Verkiezingen 2e kamer op 17 maart 2021
AD 16.11.2020
Het aftellen naar de nieuwe formatie na de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021
Ze zijn nieuw in de Haagse politiek en ze doen het ook nog eens alleen: de drie ‘eenvrouwsfracties’ die sinds maart in de Tweede Kamer zitten. Ruim drie maanden zijn Sylvana Simons (Bij1), Caroline van der Plas (BBB) en Liane den Haan (ex-50Plus) nu aan het werk.
Lees het dagelijks verkiezingsverhaal. We bieden een mix van interviews met lijsttrekkers, inzichtgevende artikelen over verkiezingsthema’s en actuele campagneverhalen. Lees hier alle artikelen
.jpg)
.jpg)
Lees: ‘Omtzigt door verkenners in formatie meteen als probleem gezien’ MSN 10.06.2023
Lees: Verkenners zagen Omtzigt als probleem, oppositie wil debat over hun acties NU 10.06.2023
Lees: ’Verkenners zagen Omtzigt al vroeg als probleem in formatie’ Telegraaf 10.06.2023
Lees: ‘Omtzigt door verkenners in formatie meteen als probleem gezien’ RTL 10.06.2023
Lees: ‘Omtzigt werd vanaf begin formatie als probleem gezien’, oppositie wil opheldering AD 10.06.2023
Lees: Kamer moet rol in kabinetsformatie scherper krijgen, stelt commissie NU 23.02.2023
Lees: Lessen uit lange kabinetsformatie: deadlines en vertrouwelijkheid nodig NOS 23.02.2023
Lees: Nu ook zwart-op-wit: kabinetsformatie was drama, deadlines nodig AD 23.02.2023
Meer: kabinetsformatie 2021
lees: Aanbiedingsbrief eindverslag formateur 08.01.2022
Lees: Eindverslag formateur Rutte 08.01.2022
lees: Portefeuilleverdeling kabinet-Rutte IV 08.01.2022
Lees: Brief formateur Rutte aan voorzitter Tweede Kamer 30.12.2021
Lees: Invulling posten VVD/D66/CDA/ChristenUnie 30.12.2021
Lees: Brief formateur Rutte aan Centraal Planbureau (CPB) 21.12.2021
Lees: Letterlijke tekst persconferentie formateur Rutte op 17 december 2021
Lees: Inleidende verklaring persconferentie formateur Rutte 17 december 2021
Lees: Invulling posten 17.12.2021
Zie : coalitieakkoord.pdf 15.12.2021
Zie: Brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer 13.12.2021
Zie: Brief informateurs over brief van Kamerlid Klaver 09.12.2021
Zie: Brief informateurs over de voortgang werkzaamheden 06.12.2021
Zie: Brief informateurs over de voortgang werkzaamheden 25.11.2021
Zie: Brief informateurs over berichtgeving stukken kabinetsformatie 17.11.2021
Zie: Brief informateurs Remkes en Koolmees aan voorzitter Tweede Kamer 11.11.2021
Zie: Letterlijke tekst persconferentie informateurs Remkes en Koolmees over stand van zaken van kabinetsformatie 18.10.2021
Zie: Inleidende verklaring persconferentie informateurs Johan Remkes en Wouter Koolmees 06.10.2021
Zie: Aanbiedingsbrief eindverslag informateur Remkes 30.09.2021
Zie: Eindverslag informateur Remkes 30.09.2021
Zie: Letterlijke tekst persconferentie informateur Remkes bij aanbieding eindverslag 30.09.2021
Lees: Eindverslag informateur Hamer 02.09.2021
Meer: Dossier RUTTE IV | AD.nlMeer: Dossier Kabinetsformatie | AD.nl
Meer: Dossier nieuw kabinet | AD.nl
Meer: Coalitieakkoord | NOS
Meer: De nieuwe bewindspersonen. De hele serie vind je hier.
Meer: Formatie RTL
Meer: Formatie 2021 NU
Meer: Formatie artikelen Elsevier
Meer: Dossier Onder Politici | AD.nl
Meer: Op weg naar een nieuw kabinet | NOS
Zie ook: Grote onrust op Links op weg naar Rutte 4 !! – de nasleep
Zie ook: Grote onrust op Links op weg naar Rutte 4 !!
zie verder: Verkiezingen 2e kamer op 17 maart 2021
Lees: Nieuw kabinet lijkt verder weg dan ooit, hoe nu verder? NU 01.09.2021
Lees: Wat wil jij weten over de formatie? NU 01.09.2021
Zie ook: Kabinet Rutte IV debat regeerakkoord 19.01.2022 – terugblik
Zie ook: Kabinet Rutte IV debat regeerakkoord 18.01.2022 – terugblik
Zie ook: Kabinet Rutte IV – op 18.01.2022 en 19.01.2022 debat over het regeerakkoord
Zie ook: Kabinet Rutte 4 – deel 133 – de beëdiging van het nieuwe Kabinet op 10.01.2022
Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van het nieuwe Kabinet – deel 127 – Tussenstand 29.12.2021
Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van het nieuwe Kabinet – deel 126 – Tussenstand 23.12.2021
Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van het nieuwe Kabinet – deel 125 – 17.12.2021
Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 2
Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 1
Zie ook: Aftrap Verkiezingen 2e kamer op 17 maart 2021 – op weg naar de uitslag
Zie verder: De val van Rutte III vanwege het gedonder met de belastingdienst
Rutte 3 bood reeds zijn ontslag aan !!!!
Peiling: val kabinet-Rutte III maakt electoraal weinig uit
Na het besluit van het kabinet-Rutte III om op vrijdag 15.01.2021 af te treden vanwege de toeslagenaffaire zijn de electorale verhoudingen nauwelijks veranderd. De vier partijen die in de regering zaten, komen echter wel steeds dichter bij een meerderheid van 76 zetels, meldt opiniepeiler Maurice de Hond zondag.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c7618130-58a3-11eb-8026-0218eaf05005.jpg)
De VVD gaat er vergeleken met de vorige peiling een week eerder 2 zetels op vooruit en staat in de peiling nu op 35 zetels. D66 wint 1 zetel en komt daarmee op 14 zetels. Het CDA verliest er 1, en staat daarmee nu op 17 zetels. Hetzelfde geldt voor de ChristenUnie, die van 8 naar 7 zetels gaat.
Lees ook;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c7869cb8-58a3-11eb-8026-0218eaf05005.jpg)
De PvdA, die lijsttrekker Lodewijk Asscher deze week vanwege de toeslagenaffaire zag vertrekken, gaat er ook 1 zetel op achteruit en staat nu op 10 zetels. De PVV (25), GroenLinks (10), Partij voor de Dieren (7) en Forum voor Democratie (4) blijven op een gelijk aantal zetels staan. De SGP verliest er 1 en gaat van 4 naar 3, de SP wint er 1 en komt daarmee op 10.
Aboutaleb
De Hond legde de deelnemers aan zijn peiling verder de vraag voor of ze vinden dat Mark Rutte (VVD), Wopke Hoekstra (CDA) en Sigrid Kaag (D66) zich moeten terugtrekken als lijsttrekker van hun partij. Een minderheid van de kiezers is daar voor. En onder de eigen kiezers vindt maar een heel klein aantal dat.
Onder degenen die de PvdA daarnaast een kans geven op een stem, wat nog maar 15 procent van de kiezers is, is daarnaast gekeken wie ze als lijsttrekker van die partij willen. De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb heeft duidelijk de voorkeur: 66 procent zegt zeker of waarschijnlijk op de PvdA te stemmen met hem als lijsttrekker. Kamervoorzitter Khadija Arib staat op de tweede plek met 59 procent, gevolgd door vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans (53 procent) en PvdA-fractievoorzitter Lilianne Ploumen (47 procent).
Asscher
Het kabinet Rutte III stapte vrijdag eensgezind op. De coalitie neemt gezamenlijk de politieke verantwoordelijkheid voor het drama waarbij duizenden ouders gedupeerd zijn.
De kabinetsval was onvermijdelijk.
Oppositiepartijen eisten een aftreden, de druk werd groter toen PvdA-leider Lodewijk Asscher donderdag zijn vertrek bekendmaakte. Rutte zelf heeft niet overwogen om te vertrekken: ,,Ik voel me niet direct verantwoordelijk voor dit dossier, maar ik voel me wel betrokken. Ik wil de afwikkeling tot een succes maken”, zegt de premier die de politieke conclusie ‘niet symbolisch’ noemt.
AD 12.01.2021
Corona-effect
Zo’n 10 procent van de kiezers zegt in maart niet naar de stembus te gaan als de situatie rond het coronavirus nog net zo is als nu. Toch trekt het kabinet alles uit de kast om de Tweede Kamerverkiezingen gewoon door te laten gaan.
Van de kiezers die in 2017 stemden, zegt 10 procent nu ‘zeker niet’ of ‘waarschijnlijk niet’ te gaan stemmen vanwege mogelijk besmettingsgevaar. Dat blijkt uit onderzoek door Peil.nl, het bureau van Maurice de Hond. Vrouwen en ouderen zijn huiveriger dan mannen en jongeren.
Volgens De Hond wordt de uitslag anders als deze kiezers thuisblijven. ,,Dit kan voor diverse partijen per saldo één zetel meer of minder opleveren. En bij de kleine, nieuwe partijen kan dat betekenen dat men net wel of niet de kiesdeler haalt en dus wel of niet in de Tweede Kamer komt.’’
AD/Telegraaf 28.01.2011
Verkiezingen kunnen doorgaan: in tenten en ‘drive-throughs’
De Tweede Kamerverkiezingen in maart kunnen gewoon doorgaan. Dat meldt minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). De meeste gemeenten hebben geschikte stemlocaties gevonden. Zo kan er in tenten en in speciale ‘drive-throughs’ voor auto’s worden gestemd.
Volgens Ollongren is het belangrijk dat de verkiezingen doorgaan, ondanks alle coronamaatregelen. Uit een enquête onder gemeenten blijkt dat op 15, 16 en 17 maart in totaal ruim 11.000 stemlokalen beschikbaar zijn. Op woensdag 17 maart zijn ruim 9.000 locaties in het land beschikbaar, dat zijn er evenveel als bij de Kamerverkiezingen van 2017.
Van de 352 gemeenten in Nederland geven er nu 245 aan dat er genoeg stemlocaties zijn. Opvallend is dat in zestig gemeenten straks gestemd kan worden in tenten of in containers. Op die plekken is het makkelijker om de coronaregels – zoals 1,5 meter afstand – aan te houden. Ook richten ruim veertig gemeenten een ‘drive-through’ stembureau in. Daarbij kan de kiezer in de auto blijven zitten, net als in de teststraten van de GGD.
2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
Peiling 11.01.2021
Zorgen over verkiezingen in maart !!
Burgemeesters en Kamerleden maken zich zorgen over het verloop van de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Vanwege corona mogen 70-plussers per post stemmen. Ook worden de verkiezingen uitgesmeerd over drie dagen. Maar daar kleven wel nadelen aan.
AD 09.12.2020
In een brandbrief van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Genootschap van Burgemeesters staat dat de ‘uitvoerbaarheid’ van de verkiezingen ‘onder druk’ staat. Zij waarschuwen dat ‘de zorgvuldigheid van het stemproces en de betrouwbaarheid van de uitslag’ in gevaar komen als er nóg meer coronamaatregelen komen.
Telegraaf 09.12.2020
De Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021 leveren vanwege corona gemeenten extra werk op.
Zo kunnen veel scholen en verzorgingshuizen niet gebruikt worden als stemlocatie.
In veel gemeenten moet meer dan de helft van de stemlocaties vervangen of aangepast worden. Dat lijkt goed te lukken, blijkt uit een rondgang van de NOS. Alleen de vier grote steden zijn nog flink aan het puzzelen om nieuwe stemlocaties te vinden.
Stemmen op school
In de kieswet staat dat scholen op verzoek van de burgemeester hun lokalen beschikbaar moeten stellen als stemlokaal. Maar scholen vinden het raar om op verkiezingsdag veel mensen toe te laten, terwijl ouders niet op de school van hun kinderen mogen komen
Studiedag
Alleen Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam moeten nog veel locaties vinden. Amsterdam lobbyt voor een landelijke studiedag voor scholen, zodat deze toch allemaal als stemlocatie ingezet kunnen worden, zo melden bronnen aan de NOS.
Stembureau in de kerk
Voor sommige gemeentes is de uitdaging overzichtelijk. Denk bijvoorbeeld aan Rozendaal bij Arnhem, met 1670 inwoners na Vlieland en Schiermonnikoog de kleinste gemeente van Nederland. Daar wordt het enige stembureau verplaatst van het gemeentehuis naar de 100 meter verderop gelegen kerk.
Centraal tellen
Veel gemeenten verwachten dat het tellen door de coronamaatregelen langer gaat duren. Door de 1,5 meterregel kan er minder snel geteld worden. Daarnaast ligt er een voorstel bij de Tweede Kamer om de 2,4 miljoen Nederlanders van 70 jaar en ouder de mogelijkheid te geven per brief te stemmen.
Extra stemmentellers
Gemeenten zoeken vanaf maandag 30.11.2020 70.000 stembureauleden die tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in maart de kiesbureaus kunnen bemensen. Om ervoor te zorgen dat stemmers zich aan de coronaregels houden, zijn volgend jaar niet gemiddeld drie, maar zo’n vier leden per stembureau nodig.
Ook zijn er meer stemmentellers nodig dan gebruikelijk. Via de website van de Rijksoverheid kunnen mensen zich aanmelden.
Nieuwe maatregelen nog onzeker
Minister Ollongren kondigde eind oktober maatregelen aan om de verkiezingen in coronatijd zo soepel mogelijk te laten verlopen. Zo moeten gemeenten afgiftepunten voor briefstemmen instellen. Ook mag er op een beperkt aantal locaties in gemeenten al op maandag 15 maart 2021 en dinsdag 16 maart 2021 gestemd worden. Gemeenten wachten nog op een definitief besluit hierover.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen 17 maart 2021 is er een extra verificatie nodig om de integriteit van de verkiezingen te kunnen waarborgen. Dat betoogt de Stichting Tegen Hackbare Verkiezingen, die is opgericht door beveiligingsonderzoeker Sijmen Ruwhof.
De Kiesraad staat hiervoor open, maar zegt dat het nog wel de vraag is hoe dit kan worden uitgevoerd.
De stichting van Ruwhof wordt gesteund door bekende deskundigen op het gebied van computerbeveiliging, zoals de hoogleraren Herbert Bos (VU), Michel van Eeten (TU Delft) en Bart Jacobs (Radboud Universiteit). Ruwhof waarschuwt al langer voor de gevaren van stemmen tellen per computer.
