertijd is het besef er dat dit helaas niet anders is, wanneer iemand uit het leven stapt.’ De fractievoorzitters willen zich nu eerst richten op een waardige herdenking van Willie Dille tijdens de gemeenteraadsvergadering van 20 september.
OmroepWest 05.09.2018 De verkrachting van het overleden PVV-raadslid Willie Dille is vastgelegd op foto’s. Dat zegt collega-raadslid Karen Gerbrands in een interview met De Telegraaf. Verder zegt Gerbrands dat ze het er niet mee eens is dat er geen onderzoek van justitie komt naar de verkrachtingszaak.
Ook zegt ze dat het een leugen is van de Haagse burgemeester Pauline Krikke dat die niet wist waarom Dille geen aangifte wilde doen. Volgens Gerbrands wist de burgemeester dat wel.
Twee weken geleden besloot een meerderheid van de Haagse gemeenteraad dat er voorlopig geen politiek onderzoek komt naar de gang van zaken. En eerder werd al duidelijk dat er voorlopig ook geen onderzoek van Justitie komt naar de ontvoering en verkrachting van Willie Dille.
Gerbrands zegt tegen De Telegraaf dat ze wil dat er alsnog een strafrechtelijk onderzoek komt. Het Openbaar Ministerie zei geen aanknopingspunten te hebben voor zo’n onderzoek. Gerbrands is het daarmee niet eens. ‘Volgens Willie zijn er foto’s van de verkrachting gemaakt door de daders’, zegt ze in de krant. ‘Die moeten ergens te vinden zijn.’
‘Foto’s moeten te vinden zijn’
Volgens haar is het logisch dat een dna-profiel niet meer kan, en dat er waarschijnlijk ook geen bewakingsbeelden zijn snapt ze ook wel. ‘Maar er is toch wel een cyberafdeling die de foto’s moet kunnen vinden?’
Gerbrands uit ook kritiek op burgemeester Krikke en op de politie. Volgens Gerbrands deed Dille geen aangifte van de verkrachtingszaak omdat de politie haar niet kon garanderen dat de zaak binnenskamers bleef. Dille zou vanwege haar kinderen niet hebben gewild dat de zaak in de openbaarheid kwam.
‘Krikke loog over reden om geen aangifte te doen’
Bovendien zou een politieman letterlijk hebben gezegd: ‘Ja joh, als je mijn vrouw zou zijn zou ik adviseren om geen aangifte te doen’, aldus Gerbrands tegen De Telegraaf. Krikke en de politie verklaarden eerder dat Dille geen aangifte wilde doen, maar dat de burgemeester niet wist waarom Dille dat niet wilde.
‘Ze loog in haar verklaring. Dat wist zij namelijk wel, want dat is haar meerdere keren verteld. Door mij en door Willie’, tekent de krant op. Gerbrands: ‘Dan gaan mijn haren recht overeind staan. Daar word ik zo boos van.’ Volgens de PVV-politica zijn politie, justitie en de burgemeester ‘over elkaar heen gestruikeld om hun straatje schoon te vegen’ en wordt de schuld nu bij Dille gelegd.
Krikke: Onderzoek niet af te dwingen
Tegenover De Telegraaf zegt Krikke veel tijd en moeite in de kwestie te hebben gestoken. Krikke heeft er in gesprekken met Dille en Gerbrands meerdere malen op aangedrongen aangifte te doen, zegt ze. ‘Helaas heeft mevrouw Dille geen aangifte willen doen.’
Krikke wijst erop dat burgemeesters geen justitieel onderzoek kunnen afdwingen, omdat het Openbaar Ministerie daar over gaat. Of de burgemeester inderdaad niet wist waarom Dille geen aangifte wilde doen, zoals Gerbrands beweert, blijft onduidelijk. Gebrands wilde haar verhaal alleen tegenover De Telegraaf doen en wil woensdag geen andere media te woord staan. ‘Het interview heeft haar echt veel kracht gekost’, zegt een PVV-woordvoerder.
Emotioneel filmpje
Dille koos er bijna een maand geleden voor een einde aan haar leven te maken. Een paar dagen voor haar dood publiceerde ze een emotioneel filmpje op Facebook waarin ze zegt te zijn ‘ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims omdat ze wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad.’
In het filmpje suggereert ze dat collega raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid achter de verkrachting zit. Met hem had ze het al langer aan de stok, nadat hij geklaagd zou hebben dat Dille in Rijswijk woonde en niet, zoals verplicht voor een Haags raadslid, in Den Haag.
Burgemeester Krikke heeft voor deze woensdag een bijeenkomst met alle fractievoorzitters uit de Haagse gemeenteraad belegd. Daarin wordt uitgebreid besproken hoe de raad verder moet na de dood van Dille. Het gesprek vindt plaats achter gesloten deuren.
AD 05.09.2018 De Haagse fractie van de PVV wil een strafrechtelijk onderzoek naar de mogelijke ontvoering en verkrachting van het overleden raadslid Willie Dille. Volgens de partij zijn daar genoeg aanknopingspunten voor, in tegenstelling tot wat politie en justitie eerder meldden, stelt een woordvoerder vandaag.
Willie Dille (PVV) stapte op 8 augustus uit het leven, nadat ze eerder die week een video op Facebook had gepost. Daarin vertelde ze in maart 2017 te zijn ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims.
Haar partij vroeg kort na de zelfdoding van Dille om rust en reageerde tot nu toe nog niet op de roep vanuit de Haagse politiek om een onafhankelijk onderzoek hiernaar. Onder meer oppositiepartij HSP uitte die wens. ,,Een collega-raadslid gaat heen. Onder schokkende omstandigheden.
Hoe dan ook moeten we als raad zoveel als mogelijk opheldering bieden aan de stad”, zei raadslid Fatima Faid (HSP) enkele weken geleden.
Vanmiddag komen alle vijftien fractieleiders van de partijen in de Haagse gemeenteraad en de burgemeester Pauline Krikke bijeen om de zaak in beslotenheid te bespreken. Namens de PVV is voorzitter Karen Gerbrands aanwezig.
Zij stelt vanochtend in een interview met De Telegraaf dat zij het oneens is met het eerdere besluit van het Openbaar Ministerie om geen nader onderzoek te doen naar de mogelijke ontvoering en verkrachting. Volgens Gerbrands maakten de daders foto’s van de verkrachting, die nog ergens te vinden moeten zijn.
Ook Arnoud van Doorn van de Partij voor de Eenheid is vanmiddag bij de vergadering achter gesloten deuren. Dille suggereerde in haar video dat hij achter de verkrachting zou zitten. Sindsdien hebben hij en zijn familie meerdere doodsbedreigingen ontvangen en wordt hij extra beveiligd.
Telegraaf 05.09.2018 De Haagse PVV wil dat er alsnog een strafrechtelijk onderzoek komt naar het verkrachtingsverhaal van het overleden raadslid Willie Dille.
Daarvoor zouden aanknopingspunten te vinden zijn in informatie die de politica deelde met haar collega-PVV’er en hartsvriendin Karen Gerbrands.
„Willie zei tegen mij: als mij ooit iets overkomt dan wil ik dat je dit verhaal naar buiten brengt zodat iedereen de waarheid weet”, zegt Gerbrands in een interview met de Telegraaf.
Burgemeester Pauline Krikke heeft gereageerd op de aantijgingen van PVV’er Karen Gerbrands omtrent de zelfmoord van raadslid en hartsvriendin Willie Dille.
Dille maakte begin augustus een einde aan haar leven. Op Facebook plaatste ze enkele dagen daarvoor een alarmerend bericht waarin ze repte over drie mannen die haar zouden hebben ontvoerd en verkracht.
Den HaagFM 05.09.2018 De verkrachting van het overleden PVV-raadslid Willie Dille is vastgelegd op foto’s. Dat zegt collega-raadslid Karen Gerbrands in een interview met De Telegraaf.
Verder laat Gerbrands weten het niet eens te zijn met het de afwezigheid van een onderzoek van justitie naar de verkrachtingszaak. Daarnaast beschuldigt ze burgemeester Pauline Krikke ervan te liegen over het niet weten waarom Dille geen aafgifte wilde doen. Volgens Gerbrands wist de burgemeester dat wel.
Twee weken geleden besloot een meerderheid van de gemeenteraad dat er geen politiek onderzoek komt naar de gang van zaken. En eerder werd al duidelijk dat ook Justitie geen onderzoek start naar de ontvoering en verkrachting van Dille. Het Openbaar Ministerie zou geen aanknopingspunten hebben gevonden voor zo’n onderzoek.
Gerbrands is het daarmee niet eens. “Volgens Willie zijn er foto’s van de verkrachting gemaakt door de daders”, zegt ze in de krant. “Die moeten ergens te vinden zijn.” Volgens haar is het logisch dat een dna-profiel niet meer kan, en dat er waarschijnlijk ook geen bewakingsbeelden zijn snapt ze ook wel. ‘Maar er is toch wel een cyberafdeling die de foto’s moet kunnen vinden?’
Krikke zou hebben gelogen
Volgens Gerbrands deed Dille geen aangifte van de verkrachtingszaak omdat de politie haar niet kon garanderen dat de zaak binnenskamers bleef. Dille zou vanwege haar kinderen niet hebben gewild dat de zaak in de openbaarheid kwam.
Bovendien zou een politieman letterlijk hebben gezegd: ‘Ja joh, als je mijn vrouw zou zijn zou ik adviseren om geen aangifte te doen’, aldus Gerbrands tegen De Telegraaf. Krikke en de politie verklaarden eerder dat Dille geen aangifte wilde doen, maar dat de burgemeester niet wist waarom Dille dat niet wilde. “Dat wist zij wel, want dat is haar meerdere keren verteld. Door mij en door Willie.”
Burgemeester Krikke heeft voor deze woensdag een bijeenkomst met alle fractievoorzitters uit de Haagse gemeenteraad belegd. Daarin wordt uitgebreid besproken hoe de raad verder moet na de dood van Dille. Het gesprek vindt plaats achter gesloten deuren.Kar…lees meer
NOS 05.09.2018 De Haagse PVV-politica Karen Gerbrands wil dat er een strafrechtelijk onderzoek komt naar de vermeende verkrachting van Willie Dille, die vorige maand zelfmoord pleegde. Voor haar dood plaatste Dille een video op Facebook waarin ze zei dat ze in maart 2017 was ontvoerd en verkracht door drie mannen.
Het Openbaar Ministerie besloot om geen onderzoek te doen, omdat er te weinig aanknopingspunten zijn.
Gerbrands zit voor de PVV in de Tweede Kamer en in de Haagse gemeenteraad en ze was goed bevriend met Dille. In een interview in De Telegraaf vertelt ze dat Dille tegen haar had gezegd dat er foto’s van de verkrachting zijn.
Gerbrands wil dat de foto’s boven tafel komen en is het niet eens met de beslissing van justitie om geen onderzoek te doen. “Nee! Volgens Willie zijn er foto’s van de verkrachting gemaakt door de daders. Die moeten ergens te vinden zijn.”
Leugen
Dille deed zelf destijds ook geen aangifte van de verkrachting. Ze wilde naar verluidt niet in de publiciteit komen. Na haar dood zei burgemeester Krikke in een verklaring dat ze niet wist waarom Dille geen aangifte wilde doen. Gerbrands: “Ze loog in haar verklaring. Dat wist zij namelijk wel, want dat is haar meerdere keren verteld. Door mij en Willie.”
De zelfdoding van Willie Dille heeft chaos veroorzaakt in de Haagse gemeentepolitiek. Zo huurde ex-PVV-raadslid en bekeerd moslim Arnoud van Doorn extra beveiligers in na bedreigingen. Dille had in haar Facebook-filmpje gesuggereerd dat hij achter de verkrachting zat.
De Haagse fractievoorzitters in de gemeenteraad bespraken de kwestie vanavond achter gesloten deuren. Zij kwamen tot de conclusie dat er onvoldoende aanknopingspunten zijn voor een eigen onderzoek.
AD 05.09.2018 Haags PVV-fractieleider Karen Gerbrands zal vanavond toch niet aanwezig zijn
Dat heeft ze besloten na een gesprek met de burgemeester: ,,Het wordt een soort groepstherapie en daar heeft ze geen zin in,” zegt een woordvoerder van de PVV-fractie. ,,Ze wil best een-op -een met mensen spreken. Maar een bijeenkomst waarin iedereen praat over wat er met Willie is gebeurd en hoe ze zich daarbij voelen, dat ziet ze niet zitten.”
De fractieleiders in de Haagse gemeenteraad wisselen aan het begin van de avond voor het eerst hun gedachten uit over de tragedie rond het PVV-raadslid. Dille stapte begin augustus uit het leven, nadat ze een video had gepost waarin ze zei ontvoerd en verkracht te zijn door een groep moslims. Ze beschuldigde mede-raadslid Arnoud van Doorn van de islamitische Partij van de Eenheid ervan achter de aanval te zitten.
Foto’s
De Haagse PVV heeft evenmin behoefte aan een onderzoek van de gemeenteraad naar de schokkende gebeurtenissen. ,,Wij weten wat er is gebeurd”, zegt de woordvoerder. ,,Het is nu zaak dat er een strafrechtelijk onderzoek komt naar de daders.”
Het Openbaar Ministerie heeft eerder gezegd geen aanknopingspunten te hebben voor een onderzoek naar de ontvoering, verkrachting en beschuldiging aan het adres van het mede-raadslid. In een interview met de Telegraaf zegt Gerbrands dat de daders volgens Dille foto’s gemaakt hebben van de verkrachting. ,,Die moeten ergens te vinden zijn.”
OmroepWest 05.09.2018 PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands is niet bij de bijeenkomst waar alle fractievoorzitters uit de Haagse raad met elkaar spreken over de dood van PVV-raadslid Willie Dille. Woensdagavond komen op uitnodiging van burgemeester Krikke alle fractievoorzitters achter gesloten deuren bij elkaar voor een eerste gedachtenwisseling over de gebeurtenissen in het afgelopen zomerreces. Ondanks een eerdere toezegging haakt de PVV toch af.
Tijdens de bijeenkomst willen de fractievoorzitters spreken over de manier waarop de raad verder moet na de dramatische zelfmoord van Willie Dille. Twee dagen voor haar zelfgekozen dood plaatse Dille een video op facebook waarin ze zei dat ze is ontvoerd, mishandeld en verkracht door een groepje moslims. Ex-PVV’er Arnoud van Doorn zou hier volgens haar achter hebben gezeten. Hij ontkent elke betrokkenheid.
Het fractievoorzittersoverleg was aanvankelijk een week eerder gepland maar burgemeester Krikke verzette het overleg, zodat ook de PVV erbij zou kunnen zijn. Toch komt PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands niet. Dat heeft ze besloten na een gesprek dat ze dinsdag had met burgemeester Krikke.
Groepstherapie
‘Het was in eerste instantie wel de bedoeling om te gaan’, legt een PVV-woordvoerder uit. ‘Maar naar aanleiding van haar gesprek met de burgemeester gistermiddag heeft Karen besloten niet aanwezig te zijn bij het fractievoorzittersoverleg vanavond.’
‘Reden hiervoor is dat het een soort groepstherapie wordt over wat er met Willie is gebeurd en hoe iedereen en de PVV in het bijzonder zich daarbij voelt. Daar heeft ze helemaal geen zin in en geen behoefte aan. Karen wil wel een-op-een in gesprek gaan met ieder die dat wil,’ aldus de woordvoerder. Arnoud van Doorn zegt wel bij het fractievoorzittersoverleg te zijn.
AD 05.09.2018 De Haagse fractie van de PVV wil een strafrechtelijk onderzoek naar de mogelijke ontvoering en verkrachting van het overleden raadslid Willie Dille. Volgens de partij zijn daar genoeg aanknopingspunten voor, in tegenstelling tot wat politie en justitie eerder meldden, stelt een
Willie Dille (PVV) stapte op 8 augustus uit het leven, nadat ze eerder die week een video op Facebook had gepost. Daarin vertelde ze in maart 2017 te zijn ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims.
Haar partij vroeg kort na de zelfdoding van Dille om rust en reageerde tot nu toe nog niet op de roep vanuit de Haagse politiek om een onafhankelijk onderzoek hiernaar. Onder meer oppositiepartij HSP uitte die wens. ,,Een collega-raadslid gaat heen. Onder schokkende omstandigheden. Hoe dan ook moeten we als raad zoveel als mogelijk opheldering bieden aan de stad”, zei raadslid Fatima Faid (HSP) enkele weken geleden.
Vanmiddag komen alle vijftien fractieleiders van de partijen in de Haagse gemeenteraad en de burgemeester Pauline Krikke bijeen om de zaak in beslotenheid te bespreken. Namens de PVV is voorzitter Karen Gerbrands aanwezig. Zij stelt vanochtend in een interview met De Telegraaf dat zij het oneens is met het eerdere besluit van het Openbaar Ministerie om geen nader onderzoek te doen naar de mogelijke ontvoering en verkrachting. Volgens Gerbrands maakten de daders foto’s van de verkrachting, die nog ergens te vinden moeten zijn.
Ook Arnoud van Doorn van de Partij voor de Eenheid is vanmiddag bij de vergadering achter gesloten deuren. Dille suggereerde in haar video dat hij achter de verkrachting zou zitten. Sindsdien hebben hij en zijn familie meerdere doodsbedreigingen ontvangen en wordt hij extra beveiligd.
AD 04.09.2018 Voor het eerst bespreekt de Haagse politiek de tragedie rond PVV-raadslid Willie Dille. Morgenmiddag komen alle vijftien fractieleiders in beslotenheid bijeen. Ook PVV’er Karen Gerbrand en Arnoud van Doorn van de Partij voor de Eenheid hebben toegezegd van de partij te zijn.
Willie Dille stapte op 8 augustus uit het leven, nadat ze eerder die een video op Facebook had gepost. Daarin vertelde ze anderhalf jaar eerder te zijn ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. Ook stelde ze dat voormalig PVV-fractiegenoot en huidig moslimraadslid Arnoud van Doorn de kwade genius achter de aanval was.
De Haagse PVV-fractie liet weten vierkant achter het verhaal van Willie Dille te staan. Van Doorn ontkent ten stelligste. Het raadslid krijgt extra beveiliging , omdat hij sinds de beschuldigingen wordt bedreigd.
Mysterie
De Haagse gemeenteraad worstelt met de schokkende gebeurtenissen. Ook al omdat het Openbaar Ministerie geen aanknopingspunten ziet om onderzoek te doen naar de ontvoering, de verkrachting en de aantijgingen aan het adres van Van Doorn. Het overleden raadslid Willie Dille wilde geen bemoeienis van de politie.
,,Ik vrees dat we moeten leren leven met de verschrikkelijke gebeurtenissen en met het mysterie rond de zaak . Ik denk niet dat we nog achter de waarheid kunnen komen”, zegt raadslid Pieter Grinwis van ChristenUnie/SGP. ,,Ik hoop vooral dat iedereen straks bijeenkomt met het idee: ‘We zitten hier voor de stad. Niet alleen voor ons eigen gelijk’. Wij hebben olie op de golven nodig, en geen olie op het vuur.’’
Dat zal lastig genoeg zijn, met interne beschuldigingen en ontkenningen van het kaliber ontvoering en verkrachting. ,,Het allerbelangrijkste is dat we elkaar nu zien en bespreken hoe we hier tegenaan kijken’’, zegt Martijn Balster. ,,Het gaat om een collega die zich heel lange tijd bedreigd en heel eenzaam heeft gevoeld. Die in een vreselijke situatie terecht is gekomen. Dat doet natuurlijk ook wat met de raad.’’
NU 04.09.2018 Het Haagse raadslid Arnoud van Doorn krijgt extra beveiliging vanwege het overlijden van PVV’er Willie Dille begin augustus. Volgens de politicus van de moslimpartij Partij van de Eenheid is dat de uitkomst van een dreigingsanalyse die gemaakt is.
“Ik werd al bedreigd, maar de bedreigingen zijn toegenomen”, zegt Van Doorn tegen Omroep West. Maandag sprak hij uitgebreid met burgemeester Pauline Krikke over de beschuldigingen en dood van Dille.
In een filmpje dat Dille op Facebook plaatste, zei ze dat ze is ontvoerd en verkracht door een groepje moslims. Ze suggereerde dat Van Doorn achter de verkrachting zou zitten.
Ex-PVV’er Van Doorn is bekeerd tot de islam en zit inmiddels voor de moslimpartij Partij van de Eenheid in de Haagse gemeenteraad. Enkele dagen na de publicatie van het bewuste filmpje pleegde Dille zelfmoord. Van Doorn ontkent de aantijgingen.
Volgens Van Doorn hebben het filmpje en de dood van Dille ervoor gezorgd dat de bedreigingen aan zijn adres zijn toegenomen.
Het Openbaar Ministerie (OM) wil niet ingaan op de vraag of er een dreigingsanalyse uitgevoerd is en of Van Doorn extra beveiliging krijgt.
Den HaagFM 04.09.2018 Het Haagse raadslid Arnoud van Doorn krijgt extra beveiliging vanwege het overlijden van PVV’er Willie Dille begin augustus. Volgens Van Doorn is dit de uitkomst van een dreigingsanalyse die van hem is gemaakt, meldt hij aan mediapartner Omroep West.
Van Doorn sprak maandag hij met burgemeester Pauline Krikke uitgebreid over de beschuldigingen en dood van Dille. In een filmpje dat Dille op Facebook plaatste zei ze dat ze is ontvoerd en verkracht door een groepje moslims. Ze suggereerde dat collega-raadslid Van Doorn achter de verkrachting zou zitten. Ex-PVV’er Van Doorn is bekeerd en zit inmiddels voor de moslimpartij Partij van de Eenheid in de gemeenteraad. Enkele dagen na de publicatie van dit filmpje pleegde Dille zelfmoord. Van Doorn weerspreekt de aantijgingen.
Volgens Van Doorn hebben het filmpje en de dood van Dille ervoor gezorgd dat de bedreigingen aan zijn adres zijn toegenomen. “Veel kan ik hier niet over zeggen”, zegt Van Doorn. “Maar er is een dreigingsanalyse gemaakt die inmiddels is afgerond. Ik krijg nu niet alleen van mijn partij beveiliging maar ook vanuit de autoriteiten.”
Herdenking
Komende woensdag komen op uitnodiging van Krikke alle fractievoorzitters bij elkaar om te spreken over de gebeurtenissen rondom de dood van Dille. Op donderdag 20 september herdenkt de gemeenteraad Willie Dille, voorafgaand aan de eerste vergadering na de zomervakantie. …lees meer
OmroepWest 04.09.2018 Rondom het Haagse raadslid Arnoud van Doorn worden extra veiligheidsmaatregelen genomen vanwege het overlijden van PVV’er Willie Dille begin augustus. Volgens Van Doorn is er een dreigingsanalyse van hem is gemaakt. ‘Ik werd al bedreigd, maar de bedreigingen zijn toegenomen’, zegt Van Doorn tegen Omroep West. Maandag sprak hij met burgemeester Krikke uitgebreid over de beschuldigingen en dood van Dille.
In een filmpje dat Dille op Facebook plaatste zei ze dat ze is ontvoerd en verkracht door een groepje moslims. Ze suggereerde dat collega-raadslid Van Doorn achter de verkrachting zou zitten. Ex-PVV’er Van Doorn is bekeerd en zit inmiddels voor de moslimpartij Partij van de Eenheid in de Haagse gemeenteraad. Enkele dagen na de publicatie van dit filmpje pleegde Dille zelfmoord. Van Doorn weerspreekt de aantijgingen.
Volgens Van Doorn hebben het filmpje en de dood van Dille ervoor gezorgd dat de bedreigingen aan zijn adres zijn toegenomen. ‘Veel kan ik hier niet over zeggen’, zegt Van Doorn. ‘Maar er is een dreigingsanalyse gemaakt die inmiddels is afgerond. Ik krijg nu van mijn partij beveiliging maar ook vanuit de autoriteiten worden maatregelen genomen.’
Gesprek met burgemeester Krikke
Het Openbaar Ministerie (OM) wil niet ingaan op de vraag of er een dreigingsanalyse is uitgevoerd en of Van Doorn extra beveiliging krijgt. ‘Wij doen nooit mededelingen over beschermingsmaatregelen’, zegt een woordvoerder van het OM.
Van Doorn sprak maandag uitgebreid over de gebeurtenissen van de afgelopen weken met burgemeester Krikke. Het was de eerste dag dat hij weer op het stadhuis was na zijn vakantie. ‘Het was een constructief gesprek’, zegt Van Doorn. ‘Ik vind dat de burgemeester verstandig met de situatie omgaat en ik steun haar visie. Verder wil ik er inhoudelijk niet op ingaan.’
OM doet geen onderzoek
Van Doorn vindt het jammer dat het Openbaar Ministerie geen onderzoek doet. ‘Een onderzoek kan je ook vrijpleiten’, zegt hij. ‘Maar het OM ziet geen aanknopingspunten en dus komt er geen onderzoek. Zo werkt dat in een rechtsstaat.’
Daags na het overlijden van Dille lieten het OM, de politie en burgemeester Krikke in een verklaring weten dat er geen aanknopingspunten zijn om onderzoek te doen naar de beschuldigingen die Dille in het filmpje uitte. Ze hebben sinds eind vorig jaar meerdere gesprekken met Dille gevoerd maar ondanks aandringen van de politie en burgemeester Krikke wilde Dille geen aangifte doen. ‘Er was onvoldoende concrete informatie’, stond in de verklaring van het OM.
Bijeenkomst fractievoorzitters
Van Doorn is niet door de politie benaderd voor een gesprek. ‘Ik heb nooit gesproken met de politie’, zegt hij. ‘Daar heeft de politie ook geen enkele aanleiding voor.’
Komende woensdag komen op uitnodiging van Krikke alle fractievoorzitters bij elkaar om te spreken over de gebeurtenissen rondom de dood van Dille. Van Doorn is hierbij. ‘Natuurlijk ben ik daarbij. We moeten als raadsleden nog vier jaar met elkaar verder. Daar moeten we een modus voor vinden.’
‘Extra gemotiveerd’
Maar Van Doorn zegt niet van plan te zijn om de komende tijd een blad voor zijn mond te nemen. ‘We gaan juist extra gemotiveerd door. En we doen aangifte tegen iedereen die bedreigingen uit. We hebben overleg met goede advocaten.’
OmroepWest 31.08.2018 Na de zelfgekozen dood van PVV-raadslid Willie Dille ligt de vraag op tafel hoe de Haagse gemeenteraad verder moet. Het wordt volgende week woensdag besproken tijdens een bijeenkomst met alle fractievoorzitters. De bijeenkomst, die door burgemeester Pauline Krikke is belegd, vindt plaats achter gesloten deuren.
Tot nu toe is er geen begin van een antwoord. Dat komt niet alleen door de dramatische en complexe gebeurtenis zelf. Ook wacht de lokale politiek nog op een verklaring van de PVV die waarschijnlijk volgende week komt. Veel hangt af van de inhoud en toon hiervan.
‘We zullen met elkaar verder moeten’, verzuchtte Pieter Grinwis van de ChristenUnie/SGP donderdag in het Radio West-programma Studio Haagsche Bluf. De schok die het overlijden van Dille heeft teweeggebracht is nog altijd groot maar er wordt inmiddels ook voorzichtig naar de toekomst gekeken. Hoe ziet die toekomst in de Haagse gemeenteraad er eigenlijk uit na alles wat er de afgelopen weken is gebeurd?
Complex
Dat is nog niet zo makkelijk. Ga maar na: een raadslid heeft een einde aan haar leven gemaakt. Dat is op zichzelf al een drama. Maar Willie Dille heeft daar bovenop een politieke erfenis achtergelaten.
Twee dagen voor haar dood plaatste ze een Facebookfilmpje waarin ze zegt te zijn ontvoerd en verkracht door een groepje moslims. Collega-raadslid Arnoud van Doorn, een ex-PVV’er die is bekeerd en nu voor een moslimpartij in de raad zit, zou hiertoe opdracht hebben gegeven. Een politieke daad dus, volgens Dille.
Verwijt Krikke
Bovendien spreekt een zeer geëmotioneerde Dille in het filmpje van regelmatige bedreigingen door moslims die willen dat ze haar kritiek op de islam voor zich houdt. Ze verwijt de politie en burgemeester Krikke dat ze haar onvoldoende steun hebben gegeven. Krikke ontkent dat. De burgemeester zegt dat ze meerdere gesprekken met Dille heeft gehad en haar heeft geadviseerd om aangifte te doen. Dille wilde dat niet, volgens Krikke.
De conclusie dat Dille zelfmoord heeft gepleegd vanwege de verkrachting en de bedreigingen is snel getrokken. Dat doet de PVV dan ook in een korte verklaring na het overlijden van Dille. ‘Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer dragen’, schrijft de partij.
Psychisch in de war
Met de ‘reacties’ doelt de PVV op de storm die opsteekt op onder andere sociale media na publicatie van het Facebookfilmpje door verschillende media. Dille zou een fantast zijn en psychisch in de war. PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands voelt zich – een dag voor Dille’s dood – genoodzaakt om dat beeld recht te zetten.
‘Het beeld dat nu wordt geschetst als zou Willie een labiel gekkie zijn, wil ik met kracht ontkennen. Vriend en vijand zullen bevestigen dat Willie een ijzersterke vrouw is die zich niet gek laat maken. Het filmpje is gemaakt na een jaar van ellende, geen enkele steun van politie of burgemeester.’
Na deze twee reacties heeft de PVV zich teruggetrokken om de gebeurtenissen te laten bezinken. Naar verwachting volgende week komt de partij met een, naar eigen zeggen uitgebreide reactie op het filmpje en de dood van Dille.
Spanning
Op het stadhuis wordt hier met spanning naar uitgekeken want de toon en inhoud van de verklaring zullen bepalend zijn voor de sfeer in de Haagse raad en het toekomstige politieke debat. Wordt het een ingetogen reactie of doet de PVV er juist een schepje bovenop door bijvoorbeeld met nieuwe beschuldigingen en (politieke) verwijten te komen?
Gebeurt het laatste dan hebben vooral partijen met een grote moslimachterban een probleem. De beschuldiging dat Willie Dille in naam van de islam de dood in is gejaagd, is voor hen niet te verkroppen.
Ongepast
Maar hoe ga je in het debat om met beschuldigingen die niet gestoeld zijn op controleerbare feiten? Die kan je niet weerleggen. Maar het verhaal van Dille in twijfel trekken, is ongepast omdat de beschuldigingen net zo goed waar kunnen zijn. Aan de andere kant willen deze partijen de PVV geen vrij spel geven om wel met verwijten te blijven komen.
De PVV zal op haar beurt achter het verhaal van Willie Dille blijven staan en haar te vuur en te zwaard verdedigen. Nog feller zal de partij strijden tegen de ‘islamisering van Den Haag’. Het debat in de gemeenteraad kan wantrouwend en narrig worden. Tenzij de PVV volgende week met feiten en bewijzen komt die wel na te gaan zijn. Dan ontstaat er wellicht een situatie die minder ongemakkelijk is.
Burgemeester Krikke
Ook de rol van burgemeester Krikke en de politie komt aan bod in de verklaring, zo beloofde de PVV. In het Facebookfilmpje zegt Dille dat zij hebben gefaald. Heeft de PVV hier bewijzen van? En welke woorden gebruikt de partij richting de burgemeester? Vaak, en zeker in deze kwestie, is het de toon die de muziek maakt.
Arnoud van Doorn ontkent ondertussen alle betrokkenheid. Dit raadslid van moslimpartij Partij van de Eenheid zou volgens Dille achter haar verkrachting zitten. Maar Van Doorn zegt hier niets van te weten. Maar wat gaat hij doen om zijn naam te zuiveren? En als hij niets doet, waarom dan niet?
Onderzoek
Partijen reageren verschillend. Martijn Balster van de PvdA heeft aangedrongen op een onderzoek om meer feiten op tafel te krijgen. ‘De tijd zal hopelijk meer inzicht geven’, zei hij donderdag in Studio Haagsche Bluf. ‘Want wij kunnen niet oordelen over iets wat wij niet weten.’
Grinwis van de ChristenUnie/SGP betwijfelt of een onderzoek zin heeft. ‘Want wat is de onderzoeksvraag en wie moet dit onderzoek doen? Het Openbaar Ministerie ziet er geen aanknopingspunten voor, dus de strafrechtelijke weg is afgesloten.’
Rechter
Maar ook hij erkent dat het ontbreken van feiten een probleem is. Grinwis: ‘Er liggen verwijten die moeilijk weersproken kunnen worden. Ik ben maar een gewoon raadslid en ik weet niet wat feit en fictie is. De rechter zal dat moeten vaststellen, maar dat zal dus niet gebeuren. Ik denk dat we moeten leven met wat er is gebeurd.’
Of dat lukt, hangt mede af van de opstelling van de PVV. Maar dat de partij niet op eieren gaat lopen, is duidelijk. De PVV-verklaring na het overlijden van Willie Dille sluit af met de zin: ‘We zullen doorstrijden, zodat haar dood niet voor niets is geweest’.
Den HaagFM 30.08.2018 Burgemeester Pauline Krikke van heeft alle fractievoorzitters uit de gemeenteraad uitgenodigd voor een bijeenkomst achter gesloten deuren waarin gesproken wordt over het overlijden van PVV-raadslid Willie Dille. Dat melden bronnen op het stadhuis aan mediapartner Omroep West.
