Staatssecretaris Hans Vijlbrief: ‘Groningse gaskraan weer open? Dat is gevaarlijk’
De koffer van Hans Vijlbrief staat klaar mocht hij na het enquêterapport over de gaswinning in Groningen het veld moeten ruimen. Ondanks de energiecrisis wil hij voorkomen dat een volgend kabinet de gaskraan weer opendraait.
Toen Hans Vijlbrief (59) vorig jaar aantrad als staatssecretaris Mijnbouw om de problemen in Groningen op te lossen, dacht hij: we gaan dat varkentje wel even wassen. Maar hij heeft dat onderschat, vertelde hij aan de parlementaireenquêtecommissie die onderzoek doet naar de Groningse gaswinning. Op 24 februari 2023verschijnt het eindrapportmet – zo staat wel vast – pittige conclusies over alles wat er misging.
De presentatie vindt plaats in boerderij De Diek’n in Zeerijp, in het aardbevingsgebied. Commissievoorzitter Tom van der Lee geeft een toelichting op de bevindingen van de enquêtecommissie. Kamervoorzitter Vera Bergkamp neemt het rapport namens de Tweede Kamer in ontvangst.
Lees meer over de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen op de commissiepagina. Via deze pagina kunt u ook alle openbare verhoren terugkijken.
Een parlementaire enquête is het zwaarste onderzoeksinstrument dat de Tweede Kamer tot haar beschikking heeft als zij zelf onderzoek wil doen. Dit maakt het mogelijk om schriftelijke inlichtingen en documenten bij betrokken organisaties te vorderen en getuigen en deskundigen onder ede te horen. Nederlandse staatsburgers die worden opgeroepen door de commissie, zijn verplicht te verschijnen.
Vijlbrief was als topambtenaar op Financiën druk met de eurocrisis en was als staatssecretaris verantwoordelijk voor de Belastingdienst. Maar terugblikkend op zijn eerste jaar is dit de zwaarste baan tot dusver, zegt hij. ,,Groningers hebben met reden geen vertrouwen meer in de overheid.
Dan zit ik in een zaal in Loppersum waar zij met grote tassen vol papieren binnenkomen en ik bén voor hen die overheid. Dat is anders dan overleggen met de minister van Financiën van Griekenland. Ook ingewikkeld, maar dan praat je over zaken. Dit gaat over leed. En ik kan die mensen niet altijd beloven dat ik het kan oplossen.’’
Er was geen aandacht voor de veiligheid van Groningers
Hoe verlopen zulke gesprekken? ,,Bij mijn eerste bezoek aan Groningen bezocht ik twee oudere mensen in een boerderij. Zij waren zó geëmotioneerd, dat ze niet zelf konden praten. Hun dochter moest vanaf een briefje voorlezen wat de problemen waren. Dat komt hard binnen. Het briefje ligt nog bij mij thuis. Die mensen konden gelukkig worden geholpen. Je leert van die gesprekken. Als je in vier gesprekken op een dag hoort dat de telefoon nooit wordt opgenomen bij een instantie, kun je dat aanpakken.’’
U zit hier nu een jaar. Kunt u uitleggen waarom de problemen in Groningen zo lang konden voortwoekeren voor ze serieus werden genomen? ,,Dat drama van die bevingen heeft zo lang kunnen doorgaan, omdat er geen aandacht was voor de veiligheid van Groningers. Toen het gas in de jaren 60 werd gevonden, keken we alleen naar leveringszekerheid zodat iedereen thuis gas had. En naar de opbrengsten. Dat was fout. Dat zal de enquêtecommissie ook concluderen.
En toen er schade begon te ontstaan, lieten we dat aan de NAM over zoals het normaal is in de mijnbouw. Maar de schade werd zó groot, dat de NAM dat niet meer aankon. En toen de overheid de afhandeling overnam, bleek het bijvoorbeeld ingewikkeld om mensen te vinden die het kunnen uitvoeren.’’
U was in 2010 als topambtenaar op het ministerie van Economische Zaken ook betrokken bij de gaswinning. Voelt u zich medeschuldig? ,,Ik was onderdeel van het systeem. Medeschuldig is misschien te zwaar, maar ik heb het in die anderhalf jaar dat ik er zat ook nooit over de veiligheid van de Groningers gehad. Ik vind het dus fijn om nu te kunnen werken aan een oplossing.’’
U zei bij de enquêtecommissie milder te zijn geworden over de trage versterkingsoperatie. ,,Voordat ik staatssecretaris werd, dacht ik ook: hoe kan dat nou zo lang duren? Ik ga daar eens een draai aan geven. Nou, nu zie ik het wel. Ik moet daar bij zeggen: uit gesprekken merk ik dat Groningers belangrijker vinden dat ze weten waar ze aan toe zijn dan dat alles snel gebeurt. Want het is nogal wat hè, zo’n versterking. Je moet uit je huis, dat gaat in de steigers, soms kun je pas na jaren terug.’’
Het versterken van de huizen zodat mensen op tijd weg kunnen komen bij een zware aardbeving, is een enorm ingewikkeld proces
Maar wat kunt u doen voor die mensen? ,,Er zijn twee processen. Er is het schadeherstel waarbij we een systeem hebben opgetuigd dat te veel uitgaat van wantrouwen. Als je het niet eens bent met een besluit, moet je in bezwaar en dan worden er heel veel deskundigen bijgehaald waar jij je als gewone man tegen moet verweren. Daarom veranderen we die procedure. Maar het versterken van de huizen zodat mensen op tijd weg kunnen komen bij een zware aardbeving, is een enorm ingewikkeld proces. Dat is niet met een paar ingrepen beter te krijgen.’’
Hoe wel? ,,Elk huis is anders. Je wilt niet dat door het verstevigen en dikker maken van muren mensen letterlijk hun kont niet meer kunnen keren in de gang. Dus alles moet worden afgestemd. We proberen nu of in de dorpen rond Zeerijp, de kern van het aardbevingsgebied waar alle huizen moeten worden versterkt, alles tegelijk kan worden aangepakt. Waarbij we ook kijken of we de huizen meteen aardgasvrij kunnen maken, zodat de boel over een paar jaar niet weer op de schop moet.’’
Wanneer is die operatie afgerond? ,,Het vorige kabinet heeft beloofd dat de versterking in het gaswinningsgebied in 2028 klaar is. Die planning is haalbaar.’’
Gas winnen in Groningen: wel of niet doen?
Is dat niet weer een belofte die de overheid niet kan nakomen? Er is tekort aan personeel, aan materiaal, er is een stikstofprobleem… ,,Het is haalbaar, maar het is ook heel complex. U noemt nu drie dingen die de boel bemoeilijken, ik kan er nog wel twintig noemen. Als het makkelijk was, zou het wel goed gaan in Groningen. En het gebied waar de huizen moeten worden versterkt, wordt groter. De bevingen bewegen zich meer naar het noorden van Groningen doordat de bodem zich zet. En aan de rand van het gebied zitten twee belangrijke gasopslagen, Grijpskerk en Norg. Daar boren we niet, maar pompen we gas in en uit. Daar moeten we ook rekening houden met schade.’’
Groningers vrezen dat die gaskraan straks toch weer vol wordt opengezet. ,,Het veld staat nu op de waakvlam en dit of volgend jaar wil ik het ook echt sluiten. Toen de oorlog in Oekraïne uitbrak, stonden we voor de vraag: betekent dit dat Groningen toch open moet? Daar hebben we niet voor gekozen. Ik ga Groningen alleen weer extra openen bij een noodgeval, als er geen gas is om op te koken of omdat ziekenhuizen niet meer verwarmd kunnen worden. Maar het is wonderwel goed gegaan.
We hebben de reserves kunnen vullen. Nu moeten we kijken hoeveel gas nodig is om de reserves wederom te vullen voor volgende winter. Dat hangt af van hoeveel we nu opmaken en hoeveel gas we kunnen inkopen. Dus ja: Groningen gaat dit of volgend jaar dicht. Tenzij er een noodsituatie is.’’
Als de Kamer vindt dat ik een sta-in-de-weg ben om de problemen in Groningen op te lossen, doe ik die koffer dicht en ga ik wat anders doen
Waarom blijft Groningen dan niet op de waakvlam? Als zoveel onzeker is, is het toch onverstandig de putten dicht te gooien? ,,Omdat het belang van de Groningers zwaarder weegt. Er is te veel misgegaan in het verleden. Ik wil die zekerheid geven dat het stopt. Daarnaast, áls ik Groningen op de waakvlam houdt, zeggen Groningers: ‘Zie je wel, weer zo’n politicus’. Het vertrouwen is er echt weg in de overheid. Ik wil hen de zekerheid geven dat als er straks een ander kabinet komt, niet toch weer gas wordt gewonnen en daarmee het gevaar op aardbevingen groter wordt.’’
We hebben ook kritiek op de Duitsers die hun kerncentrales sluiten in deze energiecrisis. ,,Gaswinning in Groningen is gevaarlijk! Daar is een aangetoond verband tussen aardbevingen en gaswinning. Dat geldt niet voor kerncentrales. Nederland moet dealen met het feit dat die gaswinning volgens de Universiteit Groningen tot extra doden vanwege stress heeft geleid. Ik moet dealen met het feit dat kinderen tegen me zeggen: het is thuis niet gezellig. Wij rollen ons bed uit en papa en mama maken steeds ruzie. Die dingen hebben we serieus te nemen. We hebben een ereschuld richting Groningen.’’
Al bij uw aantreden werd gezegd: die Vijlbrief is weg na het eindrapport van de enquêtecommissie. ,,Het woord offerlam is zelfs gevallen. Hier staat mijn koffer. (wijst naar zijn werktas in de hoek, red.) Ik heb van Laurens Jan Brinkhorst geleerd dat je die als bewindspersoon altijd klaar moet hebben staan om te vertrekken. Wij kunnen alleen ons werk doen als de Tweede Kamer vertrouwen in ons heeft. Als de Kamer vindt dat ik een sta-in-de-weg ben om de problemen in Groningen op te lossen, doe ik die koffer dicht en ga ik wat anders doen.’’
U legt het bij de Kamer, maar bij grote misstanden nemen politici daar ook weleens de verantwoordelijkheid voor door zelf op te stappen. Bent u dat van plan? ,,Dat hangt heel erg van de ernst van het rapport af, daar ga ik niet over speculeren. Ik kan alleen zeggen: de mensen in Groningen zeggen in de zaaltjes waar ik zit tegen me: als er iemand anders komt, duurt het allemaal nog langer.’’
Vaste vergoeding voor zware schade in Groningen naar 10.000 euro
Wie schade oploopt door een aardbeving in de ‘kern’ van het gaswinningsgebied kan op termijn rekenen op een Vaste vergoeding van ten minste 10.000 euro. Dat is een verdubbeling van het huidige minimum.
Het geld wordt zonder ingewikkelde procedures uitgekeerd aan de gedupeerde, is de bedoeling.
Sinds 2021 kunnen Groningers die lichte aardbevingsschade oplopen – bijvoorbeeld aan hun woning – kiezen voor een vaste, minimale vergoeding van 5000 euro. Die regeling is een groot succes, zegt het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). “De huidige procedure met een vaste vergoeding van 5000 euro, waar geen deskundige aan te pas komt en er geen uitgebreide adviesrapporten nodig zijn, is door haar snelheid, eenvoud en voorspelbaarheid zeer gewild”, aldus het IMG.
Minimaal verdubbelen
Maar 5000 euro is te weinig voor de gedupeerden die midden in het bevingsgebied wonen, stelt het IMG. Bewoners daar lijden vaak beduidend meer schade, zo blijkt ook uit de afhandeling van hun meldingen waarbij nu nog wel ingewikkelde procedures nodig zijn. Dus wil het IMG aansluiten bij de gemiddelde vergoeding die daar nu wordt toegekend en het bedrag (minimaal) verdubbelen.
Bestuursvoorzitter Bas Kortmann van het IMG benadrukt dat er met de eenvoudige regeling ook meer zekerheid komt voor de bewoners die herhaaldelijk met schade door aardbevingen te maken hebben.
“Juist voor deze groep is het extra belangrijk om een eenvoudige procedure te bieden als alternatieve keuze op de maatwerkaanpak”, aldus Kortmann bij RTV Noord. “De grote hoeveelheid kennis en informatie die we nu met schadeafhandeling hebben, maakt het mogelijk ook voor situaties waar grotere schade is, een eenvoudige procedure te ontwikkelen.”
Voorspelbaarder
Het IMG gaat de vereenvoudigde regeling nu samen met verschillende maatschappelijke organisaties in het bevingsgebied verder uitwerken. Dan moet ook duidelijk worden wat de ‘kern’ van het aardbevingsgebied is. De uitwerking kan even duren.
“Wij kunnen de aardbevingen niet voorkomen, maar we kunnen wel voorspelbaarder worden in de manier waarop wij schades afhandelen”, zegt Kortmann. “Het zal niet van de ene op de andere dag geregeld zijn, maar het streven is nog dit jaar een start te maken.”
Geen gaswinning meer bij nieuwe gasvelden op land, wel op Noordzee
De overheid geeft geen nieuwe ‘opsporingsvergunningen’ meer af voor gaswinning op land. Dat betekent dat bijvoorbeeld de NAM geen toestemming meer krijgt om te onderzoeken waar er gas in de grond zit.
Wel worden er nog winningsvergunningen afgegeven, zo heeft het kabinet besloten. In die gevallen is er al een opsporingsvergunning afgegeven en is al bekend waar gas in de grond zit en hoe dat eruit gehaald kan worden.
Voor de winning van olie worden helemaal geen vergunningen meer afgegeven. Olie is niet noodzakelijk voor de leveringszekerheid van energie aan huishoudens, zegt het kabinet.
Het is de bedoeling dat omwonenden betrokken gaan worden bij de nieuwe gaswinningsprojecten. Zij krijgen vooraf een inschatting van wat het voor hun omgeving betekent. Ook gaan ze op de een of andere manier meedelen in de opbrengst, bijvoorbeeld via de verwarming van hun huizen of financiële bijdragen aan hun regio.
Waddengebied
Voor het Waddengebied worden geen nieuwe vergunningen meer afgegeven. Overeenkomstig de afspraak uit het regeerakkoord wordt alleen de procedure voor het gasveld bij Ternaard afgemaakt. Daar valt in de loop van dit jaar de beslissing. Bestaande gaswinning moet daar uiterlijk 2035 zijn beëindigd.
Voor de gaswinning op de Noordzee geldt dat het kabinet juist inzet op versnelde vergunningen voor de kleine gasvelden. Drie bedrijven hebben al interesse getoond en zijn bereid 500 miljoen euro te investeren.
Het kabinet gaat het zelfstandig ondernemen van ProRail beëindigen. Vooral vanwege de overlast op het spoor en de onverwachte tekorten van vorig jaar, wordt de privatisering teruggedraaid.
De NOSmeldt op basis van Haagse bronnen dat het kabinet afgelopen vrijdag 14.10.2016 akkoord ging met het voorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA) dat ProRail wordt ondergebracht bij het ministerie van Infrastructuur.
De beslissing wordt vrijdag 21.10.2016 officieel bekendgemaakt.
In een brandbrief waarschuwde de spoorsector het kabinet twee weken geleden nog voor overhaaste beslissingen. “In het belang van ruim één miljoen dagelijkse spoorreizigers, de Nederlandse industrie en de spoorsector doen wij een beroep op u om niet over één nacht ijs te gaan.” De brief is ondertekend door acht organisaties waaronder de NS, Koninklijk Nederlands Vervoer, FNV Spoor en reizigersorganisatie Rover.
ProRail legt zich dus uiteindelijk neer bij de plannen van staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur) om de spoorbeheerder onder de vleugels van de overheid te brengen.
Van ProRail wordt dan een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) gemaakt. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het beheer, de aanleg, het onderhoud en de veiligheid van de Nederlandse spoorwegen.
De laatste jaren is de staat alleen aandeelhouder geweest, maar het Rijk is wel verantwoordelijk voor het grootste deel van de 2,5 miljard euro die de BV jaarlijks ontvangt.
Het kabinet hoopt dus vooral op meer controle: vorig jaar werd het geconfronteerd met een dreigend tekort van bijna een half miljard euro.
Dat blijkt uit een brief van de Raad van Commissarissen (RvC) en Raad van Bestuur van ProRail aan de staatssecretaris. In de brief, die in handen is van De Telegraaf, schrijft de top de keuze van het kabinet te respecteren en mee te zullen werken aan de uitwerking en invulling van de plannen. Dit in tegenstelling tot de eerdere reactie van ProRail waar ook nogal wat bezwaar leek mbt de bemoeienisvan het ministerie.
Weglekken
Dijksma onderzoekt momenteel in welke concrete vorm dat het beste kan. ProRail was in juni nog zeer kritisch. De organisatie sprak angst uit voor afleiding van de operatie en voor het weglekken van energie en kennis.
Maar na een ’verhelderend’ gesprek tussen de staatssecretaris en RvC begin september is het voor het miljardenbedrijf duidelijk geworden dat ze voor een voldongen feit staat. „Nu door u een principiële keuze is gemaakt kunt u rekenen op medewerking van ProRail”, valt te lezen in de brief.
Het personeel is fel tegen directe invloed van het ministerie. Ze vrezen voor slechtere arbeidsomstandigheden en hun pensioenen. De bonden staan vierkant achter de spoormedewerkers.