‘Computers niet veilig genoeg bij verkiezingen’
In een rapport dat de stichting vandaag naar buiten heeft gebracht, wordt gesteld dat de optelsom van het aantal stemmen niet alleen door een computer moet worden vastgesteld, maar ook handmatig moet worden nageteld.
Speelt al jaren
Het is niet de eerste keer dat er kritiek is op het gebruiken van telcomputers. In 2017 had toenmalig minister Plasterk het gebruik van software bij het optellen van stemmen verboden, na berichtgeving van RTL Nieuws dat het systeem eenvoudig te hacken was. Een jaar later werd dat door minister Ollongren teruggedraaid omdat de telsoftware verbeterd zou zijn.
BEKIJK OOK; Jouw stem van A tot Zetel
Leidenaar Stijn de Vreede bedacht met studievriend Johan van der Boog een website waarop je de woonplaats van alle verkiesbare kandidaten van de komende Tweede Kamerverkiezingen kan vinden.
Wil je weten welke politicus bij jou in de buurt woont? Bekijk dan de site van Van der Boog en De Vreede: Kandidaten 2021<<<—
AD 16.11.2020
Gaan deze Haagse toppers naar de Tweede Kamer?
Pieter Grinwis (41),is ervaren, man en leidt de kleine ChristenUnie-fractie.
Allebei maken ze volgend jaar grote kans op een plek in de Tweede Kamer: ,,We zijn hartstikke verkiesbaar”.
Hanneke van der Werf, is jong, vrouw en fractieleider van grote D66.
Ex-collega’s Haagse raad
De kans bestaat dat PvdD-senator Teunissen in Den Haag flink wat ex-collega’s uit de Haagse raad treft: Pieter Grinwis staat voor de ChristenUnie op een vijfde plek, Hanneke van der Werf staat voor D66 op 3, Richard de Mos wil met Code Oranje de Kamer in en de oud-fractievoorzitters van SP Den Haag, Bart van Kent (plek 8) en Hanne Drost (plek 12), staan op de lijst voor de SP.
Het IJspaleis lijkt een kweekvijver te zijn voor politiek talent. Maar liefst negen raadsleden en een fractievertegenwoordiger die in de Haagse gemeenteraad zitten of hebben gezeten staan op de kandidatenlijst van een landelijke politieke partij. Wat bezielt deze talenten om de mooie stad achter de duinen in te willen ruilen voor de kaasstolp op het Binnenhof?
Haagser kan je het niet krijgen: Richard de Mos. Hij is partijleider en fractievoorzitter van Hart voor Den Haag/Groep de Mos. Hij kent het klappen van de zweep op het Binnenhof al, want hij zat eerder voor de PVV in de Kamer.
Met zijn eigen partij Groep de Mos werd hij in 2018 de grootste van Den Haag. Hij trad toe tot het college, maar belandde in 2019 weer in de oppositie toen duidelijk werd dat hij en twee partijgenoten verdachte zijn in een corruptieonderzoek. Sindsdien probeert hij het Openbaar Ministerie ervan te overtuigen dat hij onschuldig is. De Mos wil met Code Oranje (en zijn advocaat Peter Plasman) het Binnenhof onveilig gaan maken.
D66-fractievoorzitter Hanneke van der Werf zette haar tanden de afgelopen jaren onder andere in het aanpakken van criminele ondermijning in Den Haag. En met succes. Ondernemers in de Weimarstraat moeten sinds kort een vergunning aanvragen om hun zaak te exploiteren.
Ze is de hoogste nieuwe binnenkomer op de D66-kieslijst. Van der Werf werd door de landelijke partijtop op een torenhoge derde plek gezet op de concept-kieslijst. Maar na een online stemming zetten de leden haar een paar plekken lager. Jammer, maar ze is en blijft de hoogste nieuwkomer op de lijst.
AD 03.02.2021
Record: 89 partijen registreren naam voor Tweede Kamerverkiezingen
In totaal hebben 89 partijen een naam opgegeven bij de Kiesraad waarmee zij mee kunnen doen met de verkiezingen van 17 maart 2021. Dat zijn er acht meer dan bij de verkiezingen van 2017, toen 81 partijen een naam registreerden.
Bij de partijen die de Kiesraad de afgelopen weken noteerden, zitten al bekende initiatieven zoals JA21, de nieuwe partij van voormalig FvD-prominenten Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, maar ook Splinter, de partij van Kamerlid Femke Merel van Kooten-Arissen en de Lijst Henk Krol. Maar ook partijen, HET NIEUWE GELUID, Nida, een islamitische partij die al actief is in de grote steden, de Partij voor Ontwikkeling, de Partij Zonder Naam, de Kindpartij, de Partij voor Kinderbelangen, Oprecht, de Partij voor de Republiek, de ’De Jongeren Partij’, partij de ’Blije Burgers’ hebben hun naam vastgelegd.
Telegraaf 31.12.2020
De complete lijst van alle namen van partijen die zijn geregistreerd voor de komende Tweede Kamerverkiezing;
- Lijst Henk Krol
- OPRECHT
- Directe Democratie Partij
- HET NIEUWE GELUID (HNG)
- Idr1
- Algemene Politieke Partij Nederland
- Partij voor Ontwikkeling
- Splinter
- NIDA
- Liberaal Nederland
- JA21
- Partij Zonder Naam
- het Zetel Genootschap
- Wij zijn Nederland
- KINDPARTIJ
- Blije Burgers
- Volksbesluit
- INL
- Politieke Partij Nexus
- Samen Sterk (USM)
- EVERT!
- Partij van de Eenheid
- Partij Vrij en Sociaal Nederland
- Partij voor de Kinderbelangen
- Partij voor de Republiek
- Nuchter Nederland
- De Jongeren Partij
Voor de complete lijst van namen die zijn geregistreerd voor de komende Tweede Kamerverkiezing, zie register namen partijen Tweede Kamerverkiezing.
De kans dat alle 89 partijen op 17 maart op het stembiljet staan, is klein. Om daarvoor in aanmerking te komen de partijen op 1 februari, de zogeheten dag van kandidaatstelling, een kieslijst inleveren en een waarborgsom van 11.250 euro.
De Kiesraad beoordeelt of een partijnaam die een politieke partij wil laten registreren niet in strijd is met bepaalde voorwaarden, zoals opgesomd in de Kieswet. Zo mag de aanduiding bijvoorbeeld niet al te veel lijken op een al geregistreerde naam.
Overigens is het registreren van een partijnaam niet verplicht. Een politieke partij kan op 1 februari een kandidatenlijst plus de overige vereiste documenten inleveren. Dan doet die partij mee met een Lijst en een nummer, bijvoorbeeld Lijst 25.
Telegraaf 21.01.2021
Handtekening
Volgens de Kiesraad betekent registratie van een naam niet automatisch dat een partij ook deelneemt aan de verkiezingen.
Ook moeten alle nieuwe partijen – die dus nog niet in de Tweede Kamer zitten – in alle twintig kieskringen per kieskring dertig ondersteuningsverklaringen verzamelen. Voor de twintigste kieskring, Bonaire, voldoen tien van zulke verklaringen, waarin mensen een handtekening zetten op een formulier waarmee ze verklaren de kandidatenlijst van de partij te ondersteunen.
Recordaantal partijen wil meedoen aan de verkiezingen: 41 lijsten ingeleverd
Maar liefst 41 partijen willen meedoen aan de komende Tweede Kamerverkiezingen. Zij hebben een kandidatenlijst ingeleverd, meldt de Kiesraad.
Of er uiteindelijk ook 41 partijen op het stembiljet belanden is nog even spannend: bij 35 partijen zijn administratieve tekortkomingen geconstateerd. Er missen bijvoorbeeld nog ondersteuningsverklaringen of andere documenten.
Lees ook;
Deze partijen krijgen nog tot donderdag klokslag 17.00 uur de tijd om de missers recht te zetten. Een dag later, op vrijdag 5 februari, beslist de Kiesraad vervolgens in een openbare zitting wie er mee mogen doen aan de verkiezingen.
Werk aan de winkel
Opvallend is dat ook veel grote, gevestigde partijen fouten hebben gemaakt. Van de partijen die al in de Tweede Kamer zitten hebben alleen PVV, SGP, Partij voor de Dieren en DENK een vlekkeloze lijst ingeleverd. Daarnaast zijn ook Bij1 en Volt glansrijk geslaagd. Bij de 35 andere is er echter nog werk aan de winkel.
Pikant is dat bij de ChristenUnie de kandidatuur van lijsttrekker Gert-Jan Segers niet volgens de regels is verlopen. Ook de nummer twee van GroenLinks, Corinne Ellemeet is volgens de Kiesraad niet op het formulier vermeld op de manier waarop dat zou moeten.
Foutje Krol
Een aantal nieuwkomers had de afgelopen weken grote moeite om voldoende ondersteuningsverklaringen te verzamelen. Zo riepen de Lijst Henk Krol van lijsttrekker Henk Krol en Splinter van Femke Merel van Kooten tot het laatste moment mensen op een handtekening te zetten. Die oproep is niet helemaal geslaagd: Splinter dreigt in Drenthe, Flevoland en op de BES-eilanden niet op het stembiljet te staan. Krol mist de drempel in de kieskring Zwolle. Daarnaast moet hij aan de bak om überhaupt zelf op het stemformulier te komen. Volgens de Kiesraad is Krol’s kandidatuur niet volgens de regels.
Ook de deelname van Vrij en Sociaal Nederland, waaraan Viruswaanzin-voorman Willem Engel zich heeft verbonden, is nog allerminst zeker. De partij heeft de vereiste waarborgsom niet voldaan. Ook mist de partij voldoende ondersteuningsverklaringen in de kieskringen Amsterdam, Den Haag en Bonaire. Onduidelijk is of Engel op de lijst staat: twee weken geleden was er onenigheid over zijn kandidatuur.
Eind december maakte de Kiesraad al bekend een recordaantal partijnamen te hebben geregistreerd: 89 partijen hadden hun naam laten vastleggen, waaronder 26 nieuwkomers. Uiteindelijk zijn er dus nog maximaal 41 partijen over. Doen die allemaal mee, dan komt het aantal deelnemers fors hoger uit dan de 28 partijen die in 2017 deelnamen aan de verkiezingen, wat destijds een evenaring van het record was.
Strenge spelregels
Wie als nieuwkomer mee wil doen aan de verkiezingen moet aan strenge spelregels voldoen. Behalve het inleveren van het benodigde papierwerk zijn nieuwe partijen ook verplicht om een waarborgsom van 11.250 euro te storten, alvorens zij een kieslijst mogen inleveren. Wie vervolgens meedoet aan de verkiezingen maar minder dan 75 procent van de kiesdeler behaalt, is dat geld kwijt. In 2017 betekende deze regel dat partijen die minder dan 47.122 stemmen hadden gehaald, naar hun centen konden fluiten.
Check: Kieswijzer, hulp bij keuze voor de Tweede Kamerverkiezingen
Stemhulpen weer online
Gezien de enorme bezoekersaantallen doen wetenschappers al jaren onderzoek naar de invloed die online stemhulpen hebben. Een van hen is Naomi Kamoen van Tilburg University.
De Stemwijzer is weer online en kan je helpen bij je keuze. Wie maakt er allemaal gebruik van? En volgen veel mensen het gepresenteerde advies?
De grootste is woensdag 10.02.2021 online gegaan: Stemwijzer.nl. Nummer 2 Kieskompas (1,2 miljoen bezoekers in 2017) gaat aanstaande woensdag 17.02.2021 live. Sinds het middaguur 15.02.2021 is de nieuwste Stemwijzer, van ProDemos, weer online te raadplegen.
“De online stemhulpen hebben een positief effect op de opkomst”, zegt ze. “Dat lijkt te komen doordat mensen die een stemhulp invullen meer zogenoemd politiek zelfvertrouwen krijgen; de tool zet ze aan het denken. Als mensen het idee hebben dat ze de politiek beter begrijpen en beter weten op wie ze moeten stemmen, is de kans ook groter dát ze gaan stemmen. Als iemand geen flauw benul heeft van politiek, zal diegene vaak thuisblijven.”
Wat is het verschil tussen de Stemwijzer en Kieskompas?
Wat beide websites met elkaar gemeen hebben, is dat ze aan de hand van stellingen de gebruiker helpen om zich in 10 tot 15 minuten politiek te oriënteren. Bij welke partijen sta jij in de buurt en welke staan verder van je af? Bij de Stemwijzer gebeurt dat aan de hand van een rangorde van partijen. Het Kieskompas, dat Krouwel ook maakt in landen als de VS en Frankrijk, toont je na het invullen grafisch je plek in het politieke landschap tussen alle partijen.
Hebben de stemhulpen ook beperkingen?
Zeker, politicologen waarschuwen om niet blind af te gaan op de Stemwijzer of het Kieskompas. Kiezers baseren zich immers niet alleen op de programma’s van partijen bij het bepalen van hun stem. Zij kijken bijvoorbeeld ook naar de lijsttrekkers en naar de vraag wat partijen de afgelopen jaren hebben gedaan. Om aan die laatste behoefte tegemoet te komen heeft de organisatie achter de Stemwijzer ook de StemmenTracker ontwikkeld, waar je kunt checken wat partijen in de Tweede Kamer de afgelopen periode hebben gestemd.
Zijn Stemwijzer en Kieskompas de enige stemhulpen?
Allerminst, er komt onder meer een Jongerenkieswijzer en een stemwijzer voor ondernemers van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Maar politicologen nemen die toch minder serieus omdat de meeste kiezers zich niet laten leiden door één issue.
Dat aanzetten tot denken is het belangrijkste effect van de stemhulpen. “Ze zijn vooral bedoeld om gebruikers te informeren en niet om hen te overtuigen“, schrijft de onderzoeksgroep waar Kamoen deel van uitmaakt in 2018.
Ook uit onderzoek in 2014 bleek al dat de meeste mensen de stemhulpen gebruiken om te controleren of ze het wel echt eens zijn met de partij waarop ze willen stemmen.
37 partijen doen mee op 17 maart 2021
Er doen 37 partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 , heeft de Kiesraad bekendgemaakt. Dat is een naoorlogs record. Na dinsdag 02.02.2021 zijn er nog vier partijen afgevallen: Zorgend Nederland, Healthy Earth, Evert!, De Jongeren Partij.
AD 06.02.2021
De Kiesraad.nl heeft ze afgewezen, omdat ze bijvoorbeeld onvoldoende steunverklaringen hadden verzameld. Zorgend Nederland en Healthy Earth hebben nog bezwaar gemaakt, maar dat werd in een openbare zitting verworpen. Op het moment dat de deadline voor het inleveren van de kandidatenlijsten verliep, afgelopen maandag, hadden deze twee partijen hun zaken niet helemaal op orde en daarom kunnen ze niet meedoen.
