Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 16 – verkenningsronde grote partijen 18.05.2021

Partijen willen meer haast maken met kabinetsformatie

De grotere politieke partijen zijn verrast dat zij vandaag al hun coalitievoorkeur op tafel moeten leggen bij informateur Mariëtte Hamer. Zij hadden verwacht dat die vraag pas later in de formatie aan bod zou komen, zo blijkt uit een rondgang op het Binnenhof.

VVD, D66 en CDA willen meer haast gaan maken met de kabinetsformatie. “Ik denk dat Nederland het niet begrijpt als dit nog heel lang gaat duren”, zei VVD-leider Rutte na zijn gesprek met informateur Hamer. Die ontving vandaag de leiders van de grootste politieke partijen.

Twee maanden na de verkiezingen zijn de partijen nog niet veel opgeschoten. “Het belangrijkste is dat we nu echt spoed gaan maken”, zei Rutte.

D66-leider Kaag vindt dat er nog voor de zomer een nieuw kabinet moet zijn. “Dat is de ambitie en onze inzet”, zei ze na afloop van haar gesprek. Op de vraag aan welke coalitiepartners ze denkt, zei Kaag: “Wij willen een zo stabiel en progressief mogelijk kabinet. Ik heb eerder GroenLinks, PvdA, VVD en CDA als voorbeeld genoemd.”

Het regeerakkoord moet “geen notariële akte” worden, waarin van alles wordt vastgelegd. Kaag streeft naar een akkoord op hoofdlijnen. “Je kunt kaders neerleggen voor het beleid, geen hele pagina’s. Het gaat om de houding van de partijen. De wil om er samen uit te komen.”

Volgens Rutte zou het “heel mooi” zijn als het nieuwe kabinet nog voor de zomer op het bordes staat. Hij liet zich niet uit over de vraag hoe die coalitie er precies uit moet zien. “In ieder geval de winnaars, VVD en D66. En wij werken het liefst samen met het CDA.”

De leider van die partij, Hoekstra, zei na zijn gesprek voor het eerst dat hij er rekening mee houdt dat zijn partij toch weer gaat meeregeren. “Ik kan me zeer wel voorstellen dat we in de oppositie gaan, maar ook dat we in het kabinet gaan.”

‘Vooruit met de geit’

Hoekstra wil met een grote groep van acht à negen partijen verder praten over de inhoudelijke kant van de formatie. Hij denkt, behalve aan VVD, D66 en zijn eigen partij ook aan PvdA, GroenLinks, ChristenUnie, SGP en JA21.

Als de informateur over drie weken verslag uitbrengt van deze ronde, is het aan de vijftien CDA-Kamerleden om te besluiten of de partij eventueel aan boord van een nieuwe coalitie wil stappen. Maar tot die tijd is er wat Hoekstra betreft nog een grote groep kandidaat-regeringspartijen, die het misschien eens kunnen worden over een aantal grote problemen die snel moeten worden opgepakt. “Ik denk dat veel mensen zullen denken: ‘vooruit met de geit’.”

PvdA niet zonder GroenLinks

Op links zijn de partijen nog wat terughoudender. Na haar gesprek zei PvdA-leider Ploumen dat er wat haar betreft vooral naar de inhoud gekeken moet worden. “Een nieuw kabinet moet vooral investeren in mensen. Mocht het zover komen dat wij aanschuiven, dan niet zonder GroenLinks.”

GroenLinks-voorman Klaver had ook de boodschap dat zijn partij de PvdA zal blijven vasthouden. “Wij stappen alleen in een zo progressief mogelijk kabinet.”

SP

De kabinetsformatie moet over meer gaan dan alleen het herstelbeleid na de coronacrisis. Daar heeft Lilian Marijnissen (SP) op aangedrongen in haar gesprek met informateur Mariëtte Hamer. Ze vindt dat het ook moet gaan over bijvoorbeeld de problemen op de woningmarkt.

Het lijkt er volgens Marijnissen op dat de problemen van Nederland alleen economisch zijn. Maar “mensen kunnen geen betaalbaar huis meer vinden”.

Verder heeft ze opnieuw laten weten niet deel te nemen aan een kabinet met VVD-leider Mark Rutte. “De SP gaat niet een kabinet van Rutte aan een meerderheid helpen.”

Segers: niet aan de beurt

ChristenUnie-leider Segers vindt het op dit moment niet voor de hand liggen dat zijn partij opnieuw gaat meeregeren. Wat hem betreft komt er “een geloofwaardige breuk met het verleden”. Dat betekent: een heel nieuw kabinet, met andere partijen, dat werk kan maken van een nieuwe bestuurscultuur met een opener samenwerking met de Tweede Kamer.

Qua grootte zijn er negen partijen die groter zijn dan de ChristenUnie, zei Segers vanmorgen na zijn gesprek met informateur Hamer. En een minderheidskabinet is wat hem betreft ook prima. Dat past volgens hem misschien wel beter in een tijd van dualisme, waarin meer onderwerpen met de Kamer moeten worden besproken.Politiek verslaggever Ron Fresen:

Je zou vandaag een kantelmoment in de formatie kunnen noemen. Na alles wat er is gebeurd, is de boodschap nu: vooruit en tempo maken. De partijen ervaren ook de druk van buitenaf om nu eindelijk serieus werk te maken van zaken als meer vaste banen voor jongeren, de krapte op de woningmarkt en het klimaat.