Willie Dille maakte begin augustus een eind aan haar leven. Kort voor haar dood had ze een filmpje op Facebook gezet, waarin ze zei dat ze was ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groepje moslims. Ze zei dat collega-raadslid Arnoud van Doorn, een ex-PVV’er die zich tot de islam heeft bekeerd, erachter zou zitten.
Krikke nodigt nu alle fractievoorzitters uit de raad in een mail uit om volgende week woensdag in een gezamenlijke bijeenkomst te spreken over het overlijden van Dille. Het gaat om “een eerste gedachtewisseling”, staat in de mail die in handen is van Omroep West. In het bericht staat ook dat de PVV bij het overleg is. Of Arnoud van Doorn aanwezig zal zijn, is nog niet duidelijk.
Herdenking
Op donderdag 20 september wordt Willie Dille herdacht aan het begin van de eerste gemeenteraadsvergadering na de zomervakantie.…lees meer
OmroepWest 29.08.2018 Burgemeester Krikke van Den Haag heeft alle fractievoorzitters uit de Haagse gemeenteraad uitgenodigd voor een bijeenkomst achter gesloten deuren waarin gesproken wordt over het overlijden van PVV-raadslid Willie Dille. Afgelopen maandag sprak Krikke al individueel met een aantal fractievoorzitters hierover. Dat melden bronnen op het stadhuis aan Omroep West.
Willie Dille maakte begin augustus een eind aan haar leven. Kort voor haar dood had ze een filmpje op Facebook gezet, waarin ze zei dat ze was ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groepje moslims. Ze zei dat collega-raadslid Arnoud van Doorn, een ex-PVV’er die zich tot de islam heeft bekeerd, erachter zou zitten. Dille maakte zich zorgen over de veiligheid van haar en haar familie vanwege meerdere bedreigingen.
Daarnaast stelde Dille in het filmpje dat ze zich in de steek gelaten voelde door burgemeester Krikke en de politie. Zij zouden niets voor haar hebben gedaan. Krikke erkende dat ze meerdere gesprekken met Dille heeft gehad over de verkrachting en de bedreigingen. De burgemeester heeft Dille toen steeds geadviseerd om aangifte te doen maar volgens Krikke wilde Dille dit niet.
Samen praten
Krikke nodigt nu alle fractievoorzitters uit de Haagse raad in een mail uit om volgende week woensdag in een gezamenlijke bijeenkomst te spreken over het overlijden van Dille. Het gaat om ‘een eerste gedachtenwisseling’, staat in de mail.
‘Aanvankelijk was de bijeenkomst deze week voorzien’, schrijft ze, ‘de PVV bleek echter niet aanwezig te kunnen zijn. Om zoveel mogelijk fractievoorzitters in de gelegenheid te stellen aan het gesprek deel te nemen, is daarop in overleg met het presidium besloten het overleg komende week te laten plaatsvinden.’
Afzonderlijke gesprekken
PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands is woensdag dus bij de bijeenkomst. Of Arnoud van Doorn aanwezig zal zijn, is nog niet duidelijk. Afgelopen maandag sprak Krikke al afzonderlijk met een aantal fractievoorzitters over het overlijden van Dille. Deze gesprekken waren ook op uitnodiging van de burgemeester, zeggen bronnen in het stadhuis.
Op donderdag 20 september 2018wordt Willie Dille herdacht aan het begin van de eerste gemeenteraadsvergadering na de zomervakantie.
AD 27.08.2018 De met 1802 voorkeursstemmen gekozen Henk Bres is door de PVV opnieuw op het zijspoor gezet. De populaire Hagenaar zei vanochtend tegen het AD dat hij ervoor in is om het overleden raadslid Willie Dille te vervangen in de Haagse gemeenteraad. Maar zijn partij liet kort daarna merken daar absoluut geen trek in te hebben en praatte dat idee tijdens een indringend gesprek in zijn woning kennelijk uit zijn hoofd.
Zojuist is door de partij naar buiten gebracht dat niet Bres, maar Sebastian Kruis, de overleden Dille gaat vervangen. Kruis blijft volgens de partij ook de woordvoerder van PVV-voorman Geert Wilders.
Stilte
De partij is deze zomer in Den Haag getroffen door de zelfmoord van Dille, maar bleef sindsdien opmerkelijk stil. Door de tragedie komt er praktisch gezien in de gemeenteraad één van de twee zetels vrij. Woensdag is de eerste commissievergadering op het stadhuis van Den Haag, sinds het reces.
De populaire Hagenaar Bres, die stemmentrekker was op de lijst van de PVV, zei vanochtend in zijn woning tegen het AD nog dat hij het vertrouwen heeft gekregen van de kiezers. ,,Het zou normaal zijn als ik de raad in ga.” De man gaf aan te hopen op duidelijkheid van zijn fractie. ,,Ik weet niks,’’ zei hij.
,,Het zou normaal zijn als ik de raad in ga. De kiezer heeft mij dat vertrouwen gegeven” stelde Bres. De man verklaarde in te zijn voor de zetel, die hem vanwege het grote aantal voorkeurstemmen ook volgens de wet toekomt.
PVV stuurde ondertussen een verklaring naar AD Haagsche Courant dat Bres fractievertegenwoordiger blijft. ,,Henk blijft fractievertegenwoordiger, dus melden dat hij de raad in wil is fake nieuws,’’ aldus zijn partij. De PVV heeft verder inhoudelijk nog niet willen reageren.
Zetel
Het is de tweede keer dat Bres door de PVV zwaar wordt gepasseerd. Na zijn verklaring dat hij open stond voor de stoel in de raad, zei hij vanmiddag opeens dat hij zich afvroeg of hij de capaciteit wel had. ,,Ik weet niet of ik er capabel genoeg voor ben. Maar ik laat de mensen niet in de steek. Ik blijf vechten voor de gewone man.
Ik denk dat ik lekker fractievertegenwoordiger blijf. Ik ben er nog niet uit. Niemand kan me onder druk zetten. Dan ken je Henk Bres nog niet. Ik laat me door niemand ringeloren. Ik weet niet of ik opzij ga. Dat zijn allemaal dingen die ik nog niet weet. Ik blijf vechten. Voor de gewone man en het dierenleed wat ik om me heen zien.”
Kort daarna meldde de PVV dat Kruis, Dille gaat vervangen.
Dit voorjaar stelde Bres op verzoek zijn partij zijn stoel ook al beschikbaar aan een ander. Die ging toen naar de meer ervaren Willie Dille, die ‘slechts’ 367 voorkeursstemmen naar binnen harkte, ten opzichte van de 1802 stemmen die Bres kreeg.
De Hagenaar is niet meer bereikbaar. En ook de PVV reageert verder nog niet.
In een officiële verklaring stelde de partij dit voorjaar na de verkiezingen nog dat Bres zelf in zag dat het raadslidmaatschap voor de stad Den Haag hem niet paste. ,,Onderwerpen waar hij geen kaas van heeft gegeten, laat hij liever over aan de ervaren PVV-raadsleden Karen Gebrands en Willie Dille,” was de officiële verklaring van de PVV.
OmroepWest 27.08.2018 Sebastian Kruis wordt het nieuwe PVV-raadslid in de gemeente Den Haag. Kruis volgt de overleden Willie Dille op. De 28-jarige Hagenaar is woordvoerder van partijleider Geert Wilders en blijft dat doen naast zijn werk als raadslid.
‘Ik ben vereerd het geweldige werk dat Willie Dille jarenlang voor Den Haag en de PVV heeft verzet voort te gaan zetten. Ik ben nog steeds verslagen door het overlijden van onze collega en woedend over de toedracht hiertoe’, liet hij maandag weten via de PVV.
Kruis: ‘Ik heb enorm veel zin om de komende jaren vanuit de Raad alles eraan te doen om Den Haag weer Haags te maken.’
Overlijden Willie Dille
Willie Dille (53) maakte begin augustus een einde aan haar leven. Kort voor haar dood had ze een filmpjeop Facebook gezet, waarin ze zei dat ze was ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groepje moslims. Ze zei dat collega-raadslid Arnoud van Doorn, een ex-PVV’er die zich tot de islam heeft bekeerd, erachter zou zitten. Dille zat van 2010 tot 2012 in de Tweede Kamer.
Den HaagFM 27.08.2018 Henk Bres komt niet in de gemeenteraad van Den Haag. De Hagenees heeft afgezien van een raadszetel voor de PVV, als opvolger van de overleden Willie Dille. Het nieuwe raadslid is Sebastian Kruis. Hij is woordvoerder van partijleider Geert Wilders en blijft dat doen naast zijn raadslidmaatschap.
Het is de tweede keer dat Bres afziet van een raadszetel. Dat deed hij na de gemeenteraadsverkiezingen in maart ook. Bres was toen lijstduwer van de PVV en werd met voorkeursstemmen gekozen. Uiteindelijk besloot hij fractievertegenwoordiger te worden en ging de raadszetel naar Dille. “Mijn vrouw Corretje en ik hebben het er wel over gehad tijdens onze vakantie in Oostenrijk. Maar ik wil liever de mensen op straat helpen en niet urenlang vergaderen”, liet hij maandag weten via de PVV.
Willie Dille maakte begin deze maand een einde aan haar leven. Kort voor haar dood had ze een filmpje op Facebook gezet, waarin ze zei dat ze was ontvoerd, verkracht en mishandelddoor een groepje moslims. Ze zei dat collega-raadslid Arnoud van Doorn, van de Partij van de Eenheid, erachter zou zitten.
Columbia
Het nieuwe gemeenteraadslid Sebastian Kruis is geboren in Colombia en later geadopteerd door een Nederlands gezin. “Ik ben vereerd het geweldige werk dat Willie Dille jarenlang voor Den Haag en de PVV heeft verzet, voort te gaan zetten”, zegt hij. De PVV’er heeft daarbij wel een dubbel gevoel. “Ik ben nog steeds verslagen door het overlijden van onze collega en woedend over de toedracht hiertoe. Daarnaast heb ik enorm veel zin om de komende jaren vanuit de raad alles eraan te doen om Den Haag weer Haags te maken.”…lees meer
AD 24.08.2018 Raadslid Arnoud van Doorn (Partij voor de Eenheid) doet aangifte wegens ophitsing en smaad tegen Hanna Luden, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël. ,,Wij hanteren zero tolerance”, zegt hij.
Luden stelde deze week dat Van Doorn terreur verheerlijkt . Ze reageerde hiermee op de sympathie en steun van de Haagse politicus voor Tarik Ibn Ali, de imam die al langer vastzit in Spanje op verdenking van het rekruteren van jongeren voor de oprichting van een terreurcel voor IS.
Volgens Van Doorn is het verwijt dat hij terreur verheerlijkt onjuist. ,,Volgens onze jurist is dit smaad. Daar is de aangifte op gebasseerd.”
Eerder dit jaar deed CIDI aangifte tegen Van Doorn. Om zijn tweet: ‘Moge Allah de zionisten vernietigen’. Die zaak ligt bij justitie.
Elsevier 23.08.2018 Het Haagse raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid gaat aangifte doen tegen het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) wegens ophitsing en smaad. Het CIDI had Haagse gemeenteraadsleden eerder opgeroepen om Van Doorn te boycotten.
Dat gebeurde na een lovende tweet van Van Doorn over de Belgische haatprediker Tarik Ibn Ali die in Spanje vastzit op verdenking van het leiden van een terreurcel en het ronselen van jongeren voor de jihad (strijd). In de tweet bedankt de vrouw van Ibn Ali in een video Van Doorn voor zijn steun en aanwezigheid bij een bijeenkomst in Den Haag.
‘Tarik was ontzettend verrast en blij toen hij hoorde dat ook Arnoud van Doorn aanwezig was in Den Haag. Met de aanwezigheid van Arnoud van Doorn was het voor hem alsof alle moskeebestuurders aanwezig waren. Tarik zegt aan Arnoud van Doorn: “Het is iets heel bijzonders dat je voor mij hebt gedaan. Ik was niet verbaasd door je aanwezigheid. Ik wist wel dat je een echte man bent. Ik bedank je ontzettend. Ga zo voort.”‘
Volgens Hanna Luden, directeur van het CIDI, verheerlijkt Van Doorn terreur en daarom roept ze op tot een boycot. ‘We zien dat de Nederlandse politiek terreur – of het ophitsen tot terreur – steeds meer vergoelijkt,’ zegt ze in dagblad AD. ‘Ik verwacht dat de rest van de politiek hiertegen optreedt en stelling neemt: “Dit willen we niet.” Dat verwacht ik ook van de Haagse burgemeester. Haat prediken is niet de bedoeling van vrijheid van meningsuiting.’
Het CIDI deed in mei al aangifte tegen Van Doorn om zijn uitspraak ‘Moge Allah de zionisten vernietigen.’
Op Twitter laat Van Doorn weten dat hij aangifte tegen het CIDI doet wegens ophitsing en smaad. ‘Wij laten ons door niemand de mond snoeren. En al zeker niet door het zionistische haatzaaiende CIDI en Hanna Luden. De Partij van de Eenheid heeft mandaat van de kiezer. Het CIDI heeft geen enkel mandaat en is totaal irrelevant. Vertrek alsjeblieft naar jullie geliefde Israël.’
In het AD zegt hij: ‘Hoe harder mensen roepen, hoe vastberadener wij worden om onrecht te bestrijden. Ik steun niet alleen Tarik, maar iedereen waarbij de schijn bestaat dat een eerlijke procesgang niet aan de orde lijkt. Wij leggen aan niemand anders verantwoording af dan aan Allah en onze kiezers. Gandhi en Mandela werden ook vervolgd en geboycot. Wij zitten in dezelfde hoek.’
Van Doorn ook in opspraak na dood Dille
Van Doorn raakte twee weken geleden in opspraak na de zelfmoord van het Haagse PVV-raadslid Willie Dille. In een video die Dille vlak voor haar dood op Facebook plaatste, zei ze dat ze was verkracht door moslims die op haar af waren gestuurd door Van Doorn. ‘Hij haat mij intens, een vreselijk gemene man,’ zei Dille in het filmpje.
AD 23.08.2018 Arnoud van Doorn zou ingeperkt moeten worden. Dat stelt het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). De organisatie vindt dat het raadslid met zijn uitspraken en banden met omstreden imams grenzen overschrijdt. Van Doorn zegt er geen boodschap aan te hebben.
Haat prediken is niet de bedoeling van vrijheid van meningsuiting, aldus Hanna Luden.
,,We zien dat de Nederlandse politiek terreur – of het ophitsen tot terreur – steeds meer vergoelijkt. Ik verwacht dat de rest van de politiek hier tegen optreedt en stelling neemt: ‘Dit willen we niet’. Dat verwacht ik ook van de Haagse burgemeester’’, zegt directeur Hanna Luden van het CIDI. Zij reageert op een tweet die Van Doorn gisteren de wereld in slingerde. Daaruit blijkt zijn sympathie voor imam Tarik Ibn Ali, die al langere tijd vastzit in Spanje omdat hij ervan wordt verdacht een terreurcel te leiden die jongeren rekruteert voor de terreurgroep IS.
Van Doorn plaatste in zijn tweet een link naar een geluidsopname. Hierin bedankt de echtgenote van Tarik hem voor zijn steun. ‘Tarik zegt aan Arnoud van Doorn: Het is iets heel bijzonder groots wat je hebt gedaan. Ik wist wel dat je een echte man bent. Ik bedank je ontzettend. Ga zo voort’, aldus de vrouw van Tarik.
NU 22.08.2018 De Haagse gemeenteraad stelt geen politiek onderzoek in naar de zelfmoord van het PVV-raadslid Willie Dille. De meerderheid van de leden ziet op dit moment geen rol weggelegd voor de raad.
Een aantal oppositiepartijen wilde een politiek onderzoek instellen naar de affaire Dille. Maar de collegepartijen vinden dat politie en justitie dit zouden moeten doen, meldt Omroep Westwoensdag.
Eerder meldde het Openbaar Ministerie (OM) ook al te weinig aanknopingspunten te zien voor een strafrechtelijk onderzoek.
Dille pleegde onlangs zelfmoord. Dit deed ze twee dagen nadat ze wereldkundig had gemaakt dat ze in maart 2017 zou zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims.
Ze wees Arnoud van Doorn, een collega-raadslid van een andere partij, aan als schuldige. Ze beweerde dat hij het incident had georkestreerd. Ze heeft echter nooit aangifte willen doen.
Een Schiedammer zit nog vast vanwege het dreigen met een terroristische aanslag. De man die bekendstaat als een rechts-extremist werd aangehouden nadat hij via Facebook had laten weten dat hij een aanslag zou plegen als ”er geen drastische consequenties” volgen op de dood van Dille.
Telegraaf 22.08.2018 Er komt voorlopig geen politiek onderzoek naar de gang van zaken rond de vermeende verkrachting en de zelfmoord van Willie Dille. De meerderheid van de Haagse gemeenteraad ziet nu geen rol voor zichzelf weggelegd. Daarmee blijven de vele vragen die er leven rond het trieste lot van het Haagse PVV-raadslid voorlopig onbeantwoord, meldt Omroep West.
Eerder werd al duidelijk dat het Openbaar Ministerie te weinig aanknopingspunten ziet voor een strafrechtelijk onderzoek naar de vermeende ontvoering en verkrachting van het PVV-raadslid. Een aantal oppositiepartijen wil daarom een eigen politiek onderzoek naar de rol van de politie en burgemeester Krikke. „Maar het is aan politie en justitie om dit te onderzoeken”, zeggen collegepartijen D66 en GroenLinks. Ook de fracties van Groep de Mos en de VVD zijn terughoudend. Ze vinden dat de PVV aan zet is en die heeft voorlopig om rust gevraagd. Daarmee is er geen meerderheid voor een onderzoek.
OmroepWest 22.08.2018 Er komt voorlopig geen politiek onderzoek naar de gang van zaken rond de vermeende verkrachting en de zelfmoord van Willie Dille. De meerderheid van de Haagse gemeenteraad ziet nu geen rol voor zichzelf weggelegd. Daarmee blijven de vele vragen die er leven rond het trieste lot van het Haagse PVV-raadslid voorlopig onbeantwoord.
Eerder werd al duidelijk dat het Openbaar Ministerie te weinig aanknopingspunten ziet voor een strafrechtelijk onderzoek naar de vermeende ontvoering en verkrachting van het PVV-raadslid. Een aantal oppositiepartijen wil daarom een eigen politiek onderzoek naar de rol van de politie en burgemeester Krikke. ‘Maar het is aan politie en justitie om dit te onderzoeken’, zeggen collegepartijen D66 en GroenLinks. Ook Groep de Mos en de VVD zijn terughoudend. Ze vinden dat de PVV aan zet is en die heeft voorlopig om rust gevraagd. Daarmee is er geen meerderheid voor een onderzoek.
Het zelfgekozen einde van Dille roept nog altijd veel emoties en vragen op bij velen. Dille plaatste twee dagen voor haar dood op Facebook een filmpje waarin ze zei op 15 maart 2017 te zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims. Nadat ze Omroep West zelf getipt had over het filmpje, heeft ze het ook weer verwijderd. Na haar dood vertelde burgemeester Krikke dat ze Dille meerdere malen heeft aangespoord aangifte te doen. Dat is nooit gebeurd.
Hebben politie, justitie en gemeente goed gehandeld?
Oppositiepartijen CDA, PvdA, HSP, SP en NIDA vinden dat er wel een onderzoek moet komen. Raadslid Danielle Koster van het CDA gaf al aan dat zij wil weten of politie, justitie en gemeente goed hebben gehandeld. Fractievoorzitter Martijn Balster van de PvdA wil een onderzoek om erachter te komen wat er zich heeft afgespeeld. ‘Het raakt ook de raad als geheel.’
Voor de hand liggende vragen in een onderzoek zijn of Dille voldoende beveiliging heeft gekregen nadat ze bij burgemeester Krikke vorig jaar haar verhaal deed over de vermeende ontvoering en verkrachting. Zelf zei Dille in het emotionele facebookfilmpje ‘dat Krikke en de politie hebben gefaald’.
Er zijn zoveel vragen?
NIDA-raadslid Cemil Yilmaz sluit zich aan bij de wens voor een breed onderzoek: ‘Er zijn zoveel vragen ontstaan over wat er gebeurd is. In het kader van transparantie en vertrouwen is het heel belangrijk dat duidelijk is onder welke omstandigheden Dille zelfmoord heeft gepleegd, wat er is gebeurd en wat de rol is geweest van politie en burgemeester.’
De PVV, Dilles eigen partij, zegt later pas met een reactie te komen over de gang van zaken en de rol van de politie en burgemeester Krikke. De partij vindt dat andere oppositiepartijen voor hun beurt praten met hun wens voor een onderzoek.’Ik had het kies gevonden als andere partijen zich terughoudender hadden opgesteld met het schreeuwen van moord en brand. En het initatief bij ons hadden gelaten.’
Rol PvdE-raadslid Arnoud van Doorn
Een andere kwestie die in een onderzoek meegenomen zou kunnen worden, is de rol van PvdE-raadslid Arnoud van Doorn, die volgens Dille achter haar ontvoering en verkrachting zou zitten. Zo’n beschuldiging kan niet zomaar boven de markt blijven hangen, vinden partijen. ‘Op dit moment is zijn naam te grabbel gegooid. Als hij onschuldig is, moet dat wel duidelijk worden,’ zegt Yilmaz. Van Doorn zelf zegt ‘geen problemen te hebben met een onderzoek.’
De grote vraag is wat een raadsonderzoek aan duidelijkheid zou kunnen opleveren. Willie Dille heeft geen aangifte gedaan en het Openbaar Ministerie gaat niet alsnog een onderzoek doen mede omdat Dille zelf weigerde informatie te geven.
Den HaagFM 22.08.2018 Danny F. blijft dertig dagen langer vastzitten. De Schiedammer werd begin augustus opgepakt nadat hij op Facebook dreigde een aanslag te plegen. Hij deed dat nadat bekend werd dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille zelfmoord had gepleegd.
Na de zelfmoord van Dille reageerde de Schiedammer, die actief is binnen extreemrechtse kringen, op Facebook. “Als dit geen drastische consequenties gaat hebben, pleeg ik zelf een aanslag”, schreef hij. En: “Ik ben hier bloedserieus klaar mee. Als de staat niets doet staat mijn lot vast.”
Het Openbaar Ministerie legt F. hem nu bedreiging met een terroristisch misdrijf ten laste en het opruien tot een terroristisch misdrijf. Ook had hij een vuurwapen dat eruit zag als een sleutelhanger in zijn bezit.
“Niet serieus bedoeld”
De advocaat van Danny F., Dirk Timmermans, heeft dinsdag aan mediapartner Omroep West laten weten dat zijn cliënt de dreiging met een aanslag niet serieus bedoeld heeft. F. schreef zijn boodschap in een besloten appgroep en op Facebook. “Hij had nooit gedacht dat dit ooit naar buiten zou komen.”
Danny F. is actief in extreemrechtse kringen. Zo was op zijn Facebookprofiel te zien dat hij een bewonderaar is van Anders Breivik, de dader van de aanslagen in 2011 in Noorwegen waarbij 77 mensen om het leven kwamen. …lees meer
OmroepWest 21.08.2018 Danny F. blijft dertig dagen langer vastzitten. De Schiedammer werd begin augustus opgepakt nadat hij op Facebook dreigde een aanslag te plegen. Hij deed dat nadat bekend werd dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille zelfmoord had gepleegd.
Na de zelfmoord van Dille reageerde de Schiedammer, die actief is binnen extreemrechtse kringen, op Facebook. ‘Als dit geen drastische consequenties gaat hebben, pleeg ik zelf een aanslag’, schreef hij. En: ‘Ik ben hier bloedserieus klaar mee. Als de staat niets doet staat mijn lot vast.’
Het Openbaar Ministerie legt F. hem nu bedreiging met een terroristisch misdrijf ten laste en het opruien tot een terroristisch misdrijf. Ook had hij een vuurwapen dat eruit zag als een sleutelhanger in zijn bezit.
‘Niet serieus bedoeld’
De advocaat van Danny F., Dirk Timmermans, laat dinsdag aan Omroep West weten dat zijn cliënt de dreiging met een aanslag niet serieus bedoeld heeft. F. schreef zijn boodschap in een besloten appgroep en op Facebook. ‘Hij had nooit gedacht dat dit ooit naar buiten zou komen.’
Voor F. is het schrikken dat hij nu vastzit, zegt zijn advocaat. ‘Hij wilde alleen maar de boosheid van zich afschrijven.’
Bewonderaar van Anders Breivik
Danny F. is actief in extreemrechtse kringen. Zo was op zijn Facebookprofiel te zien dat hij een bewonderaar is van Anders Breivik, de dader van de aanslagen in 2011 in Noorwegen waarbij 77 mensen om het leven kwamen.
NU 21.08.2018 De Schiedammer die wordt verdacht van het dreigen met een terroristische aanslag, blijft de komende dertig dagen vastzitten. De rechter-commissaris heeft dat dinsdag besloten.
De man werd aangehouden nadat hij op Facebook had gezet dat hij een aanslag zou plegen als ”er geen drastische consequenties” volgen op de dood van het Haagse PVV-raadslid Willie Dille.
Dille pleegde onlangs zelfmoord, twee dagen nadat ze wereldkundig had gemaakt dat ze in maart 2017 zou zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims.
Volgens haar zat een collega-raadslid van een andere partij, Arnoud van Doorn, hierachter. Ze had daarvan nooit aangifte willen doen en er waren te weinig handvatten voor het Openbaar Ministerie (OM) om een onderzoek te beginnen.
De opgepakte man, die bekendstaat als rechts-extremist, zou achter het verhaal van Dille staan. De Schiedammer wordt ook verdacht van opruiing tot een terroristisch misdrijf en het voorhanden hebben van een vuurwapen, aldus het Openbaar Ministerie in Rotterdam.
De man die dreigde met een aanslag na de zelfdoding van het Haagse raadslid Willie Dille wordt 30 dagen langer vastgehouden. Dat besloot de rechtbank in Rotterdam vandaag.
De Schiedammer kondigde kort na de dood van Dille via zijn Whatsapp en Facebook aan dat hij een aanslag ging plegen als ‘er geen drastische consequenties’ zouden volgen. De man, die bekend staat als rechtsextremist, werd mede daarom verdacht van bedreiging en opruiing tot een terroristisch misdrijf. Ook verweet justitie hem het voorhanden hebben van een gas of knalvuurwapen in de vorm van een sleutelhanger.
De man werd vorige week aangehouden. Zijn advocaat Dirk Timmermans stelde gisteren echter dat zijn uitingen ‘niet serieus’ waren. Hij noemde de berichten ‘spierballentaal’.
Dille overleed eerder deze maand, twee dagen nadat ze in een video had gezegd dat ze op 15 maart 2017 zou zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims. Volgens haar was de ontvoering opgezet door een collega-raadslid van een andere Haagse partij, Arnoud van Doorn (Partij van de Eenheid). Van Doorn is sindsdien meerdere malen bedreigd met de dood.
AD 21.08.2018 Oppositiepartij HSP pleit voor een raadsbreed gesteund onderzoek naar de zelfmoord van PVV-raadslid Willie Dille. Iedereen in de stad blijft achter met emoties en vragen, zegt Joris Wijsmuller van de HSP. In ieder geval het CDA, SP, PvdA en PvdD willen ook een onderzoek.
Fatima Faid van de HSP schreef afgelopen dagen op internet een epistel met overpeinzingen over de dood van Willie Dille. Een onafhankelijk onderzoek naar de omstandigheden daarvan, en de rol van politie, justitie en burgemeester Krikke, is onvermijdelijk , denkt Faid. Complexe vragen moeten volgens haar beantwoord worden: ,,Van je reces verwacht je quality time met je geliefden en familie, rust, vakantie. Dan gebeurt er iets schokkends. Een collega-raadslid gaat heen. Onder schokkende omstandigheden. Hoe dan ook moeten we als raad zoveel als mogelijk opheldering bieden aan de stad.’’
Gefaald
Dille zegt in haar afscheidsfilmpje dat zij kort voor haar dood op Facebook plaatste onder meer dat zij zich in de steek gelaten te voelen door burgemeester Krikke. Verder beschuldigt ze raadslid Arnoud van Doorn van de Partij voor de Eenheid van een rol bij haar verkrachting. ‘Ik wil wel dat iedereen weet dat de politie in Nederland super faalt. Pauline Krikke heeft ook gefaald,’ stelde Dille.
Joris Wijsmuller (HSP) zei gisteren dat nog onduidelijk is welke vorm het onderzoek moet krijgen. Hij vindt ook dat de raad zoveel mogelijk gezamenlijk moet optrekken. Volgens Robert Barker van de Partij voor de Dieren rechtvaardigt de ernst van de situatie een onderzoek. Een waardeoordeel is niet het doel, stelt hij . ,,Het gaat erom welke lessen we kunnen leren.’’ Al eerder stelden PvdA en CDA dat zij een onderzoek willen. De SP haakt aan.
Groep de Mos vindt het ‘stuitend’ dat de HSP aan de PVV voorbijgaat met haar initiatief. ,,De bal ligt bij de PVV, die partij heeft gevraagd om rust. Ik vind het bizar dat de oppositie die wens negeert,’’ aldus Elias van Hees van Groep De Mos. De PVV reageert nog niet.
Elsevier 21.08.2018 Een groot deel van de oppositie in de Haagse gemeenteraad wil toch een onderzoek naar het verhaal van het overleden raadslid Willie Dille dat zij verkracht zou zijn. Eerder deze maand lieten Openbaar Ministerie (OM), politie en burgemeester weten dat er geen onderzoek komt bij gebrek aan aanknopingspunten. Coalitiepartij Groep de Mos legt de bal bij Dilles partij, de PVV.
De Haagse Stadspartij (HSP) wil een ‘raadsbreed gesteund onderzoek’ naar de zelfmoord van PVV-raadslid Dille, meldt dagblad AD Den Haag dinsdagochtend. ‘Een collega-raadslid gaat heen. Onder schokkende omstandigheden,’ aldus HSP-fractievoorzitter Fatima Faïd. ‘Hoe dan ook moeten we als raad zoveel als mogelijk opheldering bieden aan de stad.’ Haar fractiegenoot Joris Wijsmuller zegt dat de raad ‘zoveel mogelijk gezamenlijk moet optrekken’, en roept daarom andere partijen op het voorstel van de HSP te steunen.
HSP, Partij voor de Dieren, SP, PvdA en CDA willen onderzoek
Veel andere fracties in de elf partijen tellende oppositie steunen die oproep. Zo zegt de Partij voor de Dieren dat ‘de ernst van de situatie’ een onderzoek rechtvaardigt: ‘Het gaat erom welke lessen we kunnen leren,’ aldus raadslid Robert Barker. Ook de SP wil dat de onderste steen in de zaak-Dille boven komt, net als het CDA en de PvdA. De partijen zijn samen goed voor 12 van de 45 zetels.
CDA en PvdA spraken anderhalve week geleden al de wens uit om het optreden van OM, politie en burgemeester Pauline Krikke tegen het licht te houden. ‘Zo’n verhaal verzin je niet,’ zei CDA-raadslid Daniëlle Koster over Dille, die in haar afscheidsvideo op Facebook stelde dat zij was verkracht ‘door een groep moslims’ in opdracht van Arnoud van Doorn, van eenmansfractie Partij van de Eenheid. Een dag nadat de video online kwam, werd bekend dat Dille zelfmoord had gepleegd.
Van Doorn, een ex-PVV’er die tot de islam is bekeerd, reageerde woedend op de uitspraak van Koster en noemde haar in een bericht op Twitter ‘een vijand van de Islam en een gevaar voor de samenleving’. Van Doorn verweet Koster ‘politiek te willen scoren over de rug van doden en collega-raadsleden’. Naar aanleiding van dat bericht adviseerde burgemeester Krikke de CDA-politica vorige week aangifte tegen Van Doorn te doen. Of Koster dat ook heeft gedaan, is niet bekend.
Van Doorn zegt dat hij talloze bedreigingen heeft gehad, maar ook honderden steunbetuigingen. ‘Deze aanval is niet alleen gericht op mij maar op de hele moslimgemeenschap,’ schrijft hij op Twitter, waaraan hij een greep toevoegt uit de steunbetuigingen die hij via sociale media heeft gekregen.
Groep de Mos hekelt oppositie: bizar dat die wens PVV negeert
Voordat de gemeenteraad kan besluiten een onderzoek te laten doen, is het oordeel nodig van de coalitie, die bestaat uit Groep de Mos/Hart voor Den Haag, VVD, D66 en GroenLinks, samen 26 zetels. Groep de Mos-raadslid Elias van Hees wil daar niet op vooruit lopen, en noemt het ‘stuitend’ dat de HSP en de andere oppositiepartijen niet eerst Dilles eigen fractie hebben geraadpleegd. ‘De bal ligt bij de PVV, die partij heeft gevraagd om rust. Ik vind het bizar dat de oppositie die wens negeert.’ De PVV heeft nog niet gereageerd.