GO
Eén partij schitterde door afwezigheid: de partij GO van Henk Otten, oud-bestuurslid van Forum voor Democratie-bestuurslid. Otten bevestigt dat hij niet meedoet aan de verkiezingen.
Twee VSN-lijsten
De tijdens de coronacrisis ontstane partij Vrij en Sociaal Nederland, waar oorspronkelijk ook Viruswaardheid-voorman Willem Engel bij zat, heeft twee losse kandidatenlijsten ingeleverd. Omdat er maar een als VSN op het stembiljet geregistreerd kan worden, staat de tweede op nummer 30 als ‘blanco lijst’.
Telegraaf 13.02.2021
Eindstreep
Eerder werd al bekend dat er 41 partijen willen meedoen aan de verkiezingen. Maar niet alle partijen haalden de eindstreep. Dat komt omdat er ondersteuningsverklaringen of andere documenten niet in orde waren.
Kortom, de Kiesraad verklaarde de kandidatenlijsten van de volgende partijen geldig, en nummerde deze als volgt:
- VVD op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- PVV op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- CDA op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- D66 op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- GL op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- SP op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- PvdA op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- CU op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- PvdD op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- 50 plus op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- SGP op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Denk NL op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- FvD op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021 – deel 2 FvD op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021 – deel 1
- Partij BIJ1 op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- JA21 op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Code Oranje op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Partij Volt op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Partij NIDA op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Piratenpartij
- LP
- Partij JONG op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Splinter op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- BBB (BoerBurgerBeweging) op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- NLBeter
- Lijst Henk Krol (LHK) op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Partij Oprecht op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Jezusleeft.nl
- Trots op Nederland
- Ubuntu Connected Front
- Lijst30 blanco lijst met als eerste kandidaat Zeven, A.J.L.B.
- Partij van de Eenheid PvdE op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- De Feestpartij (DFP) op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Partij Vrij en Sociaal Nederland op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021
- Wij zijn Nederland
- Modern Nederland
- De Groenen
- Partij voor de Republiek
Donaties
Tonnen aan giften voor partijen: ‘Donateur wordt zo beetje werkgever van politici’
Het is veel geld: de donatie van 1 miljoen euro voor D66 en 350.000 euro voor Partij voor de Dieren van techondernemer Steven Schuurman. Maar uitzonderlijk zijn de giften die vandaag 04.03.2021 in het nieuws kwamen niet. Ook andere partijen krijgen dit soort bedragen binnen. Dat mag wel, maar de vraag is: wat krijgen de donateurs ervoor terug?
Telegraaf 05.03.2021
Aandacht krijgen ze in ieder geval, stelt politicoloog André Krouwel van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Aandacht voor klimaatverandering in dit geval, want daar is het de 45-jarige techmiljardair om te doen, legt hij uit in Trouw.
Er zijn de nodige regels over partijdonaties en er is een commissie die de regels toetst, maar voor Krouwel gaat dat niet ver genoeg. Want het blijft soms niet bij aandacht. Donateurs kunnen door hun giften ook invloed krijgen binnen een partij, zegt Krouwel. Hij vindt dat een risico. “Want een donateur wordt zo een beetje werkgever van de politici, en naar wie luistert een partij dan? Naar de kiezer of naar de donateur? Donateurs krijgen zo toegang tot de macht.”
Wilde westen
Of partijen de oren laten hangen naar hun geldschieters is moeilijk aan te tonen. De jaarverslagen laten wel zien dat giften van enkele tonnen geen uitzondering zijn – al is een donatie van een miljoen wel uitzonderlijk. Onder andere 50Plus, GroenLinks en Forum voor Democratie zagen de afgelopen jaren flinke donaties binnenkomen van sympathisanten, soms meer dan 350.000 euro. Krouwel noemde Nederland twee jaar geleden al “het wilde westen van de partijfinanciering”.
Sindsdien is er niets veranderd, vindt de politicoloog. Sinds 2013 is er wel de Wet financiering politieke partijen, waarin onder andere staat dat partijen verplicht zijn giften boven de 4500 euro te melden, maar die is met enige moeite te omzeilen en het is lang niet altijd duidelijk wie de donateur is.
“Je kunt grote bedragen opsplitsen en door meerdere mensen laten storten of via stichtingen doneren. Nederland is ook een van de weinige westerse democratieën waar partijen buitenlandse giften mogen aannemen. Zo kunnen ook buitenlandse belanghebbenden proberen invloed uit te oefenen op partijen.”
“350.000 euro is veel geld in de relatief goedkope verkiezingscampagnes in ons land”, aldus André Krouwel.
Krouwel pleit daarom voor meer transparantie en meer controle. “In sommige landen, bijvoorbeeld Duitsland en Zweden, is er een onafhankelijke commissie waarin politicologen en juristen zitten, en die controleren alles. En partijen moeten ook alle uitgaven verantwoorden. Er moet volledige transparantie zijn.”
Die commissie controleert niet alleen de inkomsten, maar ook de uitgaven. Want dat is ook een punt: waar gaat het geld naartoe? “Een miljoen en ook 350.000 euro is veel geld in de relatief goedkope verkiezingscampagnes in ons land. Als dat geld helpt om verkiezingen te winnen of als het bij politici zelf terechtkomt, dan is een donateur meer de werkgever van die politicus dan wij kiezers. En krijgen geldschieters te veel invloed.”
Geen plafond
Er is overigens wel een onafhankelijke commissie in Nederland die toezicht houdt op financiering van de partijen, maar die controleert alleen of partijen zich aan de wet houden. Daarmee is het nog geen papieren tijger, zegt politicoloog Sarah de Lange (Universiteit van Amsterdam), want die commissie grijpt wel degelijk af en toe in. Dat gebeurde bijvoorbeeld vorig jaar bij Forum voor Democratie vanwege onduidelijkheid over het ledental van de partij.
En het is niet zo dat er helemaal niet wordt nagedacht over strengere regels. De Lange zat zelf in een evaluatiecommissie die twee jaar geleden aanbevelingen deed over de regels rond partijdonaties. Er werd onder andere gekeken naar de noodzaak van een plafond aan de hoogte van donaties. “We hebben toen gezegd dat er op dat moment geen sprake was van zulke hoge donaties dat zo’n plafond nodig was. In de meeste andere landen is zo’n plafond er ook niet. Maar we hebben ook gezegd dat er opnieuw naar gekeken moet worden als die bedragen hoger worden.”
Postbusadres
De evaluatiecommissie kwam wel met andere aanbevelingen: partijen zouden alle giften boven de 2500 euro bekend moeten maken (in plaats van 4500) en donateurs zouden zich niet langer moeten kunnen verschuilen achter een postbusadres.
Die aanbevelingen zijn door minister Ollongren niet overgenomen. Er is, sinds de Kamer daar in 2016 toe had opgeroepen, wel een wet in de maak om donaties uit het buitenland te verbieden.
De Lange is het overigens eens met Krouwel dat een transparante financiering belangrijk is. “Maar de regels moeten ook weer niet zo streng worden dat daardoor bijvoorbeeld de afdracht onmogelijk wordt die sommige politici aan hun eigen partij doen.”
De opmars van de nieuwe partijen !
Na de verkiezingen krijgen we waarschijnlijk te maken met een recordaantal partijen in de Tweede Kamer. Afgaand op de cijfers van de Peilingwijzer, maken Volt en JA21 kans op meerdere zetels. Verschillende andere nieuwe partijen, zoals Bij1, BoerBurgerBeweging (BBB) en Code Oranje zijn evenmin kansloos.
Hoe transformeer je als nieuwe partij van zero naar hero? En waarom lukt dat partijen als Volt en JA21 wel, waar de meeste nieuwkomers blijven steken in goede bedoelingen?
‘Boven het maaiveld uitsteken’
“Het begint allemaal met het genereren van enige bekendheid, waardoor je als partij boven het maaiveld uitsteekt”, zegt politicoloog André Krouwel, maker van de online stemhulp Kieskompas. Zowel de Europese, progressieve partij Volt als het rechtse JA21 hadden op dat terrein van meet af aan een voorsprong op de meeste concurrenten.
JA21 kreeg als afsplitsing van Forum voor Democratie automatisch de nodige publiciteit en heeft in de personen van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga redelijk bekende kopstukken.
Volt kon bogen op enig succes bij de laatste verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. De partij haalde daar bijna 2 procent van de stemmen. Onvoldoende voor een plek in het Europarlement, maar mogelijk ligt dat anders voor de kansen in de Tweede Kamer. “Wij voorspellen niet zomaar drie zetels op 17 maart”, aldus campagneleider Itay Garmy.
Duidelijke boodschap
Door ledencontributie en donaties kon Volt na die vorige verkiezingen drie fulltime medewerkers aannemen. Ook was er daardoor een startbudget van zo’n 80.000 euro voor de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen. Geld dat volgens Garmy vooral is besteed aan flyers, posters en advertenties op sociale media.
“Volt was geruime tijd voor de verkiezingen al best zichtbaar in de openbare ruimte”, is Krouwel opgevallen. “Dat moet je kunnen financieren, dat lukt niet iedere partij.”
Maar er is meer nodig: “Het gaat het er ook om dat je een bepaald gevoel bij de kiezer weet over te brengen, het liefst via een boodschap die uniek is voor jouw partij.” JA21 doet dat door zich te profileren als het redelijke alternatief op rechts, Volt richt zich sterk op progressieve jongeren met sterke internationalistische opvattingen, aldus Krouwel.
Doordringen tot de peilingen
Een volgende essentiële stap voor een partij met ambitie, is doordringen tot de opiniepeilingen. Dat heeft belangrijke voordelen voor nieuwkomers, voordelen die elkaar ook nog eens versterken. Wie volgens de peilingen serieus mag hopen op een zetel, wint bijvoorbeeld geloofwaardigheid bij de kiezer. Die hoeft immers minder bang te zijn dat zijn stem ‘verloren’ gaat aan een partij die waarschijnlijk de kiesdrempel niet haalt.
Daarnaast zorgt dergelijk succes ervoor dat stemhulpen als Kieskompas, die in verkiezingstijd miljoenen kiezers bedienen, je daarin opnemen. En dat trekt belangstelling van de media, wat de bekendheid weer verder vergroot. “Als er eenmaal in termen van een winnaar over je geschreven wordt, kan dat vliegwieleffect ontstaan waar iedere partij naar op zoek is”, zegt Krouwel. “Uit allerlei onderzoeken blijkt dat mensen nu eenmaal de neiging hebben om bij de winnaar te willen horen.”
Het ultieme voorbeeld daarvan komt uit 2012, toen PvdA-lijsttrekker Diederik Samsom er in de peilingen in de laatste fase een à twee zetels per dag bij kreeg, vooral ten koste van de SP van Emile Roemer.
Sylvana Simons
Maar hoe komt een kersverse partij in die peilingen? Daarvoor is opnieuw enige mate van bekendheid nodig. In peilingen wordt gevraagd aan kiezers voor welke partijen ze nog meer openstaan. Noemen ze de naam van zo’n kandidaat of partij op de lijst, dan wordt die door de peilers opgenomen in de lijst van partijen waaruit je kunt kiezen. Bij voldoende steun, kan het dan hard gaan, laten Volt en JA21 zien.
Daarbij heeft Volt het afgelopen jaar geïnvesteerd in contacten met journalisten, schrijvers en wetenschappers. “Voorlopers die vervolgens laten weten op zo’n nieuwe partij te gaan stemmen”, zegt Krouwel. Hoofdredacteur Rob Wijnberg van De Correspondent is er een van.
Mogelijk maken dus veel nieuwe partijen kans op een plek in de Kamer. In de laatste peiling van I&O Research haalt Bij1 van Sylvana Simons een zetel, net als in de peiling van Maurice de Hond. Laatstgenoemde denkt als enige peiler tot nu toe dat ook Code Oranje van Richard de Mos kans maakt op een zetel.
Tweestrijd ontbreekt
Al deze debutanten lijken hun voordeel te doen met het gebrek aan spanning in de campagne dit jaar. In het verleden ontstond er vaak een strijd om de eerste plek, die twijfelende kiezers naar de grootste partijen trok en de kleine partijen het nakijken gaf. Zo’n tweestrijd ontbreekt dit jaar. Afgaand op de Peilingwijzer is de kans groot dat de VVD van premier Rutte, net als vier jaar geleden, de verkiezingen wint.
In een dergelijk scenario hebben kiezers weinig of geen reden tot strategisch stemmen en zullen zij meer hun eerste voorkeur volgen. “En dan verwacht ik natuurlijk dat heel veel mensen bij ons uitkomen”, lacht Itay Garmy van Volt.
Partij GO
De Kiesraad kwam dinsdag naar buiten met de lijst van partijen die een kandidatenlijst hadden ingeleverd voor de Tweede Kamerverkiezingen. Eén partij schitterde door afwezigheid: de Partij GO van Henk Otten, oud-bestuurslid van Forum voor Democratie-bestuurslid. Otten bevestigt dat hij niet mee doet aan de verkiezingen.
GO is een afsplitsing van FVD, waarvan Otten de medeoprichter is. De partij heeft volksvertegenwoordigers in de Eerste Kamer, het Europees Parlement en drie Provinciale Staten.
Dat GO niet op de lijst van de Kiesraad staat, is volgens de voorman “een weloverwogen beslissing van het partijbestuur”. Er zijn immers veel partijen op rechts die een gooi doen naar een aantal zetels tijdens de verkiezingen in maart, legt Otten op Twitter uit. Hij verwijst naar de ruzie binnen Forum, waarna een groep andere afsplitsers, onder leiding van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga JA21 oprichtte.
Daarom “slaan wij deze ronde over en gaan op andere wijze door met het realiseren van onze politieke idealen”, zegt Otten. Hij twijfelde eind vorig jaar al openlijk over zijn deelname aan deze verkiezingen, maar leek zich voor het explosieve conflict bij FVD juist volledig te richten op de strijd om de Tweede Kamer. Zowel de website als het Twitter-account van zijn partij verwijzen met de naam ‘GO2021’ naar de verkiezingen van maart dit jaar.
Welke partijen maken kans te debuteren in de Tweede Kamer?
Een naoorlogs record wordt bij de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen in maart hoe dan ook verbroken: sinds de Tweede Wereldoorlog stonden nooit zoveel partijen op het stembiljet. De kiezer kan kiezen uit 37 partijen, waaronder een hoop nieuwkomers. Welke partijen, die nu geen zetel in de Tweede Kamer hebben, maken de meeste kans?
1.Code Oranje
‘Ombudspolitiek’ is het kernwoord van Code Oranje. De burger moet volgens de partij weer in contact komen met de politicus en zo samenwerken om Nederland te verbeteren. Op de site schrijft de partij dat de burger aan zet is. Daar staat ook een plan met elf punten: de woningnood oplossen, bindende referenda invoeren en minder regels voor het midden- en kleinbedrijf krijgen topprioriteit.