Waarmee niet gezegd is dat zo’n kabinet er dan ook heel snel zal zijn. Inhoudelijk zijn er nog flinke verschillen, bijvoorbeeld over klimaat of migratie. Tussen de partijen liggen er ook nog obstakels. Accepteren VVD en CDA het linkse cluster PvdA en GroenLinks? Of is de ChristenUnie een uitweg?

Maar de voeten zitten op het gaspedaal en niet meer op de rem.SP-leider Marijnissen ziet op dit moment geen rol voor haar partij in de nieuwe coalitie. “Ons past bescheidenheid”, zegt ze na een verlies van vijf zetels bij de verkiezingen. Ze vindt dat het aan de winnende partijen D66 en VVD is om het voortouw te nemen. Ze wil sowieso niet in een kabinet waarin de huidige demissionair premier opnieuw de leiding krijgt. “De SP gaat niet een kabinet van Mark Rutte aan een meerderheid helpen.”

Ook de Partij voor de Dieren wil in geen geval in een kabinet-Rutte IV. Partijleider Ouwehand zegt dat het vertrouwen van de burgers in de overheid niet kan worden hersteld met “een premier die de Kamer voorliegt”. Volgens haar houdt de VVD de formatie gegijzeld door vast te houden aan Rutte als partijleider. “Het is niet CDA-Kamerlid Omtzigt die dat doet.”

Oppositieleider Wilders (PVV) ging naar eigen zeggen vooral voor de vorm naar Hamer. “Als ik gevraagd word, kom ik. Maar de kaarten zijn allang geschud, het is een politieke poppenkast.” Wilders verwacht dat VVD, D66, CDA en PvdA het nieuwe kabinet gaan vormen onder premier Rutte.

Herstel na corona

Informateur Hamer ontving vandaag de leiders van de grootste partijen in de Tweede Kamer. Zij sprak met hen met name over de vraag hoe zij het herstel na de coronacrisis voor zich zien.

Het is de vierde keer na de verkiezingen op 17 maart dat de fractievoorzitters hun ideeën voor de formatie kunnen inbrengen. Ze deden dat al eens bij de verkenners Jorritsma en Ollongren en daarna twee keer bij informateur Tjeenk Willink.

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 15 – verkenningsronde kleine partijen 17.05.2021

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 14 – start verkenningsronde met Informateur Mariëtte Hamer vanaf 17.05.2021

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 13 – Debat 12.05.2021 en benoeming nieuwe Informateur Mariëtte Hamer

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 12 – vanaf 10.05.2021 weer op weg

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 11 – op weg naar de inhoudelijke formatie

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 10 – verkenningsronde vertraagd

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 9 – verkenningsronde vanaf 25.04.2021 weer verder

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 8 – verkenningsronde 20.04.2021 en 21.04.2021

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 7 – volgende verkenningsronde vanaf 19.04.2021

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 6 – volgende verkenningsronde vanaf 13.04.2021

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 5 – nieuwe start verkenningsronde vanaf 08.04.2021

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 4 – voortgangsoverleg 06.04.2021

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 3 – Debat 31.03.2021– 01.04.2021

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 2

Zie ook: Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 1

Zie ook: Aftrap Verkiezingen 2e kamer op 17 maart 2021 – op weg naar de uitslag

Meer: Op weg naar een nieuw kabinet | NOS

Lees: Hoogleraar Marcel Levi wil minister van Volksgezondheid worden AD 18.05.2021

Lees: Rutte: D66 moet sowieso in coalitie, liefst ook CDA MSN 18.05.2021

Lees: Partijen willen meer haast maken met kabinetsformatie NOS 18.05.2021

Lees: Wilders voorspelt kabinet-Rutte IV MSN 18.05.2021

Lees: Ploumen is blij dat het nu over de inhoud gaat Nieuws 18.05.2021

Lees: Ongeduld bij Kaag neemt toe, D66-leider wil voor de zomer een coalitie NU 18.05.2021

Lees: Kaag wil voor de zomer al nieuw kabinet, met vijf partijen Telegraaf 18.05.2021

Lees: Ongeduld bij Kaag neemt toe, D66-leider wil voor de zomer een coalitie MSN 18.05.2021

Lees: Rutte en Kaag willen vaart maken: ‘Kabinet voor de zomer’ AD 18.05.2021

Lees: Kaag hoopt voor de zomer op kabinet met daarin PvdA en GroenLinks MSN 18.05.2021

Lees: CDA-leider Hoekstra staat open voor kabinetsdeelname: ‘Vooruit met de geit’ MSN 18.05.2021

Lees: CDA-leider Hoekstra staat open voor kabinetsdeelname: ‘Vooruit met de geit’  RTL 18.05.2021

Lees: CDA-leider Hoekstra wil meer vaart in kabinetsformatie MSN 18.05.2021

Lees: SP-leider wil dat formatie over meer gaat dan herstelbeleid MSN 18.05.2021

Lees: Ouwehand (PvdD): ‘Degene die het land bestuurt, moet te vertrouwen zijn’ NU 18.05.2021

Lees: Segers heeft geen ‘principiële bezwaren’ tegen meeregeren MSN 18.05.2021

Lees: Nieuwe ronde formatiegesprekken gestart, Hamer ontvangt de kleinste partijen NU 18.05.2021

Lees: Partijen moeten vandaag kleur bekennen: wat is droomcoalitie? AD 18.05.2021