Ook de familie van Dille vraagt om rust, al hebben diverse nabestaanden laten weten dat zij niet twijfelen aan het verhaal van Dille. De Haagse PVV-fractie heeft de verklaring van Dilles partner Caspar Reedijk verspreid. Dille heeft volgens haar man ‘in haar afscheidsrede geen onvertogen woord jegens de waarheid gesproken’. Dilles beste vriendin Linda, die niet met haar achternaam in de krant wil, sluit zich daar bij aan, zegt zij tegen het AD : ‘Haar man, ik en anderen die Willie kennen, twijfelen geen seconde aan het verhaal.’
Schiedammer dreigde met aanslag ‘als er geen consequenties volgen’
In de nasleep van de zaak-Dille is Schiedammer Danny F. opgepakt nadat hij op Facebook had geschreven dat hij een aanslag zal plegen als ‘er geen drastische consequenties volgen’ op de dood van Dille. Volgens zijn advocaat was dat ‘niet serieus‘ bedoeld. Desondanks wordt F. dinsdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in de rechtbank in Rotterdam. De Schiedammer zou bekendstaan als een rechts-extremist.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
AD 20.08.2018 Het dreigen met een aanslag na de zelfmoord van het Haagse raadslid Willie Dille, door Schiedammer Danny F. is nooit serieus bedoeld. Dat betoogde zojuist zijn advocaat Dirk Timmermans.
,,Ik kan zeggen dat zijn uitingen niet serieus waren. Dat is het idee wat ik ervan krijg,’’ zegt hij. F. werd 13 augustus aangehouden door justitie en zit nog vast. Hij wordt morgen (dinsdag) voorgeleid aan de rechter-commissaris in de rechtbank in Rotterdam.
De Schiedammer, die bekend staat als rechtsextremist, zou achter het verhaal van Dille staan. Hij liet dat blijken op sociale media en kondigde op zijn Whatsapp en Facebook aan dat hij een aanslag ging plegen als ‘er geen drastische consequenties’ volgden op de dood van het PVV-raadslid.
Spierballentaal
Justitie neemt de dreiging hoog op. F. is opruiing tot een terroristisch misdrijf ten laste gelegd en het voorhanden hebben van een gas of knalvuurwapen in de vorm van een sleutelhanger. Zijn advocaat Timmermans stelde zojuist dat het de vraag is hoe serieus zijn uitingen waren. Hij kwalificeert het als spierballentaal. ,,In een besloten groep. Op Facebook en in zijn App. Dat is later op een andere manier naar buiten gekomen.’’
De advocaat legt uit dat het er bij de verdenking niet om draait wat Danny F. zelf dacht. ,,Maar hoe andere mensen het eventueel kunnen oppakken. Maar dan nog, is het de vraag hoe serieus je zijn uiting kunt nemen.’’ Dille pleegde zelfmoord na het plaatsen van een filmpje op haar Facebook. Daarin verklaarde ze dat ze vorig jaar verkracht was door een groep moslims. Raadslid Arnoud van Doorn, van de Partij voor de Eenheid, zou de stille kracht achter die verkrachting zijn, stelde zij.
doodsbedreigingen
Van Doorn, zijn medewerkers en zijn familie werden daarna overladen met dreigementen. Hij zei vorige week na de aanhouding van F. het goed te vinden dat Justitie de zaak serieus neemt en voortvarend aanpakt. Er hangen volgens hem nog meer aanhoudingen in de lucht van andere mensen die doodsbedreigingen stelden.
Vandaag stelt Van Doorn op zijn twitter dat hij niet alleen bedreigd is, maar ook overladen is met steunbetuigingen. Die zijn afkomstig vanuit de islamitische gemeenschap.
NOS 17.08.2018 De politie heeft vorige week een Schiedammer aangehouden die op Facebook met een aanslag dreigde. Hij deed dat nadat bekend was geworden dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille zelfmoord had gepleegd.
Dille had kort voordat ze een eind aan haar leven maakte een filmpje op Facebook gezet, waarin ze stelt dat ze anderhalf jaar geleden is verkracht door een groep moslims en dat haar mede-raadslid Arnoud van Doorn van de islamitische Partij van de Eenheid hierachter zit. In het filmpje beschuldigt ze de politie en burgemeester Krikke ervan dat ze haar niet hebben geholpen.
Na de zelfmoord van Dille reageerde de man uit Schiedam, die actief is binnen extreemrechtse kringen, op Facebook. “Als dit geen drastische consequenties gaat hebben, pleeg ik zelf een aanslag”, schreef hij. En: “Ik ben hier bloedserieus klaar mee. Als de staat niets doet staat mijn lot vast.”
Sleutelhanger
De Schiedammer wordt verdacht van het dreigen met een terroristisch misdrijf en opruiing tot een terroristisch misdrijf. Ook had hij een nepvuurwapen als sleutelhanger in zijn bezit. De raadkamer van de rechtbank beslist volgende week of hij vast moet blijven zitten.
Het Facebookprofiel van de Schiedammer en zijn Twitteraccount zijn uit de lucht. Eerder was daar te zien dat hij een bewonderaar is van Anders Breivik, de dader van de aanslagen in 2011 in Noorwegen waarbij 77 mensen om het leven kwamen.
AD 17.08.2017 De politie heeft een Schiedammer aangehouden op verdenking van bedreiging met een terroristische aanslag. Hij had een bericht op Facebook geplaatst waarin stond dat hij een aanslag ging plegen als ‘er geen drastische consequenties’ volgden op de dood van het Haagse PVV-raadslid Willie Dille.
Dille pleegde vorige week zelfmoord, twee dagen nadat ze in een video had gezegd dat ze op 15 maart 2017 zou zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims. Volgens haar was de ontvoering opgezet door een collega-raadslid van een andere Haagse partij, Arnoud van Doorn (Partij van de Eenheid).
Ze had volgens het Openbaar Ministerie (OM) echter steeds aangegeven geen aangifte te doen en ook geen bemoeienis van de politie te willen. Daardoor waren er te weinig aanknopingspunten voor het OM om een onderzoek te beginnen. Volgens een vriendin van Dille raadde de politie haar af aangifte te doen.
De opgepakte man, die bekendstaat als rechtsextremist, zou achter het verhaal van Dille staan en dat hebben laten blijken op sociale media. De man is op 13 augustus aangehouden. Hij wordt ook verdacht van opruiing tot een terroristisch misdrijf en het voorhanden hebben van een gas of knalvuurwapen in de vorm van een sleutelhanger.
Het voorarrest van de man is verlengd en volgende week wordt hij voorgeleid aan de rechter-commissaris. Die zal kijken of hij langer moet worden vastgehouden.
Arnoud van Doorn laat vanuit zijn vakantieadres in Marokko weten het goed te vinden dat justitie snel in actie is gekomen. ,,Goed dat justitie voortvarend optreedt tegen het bedreigen van politici en familie. Wij hanteren als Partij voor de Eenheid een zerotolerancebeleid. We accepteren niets en doen van alle bedreigingen aangifte.”
Van Doorn is sinds de zelfmoord van Willie Dille bestookt met bedreigingen aan zijn adres. Doodsbedreigingen werden geuit als een reactie op de beschuldiging van Dille. Op internet werd aangekondigd dat mensen naarstig op zoek waren naar zijn woonadres in Den Haag. Ook zijn familie en medewerkers kregen het te verduren. De dreiging komt volgens hem voornamelijk uit extreemrechtse hoek. Over het precieze aantal bedreigingen kan hij niets zeggen. ,,Maar het zijn er meer dan tien.”
Er zullen snel meer aanhoudingen volgen, verwacht hij. ,,Onze medewerkers zoeken actief op social media.” Angst heeft hij niet, zegt hij. ,,Als moslims zijn we per definitie nergens bang voor .We vrezen slechts Allah.”
OmroepWest 17.08.2018 Een man uit Schiedam is vorige week door de politie aangehouden nadat hij op Facebook dreigde een aanslag te plegen. Hij deed dat nadat bekend werd dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille zelfmoord had gepleegd.
Twee dagen voor haar zelfgekozen dood plaatste Dille een filmpje op Facebook waarin ze stelt dat ze anderhalf jaar geleden is verkracht door een groep moslims en dat haar mede-raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid hier achter zou zitten. In het filmpje beschuldigt ze de politie en burgemeester Krikke ervan dat ze haar niet hebben geholpen.
Na de zelfmoord van Dille reageerde de Schiedammer, die actief is binnen extreemrechtse kringen, op Facebook. ‘Als dit geen drastische consequenties gaat hebben, pleeg ik zelf een aanslag’, schreef hij. En: ‘Ik ben hier bloedserieus klaar mee. Als de staat niets doet staat mijn lot vast.’
Verdacht van terroristisch misdrijf
De man wordt verdacht van bedreiging met een terroristisch misdrijf en het opruien tot een terroristisch misdrijf. Ook had hij een vuurwapen dat eruit zag als een sleutelhanger in zijn bezit. De raadkamer van de rechtbank beslist volgende week of hij vast moet blijven zitten.
Het Facebookprofiel van de Schiedammer en zijn twitter-account zijn uit de lucht. Eerder was daar te zien dat hij een bewonderaar is van Anders Breivik, de dader van de aanslagen in 2011 in Noorwegen waarbij 77 mensen om het leven kwamen.
Den HaagFM 17.08.2018 De politie heeft vorige week een Schiedammer aangehouden die op Facebook met een aanslag dreigde. Hij deed dat nadat bekend was geworden dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille zelfmoord had gepleegd.
Dille had kort voordat ze een eind aan haar leven maakte een filmpje op Facebook gezet, waarin ze stelt dat ze anderhalf jaar geleden is verkracht door een groep moslims en dat haar mede-raadslid Arnoud van Doorn van de islamitische Partij van de Eenheid hierachter zit. In het filmpje beschuldigt ze de politie en burgemeester Krikke ervan dat ze haar niet hebben geholpen.
Na de zelfmoord van Dille reageerde de man uit Schiedam op Facebook. “Als dit geen drastische consequenties gaat hebben, pleeg ik zelf een aanslag”, schreef hij. En: “Ik ben hier bloedserieus klaar mee. Als de staat niets doet staat mijn lot vast.”
Terroristisch misdrijf
De Schiedammer wordt verdacht van het dreigen met een terroristisch misdrijf en opruiing tot een terroristisch misdrijf. Ook had hij een vuurwapen in de vorm van een sleutelhanger in zijn bezit. De raadkamer van de rechtbank beslist volgende week of hij vast moet blijven zitten.
Het Facebookprofiel van de Schiedammer en zijn Twitteraccount zijn uit de lucht. Eerder was daar te zien dat hij een bewonderaar is van Anders Breivik, de dader van de aanslagen in 2011 in Noorwegen waarbij 77 mensen om het leven kwamen.…lees meer
NU 17.08.2018 De politie heeft vorige week een man uit Schiedam aangehouden op verdenking van bedreiging met een terroristische aanslag. De man had op Facebook gezet dat hij een aanslag gaat plegen als ”er geen drastische consequenties” volgen op de dood van het Haagse PVV-raadslid Willie Dille.
Dille pleegde vorige week zelfmoord, twee dagen nadat ze wereldkundig had gemaakt dat ze in maart 2017 zou zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims.
Volgens haar zat een collega-raadslid van een andere partij, Arnoud van Doorn, hierachter. Ze had daarvan nooit aangifte willen doen en er waren te weinig handvatten voor het Openbaar Ministerie (OM) om een onderzoek te beginnen.
De opgepakte man, die bekendstaat als rechtsextremist, zou achter haar verhaal staan. Zijn voorarrest is verlengd en volgende week wordt hij voorgeleid aan de rechter-commissaris. De man wordt onder meer ook verdacht van opruiing tot een terroristisch misdrijf, aldus het Openbaar Ministerie in Rotterdam.
AD 16.08.2018 De man van Willie Dille, het PVV-raadslid in de Haagse gemeenteraad dat vorige week zelfmoord pleegde, zegt dat hij haar besluit om uit het leven te stappen wel begrijpt. ‘Dat de uitkomst daarvan ons veel verdriet doet moge duidelijk zijn.’
Weduwnaar Caspar Reedijk heeft dat vandaag naar buiten gebracht in een schriftelijke verklaring. ,,Zo’n verklaring is voor ons als nabestaanden van Willie nu de beste optie”, zegt Reedijk in een telefonische toelichting. Van Dille is gisteren in zeer besloten kring afscheid genomen.
In zijn verklaring gaat hij niet in op de details van haar dood, maar bevestigt nog een keer wat hij een dag na het overlijden van zijn vrouw al zei. ,,Ze heeft in haar afscheidsrede geen onvertogen woord jegens de waarheid gesproken.” Tegen het ADzei hij vorige week: ,,Die verkrachting is echt gebeurd, ik ben er zeker van dat dat de waarheid is.”
Verder schrijft Reedijk dat hij en zijn (pleeg)kinderen de keuze van Dille wel begrijpen, ondanks dat het hen natuurlijk veel verdriet heeft bezorgd. ‘Echter gezien hetgeen Willie in de schaal heeft moeten leggen en Willie’s onbevreesde karakter voor zaken die haar lijf en leden aan gaan, begrijpen wij de uitkomst van haar overweging wel.’
Aan de zelfdoding van Dille ging een onthulling vooraf die ze op Facebook plaatste. Daarin zei ze dat ze op 15 maart 2017 is verkracht door een groep moslims. Doel was om haar de mond te snoeren in de politiek. De kwade genius achter die groepsverkrachting zou Arnoud van Doorn zijn geweest, een oud-PVV’er die inmiddels is bekeerd tot de islam en voor de Partij van de Eenheid in de Haagse gemeenteraad zit. Burgemeester Krikke heeft contact met Van Doorn, die in Marokko op vakantie is, over beveiliging nu hij en zijn familie na de dood van Dille worden bedreigd via sociale media. Krikke heeft hem geadviseerd hiervan aangifte te doen.
Bizar
De zelfgekozen dood van Dille en haar onthulling hebben tot een bizarre situatie geleid tussen raadsleden onderling en bedreigingen over en weer. Zo voelt het CDA-raadslid Daniëlle Koster zich getroffen door een tweet van Van Doorn, waarin hij verklaarde dat ze ‘moet worden gestopt’. Koster heeft tegen het AD gezegd dat ze ervan uitgaat dat Dille zo’n ernstig incident en de achtergrond daarvan niet verzint. Ook haar heeft de burgemeester aangeraden aangifte te doen.
Op 20 september, voorafgaand aan de eerste vergadering van de gemeenteraad na het zomerreces, wordt Dille herdacht in de raadszaal. Van Doorn heeft al aangekondigd daarbij niet aanwezig te zullen zijn omdat hij geen ‘krokodillentranen’ wil laten over iemand die haat heeft gezaaid.
Willie Dille heeft in oktober vorig jaar voor het eerst gesproken over haar verkrachting. Zowel met haar man als met burgemeester Krikke. Een en ander kwam aan de orde toen er een onderzoek werd gestart naar de woonplaats van Dille. Een raadslid moet in Den Haag wonen, maar Dille bleek naast een huis in de Haagse wijk Ypenburg ook veel op een adres in Rijswijk te zijn. Dat adres aan de Rijswijkse Haagweg, vlakbij de grens met Den Haag, is het adres waar haar man Caspar Reedijk woont en waar het echtpaar zeven pleeg- en adoptiekinderen opvangt. Ook is daar het Logeerhuis Willie gevestigd waar Reedijk en Dille meervoudig gehandicapte kinderen verzorgen om hun ouders te ontlasten.
Onderzoek
Volgens burgemeester Krikke, het OM en de politie heeft Dille ondanks herhaald en uitdrukkelijk aandringen geen aangifte willen doen van de groepsverkrachting. Ook heeft Dille volgens de autoriteiten te weinig aanknopingspunten geboden om zelf een onderzoek te beginnen.
Dat standpunt is afgelopen vrijdag nogmaals herhaald nadat burgemeester Krikke vervroegd terug kwam van vakantie en de driehoek – burgemeester, OM en politietop – bij elkaar riep over de zaak.
De verklaring
Op 15 augustus 2018 is Willie in naaste familie- en vriendenkring de laatste eer bewezen.
Gezien de ontstane controverse rond Willie’s overlijden wil ik, Caspar Reedijk, het volgende kenbaar maken. Willie heeft een afweging gemaakt over haar situatie maar meer nog over die van haar gezin (partner, kinderen, pleegkinderen en logeerkinderen). Dat de uitkomst daarvan ons veel verdriet doet moge duidelijk zijn. Echter gezien hetgeen Willie in de schaal heeft moeten leggen en Willie’s onbevreesde karakter voor zaken die haar lijf en leden aan gaan, begrijpen wij de uitkomst van haar overweging wel.
Ik zal verder niet in detail treden over de door Willie, persoonlijk of ander wijs, in de schaal gelegde informatie. Wat ik wel op basis daarvan kan concluderen is dat Willie in haar afscheidsrede (film van 6 augustus j.l.) geen onvertogen woord jegens de waarheid heeft gesproken. Om die reden en uit respect voor Willie zullen wij verder geen mededelingen meer doen in deze.
Ik vraag u dan ook met klem af te zien van verdere pogingen contact te leggen met mij of andere mensen uit Willie’s directe omgeving. Vertrouwende op uw begrip en medewerking,
Den HaagFM 16.08.2018 Caspar Reedijk, de man van het overleden Haagse PVV-raadslid Willie Dille, begrijpt de keuze van zijn vrouw om een einde aan haar leven te maken. Dat schrijft hij donderdag in een verklaring.
Willie Dille (53) maakte op 8 augustus een eind aan haar leven. De zelfgekozen dood van Dille volgde op een emotioneel filmpje dat ze op haar Facebook plaatste. Daarin zei ze in maart 2017 verkracht en mishandeld te zijn door een groep moslims. Dille noemt collega-raadslid en PvdE-fractievoorzitter Arnoud van Doorn in het filmpje als opdrachtgever. Reedijk stelt in zijn verklaring dat hij achter het verhaal van zijn vrouw blijft staan.
Het Openbaar Ministerie (OM) doet op dit moment geen verder onderzoek naar de vermeende verkrachting van Dille. Volgens het OM heeft de politie er op aangedrongen om aangifte te doen, tijdens verschillende gesprekken: “Daarin heeft ze steeds aangegeven geen aangifte te doen en ook geen bemoeienis van de politie te willen”, zegt het OM in een verklaring namens het OM, politie en burgemeester Krikke.
Herdenking
Willie Dille wordt donderdag 20 september herdacht in Haagse gemeenteraad, tijdens de eerste raadsvergadering na het zomerreces.…lees meer
OmroepWest 16.08.2018 Caspar Reedijk, de man van het overleden Haagse PVV-raadslid Willie Dille, begrijpt de keuze van zijn vrouw om een einde aan haar leven te maken. Dat schrijft hij donderdag in een verklaring. Ook zegt Reedijk dat hij achter het verhaal van zijn vrouw blijft staan. Zij verklaarde in een filmpje op Facebook verkracht te zijn door een groep moslims.
Willie Dille (53) maakte op 8 augustus een eind aan haar leven. ‘Sorry alle mensen die ik liefhad’, was de boodschap die ze achterliet op haar Facebookpagina. Op haar dood werd met verslagenheid gereageerd. Zowel in de Haagse gemeente- als in de landelijke politiek, waar Dille van juni 2010 tot november 2012 voor de Partij voor de Vrijheid (PVV) in de Tweede Kamer zat.
Dilles huidige collega in de Haagse raad, PVV-fractieleider Karen Gerbrands, vertelde dat Dille door een lange, moeilijke periode was gegaan voorafgaand aan haar zelfmoord. ‘Een jaar van ellende’, noemde Gerbrands het. ‘Wij zullen haar enorm missen. Woorden schieten tekort.’
Emotioneel filmpje op Facebook
De zelfgekozen dood van Dille volgde op een emotioneel filmpje dat ze op haar Facebook plaatste. Daarin zei ze in maart 2017 verkracht en mishandeld te zijn door een groep moslims. Dille noemt collega-raadslid en PvdE-fractievoorzitter Arnoud van Doorn in het filmpje als opdrachtgever.
Het Openbaar Ministerie (OM) doet op dit moment geen verder onderzoek naar de vermeende verkrachting van Dille. Volgens het OM heeft de politie er op aangedrongen om aangifte te doen, tijdens verschillende gesprekken: ‘Daarin heeft ze steeds aangegeven geen aangifte te doen en ook geen bemoeienis van de politie te willen’, zegt het OM in een verklaring namens het OM, politie en burgemeester Krikke.
Familie en vrienden hebben woensdag in besloten kring afscheid genomen van Dille. Ze wordt donderdag 20 september herdacht in Haagse gemeenteraad, tijdens de eerste raadsvergadering na het zomerreces.
OmroepWest 14.08.2018 Raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid in Den Haag zegt ‘ernstig te worden bedreigd’. Aanleiding is de beschuldiging aan het adres van Van Doorn door Willie Dille. Twee dagen voor haar zelfgekozen dood zei Dille in een filmpje op Facebook dat ze is ‘ontvoerd en verkracht door een groep moslims’ en dat Van Doorn achter die verkrachting zit. Over die bedreigingen heeft Van Doorn dinsdag een gesprek gehad met de Haagse burgemeester Pauline Krikke die hem adviseert aangifte te doen.
‘Ze neemt de bedreigingen aan mijn adres zeer serieus,’ laat Van Doorn weten vanaf zijn vakantieadres. Of hij ook daadwerkelijk aangifte gaat doen is niet bekend.
Van Doorn vindt het een kwalijke zaak dat hij van zijn collega’s in de Haagse raad niks hoort: ‘Ik krijg van geen enkel raadslid een steunbetuiging. Dat niemand daar afstand van neemt, van die beschuldigingen, vind ik echt schokkend,’ zegt Van Doorn.
Het raadslid reageert vanaf zijn vakantieadres voor het eerst op de commotie die is ontstaan na de zelfgekozen dood van PVV-raadslid Willie Dille vorige week en haar beschuldigingen aan zijn adres. ‘Laat ik voorop stellen dat het heel triest is wat er is gebeurd. Maar het is een idiote beschuldiging van Dille. Het gaat er soms hard aan toe in de raad, maar geweld en intimidatie hoort daar niet bij. Ik lig zelf niet wakker van deze beschuldigingen, maar mijn familie heeft er wel last van.’
Dille wordt tijdens de eerste raadsvergadering in Den Haag september herdacht. Van Doorn laat weten wel bij de vergadering te zijn, maar niet bij de herdenking.
Dreigtweet
Maandag werd bekend dat Krikke raadslid Daniëlle Koster adviseerde om aangifte te doen tegen Van Doorn na een dreigtweet van het raadslid. Hij schreef vrijdag dat Koster ‘een vijand van de islam is en een gevaar voor de samenleving.’
AD 14.08.2018 Raadslid Arnoud van Doorn van de Partij voor de Eenheid, medewerkers van zijn partij en zijn familie worden ernstig bedreigd sinds de zelfmoord van PVV-raadslid Willie Dille. Dat zei Van Doorn zojuist tijdens een telefonisch interview vanuit zijn vakantieadres in Marokko.
Het Haagse raadslid zegt niets te maken te hebben met een groepsverkrachting van Dille en vindt dat andere Haagse raadsleden hem in de steek laten. ,,Maar ik word hier alleen maar strijdbaarder van.” ,,Met mij gaat het goed’’, zegt hij. ,,Ik heb een dikke huid. Ik ben wel wat gewend. Ik laat mij de mond niet snoeren en de valse beschuldigingen en bedreigingen motiveren mij alleen maar nog meer om tegen onrecht op te staan.”
Tornado aan bedreigingen
Van Doorn zit wel in over zijn familie en medewerkers die meegesleurd worden in de tornado aan bedreigingen. ,,Er wordt veel haat verspreid en er worden veel dreigingen geuit.” Van de heftigste bedreigingen heeft hij geen last, zegt hij. ,,Ik heb ze geblokkeerd op sociale media. Ik hoor ze niet, ik zie ze niet.” Met de Haagse burgemeester Krikke en het Openbaar Ministerie is op zijn verzoek overlegd over eventueel te nemen beveiligingsmaatregelen. ,,Dat heeft Krikke toegezegd en ze neemt het ook serieus.”
Van Doorn ligt onder het vergrootglas sinds PVV-raadslid Willie Dille vorige week op haar facebookpagina een filmpje verspreidde waarin ze verklaart dat ze vorig jaar is verkracht door een groep moslims die haar het zwijgen wilde opleggen om haar raadswerk. Van Doorn zou achter de verkrachting zitten, stelt ze in het filmpje. Enkele dagen na de verspreiding van het filmpje pleegde Dille zelfmoord.
Van Doorn noemde haar dood zojuist ‘schokkend en triest’. Maar hij vindt het onbegrijpelijk dat niemand van de Haagse gemeenteraad een berichtje stuurde om te peilen hoe het met hém is.
Ik vind het bizar dat geen van onze collega’s in de raad afstand heeft genomen van de bizarre uitingen door Dille, aldus Arnoud van Doorn.
,,Ik vind het bizar dat geen van onze collega’s in de raad afstand heeft genomen van de bizarre uitingen door Dille. Niemand heeft een appje gestuurd met: ‘Kunnen we wat voor je doen?’ Er is alleen doodse stilte. Ik vind het jammer dat ook DENK en NIDA zwijgen. Ook zij zijn stil. Dat vind ik zorgelijk. Dat zijn onze politieke geestverwanten. Als het hen zou overkomen zou ik als eerste op de barricaden gaan.’’
Krikke was kort na de zelfmoord van Dille de eerste en enige die appte, zegt hij. ,,’Hoe is het met je?’, vroeg ze. ‘Kan ik wat voor je doen?’ Respect daarvoor.”
Van Doorn verklaarde zojuist niets met de verkrachting van Dille te maken hebben. ,,Uiteraard niet. Dit is een idiote beschuldiging van iemand met zware psychische problemen.” Dat er mogelijk een verkrachting heeft plaatsgevonden kan hij niet uitsluiten. ,,Maar het lijkt me te bizar voor woorden. Natuurlijk worden mensen verkracht, maar dat wij er iets mee te maken hebben is te idioot voor woorden.”
Dille verklaarde dat ze op 15 maart 2017 verkracht is. Ze trok hierover in oktober van dat jaar aan de bel bij burgemeester Krikke. Er waren daarna meerdere gesprekken tussen Dille, de burgemeester, de politie en justitie. Maar er is geen aangifte gedaan en er is ook geen onderzoek uit voortgekomen omdat er volgens justitie onvoldoende aanknopingspunten waren en zijn.
Van Doorn zegt hij nooit geïnformeerd is door Krikke of justitie over een groepsverkrachting en de rol die hem verweten werd door Dille. Hij zegt dat hij totaal overdonderd was toen hij het filmpje van Dille afgelopen week zag. ,,Iemand stuurde me een linkje naar de beelden. Later hoorde ik via de media dat er allerlei gesprekken zijn geweest tussen Dille en Krikke. Ik wist helemaal niks. Dat vind ik kwalijk. Dat begrijp ik niet.”
De woordvoerder van Krikke gaat daar inhoudelijk niet op reageren.
Partijgenoten
Het raadslid, dat aanvankelijk PVV’er was maar zich later bekeerde tot de islam, zegt nooit haatgevoelens tegen Dille te hebben gehad. De twee waren ooit partijgenoten bij de PVV en gingen met heibel uit elkaar. ,,Ik had al jarenlang geen contact meer met haar. Ik heb daar totaal geen behoefte aan gehad. Ik ken geen haat of rancune.” Het bleef bij een zakelijk contact. ,,’Goedemorgen of goedemiddag’ zeggen, als je elkaar tegenkomt in de lift.”
Haar dood noemt hij triest. ,,Ook voor de nabestaanden. Dat neemt niet weg dat we geschokt zijn door de valse beschuldigingen. Blijkbaar zat haar haat tegen moslims zó diep dat ze in haar eigen waanbeelden en leugens is gaan geloven. Ik ben geen psychiater, maar met Dille was duidelijk iets heel erg mis.”
Hij verwijt het raadslid Daniëlle Koster (CDA) uit Den Haag in het bijzonder dat zij vrijdag in de media uitte dat zij niet twijfelde aan de verklaring van Dille. ,,Zo’n verhaal verzin je niet”, zei de politica tegen het Algemeen Dagblad. Voor Van Doorn was het aanleiding om een grimmige tweet te plaatsen met de mededeling dat Koster een vijand is van de Islam. Hij noemde het in zijn tweet ook walgelijk dat Koster over de rug van een dode een politiek punt wilde maken.
Ik vind het buitengewoon oncollegiaal en daarmee brengt ze niet alleen mij, maar ook onze medewerkers in gevaar, aldus Arnoud van Doorn.
,,Koster zaait haat. Koster gooit olie op het vuur door te stellen ‘zoiets verzin je niet’. Dat is haat voeden. Ik vind het buitengewoon oncollegiaal en daarmee brengt ze niet alleen mij, maar ook onze medewerkers in gevaar.”
De tweet die hij er vrijdagavond uitknalde was volgens hem niet opruiend bedoeld. En het was volgens hem geen fatwa, waarmee Koster op een dodenlijst zou komen bij extreme moslims. ,,We houden ons keurig aan de wet. We zijn voor een scherp debat. Maar geweld in welke vorm dan ook wijzen we absoluut af. Je mag scherp zijn in de politiek. Dat zijn andere partijen ook. Maar haat zaaien hoort daar niet bij. We blijven altijd binnen de kaders van de rechtsorde.”
De Haagse burgemeester bracht gisteren naar buiten dat zij de afgelopen dagen gesprekken had met Koster van het CDA om aangifte te doen vanwege de tweet van Van Doorn. ,,Zodat politie en het Openbaar Ministerie nader onderzoek kunnen doen”, stelde de burgemeester. Vandaag heeft Krikke contact gehad met Van Doorn. ,,Ze stelde dat ze boven de partijen staat. En ze zei: ‘Als je je bedreigd voelt, raad ik je aan absoluut aangifte te doen’. Dat ga ik ook zeker doen.” De bedreigingen komen via sociale media, zegt hij. ,,Maar ook uit andere hoeken.”
Negatieve tumult
De zwaar negatieve tumult rond zijn moslimpartij Partij voor de Eenheid komt veel mensen goed uit, denk hij. ,,Het is bekend dat mensen niet blij zijn met actieve moslims. Ze hebben liever dat we in de moskee of in de sishalounge blijven.”
Na het reces, op 20 september, gaat Van Doorn met opgeheven hoofd naar de eerste raadsvergadering, zegt hij. De herdenking van Dille die eraan voorafgaat woont hij niet bij. ,,Het is 20 september een gewone reguliere raad. We zijn er gewoon. We laten ons – nogmaals – door niemand de mond snoeren. We zijn niet bij de herdenking van Dille, omdat zij verantwoordelijk is voor de haat. Het zouden krokodillentranen zijn. Wij hebben daarbij niks te zoeken.”
Persoonsbeveiliging zal er vanwege alle bedreigingen zeker zijn. Ook vanuit zijn partij, zegt hij. ,,Er zijn maatregelen genomen.” Voorlopig blijft hij nog een paar weken in Marokko. ,,Ik ben hier bij een paar vrienden en geniet van een welverdiende vakantie.”
Den HaagFM 14.08.2018 De dood van gemeenteraadslid Willie Dille heeft geleid tot een flinke ruzie tussen het CDA en de Partij van de Eenheid. Burgemeester Pauline Krikke adviseerde CDA-raadslid Daniëlle Koster eerder om aangifte te doen tegen Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid, nadat Koster in een tweet werd uitgemaakt voor “een vijand van de Islam en een gevaar voor de samenleving”.
De ‘dreigtweet’ van Van Doorn was een reactie op de uitspraken van Koster in diverse media over het overlijden van PVV-raadslid Dille. Koster schreef dat ze niet kon geloven dat Dille had verzonnen dat ze verkracht was – zoals ze zei in een filmpje op Facebook – door een groep Marokkanen die banden zouden hebben met gemeenteraadslid Arnoud van Doorn. Donderdag pleegde Dille zelfmoord.
Daniëlle Koster laat weten niet meer op de zaak te willen reageren. Of zij aangifte gaat doen tegen Van Doorn is dan ook niet bekend. Het raadslid van de Partij van de Eenheid zegt nu ook zelf bedreigd te worden en zich in de steek gelaten te voelen door de gemeente. “Ernstige bedreigingen richting mijn familie, medewerkers en ikzelf”, schrijft Van Doorn op Twitter. “Doodse stilte (goedkeuring?) bij de collega’s in de Haagse raad. Het bedreigen van moslims is dus blijkbaar “gewoon” geworden in Nederland. Bijzonder zorgelijke ontwikkeling.”. …lees meer
Den HaagFM 14.08.2018 Burgemeester Pauline Krikke adviseert CDA-raadslid Daniëlle Koster om aangifte te doen nadat ze door collega-politicus Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid in een tweet werd uitgemaakt voor “een vijand van de Islam en een gevaar voor de samenleving”.
De tweet van Van Doorn was waarschijnlijk een reactie op de uitspraken van Koster vrijdag in diverse media over het overlijden van PVV-raadslid Willie Dille. Koster pleitte toen voor een onafhankelijk onderzoek naar het optreden van gemeente, politie en Openbaar Ministerie in de periode voor de dood van Dille. Op die manier zou duidelijk moeten worden of die instanties goed hebben gehandeld.