Lees over de belastingplannen van alle partijen: Belastingjacht op rijken en bedrijven
De politiek die Code Oranje wil bedrijven, is gestoeld op een idee van lijsttrekker Richard de Mos. In Den Haag voerde De Mos eerder ook al campagne met zijn ‘ombudspolitiek’ en daar werd zijn partij Hart voor Den Haag/Groep de Mos in 2018 de grootste in de gemeenteraad. Maar De Mos raakte als wethouder verwikkeld in een corruptieschandaal en trad af.
In de peilingen heeft Code Oranje het lastig. Volgens een peiling van Maurice de Hond begin december zou de partij één zetel krijgen, maar sindsdien is ze teruggevallen naar nul zetels. Andere peilingen pikken de partij nog niet op.
2.JA21
Misschien wel de kansrijkste partij voor de aankomende verkiezingen. In Peilingwijzer, een verzameling van peilingen van I&O Research, Ipsos/EenVandaag en Kantar, scoort JA21 twee zetels. Kopstukken van ‘Juiste Antwoord 21’ zijn lijsttrekker Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, lijstduwer, die met ruzie vertrokken bij Forum voor Democratie.
Bij de Forum-scheiding kreeg JA21 een aantal fracties, zoals in het Europees Parlement, diverse Provinciale Staten en de Amsterdamse gemeenteraad.
De partij presenteert zich nadrukkelijk als ‘fatsoenlijk’ alternatief voor Forum voor Democratie. JA21 is rechtser dan de VVD, maar volgt het gangbare coronabeleid en neemt afstand van racisme en antisemitisme.
Lees ook dit interview met Joost Eerdmans en Annabel Nanninga
Onlangs onthulde Eerdmans een immigratieplan: veiligelanders (asielzoekers uit zogeheten veilige landen als Marokko en Albanië) worden wat Eerdmans betreft niet meer toegelaten tot de asielprocedure. Statushouders krijgen geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Gemeenten moeten ook niet langer worden verplicht om huurhuizen bij voorrang toe te wijzen aan erkende asielzoekers.
Ook moet gezinshereniging worden beperkt en zijn er jaarlijks maar vijfduizend asielzoekers welkom in Nederland. JA21 wil het plan als initiatiefwet indienen als ze in de Tweede Kamer worden verkozen.
3.Bij1
Aan de tegenovergestelde kant van JA21 in het politieke spectrum wil BIJ1 een plaats in de Tweede Kamer veroveren. De partij profileert zich als het radicale alternatief van GroenLinks en de SP. Sylvana Simons is lijsttrekker van de partij. Zij zit nu in de gemeenteraad van Amsterdam.
De partij wil ‘een Nederlandse samenleving met gelijke rechten en gelijke kansen voor iedereen. Een samenleving waarin iedereen zichzelf kan zijn en onze verschillen niet worden veroordeeld, maar gewaardeerd’.
Belangrijkste wens van de partij is de aanpak van racisme. Dat wordt topprioriteit belooft de partij. Ook pleit BIJ1 voor excuses voor het slavernijverleden van Nederland.
BIJ1 heeft andere radicale plannen: de economie wordt deels genationaliseerd. Banken, pensioenfondsen en openbaar vervoer moeten in handen van de staat komen en er wordt een nationaal zorgfonds, zonder eigen risico, opgericht.
Lees ook: Organiseren verkiezingen in coronatijd wordt een uitputtingsslag
Nederland stapt, als het aan BIJ1 ligt, uit internationale handelsverdragen als het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Uitgeprocedeerde asielzoekers mogen dankzij een generaal pardon in Nederland blijven. Israël wordt behandeld als bezetter die Palestijnen etnisch zuivert. Daarom worden alle handelsbetrekkingen met het land opgeschort en Palestina erkend.
De kans lijkt klein dat BIJ1 in de Tweede Kamer komt. Alleen in een peiling van Maurice de Hond rond de jaarwisseling dook de partij op. Maar die ene zetel verdween weer in latere peilingen van Peil.nl.
4.Volt
‘De enige echte Europese partij’, zo omschrijft Volt zich. De partij werd in 2018 opgericht om deel te nemen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement van 2019. De partij is onderdeel van een Europese politieke beweging. In Nederland is geen Europese zetel behaald, maar in Duitsland wel. De partij heeft zo één zetel van de 751 in het Europees Parlement.
In Nederland maakt de partij zich vooral hard voor meer Europese samenwerking en richt zich dus niet zozeer op binnenlandse problemen. ‘Klimaatverandering, corona, veiligheid en migratie houden zich niet aan grenzen,’ schrijft de partij. Die problemen moeten Europees worden aangepakt.
Volt laat zich lastig definiëren als rechtse of linkse partij. Zo wil Volt dat Europa al in 2040 klimaatneutraal is, in plaats van 2050, maar sluit ze kernenergie niet uit om dat doel te bereiken. Ook moet Nederland de NAVO-norm naleven: 2 procent van het nationaal inkomen moet aan defensie worden besteed. De partij pleit ook voor meer inspraak van burgers: de burgemeester moet worden gekozen.
De partij wil de Europese Unie (EU) hervormen: het Europees Parlement moet voortaan alleen in Brussel vergaderen en niet meer in Straatsburg. Subsidies van de EU worden gekoppeld aan bescherming van de rechtsstaat en duurzaamheidsdoelen.
Lijsttrekker is Laurens Dassen en nummer twee op de kandidatenlijst is Nilüfer Gündoğan.
In peilingen is Volt alleen opgepikt door Maurice de Hond. In zijn twee recentste peilingen scoort de partij één zetel.
24 nieuwelingen op het stembiljet
U-Buntu Connected Front, Partij voor de Republiek en Modern Nederland. Het zijn drie van de 24 nieuwe partijen die over een kleine maand naar de gunst van de kiezers dingen. Het moet raar lopen, wil dit drietal het halen. Maar er zijn andere nieuwkomers die wel degelijk kans maken zich bij de dertien zittende partijen te voegen.
Dat zijn JA21, Volt, Code Oranje en BIJ1. Alle vier zijn ze de afgelopen tijd teruggekomen in een of meer peilingen. “Vier partijen met een duidelijk verhaal”, zegt onderzoeker Peter Kanne van I&O Research.
Het verhaal van JA21 verschilt inhoudelijk nauwelijks van dat van Forum voor Democratie. Niet zo gek; de partij is een paar maanden geleden ontstaan uit de chaos bij Forum. “Wij bieden mensen een realistisch rechts geluid”, zegt campagneleider JA21-Ronald Buijt. Maar de crux zit wat hem betreft in de zin erna. “Wij zijn wél bereid om verantwoordelijkheid te nemen. JA21 kan zorgen dat Nederland niet afbuigt naar links.”
Meedoen dus, daar hebben rechts-populistische kiezers wel oren naar, denkt Kanne. “De PVV bewijst haar waarde als oppositiepartij, maar doet om de echte macht niet mee. Forum voor Democratie leek serieus, maar het beeld van redelijkheid is daar de laatste tijd weggevaagd door het radicale coronastandpunt en het gerommel.”
Niet blèren
Het nummer 1-onderwerp voor JA21 is immigratie. “Een realistische aanpak”, schetst Buijt. “Dus niet roepen dat de grenzen helemaal dicht moeten, want zo werkt het niet.” Maar bijvoorbeeld wel: meer grenscontroles en meer druk op Marokko om hun burgers terug te nemen als die hier illegaal zijn gekomen.
Verder staat JA21 kritisch tegenover de EU. “Niet blèren over nexit, maar wel meer eisen stellen in Europa”, zegt de campagneleider. Als je bij de rechtse signatuur de ervaring optelt van lijsttrekker Joost Eerdmans, ziet Kanne best wat potentie. “Twee tot zes zetels is mogelijk”, zegt hij. “Maar let op: potentie is geen garantie.”
Helemaal aan de andere (linker)kant van het spectrum zit BIJ1. De partij, die in 2017 meedeed onder de naam Artikel1 maar toen geen zetel haalde, wil verbetering “op alle vlakken, maar altijd met een antiracistische blik”, zegt kandidaat-Kamerlid Rebekka Timmer (nummer 3 van de lijst). Ze noemt een voorbeeld van het oplossen van het lerarentekort. “Als je niet tegelijk iets doet aan onderadvisering en vooroordelen in het onderwijs, winnen kinderen van kleur en zwarte kinderen niks.”
Verder streeft de partij naar “radicale gelijkwaardigheid en economische rechtvaardigheid” en moet “de racistische overheid worden gestopt”. De zittende politici zijn volgens BIJ1 verantwoordelijk voor het kinderopvangtoeslagenschandaal. “En ze laten racisme bij de politie en op de arbeidsmarkt voortbestaan.”
Weerstand
Een radicaal antiracistisch verhaal dus en dat is best onderscheidend, zegt Kanne. “Nadeel voor BIJ1 is dat het onderwerp door relatief weinig mensen als belangrijkste wordt gezien.” Onder meer klimaat en de verzorgingsstaat staan bij het gros van de mensen hoger op de lijst. Naast Denk, waar BIJ1-lijsttrekker Sylvana Simons haar politieke carrière begon, ziet Kanne vooral GroenLinks en de Partij voor de Dieren als concurrent van BIJ1.
Simons zit in de hoogste regionen qua bekendheid van lijsttrekkers, ziet Kanne. “Maar haar waardering is ontzettend laag, een 2,4.” Ter vergelijking: mainstream-politici komen bij I&O Research veelal uit tussen de 5 en 6. Kanne heeft wel een idee waar dat verschil vandaan komt. “Simons vertelt een verhaal waar Nederland nog niet klaar voor is. Ze roept daarmee weerstand op bij een grote groep witte mensen, die zich beschuldigd voelen van racisme.”
@laraxsari Uit mn stemwijzer kwam Volt, nog nooit van gehoord, maar might look into that!
Van een bekende lijsttrekker is bij Volt geen sprake. Integendeel. Laurens Dassen heet hij, en volgens Kanne kent slechts 2 procent van de mensen hem. Maar misschien is dat geen nadeel, want de partij staat voor “een nieuw geluid”, aldus campagneleider Itay Garmy.
Volt is een pan-Europese partij die in alle EU-landen actief is. Het Europastandpunt laat zich dus raden en verder wil Volt besturen op een moralistische manier, zonder boosheid en met mensen centraal, legt Garmy uit. “Denk aan de situatie in vluchtelingenkamp Moria en de toeslagenaffaire. Wij willen het probleem benoemen en de oplossing ook.”
Troef
De partij vist in de (jongeren)vijver van D66 en GroenLinks, ziet Kanne. Net als die partijen hecht Volt groot belang aan bestrijden van het klimaatprobleem, maar de nieuweling heeft daarbij een troef in handen. “Dat Volt kernenergie wil inzetten kan een voordeel zijn. GroenLinks en D66 zijn daar niet voor, maar een substantiële minderheid van hun kiezers wel.”
Het zal geen schok zijn dat Code Oranje met ex-PVV’er Richard de Mos als aanvoerder in de rechtervijver vist, waar het redelijk druk is. “Maar met ombudspolitiek heeft de partij wel iets in handen”, zegt Kanne. “Dat appelleert aan een gevoel van ‘is er wel iemand die opkomt voor míjn belangen?'”
Want dat is simpelweg wat De Mos wil, vertelt hij. “Problemen van mensen oplossen.” Volgens de lijsttrekker wordt er landelijk van alles besloten wat lokaal tot problemen leidt en waardoor de leefbaarheid achteruit gaat. Code Oranje wil meer inspraak voor de burger en meer geld en macht naar de regio en gemeenten. En dat moet dan worden betaald door “minder migratie en minder Europa”.
Robin Hood
Wat voor Code Oranje spreekt is de bekendheid van De Mos. Zijn partij is de grootste in de Haagse gemeenteraad, en ongeveer de helft van de Nederlanders weet wie De Mos is, stelt Kanne. Wat wellicht aan zijn bekendheid heeft bijgedragen, is rechtszaak die tegen hem loopt. Het Openbaar Ministerie verdenkt de politicus onder meer van corruptie. De Mos zegt onschuldig te zijn.
“De zaak kan roet in het eten gooien”, zegt Kanne. “Maar het kan ook bijdragen aan zijn reputatie van Haagse Robin Hood, de man die het opneemt voor de armen en zich teweer stelt tegen de gevestigde orde.”
Of hij, en de drie andere partijen dat vanuit de Tweede Kamer gaan doen, weten we over een paar weken. 15, 16 en 17 maart 2021 zijn de stembureaus open, de (voorlopige) uitslag volgt dan naar verwachting in de nacht van de 17de.
Nieuwkomers JA21, BIJ1 en Volt: ‘Meer woningen voor starters’
Verhuurderheffing, klimaatverandering, vleesbelasting en de gevolgen van de coronacrisis: het is een greep uit de onderwerpen die ter sprake kwamen op de laatste avond van het NOS op 3 verkiezingsprogramma. De relatief politieke nieuwkomers Annabel Nanninga (JA21), Sylvana Simons (BIJ1) en Laurens Dassen (Volt) beantwoordden in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen vragen van jongeren.
De twee hoofdthema’s van de avond waren wonen en klimaat. Een jongen uit het publiek vroeg zich af hoe de partijen ervoor gaan zorgen dat starters beter aan een woning kunnen komen. De drie politici waren het eens dat er meer woningen moeten komen voor starters. “De drie miljoen vierkante meter aan kantoorruimten en andere bestaande ruimtes moeten worden omgebouwd tot woningen.” Nanninga en Simons sloten zich hierbij aan. Ook zeiden de politici eensgezind dat ze de verhuurderheffing willen afschaffen.
Nanninga haalde daarnaast de immigratie aan. “Er komen honderdduizenden mensen per jaar binnen en we hebben al te weinig woningen. Het is een heel eenvoudig sommetje: als je al teveel mensen hebt en te weinig huizen, dan moet je er geen mensen meer bij halen.”
Simons reageerde fel: “Het scheelt wel als je sommetjes maakt dat je dan ook goed kunt rekenen, want we weten allemaal dat het woningtekort niet ligt aan immigranten.” Volgens Simons is de oorzaak vooral slecht woonbeleid, zij vindt net als Dassen dat we daar meer in moeten investeren.
JA21 heeft het ambitieuze plan om een nieuwe stad te bouwen. Nanninga noemde het een ‘droomproject’ van de partij. Het levert volgens haar niet alleen veel nieuwe woningen op, maar heeft nog meer voordelen. “Je kunt er veel innovatie op los laten en het levert veel banen op, wat goed is voor de werkgelegenheid.”