Debacles
Dijksma wil ProRail terugbrengen onder de vleugels van het departement. Bij het bedrijf was het jarenlang een puinhoop. Keer op keer kwam er een spoor van financiële debacles aan het licht. De staatssecretaris en haar voorgangers werden tot hun grote frustratie steeds weer in de Kamer op het matje geroepen als het misgaat, terwijl ze feitelijk niet de touwtjes in handen hebben.
CDA-Kamerlid Van Helvert is kritisch over de gang van zaken: „Wij hebben gevraagd geen onomkeerbare stappen te zetten. Het onderzoek naar de beste organisatievorm voor ProRail is nog bezig en toch heeft ze al besloten dat het gaat gebeuren. Dit besluit neemt ze als reactie op de Fyra-enquête, terwijl ProRail niets te verwijten valt. NS wordt daarin wél alles verweten. Maar de NS krijgt nog een 734e kans.”
Andere partijen zijn juist enthousiast. D66 pleit in het verkiezingsprogramma dat ProRail dezelfde structuur moet krijgen als Rijkswaterstaat. Bronnen bij de PvdA stellen dat de sociaaldemocraten in hun programma op hetzelfde spoor zitten.
Fyra
De discussie over de positie van ProRail komt voort uit de kabinetsreactie op de parlementaire enquête naar de Fyra. Staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur) wil de spoorbeheerder dichter naar het ministerie trekken.
Nu is de organisatie een zelfstandig bedrijf, met een eigen raad van commissarissen, een eigen directie en met de staat als enige aandeelhouder.
Dijksma wil met de structuurwijziging meer zeggenschap krijgen over ProRail, maar het plan stuitte op veel verzet van onder meer de vakbonden en de ondernemingsraad van ProRail. Er werd met verbazing gereageerd dat het kabinet erkent dat de organisatie weinig te maken heeft met het Fyra-debacle, maar tegelijkertijd wel moet veranderen in een publieksorganisatie.
Eringa, zelf ooit directeur geweest van een ziekenhuis, vergelijkt het kabinet met een overijverige dokter. “Ze gaan met de patiënt in de weer, terwijl ik juist geloof dat het eigen immuunsysteem van ProRail het werk zelf kan doen.”
Hoorzitting ProRail
Acuut
Er valt nog wel winst te behalen in de operationele slagkracht. Zo is ProRail volgens Eringa goed in de geplande zorg, maar bij een acuut probleem op het spoor kan er sneller worden geschakeld. “Daar moet nog een cultuuromslag plaatsvinden. Wie heeft de leiding op het spoor? Als we de commandostructuur verbeteren, worden de problemen beter opgelost.”
NS-baas Roger van Boxtel, ook in de Kamer aanwezig bij het gesprek, vindt dat de discussie teveel over de spelregels gaat. Dat leidt af van de hoofdzaak.
Van Boxtel vindt de structuur een zaak voor de politiek, maar geeft wel advies mee. “Ga niet knippen in ProRail, houd het in samenhang. Ik hoop op een visie die voor jaren rust biedt. Daar moet je energie in stoppen.”
VK 21.11.2017 Als het aan het Openbaar Ministerie (OM) ligt komt het Timo Huges, oud-president-directeur van de NS, duur te staan dat hij de schuld van de fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg vooral bij leidinggevenden van een dochterbedrijf heeft proberen te leggen. Huges hoorde dinsdag voor de rechtbank in Den Bosch een jaar gevangenisstraf tegen zich eisen voor zijn aandeel in die fraudezaak uit 2014.
Juist uit verklaringen van ex-directieleden van het dochterbedrijf maakt het OM op dat Huges meer bemoeienis had bij het vals spel dan hij wil doen geloven. ‘Hij heeft gefaald als leidinggevende en is weggedoken voor zijn verantwoordelijkheid’, zo beet de officier van justitie hem dinsdag toe.
Vijf van de zes verdachten in de fraudezaak hebben zich volgens het OM schuldig gemaakt aan omkoping, valsheid en geschrifte en schending van bedrijfsgeheimen. In de onderbouwing van die verwijten kwam Huges er het slechtst van af. Het ontbreekt hem aan ‘een moreel kompas’, vindt het OM.
Zo wordt hem verweten te hebben ‘gemanipuleerd’ met een intern fraudeonderzoek door advocatenbureau De Brauw om zo zijn eigen rol toe te dekken. Ook zouden er notulen van een directievergadering van een dochterbedrijf over de Limburgse aanbesteding zijn vervalst.
‘Schijnconstructie’
Dat daarmee het concurrentiebeding werd overtreden wist NS heel goed
Huges zou de leidinggevenden van NS-dochterbedrijven onder druk hebben gezet om hoe dan ook de bieding op het Limburgse vervoer voor de periode 2017-2031 te winnen. Met die aanbesteding was ruim twee miljard euro gemoeid. Belangrijker voor de NS was de vrees dat anders een concurrerend vervoersbedrijf treinen mocht gaan rijden op het hoofdrailnet.
Om dat voor te zijn greep de NS alle middelen aan in de strijd om het vervoersrecht. Inclusief strafbare handelingen, aldus het OM. Er werd een oud-directeur van concurrerend vervoersbedrijf Veolia aangetrokken – via een ‘schijnconstructie’, zegt het OM – die werd omgekocht en alles wist van het openbaar vervoer in Limburg om vervolgens vertrouwelijke informatie door te spelen aan de NS.
Dat daarmee het concurrentiebeding werd overtreden wist de NS heel goed, probeerde het OM in een urenlang betoog te bewijzen. Huges drong er bij ondergeschikten op aan dit probleem ‘verstandig op te lossen’, zo werd uit mailverkeer geciteerd.
Dat een staatsbedrijf zich met ‘immorele’ praktijken inliet wordt de NS zwaar aangerekend
Een ingreep van Huges zelf in de hiërarchische structuur van het staatsbedrijf maakt het ‘onwaarschijnlijk’ dat hij van niks wist, menen de aanklagers. In een op zijn initiatief nieuwgevormd uitvoerend comité bespraken leidinggevenden van het moederconcern en dochterbedrijven alle belangrijke zaken.
Ex-directieleden van dochterbedrijf Qbuzz hebben tegenover de FIOD verklaard Huges steeds op de hoogte te hebben gehouden over de aanbestedingskwestie in Limburg. De topman hamerde erop dat de buit moest worden binnengehaald. Aanvankelijk won NS-dochterbedrijf Abellio de bieding maar toen in 2015 de fraude aan het licht kwam en Huges de laan werd uitgestuurd, verwierf concurrent Arriva alsnog de concessie.
Het hele dossier is ‘doordrenkt’ van de vrees van de NS dat een concurrent op het hoofdrailnet dreigde te gaan rijden, keek het OM dinsdag op het strafrechtelijk onderzoek terug. Dat een staatsbedrijf zich met ‘immorele’ praktijken inliet wordt de NS zwaar aangerekend.
Tegen het bedrijf werd een boete van drie miljoen euro geëist. Toezichthouder ACM gaf de NS eerder een boete van 41 miljoen euro. De NS is daar tegen in beroep gegaan. Behalve Huges werden ook tegen de oud-directeur van Veolia en de voormalige topman van NS-dochter Abellio gevangenisstraffen geëist, respectievelijk acht en tien maanden. Voor andere verdachten dreigen taakstraffen en boetes.
De komende dagen zijn de advocaten van de verdachten aan het woord. De rechtbank doet op 21 december 2017uitspraak.
Lees hier het profiel over Timo Huges;
Timo Huges, de gebeten hond van NS en justitie
De mantra van de voormalige president-directeur van NS Timo Huges was: ‘De reiziger hoort op 1, 2 én 3 te staan.’ Hoe kortstondig hij ook aan het roer stond van de NS, bij de vakbonden en reizigersorganisaties zijn ook nu nog – ondanks het optreden van het Openbaar Ministerie – amper lelijke woorden op te vangen over Huges. (+)
Telegraaf 21.11.2017 De hoge strafeisen tegen oud-topmensen van NS Groep zijn keihard aangekomen. Tegen ex-baas Timo Huges is bij de rechtbank in Den Bosch een celstraf geëist van twaalf maanden in een ’schokkende smeergeldaffaire’.
NOS 21.11.2017Tegen voormalig NS-topman Timo Huges is een jaar cel geëist in de rechtszaak over fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Huges, de NS en vijf andere betrokkenen staan daarvoor terecht.
Het Openbaar Ministerie acht Huges schuldig aan valsheid in geschrifte, het schenden van bedrijfsgeheimen en het leidinggeven aan corruptie. Volgens het OM had hij voldoende kennis om in te grijpen, maar heeft hij zeer ernstig gefaald. Huges had een defect moreel kompas, zegt de officier van justitie.
Oud-directeur concurent
Het OM eist 10 maanden cel tegen directeur Hoogesteger van NS-dochter Abellio. Tegen René de Beer, oud-directeur van Veolia, is 8 maanden geëist. Hij zou door Abellio zijn ingehuurd om bedrijfsgeheimen van zijn oude werkgever te gebruiken om de Limburgse aanbesteding binnen te halen. Dat lukte; Abellio haalde de gunning binnen.
Tegen de andere betrokkenen eist het OM taakstraffen. NS als bedrijf moet een boete van 3 miljoen euro betalen, vindt de officier van justitie. Volgens het OM deed het bedrijf aan bedrijfsspionage, valsheid in geschrifte en omkoping.
10 miljoen euro
Tijdens de rechtszaak ontkende Huges dat hij als NS-topman persoonlijk betrokken was bij de fraude. “Als president-directeur hoef je geen verstand van aanbestedingen te hebben. Daar heb je hele capabele directeuren voor”, zei hij. Volgens hem was het financiële belang beperkt. Het ging om een omzet van 10 miljoen euro, tegenover de totale NS-omzet van 5 miljard euro.
Nadat de fraude twee jaar geleden bekend was geworden, raakte Abellio de gunning kwijt. Arriva, de nummer twee in de aanbestedingsprocedure, mag hierdoor gedurende vijftien jaar het vervoer met stoptreinen en bussen in Limburg verzorgen. De Autoriteit Consument & Markt gaf de NS eerder een boete van bijna 41 miljoen euro.
AD 21.11.2017 Tegen oud-NS-topman Timo Huges is bij de rechtbank in Den Bosch een celstraf geëist van twaalf maanden, omdat hij leiding zou hebben gegeven aan de fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg.
Tegen NS zelf werd 3 miljoen euro boete geëist. Ook oud-directeur René de Beer van Veolia hoorde een strafeis, omdat hij vertrouwelijke bedrijfsinformatie naar NS zou hebben gelekt: acht maanden cel.
Schijnconstructie
Volgens het Openbaar Ministerie (OM) nam NS Groep NV via een schijnconstructie de oud-directeur van Veolia in dienst, die informatie doorspeelde naar NS. Daardoor kon de NS de aanbesteding winnen. Toen de fraude uitkwam, ging de concessie voor de periode 2017-2031 naar Arriva. Volgens de officier van justitie maakten de betrokkenen zich schuldig aan valsheid in geschrifte, omkoping en het lekken van bedrijfsgeheimen.
De Beer werd, om het concurrentiebeding te omzeilen, in dienst genomen bij consultant PTRM. ,,Dat was alleen als afleiding om te verhullen dat hij in werkelijkheid al in dienst was bij Qbuzz”, stelde de aanklager. Die NS-dochter hield zich bezig met de voorbereiding van de aanbesteding. Volgens de aanklager hadden ,,alle directeuren, inclusief Huges, zich als één blok gecommitteerd aan de aanbesteding”. Iedereen wist van de schijnconstructie en de reden ervan, aldus de aanklager.
‘Onwaarachtig’
Huges zou een aan hem geadresseerde mail met concurrentiegevoelige informatie van vervoersbedrijf Veolia hebben doorgestuurd naar NS-dochter Qbuzz terwijl dat strikt verboden is. De bestuurder heeft tijdens het proces gezegd dat hij ten onrechte wordt beschuldigd. Hij zou niet hebben geweten van de zwendel en zich nauwelijks hebben bemoeid met de aanbesteding. ,,Onwaarachtig”, zei de officier daarover. ,,Hij gaf feitelijk leiding aan de strafbare feiten.” Huges moest als gevolg van de affaire aftreden.
Huges werd in 2015 door toenmalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem op het matje geroepen. Kort na dat gesprek werd Huges ontslagen. De NS kreeg in juni van dit jaar een boete van bijna 41 miljoen euro opgelegd in verband met deze zaak.
Werkstraffen
Tegen twee directeuren van NS-dochterbedrijf Qbuzz werden werkstraffen en boetes tot 50.000 euro geëist. De bestuurder van NS-dochter Abellio hoorde tien maanden cel eisen. Uitspraak op 21 december.
Elsevier 21.11.2017 Tegen oud-NS-topman Timo Huges is bij de rechtbank in Den Bosch een celstraf geëist van twaalf maanden. Hij zou leiding hebben gegeven aan de fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Tegen oud-directeur René de Beer van Veolia eiste het Openbaar Ministerie (OM) acht maanden cel, omdat hij vertrouwelijke bedrijfsinformatie naar de NS zou hebben gelekt.
Tegen de NS zelf werd een boete van 3 miljoen euro geëist.
Volgens het OM nam NS Groep NV via een schijnconstructie de oud-directeur van vervoerder Veolia in dienst, die informatie doorspeelde naar de NS. Daardoor kon de NS de aanbesteding winnen. Toen de fraude aan het licht kwam, ging de aanbesteding voor de periode 2017-2031 naar Arriva. De deal heeft een waarde van 2 miljard euro.
Volgens de officier van justitie maakten de betrokkenen zich schuldig aan valsheid in geschrifte, omkoping en het lekken van bedrijfsgeheimen.
De Beer werd, om het concurrentiebeding te omzeilen, in dienst genomen bij consultant PTRM. ‘Dat was alleen als afleiding om te verhullen dat hij in werkelijkheid al in dienst was bij Qbuzz’, stelde de aanklager. NS-dochter Qbuzz hield zich bezig met de voorbereiding van de aanbesteding. Volgens de aanklager hadden ‘alle directeuren, inclusief Huges, zich als één blok gecommitteerd aan de aanbesteding’. Iedereen wist van de schijnconstructie en de reden ervan, aldus de aanklager.
Huges: ‘beschuldiging ten onrechte’
Huges heeft tijdens het proces gezegd dat hij ten onrechte wordt beschuldigd. Hij zou niet hebben geweten van de zwendel en zich nauwelijks hebben bemoeid met de aanbesteding. ‘Onwaarachtig’, noemde de officier van justitie die verklaring. Eerder kreeg het spoorbedrijf al een boete van 41 miljoen euro opgelegd van de Autoriteit Consument & Markt (ACM).
In juni 2015 stapte de topman op nadat bewijzen tegen hem zich steeds verder opstapelden. Zo zou hij een mail met vragen van vervoerbedrijf Veolia hebben doorgestuurd naar QBuzz.
Op het matje om uitleg te geven
Toenmalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) riep de top van de NS een paar dagen voor het vertrek van Huges op het matje om uitleg te geven. De bewindsman noemde de onregelmatigheden toen zeer ernstig.
De uitspraak in de zaak volgt op 21 december 2017.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
Oud-NS-topman Huges hield vol dat hij van aanbestedingen hoegenaamd geen verstand had
VK 16.11.2017 Het is geen alledaags beeld in strafzaken voor de rechtbank: leidinggevenden van een staatsbedrijf die zich verweren tegen de aanklacht zich schuldig te hebben gemaakt aan onder meer omkoping en valsheid in geschrifte. Het gebeurde Timo Huges donderdag.
De voormalig president-directeur van de Nederlandse Spoorwegen (NS) is een van de zeven verdachten in de strafzaak over de malversaties bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Op de eerste dag van het proces deed Huges er donderdag alles aan om rechter ervan te overtuigen dat hij in een verkeerd toneelstuk is beland.
Vals spel
Volgens het Openbaar Ministerie staat het vast dat de NS en dochterbedrijven QBuzz en Abellio vanaf 2013 vals spel hebben gespeeld bij het binnenhalen van de Limburgse ov-concessie voor de periode 2017-2031. De NS raakte die buit kwijt toen de malversaties aan het licht kwamen. Concurrent Arriva is nu verantwoordelijk voor het openbaar vervoer in Limburg.
Huges zelf werd voor zijn rol in dat vals spel halverwege 2015 door de grootaandeelhouder (ministerie van Financiën) de laan uitgestuurd. Hij beklemtoonde voor de rechtbank dat hij als hoogste in rang vrijwel geen rol speelde in deze kwestie. Ruim twee miljard euro was er met de Limburgse concessie gemoeid, over een periode van vijftien jaar, maar volgens Huges was zijn bemoeienis verwaarloosbaar.
‘In feite ging het om een omzet van tien miljoen euro op twee stoplijntjes in Limburg’, zei hij. ‘Beperkt’ noemde Huges het financiële belang van de NS, een bedrijf met een jaarlijkse omzet van meer dan vijf miljard.
Daarbij: de strijd om het Limburgse openbaar vervoer was een aangelegenheid voor de dochterbedrijven en vereiste zeker geen actieve rol van de hoogste in rang. Op de vraag van de rechter of het hier geen ‘Chefsache’ betrof: ‘Welnee..’ De aanschaf van nieuwe intercity’s (kosten twee miljard) of het publiekelijk opkomen voor een mishandelde conductrice in Hoofddorp, dat zijn zaken waarmee een president-directeur van de NS zich bemoeit, zei Huges.