Volgens een woordvoerder van de burgemeester heeft Krikke afgelopen dagen verschillende malen contact gehad met het CDA-raadslid. “Zij heeft Koster geadviseerd aangifte te doen, zodat OM en politie verder onderzoek kunnen doen.” Of Koster inderdaad aangifte gaat doen, is niet bekend. Zij is niet bereikbaar voor commentaar.…lees meer
BB 14.08.2018 De Haagse burgemeester Pauline Krikke (VVD) heeft CDA-fractievoorzitter Daniëlle Koster aangeraden om aangifte te doen tegen mederaadslid Arnoud van Doorn (Partij van de Eenheid). Koster werd door hem op twitter ‘een vijand van de islam en een gevaar voor de samenleving’ genoemd.
Onderzoek politie en OM
Krikke zou laatste dagen meerdere malen contact hebben gehad met Koster. Volgens Krikke zou het van belang zijn dat Koster aangifte doet omdat politie en het openbaar ministerie (OM) dan onderzoek kunnen doen. Het is niet duidelijk of Koster aangifte doet, of van welk feit aangifte wordt gedaan. Koster en haar fractie zijn niet bereikbaar voor commentaar. De woordvoerder van burgemeester Krikke ziet ervan af om verdere vragen te beantwoorden en de ook politie wil om privacy-redenen ook niets kwijt.’
Zelfdoding Willie Dille
In de gewraakte tweet beschuldigt Van Doorn Koster ervan ‘politiek te willen scoren over de rug van doden en collega raadsleden’. Daarmee verwijst hij naar de consternatie die volgde op de zelfdoding van PVV-raadslid Willie Dille. Dille beschuldigde gewezen partijgenoot en bekeerde moslim Van Doorn vlak voor haar dood in een filmpje van het aanzetten tot verkrachting en intimidatie. Koster reageerde op net nieuws van de dood van Dille door te stellen dat zij geen reden had om te geloven dat Dille loog. ‘Zoiets verzin je niet’, aldus Koster, die voor onafhankelijk onderzoek naar het handelen van gemeente, politie en OM pleitte.
Geen vervolging
Hoewel in Van Doorns tweet niet letterlijk wordt opgeroepen tot geweld, kan de tweet gezien worden als een bedreiging aan Kosters adres of een oproep tot geweld tegen haar. Toen de omstreden salafistische imam Fawaz Jneid de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) een afvallige moslim en vijand van de islam noemde, werd tevens onderzoek ingesteld. Dat leidde destijds niet tot vervolging.
OmroepWest 14.08.2018 Het Haagse CDA-raadslid Daniëlle Koster moet aangifte doen naar aanleiding van een tweet van collega-politicus Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. Dat heeft de Haagse burgemeester Pauline Krikke haar geadviseerd. Van Doorn schreef dat Koster ‘een vijand van de Islam’ is.
Elsevier 14.08.2018 De dood van Willie Dille en de reacties daarop blijven de gemoederen bezighouden in de Haagse gemeentepolitiek. Het PVV-raadslid meende in haar afscheidsvideo te zijn verkracht door een groep moslims, in opdracht van de fractievoorzitter van de Partij van de Eenheid, Arnoud van Doorn. CDA-raadslid Daniëlle Koster zei niet te geloven dat Dille dat verhaal heeft verzonnen, waarna Van Doorn furieus reageerde. Burgemeester Pauline Krikke (VVD) adviseert Koster aangifte tegen hem te doen.
‘Ik geloof niet dat je zo’n verhaal verzint,’ zei Koster vorige week toen het AD Den Haag haar om een reactie vroeg op de verklaring van Dille. Koster zei dat omdat volgens haar ‘PVV’ers heel veel shit en ellende over zich heen krijgen’ en ze zich daarom wel kan voorstellen dat de verklaring over de bedreigingen en de groepsverkrachting op waarheid berust. Een dag nadat de video van Dille op Facebook was verschenen, werd bekend dat ze zelfmoord had gepleegd.
De reactie van de CDA’er op het verhaal schoot Van Doorn in het verkeerde keelgat. Hij reageerde vrijdag woedend op haar uitlatingen. Vanaf zijn vakantieadres in Marokko schreef het tot de islam bekeerde raadslid dat Koster ‘een vijand van de islam en een gevaar voor de samenleving’ is. De voormalige PVV’er verwijt haar ‘politiek te willen scoren over de rug van doden en collega raadsleden’.
Zaterdag kwam de Partij van de Eenheid (PvdE) met een persbericht, waarin de partij zegt juridische stappen te ondernemen ‘tegen eenieder die het nodig vindt om de valselijke en lasterlijke beschuldigingen aan het adres van ons raadslid in stand te houden’.
Ook PvdE-raadslid Abdoe Khoulani, die eveneens met vakantie is in Marokko, spuwde zijn gal over Koster. Volgens hem is zij ‘om te kotsen… een vreselijk en naar mens is dat!’ schreef hij op Facebook. Via dat medium doet ook Abdelhamid Taheri, de voorzitter van de omstreden moskee As-Soennah, een duit in het zakje. Hij beweert dat de beschuldigingen aan het adres van Van Doorn niet alleen het raadslid, maar ‘een compleet gemeenschap (sic) en geloof, zijnde moslims en de islam’ in ‘een kwaad daglicht’ stellen.
Krikke adviseerde CDA-raadslid aangifte te doen tegen Van Doorn
Het AD meldde maandagavond dat burgemeester Krikke bezorgd is over de manier waarop Koster door Van Doorn wordt neergezet. De burgemeester heeft de afgelopen dagen diverse keren contact opgenomen met het CDA-raadslid: ‘Ze heeft haar geadviseerd aangifte te doen, zodat het Openbaar Ministerie en de politie verder onderzoek kunnen doen,’ laat een woordvoerder van Krikke de krant weten. Dit omdat Van Doorn mogelijk strafbare uitingen zou hebben gedaan. Eerder dit jaar deed de Haagse imam Fawaz Jneid vergelijkbare uitspraken over de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb, maar de ‘haatimam’ kon daarvoor niet worden vervolgd, zei minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus (CDA) daarover.
Vrijdag maakte het Openbaar Ministerie (OM) bekend dat het geen verder onderzoek gaat doen naar het verhaal van PVV-raadslid Dille. Dit omdat er volgens Justitie ‘te weinig aanknopingspunten’ zijn om te kunnen verifiëren of haar verhaal klopt. Hoewel de burgemeester en instanties verscheidene keren met Dille spraken over de bedreigingen, de ontvoering en de groepsverkrachting waarvan ze naar eigen zeggen slachtoffer was geworden, wilde de vrouw geen aangifte doen. Ze wilde geen bemoeienis van de politie en heeft daarom ‘geen aanvullende informatie willen verstrekken’, aldus het OM.
CDA, PvdA wilden onderzoek, OM ziet ‘te weinig aanknopingspunten’
Behalve het CDA wilde ook de lokale PvdA – die geen uitspraken wilde doen over het waarheidsgehalte van de verklaring van Dille – wel dat er een onderzoek kwam naar het handelen van ‘de driehoek’ (burgemeester, politie en justitie).
Diverse nabestaanden hebben aan de pers verklaard niet te twijfelen aan het verhaal van Dille. Zo zei haar man Caspar Reedijk tegen het AD dat ze ‘zeker niet ziek of verward’ was. Hij denkt dat zijn vrouw de vermeende verkrachting zo lang voor zich heeft gehouden omdat ze anderen niet wilde ‘opzadelen met haar problemen’. Dille’s beste vriendin Linda, die niet met haar achternaam in de krant wilde, bevestigt die lezing: ‘Haar man, ik en anderen die Willie kennen, twijfelen geen seconde aan het verhaal.’
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
AD 14.08.2018 De politie heeft Willie Dille afgeraden aangifte te doen van de groepsverkrachting door moslims. Dat zegt een vriendin van Dille in een column op Geenstijl. Het PVV-raadslid pleegde vorige week zelfmoord.
,,Willie heeft mij zelf laten weten dat het hoofd van de afdeling zeden van de politie Eenheid Den Haag haar heeft gezegd dat aangifte doen van de verkrachting haar meer kwaad zou doen dan goed.’’
Dat zegt Tamara Wulffelé als toelichting op haar column op de website van Geen Stijl, waarin ze als vriendin van Dille én oud-medewerker van PVV voorman Geert Wilders ingaat op de wanhoopsdaad van PVV-raadslid Willie Dille en wat daaraan vooraf ging.
Dille zegt op 15 maart 2017 slachtoffer te zijn geworden van een groepsverkrachting door moslims om haar als PVV’er de mond te snoeren. Arnoud van Doorn (raadslid PvdE) zou daarachter hebben gezeten. ,,Bijna anderhalf jaar liep Willie rond met een gruwelijk geheim waar slechts een enkeling van wist. Woede en onmacht hielden haar op de been’’, aldus Wulffelé.
,,De vastbeslotenheid en het doorzettingsvermogen van Willie lieten haar functioneren. Toen zij later wel overwoog om aangifte te doen, werd zij door de politie heengezonden met de boodschap dat aangifte haar meer kwaad zou doen.’’
Politiehart
‘Het politiehart zei aangifte doen, maar dat als ze zijn vrouw was geweest, hij het haar ten zeerste ontraden had’, schrijft Wulffelé op basis van gesprekken die ze met Dille had.
De politie reageert in een schriftelijke verklaring ‘dat er meerdere gesprekken zijn geweest, soms ook op verzoek van mevrouw Dille’. ,,Daarin heeft ze steeds aangegeven geen aangifte te doen en ook geen bemoeienis van de politie te willen. Ze heeft om die reden niet meer informatie willen verstrekken op basis waarvan ambsthalve een onderzoek gestart had kunnen worden.’’
Volgens Wulffelé krijgt iedere PVV’er die daar openlijk voor uitkomt vroeg of laat te maken met haat en bedreigingen vanwege die politieke voorkeur. Zij zelf ook. ,,Willie was sterk, maar niemand is onverwoestbaar.’’
Wulffelé geeft aan dat een recente bedreiging van Dille’s kinderen de druppel was. ,,Wie zou haar garanderen dat haar kinderen niets zou overkomen?’’
Volgens de columniste zal ‘het vrije woord’ niet met Willie sterven. ,,Nooit!’’
AD 14.08.2018 De As-Soennah moskee vindt dat justitie toch een diepgravend onderzoek moet doen naar de zelfmoord van Willie Dille. Volgens voorzitter Abdelhamid Taheri is zo’n onderzoek in het belang van de Nederlandse samenleving om meer polarisatie te voorkomen.
,,In het belang van de saamhorigheid en vanwege de onrust die ontstaan is, is het van belang dat er een groot onderzoek komt of haar beschuldigingen kloppen of niet,’’ zegt hij.
Volgens Taheri heeft Dille de moslimgemeenschap bewust over een kam geschoren en beschadigd met haar beschuldiging over een groepsverkrachting door moslims. ,,Dat is olie op het vuur gooien. Als het waar is, moeten we dat heel serieus nemen. Dan moeten de daders opgespoord worden en als Nederlanders vervolgd worden.’’
OmroepWest 13.08.2018 De Haagse burgemeester Pauline Krikke heeft CDA-raadslid Daniëlle Koster duidelijk gemaakt dat zij aangifte kan doen na een tweet van collega-politicus Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. Laatstgenoemde schreef vrijdag dat Koster ‘een vijand van de Islam’ is ‘en een gevaar voor de samenleving’.
Die opmerking wordt, gezien de reacties op het sociale medium, ervaren als een ‘fatwa’, of een oproep aan andere moslims om actie te ondernemen. ‘Ik hoop dat Daniëlle Koster zich realiseert dat een dergelijke tweet binnen de islamitische gemeenschap gelijk staat aan een oproep haar te ‘elimineren’. Een pure doodsbedreiging dus door Arnoud’, schrijft iemand. Afgezien daarvan roept het bericht van Van Doorn ook veel negatieve reacties op.
.@KosterDanielle is een vijand van de Islam en een gevaar voor de samenleving. Walgelijk om politiek te willen scoren over de rug van doden en collega raadsleden. Dieper kun je niet zinken. #bah
Volgens een woordvoerder van de burgemeester heeft Krikke afgelopen dagen verschillende malen contact gehad met het CDA-raadslid. ‘Zij heeft Koster aangegeven aangifte te doen, zodat OM en politie verder onderzoek kunnen doen.’
Onafhankelijk onderzoek
De tweet van Van Doorn was waarschijnlijk een reactie op de uitspraken van Koster vrijdag in diverse media over het overlijden van PVV-raadslid Willie Dille. Koster pleitte toen voor een onafhankelijk onderzoek naar het optreden van gemeente, politie en Openbaar Ministerie in de periode voor de dood van Dille. Op die manier zou duidelijk moeten worden of die instanties goed hebben gehandeld. Koster verklaarde toen ook dat zij Dille niet heel goed kende. ‘Maar ik had niet de indruk dat zij psychisch iets zwaars onder de leden had. En ik heb ook geen reden om aan te nemen dat haar verhaal niet waar is. Zoiets verzin je niet’, zij zei.
Of Koster inderdaad aangifte gaat doen, is niet bekend. Zij is niet bereikbaar voor commentaar.
Fawaz Jneid
De tweet van Van Doorn roept herinneringen op aan uitspraken van imam Fawaz Jneid. Deze geestelijk leider noemde eerder dit jaar burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam een afvallige moslim en een vijand van de islam.
Minister Ferdinand Grapperhaus (CDA, justitie) noemde die uitspraken eind maart in een Kamerdebat over de kwestie ‘walgelijk’. Maar de bewindsman constateerde ook dat ze níet strafbaar waren. Volgens de minister ging de imam met zijn uitspraken ‘langs de grens van de wet’, maar er bewust niet overheen. Daarom zou Jneid niet kunnen worden vervolgd. Hij bleef ‘net binnen de grenzen van de vrijheid van meningsuiting’.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof noemde de uitspraken van Jneid destijds ‘gevaarlijk’.
AD 13.08.2018 Burgemeester Krikke uit Den Haag heeft de afgelopen dagen meerdere keren contact gehad met CDA-raadslid Daniëlle Koster om aangifte te doen tegen raadslid Arnoud van Doorn (Partij voor de Eenheid). Hij zou strafrechtelijk mogelijk over de schreef zijn gegaan met een opruiende en dreigende tweet over Koster.
De Haagse CDA-politica zei vrijdagavond tegen het AD dat PVV-raadslid Willie Dille het verhaal over een groepsverkrachting door moslims niet verzonnen kan hebben. ,,Zo’n verhaal verzin je niet.”
Willie Dille plaatste vorige week maandag een video op haar facebookpagina waarin ze zei vorig jaar verkracht te zijn door een groep moslims. Arnoud van Doorn zou daar achter hebben gezeten. Twee dagen later pleegde Dille zelfmoord.
Koster wekte met de steun voor Dille de toorn van het islamitische raadslid Arnoud van Doorn die daarna op Twitter schreef dat Koster ‘een vijand van de islam is en een gevaar voor de samenleving’.
‘Walgelijk om politiek te willen scoren over de rug van doden en collega raadsleden. Dieper kun je niet zinken’, stelde Van Doorn ook.
.@KosterDanielle is een vijand van de Islam en een gevaar voor de samenleving. Walgelijk om politiek te willen scoren over de rug van doden en collega raadsleden. Dieper kun je niet zinken. #bah
Op Twitter was direct veel verontwaardiging over de tweet , die als dreigend, haatzaaiend en asociaal wordt ervaren. De stelling ‘vijand van de islam te zijn’ zou mogelijk een Fatwa zijn: een oproep aan andere moslims om af te rekenen met Koster. ,,Is Daniëlle de volgende die over de rand wordt geduwd?,’’ werd op sociale media woedend gevraagd aan Van Doorn.
De uitlatingen van Van Doorn hebben ook de zorg gewekt van Krikke. ,,Burgemeester Pauline Krikke heeft de afgelopen dagen verschillende malen contact gehad met gemeenteraadslid Daniëlle Koster. Zij heeft Koster aangegeven aangifte te doen, zodat het Openbaar Ministerie en politie verder onderzoek kunnen doen,’’ aldus de woordvoerder. Volgens hem lag het initiatief voor de gesprekken bij Krikke.
De gemeente kan inhoudelijk verder niet reageren op de aard en inhoud van de gesprekken. Het is niet bekend gemaakt of het CDA aangifte overweegt. De partij stelde eerder vandaag dat zij niet op de verbale aanvallen van de PvdE gaat reageren.
Niet alleen Van Doorn haalde uit naar Koster. Fractievertegenwoordiger Abdoe Khoulani van de Partij voor de Eenheid stelde dit weekend op Facebook dat het CDA-raadslid ,,om te kotsen is.’’ Van Doorn reageert op die opmerking dat Koster ,,gestopt moet worden.’’
Arnoud van Doorn heeft nog niet gereageerd op de huidige ontwikkelingen.
Den HaagFM 13.08.2018 De Partij van de Eenheid (PvdE) in de gemeenteraad heeft in een persbericht afstand van de uitlatingen en “bizarre” beschuldigingen van Willie Dille aan het adres van fractievoorzitter Arnoud van Doorn. Daarnaast kondigt de partij juridische stappen aan tegen iedereen “die haar valselijke en lasterlijke beschuldigingen” in stand houdt.
De PvdE reageert daarmee op de commotie die is ontstaan nadat Willie Dille (PVV) vlak voor haar zelfgekozen dood een emotioneel filmpje op Facebook plaatste. Daarin verklaart zij dat zij in maart 2017 zou zijn ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. PvdE-fractievoorzitter Arnoud van Doorn zou volgens Dille hier achter hebben gezeten.
Het filmpje werd kort na het plaatsen weer van Facebook afgehaald, maar zorgde meteen voor veel ophef. Twee dagen later maakte Dille een einde aan haar leven. Dit was aanleiding voor het Openbaar Ministerie, politie en burgemeester Pauline Krikke om vrijdag nog een keer te praten over de vermeende ontvoering, verkrachting en mishandeling, maar zorgde er vooralsnog niet voor dat er een nieuw onderzoek komt.
Geschokt
In het persbericht neemt de PvdE stellig afstand van de beschuldigingen en iedereen die deze in stand willen houden. Wel laat zij weten dat het is “geschokt door alle gebeurtenissen rondom Willie Dille”. Ook wenst zij de familie “veel sterkte in deze moeilijke tijden”.…lees meer
OmroepWest 12.08.2018 De Partij van de Eenheid (PvdE) in de Haagse gemeenteraad neemt dit weekend in een persbericht afstand van de uitlatingen en ‘bizarre’ beschuldigingen van Willie Dille aan het adres van fractievoorzitter Arnoud van Doorn. Daarnaast kondigt de partij juridische stappen aan tegen iedereen ‘die haar valselijke en lasterlijke beschuldigingen’ in stand houdt.
De PvdE reageert daarmee op de commotie die is ontstaan nadat Willie Dille (PVV) vlak voor haar zelfgekozen dood een emotioneel filmpje op Facebook plaatste. Daarin verklaart zij dat zij in maart 2017 zou zijn ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. PvdE-fractievoorzitter Arnoud van Doorn zou volgens Dille hier achter hebben gezeten.
Het filmpje werd kort na het plaatsen weer van Facebook afgehaald, maar zorgde meteen voor veel beroering. Tot grote verbijstering van vriend en vijand maakte Dille twee dagen later een einde aan haar leven. Dit was aanleiding voor het Openbaar Ministerie, politie en burgemeester Pauline Krikke om vrijdag nog een keer te praten over de vermeende ontvoering, verkrachting en mishandeling, maar zorgde er vooralsnog niet voor dat er een nieuw onderzoek komt.
Geschokt
In het persbericht neemt de PvdE stellig afstand van de beschuldigingen en iedereen die deze in stand willen houden. Wel laat zij weten dat het is ‘geschokt door alle gebeurtenissen rondom Willie Dille’. Ook wenst zij de familie ‘veel sterkte in deze moeilijke tijden’.
AD 12.08.2018 De fractie van de Partij van de Eenheid in de Haagse gemeenteraad gaat ‘alle nodige juridische stappen nemen’ tegen mensen die valse beschuldigingen omtrent Willie Dille doen tegen raadslid Arnoud van Doorn.
Van Doorn staat in de schijnwerpers sinds PVV-raadslid Willie Dille een filmpje verspreidde waarin ze stelde verkracht te zijn door een groep moslims die haar de mond wilde snoeren in de gemeenteraad. Arnoud van Doorn zou achter het geweld zitten, stelde Dille die kort erna zelfmoord pleegde.
‘De fractie van de Partij van de Eenheid is geschokt door alle gebeurtenissen rondom Willie Dille. Ons medeleven gaat uit naar de familie die wij veel sterkte wensen in deze moeilijke tijden’, aldus de partij in een persbericht.
Afstand
De Partij van de Eenheid neemt afstand van de uitspraken die Dille in de video deed. ‘Tevens zal de Partij van de Eenheid alle nodige juridische stappen ondernemen tegen eenieder die het nodig vindt om de valselijke en lasterlijke beschuldigingen aan het adres van ons raadslid in stand te houden.’
AD 12.08.2018 Willie Dille stapte woensdag uit het leven. ‘Het gaat gewoon niet meer’, liet zij weten in een video op Facebook. Daarin maakte het PVV-raadslid wereldkundig dat zij op 15 maart 2017 is verkracht door een groep moslims.
De erfenis van Willie Dille bestaat uit veel onbeantwoorde vragen. Waarom hield zij deze schokkende gebeurtenis lange tijd stil? Waarom deed zij geen aangifte bij de politie? Wat wist burgemeester Pauline Krikke?
Het filmpje waarin Dille haar relaas deed, roept ook andere vragen op. Het raadslid oogt mager en kijkt nerveus om zich heen. Het beeld wekt de indruk dat hier een vrouw te zien is waar het niet goed mee gaat, ook al beweerde de PVV woensdag nog dat Dille niets mankeerde. Was er iets met haar aan de hand?
Op lang niet alle vragen zal een antwoord komen. Simpelweg omdat Willie Dille het antwoord mee in haar graf heeft genomen. Dat mag geen reden zijn om niet tot een diepgravend onderzoek over te gaan. Al is het maar om antwoord te krijgen op de vraag wat de rol was van Arnoud van Doorn. De ex-PVV’er die zich tot de islam bekeerde werd door Dille in de video neergezet als kwade genius achter haar verkrachting.
Laconiek
Vanaf zijn vakantieadres reageerde hij woensdag nog laconiek op de beschuldiging, maar zei ook te overwegen om aangifte te doen wegens smaad en laster. Door de dood van Dille kan dat laatste niet meer. Alleen al om recht te doen aan Van Doorn, zelf raadslid voor de Partij van de Eenheid, dient de aanklacht die Dille in haar video deed te worden onderzocht.
Burgemeester Krikke, de politie en het Openbaar Ministerie lieten gisteren weten geen aanknopingspunten te zien. Toch is het juist nu aan hen om de onderste steen boven te krijgen. Om antwoord te vinden op de brandende vragen, en in het bijzonder over de aanklacht aan het adres van Van Doorn. De erfenis van Willie Dille vraagt om die actie.
AD 10.08.2018 Op de website Mensenlinq.nl zijn meerdere condoleances geplaatst bij het overlijdensbericht van Willie Dille (53). Het Haagse PVV-raadslid stierf woensdagavond.
Sinds gisterochtend zijn er meerdere berichten geplaatst op de website. ‘Willie, dank je wel voor je geweldige inzet bij jeugd – en pleegzorg in de raadscommissievergaderingen’, zo schrijft iemand. ‘We zaten vaak naast elkaar in de raadzaal en hadden ruimte voor overleg. Daarnaast deelden wij vertrouwelijke informatie, waarvan we allebei wisten dat het veilig was bij elkaar. Je kritische vragen leverde bij mij bewondering op, omdat deze vaak een onverwacht aspect van het onderwerp betroffen. Waarom heb ik je niet kunnen helpen?’
Een ander schrijft: ‘Willie, hopelijk heb jij nu je rust gevonden. Je zal enorm gemist worden.’
Ophef
Dille pleegde woensdagavond zelfmoord. Rond de Haagse politica ontstond eerder deze week ophef nadat zij een filmpje plaatste op haar Facebook. Daarin verklaarde zij dat zij slachtoffer was van een groepsverkrachting door moslims die wilden dat ze haar mond zou houden in de gemeenteraad. Ze wees met een beschuldigende vinger naar collega Arnoud van Doorn (Partij van de Eenheid). Op de beelden oogde ze vermoeid en was ze zichtbaar vermagerd en diep aangeslagen.
Den HaagFM 10.08.2018 Het overleden PVV-raadslid Willie Dille wordt vlak voor de eerst volgende raadsvergadering herdacht. De gemeenteraad komt donderdag 20 september weer voor het eerst samen na het zomerreces. Dille maakte woensdag een einde aan haar leven. Ze wordt in besloten kring begraven.
Er is gekozen voor 20 september omdat dat het eerste officiële moment is dat de raad bij elkaar komt. De meeste raadsleden zijn nu op vakantie, aldus de voorzitter van de presidium, het dagelijks bestuur van de gemeenteraad. Hoe de herdenking tijdens de raadsvergadering eruit komt te zien is nog niet bekend.…lees meer
OmroepWest 10.08.2018 Het overleden PVV-raadslid Willie Dille wordt vlak voor de eerst volgende raadsvergadering herdacht. De gemeenteraad komt donderdag 20 september weer voor het eerst samen na het zomerreces. Dille maakte woensdag een einde aan haar leven. Ze wordt in besloten kring begraven.
Er is gekozen voor 20 september omdat dat het eerste officiele moment is dat de raad bij elkaar komt. De meeste raadsleden zijn nu op vakantie, aldus de voorzitter van de presidium, het dagelijks bestuur van de gemeenteraad. Hoe de herdenking tijdens de raadsvergadering eruit komt te zien is nog niet bekend.
Volgens de PVV Den Haag was Dille door lange, moeilijke periode gegaan. Eerder deze week zette ze een filmpje op haar Facebookpagina waarin ze zegt te zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims, in opdracht van Arnoud van Doorn. Ook zegt Dille de laatste tijd te zijn bedreigd.
Onderzoek
Dille verwijt in het filmpje de Haagse burgemeester Pauline Krikke van laksheid. Dille en Krikke hebben meerdere gesprekken gehad over het verhaal van de verkrachting. ‘Ik heb erop aangedrongen dat ze aangifte zou gaan doen’, zegt Krikke. Toch voelt Dille zich door de burgemeester in de steek gelaten.
Dille’s partner zei donderdag tegen Omroep West dat er geen aangifte is gedaan van de vermeende verkrachting. De politie bevestigde dat. Die zegt wel dat Dille met agenten heeft gesproken.
‘Ze was niet ziek of verward.’
Caspar Reedijk gelooft dat zijn vrouw de waarheid vertelt: ‘Ze was niet ziek of verward. Ik heb haar zelfmoord niet zien aankomen, dat kun je volgens mij niet.’
Den HaagFM 10.08.2018 Caspar Reedijk, de echtgenoot van Willie Dille, heeft geen reden om te twijfelen aan het verhaal van zijn vrouw. “Haar verhaal is de waarheid voor mij”, zegt hij tegen mediapartner Omroep West.
“Ze was niet ziek of verward, geenszins”, zegt Reedijk. “Ik heb haar zelfmoord niet zien aankomen, dat kun je volgens mij niet. Ik heb geen glazen bol.” Dille overleed woensdag, ze is zelf uit het leven gestapt. Maandag gaf het Haagse PVV-raadslid in een emotioneel filmpje op haar Facebookpagina aan dat ze is “ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims, omdat ze wilden dat ik mijn mond zou houden in de gemeenteraad”.
Reedijk geeft aan dat de burgemeester Pauline Krikke haar medeleven heeft betuigd aan de familie. “Dat is heel fijn”, zegt hij. Volgens de partner van Dille klopt het dat er geen aangifte is gedaan. “Het waarom is een verhaal, maar niet voor nu”, zegt hij.…lees meer
AD 10.08.2018 Raadslid Arnoud van Doorn van de Partij voor de Eenheid laat zojuist vanuit zijn vakantieadres in Marokko via Twitter weten even lak te hebben aan iedereen.
Van Doorn staat in de schijnwerpers sinds PVV-raadslid Willie Dille een filmpje verspreidde waarin ze stelde verkracht te zijn door een groep moslims die haar de mond wilde snoeren in de gemeenteraad. Arnoud van Doorn zou achter het geweld zitten, stelde Dille die kort erna zelfmoord pleegde.
Van Doorn zei kort na het verschijnen van het filmpje niet op de beschuldigingen te gaan reageren en mogelijk aangifte te gaan doen vanwege laster en smaad. Gisteren na de zelfmoord van Dille stelde Van Doorn geschrokken te zijn van haar dood en de nabestaande sterkte te wensen.
De pot op
Zojuist stuurde Van Doorn een vakantiekiekje, met daarbij een duimpje waaruit blijkt dat het kennelijk top met hem gaat. De Hagenaar schrijft erbij even geen boodschap te hebben aan alle turbulentie. ,,Nederland, de media en haatpolitici kunnen even de pot op,” tweet hij met daarbij een vakantiefoto waar hij relaxt in een lounge zit met naast hem een palmboompje.
OmroepWest 10.08.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) gaat voorlopig geen nieuw onderzoek doen naar de vermeende verkrachting van Willie Dille. De politie heeft tijdens gesprekken met Dille er meerdere malen op aangedrongen om aangifte te doen naar aanleiding van haar verhaal. ‘Daarin heeft ze steeds aangegeven geen aangifte te doen en ook geen bemoeienis van de politie te willen’, zegt het OM in een verklaring namens het OM, politie en burgemeester Krikke.
Omdat ze geen aangifte wilde doen en geen verdere informatie wilde geven, hadden het OM en de politie geen aanknopingspunten om een onderzoek te doen naar de vermeende ontvoering, verkrachting, mishandeling en de beschuldigingen aan het adres van raadslid Arnoud van Doorn. Daarom kon de politie ook niet zelfstandig, ambtshalve, onderzoek doen. Het OM en de politie geven wel aan dat ze ‘aanwijzingen die alsnog aanknopingspunten bieden, serieus zal nemen.’
Het CDA in de Haagse gemeenteraad wil alsnog dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar wat er afgelopen tijd is gebeurd. Fractieleider Daniëlle Koster wil dat op die manier duidelijk wordt of politie, justitie en gemeente goed hebben gehandeld in de kwestie Dille. Maar dan wel na een periode van bezinning, als de ‘rust is neergedaald’, aldus Koster.
‘Zoiets verzin je niet’
Zij zegt, net als veel andere politici, geschokt te zijn door wat er afgelopen week is gebeurd. ‘Afschuwelijk. Ik zie haar nog voor me tijdens het laatste debat voor het reces. Ik was het vaak totaal niet met haar eens, maar zij kon heel knap en scherp debatteren. Ik had toen ook niet het gevoel dat er wat met haar aan de hand was.’ Koster zegt Dille persoonlijk niet heel erg goed te hebben gekend. ‘Maar ik had niet de indruk dat zij psychisch iets zwaars onder de leden had. En ik heb ook geen reden om aan te nemen dat haar verhaal niet waar is. Zoiets verzin je niet.’
Wie dat onderzoek zou moeten uitvoeren, weet Koster nog niet. ‘Maar we moeten kijken of alle betrokkenen met de wetenschap van nu goed hebben gehandeld. Dille werd jarenlang niet gesteund. Verschrikkelijk. We moeten kijken of dat anders en beter kan. PVV’ers hebben veel te maken met bedreiging en intimidatie. En het mag niet zo zijn dat je niet voor je mening kan uitkomen,’ aldus Koster.
Arnoud van Doorn niet bereikbaar
Ondertussen is de man die volgens Dille tot haar verkrachting zou hebben aangezet, Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid, niet bereikbaar voor commentaar. Hij is op vakantie in Marokko. ‘Nederland, de media en de haatpolitici kunnen even de pot op’, laat hij weten in een Twitterbericht met een foto van een palmboom.
NOS 10.08.2018 Het Openbaar Ministerie gaat niet alsnog onderzoek doen naar de mogelijke ontvoering en verkrachting van het overleden Haagse PVV-raadslid Willie Dille. Ze stelde dat ze in maart vorig jaar was ontvoerd en verkracht door een groep moslims, maar er zijn te weinig aanknopingspunten voor een strafrechtelijk onderzoek.
Dat is de uitkomst van overleg van burgemeester Krikke met het OM en de politie. Volgens het OM zijn er meerdere gesprekken geweest tussen Dille en de politie.
“Daarin heeft ze steeds aangegeven geen aangifte te willen doen en ook geen bemoeienis van de politie te willen. Ze heeft om die reden ook niet meer informatie willen verstrekken op basis waarvan een onderzoek gestart had kunnen worden”, aldus het OM. Meldingen van bedreigingen zijn door de politie wel opgepakt, maar ook daarbij was er volgens justitie te weinig concrete informatie.
Facebook-filmpje
Dille maakte woensdag een einde aan haar leven. Eerder die dag was een filmpje in de media gekomen waarin ze vertelde dat ze vorig jaar het slachtoffer is geworden van een ontvoering en verkrachting. Ook meldde ze dat ze verschillende keren is bedreigd. Ze had het filmpje maandag kort op Facebook gezet.