Met Nanninga, Simons en Dassen is er een einde gekomen aan het verkiezingsprogramma van NOS op 3. Alle lijstrekkers van de grote partijen zijn de afgelopen week langs geweest, behalve PVV-lijstrekker Geert Wilders. Hij sloeg de uitnodiging af.
D66, GL, CU en PvdA willen investeren in wetenschap, ‘we dreigen boot te missen’
Regeringspartijen D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen GroenLinks en PvdA spreken zich gezamenlijk uit voor een miljoeneninvestering in Nederlands onderzoek en innovatie. Ze vinden dat de investeringen de komende tijd elk jaar met 300 tot 380 miljoen euro moeten toenemen, zodat aan het einde van de nieuwe kabinetsperiode het bedrag ruim 1 miljard hoger ligt. In 2030 zou Nederland dan op een investeringsniveau moeten komen van 3 procent van het nationaal inkomen.
De vier partijen sluiten met hun oproep aan bij de Kenniscoalitie, een samenwerkingsverband tussen universiteiten, het bedrijfsleven en onderzoeksinstellingen dat al eerder pleitte voor meer investeringen in onderzoek en innovatie. De Nederlandse wetenschap presteert momenteel op topniveau, zeggen de politici. Maar de kans bestaat dat we die toppositie gaan verliezen, vrezen ze. Nederland investeert, in vergelijking met omringende landen, steeds minder in wetenschap.
AD 05.03.2021
Ambitie
De partijen benadrukken dat de coronacrisis duidelijk maakt hoe belangrijk wetenschap en onderzoek is. “Alleen wetenschap en onderwijs kunnen ons helpen uit de crisis te komen, en uit toekomstige crises”, zegt D66-leider Kaag. Zij stelde vorig jaar bij de start van het academisch jaar in Groningen al dat 3 procent van het nationaal inkomen gereserveerd zou moeten worden voor wetenschap.
PvdA-Kamerlid Van den Hul benadrukt dat deze coronacrisis duidelijk heeft gemaakt dat wetenschappelijk onderzoek niet alleen overgelaten kan worden aan de markt. “Daarom moet de overheid meer ambitie tonen en hier in de toekomst meer geld voor vrijmaken.”
Boot
GroenLinks-leider Klaver zegt dat Nederland “internationaal de boot dreigt te missen” als we niet fors gaan investeren. “Kennis is de sleutel voor een groene toekomst en de beste investering die we kunnen doen”, aldus Klaver.
Bruins van de ChristenUnie vindt extra investeringen belangrijk omdat kennis en technologie bijdragen aan de “bloei van onze samenleving, onze veiligheid en aan ons toekomstig verdienmodel”.
Na de Tweede Kamerverkiezingen volgende maand begint de vorming van een nieuw kabinet, de formatie. Daar zal uiteindelijk besloten worden hoeveel geld er daadwerkelijk voor innovatie en onderzoek komt.
Dit willen de partijen op gebied mobiliteit: van hogere vliegtaks tot 140 km per uur
ProRail en NS samenvoegen of juist meer concurrentie op het spoor. 140 of 30 kilometer per uur. Een spitsheffing of meer asfalt. Lelystad Airport open of een een hogere vliegticketbelasting. Er valt genoeg te kiezen op het gebied van reizen en de manier waarop.
RTL Z analyseerde het thema mobiliteit uit de verkiezingsprogramma’s van de zes partijen die 28 februari meedoen aan het eerste lijsttrekkersdebat, zondagavond op RTL 4. We checkten de plannen voor de belangrijkste onderwerpen voor de komende jaren: openbaar vervoer, luchtvaart en verkeer.
Wat direct opvalt bij het lezen van de verkiezingsprogramma’s is dat niet iedere partij er evenveel werk van heeft gemaakt. De PVV besteedt er welgeteld acht zinnen aan, D66 maar liefst acht kantjes.
AD 05.03.2021
Openbaar vervoer
Naar de inhoud dan. Alle partijen onderstrepen het belang van openbaar vervoer, maar leggen hele verschillende accenten. De partij van Geert Wilders wil vooral dat het ov betaalbaar blijft, D66 pleit onder meer voor het aanleggen van maar liefst drie nieuwe hogesnelheidslijnen en een treinverbinding tussen Utrecht en Breda.
Hoog op de verlanglijst bij GroenLinks, SP en CDA staat de Lelylijn: een nieuwe, snellere spoorverbinding tussen Amsterdam en Groningen. De oplossing voor het drukke OV in de Randstad is een uitbreiding van het lightrailnetwerk, zo valt onder meer bij Mark Ruttes VVD te lezen.
Over de vraag wie het allemaal moet regelen, zijn de partijen het ook oneens. Het zal geen verrassing zijn dat de VVD voorstander is van meer openbare aanbestedingen op het spoor. Dat betekent dat private bedrijven een grotere rol krijgen. Aan de andere kant van het spectrum is er de SP, die juist pleit om NS en ProRail weer samen te voegen tot één staatsbedrijf.
Het CDA en D66 zitten hier tussenin, met hun pleidooi voor bereikbaarheid van dunbevolkte gebieden en goede aansluiting van bijvoorbeeld trein of bus. Die wensen kunnen doorgaans alleen in vervulling gaan als de overheid meebetaalt.
Dat is voor de SP totaal geen bezwaar. Zij zien vervoer sowieso als iets dat het beste door de staat geregeld kan worden, de partij van lijsttrekker Lilian Marijnissen wil ook KLM nationaliseren.
Luchtvaart
De luchtvaart zelf is ook een potentiële splijtzwam tijdens de formatie. GroenLinks is tegen groei, wat de partij van Jesse Klaver betreft hoeft er nooit meer zo veel gevlogen te worden als voor de coronacrisis. Lelystad Airport gaat niet open, als het aan de partij ligt. Dat geldt ook voor de SP.
Sigrid Kaags D66 vindt dat het vliegveld alleen open mag als dit niet meer vervuiling oplevert, het CDA van Wopke Hoekstra is ‘voorlopig’ tegen verdere groei van de luchtvaart en daarom ook geen uitgesproken voorstander van opening van Lelystad Airport. Dat is alleen de VVD, voor de PVV is het geen thema.
Vliegtaks
Dat geldt niet voor de vliegtaks, daar wil de PVV als enige van de zes vanaf. De VVD wil hem in stand houden tot vliegtuigmaatschappijen accijns moeten gaan betalen voor de brandstof die ze gebruiken.
De huidige belasting van nog geen 8 euro per vlucht gaat voor D66, SP en GroenLinks niet ver genoeg. D66 wil dat de belasting ook voor overstappende reizigers gaat gelden, de andere twee willen dat mensen die veel vliegen, meer gaan betalen. Het CDA wil dit alleen als het in Europees verband geregeld wordt.
Vliegen is voorlopig sowieso lastig, maar de auto pakken kan natuurlijk nog steeds. En dat moet zo blijven, als het aan VVD, CDA en PVV ligt. De drie partijen vinden elkaar als het gaat om meer asfalt, om de ‘grootste knelpunten aan te pakken’.
Stikstofcrisis
Dat dit voor meer stikstofuitstoot zal zorgen, is daarbij van ondergeschikt belang. De PVV wil alle ‘belemmerende’ regels over bijvoorbeeld stikstof ‘direct van tafel’.
De VVD wil stikstof die vrijkomt bij onderhoud niet laten meetellen, omdat de veiligheid anders in het geding zou kunnen komen en het CDA vindt stikstof alleen relevant in relatie tot de landbouw.
© Aangeboden door RTL Nieuws
Aan de linkerzijde van het politieke spectrum is dat vanzelfsprekend anders. D66 wil meer natuur aanleggen om te compenseren voor stikstofuitstoot, GroenLinks wil dat de uitstoot in 2030 gehalveerd is. De SP wil een apart programma optuigen waardoor aan de ene kant de uitstoot wordt verminderd, zodat aan de andere kant het bouwen van woningen juist kan doorgaan.
Spitsheffing
Al dat bouwen, asfalteren en natuur aanleggen moet natuurlijk wel betaald worden. En wie draait daar voor op, is dan altijd weer de vraag. Diegene die op het drukste moment van de dag op het drukste stuk weg rijdt, is een veelgehoorde oplossing. Zowel D66 als GroenLinks zijn voorstander van zo’n spitsheffing. Zij vinden de VVD en de PVV op hun pad, deze partijen zijn mordicus tegen.
De VVD wil overigens wel een kilometerheffing, maar dan juist voor elektrische rijders. Die betalen immers geen motorrijtuigenbelasting en daardoor betalen ze niet mee aan het onderhoud van wegen. Met een kilometerheffing willen de liberalen dat oplossen, waarbij de partij het CDA als medestander heeft.
D66 wil elektrisch rijden juist nog meer stimuleren, met aankoopsubsidies voor elektrische auto’s bijvoorbeeld. GroenLinks gaat het verst in de campagne om over te stappen op elektrisch rijden: het wil binnen tien jaar een verbod op de verkoop van auto’s die rijden op fossiele brandstof.
Vroem, vroem
Hoe je auto ook wordt aangedreven, voor sommigen is snelheid het belangrijkste. De PVV gaat daarin het verst, die partij belooft haar kiezers 140 kilometer per uur als maximumsnelheid.
‘Vroempartij’ VVD, die toch al enkele gevoelige nederlagen in dit dossier heeft geleden, blijft vasthouden aan 130 kilometer per uur. Als de stikstofuitsoot is verlaagd, willen de liberalen dat er de hele dag weer 130 gereden mag worden op de snelwegen waar dit kan.
Bij D66 is men voor een lagere maximumsnelheid, van 100 km per uur. GroenLinks wil een maximumsnelheid van 30 in de bebouwde kom, omwille van de verkeersveiligheid.
Haalbaarbeid
Hoe haalbaar de plannen zijn qua financiën en milieuregels, is de grote vraag. Een deel van de antwoorden komt op maandag, als het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) met hun doorrekeningen van de plannen komen.
Tussenstand – Peilingwijzer 23.12.2020: CDA wint zetels met Hoekstra als kopman, GroenLinks in de min
In de laatste Peilingwijzer van het jaar wint het CDA zo’n 4 Kamerzetels ten opzichte van de peiling van afgelopen oktober. Die winst valt samen met de start van Wopke Hoekstra als leider van de christendemocraten. Hoekstra nam het lijsttrekkerschap eerder deze maand over van Hugo de Jonge, die het als minister te druk had met de aanpak van de coronacrisis.
Het CDA is met 16 tot 20 zetels de derde partij in deze Peilingwijzer. Dat is nog altijd minder dan de helft van de 39 tot 45 zetels die de VVD van premier Rutte scoort. En het CDA blijft ook achter bij de PVV, die op afstand de VVD volgt met 20 tot 24 zetels.
Forum voor Democratie verliest opnieuw zetels. Inmiddels zijn er 2 tot 6 zetels over van de grote winst die FvD begin vorig jaar nog boekte in de peilingen. Bij de Statenverkiezingen werd Forum ruim 1,5 jaar geleden zelfs de grootste. Maar een reeks conflicten binnen de partij van Thierry Baudet hebben ertoe geleid dat die winst weer bijna is verdampt.
Peilingwijzer
Een andere partij die de wind tegen heeft is GroenLinks (11 tot 13 zetels). Politicoloog Tom Louwerse, maker van de Peilingwijzer, merkt op dat deze partij in het coronajaar 2020 heel geleidelijk ongeveer 5 zetels heeft verloren. “Sowieso zie je dat het linkse partijen slecht lukt in deze crisis om de aandacht te vestigen op eigen thema’s als het klimaat. De SP staat met 8 tot 12 zetels ook in de min. En de PvdA wint weliswaar iets naar 12 tot 16, maar een echte grote linkse partij is er niet op dit moment.”
Onderzoek van I&O Research laat bovendien zien dat slechts 12 procent van de huidige GroenLinks-achterban zeker is van zijn of haar stem. Geen partij scoort zo laag, hoewel de PvdA nauwelijks beter scoort met 22 procent overtuigde kiezers. “Links moet zich echt achter de oren krabben”, concludeert onderzoeker Peter Kanne van I&O Research. “De verkiezingen van maart dreigen uitsluitend een strijd te worden tussen rechts, rechts en rechts: de VVD, het CDA en de PVV.”
Vooralsnog geen ‘Kaag-effect’
De VVD is nog steeds de enige regeringspartij die weet te profiteren van de steun onder de bevolking voor het coronabeleid. D66 blijft steken op 10 tot 14 zetels en de ChristenUnie staat stabiel op 5 tot 7. “Het lijsttrekkerschap van Sigrid Kaag zorgt bij D66 ook nog niet echt voor een electorale impuls”, concludeert Sjoerd van Heck van Ipsos.
Achterin het veld laat de Partij voor de Dieren FvD achter zich met 4 tot 6 zetels. De SGP komt op 2 tot 4 en Denk, net als 50Plus, op 0 tot 2. Nieuwe partijen als Code Oranje van Richard de Mos zijn nog niet meegenomen in de Peilingwijzer, omdat ze nog geen zetels halen bij minstens twee opgenomen peilingbureaus.
De NOS publiceert met enige regelmaat de Peilingwijzer. Daarin worden peilingen van De Peiling (EenVandaag en Ipsos), I&O Research en Kantar samengevoegd. Maurice de Hond wil met Peil.nl niet meewerken aan de Peilingwijzer. Meer over de methode achter de Peilingwijzer is te vinden op de website van politicoloog Tom Louwerse.
‘Meer diversiteit op kieslijsten voor Tweede Kamerverkiezingen’
De meeste politieke partijen hebben een stuk meer vrouwen op hun kieslijsten voor de Tweede Kamerverkiezingen gezet dan vier jaar geleden, meldt Trouw zaterdag op basis van een eigen analyse. Ook zijn er meer kandidaten met een multiculturele achtergrond op de lijsten te vinden.
Bij CDA, ChristenUnie en D66 bestaat 40 procent van de lijst uit vrouwen, bij SP en PvdA gaat het om respectievelijk 45 en 50 procent, en bij de Partij voor de Dieren en GroenLinks wordt 60 procent van de verkiesbare plaatsen ingenomen door vrouwen – dat wil meestal zeggen: bij de eerste twintig op de lijst.
Bij de VVD staan vier vrouwen in de top vijf. De SGP heeft als enige partij een lijst met uitsluitend mannen. Van Forum voor Democratie en de PVV is nog geen lijst bekend.
Momenteel bestaat de Tweede Kamer voor 32 procent uit vrouwen, maar dat was na “correctie” door kiezers die met voorkeursstemmen meer vrouwen de Kamer in stemden.
Meer kandidaten met niet-westerse achtergrond op kieslijsten
De nieuwe Tweede Kamer krijgt mogelijk ook meer ‘kleur’, aldus Trouw. Bij de meeste partijen heeft tussen de 15 en 35 procent van de verkiesbare kandidaten een niet-westerse achtergrond. Dat is een verdubbeling ten opzichte van het huidige gemiddelde in de Tweede Kamer.