Hoezeer Huges zijn eigen rol ook bagatelliseerde, uit het dertien ordners dikke dossier waarmee het Openbaar Ministerie (OM) de strafzaak ingaat, rijst het beeld op dat NS en dochterbedrijven er heel veel aan gelegen was de buit in Limburg binnen te halen. In Limburg werden voor het eerst in Nederland treinverkeer en ander openbaar vervoer in één concessie aanbesteed.
Machtspositie
De NS, dat door het rijk het alleenrecht is vergund op het rijden op het hoofdrailnet, vreesde dat Limburg het begin kon worden van aantasting van die machtspositie. Als concurrenten als Veolia of Arriva treinen mochten laten rijden in Limburg zou dat tot een ‘boktoreffect’ kunnen leiden, zo staat in interne NS-stukken die door het OM in beslag zijn genomen. Er zou ook elders ‘geknabbeld’ kunnen worden aan de monopoliepositie van NS op grote delen van het spoornet, voorzag het staatsbedrijf.
Oud-NS-topman Huges hield vol dat hij van aanbestedingen hoegenaamd geen verstand had
De NS ging in de voorbereiding op het bieden op het Limburgse openbaar vervoer in zee met een oud-directeur van Veolia, de spin in het web in de hele kwestie. Veolia was tot dan verantwoordelijk voor het openbaar vervoer in Limburg en de oud-directeur voorzag NS en dochterbedrijven Abellio en Qbuzz van allerhande nuttige data. De man, een van de zes verdachten in deze zaak, schond daarmee het concurrentiebeding en werd daartoe aangezet door NS die een ‘schijnconstructie’ voor zijn werk optuigde, zegt het OM.
Om die reden omvat de aanklacht van het OM niet alleen omkoping en valsheid in geschrifte, maar ook de schending van bedrijfsgeheimen. Zo complex is de zaak dat de rechtbank er acht procesdagen voor heeft uitgetrokken. Het OM neemt de zaak hoog op. Juist omdat er bij de toch al vaak ondoorzichtige aanbestedingsprocedures van een staatsbedrijf een smetteloos optreden mag worden verwacht.
Oud-NS-topman Huges hield vol dat hij van aanbestedingen hoegenaamd geen verstand had. Zijn rol was vooral de reputatie van de NS te beschermen. ‘Dus ben ik eens gaan eten met een Limburgse gedeputeerde die zich onaardig over ons had uitgelaten.’
Telegraaf 27.12.2016 De tariefsverlaging die de Autoriteit Consument en Markt aan ProRail heeft opgelegd, moet voor de NS reden zijn om de prijs van treinkaartjes te verlagen. Dat vindt althans reizigersorganisatie Voor beter OV.
Consumentenwaakhond ACM heeft vorige week uitspraak gedaan over een klacht die de kleine spoorvervoerders over ProRail hadden ingediend. De spoorbeheerder heeft de ’gebruiksvergoeding’ in 2015 met 18% verhoogd, volgens de klagers zonder goede reden.
Gelijk
De ACM heeft die klagers gelijk gegeven, en ProRail moet nu over zowel dit jaar als vorig jaar €4 miljoen terugbetalen. Niet alleen aan klagende partijen Arriva, Connexxion, Syntus en Veolia, maar ook aan grootverbruiker NS.
Die moet dat doorberekenen aan de reiziger, vindt Voor beter OV. De belangenclub vindt het opvallend dat NS zelf géén bezwaar maakte tegen ProRails tariefsverhoging.
„Hiermee wordt duidelijk dat de vervoerconcessie van de NS niet deugt”, concludeert de reizigersorganisatie. „De NS kan alle door ProRail in rekening gebrachte heffingen plompverloren in de tarieven doorberekenen, en zal daarom – zo blijkt nu – geen vinger uitsteken om die kosten op een fatsoenlijk niveau te houden.”
Telegraaf 27.12.2016 De tariefsverlaging die de Autoriteit Consument en Markt aan ProRail heeft opgelegd, moet voor de NS reden zijn om de prijs van treinkaartjes te verlagen. Dat vindt althans reizigersorganisatie Voor beter OV.
Consumentenwaakhond ACM heeft vorige week uitspraak gedaan over een klacht die de kleine spoorvervoerders over ProRail hadden ingediend. De spoorbeheerder heeft de ’gebruiksvergoeding’ in 2015 met 18% verhoogd, volgens de klagers zonder goede reden.
Gelijk
De ACM heeft die klagers gelijk gegeven, en ProRail moet nu over zowel dit jaar als vorig jaar €4 miljoen terugbetalen. Niet alleen aan klagende partijen Arriva, Connexxion, Syntus en Veolia, maar ook aan grootverbruiker NS.
Die moet dat doorberekenen aan de reiziger, vindt Voor beter OV. De belangenclub vindt het opvallend dat NS zelf géén bezwaar maakte tegen ProRails tariefsverhoging.
„Hiermee wordt duidelijk dat de vervoerconcessie van de NS niet deugt”, concludeert de reizigersorganisatie. „De NS kan alle door ProRail in rekening gebrachte heffingen plompverloren in de tarieven doorberekenen, en zal daarom – zo blijkt nu – geen vinger uitsteken om die kosten op een fatsoenlijk niveau te houden.”
Telegraaf 27.12.2016 ProRail heeft spoorvervoerders de afgelopen twee jaar te hoge tarieven gerekend voor het gebruik van het spoor. Daarom moet de spoorbeheerder over 2015 en 2016 €4 miljoen per jaar terugbetalen, heeft toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaald.
De ACM tikte ProRail eerder al op de vingers over de variabele kosten die de spoorbeheerder in rekening brengt aan vervoerders. Zij zagen de tarieven voor de gebruiksvergoeding in 2015 en 2016 met bijna een vijfde (circa €50 miljoen) stijgen. Arriva, Connexion, Syntus en Veolia dienden daarover een klacht in bij de ACM.
Die bepaalde eerder dat ProRail de berekening van de tarieven moest aanpassen en beter moest onderbouwen. Uit die onderbouwing bleek volgens ACM dat ProRail één factor ten onrechte meerekende bij de vaststelling van de gebruiksvergoeding.
NU 20.12.2016 De door het kabinet teruggedraaide privatisering van spoorbeheerder ProRail zal niet leiden tot duurdere treinkaartjes, zegt staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur).
De bewindsvrouw reageert dinsdag op een rapport van adviesbureau McKinsey, dat in handen is van De Telegraaf. Daaruit zou blijken dat er een flink prijskaartje aan de omvorming van ProRail hangt.
Treinkaartjes zouden tot 10 procent duurder kunnen worden, aldus het rapport. “Het kabinet wil ervoor zorgen dat de kosten niet op reizigers, verladers, vervoerders en investeringen op het spoor worden afgewenteld”, zegt Dijksma.
Het rapport zou maandag naar de staatssecretaris zijn gestuurd ter voorbereiding op het debat in de Tweede Kamer dinsdagavond.
ProRail is nu een besloten vennootschap, maar moet een zelfstandig bestuursorgaan worden onder het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Akkoord
De ministerraad ging begin december akkoord met het voorstel om de spoorbeheerder om te vormen. Het wetsvoorstel moet eind 2017 naar de Kamer. De totale kosten van de operatie worden geraamd op 20 tot 30 miljoen euro.
De verrekening van belastingvoordelen met de fiscus en het betalen van vennootschapsbelasting zouden daarbij punten van zorg zijn. Deze zouden een naheffing van honderden miljoenen extra kunnen opleveren. maar moeten volgens Dijksma nog worden nagerekend door de Belastingdienst.
Telegraaf 10.12.2016 Nu ProRail een publieke organisatie wordt, is de kans groot dat de NS in delen wordt verkocht, vreest Jacqueline Lohle, bestuurder bij FNV Spoor. Vrijdag maakte het kabinet bekend ProRail als publieke organisatie bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu onder te brengen.
FNV Spoor is fel tegenstander van dat kabinetsbesluit. „Hierdoor is nadere samensmelting van ProRail met de NS verder weg dan ooit. Ze komen verder van elkaar op afstand te staan. Het wordt nu makkelijker om de NS in delen op te knippen en te verkopen aan buitenlandse partijen”, aldus Lohle.
Ze zegt geen aanwijzingen te hebben dat de NS in de etalage staat, maar met de verkiezingen in aantocht is haar angst dat de NS een speelbal wordt van marktwerking. Lohle zou liever zien dat het kabinet ervoor had gekozen om „één ov Nederland” te maken. „Als de NS openbaar verkocht wordt, verkwanselt de overheid opnieuw een groot Nederlands bedrijf. We hebben dan niets meer te zeggen over ons eigen spoor”, zegt Lohle.
AD 10.12.2016 Nu ProRail een publieke organisatie wordt, is de kans groot dat de NS in delen wordt verkocht, vreest Jacqueline Lohle, bestuurder bij FNV Spoor. Gisteren maakte het kabinet bekend ProRail als publieke organisatie bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu onder te brengen.
FNV Spoor is fel tegenstander van dat kabinetsbesluit. ,,Hierdoor is nadere samensmelting van ProRail met de NS verder weg dan ooit. Ze komen verder van elkaar op afstand te staan. Het wordt nu makkelijker om de NS in delen op te knippen en te verkopen aan buitenlandse partijen”, aldus Lohle. Ze zegt geen aanwijzingen te hebben dat de NS in de etalage staat, maar met de verkiezingen in aantocht is haar angst dat de NS een speelbal wordt van marktwerking.
Lohle zou liever zien dat het kabinet ervoor had gekozen om ,,één ov Nederland” te maken. ,,Als de NS openbaar verkocht wordt, verkwanselt de overheid opnieuw een groot Nederlands bedrijf. We hebben dan niets meer te zeggen over ons eigen spoor”, zegt Lohle.
RO 09.12.2016 De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu definitief besloten om van private spoorbeheerder ProRail een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid (zbo) te maken.
ProRail is nu een bedrijf, terwijl het zo’n 2 miljard euro aan belastinggeld krijgt om te werken aan het spoor. Het kabinet kan met de verandering van ProRail van een bv naar een zbo beter sturen op de financiën en prestaties van de organisatie. Het publiek maken van ProRail geeft een bewindspersoon de mogelijkheid om ook echt direct verantwoording te kunnen afleggen.
Goedkeuren begroting
Het kabinet heeft met een zbo de mogelijkheid om onder meer de begroting en jaarrekening van ProRail goed te keuren, kwaliteitsonderzoeken te doen en beleidsregels vast te stellen. Verder valt een zbo onder de wet openbaarheid van bestuur. Hierdoor ontstaat een meer navolgbare en controleerbare manier van werken.
Behoud salaris en pensioen personeel
Medewerkers van ProRail behouden met deze zbo hun eigen cao en pensioen bij het Spoorwegpensioenfonds. De structuur verandert door het wegvallen van de Raad van Commissarissen.
Onafhankelijkheid
Met de ZBO is de vereiste onafhankelijkheid van ProRail het beste georganiseerd, zowel ten aanzien van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) als van een aantal taken van ProRail (capaciteitsverdeling, vaststelling van de gebruikersvergoeding, verkeersleiding en planning) en het toezicht daarop.
Gebruikersraad
Het kabinet wil partijen (onder andere vervoerders, verladers, reizigers) die een direct belang hebben bij ProRail de kans geven om mee te denken over bijvoorbeeld verbeteringen van de werkwijze en procedures, tariefvoorstellen en jaarplannen. Dit zou kunnen met een gebruikersraad. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu kan bij het toezicht op ProRail dan gebruik maken van zo’n gebruikersraad.
Geen financiële gevolgen voor reiziger
Voor het kabinet geldt de blijvende inzet om de organisatieverandering zonder financiële gevolgen voor reizigers, verladers, vervoerders en investeringen op het spoor te laten plaatsvinden. Eind 2017 verwacht het kabinet het wetsvoorstel voor de omvorming van ProRail BV naar een zbo gereed te hebben.
Telegraaf 09.12.2016 ProRail weet niets van het kabinetsbesluit, waarbij het bedrijf weer een publieke organisatie wordt. Het bedrijf zegt vrijdag in een reactie verrast te zijn door het besluit van staatssecretaris Sharon Dijksma de spoorbeheerder om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid (zbo).
ProRail gaat het besluit eerst goed bestuderen en is benieuwd op grond van welke nieuwe elementen het besluit is genomen. De organisatie wil weten wat de personele, organisatorische, juridische en financiële consequenties zijn van het kabinetsbesluit.
Een woordvoerder van Dijksma zegt dat ProRail wel degelijk op de hoogte is gebracht van het besluit en betrokken bij het traject naar deze besluitvorming.
NU 09.12.2016 ProRail wordt definitief weer een publieke organisatie. De ministerraad ging vrijdag akkoord met het voorstel om de spoorbeheerder, die nu nog een besloten vennootschap is, om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid (zbo).
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu moet zo meer greep krijgen op het bedrijf dat afgelopen jaren onder meer te maken had met kostenoverschrijdingen bij projecten. Ook verliep de samenwerking tussen het ministerie en Prorail niet optimaal. Tegen de structuurwijziging zijn veel bezwaren in de spoorsector.
Om procedures, werkwijzen, tarieven en jaarplannen te verbeteren overweegt het kabinet een gebruikersraad instellen. Daarin kunnen dan onder meer vervoerders, verladers en reizigers zitting nemen. Eind volgend jaar hoopt het kabinet de wet voor de structuurwijziging klaar te hebben.
ProRail zegt in een reactie niets van het kabinetsbesluit te weten en is naar eigen zeggen verrast. De spoorbeheerder gaat het besluit eerst goed bestuderen en is benieuwd op grond van welke nieuwe elementen het besluit is genomen. De organisatie wil weten wat de personele, organisatorische, juridische en financiële consequenties zijn van het kabinetsbesluit.
Een woordvoerder van Dijksma zegt dat ProRail wel degelijk op de hoogte is gebracht van het besluit en betrokken bij het traject naar deze besluitvorming.
AD 09.12.2016 ProRail wordt definitief weer een publieke organisatie. De ministerraad ging vrijdag akkoord met het voorstel om de spoorbeheerder, die nu nog een besloten vennootschap is, om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid (zbo).
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu moet zo meer greep krijgen op het bedrijf dat afgelopen jaren onder meer te maken had met kostenoverschrijdingen bij projecten. Ook verliep de samenwerking tussen het ministerie en ProRail niet optimaal. Tegen de structuurwijziging zijn veel bezwaren in de spoorsector.
Om procedures, werkwijzen, tarieven en jaarplannen te verbeteren overweegt het kabinet een gebruikersraad instellen. Daarin kunnen dan onder meer vervoerders, verladers en reizigers zitting nemen. Eind volgend jaar hoopt het kabinet de wet voor de structuurwijziging klaar te hebben.
Telegraaf 09.12.2016 De tijdelijke NS-baas Roger van Boxtel blijft aan tot augustus 2019. Dat is besloten door de raad van commissarissen en de staat als aandeelhouder. Hij werd vorig jaar aangesteld na de aanbestedingsfraude in het Limburgse ov en het Fyra-debacle.
De toenmalige NS-topman Timo Huges moest opstappen samen met diverse andere betrokken managers. Volgende week begint in Den Bosch de strafzaak tegen NS, Huges en een viertal verdachten.
Er loopt ook een civiele procedure van de benadeelde vervoerder Veolia (Transdev). Die claimt miljoenen schadevergoeding. Concurrent Arriva gaat de concessie vanaf volgende week rijden.
Onder leiding van Van Boxtel heeft NS de vernieuwde strategie 2016-2019 gepresenteerd en een proces in gang gezet om de besturing van de organisatie slagvaardiger te maken. Ook is NS gestart met het doorvoeren van de lessen naar aanleiding van de parlementaire enquête Fyra.
Ook loopt het programma NS in Control om de risicobeheersing en interne procedures binnen NS op een hoger niveau te brengen. Van Boxtel: ,,Het is mijn ambitie om van NS een sterk bedrijf te maken.”
De Raad van Bestuur van NS bestaat verder uit directeur Financiën Bert Groenewegen, directeur Risicobeheersing Susi Zijderveld, directeur Operatie Marjan Rintel en de directeur Commercie & Ontwikkeling, waargenomen door Maurice Unck.
Telegraaf 27.10.2016 In de Tweede Kamer bestaan geen bezwaren tegen het plan van het kabinet om de zelfstandigheid van ProRail te beperken. „We kunnen de keuze billijken”, zei VVD’er Betty de Boer. Alleen het CDA keert zich tegen de ingeslagen weg, bleek donderdag tijdens een debat in de Kamer.
Staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur) kondigde eerder deze maand aan de spoorbeheerder te willen omvormen tot een zogeheten zelfstandig bestuursorgaan (zbo). Het komt daarmee onder de hoede van haar ministerie. Zij wil zo meer grip krijgen op ProRail.
In de spoorsector zijn veel bezwaren tegen het plan van Dijksma. Ook reizigersorganisaties reageerden negatief. Werkgeversorganisatie VNO-NCW waarschuwde donderdag nog in een brief aan de staatssecretaris dat haar plan negatieve gevolgen kan hebben voor investeringen in het spoor.