Het PVV-raadslid had het voorval uit 2017 ook gemeld aan burgemeester Krikke. Die overtuigde haar er naar eigen zeggen van met de politie te praten. Krikke heeft er ook meerdere keren op aangedrongen om aangifte te doen, maar Dille besloot dat niet te doen.
Het CDA en de PvdA in de gemeenteraad van Den Haag willen dat er wel een onderzoek komt naar de dood van Dille. Dat onderzoek moet antwoord geven op de vraag of de signalen van Dille serieus zijn genomen en wat de rol was van alle instanties en de burgemeester.
AD 10.08.2018 Er komt vooralsnog geen nader onderzoek door justitie naar de mogelijke verkrachting en ontvoering van PVV-raadslid Willie Dille. Dat is zojuist bekendgemaakt door de Haagse driehoek met daarin politie, justitie en burgemeester Pauline Krikke.
Justitie stelt dat in zedenzaken mogelijke slachtoffers met grote zorgvuldigheid door de politie worden bejegend en dat er meerdere gesprekken met Dille zijn geweest. ,,Soms ook op verzoek van mevrouw Dille. Daarin heeft ze steeds aangegeven geen aangifte te doen en ook geen bemoeienis van de politie te willen. Ze heeft om die reden ook niet meer informatie willen verstrekken op basis waarvan ambtshalve een onderzoek gestart had kunnen worden,” aldus het Openbaar Ministerie.
,,Derhalve waren en zijn er te weinig aanknopingspunten om een onderzoek op te starten naar zowel de ontvoering, als de verkrachting, als de aantijging aan het adres van raadslid Van Doorn.”
Politie en Openbaar Ministerie benadrukken dat zij aanwijzingen die alsnog aanknopingspunten bieden, serieus zullen nemen.
‘Tragische dood’
Gemeente, politie en het OM hebben vandaag uitvoerig gesproken over de tragische dood van Willie Dille, stelt de driehoek. ,,Daarbij is tegen het licht gehouden wat de afgelopen tijd is gebeurd.”
Burgemeester Pauline Krikke en de politie hebben volgens de driehoek meermalen gesproken met Willie Dille en aangedrongen op aangifte. ,,Om redenen die wij niet kennen, heeft zij dat niet gedaan. Justitie en politie hebben onvoldoende aanknopingspunten gekregen om te kunnen komen tot een onderzoek.”
Het Openbaar Ministerie laat zojuist ook weten dat Dille eind vorig jaar door de politie is benaderd om aangifte te doen of haar verhaal te vertellen. ,,Dit gebeurde nadat zij het aan iemand uit haar omgeving had verteld en die melding is bij de politie terechtgekomen.”
De driehoek meldt ook dat meldingen van bedreigingen die Dille heeft gedaan, direct door de politie zijn opgepakt. ,,Ook hier was de uitkomst dat er onvoldoende concrete informatie volgde.”
Elsevier 10.08.2018 Een dag nadat bekend werd dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille zichzelf van het leven heeft beroofd, houdt het trieste nieuws in Den Haag de gemoederen bezig. Net als de lokale PvdA wil ook de Haagse CDA-fractie een onderzoek naar het handelen van het Openbaar Ministerie (OM), de politie en de burgemeester: ‘Zo’n verhaal verzin je niet.’ Nabestaanden geloven niet dat Dille haar verhaal over de ontvoering en verkrachting heeft verzonnen. Toch gaat het OM voorlopig geen nieuw onderzoek doen.
Vrijdag ging burgemeester Krikke in gesprek met de driehoek, die bestaat uit haarzelf, de hoofdofficier van justitie en de korpschef van de politie. Het OM stelt dat de politie in zedenzaken mogelijke slachtoffers met grote zorgvuldigheid bejegent, en dat er meerdere keren met Dille is gesproken. ‘Soms ook op verzoek van mevrouw Dille.’
OM: ‘Te weinig aanknopingspunten om onderzoek op te starten’
‘Daarin heeft ze steeds aangegeven geen aangifte te doen en ook geen bemoeienis van de politie te willen. Ze heeft om die reden ook niet meer informatie willen verstrekken op basis waarvan ambtshalve een onderzoek gestart had kunnen worden,’ aldus het OM. Dat spreekt van ‘te weinig aanknopingspunten om een onderzoek op te starten naar zowel de ontvoering, als de verkrachting, als de aantijging aan het adres van raadslid Van Doorn’. Politie en OM zullen aanwijzingen die alsnog aanknopingspunten kunnen bieden serieus nemen, stellen ze.
Lokale politici hadden daartoe juist wel opgeroepen. CDA-raadslid Daniëlle Koster zei eerder op de dag dat er, na een periode van rouw en verwerking, een onderzoek moet komen naar het handelen van de politie, het OM en burgemeester Pauline Krikke (VVD). ‘Wat is er gebeurd? Heeft iedereen op elk moment goed gehandeld? Zijn de signalen van Willie serieus genomen? Is er voldoende rekening gehouden met haar veiligheid?’ zegt Koster tegen de Haagse editie van het AD. ‘Ik geloof niet dat je zo’n verhaal verzint.’
In een Facebook-filmpje, dat Dille snel weer verwijderde, verklaarde de vrouw slachtoffer te zijn geworden van een groepsverkrachting. Ook vertelde ze dat ze deze week nog was bedreigd en dat ze voor haar leven vreesde. ‘Ik wil gewoon dat de wereld de waarheid weet. 15 maart 2017 (op de dag van de Tweede Kamerverkiezingen, red.) ben ik ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims omdat ze graag wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad.’
Zojuist verneem ik dat mijn ex-collega Willie Dille is overleden. Ondanks alle commotie ben ik hierdoor geschokt. Ik wens haar nabestaanden sterkte met het verlies. Trieste zaak. 12:00 – 9 aug. 2018 · Mehdya, Royaume du Maroc
Beschuldigde Arnoud van Doorn condoleert nabestaanden
Dille beschuldigde Arnoud van Doorn, raadslid voor de Partij van de Eenheid en zelf voormalig PVV’er, ervan dat hij opdracht tot de verkrachting zou hebben gegeven omdat hij in het verleden door haar zou zijn ontslagen. Van Doorn wilde woensdag, toen het filmpje naar buiten was gekomen, niet ingaan op de beschuldiging, maar donderdag condoleerde hij vanaf zijn vakantieadres in Marokko wel de nabestaanden van Dille.
Koster zegt tegen het AD dat ‘PVV’ers heel veel shit en ellende over zich heen krijgen. Zijn na de melding over de verkrachting alle aspecten voldoende meegewogen?’ Ook zegt ze dat Geert Wilders ‘niet voor niets wordt beveiligd’. Tot slot geeft Koster aan dat ze in debatten niet merkte dat er iets aan de hand was met Dille. ‘Ik had juist het gevoel dat ze in de debatten extra flair had en dat zij de PVV in Den Haag weer relevanter maakte. Ze deed het goed.’
Martijn Balster, fractievoorzitter van de Haagse PvdA, zegt niet te kunnen en willen oordelen over wat er is gebeurd. Maar een onderzoek naar wat de politie en burgemeester precies hebben gedaan en wat ze met Dille hebben besproken, achtte ook hij noodzakelijk. ‘Het is belangrijk dat uiteindelijk zoveel mogelijk duidelijk wordt.’
Het is bizar dat we dit moeten vragen maar namens de familie van Willie Dille het dringend verzoek aan alle journalisten om het fatsoen en respect op te brengen hen met rust te laten zodat zij kunnen rouwen om hun overleden geliefde.17:27 – 9 aug. 2018
Man en beste vriendin: Ze heeft verkrachtingsverhaal niet verzonnen
Afgaande op een twitterbericht van de Haagse PVV wordt de familie van Krikke bestookt door journalisten die vragen hebben over de vrouw, die haar man, vier kinderen en drie pleegkinderen achterlaat. De partij verzoekt media namens de familie ‘het fatsoen en respect op te brengen hen met rust te laten zodat zij kunnen rouwen om hun overleden geliefde’.
Desondanks hebben diverse nabestaanden tegen de pers verteld dat ze niet geloven dat Dille haar verhaal over de groepsverkrachting heeft verzonnen. Zo zegt Caspar Reedijk, de man van het overleden PVV-raadslid, tegen het AD dat ze ‘zeker niet ziek of verward’ was.
Hij denkt dat zijn vrouw de vermeende verkrachting zo lang voor zich hield omdat ze anderen niet wilde ‘opzadelen met haar problemen’. Dille’s beste vriendin Linda, die niet met haar achternaam in de krant wil, bevestigt die lezing: ‘Haar man, ik en anderen die Willie kennen, twijfelen geen seconde aan het verhaal.’
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NU 10.08.2018 Het overleden PVV-raadslid Willie Dille wilde volgens de gemeente Den Haag en het Openbaar Ministerie (OM) zelf geen aangifte doen van de groepsverkrachting die zij beweerde te hebben ondergaan en ook geen bemoeienis van de politie.
De Haagse burgemeester Pauline Krikke, de top van het OM en de politie kwamen bijeen om te spreken over wat de afgelopen tijd gebeurd is rond de tragische dood van Dille.
“Ze heeft om die reden ook niet meer informatie willen verstrekken op basis waarvan ambtshalve een onderzoek gestart had kunnen worden”, stelt het OM vrijdag.
Het gaat dan om onderzoek naar zowel de vermeende ontvoering en verkrachting als de beschuldiging dat de tot de islam bekeerde Haagse ex-PVV’er Arnoud van Doorn daarbij betrokken zou zijn geweest.
Van Doorn zei donderdag haar dood “een trieste zaak” te vinden. Vrijdag twitterde hij vanaf zijn vakantieadres: “Nederland, de media en de haatpolitici kunnen even de pot op.”
De 53-jarige Dille maakte woensdagavond een eind aan haar leven. De dagen ervoor kwam ze in het nieuws vanwege een filmpje dat ze op Facebook had gezet. Daarin vertelde Dille dat ze was ontvoerd, verkracht en mishandeld door moslims.
Dille wilde geen aangifte doen
Volgens het OM is Dille eind vorig jaar door de politie benaderd om aangifte te doen of haar verhaal te vertellen, nadat zij het aan iemand uit haar omgeving had verteld. Die melding is bij de politie terechtgekomen.
“Zowel de gemeente, in persoon van de burgemeester, als de politie heeft meermalen gesproken met Willie Dille en aangedrongen op aangifte”, stelt de gemeente. “Om redenen die wij niet kennen, heeft zij dat niet gedaan”, aldus de driehoek.
Politie en OM benadrukken dat zij aanwijzingen die alsnog aanknopingspunten bieden, serieus zullen nemen.
Elsevier 10.08.2018 Of de tragische zelfdoding door het Haagse PVV-raadslid en voormalige Tweede Kamerlid Willie Dille voorkomen had kunnen worden, weet niemand. Maar het drama roept wel vragen op over het optreden van politie, justitie en burgemeester Pauline Krikke (VVD). Ook zonder aangifte had een onderzoek moeten worden ingesteld.
Eerder deze week baarde het Haagse PVV-raadslid Willie Dille opzien door op Facebook een filmpje te plaatsen waarin ze zegt ontvoerd, verkracht en mishandeld te zijn door moslims. Dat zou al vorig jaar maart zijn gebeurd. Dille beweerde dat de voormalige Haagse PVV’er Arnoud van Doorn – nu raadslid voor de Partij van de Eenheid – achter de actie zou zitten. Die ontkent en overwoog een aanklacht wegens smaad en laster.
Den HaagFM 10.08.2018 Burgemeester Pauline Krikke van gaat vrijdag in gesprek met de politie en het Openbaar Ministerie (OM). Ze wil met hen de laatste ontwikkelingen bespreken rondom het overlijden van Willie Dille. Dat zegt Krikke in gesprek met mediapartner Omroep West.
“Het is werkelijk verschrikkelijk als iemand geen andere uitweg ziet dan uit het leven te stappen. Mijn gedachten zijn bij haar echtgenoot, bij haar kinderen, vrienden en fractiegenoten.” Volgens de burgemeester heeft ze met Dille gesproken over “de ontvoering, verkrachting en bedreiging.”
“Ik heb hier met haar gesprekken over gevoerd en erop aangedrongen dat ze aangifte zou gaan doen. Ik weet niet waarom ze geen aangifte heeft gedaan. Dat is een vraag die we niet kunnen beantwoorden. Het is natuurlijk iets wat echt heel erg binnenkomt, maar ik heb haar verhaal zeer serieus genomen.” Krikke heeft de driehoek (burgemeester, OM en politie) vrijdag bij elkaar geroepen. “Dan gaan we ook kijken naar de laatste ontwikkelingen en we zullen ook deze uitingen daar zeker in meenemen.”
“Tragische gebeurtenis”
Dille gaf in een filmpje op Facebook aan dat ze is “ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims”. Volgens de politie heeft Dille meerdere malen met hen gesproken, maar waren er te weinig aanknopingspunten voor een onderzoek.
Krikke onderbrak haar vakantie en kwam terug naar Den Haag. Ze spreekt van een “buitengewone tragische gebeurtenis. We zullen Willie altijd herinneren als iemand die zeer stond voor haar zaak, maar ook iemand die dingen met humor kon brengen. Haar plek in de gemeenteraad blijft leeg”, besluit Krikke.…lees meer
NOS 09.08.2018 De Haagse burgemeester Krikke gaat vandaag om de tafel met het Openbaar Ministerie en de politie naar aanleiding van het plotselinge overlijden van PVV-raadslid Willie Dille. Gisteren werd bekend dat Dille zichzelf van het leven heeft beroofd. Eerder deze week liet ze via Facebook weten dat ze in maart 2017 is verkracht door een groep moslims.
Krikke brak haar vakantie af vanwege het nieuws over Dilles overlijden, dat ze “voor iedereen een grote schok” noemt. Ze zegt dat Dille bij haar is geweest met het verhaal dat ze ontvoerd, verkracht en bedreigd is. “Dat heb ik heel serieus genomen en ik heb er een aantal gesprekken met haar over gehad.”
Ook heeft de burgemeester bemiddeld bij Dilles contacten met de politie. “Ik heb er herhaaldelijk op aangedrongen dat ze aangifte deed. Ik tast in het duister over waarom ze dat niet heeft gedaan.”
Video
Begin deze week plaatste Dille een filmpje op haar Facebookpagina. Daarin zegt ze dat ze in maart vorig jaar slachtoffer is geworden van een groepsverkrachting door moslims. Volgens het PVV-raadslid wilden die dat zij haar mond zou houden in de Haagse gemeenteraad.
In de video suggereert Dille dat Arnoud van Doorn, een voormalig PVV-lid die nu in de Haagse gemeenteraad zit voor een islamitische partij, achter de verkrachting zit. Die zegt op Twitter dat hij “ondanks alle commotie” geschokt is door het nieuws over Dilles dood.
“Ik ga stoppen”, zegt Dille in het Facebookfilmpje, dat ze later verwijderde. “Ik wil mijn excuses aanbieden aan mijn familie, maar het gaat gewoon niet meer.” Wat Dille precies met ‘stoppen’ bedoelde, is onduidelijk.
Aangifte
Dille heeft nooit aangifte gedaan van de verkrachting die ze in het filmpje beschrijft en de politie startte geen onderzoek. Wel zijn er “meerdere intensieve gesprekken” met Dille gevoerd over het voorval en de bedreigingen, zegt de politie. Daarbij heeft ze hulp aangeboden gekregen.
Dille zat tussen 2010 en 2012 namens de PVV in de Tweede Kamer. Ze zat in 2010 enige tijd in de Haagse gemeenteraad en keerde daar in 2012 terug.
OmroepWest 09.08.2018 Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag gaat vrijdag in gesprek met de politie en het Openbaar Ministerie. Ze wil met hen de laatste ontwikkelingen bespreken rondom het overlijden van Willie Dille. Dat zegt Krikke in gesprek met Omroep West.
‘Het is werkelijk verschrikkelijk als iemand geen andere uitweg ziet dan uit het leven te stappen. Mijn gedachten zijn bij haar echtgenoot, bij haar kinderen, vrienden en fractiegenoten.’ Volgens de burgemeester heeft ze met Dille gesproken over ‘de ontvoering, verkrachting en bedreiging.’
‘Ik heb hier met haar gesprekken over gevoerd en erop aangedrongen dat ze aangifte zou gaan doen. Ik weet niet waarom ze geen aangifte heeft gedaan. Dat is een vraag die we niet kunnen beantwoorden. Het is natuurlijk iets wat echt heel erg binnenkomt, maar ik heb haar verhaal zeer serieus genomen.’ Krikke heeft de driehoek (burgemeester, OM en politie) vrijdag bij elkaar geroepen. ‘Dan gaan we ook kijken naar de laatste ontwikkelingen en we zullen ook deze uitingen daar zeker in meenemen.’
‘Plek blijft leeg’
Dille gaf in een filmpje op Facebook aan dat ze is ‘ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims’. Volgens de politie heeft Dille meerdere malen met hen gesproken, maar waren er te weinig aanknopingspunten voor een onderzoek.
Krikke onderbrak haar vakantie en kwam terug naar Den Haag. Ze spreekt van een ‘buitengewone tragische gebeurtenis. We zullen Willie altijd herinneren als iemand die zeer stond voor haar zaak, maar ook iemand die dingen met humor kon brengen. Haar plek in de gemeenteraad blijft leeg’, besluit Krikke.
Reactie gemeenteraad
Chris van der Helm, voorzitter van het presidium van de Haagse raad, is geschokt door het overlijden van Dille. ‘Dit is een flinke dreun voor de raad, de schok is groot.’ Volgens de voorzitter van het dagelijks bestuur van de raad is het nog te vroeg om te benoemen of en hoe de raad Dille gaat herdenken. ‘We gaan eerst dit vreselijke nieuws verwerken, ik merk dat iedereen nog van slag is.’
Zelf hulp nodig? Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0900 0113 en 113.nl. Stichting 113 Zelfmoordpreventie is 24/7 beschikbaar.
AD 09.08.2018 Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag heeft ‘uitdrukkelijk en bij herhaling’ bij Willie Dille aangedrongen om aangifte te doen van verkrachting. Dat zegt ze in gesprek met deze krant. Waarom Dille dat uiteindelijk niet deed, weet Krikke niet.
Ik kan niet in haar hoofd kijken waarom ze uiteindelijk heeft besloten geen aangifte te doen, aldus Pauline Krikke..
,,Willie Dille heeft bij mij aangegeven ontvoerd, verkracht en bedreigd te zijn. Dat zijn schokkende uitingen, die ik zeer serieus genomen heb,” zegt Krikke die niet wil vertellen wanneer het PVV-raadslid voor het eerst met het verhaal bij Krikke kwam. ,,Maar ik heb met haar verschillende gesprekken gevoerd en ik heb bemiddeld in het contact met de politie. Ik kan niet in haar hoofd kijken waarom ze uiteindelijk heeft besloten geen aangifte te doen.”
Het Haagse gemeenteraadslid Wille Dille pleegde gisteren zelfmoord kort nadat ze een filmpje op Facebook had gezet waarin ze zegt anderhalf jaar geleden verkracht te zijn door een groep moslims. Pauline Krikke is vandaag meteen uit Italië teruggekomen van vakantie. Ze wil morgen met de driehoek – politie, justitie en stadsbestuur – gaan kijken wat ‘de laatste stand van zaken is’ in de zaak Dille.
Wat dat overleg behelst wil ze niet zeggen. Of dat betekent dat er extra onderzoek gaat worden gedaan, wil ze evenmin zeggen. ,,Ik loop niet vooruit op conclusies want daarvoor gaan we nou juist bij elkaar zitten.”
Krikke heeft het Facebookfilmpje inmiddels ook gezien. In dat filmpje zegt Dille dat de politie en de burgemeester haar in de steek gelaten hebben. Krikke wil daar alleen over kwijt dat ze Dille destijds wel degelijk zeer serieus heeft genomen.
De burgemeester betuigt haar medeleven aan de nabestaanden. ,,Het is verschrikkelijk als iemand geen andere uitweg meer ziet dan uit het leven te stappen, dat raakt mij zeer. Mijn medeleven gaat uit naar haar echtgenoot, kinderen, vrienden en fractiegenoten.”
Waarheid
Volgens Dilles man Caspar Reedijk vertelde Willie Dille in oktober 2017 voor het eerst aan haar familie en collega’s over de verkrachting die in maart van dat jaar zou zijn gebeurd. Haar man zegt honderd procent zeker te zijn over het verhaal van Dille. ,,Dit is de waarheid.”
In oktober zou Dille ook voor het eerst met burgemeester Krikke hebben gesproken over de zaak. Reedijk heeft laten weten dat er ‘een verhaal’ zit achter het besluit om geen aangifte te doen. Na de uitvaart zullen hij en ook Dilles PVV-collega Karen Gerbrands daar meer over vertellen.
AD 09.08.2018 ,,Die verkrachting is echt gebeurd, ik ben er zeker van dat dat de waarheid is.” Caspar Reedijk, de man van PVV-raadslid Willie Dille, heeft geen enkele reden te twijfelen aan het verhaal van zijn vrouw, die gisteren zelfmoord pleegde.
Het nieuws over de dood van het bevlogen PVV-raadslid kwam als een donderslag bij heldere hemel. Kort voor haar dood zette Dille een filmpje op Facebook waarin zij emotioneel vertelt anderhalf jaar geleden te zijn verkracht door een groep moslims. Dille zag er in dat filmpje vermoeid en vermagerd uit. ,,Maar ze was zeker niet ziek of verward,” zegt Reedijk, thuis in Rijswijk. ,,Dat filmpje vertekent ook iets. We waren samen al een tijdje aan de lijn.”
Reedijk wist overigens niet dat Dille het filmpje online zette. Op de vraag of hij kon voorzien dat zij zelfmoord zou plegen, zegt hij: ,,Zoiets kan je nooit voorzien.”
Cynisch
Reedijk wil tot na de begrafenis van zijn vrouw niet ingaan op de gesprekken die Willie Dille heeft gehad met de politie en waarom er uiteindelijk geen aangifte is gedaan. Overigens had de politie ook onderzoek kunnen doen zónder aangifte, als er genoeg concrete aanwijzingen waren geweest. Reedijk reageert daar cynisch op. ,,Jaja, in Nederland zeker…”
Wel denkt hij te weten waarom Willie Dille de verkrachting maandenlang voor zich hield. ,,Zo was zij. Ze wilde anderen niet opzadelen met haar problemen.” Ook Reedijk hoorde pas maanden later van de verkrachting. Reedijk wil niet ingaan op de vraag of hijzelf heeft aangedrongen bij zijn vrouw om aangifte te doen.
OmroepWest 09.08.2018 Caspar Reedijk, de echtgenoot van Willie Dille, heeft geen reden om te twijfelen aan het verhaal van zijn vrouw. ‘Haar verhaal is de waarheid voor mij’, zegt hij tegen Omroep West.
‘Ze was niet ziek of verward, geenszins,’ zegt Reedijk. ‘Ik heb haar zelfmoord niet zien aankomen, dat kun je volgens mij niet. Ik heb geen glazen bol.’ Dille overleed woensdag, ze is zelf uit het leven gestapt. Maandag gaf het Haagse PVV-raadslid in een emotioneel filmpje op haar Facebookpagina aan dat ze is ‘ontvoerd, verkacht en mishandeld door een groep moslims, omdat ze wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad’.
Reedijk geeft aan dat de Haagse burgemeester Pauline Krikke haar medeleven heeft betuigd aan de familie. ‘Dat is heel fijn,’ zegt hij. Volgens de partner van Dille klopt het dat er geen aangifte is gedaan. ‘Het waarom is een verhaal, maar niet voor nu’, zegt hij.
OmroepWest 09.08.2018 Donderdag werden we opgeschrikt door het afschuwelijke nieuws dat het Haagse PVV-raadslid Willie Dille een einde aan haar leven heeft gemaakt. In de dagen voor haar dood haalde zij de media met een emotioneel filmpje, dat ze zelf op Facebook plaatste. Daarin zei ze te zijn ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. Ze zei ook dat collega-raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid daarachter zat. De hele gang van zaken roept veel vragen op en leidt ook tot veel reacties aan het adres van Omroep West.
Daarom willen we uitleggen hoe onze redactie met dit soort moeilijke zaken omgaat. Niet om onszelf te verdedigen, niet om ons eigen straatje schoon te vegen en ook niet om stelling te nemen. Maar wel om inzicht te geven hoe zaken lopen en waarom en op welke manier bepaalde afwegingen worden gemaakt. We willen daar graag open over zijn en daarom deze toelichting.
Maandagmiddag nam Willie Dille zelf contact op met een van onze redactieleden, om te melden dat ze het bovengenoemde filmpje op internet had gezet. We hebben dit uiteraard meteen bekeken en haar verteld dat we ermee aan de slag gingen. Haar verhaal was heftig. Een ontvoering, verkrachting en mishandeling, met een politiek motief. Haar uitlating over Arnoud van Doorn. Plus haar uitspraak dat burgemeester Pauline Krikke haar niet gesteund zou hebben.
Allemaal dingen die journalistiek gezien, hoe merkwaardig dat misschien ook klinkt, nieuwswaardig zijn. Het is aan de journalistiek om dit soort zaken uit te zoeken, te duiden, in een context te plaatsen. Zeker omdat het hier gaat om heftige dingen, die niet alleen voor Willie Dille zelf enorme gevolgen hadden, maar ook voor haar omgeving, de politiek en daarmee voor de hele stad. Of misschien zelfs wel het hele land. Een PVV-politica die zegt verkracht te zijn door een groep moslims. Zo’n uitspraak, gedaan op Facebook en dus voor veel mensen te zien, kan niet zonder gevolgen blijven.
Maar hoe je dat aanpakt is bijzonder ingewikkeld. We werken hier dag en nacht aan allerlei soorten nieuws. Van leuk dierennieuws tot grote branden en slepende affaires: het komt allemaal voorbij. De hele dag worden er hier afwegingen gemaakt: wat doen we wel, wat doen we niet, waarom dan, hoe doen we dat dan, wie willen we laten horen en zien, welke reactie hebben we daarbij nodig, wat betekent dit voor ons publiek, noem maar op.
Dit proces heeft zich ook afgespeeld toen we van Willie Dille het filmpje kregen. We hebben niet klakkeloos het bestaan van het filmpje wereldkundig gemaakt, maar er uitgebreid overleg over gevoerd en onderzoek naar gedaan. Aan de ene kant omdat duidelijk te zien was dat het niet goed met haar ging, maar ook omdat haar beschuldigingen erg fors waren.
We besloten er maandagavond nog niks mee te doen. Dinsdagochtend hebben we er in de redactievergadering uitgebreid erover gesproken. Gezien de heftigheid van het verhaal zeiden sommige collega’s dat we haar ‘tegen zichzelf moesten beschermen’. Anderen vonden de maatschappelijke en politieke gevolgen van Dille’s uitspraken zo heftig, dat we het wel moesten publiceren. Het werd een lange en pittige discussie.
Waar we het allemaal wel over eens waren: hier paste enige terughoudendheid. Normaal gesproken wil je als journalist het nieuws als eerste brengen. Maar het moet wel kloppen. En, omdat wij aan de beelden ook wel zagen dat het niet goed ging met Dille, besloten we nogmaals contact met haar op te nemen. Een van onze verslaggevers is dinsdagavond bij haar thuis langsgegaan. Ze bevestigde de inhoud van het filmpje, maar wilde er verder niet op reageren. Pas na de vakantie, zei ze. Ondertussen was onze redactie druk bezig: Wat had Van Doorn erover te zeggen? Wat is de reactie van de burgemeester? Is er aangifte gedaan door Dille? Kunnen we achterhalen wat er is gebeurd?
Dat laatste is natuurlijk de kernvraag. We weten het niet. Als het klopt wat Dille vertelde is dat natuurlijk een afschuwelijk verhaal, dat de buitenwereld moet weten. Als het niet klopt is het ook heftig, omdat een politica dan allerlei mensen onterecht beschuldigt. Maar het is hoe dan ook een gevoelige kwestie rondom een publiek figuur en een maatschappelijk actueel thema. We hebben dan ook alle bronnen geprobeerd aan te boren, om te kijken hoe dit verhaal in elkaar zit en hoe we het moesten duiden. Maar eenvoudig is dit niet, want we waren er niet bij.
En er speelt nog een dilemma: de wereld om ons heen is veranderd. Mensen horen het nieuws niet langer pas aan het einde van de dag, als hun krant op de deurmat ligt of de uitzending van TV West Nieuws begint. De hele dag door worden we geïnformeerd door apps, websites en sociale media. Iedereen kan van alles publiceren. De nieuwsmachine staat nooit stil. Als Omroep West willen we daar een rol in spelen en zeker in deze tijden van nepnieuws doen wij ons uiterste best om onze betrouwbaarheid hoog te houden.
Tegelijkertijd zijn wij ook niet blind voor de veranderingen in de maatschappij. Op sociale media krijgen wij geregeld kritiek. De een vindt ons te links en politiek correct, de ander vindt dat we juist te veel aandacht besteden aan de PVV, weer iemand anders vindt dat onze berichtgeving achterloopt. Onder onze eigen redacteuren is dat trouwens niet anders, ook dat is een voortdurende discussie hier op de werkvloer.
In deze zaak konden we het eigenlijk ook niet goed doen. Want de reacties konden we vooraf al uittekenen. Publiceren we niet, dan zijn we een linkse omroep die geweld tegen een PVV-raadslid onder de pet wil houden. Publiceren we wel, dan besteden we aandacht aan iemand die, zoals de PVV woensdag zelf formuleerde, door sommigen wordt gezien als een ‘labiel gekkie’.
We hebben gezien de impact van het hele verhaal besloten het wel te publiceren. Niet alleen maandag, maar ook dinsdag en woensdag is er druk overleg gevoerd op de redactie. En ook toen waren de meningen verdeeld. We hebben ons uiterste best gedaan om alle kanten te belichten, zoveel mogelijk mensen te spreken over deze kwestie, duiding en achtergrond te bieden en de waarheid te achterhalen. Dat laatste zal misschien wel nooit lukken. Dat is journalistiek gezien frustrerend, maar eigenlijk voor ons allemaal.
Woensdagavond vernamen we van het overlijden van Willie Dille. We hebben op dat moment onze berichtgeving aangepast, zonder haar overlijden te vermelden. We vonden het aan de familie om te bepalen hoe en wanneer ze dit naar buiten zouden brengen. Donderdagochtend kregen we vanuit de familie de bevestiging van haar overlijden. Daarna hebben wij het bekendgemaakt.
Het overlijden van Willie Dille is tragisch en een menselijk drama. Ook hier komt weer een morele en ethische kwestie om de hoek kijken: meld je het feit ‘Willie Dille is overleden’ en hoe ga je dan om met het feit dat ze zelf een einde aan haar leven heeft gemaakt? Dat is een taboe, je wilt andere mensen niet op ideeën brengen, je wilt ook respect hebben voor de nabestaanden en voor het slachtoffer zelf, terwijl het tegelijkertijd gaat om een publiek figuur dat met een heftige kwestie in het nieuws was. Ook hier weer pittige discussies.
En ook dit kunnen we nooit voor iedereen goed doen. We kunnen het alleen maar uitleggen en zelfs dat is ingewikkeld, gezien de hoeveelheid woorden die we hiervoor blijkbaar nodig hebben. Maar weet dus alstublieft dat we niet lichtvaardig met dit soort dingen omgaan. We staan absoluut achter de door ons gemaakte keuzes, maar denken zeker niet de wijsheid in pacht te hebben. We staan daarom ook altijd open voor de dialoog, dus gaan we graag met iedereen het gesprek aan. Tot slot wensen we alle nabestaanden van Willie Dille heel veel sterkte, kracht en mooie herinneringen toe.
OmroepWest 09.08.2018 ‘Met verslagenheid en intens verdriet hebben wij kennisgenomen van het plotseling overlijden van onze collega, strijdmakker, en bovenal vriendin Willie Dille. Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer verdragen’, schrijft de PVV Den Haag in een verklaring. PVV-leider Geert Wilders zegt ‘met grote verslagenheid’ kennisgenomen te hebben van het overlijden van zijn oud-kamerlid. ‘Wij zullen haar enorm missen. Woorden schieten tekort.’
Donderdag is bekendgemaakt dat Willie Dille is overleden. Volgens haar familie heeft ze zichzelf van het leven beroofd. Uit de reactie van PVV-fractieleider Karen Gerbrands op de eerdere berichtgeving blijkt dat Dille door een lange, moeilijke periode is gegaan. ‘Een jaar van ellende’, verklaart Gerbrands.
Eerder deze week zette Dille een filmpje op haar Facebookpagina waarin ze zegt te zijn ontvoerd en verkracht door een groep moslims. In de video suggereert Dille dat collega-raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid achter de verkrachting zou zitten omdat haar belagers hem opvoerden. ‘Nadat ze klaar waren zeiden ze: ‘Heb je respect voor Mohammed, heb je respect voor Allah, heb je respect voor Arnoud?’ En toen wist ik al wie erachter zat.’
Kwestie woonplaats: ‘burgemeester Krikke faalt’
Willie Dille zat van juni 2010 tot november 2012 voor de PVV in de Tweede Kamer. Kort daarvoor én daarna was zij lid van de gemeenteraad van Den Haag voor de PVV. Rond de raadsverkiezingen van vorig jaar rezen twijfels over haar woonplaats. Raadsleden moeten wonen in de gemeente waarvan zij gemeenteraadslid zijn, in dit geval Den Haag, maar Dille verbleef ook vaak in Rijswijk.