Deze trend geldt overigens niet voor alle partijen: zowel de SGP als de Partij voor de Dieren heeft niet één kandidaat met een multiculturele achtergrond.
Telegraaf 13.03.2021
Telegraaf 13.03.2021
Telegraaf 11.03.2021
Hoe realistisch zijn alle partijplannen en -plannetjes in deze coronatijd?
Minimumloon omhoog, AOW-leeftijd omlaag, 1 miljoen woningen erbij of 100.000 betaalbare woningen per jaar erbij, 17 miljoen bomen planten, bladblazers verbieden, 1000 euro voor je vierde kind, gratis anticonceptie, gratis kinderopvang. Het is een greep uit de plannen in de verkiezingsprogrammaseizoen, die bijna alle politieke partijen inmiddels hebben gepresenteerd.
Het uitvoeren van al deze ideeën is niet gratis, en we leven al in een duur coronatijdperk – de miljarden aan steun vliegen over tafel – waarvan niemand weet hoelang het nog duurt. Dat roept de vraag op wat programma’s die gelden voor vier jaar waard zijn. En hoe je ze moet lezen.
De verkiezingsprogramma’s zijn zeker niet voor niets geschreven, zeggen zowel het Centraal Planbureau (CPB) als het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), twee overheidsinstanties die elk op hun eigen manier verkiezingsprogramma’s doorrekenen en analyseren.
“Het gaat vooral om het vergelijken en om grote principiële vraagstukken”, aldus Diederik Dicou, CPB.
Het CPB kijkt naar financieel-economische keuzes van partijen en de effecten tot 2025, het beoogde einde van de volgende Kamerperiode. “Het verloop van de pandemie heeft een groot effect op de economie, maar vooral de komende anderhalf jaar”, zegt Diederik Dicou, projectleider van de doorrekeningen.
Het planbureau verwacht dat de economie ergens de komende tijd terugveert, en rekent met dat idee. Dicou wijst erop dat er altijd onzekere factoren zijn waar je van tevoren weinig over kan zeggen – de olieprijs, een internationaal conflict – en dat eventuele veranderingen in het zogenoemde basispad gelden voor álle partijen. “Het gaat vooral om het vergelijken. En om grote principiële vraagstukken, zoals: wat doen ze met het toeslagenstelsel? En wat doen ze met de studiebeurs?”
Waar het CPB financieel-economische keuzes van partijen duidt, kijkt het PBL naar de effecten van beleidsplannen op de leefomgeving, met als ijkjaar 2030. Onder leefomgeving verstaat het PBL onder meer mobiliteit, klimaat, energie en wonen.
Lees hier hoe partijen zich bij het schrijven van hun programma’s gesterkt voelden in hun denkbeelden door de coronacrisis
Wat het effect van alle “kleine dingen” is, weten we begin maart. Dan zijn beide planbureaus klaar met hun analyse/doorrekeningen. Twee weken later zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer.
Overeenkomsten in de verkiezingsprogramma’s: wat alle partijen willen
Hoe ziet je wereld eruit over een paar jaar? Waar woon je? Wat verdien je? En hoe hard mag je rijden? Om daar invloed op uit te oefenen, kun je over een kleine maand een vakje rood kleuren in het stemhokje.
Toch is er al voor de Tweede Kamerverkiezingen een potloodschets te maken van het volgende regeerakkoord. Over een aantal onderwerpen denken veel partijen namelijk hetzelfde, komt naar voren uit een vergelijking van de programma’s van de partijen die nu al in de Kamer zitten.
Van woningnood tot lijflied: jongeren live in gesprek met lijsttrekkers
Hoe gaat u ervoor zorgen dat ik ooit een betaalbaar huis kan krijgen? Betalen wij als jongeren straks de rekening van de coronacrisis? Duizenden jongeren stuurden NOS op 3 vragen op die ze aan politici willen stellen. Met die input gaat NOS op 3 vanaf 20.02.2021 een week lang in gesprek met lijsttrekkers.
De livestream van de gesprekken is te zien via NOS.nl, het YouTube-kanaal van NOS op 3, NPO Politiek, NPO Start en de Facebookpagina’s van de NOS en NOS op 3. De uitzending is live dus kan iedereen kan meepraten en vragen stellen via Facebook en YouTube.
Van programma tot akkoord
Kiezers kunnen de programma’s vergelijken, maar dat geldt ook voor partijen zelf. Na de verkiezingen gaan die met elkaar in gesprek om tot een regeerakkoord te komen. “Het zijn een soort menukaarten met uitvoerbare opties. Dat is fijn, want daarmee kan je goed onderhandelen”, zegt Wimar Bolhuis.
Hij wijst erop dat zo’n regeerakkoord nooit het gemiddelde wordt van de programma’s van de deelnemende partijen. “De lastenverlichting voor burgers komt altijd flink lager uit en de bezuinigingen op Sociale Zaken ook.”
Verder blijkt er uiteindelijk vaak minder geld te zijn voor onderwijs, en komt het bedrijfsleven er beter uit, blijkt uit Bolhuis’ proefschrift over de programma’s en regeerakkoorden van Lubbers II in 1986 tot en met het huidige kabinet-Rutte III in 2017.
We helpen je graag bij het maken van je keuze.
- Hoe staat Nederland er eigenlijk voor? Klik hier om naar de thema’s te gaan die we onder de loep hebben genomen.
- Partijstandpunten per onderwerp: Coronacrisis| Onderwijs | Zorg | Veiligheid | Klimaat en stikstof | Discriminatie en racisme | Migratie en integratie | Arbeidsmarkt | Woningmarkt
- Verkiezingsprogramma’s: VVD| CDA | D66 | ChristenUnie | PVV | GroenLinks | PvdA | SP | SGP | Partij voor de Dieren | DENK | 50PLUS | Forum voor Democratie
- Onze gesprekken met de lijsttrekkers.
Kijk en lees hier de gesprekken met alle lijstrekkers van afgelopen week terug:
- Mark Rutte (VVD): video en artikel.
- Jesse Klaver (GroenLinks) en Lilian Marijnissen (SP): video en artikel.
- Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) en Kees van der Staaij (SGP): video en artikel.
- Lilianne Ploumen (PvdA) en Wopke Hoekstra (CDA): video en artikel.
- Gert-Jan Segers (ChristenUnie) en Sigrid Kaag (D66): video en artikel.
- Thierry Baudet (FvD) en Farid Azarkan (Denk): video en artikel.
Vind jij klimaat belangrijk?
NU.nl heeft op een rij gezet wat de politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s zeggen over broeikasgassen, klimaat en economie, kernenergie en biomassa en de stikstofcrisis. —->>>> Dit vinden politieke partijen van het klimaat en stikstof
Binnenkort zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Een recordaantal van 37 partijen doet mee. Maar welke partijen zijn dit en vooral wat staat er in hun verkiezingsprogramma’s? EW maakte een handig overzicht.
Door een klik op een partij komt u automatisch bij het verkiezingsprogramma van die partij:
- VVD
- PVV (Partij voor de Vrijheid)
- CDA
- D66
- GROENLINKS
- SP (Socialistische Partij)
- Partij van de Arbeid (P.v.d.A.)
- ChristenUnie
- Partij voor de Dieren
- 50PLUS
- Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)
- DENK
- Forum voor Democratie
- BIJ1
- JA21
- CODE ORANJE
- Volt
- NIDA
- Piratenpartij
- LP (Libertaire Partij)
- JONG
- Splinter
- BBB
- NLBeter
- Lijst Henk Krol
- OPRECHT
- JEZUS LEEFT
- Trots op Nederland (TROTS). Trots op Nederland maakt op haar site bekend dat het programma 2021 verschijnt zodra het helemaal gereed en goedgekeurd is.
- U-Buntu Connected Front
- Blanco lijst met als eerste kandidaat Zeven, A.J.L.B. Verkiezingsprogramma onbekend.
- Partij van de Eenheid
- DE FEESTPARTIJ (DFP)
- Vrij en Sociaal Nederland
- Wij zijn Nederland
- Modern Nederland
- De Groenen
- Partij voor de Republiek
Een analyse van de verkiezingsprogramma’s van potentiële regeringspartijen
De fundamenteel andere visie op de overheid in het programma van de VVD is een trendbreuk. Maar rechtse partijen zetten niet meer dan een klein stapje naar links en alleen op enkele sociaaleconomische thema’s. Vooral linkse partijen en het ‘politieke midden’ zijn (veel) linkser dan vier jaar geleden.
In de media werd zelfs opgemerkt dat de toon en inhoud van de (concept)programma’s van de VVD, het CDA en D66 op belangrijke sociaaleconomische onderwerpen nogal zou afwijken van de voornemens die zij vier jaar geleden presenteerden: de partijen zouden naar links zijn opgeschoven. verder ß
De afgelopen weken heeft het grootste deel van de partijen hun concept-programma gepresenteerd. Lees hieronder wat we daarover hebben geschreven:
BEKIJK OOK;
‘CPB-doorrekening van verkiezingsprogramma’s moet en kan echt anders’
Voor de verkiezingen rekent het CPB de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen door. Maar dat levert niet altijd een eerlijk beeld op. Partijen die inzetten op investeringen in onderwijs, onderzoek en innovatie komen er onterecht bekaaid vanaf in de modellen van het CPB. Rabo-economen Hugo Erken en Frank van Es laten in deze gastcolumn zien hoe het anders kan.
De CPB-doorrekening van verkiezingsprogramma’s is een traditie die teruggaat tot 1986 en biedt een absolute meerwaarde in de verkiezingscampagne en de kabinetsformatie. Wij kunnen dan ook met trots zeggen er in het verleden aan te hebben meegewerkt.
De goede reputatie van de doorrekeningen schept echter ook verplichtingen. Ze dienen een gebalanceerd beeld te geven van de effecten van de diverse verkiezingsprogramma’s op de economisch meest belangrijke onderwerpen. In onze ogen gaat dit op minstens één punt onnodig mis, namelijk de effecten van onderwijs, innovatie en ondernemerschap.
Omgekeerd krijgen partijen die inzetten op hogere investeringen in de kenniseconomie daarvoor in de doorrekening van het CPB niks terug (zie ook hier en hier).
08.03.2021
Alles over de verkiezingen 2021 NOS
Dossier Verkiezingen Tweede Kamer AD
Kijk: Bekijk hier alle afleveringen van De Lijsttrekkers AD
Lees: Kijk hier alle live Q&A’s met de lijsttrekkers terug | NOS
Dossier Verkiezingen 2021 Den Haag en omstreken AD
Lees: Campagne-update: Hoekstra bijt eindelijk van zich af, komt dat op tijd? | NU
Lees: Campagne-update: Hoekstra erkent dat niet alles ‘van leien dakje’ gaat | NU
Lees: Waar was de VVD het populairst en waar PvdA, PVV en CDA ? Zoek het hier op RTL 14.03.2021
Lees: Waar was de VVD het populairst en waar PvdA, PVV en CDA ? Zoek het hier op MSN 14.03.2021
Lees: De Stemming 14-3-2021: D66 komt sterk op – Peilingen (maurice.nl) 14.03.2021
Lees: D66 stijgt drie zetels in peiling Maurice de Hond RTL 14.03.2021
Lees: Peiling: D66 in de lift Telegraaf 14.03.2021
Lees: D66 stijgt drie zetels in peiling Maurice de Hond MSN 14.03.2021
Lees: Haagse plannen: bureaucratiestop, geld voor verpleging en gratis relatietherapie NOS 14.03.2021
Lees: ‘Politici uit heel Nederland moeten groeiende kloof tussen gebieden dichten’ RTL 14.03.2021
Lees: Stad en platteland stemmen steeds verschillender: ‘Risico op onbestuurbaar land’ RTL 14.03.2021
Lees: De Hoop Scheffer hoort te weinig over het buitenland in campagne MSN 14.03.2021
Lees: Ook BN’ers zijn kandidaat: van Lucille Werner tot Johan Vlemmix MSN 14.03.2021
Lees: De laatste loodjes: kandidaten voor Tweede Kamerverkiezingen voeren campagne Den HaagFM 14.03.2021
Lees: ‘Politici laten racisme liggen in verkiezingscampagnes’ MSN 13.03.2021
Lees: Haagse plannen: asielstop, asielsteden en arbeidsmigrantenquotum NOS 12.03.2021
Lees: Haagse plannen: vast contract, bijstand omhoog en pensioen op 65 NOS 11.03.2021
Lees: Waar is het buitenland in deze campagne? ‘Dit is struisvogelpolitiek’ AD 11.03.2021
lees: GroenLinks: ‘VVD breekt met klimaatafspraken’ AD 11.03.2021
Lees: Onderzoek in opdracht van GroenLinks: VVD haalt klimaatdoel niet MSN 11.03.2021
Lees: ‘Plannen in 7 van de 14 partijprogramma’s in strijd met rechtsstaat’ MSN 10.03.2021
Lees: ‘Plannen in 7 van de 14 partijprogramma’s in strijd met rechtsstaat’ RTL 10.03.2021
Lees: Digitale Zaken of Inclusiviteit: krijgen we nieuwe ministeries na de verkiezingen? MSN 10.03.2021
Lees: Verkiezingen 2021: wat zeggen de partijen over tech? MSN 10.03.2021
Lees: Verkiezingen 2021: wat zeggen de partijen over tech? RTL 10.03.2021
Lees: Partijen willen bedrijven verplichten ethisch verantwoord te ondernemen NOS 10.03.2021
Lees: Haagse plannen: gratis kinderopvang, einde leenstelsel en ‘revival leraarschap’ NOS 10.03.2021
Lees: Zo denken de partijen over de toekomst van jouw pensioen RTL 08.03.2021
Lees: Haagse plannen: over woningnood en of je (snel) een dak boven je hoofd krijgt NOS 06.03.2021
Lees: Dit is wat de politieke partijen met de hypotheekrenteaftrek willen NU 05.03.2021
Lees: Haagse plannen: racistenlokkers, anoniem solliciteren en Piet zwart houden NOS 05.03.2021
Lees: ‘Verkiezingsprogramma’s schieten tekort in oplossen woningkrapte’ MSN 05.03.2021
Lees: Oproep aan nieuw kabinet: investeer in groene waterstof NOS 04.03.2021
Lees: Haagse plannen: rekeningrijden, meer lightrails en minder vaak vliegen
Lees: Wat willen de partijen met immigratie- en asielbeleid? Dit staat in de verkiezingsprogramma’s Elsevier 04.03.2021
Lees: Haagse plannen: wat mogen we eten, drinken en roken (en wat niet)? NOS 03.03.2021
Lees: Wat willen partijen met de Europese Unie? Dit staat er in de verkiezingsprogramma’s Elsevier 03.03.2021
Lees: Grote partijen willen minimumloon omhoog: ‘Mensen moeten ervan kunnen leven’ AD 02.03.2021
Lees: Zelfs de VVD laat het geld rollen: ‘Zo kan de coronaschade straks sneller worden ingelopen’ AD 02.03.2021
Lees: De doorrekening van de verkiezingsprogramma’s, waar moet je op letten? NOS 01.03.2021
Lees: Partijen geven fors geld uit voor meer koopkracht en economische groei NU 01.03.2021
Lees: Dit zijn de economische gevolgen van de partijprogramma’s naast elkaar gelegd NOS 01.03.2021
Lees: Doorrekening legt ideologische stoelendans bloot Elsevier 01.03.2021
Lees: ‘Woningtekort niet opgelost met deze verkiezingsprogramma’s’ NOS 01.03.2021
Lees: Alle verkiezingsprogramma’s geanalyseerd: oplossing voor woningnood zit er niet tussen AD 01.03.2021
Lees: Partijen willen hogere lasten voor bedrijven, blijkt uit doorrekeningen CPB NOS 01.03.2021
Lees: Partijen willen ondanks crisis straks geld laten rollen Telegraaf 01.03.2021
Lees: VVD en CDA laten met programma schuld het hardst oplopen AD 01.03.2021
Lees: CPB: alle partijen willen flink investeren, rekening naar toekomstige generaties RTL 01.03.2021
Lees: Kernenergie helemaal terug als campagnethema: dit staat er in de verkiezingsprogramma’s Elsevier 01.03.2021
AD 03.03.2021
02.03.2021
lees: CPB Presentatie Keuzes in Kaart 2022-2025 01.03.2021
lees: Keuzes in Kaart 2022-2025 01.03.2021
lees: pbl 2021 presentatie alv 01.03.2021
lees: pbl 2021 analyse leefomgevingseffecten verkiezingsprogrammas 2021-2025 01.03.2021
Het alternatief
Maar kan het ook anders? Volgens ons wel. De basis daarvoor is de endogene groeitheorie. Paul Romer, grondlegger van die groeitheorie, kreeg hiervoor in 2018 zelfs de Nobelprijs voor Economie. Sinds zijn baanbrekende studie uit 1990 is veel economische literatuur ontstaan die laat zien dat onderwijs, R&D en ondernemerschap van invloed zijn op de arbeidsproductiviteitsontwikkeling van een land.