Een aantal partijen zoals de PVV, SP en GroenLinks steunen het beleid, maar zouden het liefst zien dat ProRail en NS worden samengebracht onder een moedermaatschappij, een holding. Dat is volgens Dijksma niet mogelijk.
Zij wil meer controle op ProRail omdat het staatsbedrijf onder meer de kosten overschreed bij een reeks projecten. Ook verliep de samenwerking tussen het ministerie en ProRail niet optimaal. In het verleden is ook in de Kamer erop aangedrongen dat het ministerie haar greep op ProRail zou versterken.
Het CDA vindt het nu allemaal te snel gaan. „De nut en noodzaak is voor mij nog niet duidelijk”, zei Marijn van Helvert. Hij vindt dat eerst nog andere varianten moeten worden onderzocht.
Dijksma komt in december met een verder uitgewerkt plan.
Telegraaf 26.10.2016 Een meerderheid van de Nederlanders vindt het een goed idee dat spoorbeheerder ProRail weer in publieke handen komt. Dat blijkt uit representatief onderzoek door bureau SAMR onder treinreizigers en niet-treinreizigers. Tegelijkertijd geeft het grootste deel van de ondervraagden aan dat het ze niet uit maakt wie er verantwoordelijk is; we vinden het vooral belangrijk dat het spoor goed geregeld is.
Het draagvlak is een positieve opsteker voor het ministerie van Infrastructuur, opdrachtgever van het onderzoek. Reizigersorganisaties en vakbonden maken de laatste weken een hoop kabaal over de aanstaande nationalisatie van ProRail. Ze willen dat het bedrijf, met de overheid als enig aandeelhouder, zelfstandig blijft.
Het kabinet heeft onlangs besloten dat de spoorbeheerder een zelfstandig bestuursorgaan moet worden. Hierdoor komt ProRail onder direct toezicht van het ministerie van Infrastructuur te staan en kan er sneller worden ingegrepen als er net als in het verleden grote financiële puinhopen ontstaan.
Staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur) wil zo min mogelijk negatieve gevolgen voor personeel en reizigers. Volgens de bewindsvrouw is er om die reden besloten om van ProRail geen agentschap te maken. Wegbeheerder Rijkswaterstaat is wel een afdeling van het ministerie.
Nederlanders zijn nog verdeeld over de vraag of de nationalisatie negatieve gevolgen heeft. Ongeveer een kwart denkt dat reizen met de trein duurder zal worden, maar ook een kwart van de mensen verwacht geen gevolgen voor de prijs. Ruim 30 procent van de treinreizigers vreest veel hinder te ondervinden van de aanstaande reorganisatie. Tegelijkertijd denkt eenzelfde aantal dat er door het nieuwe ProRail minder treinen uitvallen.
De Tweede Kamer praat morgen over de toekomst van ProRail. Een meerderheid steunt de nationalisatie.
NU 24.10.2016 Het kabinet sluit uit dat spoorbeheerder ProRail een agentschap kan worden. Dat schrijft staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu) maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
De staatssecretaris is niet voor deze optie, omdat dit “ingrijpende gevolgen” heeft voor de arbeidsvoorwaarden en het pensioen van personeel.
ProRail is nu nog een privaat bedrijf dat vrijwel volledig op belastinggeld draait. Hoewel er ieder jaar ongeveer 2 miljard euro publiek geld naar het bedrijf gaat, gaat ProRail in de huidige situatie als bv over de eigen bedrijfsvoering.
Sturen
Het plan om ProRail dan om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan wordt nu verder uitgewerkt. In dat geval blijven de huidige arbeidsvoorwaarden en het pensioen behouden.
Als ProRail inderdaad een zelfstandig bestuursorgaan wordt, dan kan het kabinet meer sturen op het gebied van prestaties, transparantie en financiën. “Daarbij ligt een duidelijke eindverantwoordelijkheid bij de bewindspersoon”, aldus het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
“Verder blijft de onafhankelijkheid van ProRail het beste geborgd, net als de mogelijkheid om zelf de dagelijkse operatie in handen te houden.”
Verantwoordelijkheid
Door van ProRail een publieke organisatie te maken, wordt het volgens Dijksma voor de verantwoordelijke bewindspersoon mogelijk om ook echt verantwoordelijkheid te nemen voor de besteding van het geld dat naar de spoorbeheerder gaat.
Er wordt nog een analyse uitgevoerd en met betrokken partijen gesproken. Eind dit jaar zal het kabinet dan een definitieve keuze maken over de organisatievorm.
VK 16.10.2016 Zelf maakte Sharon Dijksma, nog als lid van de Tweede Kamer, in 2005 al deel uit van de zoveelste parlementaire commissie die zich boog over de vraag of de splitsing van het (personen-) vervoer over het spoor en het beheer over dat spoor niet beter ongedaan gemaakt kon worden. Te veel rompslomp, concludeerde die commissie.
Nu is Sharon Dijksma de ‘baas’ over het beheer van het spoor – voor zo lang het nog duurt; een terugkeer van de PvdA in een volgend kabinet is niet zo evident – en wordt de wissel omgezet: het spoor en stations zijn van ons allen, jaarlijks pompen we 2,5 miljard euro in ProRail, dus waarom laten we al dat werk aan een ‘bedrijf’ over?
Een bedrijf onder curatele stellen en elke week op het matje roepen, daar worden de mensen in het algemeen niet beter van, aldus ProRail-directeur Eringa.
In het Utrechtse hoofdkantoor van dat bedrijf liet Dijksma begin vorige maand ten overstaan van het personeel er geen enkel misverstand over bestaan: sinds anderhalf jaar, onder leiding van de nieuwe directeur Pier Eringa, presteert ProRail veel beter dan voorheen. Niettemin: het ministerie van Infrastructuur en Milieu, enig aandeelhouder van ProRail, haalt de teugels aan en transformeert de BV ProRail tot een soort ambtelijke dienst.
‘Een bedrijf onder curatele stellen en elke week op het matje roepen, daar worden de mensen in het algemeen niet beter van’, zei ProRail-directeur Eringa eind augustus in een interview met deze krant (+). Onmiddellijk werd hij zelf op het matje geroepen aan de Haagse Plesmanweg. Het botert, kortom, niet tussen het ministerie en het ‘bedrijf’ dat in Nederland treinstations bouwt, spoor onderhoudt en vernieuwt en verantwoordelijke is voor een soepele treinenverloop.
Zo beroerd is het in Nederland niet met dat treinverkeer, zegt de geroutineerde (internationale) reiziger, maar het gemopper op NS (vervoerder) en ProRail (spoorbeheerder) zal uiteraard nooit verstommen. En dringt ook bij voortduring de Tweede Kamer binnen. Voor ieder wissewasje moeten we naar het Binnenhof komen, klagen verantwoordelijke bewindslieden, terwijl we amper zegging hebben over de dagelijkse bedrijfsvoering.
Andersom klaagt ProRail vaak dat ‘Den Haag’ zelf het werk aan het spoor onnodig gecompliceerd maakt. Als er een wisselstoring is moet tegenwoordig vanwege allerlei veiligheidsregelgeving van alles worden stilgelegd. ‘Vroeger stapte een machinist uit en schopte even tegen die wissel. Mag niet meer’, zei ProRail-directeur Eringa een jaar geleden. Reizigersorganisaties besloten spontaan een inzamelingsactie te houden voor een boeket voor Eringa.
Diens constatering dat het ‘onder curatele’ stellen alleen maar een contraproductieve effect heeft lijkt nu door het kabinet te worden genegeerd.
Onder leiding van hoogleraar bestuurskunde Wim Derksen (voorstander van het terugbrengen van het spoorbeheer onder directe verantwoordelijk van de overheid) liet het kabinet in bredere zin onderzoeken wat het betekent als de band met staatsdeelnemingen strakker wordt aangehaald. Derksen nu: ‘Spoor is toch gewoon een nutsfunctie?’
Derksen plaatst de kanttekening dat het ombouwen van ProRail tot een zelfstandig bestuursorgaan – hij is er voorstander van – in zichzelf ook weer handenvol geld kost. Wat tot allerlei geschuif binnen de rijksbegroting (‘Zonder parlementaire controle’, schat hij in) leidt.
Kosten/baten
Nog vorige week drong een deel van de Tweede Kamer aan op een grondige analyse van de problemen bij ProRail, inclusief een kosten/baten analyse van een verandering van status van het bedrijf. Na het herfstreces informeert staatssecretaris Dijksma over het standpunt van het kabinet. Dat er in dit stadium op neer komt dat Dijksma het groene licht krijgt om van ProRail een zelfstandig bestuursorgaan te maken omdat het alternatief, een agentschap van het ministerie, nóg duurder uitvalt.
Volgens deskundigen in het belastingrecht gaat het opheffen van de BV ProRail sowieso veel belastinggeld kosten maar het ministerie van I en M zegt zich daar geen zorgen over te maken.
Trouw 16.10.2016 Het kabinet draait de verzelfstandiging van ProRail terug, meldt de NOS. Het staatsbedrijf wordt een zelfstandig bestuursorgaan onder het ministerie van infrastructuur, zodat het kabinet er meer grip op krijgt.
Het kabinet wil dat het onderhoud van het spoor verbetert zodat de overlast door storingen afneemt. Daarnaast moet er beter zicht komen op de financiën van ProRail, aangezien het kabinet de afgelopen jaren meermaals werd verrast door kostenoverschrijdingen.
Op dit moment heeft het Rijk alleen als aandeelhouder invloed op ProRail. Door er een zelfstandig bestuursorgaan onder het ministerie van infrastructuur van te maken, kan het kabinet besluiten terugdraaien en bestuurders benoemen en ontslaan. Andere voorbeelden van zelfstandige bestuursorganen zijn De Nederlandsche Bank, het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en het kadaster.
Nog geen definitief besluit
Volgens de NOS heeft de ministerraad afgelopen vrijdag de knoop doorgehakt na een voorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma. Een woordvoerder van het ministerie laat weten dat het kabinet nog geen definitief besluit heeft genomen. Dijksma wil de Tweede Kamer binnen anderhalve week informeren over de stand van zaken, voordat de Kamer zich over de toekomst van ProRail buigt.
De ondernemingsraad van ProRail laat in een reactie aan persbureau ANP weten dat het kabinet in hun ogen ‘zeer onzorgvuldig en zelfs onbehoorlijk handelt in een poging de nationalisering van ProRail door te drijven’.
Misstanden bij bouwprojecten
ProRail had in voorgaande jaren te kampen met enorme kostenoverschrijdingen en misstanden bij grote bouwprojecten. In een interview met Trouw erkende John Voppen, directeur operatie van ProRail, vorige maand dat de spoorbeheerder nogal eens de neiging heeft om meer te beloven dan verstandig is. Zoals mei dit jaar, toen er grote werkzaamheden waren aan het spoor tussen Utrecht en Houten.
“We wilden zo graag dat de treinen maandagochtend om 6.00 uur zouden rijden, dat we geen buffer inbouwden voor het afronden van de werkzaamheden. Onverstandig, want die deadline bleek niet haalbaar. Die zondagavond moesten we toen communiceren dat het niet was gelukt om het op tijd af te krijgen. En dat de treinen dus niet konden rijden.”
Toch vindt Voppen dat het beeld van de spoorbeheerder in de media te negatief is, zei hij in Trouw. “Dat heeft te maken met het verschil tussen statistiek en ervaring. Ik kan wel zeggen dat het aantal storingen relatief laag is, als jij er als reiziger toevallig net twee in een week meemaakt, heb je daar geen boodschap aan.”
VK 16.10.2016 Spoorbeheerder ProRail komt onder directe controle van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I en M). Het kabinet heeft besloten ProRail, officieel sinds 2004 een zelfstandige BV met I en M als enig aandeelhouder, om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan.
Daarmee maakt het kabinet na 21 jaar een einde aan de ‘opdeling op het spoor’ na de invoering van de marktwerking. Onder Paars-2 van premier Wim Kok werd bepaald dat de NS voortaan verantwoordelijk werd voor het personenvervoer en ProRail voor de infrastructuur, beide met een grote mate van zelfstandigheid maar met de staat als aandeelhouder.
ProRail wordt nu een min of meer ambtelijke dienst, waarbij de Raad van Commissarissen (nu onder leiding van oud-minister Hans Alders) het veld moet ruimen en het ministerie van I en M meer greep krijgt op de bedrijfsvoering. Het kabinet Rutte-2 heeft als een van de speerpunten van beleid staatsdeelnemingen die ‘op afstand’ zijn geplaatst weer meer aan de leiband te leggen. Ook om de parlementaire controle op het functioneren van die ‘bedrijven’ te versterken.
Een ingreep vindt het ministerie van I en M nodig omdat er naar het oordeel van verantwoordelijk staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA, Spoor) nog te vaak iets mis gaat op het spoor. Al erkent het kabinet dat er sinds anderhalf jaar, onder leiding van de nieuwe directeur Pier Eringa, veel is verbeterd als het gaat om computer- en wisselstoringen.
ProRail zegt niet op de hoogte te zijn van het feit dat het kabinet, op voorspraak van Dijksma, het principebesluit heeft genomen dat het bedrijf een zelfstandig bestuursorgaan wordt. Vergelijkbaar met bijvoorbeeld Staatsbosbeheer, de Sociale Verzekeringsbank of het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers.
Onder vuur
Meer over ProRail;
Lees hier het interview met Pier Eringa, de directeur van ProRail die eind augustus door de Volkskrant werd geïnterviewd.
Lees hier het opiniestuk van Wim Derksen: ‘ProRail moet het kleine broertje van Rijkswaterstaat worden’. De hoogleraar bestuurskunde reageerde op het interview met Pier Eringa.
‘Wij zijn nog in gesprek met het ministerie’, zegt de woordvoerder. ‘Allerlei onderzoeken naar de gevolgen van een ingreep van het kabinet lopen nog.’ Vorige week heeft ProRail een rapportage van accountantsbureau Stibbe aan het ministerie overlegd. Daarin staat dat de ‘ordening’ die Dijksma voorstaat een langdurige, kostbare operatie wordt. Met verregaande gevolgen voor de arbeidsvoorwaarden van de vierduizend personeelsleden van ProRail.
De ondernemingsraad van ProRail verwijt de staatssecretaris ‘onbehoorlijk’ bestuur. ‘Beloften worden verbroken, onderzoeken worden niet afgewacht, de belangen van reizigers en verladers genegeerd.’
Met dat laatste doelt de ondernemingsraad op het standpunt van de spoorsector (NS, andere vervoerders, goederenvervoerders, reizigersorganisaties en de havens van Rotterdam en Amsterdam) die nog vorige week in een ‘brandbrief’ aan het ministerie lieten weten geen heil te zien in een ingreep door het kabinet. Volgens al die ‘stakeholders’ van ProRail is de spoorbeheerder de laatste tijd juist op de goede weg.
Gevreesd wordt dat een opheffing van de zelfstandige BV die ProRail nu is grote financiële gevolgen heeft die vervoersbedrijven in de problemen gaan brengen. En uiteindelijk ook treinreizigers gaan treffen. Zo kan ProRail straks als zbo niet meer 21 procent BTW verrekenen met spoorvervoerders waardoor die zich mogelijk gedwongen zien de prijs voor vervoer over spoor te verhogen.
NU 16.10.2016 Het kabinet maakt een einde aan de zelfstandigheid van ProRail. De spoorbeheerder wordt volgens NOS een zelfstandig bestuursorgaan (zbo), waardoor de overheid meer te zeggen krijgt over het beleid.
De NOSmeldt op basis van Haagse bronnen dat ProRail wordt ondergebracht bij het ministerie van Infrastructuur.
Het kabinet zou het besluit vrijdag op aandringen van staatssecretaris Sharon Dijksma hebben genomen en van plan zijn de wijziging komende week aan te kondigen.
In april kondigde Dijksma al aan dat het kabinet de leiding van ProRail zou gaan overnemen. Eind 2015 bleek dat ruim 40 procent van de treinuitval werd veroorzaakt door problemen met rails, wissels en bovenleidingen. Het kabinet wil dat het onderhoud snel verbetert.
Overhaast
Ook wil het kabinet beter zicht krijgen op de financiën van Prorail. Het bedrijf had in voorgaande jaren te kampen met kostenoverschrijdingen en misstanden bij grote bouwprojecten.
ProRail spreekt tegenover de NOS van een onverstandig en overhaast besluit, omdat er nog onderzoek wordt gedaan naar de gevolgen van zo’n reorganisatie. Uit een onderzoek van ProRail zou blijken dat treinkaartjes duurder kunnen worden als gevolg van de reorganisatie.
‘Afstand groter’
Ook FNV Spoor vindt het een onverstandig besluit om ProRail onder te brengen bij het ministerie van Infrastructuur. “FNV Spoor is verbijsterd. Dit is een voorbarige en overhaaste stap. Met dit besluit maak je de afstand tussen NS en de spoorbeheerder alleen maar groter”, zegt Jacqueline Lohle, bestuurder FNV Spoor.
Lohle ziet nog een ander gevaar, namelijk dat de NS in de uitverkoop gaat: “Als je ons OV aan het buitenland wilt verkopen en de zeggenschap erover wilt verliezen, dan moet je het zo doen. Breng je ProRail onder bij het ministerie, dan zet je de NS klaar om verkocht te worden. Dat is niet in het belang van het OV in Nederland.”