Na onderzoek door de gemeente Den Haag, in opdracht van burgemeester Krikke, bleven er twijfels, maar kon Dille toch als raadslid worden geïnstalleerd. In haar filmpje zegt Dille daarover dat zij zich onvoldoende gesteund voelde: ‘De burgemeester heeft toen een onderzoek gedaan terwijl ze wist hoe het zat. (…) Ik wil dat iedereen weet dat de politie in Nederland faalt en Pauline Krikke gefaald heeft’.
Nieuwe bedreigingen
Dille laat in de video weten zich ‘nooit meer veilig’ te hebben gevoeld na de gebeurtenissen. Het is niet gebleken of Dille aangifte heeft gedaan. De politie kan daar niets over zeggen.
Verder zegt Dille in haar video: ‘Vorige week is het weer erger geworden, werd ik aangehouden in Ypenburg door twee Marokkanen die zeiden van: we gaan binnenkort je keel langzaam doorsnijden en we laten je doodbloeden. (…) Vanmiddag [maandag] is het weer gebeurd. (…) Ik ben gewoon bang dat ze mijn kinderen gaan pakken en daar kan ik niet mee leven. (…) Dus daarom heb ik besloten ermee te stoppen.’ Ze zegt zich enorm in de steek gelaten te voelen, terwijl volgens haar de bedreigingen alleen maar toenemen. ‘Niemand doet wat.
OmroepWest 09.08.2018 PVV-raadslid Willie Dille heeft bij de politie geen aangifte gedaan van bedreiging, ontvoering, mishandeling of verkrachting. ‘We hebben meerdere keren met haar gesproken’, aldus een politiewoordvoerder, ‘maar er is geen aangifte gedaan’.
De politie had te weinig aanknopingspunten voor een onderzoek. Wel is haar hulp aangeboden. Meer wil en kan de politie niet over de gesprekken zeggen, met het oog op de privacy van Dille. De politie kon eerder niet reageren op onze vragen.
Bronnen vertellen Omroep West dat Dille daarover met burgemeester Krikke heeft gesproken, die haar sterk aanraadde naar de politie te gaan en aangifte te doen. Volgens het Openbaar Ministerie heeft Dille tijdens die gesprekken daarop ‘…niet meer informatie willen verstrekken’, aldus een woordvoerder van het parket Den Haag. ‘Derhalve waren en zijn er onvoldoende aanknopingspunten om ambtshalve een onderzoek op te starten.’
De PVV wil nu niet ingaan op deze kwestie en de rol van de politie, maar kondigt wel aan daar op een later moment op terug te komen.
‘ Zelfs recent nog gesproken’
In het filmpje verwijt Dille de burgemeester dat zij haar onvoldoende heeft gesteund. Volgens Dille gingen de bedreigingen door, ook vorige week nog en zelfs afgelopen maandag.
Volgens de woordvoerder van de politie heeft Dille ‘zelfs recent nog’ met de politie gesproken. De woordvoerder kan uit privacyoverwegingen niet zeggen of dat ook over de laatste bedreigingen ging. Maar aangifte heeft Dille nooit gedaan. En dat onderzoek lijkt er ook niet meer te komen.
Den HaagFM 09.08.2018 Gemeenteraadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid heeft vanuit Marokko, waar hij op vakantie is, gereageerd op het overlijden van PVV-gemeenteraadslid Willie Dille. Die pleegde woensdag zelfmoord.
“Zojuist verneem ik dat mijn ex-collega Willie Dille is overleden”, schrijft Van Doorn op Twitter. “Ondanks alle commotie ben ik hierdoor geschokt. Ik wens haar nabestaanden sterkte met het verlies. Trieste zaak.”
In een filmpje dat eerder deze week op Facebook verscheen, werd van Doorn er door Dille nog van beschuldigd banden te hebben met met een groep Marokkanen die haar zouden hebben verkracht. Van Doorn wilde daar gisteren niet inhoudelijk op reageren, maar liet wel weten te overwegen aangifte te doen tegen Dille wegens smaad en laster.
Moslimpartijen
Ook de andere moslimpartijen in de Haagse gemeenteraad reageren geschokt op het overlijden van Dille. Adeel Mahmood van de partij Nida schrijft op Facebook: “NIDA Den Haag is hevig geschrokken door het overlijden van collega raadslid Willie Dille. Wij wensen haar familie, vrienden, collegae en alle naasten veel sterkte in deze dagen bij het verwerken van hun verlies.” Ook de partij Islam Democraten heeft gereageerd: “Vandaag heeft ons het nieuws bereikt over onze collega, Willie Dille. Wij zijn geschokt van deze tragische gebeurtenis. Wij wensen de nabestaanden van raadslid Willie Dille heel veel sterkte toe in deze moeilijke tijden.”
Geen aangifte gedaan
De Haagse politie laat aan de AD Haagsche Courant weten dat Willie Dille nooit aangifte heeft gedaan van de vermeende verkrachting. Een woordvoerder van de politie zegt tegen de krant dat “er wel met haar gesproken is en dat haar hulp is aangeboden”. Volgens de woordvoerder is “meerdere keren” contact met Dille geweest. “Ook recentelijk”. Maar wanneer en waarover mag de politie niet zeggen uit privacy-overwegingen. Vast staat dat ze geen aangifte deed. “Mede daarom, en omdat er te weinig aanwijzingen waren, zijn we geen onderzoek gestart”, aldus de politie. …lees meer
Zojuist verneem ik dat mijn ex-collega Willie Dille is overleden. Ondanks alle commotie ben ik hierdoor geschokt. Ik wens haar nabestaanden sterkte met het verlies. Trieste zaak.
OmroepWest 09.08.2018 Premier Rutte zegt geschokt te zijn door het overlijden van het Haagse PVV-gemeenteraadslid Willie Dille. ‘Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden’, schrijft hij op Twitter.
‘Heb Geert Wilders en de PVV veel sterkte gewenst met dit zware verlies. Sta in nauw contact met burgemeester Pauline Krikke en minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus’, staat er verder in zijn bericht.
Geschokt over het overlijden van Haagse PVV-raadslid Willie Dille. Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden. Heb Geert Wilders en de PVV veel sterkte gewenst met dit zware verlies. Sta in nauw contact met burgemeester Pauline Krikke en J&V minister Ferdinand Grapperhaus. 09:57 – 9 aug. 2018
Willie Dille overleed woensdag op 53-jarige leeftijd. De familie bevestigt dat zij zelf uit het leven is gestapt. Dille gaf maandag in een emotioneel filmpje op haar Facebookpagina aan dat ze is ‘ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims, omdat ze wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad’. Dat filmpje werd woensdag openbaar gemaakt door GeenStijl, gevolgd door andere media, waaronder Omroep West.
Burgemeester Krikke terug van vakantie
Ook burgemeester Pauline Krikke heeft geschokt gereageerd op het overlijden van Dille. ‘Het bericht van het overlijden van Willie Dille raakt mij zeer’, zegt zij in een verklaring. De burgemeester heeft laten weten dat zij vanwege de dood van Dille vandaag terugkomt van haar vakantie.
Het college en de gemeenteraad van Den Haag zijn
geschokt over het plotseling overlijden van PVV-raadslid Willie Dille. De
burgemeester heeft hierover zojuist het volgende bericht naar buiten
gebracht: https://tinyurl.com/yc6mjnpx 09:35 – 9 aug. 2018
Arnoud van Doorn, die door Dille in het filmpje beschuldigd werd tot het aanzetten van de vermeende verkrachting, betuigt in een Tweet zijn medeleven aan de nabestaanden. ‘Ondanks alle commotie ben ik hierdoor geschokt. Trieste zaak’, aldus het raadslid.
Geert Wilders: ‘Woorden schieten tekort’
PVV-leider Geert Wilders laat in een verklaring weten dat ‘woorden tekort schieten’. ‘Willie was een geweldige warme collega die altijd oog had voor haar medemens en de jeugd in het bijzonder. Wij zullen haar enorm missen’, aldus Wilders.
Ook Haagse PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands is geschokt: ‘Met verslagenheid en intens verdriet hebben wij kennis genomen van het plotselinge overlijden van onze collega, strijdmakker en bovenal vriendin Willie Dille.’
Den HaagFM 09.08.2018 Minister-president Mark Rutte heeft op Twitter gereageerd op de dood van het Haagse gemeenteraadslid Willie Dille. Die pleegde woensdag zelfmoord.
“Geschokt over het overlijden van Haagse PVV-raadslid Willie Dille”, schrijft de premier, die net als Dille in Den Haag woont en haar kent als voormalig Tweede Kamerlid. “Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden. Heb Geert Wilders en de PVV veel sterkte gewenst met dit zware verlies. Sta in nauw contact met burgemeester Pauline Krikke en J&V (Justitie en Veiligheid, red.) minister Ferdinand Grapperhaus.”
Woensdag ontstond ophef nadat Dille een filmpje plaatste op Facebook, waarin ze zegt verkracht te zijn door een groep Marokkanen die banden zouden hebben met gemeenteraadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. Arnoud van Doorn, die op vakantie is, schreef vervolgens op op Twitter dat hij overweegt aangifte te doen tegen Dille.
Groep de Mos
Steeds meer politieke partijen in de gemeenteraad reageren ook op het nieuws. Zo schrijft Groep de Mos: “Een moeder sterft altijd te vroeg. We zullen Willie herinneren als een bevlogen raadslid, die stond voor haar zaak. We wensen de nabestaanden haar vrienden en collega’s van de PVV heel veel sterkte met dit tragische verlies.” Eerder reageerden onder anderen burgemeester Pauline Krikke, de Haagse PVV, Geert Wilders en GroenLinks.
SP
De SP in de gemeenteraad uit zich op Twitter in vergelijkbare woorden. “De Haagse SP fractie is diep geschokt door het overlijden van collega-raadslid Willie Dille. Wij wensen de familie, dierbaren en partijgenoten van Willie veel sterkte en troost bij het verwerken van dit intens verdrietige nieuws.”
D66
Namens D66 reageren raadsleden Fonda Sahla en Hanneke van der Werf en wethouder Robert van Asten. “Geschokt door het trieste nieuws over het plotselinge overlijden van Willie Dille”, schrijft Sahal op Twitter. “Ik wens haar vrienden, familie en dierbaren sterkte toe in deze moeilijke tijd.” Hanneke van der Werf: “Wat een vreselijk en intriest bericht over collega-raadslid Willie Dille. Ik wens haar familie en vrienden alle sterkte toe, mede namens onze fractie.” Robert van Asten: “Wat een verschrikkelijk nieuws. Sterkte voor iedereen die haar in hun hart dragen.”
ChristenUnie
Pieter Grinwis van de ChristenUnie: “Wat een ongelooflijk verdrietig bericht. Condoleances voor de familie van Willie, haar (pleeg)kinderen en voor Karen Gerbrands en de Haagse PVV. Veel sterkte en troost! Ik herinner me Willie als een fijne collega met humor met een groot hart voor haar medemens.”
VVD
De Haagse VVD heeft een reactie van fractievoorzitter Frans de Graaf geplaatst op haar website: “De Haagse VVD-fractie is geschokt door dit trieste nieuws. Dit is nauwelijks te bevatten. Onze gedachten gaan uit naar de familie, vrienden en partijgenoten van Willie. Namens de Haagse VVD wens ik hen veel sterkte met het verwerken van dit intense verdriet. Wij verliezen een gewaardeerde collega. Willie kon scherp en met veel flair debatteren. Maar buiten de debatten om kenden we Willie als een gezellige en warme persoonlijkheid.”
PvdA
De PvdA schrijft op Twitter: “We zijn zeer geschokt door het overlijden van collega raadslid Willie Dille. We wensen haar familie, vrienden, collega’s en dierbaren veel sterkte en troost bij het verwerken van dit verlies.”
CDA
Namens het CDA reageert Michel Rogier: “Vreselijk nieuws. Bij het WMO-dossier werkte ik goed met haar samen. Ze was bij dit onderwerp zeer betrokken en had er ook veel verstand van. Mijn gedachten gaan uit naar haar familie, vrienden, raadsfractie en -medewerkers.”
Partij voor de Dieren
Robert Barker reageert namens de Partij voor de Dieren: “Schokkend nieuws. Mijn oprechte deelneming aan haar familie en vrienden voor dit verlies. Ze was een bevlogen gemeenteraadslid met humor.”
Haagse Stadspartij
Fatima Faïd van de Haagse Stadspartij schrijft op Twitter: “Ben geschokt en verbijstert, lees net dat Willie Dille, collega raadslid,is overleden. Ik wens haar familie en dierbaren heel veel sterkte, troost en kracht om dit verlies te verwerken.”…lees meer
Den HaagFM 09.08.2018 Geert Wilders, fractievoorzitter van de PVV in de Tweeder Kamer, reageert verslagen op de dood van gemeenteraadslid Willie Dille. De PVV-politica pleegde woensdag zelfmoord.
“De PVV—Tweede Kamerfractie heeft met grote verslagenheid kennisgenomen van het overlijden van haar voormalige collega Willie Dille”, schrijft de PVV in een verklaring. “Willie was een geweldige warme collega die altijd oog had voor haar medemens en de jeugd in het bijzonder. Wij zullen haar enorm missen. Woorden schieten tekort. We wensen haar partner, kinderen, haar collega‘s uit de Haagse PVV-fractie en iedereen die haar liefhad heel veel sterkte met dit onbeschrijfelijke verlies.”
Woensdag ontstond ophef nadat Dille een filmpje plaatste op Facebook, waarin ze zegt verkracht te zijn door een groep Marokkanen die banden zouden hebben met gemeenteraadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. Arnoud van Doorn, die op vakantie is, schreef vervolgens op op Twitter dat hij overweegt aangifte te doen tegen Dille.
GroenLinks
Ook andere politici en partijen reageren op de dood van het Haagse raadslid. Zo schrijft de Haagse fractie van GroenLinks op Twitter: “We zijn hevig geschokt door het overlijden van collega raadslid Willie Dille. We wensen allen die haar dierbaar zijn veel sterkte en troost bij het verwerken van dit verlies.”
De fractie van de PVV in de gemeenteraad heeft ook een verklaring verstuurd over de dood van hun collega. “Met verslagenheid en intens verdriet hebben wij kennis genomen van het plotselinge overlijden van onze collega strijdmaker en bovenal vriendin Willie Dille. Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer dragen. Wij wensen haar familie en vrienden alle kracht en sterkte bij het verwerken van het enorme verlies. We zullen doorstrijden zodat haar dood niet voor niets is geweest.”
Dille was van 2010 tot 2012 namens de PVV lid van de Tweede Kamer. Daarvoor was zij enige tijd lid van de gemeenteraad van Den Haag. In mei 2012 keerde zij daarin terug. Willie Dille is volgens Wikipedia getrouwd en heeft vier kinderen.…lees meer
OmroepWest 09.08.2018 Burgemeester Pauline Krikke reageert geschokt op het overlijden van Dille. ‘Het bericht van het overlijden van Willie Dille raakt mij zeer’, zegt zij in een verklaring. ‘De gemeenteraad van Den Haag verliest een betrokken en gepassioneerd raadslid en collega.’
‘Willie Dille stond voor haar zaak. Ze kon stevig debatteren, maar kon ook humoristisch uit de hoek komen. We zullen haar zeer missen in de raad en in het debat’, aldus Krikke.
Den HaagFM 09.08.2018 Burgemeester Pauline Krikke reageert geschrokken op het nieuws dat PVV-gemeenteraadslid Willie Dille woensdag zelfmoord heeft gepleegd.
“Ons bereikt het afschuwelijke bericht dat PVV-raadslid Willie Dille is overleden”, schrijft Krikke op de website van de gemeente. “Mijn gedachten gaan uit naar haar familie en vrienden. Hierbij denken wij ook aan haar collega’s en partijgenoten van de PVV. Dit nieuws is voor iedereen een grote schok. Namens het hele college en als voorzitter van de gemeenteraad heb ik mijn medeleven en steun betuigd aan de PVV-fractie.”
De burgemeester heeft besloten haar vakantie af te breken en terug te keren naar Den Haag. “Het bericht van het overlijden van Willie Dille raakt mij zeer. De gemeenteraad van Den Haag verliest een betrokken en gepassioneerd raadslid en collega. Willie Dille stond voor haar zaak. Ze kon stevig debatteren, maar kon ook humoristisch uit de hoek komen. We zullen haar zeer missen in de raad en in het debat.”
Verkracht
Woensdag ontstond ophef nadat Dille een filmpje plaatste op Facebook, waarin ze zegt verkracht te zijn door een groep Marokkanen die banden zouden hebben met gemeenteraadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. Arnoud van Doorn, die op vakantie is, schreef vervolgens op op Twitter dat hij overweegt aangifte te doen tegen Dille.
Dille was van 2010 tot 2012 namens de PVV lid van de Tweede Kamer. Daarvoor was zij enige tijd lid van de gemeenteraad van Den Haag. In mei 2012 keerde zij daarin terug. Willie Dille is volgens Wikipedia getrouwd en heeft vier kinderen. …lees meer
Den HaagFM 09.08.2018 Gemeenteraadslid Willie Dille van de PVV is overleden. Dat meldt de familie van Dille donderdagochtend aan mediapartner Omroep West. Volgens AD Haagsche Courant zou het raadslid zelf uit het leven zijn gestapt.
Woensdag ontstond er ophef nadat Dille maandag een filmpje plaatste op haar Facebook, waarin ze zegt verkracht te zijn door een groep Marokkanen die banden zouden hebben met gemeenteraadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. “Omdat ze graag wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad”.
In de video oogde Dille vermoeid en was ze zichtbaar vermagerd en diep aangeslagen. Volgens het raadslid zou Arnoud van Doorn achter de aanval zitten. “Die haat mij intens, een vreselijk gemene man.” Het filmpje werd maandag kort na publicatie weer verwijderd. Zowel Willie Dille als Arnoud van Doorn waren woensdag niet bereikbaar voor commentaar. Wel schreef Van Doorn, die op vakantie is, op Twitter dat hij overweegt aangifte te doen tegen Dille.
Dille was van 2010 tot 2012 namens de PVV lid van de Tweede Kamer. Daarvoor was zij enige tijd lid van de gemeenteraad van Den Haag. In mei 2012 keerde zij daarin terug. Willie Dille is volgens Wikipedia getrouwd en heeft vier kinderen. …lees meer
NU 09.08.2018 Het Haagse PVV-raadslid Willie Dille (53) is woensdag overleden. Haar familie laat donderdag aan Omroep West weten dat ze door zelfdoding om het leven is gekomen.
PVV-leider Geert Wilders laat via Twitter weten geschokt te zijn door het overlijden van Dille. Hij omschrijft haar als “een geweldige warme collega die altijd oog had voor haar medemens en de jeugd in het bijzonder”.
“Wij zullen haar enorm missen. Woorden schieten tekort”, aldus Wilders. ”We wensen haar partner, kinderen, haar collega’s uit de Haagse PVV-fractie en iedereen die haar liefhad heel veel sterkte met dit onbeschrijfelijke verlies.”
De PVV in Den Haag heeft ook via een schriftelijke verklaring op het overlijden gereageerd. ”Met verslagenheid en intens verdriet hebben wij kennisgenomen van het plotseling overlijden van onze collega, strijdmakker en bovenal vriendin Willie Dille. Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer verdragen.”
Ophef om video van Dille
Woensdag ontstond veel ophef rondom de politicus, nadat ze een video op Facebook had geplaatst. Daarin suggereert ze in 2017 te zijn ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. De daders wilden hiermee afdwingen dat ze haar mond zou houden in de gemeenteraad, vertelde Dille.
De PVV’er stelde ook dat gemeenteraadslid Arnoud van Doorn achter de actie zou zitten. De ex-PVV’er zou op wraak uit zijn geweest, omdat hij ooit door haar was ontslagen. Inmiddels is de video waarin dit wordt gezegd van Facebook verwijderd.
Van Doorn reageerde woensdag via Twitter op de beschuldigingen. “Ik verlaag mij niet tot een inhoudelijke reactie op de aantijgingen van mevrouw Dille.” Ook liet hij weten een aangifte vanwege smaad of laster te overwegen. De Haagse PVV-fractie liet diezelfde dag nog in een verklaring weten achter Dille te staan.
De politie heeft de afgelopen tijd en ook recent nog ”meerdere keren” contact gehad met Dille. De politie sprak met haar over haar aantijgingen dat ze verkracht en bedreigd zou zijn. “We hebben haar hulp geboden en gevraagd of ze aangifte wilden doen. Dat deed ze niet.”
Het Openbaar Ministerie laat aan NU.nl weten dat er geen onderzoek wordt ingesteld naar aanleiding van de beschuldigingen van Dille.
Geschokt over het overlijden van Haagse PVV-raadslid Willie Dille. Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden. Heb Geert Wilders en de PVV veel sterkte gewenst met dit zware verlies. Sta in nauw contact met burgemeester Pauline Krikke en J&V minister Ferdinand Grapperhaus.
Premier Mark Rutte zegt geschokt te zijn door het overlijden van het Haagse raadslid. “Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden. Heb Geert Wilders en de PVV veel sterkte gewenst met dit zware verlies. Sta in nauw contact met burgemeester Pauline Krikke en minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid).”
De Haagse burgemeester Pauline Krikke heeft haar vakantie afgebroken vanwege het overlijden. Ze keert vroegtijdig terug naar Den Haag. “De gemeenteraad van Den Haag verliest een betrokken en gepassioneerd raadslid”, aldus Krikke in een schriftelijke verklaring. “We zullen haar zeer missen in de raad en in het debat.”
Dille zat zo’n acht jaar in de gemeenteraad van Den Haag. Ook maakte ze twee jaar deel uit van de PVV-fractie in de Tweede Kamer. De politicus, tevens moeder van vier kinderen, heeft daarnaast meer dan dertig jaar in de gehandicaptenzorg gewerkt.
NOS 09.08.2018 Het Haagse PVV-raadslid en voormalig Kamerlid Willie Dille is plotseling overleden. Fractievoorzitter Karen Gerbrands van de Haagse PVV bevestigt dat bericht op Twitter. Haar familie bevestigt tegenover Omroep West dat ze uit het leven is gestapt.
“Met verslagenheid en intens verdriet hebben wij kennis genomen van het plotselinge overlijden van onze collega, strijdmakker en bovenal vriendin Willie Dille”, schrijft Gerbrands. “Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer dragen. Wij zullen doorstrijden, zodat haar dood niet voor niets is geweest.”
In een verklaring zegt PVV-leider Geert Wilders met “grote verslagenheid kennisgenomen te hebben” van het overlijden van Dille. “Ze was een geweldig warme collega die altijd oog had voor haar medemens en de jeugd in het bijzonder. Wij zullen haar enorm missen. Woorden schieten tekort.” Premier Rutte zegt geschokt te zijn en wenst de PVV sterkte “met dit zware verlies”.
‘Grote schok’
Burgemeester Krikke van Den Haag heeft besloten haar vakantie af te breken en terug te keren naar Den Haag. “Dit nieuws is voor iedereen een grote schok”, schrijft ze in een reactie. “De gemeenteraad verliest een betrokken en gepassioneerd raadslid en collega. Willie Dille stond voor haar zaak. Ze kon stevig debatteren, maar kon ook humoristisch uit de hoek komen.”
Dille zat tussen 2010 en 2012 namens de PVV in de Tweede Kamer. Ze zat in 2010 enige tijd in de Haagse gemeenteraad en keerde daar in 2012 terug.
Video
Dille plaatste op haar Facebookpagina een filmpje waarin ze zei dat ze in maart 2017 slachtoffer is geworden van een groepsverkrachting door moslims. Volgens Dille wilden die dat ze haar mond zou houden in de Haagse gemeenteraad. In het filmpje zei Dille: “Ik ga stoppen. Ik wil mijn excuses aanbieden aan mijn familie, maar het gaat gewoon niet meer.” Wat ze precies bedoelde met ‘stoppen’ is onduidelijk.
De politie zegt tegen de NOS dat er recent “meerdere intensieve gesprekken” met Dille zijn gevoerd over het voorval en over bedreigingen. Daarbij heeft zij hulp aangeboden gekregen, maar de politie is geen onderzoek begonnen omdat Dille geen aangifte wilde doen. De politie zegt de kwestie hoog op te nemen.
Het Openbaar Ministerie voegt toe dat er ook geen reden was om ‘ambtshalve’ een onderzoek te doen. Voor zo’n onderzoek is geen aangifte nodig. Maar volgens het OM waren er onvoldoende aanknopingspunten, omdat Dille in de gesprekken die met haar zijn gevoerd, “niet meer informatie heeft willen verstrekken”.
Dille suggereert in het filmpje dat Arnoud van Doorn, een voormalig lid van de PVV die nu in de raad zit voor een islamitische partij, achter de verkrachting zit. Die spreekt van “een trieste zaak”. “Ondanks alle commotie ben ik hierdoor geschokt. Ik wens haar nabestaanden sterkte met het verlies”, schrijft hij op Twitter. Gisteren zei Van Doorn nog dat hij zich niet wilde “verlagen” tot een inhoudelijke reactie op de aantijgingen. “Wel overweeg ik aangifte wegens smaad en laster.”
Het filmpje is ondertussen verwijderd van Facebook.
Afgelopen maandag benaderde Willie Dille de redactie van Omroep West, om aandacht te vragen voor het filmpje op haar Facebookpagina. De hoofdredactie van Omroep West gaf vanmiddag een toelichting op hoe ze met dit soort situaties omgaat.
De omroep noemt de situatie “bijzonder ingewikkeld”. De meningen op de redactie over het verhaal van Dille waren verdeeld. Sommige redactieleden vonden dat Dille tegen zichzelf beschermd moest worden, andere vonden de maatschappelijke en politieke gevolgen van haar uitspraken zo heftig dat publicatie onvermijdelijk was.
“Als het klopt wat Dille vertelde is dat natuurlijk een afschuwelijk verhaal, dat de buitenwereld moet weten. Als het niet klopt is het ook heftig, omdat een politica dan allerlei mensen onterecht beschuldigt.” Om achter de waarheid te komen, heeft een redacteur Dille dinsdagavond thuis bezocht en zijn allerlei andere bronnen aangeboord. Maar de waarheid achterhalen bleek lastig. “Dat is journalistiek gezien frustrerend, maar eigenlijk voor ons allemaal.”
Uiteindelijk heeft de hoofdredactie besloten om het artikel “gezien de impact” gisteren wel te publiceren. “We staan absoluut achter de door ons gemaakte keuzes, maar denken zeker niet de wijsheid in pacht te hebben. We staan daarom ook altijd open voor de dialoog.”
AD 09.08.2018 Het Haagse PVV-raadslid Willie Dille (53) heeft gisteren zelfmoord gepleegd. Dat melden de PVV en betrokkenen uit haar omgeving, waaronder haar beste vriendin.
Rond de Haagse politica ontstond gisteren ophef nadat zij een filmpje plaatste op haar Facebook. Dille verklaarde daarin dat zij slachtoffer was van een groepsverkrachting door moslims die wilden dat ze haar mond zou houden in de gemeenteraad. Ze wees met een beschuldigende vinger naar collega Arnoud van Doorn (Partij van de Eenheid). Op de beelden oogde ze vermoeid en was ze zichtbaar vermagerd en diep aangeslagen.
Het raadslid vertelde op het filmpje dat ze deze week nog bedreigd was en voor haar leven vreesde.
Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer dragen, Woordvoerder PVV.
De PVV vroeg gisterenmiddag na het verschijnen van het filmpje nog om rust rond de Haagse. Fractievoorzitter Karen Gerbrands bestreed dat Willie een fantaste was of in de war was.
,,Het beeld dat nu wordt geschetst als zou Willie een labiel gekkie zijn, wil ik met kracht ontkennen. Vriend en vijand zullen bevestigen dat Willie een ijzersterke vrouw is, die zich niet gek laat maken,” was gisteren de verklaring van de PVV.
De partij zegt vandaag dat ze diep geschokt en verslagen is door het overlijden van het raadslid. ,,Met verslagenheid en intens verdriet hebben wij kennis genomen van het plotselinge overlijden van onze collega, strijdmakker en bovenal vriendin Willie Dille. Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer dragen,” aldus de PVV.
De partij stelt diep mee te leven met de nabestaanden. ,Wij wensen haar familie en vrienden alle kracht en sterkte bij het verwerken van het enorme verlies. We zullen doorstrijden zodat haar dood niet voor niets is geweest.”
Ook burgemeester Pauline Krikke reageerde geschokt op het nieuws. Zij liet weten haar vakantie te onderbreken en terug te keren naar Den Haag. ,,Het bericht van het overlijden van Willie Dille raakt mij zeer”, zegt zij. ,,De gemeenteraad van Den Haag verliest een betrokken en gepassioneerd raadslid en collega. Willie Dille stond voor haar zaak. Ze kon stevig debatteren, maar ook humoristisch uit de hoek komen. We zullen haar zeer missen in de raad en in het debat.’
Gehandicaptenzorg
Willie Dille zat van 2010 tot 2012 voor de PVV in de Tweede Kamer. Daarvoor was zij van 11 maart 2010 tot aan haar aantreden als Kamerlid lid van de gemeenteraad van Den Haag. In mei 2012 keerde zij terug in de Haagse gemeenteraad.
De Haagse stond bekend om haar vlijmscherpe tong en humor. Privé had ze de zorg over pleegkinderen en was ze vijfentwintig jaar werkzaam in de gehandicaptenzorg. Dille was getrouwd en had vier kinderen.
Onder vuur
Dille kwam tijdens haar politieke loopbaan vaker onder vuur te liggen. 2,5 jaar geleden ontstond ophef nadat zij via Facebook een video had gedeeld waarin de suggestie werd gewekt dat moslims met een atoombom zouden moeten worden uitgeroeid.
In februari 2018 ontstond discussie in de Haagse gemeenteraad over haar positie. Burgemeester Pauline Krikke gelastte toen een officieel onderzoek naar het woonadres van de politica. Ze zou in Rijswijk nog een huis hebben en daar vaker verblijven dan op haar officiële adres in Den Haag. Wonen in de stad waar je raadslid bent, is verplicht in Nederland.
Dille ontkende met kracht dat ze sjoemelde met haar verblijfplek. Het onderzoek naar adresfraude gaf geen aanleiding voor maatregelen. Burgemeester Krikke kondigde in maart nieuwe controles aan.
Elsevier 09.08.2019 Tragisch nieuws uit Den Haag. PVV-raadslid Willie Dille (53) heeft woensdag zelfmoord gepleegd.
Ze laat vier kinderen achter. Dille pleegde zelfmoord nadat zij een filmpje op Facebook had geplaatst waarin ze zegt te zijn verkracht door moslims. Bronnen uit haar omgeving melden donderdagochtend aan het AD dat zij zichzelf van het leven heeft beroofd. Omroep West kreeg het kort daarna bevestigd bij haar familie.
PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands reageert via Twitter.
PVV-leider Geert Wilders heeft geschokt gereageerd op het overlijden van het Haagse PVV-fractielid. ‘Willie was een geweldige warme collega die altijd oog had voor haar medemens en de jeugd in het bijzonder. Wij zullen haar enorm missen. Woorden schieten tekort,’ aldus Wilders. ‘We wensen haar partner, kinderen, haar collega’s uit de Haagse PVV-fractie en iedereen die haar liefhad heel veel sterkte met dit onbeschrijfelijke verlies.’
De politie heeft de afgelopen tijd en ook recent ‘meerdere keren’ contact gehad met Dille. De politie sprak met haar over haar aantijgingen van verkrachting en bedreiging. ‘We hebben haar hulp geboden en gevraagd of ze aangifte wilde doen. Dat deed ze niet,’ reageert de politie.
Burgemeester komt terug van vakantie
Burgemeester Pauline Krikke heeft haar vakantie afgebroken naar aanleiding van het overlijden van Dille. Krikke keert terug naar Den Haag. ‘Het bericht van het overlijden van Willie Dille raakt mij zeer. De gemeenteraad van Den Haag verliest een betrokken en gepassioneerd raadslid en collega. Willie Dille stond voor haar zaak. Ze kon stevig debatteren, maar kon ook humoristisch uit de hoek komen. We zullen haar zeer missen in de raad en in het debat,’ aldus Krikke in een schriftelijke verklaring.
Krikke heeft namens het hele college en als voorzitter van de gemeenteraad haar medeleven en steun betuigd aan de PVV-fractie. ‘Mijn gedachten gaan uit naar haar familie en vrienden. Hierbij denken wij ook aan haar collega’s en partijgenoten van de PVV. Dit nieuws is voor iedereen een grote schok.’
Premier Mark Mark Rutte zegt geschokt te zijn door het overlijden. ‘Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden. Heb Geert Wilders en de PVV veel sterkte gewenst met dit zware verlies. Sta in nauw contact met burgemeester Pauline Krikke en J&V minister Ferdinand Grapperhaus,’ laat hij via Twitter weten.