Op basis hiervan hebben we de afgelopen jaren meermaals geanalyseerd wat de effecten van overheidsbeleid kunnen zijn op de arbeidsproductiviteit, onder meer voor Nederland, Duitsland en de Verenigde Staten.
125 miljard verschil
En wat levert dat dan op? Dat kunnen we het beste laten zien aan de hand van een voorbeeld. Stel, een politieke partij wil geld steken in het behalen van de Lissabon-doelstelling voor Research & Development (R&D). Die doelstelling houdt in dat een land 3 procent van het bbp uitgeeft aan R&D.
Als we ervan uitgaan dat de private sector een derde van de kosten voor zijn rekening neemt om deze doelstelling te halen, zou dit beleid de overheid tot en met 2030 ruwweg 40 miljard euro kosten. Maar in onze berekeningen levert het ook ruim 90 miljard op aan extra economische groei vanwege een sterke stijging van de arbeidsproductiviteitsgroei.
Ten opzichte van het basispad van het CPB is het misgelopen bedrag zelfs 125 (!) miljard euro op lange termijn.
Voor de komende doorrekening is het helaas te laat, maar over vier jaar moet dat echt anders. Sterker: het CPB mag ons endogene groeimodel voor Nederland gratis en voor niets overnemen. Een telefoontje is genoeg. Alles voor een beter en evenwichtiger economisch beleid.
Wanneer zit de onderwijsvrijheid (artikel 23 uit de Grondwet) het recht om gelijk behandeld te worden (artikel 1) in de weg?
Wie de voorlopige verkiezingsprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 leest, ziet dat een grondwetswijziging tot de mogelijkheden van een kabinetsformatie hoort.
“Pas na honderd jaar artikel 23 van de grondwet aan”, schreef PvdA-leider Lodewijk Asscher vorig jaar al over de wet uit 1917. Asschers oproep krijgt vervolg in het PvdA-programma. “Niet alle scholen bieden alle kinderen de kansen die ze verdienen.”
Ook bij de VVD was het andere geluid opvallend. “Een beroep op de vrijheid van onderwijs kan nooit een schending van de gelijkwaardige behandeling rechtvaardigen”, schreef fractievoorzitter Klaas Dijkhoff in een discussiestuk voor zijn partij.
In het VVD-verkiezingsprogramma is het nu zo opgeschreven dat vrijheid van onderwijs (artikel 23) niet strijdig mag zijn met het gelijkheidsbeginsel (artikel 1).
Kritische geluiden bij GroenLinks (“Leraren en leerlingen niet weigeren op basis van hun identiteit”), SP (“artikel 23 gaat op de schop”) en D66 (“acceptatieplicht”) waren er al langer. Deze partijen hebben dit eveneens opgenomen in hun programma’s voor volgend jaar.
Kamerleden stelden dinsdag10.11.2020 kritische vragen over reformatorische scholen, die eisen van ouders dat ze een verklaring ondertekenen waarin een homoseksuele leefwijze wordt afgewezen.
Minister Slob kwam toen vervolgens terug op zijn uitspraken van. Dat zegt minister Slob van Onderwijs na de ophef over uitspraken die hij deed in het debat.
Toen was er veel kritiek ontstaan, omdat het leek alsof de minister van Onderwijs verklaringen van ouders van leerlingen die vragen om de homoseksuele af te wijzen goed leek te keuren.
Een op de vijf scholen
Journalistiek platform Pointer concludeerde begin dit jaar dat een op de vijf reformatorische scholen vindt dat een relatie tussen personen van hetzelfde geslacht botst met het schoolprofiel.
Het gaat om 34 van de 137 scholen die zo’n schoolprofiel of document online hebben staan.
Het Openbaar Ministerie gaat onderzoeken of deze uitspraken strafbaar zijn.
lees: Hoe de politiek worstelt met botsende vrijheden voor onderwijs en godsdienst NU 11.11.2020
lees: OM onderzoekt strafbaarheid uitspraken Slob over antihomoverklaring NU 11.11.2020
lees: Slob krabbelt terug: Verklaring van afwijzing homoseksualiteit ‘brug te ver’ NU 10.11.2020
lees: Minister Slob vindt anti-homoverklaring scholen ‘een brug te ver’, OM onderzoekt uitlatingen bewindsman AD 10.11.2020
lees: Kamer is klaar met scholen die homoseksualiteit afkeuren NU 10.11.2020
lees: Het is de vraag of scholen de wet overtreden AD 10.11.2020
lees: Kritiek op minister Slob: ‘Je kunt lhbti-jongeren niet laten afwijzen’ NOS 10.11.2020
lees: Scholen mogen ouders niet vragen om homoseksualiteit af te wijzen, vindt Kamer NOS 09.11.2020
-
Archief
- mei 2024 (3)
- april 2024 (7)
- maart 2024 (14)
- februari 2024 (16)
- januari 2024 (8)
- december 2023 (12)
- november 2023 (4)
- oktober 2023 (8)
- september 2023 (7)
- augustus 2023 (12)
- juli 2023 (16)
- juni 2023 (12)
-
Categorieën
- 1e kamer
- 2e kamer
- 2e kamerverkiezingen 17 maart 2021
- 2e kamerverkiezingen 2017
- 2e kamerverkiezingen 2021
- 2e kamerverkiezingen 22 november 2023
- 50 plus
- 50plus
- 8 December-strafproces
- 911
- Aalsmeer
- Aalsmeers Collectief
- aanbesteding
- aangifte
- aanslag
- aardbevingen
- aardgaswinning
- Abdul Nasser Qirdash
- Abdulkadir Geylani-moskee
- Abou Soumayyah
- Abu Muhsin al-Masri
- Adel Abdul Mahdi
- Adviescollege Stikstofproblematiek
- Advocaat Michael Ruperti
- afdrachtregeling
- affaire-Spies
- afganistan
- afschaffing slavernij
- afsplitspartijen
- Ahmad al-Hazimi
- Ahmaud Arbery
- Ahmed Aboutaleb
- AirFrance-KLM
- aivd
- AKP
- Al-Holkamp
- Al-Qa'ida
- Alami abu Hamza
- Aleksej Navalny
- aleppo
- Alexander Pechtold
- Alexandra van Huffelen
- Alfons Leerkes
- alt-rightbeweging
- Amendement
- amsterdam
- Amsterdam Museum
- Ancilla Tilia van de Leest
- Anders Breivik
- André Postema PvdA
- Andreas Bakir
- Andrei Ivanovitsj Burlaka
- Ank Bijleveld
- Anna Zeven
- Annabel Nanninga
- Anne Lok
- Anne-Wil Duthler
- Anne-Wil Duthler VVD
- Anneke van der Veer
- Annemarie Jorritsma
- Annemarie Jorritsma vvd
- anti-semitisme
- antisemitisme
- appeu,
- Arbitrageprocedure
- Armeense genocide
- Armenië
- Arnoud van Doorn
- As-Soennah moskee
- asielzoekers
- ataturk
- Australian Liberty Alliance
- Australië
- australie
- awp
- Aysel Erbudak
- Agaath Cleyndert
- Igor Girkin
- Baarle-Nassau
- Balk
- Balkenende-norm
- balkenendenorm
- Bananenschil bonus
- Bart de Liefde
- Bas Filippini
- Bashar al-Assad
- basiliek Notre-Dame
- BBB
- bedreiging
- beeldenstorm
- begroting
- begroting 2016
- begroting 2017
- begroting 2018
- begroting 2019
- begroting 2020
- belangenverstrengeling
- Belastingdienst
- Bellingcat
- Benjamin Smith
- Bert Kannegieter
- Bert van der Roest
- Besmaya
- bestuurscrisis
- Beugen
- bevingen
- bezuinigingen
- BIJ1
- bivakmutsen
- Björn Lugthart
- Bloemendaal
- BoerBurgerBeweging
- boerka
- boerkaverbod
- bombardement
- bonnetjes-affaire
- Bonus
- Boris Johnson
- borsele
- Boudewijn van Eijck
- bouwsector
- Bram Heijstek
- brexit
- Brexit-uitstel
- Brunssum
- BUK
- burgemeester
- Burgemeester Stefan Huisman VVD
- burgemeester Ahmed Aboutaleb
- burnpits
- business case Fraude
- BVNL
- BYD
- Camiel Eurlings
- Carin Gaemers
- cartoon
- cartoonwedstrijd
- cassatie
- cbs
- CDA
- CDJA
- Centcom
- Ceo Benjamin Smith
- Chan Santokhi
- Charlie Hebdo
- China
- chloorgas
- Chora-vallei
- Chris Aalberts
- Clemens Meerts
- Climate Adaptation Summit
- co2
- CO2-neutraal
- coalitie
- Code Oranje
- college van bestuur van de Limburgse vmbo-scholen
- Combined Air Operations Centre
- Commissie BOS
- commissie bosman
- Commissie Remkes
- commissie Sorgdrager
- commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen
- commissie-Donner
- commissie-Hordijk
- commissie-Noorman-Den Uyl
- Commissie-Oosting
- Commissie-Stiekem
- commissie-Van Dam
- Communistisch Platform
- corona
- coronavirus
- Corrie van Brenk
- corruptie
- coup
- cpb
- cpn
- crisis
- CU
- CU-SGP
- Cultuurpaleis
- CvK
- D66
- Daan Prevoo
- Damascus
- Daniël van der Stoep
- daniel van der stoep
- de afrekening
- De Feestpartij
- De Fryske Marren
- De gouden eeuw
- debat
- decembermoorden
- delfzijl
- demonstratie
- Denk
- Denk NL
- derde dinsdag
- derde dinsdag september
- Derek Chauvin
- desi bouterse
- DFP
- diaspora
- diasporabelasting
- Dick Schoof
- dijkgraaf
- dijkgraaf Michiel van Haersma Buma
- dijkgraaf van Delfland Michiel van Haersma Buma
- Dinkelland
- Dion Gaus
- Dion Graus
- Dion Graus PVV
- directeur Sjaak Wijma
- directeur van de integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Dirk Scheringa
- Dividentbelasting
- Diyanet
- Don Bijl
- Donald Trump
- Donetsk
- doodsbedreiging
- Douma
- Douwe Jan Elzinga
- DPK
- dreiging
- dualisme
- economie
- Edgar Mulder PVV
- eemshaven
- Eeuwit Klink
- EHRM
- El Alami Amaouch
- Ellen Verkoelen
- Elze Boshart
- Emil Smeding
- Emil Smeding PVV
- emile roemer sp
- ENCO
- Erbil
- Erdogan
- Eric Wiebes
- Eritrea
- etnisch profileren
- EU
- euro
- europa
- Europees Hof voor de Rechten van de Mens
- europees parlement
- europese parlement
- Eva van Esch
- Evacueer Moria
- extreem rechts
- Extreem-rechts
- Fanida Kadra
- Farid Arzarkan
- Farid Azarkan
- Farshad Bashir
- Fawaz Jneid
- Felix Rottenberg
- Femke Halsema
- Femke Merel van Kooten
- Femke Merel Van Kooten-Arissen
- Ferdinand Grapperhaus
- Fethullah Gülen
- fitna
- Flitsenquête
- Follow the Money
- Fons Hertog VVD
- formatie
- Fort Zeelandia
- Forum voor Democratie
- fractievoorzitter Farid Azarkan
- frankrijk
- Frans Hoynck
- Frans Timmermans
- Frans Weekers
- fraude
- fraudesignaleringssysteem
- fred teeven vvd
- Fred van der Spek
- Freek Jansen
- FSB
- FSV
- fusie
- FvD
- Fyra
- GasTerra
- Gaswinning
- Gazprom
- gebiedsverbod
- gedragscode
- geert dales
- Geert Dales 50 plus
- geert wilders
- geert wilders pvv
- gekozen burgemeester
- geloofwaardig
- geloofwaardigheid
- gemeenteraad
- gemeenteraadsverkiezingen 2018
- gemeenteraadsverkiezingen 21.03.2018
- genocide
- George Floyd
- George Pell
- Ger Koopmans
- Gerald Schotman
- Gerard Blankestijn
- Gideon van Meijeren
- gifgasaanvallen
- Gillmore Hoefdraad
- Ginaf
- GO
- Gorinchem
- Greco
- Griekenland
- grijze wolf
- grijze wolven
- groenlinks
- Groep de Mos
- Groep Otten
- groepsbelediging
- grondwet
- Groningen
- ground zero
- Haarlemmermeer
- haatimam
- haatzaaien
- HagaZiekenhuis
- Halbe Zijlstra
- Han ten Broeke VVD
- handelsverdrag
- Hans Middendorp
- Hans van Hooft
- Hans Vijlbrief
- Harry Mens
- Harry van Bommel
- Hashem Abedi
- Hawija
- Hazimi’s
- Hendrik Jan Biemond
- Henk Bleker
- henk kamp
- henk krol
- Henk Krol
- Henk Otten
- Henry Keizer VVD
- Hero Brinkman
- hilbrand nawijn
- Hilde Palland
- Hoge Raad
- holocaust
- homo
- homohaat
- homohuwelijk
- hoofddoek
- hoogheemraadschap van Delfland
- Hugo Borst
- Huib van Vliet
- Huib van Vliet VVD
- huur
- Huurdersheffing
- huurverhoging
- huurwet
- Ibrahim Issaoui
- ICJ
- Idlib
- Igor Girkin
- IJssel- en Vechtstreek
- ijsselmeer
- Ik ga leven
- illegalen
- Imam El Alami Amaouch
- imam Ismail Abou Soumayyah
- ing
- inkomstenbelasting
- Instituut Mijnbouwschade Groningen
- integraalhelmen
- integriteit
- integriteitsaffaires
- Integriteitscommissie
- integriteitsonderzoek
- Integriteitstoets
- Integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Internationaal Strafhof
- Irak
- iran
- Irish Backstop
- Irvin Kanhai
- is
- IS-kinderen
- Isabelle Diks
- isis
- islam
- Ivo Opstelten
- JA21
- Jaap Uijlenbroek
- Jaap Uijlenbroek
- jaarrekening
- Jacques Monasch
- Jacques Tichelaar
- Jalalabad
- Jan Hoekema
- Jan Hoekema D66
- Jan Nagel
- Jan van Cranenbroek
- Jan van der Grinten
- jan van zanen
- Jan Zoetebier
- Jan Zoetelief
- Janaid L.