Elsevier 16.10.2016 Het kabinet gaat het zelfstandig ondernemen van ProRail beëindigen. Vooral vanwege de overlast op het spoor en de onverwachte tekorten van vorig jaar, wordt de privatisering teruggedraaid.
Dat meldt NOS. Haagse bronnen beweren dat het kabinet vrijdag akkoord ging met het voorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA). De beslissing wordt vrijdag officieel bekendgemaakt.
Van ProRail wordt een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) gemaakt. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het beheer, de aanleg, het onderhoud en de veiligheid van de Nederlandse spoorwegen. De laatste jaren is de staat alleen aandeelhouder geweest, maar het Rijk is wel verantwoordelijk voor het grootste deel van de 2,5 miljard euro die de BV jaarlijks ontvangt.
Het kabinet hoopt dus vooral op meer controle: vorig jaar werd het geconfronteerd met een dreigend tekort van bijna een half miljard euro. ProRail reageert volgens NOS verbijsterd, en noemt het besluit ‘onverstandig en overhaast’. Het zou daarnaast desastreuze gevolgen kunnen hebben voor het personeel en ook voor de klanten: treinkaartjes in Nederland zouden duurder kunnen worden.
De bestuurders van ProRail en andere spoorbedrijven voelden de bui al hangen. ‘In het belang van ruim één miljoen dagelijkse spoorreizigers, de Nederlandse industrie en de spoorsector doen wij een beroep op u om niet over één nacht ijs te gaan,’ aldus de spoorsectorbedrijven, waaronder ook NS, in een brandbrief aan Dijksma die begin oktober werd verstuurd.
De bedrijven lijken vooral te vinden dat Dijksma niet genoeg inzicht heeft in de eventuele gevolgen van een publieke organisatievorm voor ProRail. ‘De vraag is hoe zonder dat inzicht een afweging kan worden gemaakt. Wij achten het zorgwekkend dat ook zonder dit inzicht het besluit al lijkt te zijn genomen.’
Dat Dijksma de touwtjes in handen neemt, heeft te maken met het feit dat ProRail volgens het ministerie de hakken in het zand zet als het om het delen van informatie gaat. Dijksma zou hebben aangegeven dat haar voorganger ook regelmatig botste met het bedrijft, dat zou weigeren informatie te delen.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Telegraaf 16.10.2016 Het ministerie van Infrastructuur neemt definitief de touwtjes bij spoorbeheerder ProRail in handen. De NOS meldt dat zondag op basis van bronnen in Den Haag. De voorlopers van ProRail waren in 1995 geprivatiseerd, maar nu zou het bedrijf een zelfstandig bestuursorgaan worden.
De ministerraad zou afgelopen vrijdag de knoop hebben doorgehakt, na een voorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma (Spoor). Een woordvoerder van het ministerie laat desgevraagd weten dat het kabinet nog geen definitief besluit heeft genomen. Dijksma wil de Tweede Kamer binnen anderhalve week informeren over de stand van zaken, voordat de Kamer zich over de toekomst van ProRail buigt.
ProRail zegt zondag in een reactie „niet op de hoogte” te zijn van een besluit. De Ondernemingsraad van ProRail laat in een reactie weten dat het kabinet in hun ogen „zeer onzorgvuldig en zelfs onbehoorlijk handelt in een poging de nationalisering van ProRail door te drijven.”
ProRail had in voorgaande jaren te kampen met enorme kostenoverschrijdingen en misstanden bij grote bouwprojecten.
Een zelfstandig bestuursorgaan of zbo is, zoals de naam al aangeeft, zelfstandig en valt niet rechtstreeks onder een minister. Maar de minister houdt wel toezicht, gaat over benoeming en ontslag van bestuurders en kan besluiten terugdraaien. Bekende zbo’s zijn De Nederlandsche Bank (DNB), het kadaster, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). ProRail is nu nog een staatsbedrijf, zoals Schiphol, de Gasunie en Holland Casino.
AD 16.10.2016 Het kabinet maakt een einde aan de privatisering van ProRail. Voortaan valt het bedrijf weer onder het ministerie van Infrastructuur, zo meldt de NOS. Belangrijkste reden is de wens om het onderhoud aan het spoor te verbeteren zodat de overlast afneemt. Dit wordt waarschijnlijk komende week bekend gemaakt.
Na ruim twintig jaar komt er een einde aan de privatisering van ProRail. De bedoeling is dat het een zelfstandig bestuursorgaaan wordt dat valt onder het minsterie van Infrastructuur.
Bij ProRail is men verbijsterd over de beslissing van het kabinet. De bedoeling is dat het onderhoud van het spoor verbetert, waardoor het aantal storingen teruggedrongen wordt. Ook een beter inzicht in de financiën van ProRail zou een belangrijke reden zijn geweest.
Overhaast
Volgens ProRail zou het onderzoek naar de gevolgen van een reorganisatie nog niet zijn afgerond. Zo zou het bijvoorbeeld tot gevolg kunnen hebben dat de treinkaartjes duurder worden.
D66 en CDA willen dat de hogesnelheidslijn in het jaar 2025 opnieuw openbaar wordt aanbesteed. Daarmee wordt volgens de partijen recht gedaan aan het Fyra-debacle.
Opnieuw staat het debacle met de Fyra op de agenda van de Tweede Kamer. Woensdag gaat het debat met staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur) en minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) over de reactie van het kabinet op de parlementaire enquête naar de mislukking met de hogesnelheidstrein.
De Italiaanse hogesnelheidstrein Fyra moest over de HSL-Zuid van Amsterdam naar Brussel, maar kwam jaren te laat. En na veertig dagen moest de trein al weer van het spoor worden gehaald met een reeks mankementen.
Opeenvolgende kabinetten hadden te veel oog voor mogelijke opbrengsten van de snelle verbinding. De NS wilde vooral zijn eigen monopolie niet kwijtraken. Ook de Kamer liet steken vallen, aldus de enquête.
Het kabinet wil snel een kortere reistijd tussen beide hoofdsteden, liet het in de reactie weten. Ook moet ProRail meer onder controle van de overheid komen.
Het nut van extra asfalt is niet aangetoond, aldus Milieudefensie
De plannen om de A27 en A12 bij Amelisweerd (Utrecht) te verbreden zijn niet goed doordacht, duur en schadelijk voor het milieu. Dat stelt Milieudefensie. Morgen komen de plannen ter sprake in de Tweede Kamer.
,,Een Fyra-fiasco dreigt”, zegt een woordvoerster. ,,Straks hebben we 75 euro per inwoner van Nederland uitgegeven aan een hobbyproject van minister Schultz dat veel geld kost, weinig oplevert en grote risico’s met zich meebrengt voor het milieu en de schatkist.”
Het nut van extra asfalt is niet aangetoond, vindt de milieuorganisatie. Voor de geplande verbreding moeten 531 bomen worden gekapt en zouden dertien voetbalvelden aan waardevol landschap verdwijnen. Ook is er kans op ecologische schade doordat de grondwaterstanden veranderen. En meer asfalt trekt meer auto’s aan. De wegverbreding zal ruim een miljard euro gaan kosten, maar Milieudefensie houdt er rekening mee dat dat meer wordt.
Ook de gemeente Utrecht heeft haar twijfels over de verbreding rond de stad naar zeven rijstroken in beide richtingen. Volgens de stad heeft het Centraal Planbureau (CPB) becijferd dat de ruim 1 miljard euro die de verbreding kost, nooit opweegt tegen de baten van verkeersdoorstroming. In het verbredingsplan ligt landgoed Amelisweerd, een bosrijk gebied.
Enquêtecommissie
De parlementaire enquêtecommissieFyra oordeelde dat de reiziger op de hsl nooit het vervoer heeft gekregen dat hem ooit is beloofd. Dat komt doordat zowel NS als overheid financiële belangen belangrijker vonden dan de belangen van de reiziger.
De enquêtecommissie adviseerde het kabinet ervoor te zorgen dat er meer snelle en betaalbare treinen komen op de hsl. Uit het uitgelekte concept van het kabinet blijkt echter dat de treinen van het kabinet niet harder hoeven gaan rijden. Wel komt er tijdwinst doordat de Beneluxtrein minder vaak Den Haag hoeft aan te doen.
Telegraaf 22.06.2016 De plannen om de A27 en A12 bij Amelisweerd (Utrecht) te verbreden, zijn niet goed doordacht, duur en schadelijk voor het milieu. Dat stelt Milieudefensie. Donderdag komen de plannen ter sprake in de Tweede Kamer.
„Een Fyra-fiasco dreigt”, zegt een woordvoerster. „Straks hebben we 75 euro per inwoner van Nederland uitgegeven aan een hobbyproject van minister Schultz dat veel geld kost, weinig oplevert en grote risico’s met zich meebrengt voor het milieu en de schatkist.”
Het nut van extra asfalt is niet aangetoond, vindt de milieuorganisatie. Voor de geplande verbreding moeten 531 bomen worden gekapt en zouden dertien voetbalvelden aan waardevol landschap verdwijnen. Ook is er kans op ecologische schade doordat de grondwaterstanden veranderen. En meer asfalt trekt meer auto’s aan. De wegverbreding zal ruim een miljard euro gaan kosten, maar Milieudefensie houdt er rekening mee dat dat meer wordt.
Ook de gemeente Utrecht heeft haar twijfels over de verbreding rond de stad naar zeven rijstroken in beide richtingen. Volgens de stad heeft het Centraal Planbureau (CPB) becijferd dat de ruim 1 miljard euro die de verbreding kost, nooit opweegt tegen de baten van verkeersdoorstroming. In het verbredingsplan ligt landgoed Amelisweerd, een bosrijk gebied.
AD 22.06.2016 De plannen om de A27 en A12 bij Amelisweerd (Utrecht) te verbreden zijn niet goed doordacht, duur en schadelijk voor het milieu. Dat stelt Milieudefensie. Morgen komen de plannen ter sprake in de Tweede Kamer.
,,Een Fyra-fiasco dreigt”, zegt een woordvoerster. ,,Straks hebben we 75 euro per inwoner van Nederland uitgegeven aan een hobbyproject van minister Schultz dat veel geld kost, weinig oplevert en grote risico’s met zich meebrengt voor het milieu en de schatkist.”
Het nut van extra asfalt is niet aangetoond, aldus Milieudefensie
Het nut van extra asfalt is niet aangetoond, vindt de milieuorganisatie. Voor de geplande verbreding moeten 531 bomen worden gekapt en zouden dertien voetbalvelden aan waardevol landschap verdwijnen. Ook is er kans op ecologische schade doordat de grondwaterstanden veranderen. En meer asfalt trekt meer auto’s aan. De wegverbreding zal ruim een miljard euro gaan kosten, maar Milieudefensie houdt er rekening mee dat dat meer wordt.
Ook de gemeente Utrecht heeft haar twijfels over de verbreding rond de stad naar zeven rijstroken in beide richtingen. Volgens de stad heeft het Centraal Planbureau (CPB) becijferd dat de ruim 1 miljard euro die de verbreding kost, nooit opweegt tegen de baten van verkeersdoorstroming.
In het verbredingsplan ligt landgoed Amelisweerd, een bosrijk gebied.
Telegraaf 22.06.2016 Opnieuw staat het debacle met de Fyra op de agenda van de Tweede Kamer. Woensdag gaat het debat met staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur) en minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) over de reactie van het kabinet op de parlementaire enquête naar de mislukking met de hogesnelheidstrein.
De Italiaanse hogesnelheidstrein Fyra moest over de HSL-Zuid van Amsterdam naar Brussel, maar kwam jaren te laat. En na veertig dagen moest de trein al weer van het spoor worden gehaald met een reeks mankementen.
Opeenvolgende kabinetten hadden te veel oog voor mogelijke opbrengsten van de snelle verbinding. De NS wilde vooral zijn eigen monopolie niet kwijtraken. Ook de Kamer liet steken vallen, aldus de enquête.
Het kabinet wil snel een kortere reistijd tussen beide hoofdsteden, liet het in de reactie weten. Ook moet ProRail meer onder controle van de overheid komen.
Telegraaf 21.06.2016 D66 en CDA willen dat de hogesnelheidslijn in het jaar 2025 opnieuw openbaar wordt aanbesteed. Daarmee wordt volgens de partijen recht gedaan aan het Fyra-debacle.
De Tweede Kamer debatteert morgen met het kabinet over het parlementaire onderzoek naar de Fyra, de Italiaanse flitstrein die na een maand rijden al uit de dienstregeling moest worden genomen. De politieke commissie die het geblunder onderzocht kwam onder andere tot de conclusie dat de NS in het treinendrama de eigen belangen belangrijker vond dan de belangen van de reiziger. Het kabinet wil desondanks de hsl-lijn in handen houden van de NS. Alleen als het bedrijf slecht blijft presteren op het flitsspoor kan het contract met NS worden opgebroken en kan de hsl al dan niet gedeeltelijk aan een concurrent worden gegeven.
D66 en CDA vinden die houding jegens de NS te mild. Morgen zullen ze in de Tweede Kamer dan ook voorstellen om de hsl in het jaar 2025, wanneer het huidige contract met NS afloopt, hoe dan ook opnieuw openbaar aan te besteden. Het kabinet zou nu al moeten beginnen met de voorbereidingen. Volgens Kamerlid Stientje van Veldhoven (D66) kan alleen op die manier goed bekeken worden of de dienstverlening die NS nu aanbiedt echt wel het maximaal haalbare is.
Volgens de politica heeft het geen zin om het hsl-contract tussen NS en Staat nu al te ontbinden. „Daarmee zijn reizigers alleen maar slechter af, want dan rijden er geen treinen meer.” Een openbare aanbesteding neemt meestal veel tijd in beslag en mocht een concurrent de concessie binnenslepen dan zullen er nieuwe treinen moeten worden besteld. Zo’n procedure neemt jaren in beslag.
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven toen bleek dat het ‘bonnetje´ in de zogenoemde Teeven-deal niet te vinden was. De commissie-Oosting wordt daardoor opnieuw aan het werk gezet voor onderzoek.
Maandag onthulde Nieuwsuur dat het ‘bonnetje’ van de Teevendeal in 2014 bijna was gevonden, maar dat ICT-medewerkers van de overheid door ‘mensen van hogerop’ werden gemaand hun zoektocht te staken.
Wat ging eraan vooraf?
Allegebeurtenissen rondom de ‘bonnetjesaffaire’ nog eens op een rij.
In het kort: in 2000 bood Fred Teeven, toen nog officier van justitie, drugscrimineel Cees Helman een deal aan. Het ging om een zogenoemde ontnemingsschikking waarbij het op het eerste gezicht leek alsof Helman 750.000 gulden betaalde aan de staat. Uit de rest van de schikking zou later blijken dat het zwart geld van Helman door justitie werd teruggestort op zijn rekening.
Uiteindelijk mocht Helman 4,7 miljoen gulden houden en kreeg hij ook nog strafvermindering aangeboden in ruil voor informatie die gebruikt kon worden bij grote strafzaken. Teeven liet zowel de Belastingdienst als het Openbaar Ministerie (OM) volledig in het duister bij de deal.
3 juni 2014 – Na vragen van de Kamer, hield toenmalig minister van Justitie Ivo Opstelten vol dat het bonnetje onvindbaar was. Dit zou later niet het geval blijken.
5 juni 2014 – ICT-medewerkers kregen op deze datum van hogerhand het bevel te stoppen te zoeken naar het bonnetje. Dit feit kwam dus pas afgelopen maandag naar buiten. De ICT’ers waren op dat moment het bonnetje al bijna op het spoor.
Op 9 maart 2015, bijna een jaar later, werd het bewijs van betaling aan Cees Helman – het omstreden ‘bonnetje’ – alsnog gevonden. Hieruit bleek dat er geen 2 maar 4,7 miljoen gulden gemoeid was met de deal.
Eerder had Opstelten lange tijd volgehouden dat de deal de staat 1,2 miljoen gulden had gekost maar moest uiteindelijk toegeven dat het bijna vier keer zoveel was. Op diezelfde datum stapten zowel minister Opstelten als staatssecretaris Teeven op naar aanleiding van deze onthulling.
Een dag later, op 10 maart 2015, voert de Kamer een debat over het aftreden van beide bewindslieden. De Kamer concludeert dat er met haast een onafhankelijk onderzoek moet komen naar de bonnetjesaffaire. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de commissie-Oosting, onder leiding van oud-ombudsman Martin Oosting.
Op 23 maart 2015 wordt het aantreden van Klaas Dijkhoff (VVD) en Ard van der Steur (VVD) als staatssecretaris en minister van Veiligheid en Justitie bekendgemaakt. Dijkhoff volgt daarmee Teeven, die inmiddels alleen als Kamerlid actief is, op en Van der Steur neemt de plek van Opstelten in.
Na meer dan een half jaar onderzoek komt commissie-Oosting op 9 december 2015 met een hard oordeel over de Teevendeal: die ‘deugde van geen kant’. De politici Teeven en Opstelten waren niet goed omgegaan met de kwestie, vooral toen hij in 2014 en 2015 opnieuw opkwam. Opstelten had geen controle over zijn ambtenaren, oordeelde de commissie. Ook klopte eerdere beweringen van Teeven, dat er ‘niets mis’ was met de deal, niet volgens de Commissie.