Geschokt over het overlijden van Haagse PVV-raadslid Willie Dille. Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden. Heb Geert Wilders en de PVV veel sterkte gewenst met dit zware verlies. Sta in nauw contact met burgemeester Pauline Krikke en J&V minister Ferdinand Grapperhaus. 09:57 – 9 aug. 2018
Verkracht op de dag van de verkiezingen
In het bewuste Facebook-filmpje, dat inmiddels is verwijderd, verklaarde Dille slachtoffer te zijn geworden van een groepsverkrachting door moslims die haar de mond zouden hebben willen snoeren in de gemeenteraad. Ook vertelde ze dat ze deze week nog was bedreigd en dat ze voor haar leven vreesde. ‘Ik wil gewoon dat de wereld de waarheid weet. 15 maart 2017 (op de dag van de Tweede Kamerverkiezingen, red.) ben ik ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims omdat ze graag wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad.’
Dille beschuldigde Arnoud van Doorn, raadslid voor de Partij van de Eenheid en zelf voormalig PVV’er, ervan dat hij achter de verkrachting zat omdat hij in het verleden door haar zou zijn ontslagen. ‘Hij haat mij intens, een vreselijk gemene man. Nadat het gebeurd was, heb ik het aan niemand verteld, ik heb de volgende dag gewoon m’n debatten gedaan,’ aldus Dille in het filmpje. Ook kondigde ze aan te stoppen met haar politieke werk vanwege recente doodsbedreigingen.
PVV riep op Dille met rust te laten
Toen dit naar buiten kwam, vroeg de PVV in Den Haag iedereen nadrukkelijk om haar met rust te laten. Ook zei de partij dat het beeld dat van Dille naar buiten kwam – dat ze ‘in de war of een fantast is’ – niet waar is. ‘Het beeld dat nu wordt geschetst als zou Willie een labiel gekkie zijn, wil ik met kracht ontkennen. Vriend en vijand zullen bevestigen dat Willie een ijzersterke vrouw is die zich niet gek laat maken.
Het filmpje is gemaakt na een jaar van ellende, geen enkele steun van politie of burgemeester. Willie is een zeer sociaal, gedreven, intelligent politica die nooit zal stoppen het vrije woord te verdedigen en die de strijd tegen de Islam zal voortzetten. De laatste bedreiging was echter de spreekwoordelijke druppel maar van stoppen is geen sprake,’ aldus de verklaring van de Haagse PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands.
Van Doorn zei woensdag via Twitter als reactie op de berichtgeving daarover: ‘Beste media, ik ben op vakantie dus bellen heeft geen zin. Ik verlaag mij niet tot een inhoudelijke reactie op de aantijgingen van mw Dille. Wel overweeg ik aangifte wegens smaad/laster. Ik wens iedereen nog een mooie zomer.’
Beste media, ik ben op vakantie dus bellen heeft geen zin. Ik verlaag mij niet tot een inhoudelijke reactie op de aantijgingen van mw Dille. Wel overweeg ik aangifte wegens smaad/laster. Ik wens iedereen nog een mooie zomer 13:06 – 8 aug. 2018 · Mehdya, Royaume du Maroc
De politie wilde niet zeggen of Dille aangifte had gedaan. Burgemeester van Den Haag Pauline Krikke liet in een verklaring weten dat het nieuws reden was om ‘nogmaals met mevrouw Dille in gesprek te gaan’. Ze wilde geen uitspraken doen over in het verleden gevoerde gesprekken met haar.
Eerder filmpje geplaatst
Het recente Facebook-filmpje van Dille was niet de eerste omstreden kwestie waarmee zij te maken kreeg. In 2016 ontstond ophef toen ze een filmpje plaatste waarin de islamitische halve maan werd weggevaagd door een atoombom. Daarbij stond de tekst ‘exterminate islam now… and send it back to hell‘ (roei de islam uit en stuur die terug naar de hel).
Eerder dit jaar liet de gemeente Den Haag onderzoek doen naar Dille. Als Haags raadslid moest ze in Den Haag wonen, maar zij zou veel vaker in buurgemeente Rijswijk verblijven en in de praktijk vooral daar wonen. Het onderzoek bracht geen duidelijkheid. De twijfels bleven, maar Dille mocht in de raad blijven. In haar filmpje zei Dille dat Van Doorn ook achter die meldingen zat.
Bres stond plaats af
Dille zorgde voor gehandicapte kinderen. In het filmpje zei ze dat ze werd bedreigd toen ze met een gehandicapt kind wandelde. ‘Ik ben bang dat ze mijn kinderen, mijn logés, gaan pakken en daar kan ik niet mee leven.’
Dille zat in 2010 al kort in de gemeenteraad van haar geboortestad. Ze verruilde die zetel na een paar maanden voor de Tweede Kamer, hemelsbreed zo’n 200 meter verderop, maar in 2012 keerde ze terug naar de raad. Dit jaar leek ze haar raadszetel kwijt te raken. Ze stond tweede op de kandidatenlijst van de PVV, die twee zetels kreeg, maar lijstduwer Henk Bres bleek met voorkeursstemmen te zijn verkozen. Uiteindelijk stond hij zijn plaats af aan Dille.
OmroepWest 09.08.2018 Het Haagse PVV-raadslid Willie Dille (53) is woensdag overleden. Dat bevestigt de familie aan Omroep West. ‘Sorry alle mensen die ik liefhad’, schreef Dille woensdagmiddag nog op haar Facebookpagina. De familie bevestigt dat zij daarna uit het leven is gestapt.
Willie Dille gaf maandag in een emotioneel filmpje op haar Facebookpagina aan dat ze is ‘ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims, omdat ze wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad’.
Het filmpje werd woensdagmorgen voor het eerst openbaar gemaakt door GeenStijl, al snel gevolgd door andere media waaronder Omroep West. De redactie was daarover maandagavond door Dille zelf benaderd.
AD 08.08.2018 De Haagse columniste Anouk Mentink schreef gisteren, voor het overlijden van Willie Dille, een column over haar. Mentink vond dat de wereld haar oordeel te snel al klaar had staan.
PVV-raadslid Willie Dille vertelt in een video dat ze verkracht is door een groep moslims. In het inmiddels verwijderde filmpje op haar facebookpagina zegt de politica dat ze vorig jaar is ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims. Naar eigen zeggen omdat ze wilden dat Dille haar mond zou houden in de gemeenteraad.
Daar blijft het niet bij. In de video stelt ze dat Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid – en voormalig PVV’er – opdracht zou hebben gegeven voor deze daad. Een forse beschuldiging, waarop het raadslid niet wil reageren. Behalve dat hij aangifte overweegt van laster en smaad. Dille verklaart dat Van Doorn haar intens haat, nadat zij hem in het verleden ontslagen zou hebben. Ze legt in het filmpje haar functie als raadslid neer, omdat ze tot op de dag van vandaag bedreigingen zou ontvangen. Huilend besluit ze dat ‘het gewoon niet meer gaat’.
In het belang van alle partijen lijkt me dit een verhaal dat tot op de bodem moet worden uitgezocht. Of de politica aangifte heeft gedaan is niet bekend. Intussen blijkt uit de reacties onder de berichtgeving over het filmpje dat het publiek het onderzoek al heeft afgerond. De één noemt Dille een fantast. ,,Ze moet voor haar verzinsels worden gestraft.” De ander zegt al te weten ‘wie het zijn geweest’. Gevolgd door allerlei reacties die beledigend zijn voor moslims, Arnoud van Doorn, dan wel Willie Dille. Terwijl gedegen onderzoek – voor zover bekend – nog niet is gedaan.
Onze burgemeester zegt eerder gesprekken met Dille te hebben gehad, maar de inhoud zonder haar toestemming niet openbaar te maken. Ze neemt de publiek geuite beschuldigingen van en over raadsleden ná aangifte serieus en wil die dan met het OM en de politie onderzoeken.
Op dit moment kunnen we alleen maar wachten tot de aangiftes zijn gedaan en de onderste steen boven komt. Eén ding is met zekerheid te zeggen: de zaak rond Willie Dille kent nu al alleen maar verliezers.
AD 08.08.2018 De PVV in Den Haag vraagt dringend raadslid Willie Dille (53) met rust te laten. Rond de Haagse politica is vandaag veel ophef ontstaan nadat zij op haar Facebook een filmpje had geplaatst waarin ze verklaart slachtoffer te zijn van een groepsverkrachting door moslims. De Haagse oogt op de beelden vermoeid en is zichtbaar vermagerd.
Het seksuele geweld zou hebben plaatsgevonden met als doel haar in haar politieke werk te belemmeren, verklaart ze. De politie gaat niet in op de vraag of Dille aangifte heeft gedaan.
Ook zegt Dille dat ze deze week nog bedreigd is. ,,Ik wil gewoon dat de wereld de waarheid weet. 15 maart 2017 ben ik ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims omdat ze graag wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad.” Op die bewuste dag waren de Tweede Kamerverkiezingen.
Ik heb de volgende dag gewoon m’n debatten gedaan, aldus Willie Dille.
De Haagse politica beschuldigt raadslid Arnoud van Doorn (Partij van de Eenheid) uit Den Haag ervan dat hij achter de verkrachting zit.
De man zou in het verleden door haar ontslagen zijn. ,,Hij haat mij intens, een vreselijk gemene man. Nadat het gebeurd was, heb ik het aan niemand verteld, ik heb de volgende dag gewoon m’n debatten gedaan.”
Van Doorn, die op vakantie is, laat op Twitter weten te overwegen om aangifte te doen wegens smaad en laster. ,,Ik verlaag mij niet tot een inhoudelijke reactie op de aantijgingen van mevrouw Dille.”
In een schriftelijke verklaring laat burgemeester Pauline Krikke het volgende weten: ,,Uiteraard is er alle reden om nogmaals met mevrouw Dille in gesprek te gaan. Zonder de expliciete toestemming van mevrouw Dille kan ik natuurlijk geen uitspraken doen over in het verleden reeds gevoerde gesprekken. Die toestemming is er op dit moment niet. Uiteraard worden publiek geuite beschuldigingen, ook van en over gemeenteraadsleden, door mij, het OM en de politie na aangifte zeer serieus genomen en op strafbare feiten onderzocht.”
Politieke werk
Dille kondigt verder in haar filmpje aan dat ze stopt met haar politieke werk. Ze verklaart dat ze recent herhaaldelijk met de dood is bedreigd. ‘We gaan binnenkort je keel doorsnijden en laten je doodbloeden’, zou daarbij zijn gezegd. ,,Ik ben gewoon bang dat ze mijn kinderen, mijn logees pakken. Daar kan ik niet mee leven. Ze vinden vrouwen helemaal niks. Ze vinden mij helemaal niks.”
Het raadslid zegt dat ze moet blijven strijden, maar dat haar kinderen haar nodig hebben en dat ze voor haar leven vreest. ,,Daarom heb ik besloten ermee te stoppen.” Ze biedt op de beelden excuses aan haar naasten aan. ,,Het gaat gewoon niet meer.”
Verklaring
Dille is zelf niet bereikbaar. De PVV heeft zojuist een verklaring naar buiten gebracht. Fractievoorzitter Karen Gerbrands stelt daarin dat het beeld dat nu door de buitenwereld wordt geschetst dat Willie in de war of een fantast is, niet waar is.
,,Het beeld dat nu wordt geschetst als zou Willie een labiel gekkie zijn, wil ik met kracht ontkennen. Vriend en vijand zullen bevestigen dat Willie een ijzersterke vrouw is die zich niet gek laat maken. Het filmpje is gemaakt na een jaar van ellende, geen enkele steun van politie of burgemeester. Willie is een zeer sociaal, gedreven ,intelligent politica die nooit zal stoppen het vrije woord te verdedigen en die de strijd tegen de Islam zal voortzetten.
De laatste bedreiging was echter de spreekwoordelijke druppel maar van stoppen is geen sprake. De wijze waarop sommige media hierover berichten is ronduit walgelijk en geeft blijk van een zeer foute vooringenomenheid. Niet alleen Willie is geweld aangedaan, maar daarmee ook de vrijheid van meningsuiting. Media die dit niet serieus nemen moeten zich kapot schamen. Een uitgebreide reactie op het gebeuren zal komen als de rust wat is weergekeerd. Het verzoek is dan ook Willie nu met rust te laten.”
Een PVV-Kamerlid dat niet met zijn naam in de krant wil, is verbijsterd over de zaak. ,,Dit speelt dus al sinds vorig jaar maart en ik heb er hier tijdens fractievergaderingen of in de wandelgangen nog nooit één woord over gehoord! Ik kan niet beoordelen of ze de waarheid spreekt, maar toen ik het filmpje zag, schrok ik van de blik in haar ogen. Ik ken haar als een zeer intelligente en gewiekste vrouw.”
Video
GeenStijl plaatste vandaag de video op hun website. De beelden zijn inmiddels van de Facebook-pagina van Dille verwijderd.
Willie Dille was van 2010 tot 2012 Tweede Kamerlid voor de PVV. Sinds mei 2012 is ze raadslid in Den Haag.
Den HaagFM 08.08.2018 Gemeenteraadslid Willie Dille van de PVV zegt verkracht te zijn door een groep Marokkanen die banden zouden hebben met gemeenteraadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid.
In een filmpje op Facebook zegt het raadslid verkracht en mishandeld te zijn door een groep moslims. “Omdat ze graag wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad”. In de video is het raadslid zichtbaar vermagerd. Dille zegt dat Arnoud van Doorn achter de aanval zit. “Die haat mij intens, een vreselijk gemene man.”
Dille zegt dat ze vorige week en deze week opnieuw op straat is bedreigd. “Daarom heb ik besloten te stoppen als politicus, maar ik wil wel dat iedereen weet dat de politie supergefaald heeft en dat burgemeester Pauline Krikke gefaald heeft. Ik wil mijn excuses aanbieden aan mijn familie, maar het gaat gewoon niet meer.”
Verwijderd van Facebook
Dille was van 2010 tot 2012 namens de PVV lid van de Tweede Kamer. Daarvoor was zij enige tijd lid van de gemeenteraad van Den Haag. In mei 2012 keerde zij daarin terug. Willie Dille is volgens Wikipedia getrouwd en heeft vier kinderen. Inmiddels heeft de politica het gewraakte filmpje verwijderd van Facebook, maar het is nog wel te zien op de site van GeenStijl. Zowel Willie Dille als Arnoud van Doorn waren woensdag niet bereikbaar voor commentaar. Wel schrijft Van Doorn, die op vakantie is, op Twitter dat hij overweegt aangifte te doen tegen Dille.
“Van stoppen is geen sprake”
Fractievoorzitter Karen Gerbrands van de PVV in de gemeenteraad reageert op het Facebookbericht: “Vriend en vijand zullen bevestigen dat Willie een ijzersterke vrouw is die zich niet gek laat maken. Het filmpje is gemaakt na een jaar van ellende, geen enkele steun van politie of burgemeester. Willie is een zeer sociaal, gedreven, intelligent politica, die nooit zal stoppen het vrije woord te verdedigen en die de strijd tegen de Islam zal voortzetten. De laatste bedreiging was de spreekwoordelijke druppel, maar van stoppen is geen sprake. Een uitgebreide reactie op het gebeuren zal komen als de rust wat is weergekeerd. Het verzoek is dan ook Willie nu met rust te laten.”…lees meer
OmroepWest 08.08.2018 PVV-raadslid Willie Dille zegt in een emotioneel filmpje op haar Facebookpagina dat ze is ‘ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims omdat ze wilden dat ik mijn mond zou houden in de Haagse gemeenteraad.’ Het filmpje is maandag kort na publicatie weer verwijderd.
Dille heeft Omroep West maandag 6 augustus zelf benaderd en gewezen op het filmpje. Daarin suggereert ze dat collega raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid achter de verkrachting zit. Van Doorn is niet bereikbaar voor commentaar, maar zegt in een tweet vanaf zijn vakantieadres dat hij zich niet ‘verlaagt tot een inhoudelijke reactie’ en dat hij overweegt aangifte te doen wegens smaad.
Dille zegt verder in het filmpje dat ze opstapt als raadslid omdat haar gezin ook gevaar loopt. De gemeente laat weten dat er geen ontslagbrief is binnengekomen van Dille.
Wel of niet opstappen als raadslid?
Een verslaggever van Omroep West probeert dinsdag 7 augustus contact te krijgen met Dille voor een nadere toelichting. Uiteindelijk lukt dat in een gesprek voor de deur van een woning in Rijswijk. Dille zegt dan dat ze toch niet opstapt als raadslid en dat ze het filmpje in een emotionele bui heeft geplaatst. Op de vraag waarom ze het filmpje zo snel na publicatie weer heeft verwijderd, antwoordt Dille ‘dat ze dat heeft gedaan vanwege de impact op haar familie.’
Dille geeft geen antwoord op de vraag of ze aangifte heeft gedaan. In een verklaring van de Haagse PVV vraagt fractievoorzitter Karen Gerbrands woensdag om Dille met rust te laten. ‘Het beeld dat nu wordt geschetst als zou Willie een labiel gekkie zijn, wil ik met kracht ontkennen. Vriend en vijand zullen bevestigen dat Willie een ijzersterke vrouw is die zich niet gek laat maken. Het filmpje is gemaakt na een jaar van ellende, geen enkele steun van politie of burgemeester’, aldus Gerbrands.
‘In de steek gelaten’
Dille verwijt ook in het filmpje de Haagse burgemeester Pauline Krikke van laksheid. Waar die laksheid uit zou bestaan, wordt niet duidelijk. Dille legt indirect een link met de onopgehelderde kwestie rond haar woonplaats. Als raadslid moet je in de gemeente zelf wonen, maar van Dille is dat nog altijd onduidelijk. Het verhaal gaat al langere tijd dat ze in buurgemeente Rijswijk woont. Een onderzoek door burgemeester Krikke begin 2018 neemt die twijfels niet weg, maar kan ook niet hardmaken dat het raadslid voor langere tijd buiten Den Haag gewoond heeft.
Daarover zegt Dille zelf in het filmpje: ‘De burgemeester heeft het onderzoek gedaan terwijl ze eigenlijk wel wist hoe het zat. Sindsdien ben ik enorm in de steek gelaten. Vorige week is het weer erger geworden. Ben ik aangehouden in Ypenburg door twee Marokkanen en die zeiden: we gaan je keel binnenkort langzaam doorsnijden en laten je doodbloeden.’
Krikke gaat gesprek aan
In een reactie zegt burgemeester Krikke dat er ‘alle reden is om nogmaals met mevrouw Dille in gesprek te gaan. Zonder de expliciete toestemming van mevrouw Dille kan ik geen uitspraken doen over in het verleden reeds gevoerde gesprekken. Die toestemming heb ik op dit moment niet. Uiteraard worden publiek geuite beschuldigingen, ook van en over gemeenteraadsleden, door mij, het OM en de politie na aangifte zeer serieus genomen en op strafbare feiten onderzocht.’
De gemeente kan niet aangeven of onderzocht is of er aangifte van verkrachting of bedreiging is gedaan door het raadslid. De politie wil desgevraagd niet zeggen of er aangifte is gedaan door het raadslid.
‘Kom met meer informatie’
De inhoud van het filmpje is ‘opmerkelijk’ te noemen, vindt het Haagse oud-raadslid en -wethouder Marjolein de Jong. ‘Dit is heel bijzonder, het is misschien een hele trieste kwestie. Als dat werkelijk gebeurd is, zijn vrouwen getraumatiseerd. Iedereen reageert op eigen manier. Ze verdient wel het voordeel van de twijfel, maar dan moet ze wel doorzetten. Ik zou zeggen: doe aangifte of kom met meer informatie. Zorg in ieder geval zo snel mogelijk voor meer duidelijkheid.’
Politicoloog Peter Castenmiller is ook verbaasd over de kwestie. ‘Raadsleden mogen alles zeggen net als iedere burger, maar als je mensen beschuldigt zonder het hard te kunnen maken, kun je zo iemand natuurlijk voor smaad aanklagen.’ Of dit gevolgen heeft voor de verhoudingen in de gemeenteraad, is volgens Castemiller in eerste instantie aan de Haagse raad zelf om te bepalen.
De VVD heeft niets geleerd van de affaire rond Ybeltje Berckmoes. Dat blijkt uit de behandeling van het huidige Kamerlid Wybren van Haga, die door de VVD-fractie onder curatele is gesteld. Zo mag hij niet met de media praten. Van Haga weet vooralsnog van geen wijken, maar een vertrek uit de fractie heeft wellicht ernstige consequenties voor de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, die in dat geval haar parlementaire meerderheid verliest. Dat blijkt op basis van informatie afkomstig uit de directe omgeving van de VVD-politicus.
Snel na zijn aantreden als Kamerlid kwam Van Haga in opspraak, omdat in acht van de 77 panden die hij verhuurt te veel huurders woonden. Dat was in strijd met de huurregels van Amsterdam, zo meldde het Parool.
Wybren van Haga mocht als Kamerlid aanblijven nadat hij plechtig had beloofd zich niet meer te bemoeien met zijn vastgoedbedrijven. In werkelijkheid is de VVD’er aan alle kanten betrokken. ‘Dit is niet uitlegbaar.’
Het is de harde voorwaarde die aan Wybren van Haga (51) was gesteld: kies tussen het Kamerlidmaatschap en actief ondernemerschap. Een combinatie is onmogelijk, legde notabene de integriteitscommissie van de VVD en later fractievoorzitter Klaas Dijkhoff uit.
De VVD’er raakte in opspraak na onthullingen in Het Parool over zijn vastgoedbezit in Amsterdam. Bij verhuur van panden overtrad hij de gemeenteregels.
Het Parool meldde al dat Van Haga zeven of acht panden verhuurt aan meer dan twee huurders, zo onthulde Het Parool vorig jaar.
Volgens Het Parool wonen in zeven of acht panden van Van Haga meer huurders, zonder dat hij daar een vergunning voor heeft. Terwijl dat in Amsterdam sinds januari wel nodig is. De stad ziet een pand niet meer als één zelfstandige woning, maar als een pand met meerdere onzelfstandige woningen.
De commissie, die drie maanden uittrok voor het onderzoek, baseert zich op één gesprek met Van Haga en deed geen navraag bij de gemeente Amsterdam, die duidelijk een andere kijk heeft op de gang van zaken: Van Haga had ook voor de invoering van de nieuwe regels al een vergunning nodig voor verhuur aan meer personen.
Na een onderzoek van maar liefst vier maanden kwam de VVD ná de gemeenteraadsverkiezingen van maart met de uitkomsten van het integriteitsonderzoek. Van Haga, het 76ste Kamerlid van de coalitie, kon blijven als hij stopte als ondernemer. Hij had “niet ernstig verwijtbaar” gehandeld.
AD 10.08.2018
‘Onwerkbare situatie’
Als hij als onafhankelijk Kamerlid verdergaat, verliest het kabinet zijn meerderheid; VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben inclusief Van Haga 76 zetels in de Tweede Kamer. In december onthulde Het Parool dat het Kamerlid uit Haarlem over de schreef ging met verhuur van panden in Amsterdam.
Het vuurtje laaide deze week op, omdat HP/De Tijd een interviewverzoek had gedaan. Hierop volgde weer een negatief advies van het fractiebestuur. Vervolgens besloot HP/De Tijd een profiel te maken.
VVD-Kamerlid Wybren van Haga is volgens ingewijden druk bezig om in Amsterdam de situatie van huurders in zijn woningen te legaliseren. Op dit moment is hij door een wetswijziging nog in een aantal woningen in overtreding, omdat die op naam van meerdere huurders staan.
Vanwege diezelfde kwestie loopt een onderzoek van de gemeente naar het woningbezit van prins Bernhard van Oranje-Nassau, die privé en via bedrijven 590 woningen, kantoren en winkels in bezit, waarvan 349 in Amsterdam.
NU 13.09.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga krijgt een zwaardere portefeuille. Het Kamerlid, dat onder vuur is komen te liggen vanwege het overtreden van de huurregels in Amsterdam, voert voortaan het woord over Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
De portefeuillewissel is het gevolg van een nieuwe verdeling van een aantal onderwerpen na het vertrek van VVD’ers Jeanine Hennis-Plasschaert en Han ten Broeke.
De nieuwe portefeuille van Van Haga is opmerkelijk. Hij zou eerder volgensHP/De Tijd ontevreden zijn over zijn rol binnen de VVD. Op basis van gesprekken met mensen uit de omgeving van Van Haga zou hij destijds hebben gezegd dat hij hoopte dat hij een andere portefeuille zou krijgen. “Dit hou ik niet vol”, zou hij zich hebben laten ontvallen.
Begin december vorig jaar kwam Van Haga in opspraak toen bekend werd dat hij als pandjesbaas teveel mensen in een aantal van zijn huizen liet wonen.
Daarop stelde de integriteitscommissie van de VVD een onderzoek in om te bepalen of Van Haga, die sinds de verkiezingen van maart vorig jaar Kamerlid is, kon aanblijven als parlementariër.
De commissie stelde vast dat Van Haga niet ondernemer en Kamerlid tegelijkertijd kon blijven, maar vond niet dat er sprake zou zijn van “overtredingen of ernstig verwijtbaar handelen”.
Toch de partijregels overtreden
Begin augustus werd echter bekend dat Van Haga tegen de partijregels in toch nog nauwe banden onderhoudt met zijn bedrijf. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff ziet echter geen problemen in het handelen van Van Haga.
De kwestie-Van Haga is niet alleen voor de VVD, maar ook de coalitie een lastig vraagstuk. Omdat de coalitie van VVD, CDA, D66 en CU leunt op een minimale meerderheid van 76 zetels, is het zaak dat iedereen binnenboord blijft.
Van Haga kan bij een vertrek, zowel gedwongen als uit eigen beweging, zijn zetel meenemen. Dat zou vanwege het wegvallen van de meerderheid waarschijnlijk het einde van de coalitie betekenen, met nieuwe verkiezingen tot gevolg.
Nieuwe VVD’er heeft geen spijt van Sylvana-tweet
Donderdag werd een ander in opspraak geraakte VVD’er geïnstalleerd als Kamerlid. Thierry Aartsen volgt de woensdag vertrokken Jeanine Hennis-Plasschaert op. Aartsen kwam de afgelopen dagen onder vuur te liggen vanwege omstreden tweets over onder andere mensen die zelfmoord plegen en over politica Sylvana Simons.
Zo twitterde hij: “Gvd! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief!”. Over Simons, die na onder andere haar stellingname over een andere invulling van het sinterklaasfeest werd bedreigd en moest worden beveiligd, twitterde hij: “Een heerlijk avondje NAC: zwarte pieten in NAC-shirts op het veld en Ow Sylvana van Rob van Daal door de speakers. #humor.”
Na de ontstane ophef bood Aartsen alsnog zijn excuses aan, maar niet voor de tweet over Sylvana. Daarover zei hij donderdag geen enkele spijt te hebben.
Dijkhoff noemde de tweets van Aartsen dom, maar hij vindt ze niet dusdanig problematisch om hem uit de fractie te weren. Dijkhoff en Aarts kennen elkaar al langer. Ze zijn beiden afkomstig uit Breda en Dijkhoff heeft er geen geheim van gemaakt dat zijn stem tijdens de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen is gegaan naar Aartsen.
AD 13.09.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga, die onder vuur kwam te liggen omdat in een aantal van zijn Amsterdamse panden te veel huurders woonden, heeft een nieuwe portefeuille. Namens zijn partij voert hij vanaf nu het woord over Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
De VVD stelde een integriteitsonderzoek naar hem in nadat bekend werd dat hij de huurregels in Amsterdam had geschonden. Achter de schermen zou hij hebben gedreigd zijn zetel mee te nemen naar Forum voor Democratie als de commissie zou oordelen dat hij weg moest. Dat was saillant, omdat de coalitie leunt op een meerderheid van één zetel.
De uitkomsten van dat onderzoek lieten vier maanden op zich wachten, waarna werd geconcludeerd dat Van Haga aan kon blijven. Hij had ‘niet verwijtbaar gehandeld’. De onvrede bij Van Haga zou daarmee niet zijn weggenomen. Hij zou zijn vorige portefeuille – groen onderwijs, oorlogsgetroffenen en arbeidsomstandigheden – niksig hebben gevonden.
In HP/De Tijd, die met bronnen ‘uit de directe omgeving van de VVD-politicus’ sprak, zei Van Haga te hopen op een herschikking van de portefeuilles. Die is er, na het tussentijdse vertrek van Kamerleden Han ten Broeke en Jeanine Hennis, nu gekomen. Voor Van Haga de politiek in ging, was hij militair en werkte hij voor Shell in Gabon en Oman.
Nynke de Jong schrijft drie keer per week over wat haar bezighoudt
AD 10.08.2018 En ineens is Wybren van Haga weer in het nieuws. Het VVD-Kamerlid dat ondanks huisjesmelkpraktijken toch Kamerlid mocht blijven, maar dan wel afstand moest doen van zijn huisjesmelkzaken. Het blijkt nu dat hij dat helemaal niet heeft gedaan. Hij blijkt achter de schermen zelf nog te onderhandelen met huurders.
Zou hij nu de eer aan zichzelf houden? Waarschijnlijk niet. Want hij is inmiddels Kamerlid 76 geworden. Hét Kamerlid dat de coalitie aan een meerderheid in de Tweede Kamer helpt. De VVD kan hem niet aan de kant zetten. Wie weet wil hij dan zijn Kamerzetel niet opgeven, en zijn de kabinetspartijen hun meerderheid kwijt.
Van Haga kan de boel aan het wankelen brengen. En dat is een prachtige positie voor een Kamerlid. Het schijnt dat hij de laatste tijd mopperde dat hij te weinig te doen kreeg. Men had hem wat kleine portefeuilles gegeven, en het leek erop alsof de VVD hem op een zijspoor probeerde te zetten. Maar Wybren van Haga kan bij Klaas Dijkhoff vragen wat hij wil. De VVD moet wel naar hem luisteren. Want ze kunnen zijn zetel niet missen.
Om de film Dirty Dancing vrijelijk te citeren: nobody puts het zesenzeventigste Kamerlid in the corner.
Ineens kun je als onbekende backbencher het verschil maken. Ad Koppejan was altijd al een steady CDA-politicus, maar hij was in een keer landelijk bekend toen hij samen met Kathleen Ferrier twijfelde of hij het coalitieakkoord met VVD en PVV wel kon steunen. Koppejan zal het ongetwijfeld niet voor die aandacht hebben gedaan, maar voor Van Haga, kersvers Kamerlid, is dit natuurlijk een heerlijke positie. Meteen aandacht! Meteen macht! Misschien lopen de gemoederen zo hoog op dat er zo lang vergaderd moet worden dat hij zijn eigen ‘nacht van’ krijgt. De nacht van Van Haga. Dat geeft je toch meteen een plek in het NOS Jaaroverzicht.
De VVD kan natuurlijk absoluut niet door met een Kamerlid dat de huurregels zo aan zijn laars lapt. Helemaal als hij – na op de vingers te zijn getikt – er gewoon mee doorgaat. Maar hoe komen ze van hem af? Wybren zit in een prinsheerlijke positie. De nacht lonkt.
NU 08.08.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga onderhoudt nog nauwe banden met zijn vastgoedbedrijf. Hij moest van zijn partij zijn werkzaamheden juist “zichtbaar en controleerbaar” op afstand zetten, nadat hij de huurregels had overtreden.
Het overgrote deel van Van Haga’s vastgoedportefeuille van 81 panden, ondergebracht in Sjopperdepop BV, wordt gerund door Bianca Jut, schrijft Het Paroolwoensdag. Zij is een bekende van de VVD’er.
Jut was tussen 2003 en 2008 hoofd financiële administratie bij een thuiszorgbedrijf van Van Haga. Ook is het administratiekantoor van Jut gevestigd in één van zijn panden.
Het Parool schrijft ook dat Jut op 1 januari 2017 precies één dag directeur van Sjopperdepop BV was.
‘Hier is een marionet neergezet’
De afstand die Van Haga van zijn bedrijven zou nemen, is ook niet terug te zien in zijn aandeelhouderschappen. In april van dit jaar was al bekend dat verschillende bedrijven onder Van Haga Invest vallen. Van Haga was en is daar zelf de enige aandeelhouder van.
Jaap Koelewijn, hoogleraar bedrijfsfinanciën aan de Nyenrode Business Universiteit, typeert de constructie in Het Parool als “een gedrocht”. “Hier is een marionet neergezet, terwijl het geld en de zeggenschap bij Van Haga blijven”, aldus Koelewijn.
Van Haga laat aan de Amsterdamse krant weten dat hij een aantal maanden geleden actie heeft ondernomen om zijn onderneming meer op afstand te zetten, maar dat het proces nog wel een aantal maanden kan duren.
‘Berichtgeving overdreven suggestief’
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff ziet geen problemen in Van Haga’s handelen. “Van Haga heeft na het rapport van de integriteitscommissie maatregelen getroffen. Hij gaat nu op eigen initiatief nog verder door zijn aandelen bij een administratiekantoor onder te brengen. Dat waardeer ik”, aldus Dijkhoff in een reactie per sms.
Dijkhoff is ook tevreden over de manier waarop Van Haga zijn werkzaamheden bij Jut heeft ondergebracht. “De dagelijkse leiding van het bedrijf heeft hij uit handen gegeven om zich volledig op z’n Kamerwerk te kunnen richten. Daar hebben Nederlanders meer aan dan aan dit gedoe.”