- Jannie Visscher
- Jaron Tichelaar
- Jean-Paul Gebben
- Jehovah’s getuigen
- Jeroen de Vries
- Jesse Klaver
- JFvD
- jihadsympathisanten
- JIT
- Jo Palmen
- joden
- jodenvervolging
- Johan Maurits van Nassau Siegen
- Johan Meijer
- Johan Remkes VVD
- Johan Vlemmix
- Joint Investigation Team
- Jolisa Brouwer
- Jong
- jongerenorganisatie JFVD
- joost eerdmans
- Joost Lagendijk
- Joram van Klaveren
- Jos de Graaf
- Jos Heijmans
- Jos Silvis
- Jos van Rey
- jos wienen cda
- journalist Roel Janssen
- jovd
- Justitieel Complex Schiphol
- Kajsa Ollongren
- Kamerlid Van der Lee
- Kamerlid Wybren van Haga VVD
- kandidatenlijst
- kapitalisme
- karen gerbrands
- kartelvorming
- Kees van der Staaij
- Keolis
- Keolis-ceo Frank Janssen
- kerncentrale
- kernenergie
- Kevin van Eikeren
- Kevin van Eikeren PvdA
- Khadija Arib
- Khadija Arib,
- kinderopvangtoeslag
- kinderopvangtoeslagaffaire
- kinderpardon
- Klaas Dijkhoff VVD
- klimaat
- Klimaatactivisten
- Klimaatakkoord
- klimaatakkoord Parijs
- klimaatdoelen
- klimaatmars
- klm
- koerden
- Koert Westerman
- koopkracht
- kort geding
- koude oorlog
- Krijgsraad van Suriname
- kruistochten
- Kunduz
- kvp
- Lale Gül
- Langetermijnbegroting.
- Léonie Sazias
- Leonid Chartsjenko
- Leonid Ghartsjenko
- Leonid Kharchenko
- LHK
- LHN
- Liane den Haan
- Liesbeth Zegveld
- Lijst Henk Krol
- lijsttrekker
- lijsttrekker Jaron Tichelaar
- limburg
- links
- links verbond
- lobby
- lobbycultuur
- Loek Hermans
- Loek Hermans VVD
- Loek Winter
- Loes Mulder
- loppersum
- Maaike van Tuyll van Serooskerken
- Maarten van Leeuwen
- maasvlakte
- Maasziekenhuis Pantein
- Madeleine van Toorenburg
- Malaysia Airlines
- Manon Leijten
- Marcelis Boereboom
- Marco Kroon
- Marco Out
- Marianne Thieme
- Marianne Thieme PvdD
- Mark Harbers
- Mark Harbers VVD
- Mark rutte
- marktwerking
- Marleen Barth
- marleen barth pvda
- marokkaan
- marokkanen
- Martin van Rijn
- Martin van Rooijen
- Matt Hancock
- maurice de hond
- Maurits von Martels CDA
- Meavita
- menno snel
- Menno Snel D66
- Mensenrechten
- Mesut Özil
- Metin Çelik
- mh17
- MH17-proces
- MH17-ramp
- MH17-tribunaal
- MHP
- Michael Heemels
- Michiel van Haersma Buma
- Mike Pompeo
- miljoenennota 2016
- miljoenennota 2017
- Miljoenennota 2018
- miljoenennota 2019
- miljoenennota 2020
- miljoenennota 2021
- minder
- minder Marokkanen-proces.
- Minister Ank Bijleveld
- Minister Bijleveld
- minister Buitenlandse zaken
- Minister Ferd Grapperhaus
- minister Van der Steur
- minister Wopke Hoekstra
- Minneapolis
- MINUSMA
- misbruik
- missie
- Mohamed Keskin
- Mohsen Fakhrizadeh
- monsterverbond
- moskee
- moslim
- moslimban
- Mosul
- Moszkowicz
- mr. Biemond
- Muslimban
- Mustafa Amhaouch
- Mustafa Kemal
- nabeschouwingen
- Nagorno-Karabach
- naheffing
- Nashville Statement
- Natalie Righton
- Nationale Holocaust Herdenking
- Natura 2000-gebieden
- navalny
- navo
- NAVO-missie Resolute Support
- NCTV
- Nederland
- nederlandse missie
- NEVENFUNCTIES
- neveninkomsten
- new york
- Nexit
- Nice
- NIDA
- Nieuwe Wegen
- nijmegen
- nikab
- No Deal Brexit
- noodwet
- Norbert Klein
- Nord Stream 2
- Notre-Dame-kerk
- novitsjok
- NS
- NSP
- nucleaire energie
- NZA
- OBP
- Oekraïne
- Olaf Kemerink
- Olaf Storms
- Oldenzaal
- Oleg Poelatov
- Onafhankelijk Liberaal
- Onafhankelijke Burgerpartij
- onderhandelingen
- onderzoek
- ongeloofwaardig
- ongeloofwaardigheid
- Onze Lieve Vrouw basiliek
- Oorlog in Afghanistan
- oostenrijk
- Oosterhout
- opcw
- openbaar vervoer
- Oprecht
- Orthodox protestantse kerk
- Ottomaanse Rijk
- ouderenbond Anbo
- ouderenzorg
- overheidsgebouwen
- Parijs
- parlementaire enquête
- parlementaire enquêtecommissie
- Parlementaire ondervraging
- Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag
- Partij van de eenheid
- Partij van de Toekomst
- partij voor de dieren
- Partij voor de Toekomst
- partijcultuur
- partijvoorzitter
- Paul Depla PvdA
- Paul Frentrop
- peiling
- peiling 11.12.2016
- peiling 14.02.2016
- penningmeester
- personeelstekort
- perzische golf
- Peter Plasman
- Peter Rehwinkel
- Peter Tielemans
- Peter van Dijk
- Peter van Dijk PVV
- Peter Zevenbergen
- petitie
- Piet de Jong
- Pieter Bogaardt
- Pieter Elbers
- Pieter Lakeman
- Pieter Omtzigt
- Pim Fortuyn
- pkk
- Poelatov
- Poetin
- POK
- polarisatie.
- politiek
- Politieke Integriteitsindex
- populisme
- PPR
- premier
- president Bashar al-Assad
- President Tayyip Recep Erdogan
- prinsjesdag
- Prinsjesdag 15.09.2020
- Prinsjesdag 2017
- privatisering
- PrivaZorg
- ProRail
- protest
- provinciale staten Brabant
- Provinciale staten Flevoland
- provinciale staten Gelderland
- Provinciale Staten Limburg
- Provinciale staten Overijsel
- Provinciale Staten Zeeland
- Provinciale voorzitters
- Provinciale voorzitters 50plus
- provincie drente
- PSP
- PvdA
- PvdA 75 jaar
- PvdD
- PvdE
- PvdT
- PVV
- Qassem Soleimani
- Raad van Europa
- raadslid
- Rachid Guernaoui
- racisme
- Ralph Hamers
- Raymond Knops
- rechts-extremisme
- rechtzaak
- Reda N.
- referendum
- regeerakkoord
- reiskosten
- Renkum
- repatriëren
- richard de mos
- rijswijk
- Rob Jetten
- Robert Baljeu
- Robert Gielisse
- Robert van Gemeren
- Robin de Rooij
- Roel Praagman
- Roelof van Laar
- Rolf Zincken
- Ron Meyer
- Ronald van Raak SP
- Ronnie Brunswijk
- rotterdam
- royality4care
- Rusland
- russische geheime dienst
- Rutte 2
- Rutte 3
- Rutte 4
- Ruud Koornstra
- ruud lubbers
- ruud lubbers cda
- Ruud van der Velden
- Sabine ten Doesschate
- Sahel
- salafisten
- samenwerking
- Samuel Jong
- Samuel Paty
- sarin
- Sébas Diekstra
- schaliegas
- scheefhuur
- scheefhuurder
- scheefhuurders
- scheefwonen
- schijnconstructie
- Schilderswijk
- Sebastiaan Wolswinkel
- Selçuk Öztürk
- Selcuk Ozturk
- Sergei Doebinski
- Sergei Maksimishin
- Sergej Doebinski
- Sergej Skripal
- Sergey Dubinsky
- Servie Hölzken
- sgp
- Sharon Gesthuisen
- Sharon Gesthuizen
- Shell
- side letter
- Sigrid Kaag
- sinterklaas
- slavernij
- Slotervaart ziekenhuis
- slotervaartziekenhuis
- slotpleidooi
- Sophie in ’t Veld
- Sophie in ’t Veld D66
- sp
- SP
- spionage
- Splinter
- splinterpartij
- Splinterpartijen
- spuiforum
- Spuiplein
- staatssecretaris
- Staatssecretaris Broekers-Knol VVD
- Staatssecretaris Eric Wiebes
- Staatssecretaris Hans Vijlbrief
- Staatssecretaris Menno Snel
- Staatssecretaris Menno Snel D66
- staatssecretaris Mona Keijzer
- Staatssecretaris Raymond Knops CDA
- staatssecretaris Van Huffelen
- Staatssecretaris Wilma Mansveld
- Staatstoezicht op de Mijnen
- Stand van de zorg
- Stef Blok
- Stef Blok VVD
- Stefan Huisman
- Stephen Barclay
- Stichting Reclaimed Voices
- Stichting Vormingsactiviteiten Oost-Europa
- Stichtse Vecht
- stikstof
- stikstofregels
- stikstofuitstoot
- strafvervolging
- Suhayb Salam
- Super Saturday
- suriname
- Sylvana Simons
- Syrië
- Syriëgangers
- syrie
- takfir
- taliban
- Tamara van Ark
- Tanya Hoogwerf
- Tayyip Recep Erdogan
- Teeven-deal
- Terneuzen
- terreur
- terreurdreiging
- terrorisme
- Theo Hiddema
- Theresa May
- Thierry Aartsen
- Thierry Aartsen VVD
- Thierry Baudet
- thom de graaf d66
- TICS
- toeslagen
- toeslagenaffaire
- toeslagenstelsel
- Toine Beukering
- Tom van der Lee
- TONL
- topambtenaar Boereboom
- Topinkomen
- topinkomens
- topman Pieter Elbers
- transitieperiode
- transvaalwijk
- Trots op NL
- Tunahan Kuzu
- turkije
- tweede kamer
- Tweede Kamerlid Zihni Özdil
- uber
- Uncategorized
- UNHCR
- uranium
- Urgenda
- Urgenda-vonnis
- uruzgan
- utrecht
- VDL
- veiligheid
- venlo
- Verantwoordingsdag 2018
- Verantwoordingsdag 2019
- verblijfskostenvergoeding
- verhuurdersheffing
- verkiezingen
- verkiezingen 2017
- verkiezingen 2021
- verkiezingsprogramma 2021-2025
- Verpleeghuis
- Versplintering
- vertrekovereenkomst
- vertrouwen
- Vertrouwen in de toekomst
- vervolging
- verzekeringsfraude
- verzelfstandiging
- verzetszaak
- Vincent Bosch PVV
- VK
- vluchtelingen
- VNL
- VOC
- VOE
- voedselterroristen
- Voerendaal
- Vogelaarswijken
- Vogelaarwijk
- VOLT
- voorjaarsnota
- voorjaarsnota 2020
- vpro
- vredesakkoord
- Vrij en Sociaal Nederland
- vrijheid van meningsuiting
- Vrijzinnige Partij nederland
- VSN
- VVD
- VVD-CDA-D66
- VVD-CDA-D66-ChristenUnie VVD-CDA-D66-ChristenUnie
- VVD-PvdA
- wachtgeld
- wachtlijst
- Wassila Hachchi
- Weert
- weigerambtenaar
- wereldbank
- werkgroep Van Oosten
- Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding
- wet normering topinkomens
- Wet Normering Topinkomens
- wethouder
- wethouder Geert Post SGP
- Wikipedia
- Wil Houben
- wilders 1
- Willem Aantjes
- Willem Engel
- William Moorlag
- Willie Dille PVV
- Wim Pijl
- Wim Pijl CU-SGP
- Wim van der Leegte VDL
- Wim van der P.
- Winnie Sorgdrager
- Winstuitkering
- witwasaffaire
- witwassen
- wnt
- wo2
- woningwet
- Wopke Hoekstra
- Wouter Bos
- WPP
- WPP,
- WTC
- Wybren van Haga
- Yanick Chevalier
- Yassin Elforkani
- Ybeltje Berckmoes
- YPG
- Zabul
- Zahir Rana
- zaltbommel
- zaman
- zandwinning
- zeeland
- zenuwgas
- zetelroof
- ziekenhuis
- ziekenhuizen
- Zihni Özdil
- zomerreces
- Zorg
- zorgfraude
- zorginstelling Careyn
- Zorginstelling Zuyderland
- zorginstellingen
- Zorginstituut: Nederland
- Zouhair Saddiki
- zwarte lijst
- zwarte Piet
- zweden
-
RSS
Entries RSS
Comments RSS
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.