Drie dagen later – op 12 december 2015 – kondigt Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) haar aftreden aan vanwege haar rol bij de Teevendeal. Van Miltenburg kreeg een brief met gedetailleerde informatie over de deal, maar vernietigde het document. Zij noemde haar handelen destijds zelf ‘zorgvuldig’.
De brief was ‘strikt vertrouwelijk’, maar zij deelde hem niet met commissie-Oosting. Van Miltenburg werd verweten de Kamer ‘onjuist geïnformeerd te hebben’. Daarnaast heersten er al langere tijd twijfels over haar algehele functioneren als Kamervoorzitter.
Weer drie dagen later – op 15 december 2015 – werd bekend dat zowel Van der Steur als Dijkhoff in een adviserende rol betrokken zijn geweest bij de afwikkeling van de Teevendeal. De twee adviseerden onder meer over het opstellen van een persbericht over de deal.
Ze vonden beiden dat in het persbericht geen specifieke ontkenning moest komen van het bedrag dat bij de onthulling van het bonnetje naar buiten kwam. Dat zou ‘verwarring zaaien’, vooral omdat het bewijsstuk van het overgemaakte bedrag toen nog niet was gevonden.
Een dag later op 16 december 2015 moet premier Mark Rutte het ontgelden in de Kamer. Hij noemt het Teevendebat zelf voordat hij aan zijn bijdrage begint ‘het zwaarste debat’ uit zijn politieke loopbaan. Rutte kreeg uiteindelijk een motie van afkeuring te verwerken, die werd verworpen.
Rutte zei de motie wel als ‘belangrijk signaal’ te zien: ‘We zullen gaan werken aan herstel van het vertrouwen. Het kabinet zal zijn best doen om de grote minderheid in de Kamer die zeer kritisch is, te laten zien dat we dat serieus doen’.
Iets meer dan een maand later, komt op 25 januari 2016 de informatie naar buiten dat de zoektocht naar het bonnetje bewust van bovenaf werd stopgezet.
De Commissie Oosting, die de zaak maandag als ‘doofpot’ bestempelde, is opnieuw gevraagd de Teevendeal te onderzoeken. ‘Het is duidelijk dat de suggestie lijkt alsof er opdracht zou zijn gegeven om de zoektocht stop te zetten. Het moet duidelijk worden of dat zo is. Dat wachten we af maar er moet wel zo snel mogelijk duidelijkheid komen,’ zegt Van der Steur dinsdag.
De minister ontkent verder dat hij de schuld in het debat over de kwestie heeft neergelegd bij de ICT’ers die het bonnetje niet konden achterhalen. De Commissie Oosting moet volgens Van der Steur verder spreken met justitieambtenaren over de zaak. ‘Daar ga ik me zelf niet mee bemoeien’. Hij wil verder ook niet ingaan op wat er moet gebeuren met degene die de opdracht heeft gegeven de zoektocht te stoppen.
NU 30.04.2016 VVD’er Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die journalisten hebben getipt. De ex-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zegt dat zaterdag in een interview met het AD.
Nieuwsuur onthulde de omvang van de deal die Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. Die bleek om veel meer geld te gaan dan minister Opstelten had gemeld aan de Kamer, wat leidde tot het aftreden van zowel Opstelten als Teeven.
Het televisieprogramma “kreeg het aangereikt vanuit de misdaad”, zegt Teeven. “Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.”
Teeven zegt te vermoeden welke crimineel de informatie heeft verstrekt. “Maar zijn naam spreek ik niet uit. (..) Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.”
‘Prima besluit’
De deal met Cees H. was in de ogen van Teeven een “prima besluit. Ik zou het morgen weer doen.” H. kreeg destijds 4,7 miljoen gulden terug van zijn bevroren bankrekeningen, buiten de Belastingdienst om. Dat was veel meer dan de 2 miljoen gulden die de minister eerder aan de Kamer had gemeld.
Trouw 30.04.2016 VVD’er Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die journalisten hebben getipt. De ex-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zegt dat zaterdag in een interview met het AD.
Nieuwsuur onthulde de omvang van de deal die Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. Die bleek om veel meer geld te gaan dan minister Opstelten had gemeld aan de Kamer, wat leidde tot het aftreden van zowel Opstelten als Teeven.
Nieuwsuur “kreeg het aangereikt vanuit de misdaad”, zegt Teeven. “Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.”
Teeven zegt te vermoeden welke crimineel de informatie heeft verstrekt. “Maar zijn naam spreek ik niet uit. (..) Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.”
De deal met Cees H. was in de ogen van Teeven een “prima besluit. Ik zou het morgen weer doen.” H. kreeg destijds 4,7 miljoen gulden terug van zijn bevroren bankrekeningen, buiten de Belastingdienst om. Dat was veel meer dan de 2 miljoen die de minister eerder aan de Kamer had gemeld.
Telegraaf 30.04.2016 VVD’er Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die journalisten hebben getipt. De ex-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zegt dat zaterdag in een interview met het AD.
Nieuwsuur onthulde de omvang van de deal die Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. Die bleek om veel meer geld te gaan dan minister Opstelten had gemeld aan de Kamer, wat leidde tot het aftreden van zowel Opstelten als Teeven.
Nieuwsuur ,,kreeg het aangereikt vanuit de misdaad”, zegt Teeven. ,,Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.”
Teeven zegt te vermoeden welke crimineel de informatie heeft verstrekt. ,,Maar zijn naam spreek ik niet uit. (..) Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.”
De deal met Cees H. was in de ogen van Teeven een ,,prima besluit. Ik zou het morgen weer doen.” H. kreeg destijds 4,7 miljoen gulden terug van zijn bevroren bankrekeningen, buiten de Belastingdienst om. Dat was veel meer dan de 2 miljoen die de minister eerder aan de Kamer had gemeld.
Elsevier 30.04.2016 VVD-er en voormalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die op wraak zonnen. Zij zouden journalisten hebben getipt over de omvang van de deal die Teeven sloot met drugshandelaar Cees Helman. Dat zegt Teeven zaterdag in een interview met het AD.
Teevendeal
Drugscrimineel Helman kreeg indertijd 4.7 miljoen gulden terug van zijn bevroren bankrekeningen. Dit gebeurde buiten de Belastingdienst. Teeven was toen officier van justitie. Het bedrag was veel meer dan de twee miljoen die Teeven eerder aan de Kamer meldde. Het bonnetje met het werkelijke bedrag kwam in handen van journalisten.
Dat de commissie-Oosting snoeihard zou oordelen over de Teevendeal, zoemde al langer rond. Maar niemand had verwacht dat de afgetreden staatssecretaris nog eens knock-out zou worden geslagen. Lees verder >
De omvang van de deal die hij met Helman sloot werd onthuld door Nieuwsuur. Het bleek om veel meer geld te gaan dan Teeven had gemeld aan de Kamer. De zogenoemde bonnetjesaffaire deed in de politiek veel stof opwaaien: uiteindelijk stapten zowel minister van Justitie Ivo Opstelten (VVD) als Teeven zelf op. Ook Anouchka van Miltenburg, voormalig Kamervoorzitter, zag zich op een gegeven moment genoodzaakt op te stappen naar aanleiding van de Teevendeal.
Geen namen
‘Nieuwsuur kreeg het aangereikt vanuit de misdaad,’ zegt Teeven. ‘Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft zijn werk gedaan’. Teeven zegt zelfs te denken te weten welke crimineel de informatie heeft gelekt.
‘Maar zijn naam spreek ik niet uit. Volgens Teeven waren er meerdere mensen die van hem af wilden: ‘in het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden’. Teeven staat nog steeds achter zijn deal met Cees Helman: ‘een prima besluit. Ik zou het morgen weer doen.’
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
AD 30.04.2016 Fred Teeven is ervan overtuigd dat zijn aftreden vorig jaar is ingeluid door criminelen. Dat zegt de voormalig staatssecretaris in gesprek met deze krant. ‘Dit is aangereikt vanuit de misdaad, door iemand die denkt: het is wel mooi geweest met die Teeven. Wraak dus.’
Ik zou het morgen weer doen….
Fred Teeven over de Teevendeal
Teeven kwam vorig jaar in de problemen door uitgelekte details over een deal met crimineel Cees H., die hij 15 jaar eerder als officier van justitie had gesloten. Die deal ging om veel meer geld dan minister Opstelten de Tweede Kamer had gemeld. Op 9 maart vorig jaar traden Opstelten en Teeven om die reden af.
Een journalist van Nieuwsuur had de ware omvang van de deal ontdekt. ,,Maar hij kreeg het wel aangereikt vanuit de misdaad,” zegt Teeven in een terugblik. ,,Ik heb daar geen enkele twijfel over. Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.”
Vijanden
Teeven zegt een sterk vermoeden te hebben van welke crimineel de informatie afkomstig is. ,,Maar zijn naam spreek ik niet uit. Daar word ik niet beter van. Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.”
Een jaar na zijn aftreden vindt de VVD’er nog altijd dat de deal met Cees H. een goede was. ,,Ik zou het morgen weer doen.” Hij betreurt dat Opstelten de Kamer verkeerd informeerde over de deal, maar verwijt hem niks. ,,Ik heb tegen hem gezegd: Ivo, ik herinner me een hoger bedrag. Maar we hadden besloten uit te gaan van het dossier dat er lag. En niet van de herinneringen van de staatssecretaris.” Lees het hele interview met Fred Teeven vandaag in onzekrantof viaBlendle.
VK 30.04.2016 VVD’er Fred Teeven denkt dat zijn aftreden vorig jaar is veroorzaakt door criminelen die journalisten hebben getipt. De ex-staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zegt dat zaterdag in een interview met het AD.
onthulde de omvang van de deal die Teeven als officier van justitie sloot met crimineel Cees H. Die bleek om veel meer geld te gaan dan minister Opstelten had gemeld aan de Kamer, wat leidde tot het aftreden van zowel Opstelten als Teeven.
Nieuwsuur ‘kreeg het aangereikt vanuit de misdaad’, zegt Teeven. ‘Het is getrapt gegaan: eerst naar een halve journalist, daarna naar een echte. Die laatste heeft z’n werk gedaan.’
Teeven zegt te vermoeden welke crimineel de informatie heeft verstrekt. ‘Maar zijn naam spreek ik niet uit. (..) Er zijn gewoon een paar mensen die graag van me af wilden. In het werk dat ik vroeger gedaan heb, maak je vijanden.’
Waarom Teeven moest aftreden
Meer over de Teevendeal
De affaire rond de omstreden Teevendeal, die minister Van der Steur onlangs ternauwernood overleefde, kreeg in januari alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden.
Nu er aanwijzingen waren dat de waarheid over de Teevendeal werd weggemoffeld door de top van het ministerie van Veiligheid en Justitie, vallen er grote woorden op het Binnenhof. Is het vertrouwen in de rechtsstaat in gevaar? (+)
Details over de Teevendeal verdwenen bij justitie in de doofpot, terwijl Tweede Kamer en publiek deze hadden moeten weten. Het wordt de minister aangerekend. Maar zijn er ook gevallen te bedenkenwaarin een geheim bewaren wel goed is? (+)
Nadat Nieuwsuur in 2014 details openbaarde over de schikking tussen drugscrimineel Cees H. en voormalig officier van justitie Fred Teeven, beweerde minister Opstelten in de Tweede Kamer dat het tv-programma een veel te hoog bedrag had genoemd. Daarop eiste de Tweede Kamer het bankafschrift op.
Na wat hij deed voorkomen als een lange intensieve zoektocht, liet Opstelten aan de Kamer weten dat het niet meer gevonden kon worden. Toen het later via Nieuwsuur alsnog opdook (met het hoge bedrag), traden Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Opsteltens opvolger Ard van der Steur hield tot voor kort nog vol dat er in 2014 serieus gezocht is. Hij wees naar de ICT’ers die kennelijk niet in staat waren om oude computerbestanden tot leven te wekken. ‘Het had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt’, aldus Van der Steur in de Tweede Kamer.
Nieuwsuur openbaarde maandagavond een interne e-mailwisseling waaruit blijkt dat de ICT’ers het afschrift in juni 2014 al bijna hadden. Ze vonden de back-up waar het op stond en waren bezig die te herstellen. Uit de e-mailwisseling valt op te maken dat ze toen van hogerhand gesommeerd werden om daarmee te stoppen.
VK 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal. Justitieminister Ard van der Steur had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretaris Teeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen.
Heling
Lees ook:
Zijn eerste jaar als minister werd een rampjaar, maar Ard van der Steur hoopt het vertrouwen te herstellen in zijn ministerie van Veiligheid en Justitie, zijn ambtenaren en zichzelf, zei hij half maart in een interview met de Volkskrant. (+)
Iedereen is inmiddels van mening dat de schikking wel bij de fiscus gemeld had moeten worden: de onderzoekscommissie-Oosting, Van der Steur en ook het College. De kwestie speelde zich af toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling.
Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op. Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teeven-deal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
Trouw 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal. Justitieminister Ard van der Steur had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretarisTeeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen.
Iedereen is inmiddels van mening dat de schikking wel bij de fiscus gemeld had moeten worden: de onderzoekscommissie-Oosting, Van der Steur en ook het College. De kwestie speelde zich af toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling.
Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op. Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teevendeal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
NU 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal dinsdag. Minister Ard van der Steur van Justitie had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretaris Teeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen.
De kwestie speelde zich af in 2000, toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling.
Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
Aftreden
Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op vanwege de kwestie.
Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teeven-deal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
Telegraaf 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal. Justitieminister Ard van der Steur had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretarisTeeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen.
Iedereen is inmiddels van mening dat de schikking wel bij de fiscus gemeld had moeten worden: de onderzoekscommissie-Oosting, Van der Steur en ook het College. De kwestie speelde zich af toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling.
Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op. Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teeven-deal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
AD 26.04.2016 Er is geen strafbaar feit gepleegd toen officier van justitie Fred Teeven zijn beruchte deal met een drugscrimineel geheim hield voor de Belastingdienst. Dat zegt het College van procureurs-generaal. Justitieminister Ard van der Steur had het College gevraagd naar de kwestie te kijken.
Door de schikking met de latere staatssecretaris Teeven kon Cees H. weer beschikken over de miljoenen op zijn bevroren rekeningen in Luxemburg, waarmee dat geld min of meer werd witgewassen. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie stapten ruim een jaar geleden op. Opstelten nam de verantwoordelijkheid voor de onduidelijkheid die over de Teeven-deal was ontstaan en Teeven vond dat hij niet meer geloofwaardig was. Dat gebeurde nadat gebleken was dat er meer geld naar Cees H. was gegaan dan eerder gemeld.
Iedereen is inmiddels van mening dat de schikking wel bij de fiscus gemeld had moeten worden: de onderzoekscommissie-Oosting, Van der Steur en ook het College. De kwestie speelde zich af toen witwassen nog niet als zodanig strafbaar was gesteld. In die tijd kon zoiets alleen worden bestraft als heling. De herkomst van de gelden van de drugscrimineel is echter nooit beoordeeld door een rechter en dus ontbreekt een veroordeling. Daarbij gold en geldt geen verplichting voor het OM om actief informatie te geven aan de Belastingdienst.
NU 30.03.2016 De commissie die voor de tweede keer de zogeheten Teeven-deal onderzoekt, is daarmee ruim voor de zomervakantie klaar. Dat schrijft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Tweede Kamer.
De commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting is sinds eind januari bezig met een vervolgonderzoek naar de omstreden schikking die VVD’er Fred Teeven in 2000 als officier van justitie trof met een drugscrimineel.
Vorig jaar zocht Oosting de kwestie al uit, maar in januari bleek uit nieuwe informatie dat de zoektocht naar het vermiste ‘bonnetje’ van de deal op het ministerie in 2014 bewust was stopgezet.
Inmiddels zijn met vijfendertig mensen gesprekken gevoerd, van wie enkele zelf contact zochten met de commissie.
Van der Steur heeft opnieuw een oproep gedaan aan alle medewerkers van de ministeries van Veiligheid en Justitie en van Binnenlandse Zaken om alle informatie te verstrekken die er is. Daarbij heeft hij nogmaals benadrukt dat zij bescherming krijgen als mogelijke klokkenluider.
Telegraaf 30.03.2016 De commissie die voor de tweede keer de zogeheten Teeven-deal onderzoekt, is daarmee ruim voor de zomervakantie klaar. Dat schrijft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Tweede Kamer.
De commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting is sinds eind januari bezig met een vervolgonderzoek naar de omstreden schikking die VVD’er Fred Teeven in 2000 als officier van justitie trof met een drugscrimineel. Vorig jaar zocht Oosting de kwestie al uit, maar in januari bleek uit nieuwe informatie dat de zoektocht naar het vermiste ‘bonnetje’ van de deal op het ministerie in 2014 bewust was stopgezet.
Inmiddels zijn met 35 mensen gesprekken gevoerd, van wie enkele zelf contact zochten met de commissie. Van der Steur heeft opnieuw een oproep gedaan aan alle medewerkers van de ministeries van Veiligheid en Justitie en van Binnenlandse Zaken om alle informatie te verstrekken die er is. Daarbij heeft hij nogmaals benadrukt dat zij bescherming krijgen als mogelijke klokkenluider.
AD 30.03.2016 De commissie die voor de tweede keer de zogeheten Teevendealonderzoekt, is daarmee ruim voor de zomervakantie klaar. Dat schrijft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Tweede Kamer.
De commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting is sinds eind januari bezig met een vervolgonderzoek naar de omstreden schikking die VVD’er Fred Teeven in 2000 als officier van justitie trof met een drugscrimineel.