De VVD-fractievoorzitter gaat niet in op de kritiek dat Van Haga nauwe banden met Jut zou onderhouden en daardoor nog betrokken is bij zijn bedrijven.
Jut noemt de berichtgeving in een reactie “overdreven suggestief”. “Ik ben volledig tekenbevoegd en er is geen enkele beperking. Natuurlijk is het altijd zo dat als er zeer ingrijpende beslissingen genomen moeten worden de aandeelhouders worden geïnformeerd”, aldus Jut.
Volgens haar worden de aandelen van Van Haga per 1 september in een stichting ondergebracht. “Dan is er volgens mij helemaal geen speld meer tussen te krijgen.”
Van Haga handelde niet ernstig verwijtbaar
In december werd bekend dat Van Haga de huurregels in Amsterdam had overtreden, doordat hij te veel mensen in een aantal van zijn huurpanden liet wonen. Ook bemoeide hij zich direct met de bedrijfsvoering door persoonlijk contact te hebben met huurders en de Amsterdamse politiek.
Daarop stelde de integriteitscommissie van de VVD een onderzoek in om te bepalen of Van Haga, die sinds de verkiezingen van maart vorig jaar Kamerlid is, kon aanblijven als parlementariër.
Die commissie stelde vast dat er geen sprake was van “overtredingen of ernstig verwijtbaar handelen”. De VVD maakte Van Haga wel duidelijk dat hij niet tegelijkertijd ondernemer en Tweede Kamerlid kan blijven.
‘Dit hou ik niet vol’
Deze week kwam ook naar buiten dat Van Haga ontevreden zou zijn over zijn rol binnen de partij. HP/De Tijdschreef op basis van gesprekken met mensen uit zijn omgeving dat hij hoopt op een andere portefeuilleverdeling. “Dit hou ik niet vol”, zou hij zich hebben laten ontvallen.
Hij voert nu het woord over arbeidsomstandigheden, inspectie en toezicht, groen onderwijs en oorlogsgetroffenen en verzetsdeelnemers.
Vanwege de aanhoudende berichten over zijn handelen, mag Van Haga van de VVD geen interviews geven.
De kwestie rondom Van Haga is voor de VVD, CDA, D66 en ChristenUnie penibel, omdat de coalitie rust op een flinterdunne meerderheid van 76 zetels. Als Van Haga uit onvrede uit de partij stapt en zijn zetel meeneemt, iets waarover hardop wordt gespeculeerd, verliest het kabinet in één klap zijn meerderheid in de Tweede Kamer.
‘Afgelopen jaren zijn er te veel VVD’ers in opspraak geraakt’
VVD-voorzitter Christianne van der Wal maakte van integriteit één van haar speerpunten van haar voorzitterschap. “De afgelopen jaren zijn er te veel VVD’ers in opspraak geraakt vanwege gedrag dat niet integer was”, schreef ze in november vorig jaar vlak na haar aantreden aan VVD-leden. Volgens Van der Wal moet integriteit vanzelfsprekend zijn.
De vorige voorzitter, Henry Keizer, werd gedwongen af te treden, nadat hij zelf in opspraak kwam. Dit kwam doordat hij samen met zijn zakenpartners voor een schijntje uitvaartbedrijf de Facultatieve had gekocht. De zaak kwam aan het licht door meerdere publicaties van Follow the Money.
De integriteitscommissie van de VVD is opgericht nadat meerdere partijleden in opspraak waren geraakt. Zo is de VVD voor de zesde maal op rij de partij met de meeste integriteitsschandalen achter haar naam.
Elsevier 08.08.2018 VVD-Kamerlid Wybren van Haga ligt opnieuw zwaar onder vuur nu is gebleken dat hij geen afstand van zijn vastgoedbedrijven heeft gedaan. In april overleefde Van Haga ternauwernood een onderzoek van de integriteitscommissie naar zijn ondernemersactiviteiten. Stoppen met deze activiteiten was de belangrijkste voorwaarde om als Kamerlid te mogen aanblijven.
Maar Van Haga staat nog steeds dicht bij zijn bedrijven, als eigenaar en enig aandeelhouder, meldt Het Parool woensdag. Naast zijn privébezit van ruim 50 panden zitten 81 panden van Van Haga in Sjopperdepop BV. Sjopperdepop BV heeft één aandeelhouder en één bestuurder: de vennootschap Van Haga Invest, die ook maar één aandeelhouder telt – Wybren van Haga. Via deze weg is het Kamerlid dus nog altijd de baas bij Sjopperdepop, draagt hij als eigenaar de risico’s en heeft hij recht op de winsten van het vastgoedbedrijf.
Hoogleraar Jaap Koelewijn, gespecialiseerd in regelgeving en integriteit in de financiële sector, heeft in de krant geen goed woord over voor de constructie. ‘Hier is een marionet neergezet, terwijl het geld en de zeggenschap bij Van Haga blijven. Dit is een gedrocht.’ Koelewijn noemt de situatie ‘niet uitlegbaar’.
Van Haga laat in een schriftelijke reactie weten ‘niet meer werkzaam’ te zijn bij de bedrijven die onder Van Haga Invest BV vallen. ‘Ik ben uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel als bestuurder. Ik ben wel nog enig aandeelhouder en zou dus in theorie wel de directeur kunnen ontslaan.’
Directeur Bianca Jut laat weten dat de afspraak is dat zij geen ingrijpende beslissingen neemt zolang Van Haga in de Kamer zit.
Van Haga hield zich niet aan huurregels
Van Haga zou ‘een aantal maanden geleden’ aan een notaris opdracht hebben gegeven de aandelen onder te brengen in een Stichting Administratiekantoor, waardoor hij op meer afstand van zijn bedrijven zou komen te staan. Volgens Van Haga zal dat proces deze maand worden voltooid.
In december vorig jaar raakte van Haga in opspraak na onthullingen dat hij zich als verhuurder niet aan de huurregels hield. Sinds dit jaar gelden striktere eisen voor het verhuren van een huis aan meer dan twee personen. Volgens Van Haga zaten in ‘zeven of acht’ van zijn panden te veel huurders zonder vergunning.
Zorg over ondernemersactiviteiten naast Kamerlidmaatschap
De integriteitscommissie concludeerde in april in haar onderzoek dat het Kamerlid niet ernstig verwijtbaar heeft gehandeld als verhuurder. Om de verhuur te legaliseren, zegde Van Haga huurcontracten op. ‘Ik probeer het zo goed mogelijk op te lossen,’ zei hij daarover. ‘De heer Van Haga heeft (uiteindelijk) veel in het werk gesteld om te voldoen aan de geldende verordeningen,’ staat te lezen in het rapport.
Wel uitte de commissie haar zorg over de ondernemersactiviteiten van Van Haga naast zijn Kamerlidmaatschap. Van Haga kon aanblijven, oordeelde de commissie, maar hij diende zijn bedrijven dan wel ‘zichtbaar en controleerbaar’ op afstand te zetten.
De commissie liet aan fractievoorzitter Klaas Dijkhoff de beslissing over het aanblijven van Van Haga. Het Kamerlid beloofde te stoppen met de bedrijfsvoering en van Dijkhoff mocht hij blijven.
Regering kan meerderheid verliezen
De regering zit in zijn maag met Van Haga omdat zij zich niet kan permitteren ook maar één Kamerlid van de coalitie kwijt te raken. De coalitie heeft een krappe meerderheid van 76 zetels. Als Van Haga en zijn partij er niet uitkomen en het Kamerlid vasthoudt aan zijn zetel, is het kabinet de meerderheid in de Tweede Kamer kwijt.
De kwestie is de zoveelste in een reeks integriteitskwesties bij de VVD de afgelopen jaren. Zo moest eerder dit jaar partijvoorzitter Henry Keizer het veld ruimen nadat bleek dat hij uitvaartbedrijf De Facultatieve voor veel te weinig geld had overgenomen. Tijdens de vorige kabinetsperiode moest Mark Verheijen zijn Kamerlidmaatschap opgeven omdat hij te ruim had gedeclareerd in een eerdere politieke functie. Het oordeel werd later afgezwakt door de integriteitscommissie van de VVD, maar Verheijen keerde niet terug in de Kamer.
De Limburgse VVD’er Jos van Rey werd vorig jaar veroordeeld voor het ondermijnen van ‘het goede functioneren en de integriteit van het openbaar bestuur’. De voormalig wethouder gaf in 2015 zijn VVD-lidmaatschap op. In datzelfde jaar moest René Leegte weg als Kamerlid vanwege een niet-gemelde betaalde functie.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
Parool 08.08.2018Wybren van Haga mocht als Kamerlid aanblijven nadat hij plechtig had beloofd zich niet meer te bemoeien met zijn vastgoedbedrijven. In werkelijkheid is de VVD’er aan alle kanten betrokken. ‘Dit is niet uitlegbaar.’
Het is de harde voorwaarde die aan Wybren van Haga (51) was gesteld: kies tussen het Kamerlidmaatschap en actief ondernemerschap. Een combinatie is onmogelijk, legt de integriteitscommissie van de VVD en later fractievoorzitter Klaas Dijkhoff uit.
De VVD’er raakte in opspraak na onthullingen in Het Parool over zijn vastgoedbezit in Amsterdam. Bij verhuur van panden overtrad hij de gemeenteregels.
De integriteitscommissie besloot dat Van Haga kon blijven, mits hij zijn bedrijven ‘zichtbaar en controleerbaar op afstand zet’.
Van Haga twijfelde niet: hij zou afstand nemen en zich louter op het Kamerlidmaatschap richten. Zo was Van Haga gered en daarmee het kabinet – dat stoelt op slechts 76 Kamerzetels.
In de praktijk blijkt Van Haga nog altijd dicht bij zijn bedrijven te staan, als eigenaar en enig aandeelhouder. Dat zit zo: naast zijn privébezit van ruim 50 panden zitten 81 panden van Van Haga in Sjopperdepop BV, zijn belangrijkste vastgoedbedrijf.
Van Haga twijfelde niet: hij zou afstand nemen en zich louter op het Kamerlidmaatschap richten
Sjopperdepop BV heeft één aandeelhouder en één bestuurder: de vennootschap Van Haga Invest, die ook maar één aandeelhouder telt: Wybren van Haga.
Van Haga is dus, via zijn vehikel, nog altijd de baas bij Sjopperdepop, draagt als eigenaar de risico’s en heeft recht op de winsten van het vastgoedbedrijf.
Integriteit
Wel blijkt Van Haga een directeur te hebben benoemd bij Van Haga Invest, die verantwoordelijk is voor de dagelijkse gang van zaken: de Amsterdamse Bianca Jut (45).
Zij heeft een klein financieel administratiekantoor, dat – opmerkelijk – kantoor houdt in een pand van Van Haga aan de Zieseniskade. Jut en Van Haga kennen elkaar goed: tussen 2003 en 2008 was Jut hoofd financiële administratie bij een thuiszorgbedrijf van Van Haga.
Ook later werkten ze samen: in 2016 tekenden ze twee hypotheekakten, op 1 januari 2017 was Jut precies één dag directeur van Sjopperdepop BV: ze trad die dag zowel aan als af.
In de financiële wereld is er een naam voor zo’n directeur. Die noemt men een smurf
Jaap Koelewijn
Hoogleraar Jaap Koelewijn, gespecialiseerd in regelgeving en integriteit in de financiële sector, heeft geen goed woord over voor de constructie. “Hier is een marionet neergezet, terwijl het geld en de zeggenschap bij Van Haga blijven. Dit is een gedrocht.”
Koelewijn noemt de gang van zaken ‘niet uitlegbaar’. “Dit is een zoektocht naar het juridische minimum geweest. In werkelijkheid zijn de risico’s en de belangen van de bedrijven nog steeds voor rekening van Van Haga.”
Dat Van Haga eerder een gezagsverhouding had met zijn directeur, noemt Koelewijn ‘moeilijk uit te leggen’. “In de financiële wereld is er een naam voor een directeur die op deze manier wordt neergezet. Die noemt men een smurf.”
Invloed uitoefenen
Vastgoeddeskundige Arnoud Vlak, ervaren bestuurder in de vastgoedsector, zegt ‘betrekkelijk sterke aanwijzingen’ te zien dat Van Haga ‘via het aandeelhouderschap materiële invloed kan uitoefenen op de gang van zaken bij Van Haga Invest én Sjopperdepop BV.’
Het Kamerlid heeft ook nog 51 adressen op eigen naam. Dit is privébezit waarop hypotheken rusten van tientallen miljoenen euro’s.
De VVD zit in een moeilijke situatie door de kwestie Van Haga. De regering van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft een meerderheid van één zetel. Een te streng oordeel van Van Haga zou kunnen leiden tot zijn vertrek, waarmee het kabinet de meerderheid kwijt is
Ontslaan
Wybren van Haga laat in een schriftelijke reactie weten ‘niet meer werkzaam’ te zijn bij de verschillende bedrijven die onder Van Haga Invest BV vallen. “Ik ben uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel als bestuurder. Ik ben nog wel enig aandeelhouder en zou dus in theorie wel de directeur kunnen ontslaan.”
Van Haga laat weten dat ‘een aantal maanden geleden aan een notaris opdracht is gegeven’ de aandelen onder te brengen in een Stichting Administratiekantoor, waardoor hij op meer afstand van zijn bedrijven zou komen te staan. Volgens Van Haga zal dat proces deze maand worden voltooid.
Raymond Mens namens VVD: “Van Haga heeft afstand gedaan va zijn bedrijven. Eigendom mag van de commissie. Dijkhoff heeft Van Haga voor de keuze gesteld, waarna hij koos voor het Kamerlidmaatschap.”
Bianca Jut, directeur
“Als directeur kan ik in principe doen wat ik wil. De afspraak is geen ingrijpende beslissingen te nemen zolang Van Haga in de Kamer zit. Een keer per jaar is er een aandeelhoudersvergadering, waarin ik verantwoording afleg.”
AD 06.08.2018 Bronnen rond VVD-Kamerlid Wybren van Haga melden dat hij zeer ongelukkig is met het feit dat hij al acht maanden niet mag spreken over het inmiddels afgeronde onderzoek naar zijn integriteit.
Van Haga had een zeer onfortuinlijke start als Kamerlid, omdat snel na zijn aantreden publiciteit ontstond over de panden die hij verhuurt. In acht van de 77 panden woonden te veel huurders. Dat was in strijd met de huurregels van Amsterdam, zo meldde het Parool.
Na een onderzoek van maar liefst vier maanden kwam de VVD ná de gemeenteraadsverkiezingen van maart met de uitkomsten van het integriteitsonderzoek. Van Haga, het 76ste Kamerlid van de coalitie, kon blijven als hij stopte als ondernemer. Hij had ,,niet ernstig verwijtbaar’’ gehandeld.
Het verhaal had allang de wereld uit kunnen zijn, aldus Ingewijde.
Tot de afronding van het integriteitsonderzoek moest Van Haga zwijgen. Maar daarna, zo was hem beloofd, mocht hij zijn verhaal doen. Maar na publicatie van het rapport krijgt Van Haga al vier maanden toch steeds negatieve adviezen.
Het vuurtje laaide deze week op, omdat HP/De Tijd een interviewverzoek had gedaan. Hierop volgde weer een negatief advies van het fractiebestuur. Vervolgens besloot HP/De Tijd een profiel te maken. Het verhaal had allang de wereld uit kunnen zijn, taxeert een ingewijde. Maar door ”de halsstarrige houding’’ en de ,,regerende angsten binnen het fractiebestuur wordt dit steeds groter’’.
Niksige portefeuille
In de VVD-leiding vindt men dat Van Haga blij moet zijn dat hij door kan als Tweede Kamerlid. Hij moet zich op zijn portefeuille focussen en daar werk van maken in plaats van interviews geven. Maar daar ligt nog een probleem. Van Haga zou vinden dat hij een niksige portefeuille heeft.
Volgens bronnen hoopt hij na de zomervakantie op een goed gesprek met zijn fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. En hij hoopt dat, als een fractiegenoot ergens burgemeester wordt en vertrekt uit de Tweede Kamer, hij dan fatsoenlijke onderwerpen krijgt om zijn tanden in te zetten.
Van Haga wil geen reactie geven op de huidige situatie.
NOS 06.08.2018 De VVD ontkent dat Tweede Kamerlid Wybren van Haga niet met de media mag spreken. Ook is er volgens de partij geen sprake van dat hij zijn ernstige zieke vrouw niet mocht bijstaan omdat hij in de Tweede Kamer verwacht werd, zoals HP/De Tijd meldt.
Van Haga lag onder vuur omdat hij zich als verhuurder van panden in Amsterdam niet aan de regels hield. De integriteitscommissie van de VVD deed onderzoek naar de kwestie en besloot in april dat hij mag aanblijven als Kamerlid, maar dat hij het ondernemerschap moet neerleggen.
HP/De Tijd schrijft dat Van Haga graag zijn kant van het verhaal had willen doen, maar dat hij van fractieleider Dijkhoff en spin doctor Kees Berghuis een ‘spreekverbod’ opgelegd heeft gekregen.
“Daar is geen sprake van”, reageert een partijwoordvoerder tegenover de NOS. Volgens haar heeft Van Haga zelf besloten “nu geen interview te geven” en het niet meer over de kwestie te hebben. “Op zijn portefeuille zelf is hij regelmatig in de pers geweest.”
Stamceltranspantatie
Het tijdschrift meldt verder dat de VVD een verzoek van Van Haga afwees om zijn vrouw bij te staan toen die een stamceltransplantatie moest ondergaan.
Ook dat klopt niet, zegt de VVD-woordvoerder. Volgens haar heeft Van Haga alleen bij een medewerker gemeld dat hij weg wilde blijven, maar heeft dat verzoek nooit de fractie bereikt. “Anders was dat uiteraard gehonoreerd. Voor de VVD-fractie geldt: family first. Ook al zou dat betekenen dat de fractie bij een stemming niet compleet is.”
Van Haga zelf laat in het stuk in HP/De Tijd weten dat hij in overleg met zijn voorlichter heeft besloten om dit moment geen interview te geven. Hij zegt dat het wel waar is dat hij zijn vrouw niet kon bezoeken, maar dat hij daar zelf een andere oplossing voor heeft gevonden. “Ik maak hierover niemand enig verwijt, behalve mijzelf.”
De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft een meerderheid van één zetel in de Tweede Kamer. Met een eventueel vertrek van Van Haga als Kamerlid zou die meerderheid verloren gaan.
Parool 07.08.2018 Bronnen rond VVD-Kamerlid Wybren van Haga melden dat hij zeer ongelukkig is met het feit dat hij al acht maanden niet mag spreken over het inmiddels afgeronde onderzoek naar zijn integriteit.
Snel na zijn aantreden als Kamerlid kwam Van Haga in opspraak, omdat in acht van de 77 panden die hij verhuurt te veel huurders woonden. Dat was in strijd met de huurregels van Amsterdam, zo meldde het Parool.
Na een onderzoek van maar liefst vier maanden kwam de VVD ná de gemeenteraadsverkiezingen van maart met de uitkomsten van het integriteitsonderzoek. Van Haga, het 76ste Kamerlid van de coalitie, kon blijvenals hij stopte als ondernemer. Hij had “niet ernstig verwijtbaar” gehandeld.
Negatief advies
Tot de afronding van het integriteitsonderzoek moest Van Haga zwijgen. Maar daarna, zo was hem beloofd, mocht hij zijn verhaal doen. Maar na publicatie van het rapport krijgt Van Haga al vier maanden toch steeds negatieve adviezen.
Het verhaal had allang de wereld uit kunnen zijn, taxeert een ingewijde
Het vuurtje laaide deze week op, omdat HP/De Tijd een interviewverzoek had gedaan. Hierop volgde weer een negatief advies van het fractiebestuur. Vervolgens besloot HP/De Tijdeen profiel te maken.
Het verhaal had allang de wereld uit kunnen zijn, taxeert een ingewijde. Maar door ”de halsstarrige houding” en de “regerende angsten binnen het fractiebestuur wordt dit steeds groter.”
Niksige portefeuille
In de VVD-leiding vindt men dat Van Haga blij moet zijn dat hij door kan als Tweede Kamerlid. Hij moet zich op zijn portefeuille focussen en daar werk van maken in plaats van interviews geven. Maar daar ligt nog een probleem. Van Haga zou vinden dat hij een niksige portefeuille heeft.
Volgens bronnen hoopt hij na de zomervakantie op een goed gesprek met zijn fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. En hij hoopt dat, als een fractiegenoot ergens burgemeester wordt en vertrekt uit de Tweede Kamer, hij dan fatsoenlijke onderwerpen krijgt om zijn tanden in te zetten.
Van Haga wil geen reactie geven op de huidige situatie.
De politie heeft twee mannen van 62 en 52 jaar uit Landgraaf aangehouden op verdenking van het bedreigen van de burgemeester van VoerendaalWil Houben. Ook worden de mannen verdacht van brandstichting.
De Voerendaalse burgemeester werd op 26 februari 2018door een gemaskerde man bedreigd met een vuurwapen, terwijl hij met zijn auto onderweg was naar het gemeentehuis. Houben ontsnapte door snel weg te rijden. De bedreiging stond niet op zichzelf. Andere politici in het Limburgse Voerendaal werden al beveiligd, nadat een auto van een wethouder in brand was gestoken. Mogelijk waren de bedreigingen en brandstichting een waarschuwing voor de politici die zich bezighouden met het bestrijden van de georganiseerde misdaad en drugscriminaliteit.De twee mannen worden ook verdacht van betrokkenheid bij een brandstichting in de nacht van 13 op 14 maart bij een loods op het bedrijventerrein in Voerendaal, waarvoor maandag ook al een 48-jarige Heerlenaar werd aangehouden. In de loods was volgens de brandweer een autosloperij gevestigd.
Mogelijk waren de bedreigingen en brandstichtingen een waarschuwing voor de politici die zich bezighouden met het bestrijden van de georganiseerde misdaad en drugscriminaliteit. “De bedreiging en de brandstichting zijn incidenten die verband houden met de ondermijning van het gezag in Voerendaal”, schrijft de politie.
Bedreigingen van lokale politici en burgemeesters komen de laatste jaren vaker voor. De Telegraaf schreef onlangs dat drie van de tien lokale bestuurders en volksvertegenwoordigers in een jaar tijd agressie of geweld meemaakten.
Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken (D66) kondigde daarom aan een speciaal team op te gaan richten met ervaringsdeskundigen die bedreigingen hebben meegemaakt. Ook maakte het kabinet vorige maand bekend 100 miljoen uit te trekken om de georganiseerde misdaad en de verweving van de onder- en bovenwereld aan te pakken.
NOS 16.03.2019 Het heeft de politie 35.000 uur aan onderzoek gekost, maar uiteindelijk niets opgeleverd: de twee verdachten van het bedreigen van de burgemeester van Voerendaal, Wil Houben, gaan vrijuit. De politie heeft te weinig bewijs om de mannen te vervolgen, schrijft De Limburger.
De verdachten, twee broers, werden in augustus gearresteerd, maar een maand later weer vrijgelaten. Het ging volgens Limburgse media om twee broers die noodgedwongen moesten vertrekken uit hun chalets op een woonwagenkamp in het dorp. De mannen hebben al jaren mot met de gemeente, onder meer vanwege een huurachterstand. Het OM heeft de zaak tegen hen nu moeten seponeren. Het onderzoek is gesloten.
Burgemeester Houben werd in februari vorig jaar bedreigd. Hij reed net bij zijn huis weg, toen een gemaskerde man uit de struiken stapte en een vuurwapen op hem richtte. Houben dook weg. De bedreiging was een van de incidenten die aanleiding waren voor maatregelen van minister Ollongren: zij richtte een landelijk team op dat bedreigde bestuurders bij moet staan.
37 medewerkers
Justitie en politie vonden de bedreiging van Houben een belangrijke zaak omdat het om een zware vorm van ondermijning van het openbaar bestuur ging, schrijft De Limburger. Daarom zette het OM twee officieren van justitie op de zaak en de politie 35 medewerkers.
Houben vindt het jammer dat het onderzoek niets heeft opgeleverd, maar is blij met al het werk dat het OM en de politie heeft verricht.
AD 15.03.2019 Het onderzoek naar de bedreiging van burgemeester Wil Houben (VVD) van het Limburgse Voerendaal is stukgelopen. De politie stak 35.000 uur in de zaak maar dat leverde onvoldoende bewijs op tegen de twee verdachten, meldt dagblad De Limburger.
Justitie heeft de zaak gesloten en de broers Ronnie en René B. uit Landgraaf zijn niet langer verdacht, verklaarde een woordvoerster van het Openbaar Ministerie (OM) tegenover de Limburgse krant.
Een flinke tegenvaller voor het OM, dat twee officieren van justitie op de zaak zette, maar ook voor de politie. Die stak er 35 fte aan mankracht in. Justitie en politie tilden zwaar aan de bedreiging omdat dit een zware vorm is van ondermijning van het openbaar bestuur.
Het OM vervolgt de broers B. naar eigen zeggen nog wel voor andere feiten maar wil niet zeggen welke. Bij een inval op hun woonwagenkamp werden volgens De Limburger eerder hennep, vuurwapens en 100.000 euro aangetroffen.
Handvuurwapen
Burgemeester Wil Houben vindt het volgens De Limburger jammer dat het onderzoek niets heeft opgeleverd, maar prijst de inzet van OM en politie. De burgervader was op 26 februari vorig jaar omstreeks half tien ’s morgens in zijn auto onderweg naar het gemeentehuis toen plotseling een man met een bivakmuts verscheen die een handvuurwapen op hem richtte.
De burgervader ontsnapte door snel weg te rijden. Een paar weken later werden twee loodsen op een bedrijventerrein in Voerendaal in brand gestoken. Dat gebeurde een paar uur voordat ze in opdracht van de fiscus geveild zouden worden met de gemeente als koper.
De loodsen waren van de broers B., die al jaren op voet van oorlog verkeren met het gemeentebestuur. Voerendaal zegde de huur van hun chalets op vanwege een huurachterstand van vijf jaar. Het Openbaar Ministerie (OM) verdacht de twee mannen van 52 en 62 jaar van zowel de bedreiging van de burgemeester als van het in brand steken van de loodsen.
De broers werden begin augustus opgepakt maar een maand later weer vrijgelaten. Ze waren toen nog wel verdacht maar nu dus niet meer.
Bijstandsteam
De bedreiging van burgemeester Houben was voor minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren mede aanleiding voor de oprichting van een landelijk bijstandsteam voor lokale en regionale bestuurders die bedreigd worden.
Telegraaf 11.12.2018 De ene burgemeester, Wil Houben van Voerendaal, zag begin dit jaar een wapen op zich gericht. De ander, Bouke Arends, moest als locoburgemeester van Emmen drie weken onderduiken in het buitenland.
De impact van de bedreigingen op hun leven was enorm, vertellen ze dinsdag in De Telegraaf. Maar bovenal voelden ze zich alleen staan in het omgaan met de ingrijpende gebeurtenissen.
„Je hebt drie opties: je verstijft, vecht terug of vlucht. Ik koos het laatste”, zegt Houben over het moment dat hij in de loop van een pistool keek. Voor Arends voelde het vooral als buigen voor de misdaad toen hij in het buitenland moest onderduiken. Burgemeesters moeten beter begeleid worden als zij worden bedreigd, vinden ze.
NU 08.09.2018 Twee mannen uit Landgraaf, die worden verdacht van het bedreigen van de burgemeester van Voerendaal, zijn vrijdag voorlopig vrijgelaten. Ze blijven wel verdachten, meldt het Openbaar Ministerie.
De twee waren begin augustus opgepakt. Ze zouden ook brand hebben gesticht in een loods in die Limburgse gemeente.
Een derde verdachte, een 48-jarige man uit Heerlen, was vorige week al vrijgelaten. Maar ook hij blijft als verdachte in beeld.
Burgemeester Wil Houben was op 26 februari met de auto onderweg naar het gemeentehuis toen een man met een bivakmuts de weg op liep en een wapen op hem richtte. De burgemeester ontsnapte door hard weg te rijden.
De bedreiging lijkt niet op zichzelf te staan, maar deel uit te maken van een reeks gezagsondermijnende incidenten, aldus de politie. Zo werd in 2017 de auto van een wethouder in brand gestoken.
De bedreiging van Houben lijkt volgens de politie een waarschuwing tegen de gemeente en andere diensten die betrokken zijn bij de bestrijding van criminaliteit in Voerendaal. Sinds 2016 zijn hennepkwekerijen en een drugslaboratorium ontmanteld en zijn daaraan gelinkte belastingschulden geïnd.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/56227610-f571-11e8-8308-09ad44ab9fce.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0e58474-f47b-11e8-9eeb-b1121bbdb72a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86d0d978-f422-11e8-9434-17d012e6c1b8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b9051fac-f414-11e8-9b5a-13d243daa375.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44bf35ec-f31a-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4976c970-f0e4-11e8-a580-872c628ededa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1d04f3b6-e83e-11e8-8308-09ad44ab9fce.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4d93e676-c93b-11e8-801c-874b54634c97.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a0d593b2-c93a-11e8-8b37-1fd37595de15.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/990f3dae-b747-11e8-aa1f-adb37984b824.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/404f66c0-629c-11e9-a27a-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/656a13cc-5911-11e9-97c7-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5f4edf04-501a-11e9-bd14-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3f08ac46-4f13-11e9-ab38-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1228ece0-361d-11e9-85c6-ff84f5ae1891.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4907d1c4-2964-11e9-8271-6f2ec8e73130.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0275d564-19a4-11e9-b42e-2141a6bb582d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/390f9c08-0352-11e9-b1b7-ed31f7b2b667.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7fb1641e-fd50-11e8-9a07-fd70908b2431.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4b7158bc-f70b-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/50a485f6-f243-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/07457b7a-f0f6-11e8-8aed-b5f5e8ae64fa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0116626-ee6d-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/59839382-ee48-11e8-8eaa-615bd33c8241.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9f975548-e2bd-11e8-990f-b1bd3d135d75.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6cddc9ca-dd13-11e8-afa9-f1f40522f476.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b342bec6-dcf4-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a4de6a78-cc9c-11e8-be98-4586505e9cb1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a27b0640-ebcb-11e7-b959-45428adccb87.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/25950c32-b684-11e8-96a7-09a00225f721.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/27c214a4-b1df-11e8-9ea9-49e757c8cdc4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/006d0efa-b0d5-11e8-aeba-a9c66972730a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eebb49ec-b066-11e8-8da8-ddac1b74e5eb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6a69aa22-b77c-11e8-b667-d7fa7a28b5af.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e040fd66-b779-11e8-8303-f15b55bdb8ed.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/136febae-b7f0-11e8-b5b2-cbe6773e6fb8.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a769cab2-b46e-11e8-aa1f-adb37984b824.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b13422b4-b1ac-11e8-96a7-09a00225f721.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f29d189c-b1d3-11e8-a013-999de5d5cd50.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fbeecaa8-b1a1-11e8-a017-a948b42ee60f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e843cff8-b1a1-11e8-9a3d-7d3fad9b854b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b5396e46-b00d-11e8-8ad6-07b1ba52ff2e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6aec3cda-ace6-11e8-857d-fd59f1519ba1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4f2f4172-deeb-11e8-ae2c-3124e46fbc7e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f61275ce-f9f6-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/476cb888-f98b-11e8-990f-b1bd3d135d75.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/853bc99a-f33e-11e8-947e-71c8a033dcfe.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/10940270-f31f-11e8-ae2c-3124e46fbc7e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/59f1246c-eff4-11e8-974d-c16ba75683f9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/46b8928e-ef15-11e8-aab7-074de7e492ca.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/192bee88-ee25-11e8-95d6-cf691d3579bc.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cd7b182e-ed70-11e8-8f40-af683012e972.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c7375c68-ed55-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1867e024-ed67-11e8-8829-453f91ab0ba9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8f2eb644-ecd9-11e8-9eeb-b1121bbdb72a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6263452a-ec58-11e8-8ba9-f7b79d656553.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ee2ead24-df5b-11e8-acc5-cbda83466210.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/731c2fd6-d9c9-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/269162e6-d5cb-11e8-ae2c-3124e46fbc7e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4361f5dc-ca06-11e8-a226-b75c29142a85.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/451a9828-b81a-11e8-9236-2f3e3fd16098.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/860f1f9a-b719-11e8-a21e-b9699fe37dfa.JPG)
Politiek verslaggever Redacteur 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/60ac5d54-d7ac-11e8-ae2c-3124e46fbc7e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2c827ebc-c598-11e8-a992-07cd6b07da77.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e0c2d374-b5fb-11e8-8081-5de8a6efa4cc.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/dac33a06-b685-11e8-a3a3-bb86b1d66ef5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a14da10a-b2a5-11e8-b62c-4379ee5c2317.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d2c85b80-ad23-11e8-a18f-853a71f3ae6a.jpg)
Prof. mr. dr. 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d604bf28-14b6-11e9-bd50-a16019ca47c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4371a784-fe18-11e8-bb57-a1e09b4d503f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1c6436da-b150-11e8-8cb7-0f70e47390e1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b176169a-b0d7-11e8-a531-33a743857168.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4ab9c23e-a606-11e8-a5cc-35bcedddaf05.jpg)
Hoofdredactie Omroep West Henk Ruijl
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/08/data18633889-626584.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6667653c-fd26-11e8-9257-abf7dc20b589.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.