Vorig jaar zocht Oosting de kwestie al uit, maar in januari bleek uit nieuwe informatie dat de zoektocht naar het vermiste ‘bonnetje’ van de deal op het ministerie in 2014 bewust was stopgezet. Inmiddels zijn met 35 mensen gesprekken gevoerd, van wie enkele zelf contact zochten met de commissie.
Informatie Van der Steur heeft opnieuw een oproep gedaan aan alle medewerkers van de ministeries van Veiligheid en Justitie en van Binnenlandse Zaken om alle informatie te verstrekken die er is. Daarbij heeft hij nogmaals benadrukt dat zij bescherming krijgen als mogelijke klokkenluider.
Trouw 17.02.2016 Het is niet vast te stellen of oud-staatssecretaris Fred Teeven een strafbaar feit beging toen hij als officier van justitie een deal sloot met een drugscrimineel. Er is dan ook geen vervolging mogelijk.
Dat heeft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Kamer geschreven in antwoord op vragen van D66-leider Alexander Pechtold. Hij wilde weten of het overboeken van geld door het Openbaar Ministerie naar de crimineel strafbaar was en of alsnog aangifte kon worden gedaan.
Maar toen de financiële overeenkomst in juni 2000 werd gesloten, was witwassen nog niet strafbaar gesteld. Die wet trad pas in december 2001 in werking.
Dit soort gedragingen viel toen nog onder heling. Maar dan moet aangetoond zijn dat geld of goederen door een misdrijf zijn verkregen. De schikking en daarmee de herkomst van het geld zijn echter niet door een rechter beoordeeld, aldus de minister.
Belastingdienst
Pechtold wilde ook weten of het strafbaar was om de Belastingdienst bewust buiten de deal te houden en of dan nog belastinggeld kon worden teruggevorderd. Maar ook dat is niet mogelijk volgens Van der Steur.
De minister is het eens met de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, dat het onjuist was om de Belastingdienst niet in te lichten. Maar omdat er geen gegevens over crimineel Cees H. zijn gevonden bij de Belastingdienst over de bewuste periode, is niet duidelijk of er aanslagen opgelegd hadden kunnen worden.
D66 vindt vooral dit laatste antwoord van de minister ‘volstrekt onvoldoende. De minister moet zijn huiswerk opnieuw doen’.
NU 17.02.2016 Het is niet vast te stellen of oud-staatssecretaris Fred Teeven een strafbaar feit beging toen hij als officier van justitie een deal sloot met drugscrimineel Cees H. Er is dan ook geen vervolging mogelijk.
Dat heeft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Kamer geschreven in antwoord op vragen van D66-leider Alexander Pechtold. Hij wilde weten of het overboeken van geld door het Openbaar Ministerie naar de crimineel strafbaar was en of alsnog aangifte kon worden gedaan.
Maar toen de financiële overeenkomst in juni 2000 werd gesloten, was witwassen nog niet strafbaar gesteld. Die wet trad pas in december 2001 in werking.
Dit soort gedragingen viel toen nog onder heling. Maar dan moet aangetoond zijn dat geld of goederen door een misdrijf zijn verkregen. De schikking en daarmee de herkomst van het geld zijn echter niet door een rechter beoordeeld, aldus de minister.
Belastingdienst
Pechtold wilde ook weten of het strafbaar was om de Belastingdienst bewust buiten de deal te houden en of dan nog belastinggeld kon worden teruggevorderd. Maar ook dat is niet mogelijk volgens Van der Steur.
De minister is het eens met de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, dat het onjuist was om de Belastingdienst niet in te lichten. Maar omdat er geen gegevens over crimineel Cees H. zijn gevonden bij de Belastingdienst over de bewuste periode, is niet duidelijk of er aanslagen opgelegd hadden kunnen worden.
D66 vindt vooral dit laatste antwoord van de minister ”volstrekt onvoldoende. De minister moet zijn huiswerk opnieuw doen”.
Telegraaf 17.02.2016 Het is niet vast te stellen of oud-staatssecretaris Fred Teeven een strafbaar feit beging toen hij als officier van justitie een deal sloot met een drugscrimineel. Er is dan ook geen vervolging mogelijk.
Dat heeft justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Kamer geschreven in antwoord op vragen van D66-leider Alexander Pechtold. Hij wilde weten of het overboeken van geld door het Openbaar Ministerie naar de crimineel strafbaar was en of alsnog aangifte kon worden gedaan.
Maar toen de financiële overeenkomst in juni 2000 werd gesloten, was witwassen nog niet strafbaar gesteld. Die wet trad pas in december 2001 in werking.
Dit soort gedragingen viel toen nog onder heling. Maar dan moet aangetoond zijn dat geld of goederen door een misdrijf zijn verkregen. De schikking en daarmee de herkomst van het geld zijn echter niet door een rechter beoordeeld, aldus de minister.
Belastinggeld
Pechtold wilde ook weten of het strafbaar was om de Belastingdienst bewust buiten de deal te houden en of dan nog belastinggeld kon worden teruggevorderd. Maar ook dat is niet mogelijk volgens Van der Steur.
De minister is het eens met de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, dat het onjuist was om de Belastingdienst niet in te lichten. Maar omdat er geen gegevens over crimineel Cees H. zijn gevonden bij de Belastingdienst over de bewuste periode, is niet duidelijk of er aanslagen opgelegd hadden kunnen worden.
D66 vindt vooral dit laatste antwoord van de minister ,,volstrekt onvoldoende. De minister moet zijn huiswerk opnieuw doen”.
AD 17.02.2016 Het is niet vast te stellen of oud-staatssecretaris Fred Teeven een strafbaar feit beging toen hij als officier van justitie een deal met drugscrimineel Cees H. sloot. Daarom is er geen vervolging mogelijk.
Minister Van der Steur moet zijn huiswerk opnieuw doen.
Alexander Pechtold
Dat schreef justitieminister Ard van der Steur woensdag aan de Kamer in antwoord op vragen van D66-leider Alexander Pechtold. Die wilde weten of het overboeken van geld door het Openbaar Ministerie naar de crimineel strafbaar was en of alsnog aangifte kon worden gedaan.
Toen de financiële overeenkomst tussen Teeven en Cees H. in juni 2000 werd gesloten, was witwassen nog niet strafbaar gesteld. Die wet trad pas in december 2001 in werking.
Dit soort gedragingen viel toen nog onder heling. Daarbij moet zijn aangetoond dat geld of goederen door een misdrijf zijn verkregen. De schikking en daarmee de herkomst van het geld zijn echter niet door een rechter beoordeeld, aldus de minister.
Belastinggeld
Pechtold wilde ook weten of het strafbaar was om de Belastingdienst bewust buiten de deal te houden en of dan nog belastinggeld kon worden teruggevorderd. Maar ook dat is niet mogelijk volgens Van der Steur.
De minister is het eens met decommissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal, dat het onjuist was om de Belastingdienst niet in te lichten. Maar omdat er geen gegevens over crimineel Cees H. zijn gevonden bij de Belastingdienst over de bewuste periode, is niet duidelijk of er aanslagen opgelegd hadden kunnen worden.
D66 vindt vooral dit laatste antwoord van de minister ,,volstrekt onvoldoende. De minister moet zijn huiswerk opnieuw doen”.
Fred Teeven sloot op 15 juni 2000 in het geheim de inmiddels beruchte deal met drugscrimineel Cees H.. Het doel: informatie inwinnen over de baas van Cees H., een nóg grotere vis: Johan V., alias ‘De Hakkelaar’. Die werd destijds gezien als misschien wel de grootste drugscrimineel ooit in ons land. Teevens bazen, de top van het OM, wisten dat hij een akkoordje voorbereidde – maar hoorden pas achteraf hoe die eruit zou zien, en dat de Belastingdienst erbuiten moest blijven. Met de deal was 4,7 miljoen euro gemoeid.
Fred Teeven sloot op 15 juni 2000 in het geheim de inmiddels beruchte deal met drugscrimineel Cees H.. Het doel: informatie inwinnen over de baas van Cees H., een nóg grotere vis: Johan V., alias ‘De Hakkelaar’. Die werd destijds gezien als misschien wel de grootste drugscrimineel ooit in ons land. Teevens bazen, de top van het OM, wisten dat hij een akkoordje voorbereidde – maar hoorden pas achteraf hoe die eruit zou zien, en dat de Belastingdienst erbuiten moest blijven. Met de deal was 4,7 miljoen euro gemoeid.
Telegraaf 15.02.2016 Justitie en politie hebben geen idee wat er precies gebeurt in het bedrijf dat telefoontaps voor hen uitvoert. Het bedrijf houdt dat geheim. De verklaring die die overheid nu geeft voor het verdwijnen van de ‘Teeven-tap’ is bovendien nog steeds ‘uitermate onlogisch’. Dat zegt hoogleraar Peter van Koppen maandag in de Volkskrant.
De hoogleraar rechtspsychologie schreef samen met hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs een open nota aan minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie, waarin ze stellen dat de overheid ‘het volledige zicht heeft verloren op wat er kan gebeuren met taps’. De hoogleraren doen dat na een gesprek met de Auditdienst Rijk over de zoekgeraakte Teeven-tap. Het bedrijf dat de taps uitvoert is voor de onderzoekers geheim gebleven.
VK 14.02.2016 Justitie en politie hebben geen idee wat er precies gebeurt in het bedrijf dat telefoontaps voor hen uitvoert. Het bedrijf houdt dat voor hen geheim. De verklaring die de overheid nu geeft voor het verdwijnen van de ‘Teeven-tap’ is bovendien nog steeds ‘uitermate onlogisch’. Dat zegt hoogleraar Peter van Koppen.
De hoogleraar rechtspsychologie schreef samen met hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs een open nota aan minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie, waarin ze stellen dat de overheid ‘het volledige zicht heeft verloren op wat er kan gebeuren met taps’. De hoogleraren doen dat na een gesprek met de Auditdienst Rijk over de zoekgeraakte Teeven-tap. Het bedrijf dat de taps uitvoert is voor de onderzoekers geheim gebleven.
De Teeven-tap is de opname die gemaakt zou moeten zijn van een telefoongesprek dat de toenmalige staatssecretaris Fred Teeven (VVD) in 2012 voerde met wethouder Jos van Rey (VVD) van Roermond. De wethouder werd op dat moment getapt omdat hij werd verdacht van corruptie. Hij voerde een omstreden gesprek met de staatssecretaris over de burgemeesterskandidaat voor Roermond.
De tap is zoek
Justitie beweert dat de tap nooit is gemaakt omdat er precies op dat moment een stroomstoring zou zijn geweest.
Wat er exact is gezegd, werd nooit bekend: de tap is zoek. Sterker nog: justitie beweert dat de tap nooit is gemaakt omdat er precies op dat moment een stroomstoring zou zijn geweest. Een storing die justitie handig uit leek te komen.
Nadat hoogleraar Van Koppen hierop kritiek uitte, werd hij door de minister uitgenodigd om te komen praten met de Auditdienst Rijk. Die vertelde dat zowel de opslag als de reserve-opslag van de taps op vrijwel hetzelfde moment ineens niet meer werkten.
Het verhaal van de storing kon Van Koppen niet zelf verifiëren. ‘Ik heb de originele logboeken niet geïnspecteerd’, zegt Van Koppen. ‘Dat mocht niet.’
Ik vraag me af hoe je samen in een ruimte kunt zitten en dat niet in de gaten kunt hebben. Dit was een majeure storing. Het was geen kattenpis, aldus Peter van Koppen (hoogleraar rechtspsychologie).
Voor het bedienen van de tapapparatuur mag de technicus van de leverancier niet zonder begeleiding het pand in. ‘Maar de technicus van de politie heeft nooit iets gemerkt van die storing’, zegt Van Koppen. ‘Vijftig minuten lang niet. Terwijl de technicus van de leverancier kennelijk al die tijd naast hem die storing zat op te lossen. Dat is vreemd. Ik vraag me af hoe je samen in een ruimte kunt zitten en dat niet in de gaten kunt hebben. Dit was een majeure storing. Het was geen kattenpis.’
De technicus van de leverancier rapporteerde de storing niet en zei ook niets tegen zijn collega’s. En dat is vreemd, stelt Van Koppen. ‘Als mensen veel storingen meemaken, dan zijn ze soms geneigd om – tegen de procedures in – niet te melden. Maar dat was hier niet aan de hand. Volgens de politie heeft het systeem een betrouwbaarheid van 95,5 procent. Dat klopt niet met elkaar.’
Bovendien is het vreemd, stelt hij, dat de elektrische voeding van twee systemen zou hebben gehaperd, terwijl er naderhand maar één voeding werd vervangen. ‘Er zitten allerlei losse eindjes in dit verhaal die onverklaarbaar zijn.’
De Auditdienst vertelde de hoogleraren dat zij bepaalde zaken ook niet mocht weten van het tapbedrijf. Van Koppen vindt dat onbegrijpelijk. ‘Ik sta hier met open mond langs de zijlijn te kijken. Wat maken wij hier mee? Hier zouden we ons ontzettend zorgen over moeten maken. Het is idioot dat de Nederlandse overheid een belangrijk deel van het politiewerk laat doen door een bedrijf waar we geen enkele controle over hebben.’
Hij zegt niet uit te kunnen sluiten dat de ‘storing’ toch doelbewust is gebeurd, door wie dan ook. ‘Iemand kan de stekker bij de opslag eruit hebben getrokken of het systeem met opzet hebben overbelast.’
De twee hoogleraren praatten lang met de auditdienst. ‘We hadden de stellige indruk dat deze ambtenaren ons vertelden wat ze konden vertellen. Maar dat is geen garantie dat we niet in het ootje zijn genomen. Misschien worden we hier als breekijzer gebruikt in de onderhandelingen over een nieuw tapsysteem.’
Van der Steur schrijft in een reactie aan de Tweede Kamer dat uit onderzoek van de Auditdienst blijkt dat ‘geen aanwijzingen zijn aangetroffen van opzettelijk menselijk handelen, maar dat een technisch probleem de oorzaak lijkt’. De minister stelt een onderzoek in naar storingen in het tapsysteem van 2012 tot nu.
Elsevier 12.02.2016 Politie en Justitie laten telefoontaps uitvoeren door een buitenlands bedrijf zonder dat het toezicht daarop is gegarandeerd. Een technicus van dat bedrijf kan soms een uurtje ongestuurd zijn gang gaan met de hypergevoelige taps.
Dit melden de hoogleraar Peter van Koppen (VU Amsterdam) en Bas Jacobs (Nijmegen) in een notitie die in het bezit is van Elsevier. De wetenschappers stelden een onderzoek in naar de praktijk van het tappen, naar aanleiding van de zogenoemde Teeventap in de kwestie Jos van Rey.
Op 20 september 2012 voerde de Roermondse VVD-wethouder Van Rey een telefoongesprek met toenmalig VVD-staatssecretaris van Justitie, Fred Teeven. Van Rey wordt vervolgd door Justitie, onder meer omdat hij de vertrouwelijkheid rond een burgemeestersbenoeming in Roermond zou hebben geschonden.
Ongeloof
In het telefoongesprek met Teeven ging het over een burgemeesterskandidaat. Van Rey wist niet dat zijn telefoon werd afgeluisterd door Justitie. Tijdens de voorfase van de gerechtelijke vervolging van Van Rey bleek dat uitgerekend het telefoontje met de bewindsman van Justitie niet werd getapt. In politieke kring werd daar met ongeloof op gereageerd.
Minister Ard van der Steur (VVD) van Veiligheid en Justitie vroeg de hoogleraren Van Koppen en Jacobs om de zaak te onderzoeken. Zij constateren dat het bij de Auditdienst Rijk een rommeltje is. ‘De tapapparatuur wordt bediend vanuit de landelijke politieeenheid in Driebergen. De apparatuur bevindt zich op een andere locatie. De bediening wordt gedaan door technici van de politie en de leverancier. Ons werd verzekerd dat die technicus nooit het pand mag betreden zonder begeleiding van een politieambtenaar.’
Op 20 september 2012 ontstond een storing door een te zwakke stroomvoorziening, een noodzakelijke up-date van het computerprogramma die zeven maanden niet werd uitgevoerd of een combinatie van beide factoren, schrijven de hoogleraren.
De technicus van het bedrijf bleef 50 minuten prutsen aan het systeem zonder toezicht van de politie en zonder zelfs de politie op de hoogte te brengen van de storing. Zo’n 1.800 taps gingen verloren, onder meer die van het gesprek tussen Teeven en Van Rey.
Chaotische uitvoering
Tot dusver speculeerden critici dat die missende tap géén toeval was, maar een doelbewuste VVD-actie om staatssecretaris Teeven buiten de Van Rey-affaire te houden. Thans blijkt dat het geen complot was, maar slechts een voorval in de chaotische uitvoering van de vele telefoontaps in Nederland.
De hoogleraren verwijten de politie ‘een gebrek aan oplettendheid’. Zij noemen het ‘onbegrijpelijk dat de technicus ongeveer een uur lang kan ingrijpen op het systeem zonder dat het door de politie wordt opgemerkt’. Ook hekelen zij het verduisteren van dit incident en het ontbreken van een administratie van storingen. ‘Het tappen in Nederland is een zwarte doos, waarin alleen de leverancier en niet politie en justitie de weg kennen,’ schrijven de hoogleraren.
Justitie wil de naam van het buitenlandse bedrijf niet noemen. De verwachting is dat advocaten de notitie zullen aangrijpen om twijfel te zaaien aan de juistheid en rechtmatigheid van de tapgegevens in strafprocessen tegen hun cliënten.
Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier sinds 1994 de Nederlandse politiek.
NU 12.02.2016 De Tweede Kamer zal verslagen krijgen van de gesprekken die de onderzoekscommissie-Oosting voert met justitieminister Ard van der Steur en zijn staatssecretaris Klaas Dijkhoff over de nasleep van de Teeven-deal.
Daarmee wordt alles wat de bewindslieden daarover aan de commissie vertellen dus openbaar, tegelijk met de presentatie van haar eindrapport.
De Kamer had daarom gevraagd. Gespreksverslagen van alle andere betrokkenen moeten “in principe geheim blijven, opdat ze in volledige vrijheid kunnen verklaren wat zij willen verklaren”, schrijft Van der Steur vrijdag aan de Tweede Kamer.
De commissie-Oosting duikt opnieuw in de Teeven-deal, nu is gebleken dat een zoektocht naar een bonnetje daarvan is stopgezet. Het gaat om het bewijs met het bedrag van de deal die officier van justitie Fred Teeven sloot met een drugscrimineel en die opspeelde toen Teeven staatssecretaris was.
Bij de afwikkeling daarvan door toenmalig justitieminister Ivo Opstelten waren Van der Steur en Dijkhoff als Kamerleden betrokken, terwijl parlementariërs het kabinet juist moeten controleren.
BB 10.02.2016 Veel Haarlemmers zien Fred Teeven als burgemeester niet zitten. Een internetpetitie was rond 15.00 uur al meer dan vijfhonderd keer ondertekend.
Sollicitatie in beraad
De petitie werd opgezet naar aanleiding van een bericht uit het Haarlems Dagblad van woensdag waarin het Tweede Kamerlid zei een sollictatie te overwegen. ‘Ik ben er in mijn hoofd mee bezig, maar ben er nog niet helemaal uit’, liet hij in de krant weten.
Laatste kunstje
De oud-staatssecretaris van Justitie groeide op in Haarlem en zou het burgemeesterschap van de Noord-Hollandse hoofdstad als ‘laatste kunstje’ wel zien zitten. Haarlem is op zoek naar een nieuwe burgervader omdat de huidige burgemeester Bernt Schneiders in september stopt. (ANP)
Telegraaf 10.02.2016 VVD’er Fred Teeven overweegt om komende zomer te solliciteren naar het burgemeesterschap van Haarlem. De post komt vrij, omdat de huidige burgervader, Bernt Schneiders, dan opstapt.
„Ik ben er in mijn hoofd mee bezig, maar ben er nog niet helemaal uit”, zei Teeven volgens het Haarlems Dagblad tijdens een debat. Het VVD-Kamerlid zou het burgemeesterschap aantrekkelijk vinden ’als laatste kunstje’, schrijft de krant.
Niet alle Haarlemmers zien dat echter zitten en enkelen van hen zijn nu een petitie begonnen. „Dit mag nooit gebeuren, alleen al vanwege het risico dat Haarlemmers massaal verhuizen”, schrijven de initiatiefnemers. „Haarlem heeft recht op een eerlijke en betrouwbare burgervader!”
Teeven is geboren in Haarlem en vindt het nog steeds ’een fantastische stad’. De VVD’er laat aan de parlementaire redactie van De Telegraaf weten dat hij inmiddels ook al enkele ’enthousiaste reacties’ heeft gekregen. Op een schaal van 1 tot 10 is de kans dat Teeven voor het burgemeesterschap gaat, 5 à 6, zo zegt hij.
Hij geeft alle versies vrij van een omstreden gespreksverslag van een hoge ambtenaar met oud-staatssecretaris Fred Teeven over de deal met Cees H. in een procedure van RTL Nieuws.
RTL was al sinds maart bezig dat gespreksverslag met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur boven tafel te krijgen. Het ministerie hield echter vol dat het om een persoonlijke aantekening van de ambtenaar ging.
Telegraaf 03.02.2016 De commissie Oosting wordt gevraagd om ook de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie onder de loep te nemen. De oud-ombudsman heropent zijn onderzoek naar de Teevendeal omdat er mails zijn opgedoken die het beeld van een doofpot schetsen.
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) gaat Oosting, na aandringen van de Kamer, ook vragen of ambtenaren misstanden wel durven te melden. De bewindsman geeft de commissie een ruime opdracht mee en zegt dat Oosting alle middelen krijgt die nodig zijn.
In de ministerraad moet nog vergaderd worden over de instelling van de commissie, maar die zal daarna met terugwerkende kracht worden benoemd. Gesprekken met de commissie Oosting blijven in principe geheim, maar Van der Steur gaat aan zijn collega-bewindspersonen vragen of zij ook in kunnen stemmen met openbaarheid voor zittende ministers en staatssecretarissen. Gespreksverslagen worden dan na afloop openbaar.
De Kamer debatteerde vanavond over de onderzoeksvraag die Oosting meekrijgt. De minister geeft de oud-ombudsman een ruime opdracht mee en vrijwel alle vragen die de Kamer heeft, stuurt hij door. Alleen aan het verzoek van de PvdA kon hij niet voldoen. De sociaal-democraten willen dat Oosting ook nieuwe misstanden bekijkt die de commissie ten tijde van dit onderzoek ontdekt. “Dan zou Oosting misschien nooit tot een einde komen”, zegt Van der Steur daar over.
Telegraaf 03.02.2016 De commissie Oosting wordt gevraagd om ook de cultuur op het ministerie van Veiligheid en Justitie onder de loep te nemen. De oud-ombudsman heropent zijn onderzoek naar de Teevendeal omdat er mails zijn opgedoken die het beeld van een doofpot schetsen.
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) gaat Oosting, na aandringen van de Kamer, ook vragen of ambtenaren misstanden wel durven te melden. De bewindsman geeft de commissie een ruime opdracht mee en zegt dat Oosting alle middelen krijgt die nodig zijn.
In de ministerraad moet nog vergaderd worden over de instelling van de commissie, maar die zal daarna met terugwerkende kracht worden benoemd. Gesprekken met de commissie Oosting blijven in principe geheim, maar Van der Steur gaat aan zijn collega-bewindspersonen vragen of zij ook in kunnen stemmen met openbaarheid voor zittende ministers en staatssecretarissen. Gespreksverslagen worden dan na afloop openbaar.
De Kamer debatteerde vanavond over de onderzoeksvraag die Oosting meekrijgt. De minister geeft de oud-ombudsman een ruime opdracht mee en vrijwel alle vragen die de Kamer heeft, stuurt hij door. Alleen aan het verzoek van de PvdA kon hij niet voldoen. De sociaal-democraten willen dat Oosting ook nieuwe misstanden bekijkt die de commissie ten tijde van dit onderzoek ontdekt. “Dan zou Oosting misschien nooit tot een einde komen”, zegt Van der Steur daar over.
Trouw 03.02.2016 Ambtenaren die met gevoelige informatie over de Teevendeal naar buiten treden, hoeven niet te vrezen voor represailles. Die belofte deed minister Ard van der Steur (VVD, veiligheid en justitie) vanavond in de Tweede Kamer. De Kamer had sterke behoefte aan die toezegging na recente onthullingen van ‘Nieuwsuur’ en kritiek van een oud-vertrouwenspersoon van het ministerie.
“Ik denk dat het essentieel is dat iedereen in volledige vrijheid medewerking kan verlenen aan de commisie-Oosting”, zei Van der Steur. De minister heeft de commissie, die eind vorig jaar verslag uitbracht, gevraagd haar onderzoek te hervatten. Dit nadat Nieuwsuur vorige week wist te melden dat ict’ers de zoektocht naar het met de Teevendeal gemoeide bonnetje in 2014 voortijdig hadden moeten staken.
De Kamer betwijfelt echter of oud-ombudsman Marten Oosting de waarheid nu wel helemaal boven tafel kan krijgen. Allereerst omdat niet hij, maar Nieuwsuur achterhaalde dat ict’ers die de details van de miljoenenschikking met drugscrimineel Cees H. op het spoor waren, is gesommeerd hun zoektocht te staken. Maar ook gelet op uitspraken van oud-vertrouwenspersoon Sjaak Jansen vandaag in NRC Handelsblad.
Strafexpedities
Klokkenluiders ‘zouden wel gek zijn’ om misstanden te melden, stelde Jansen, die vorig jaar vertrok bij het ministerie. “Mijn ervaring is dat er strafexpedities werden ingesteld jegens ambtenaren die meldingen deden. Alles was erop gericht om het blazoen schoon te houden. Melders van misstanden werden niet gepromoveerd of kregen vervelend werk te doen.”
De Kamer wilde vandaag meteen een reactie van de minister op die uitspraken. Van der Steur liet daarop per brief weten zich niet te herkennen in het beeld ‘als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om misstanden te melden’. “Er is binnen het ministerie alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden.” Hij wees op de aanwezige vertrouwenspersonen.
In het al geplande debat over het nieuwe onderzoek van Oosting vroeg de Kamer de minister vanavond om hardere garanties. “Wat geeft ambtenaren nu het gevoel dat ze misstanden veilig kunnen melden?”, vroeg SP-Kamerlid Michiel van Nispen zich af. Kunnen zij veilig met Oosting praten ‘zonder dat dit ten koste van hun eigen positie’, wilde D66’er Sjoerd Sjoerdsma weten.
Veilige omgeving
Van der Steur beloofde daarop zich persoonlijk in te zullen spannen voor de veiligheid van zijn medewerkers. “Ik bevestig dat er geen enkele consequentie mag en kan voortvloeien aan medewerking aan het onderzoek van de commissie-Oosting”, zei hij. “Ik zal er alles aan doen wat ik kan doen om die veilige omgeving voor medewerkers te creëren.”
Met die toezeggingen toonde de Kamer zich tevreden, al blijft zij zich zorgen maken over de cultuur op Van der Steurs ministerie. Die is ‘niet op orde’, meent PvdA’er Jeroen Recourt, voorstander van het opknippen van het departement bij de volgende formatie. “Het is niet onlogisch dat die cultuur incidenten baart. Hoe krijg je nu een open, transparante organisatie?”
Nieuw gereedschap: de parlementaire ondervraging
De Tweede Kamer stelt een nieuw wapen voor om informatie boven tafel te krijgen: de parlementaire ondervraging. Personen zijn verplicht om mee te werken en kunnen onder ede worden gehoord, net als bij een parlementaire enquête, maar het onderzoek is korter van duur en minder intensief en diepgaand.
Het voorstel komt van een commissie onder leiding van SP-Kamerlid Ronald van Raak, die in 2013 in het leven is geroepen om te kijken hoe Kamerleden meer te weten kunnen komen over misstanden. Naast de parlementaire enquête kan de Kamer nu al een hoorzitting of rondetafelgesprek organiseren. De ondervraging is bedoeld als tussenvorm.
“Een van de belangrijke taken van volksvertegenwoordigers is de regering controleren en daarvoor is goede informatie essentieel”, aldus Van Raak. Hij stelt voor de komende vijf jaar met de ondervraging te experimenteren en daarna te kijken of deze onderzoeksvorm definitief aan de gereedschapskist van de Kamer moet worden toegevoegd.
AD 03.02.2016 Minister Van der Steur garandeert de Tweede Kamer dat klokkenluiders bij het ministerie van Justitie niet worden benadeeld als ze met informatie over de Teevendeal naar de commissie-Oosting stappen. Van der Steur staat woensdagavond voor de taak om de Kamer enige helderheid te verschaffen over de Teevendeal.
De minister had woensdagmiddag tot 16.00 uur de tijd om schriftelijk duidelijkheid te geven over enkele vragen rond de Teevendeal, de deal die officier van Justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H.
Bonnetje
Recent kreeg de kwestie een nieuwe dimensie toen bleek dat dat de zoektocht naar het ‘vermiste’ bonnetje, met daarop de waarde van de deal, van hogerhand is stilgelegd. Daar komt bij dat een oud vertrouwenspersoon van het ministerie van Veiligheid en Justitie woensdag in NRC Handelsblad zegt dat er strafexpedities worden uitgevoerd tegen medewerkers die intern misstanden aan de kaak willen stellen. Woensdagavond benadrukte Van der Steur dat er ‘geen enkele consequentie aan kan en mag worden verbonden’ als mensen in gesprek gaan met de commissie. Dat heeft hij de ambtenaren woensdag ook laten weten en hij zal er ook zelf op toezien.
Minister
Justitieminister Van der Steur ‘herkent zich niet in het beeld als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om missstanden te melden’. Dat schreef hij woensdag eerder aan de Tweede Kamer. Volgens Van der Steur is er op het departement ‘alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden. Daarvoor staat een aantal mogelijkheden open voor medewerkers. Op de eerste plaats bij de eigen direct leidinggevende. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen bij alle organisatieonderdelen. Informatie hierover is voor alle medewerkers beschikbaar.”
Haast
PvdA-Kamerlid Recourt dringt aan op enige haast. ,,Zorgvuldigheid is goed, maar het onderzoek hoeft geen maanden te duren”, zegt hij. “We snakken naar een punt achter deze affaire”, aldus ChristenUnie-leider Segers. Wat de VVD betreft komt de commissie met tussentijdse rapportages, als daar aanleiding voor is. GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren wil dat premier Rutte het onderzoek gaat begeleiden en de Kamer informeert.
Teevendeal
De toenmalige officier van justitie Fred Teeven sloot in 2000 een deal met drugscrimineel Cees H. over het afpakken van drugsgeld. In plaats van het volledige bedrag aan drugswinsten via de rechter op te eisen, werd een voor H. gunstige deal gesloten voor een veel kleiner bedrag. Eerder in beslag genomen geld kreeg de drugscrimineel terug, ook nog eens zonder dat de Belastingdienst in kennis werd gesteld.
NU 03.02.2016 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) ”herkent zich niet in het beeld als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om missstanden te melden.” Dat schrijft hij woensdag aan de Tweede Kamer.
De Kamer eiste snel opheldering over de manier waarop zijn ministerie omgaat met ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen…
Aanleiding was berichtgeving in NRC woensdag over een voormalige vertrouwenspersoon op het departement, Sjaak Jansen. Volgens Jansen werden medewerkers tegengewerkt en gestraft als zij ergens melding van maakten.
In de krant doet hij een boekje open over de werkwijze op het departement die vooral gericht was op het schoonhouden van het eigen blazoen. Klokkenluiders zouden te maken krijgen met wraakacties. “Er zijn mensen ontslagen omdat ze zogenaamd een oude printer hadden gestolen, wat niet eens bleek te kloppen. Veel grotere vergrijpen werden ondertussen met de mantel der liefde bedekt”, aldus Jansen tegenover NRC.
Ruimte
Van der Steur gaat in de brief niet in op de incidenten, omdat de zaak nog onder de rechter is. Hij schrijft dat het ministerie stappen moet maken om de cultuur op het departement te verbeteren en erkent dat “in het verleden ook zaken zullen zijn geweest die niet goed zijn gegaan.”
Wel is er volgens Van der Steur op het departement ”alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden. Daarvoor staat een aantal mogelijkheden open voor medewerkers.”
“Op de eerste plaats bij de eigen direct leidinggevende. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen bij alle organisatieonderdelen. Informatie hierover is voor alle medewerkers beschikbaar”, schrijft Van der Steur in de brief.
Opheldering
De Kamer eiste woensdagochtend opheldering over het zoveelste incident op het justitieministerie. Het ministerie van Veiligheid en Justitie lag al onder vuur na onthullingen van het programma Nieuwsuur over de zogenoemde Teeven-deal.
Na nieuwe onthullingen van het actualiteitenprogramma blijkt dat uit uit interne e-mailcorrespondentie van de ICT-afdeling van het ministerie dat iemand van hogerhand opdracht had gegeven om de zoektocht naar het bonnetje van de omstreden deal te staken.
Naar aanleiding hiervan is het onderzoek naar de Teeven-deal heropend. De Tweede Kamer overlegt woensdagavond over het de opzet van het nieuwe onderzoek.
Reeks van fouten
Het vorige onderzoek van de Commissie Oosting leverde premier Mark Rutte en Van der Steur een motie van afkeuring op die door vrijwel de gehele oppositie werd gesteund. Eerder sneuvelden oud-justitiebewindspersonen Ivo Opstelten en Fred Teeven en oud-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg door de Teeven-deal.
De berichtgeving in NRC is volgens SP-Kamerlid Michiel Van Nispen illustratief voor hoe de nasleep rond de Teeven-deal zich heeft ontvouwen. “Ook daar zijn zaken onder het tapijt geschoven.” Sjoerd Sjoerdsma (D66): “Als klokkenluiders actief zijn tegen gewerkt door leidinggevenden op het ministerie, dan roept dat de vraag op of ambtenaren zich echt vrij voelen om uit zichzelf informatie over te dragen aan de Commissie Oosting.”
De VVD-bewindsman verzekerde dat zijn ambtenaren alle vrijheid hebben om met de Commissie Oosting in contact te treden…
Meerdere Kamerleden willen van Van der Steur weten wat er precies aan de hand is op dat ministerie en waarom er zoveel dingen fout gaan. Het is namelijk niet de eerste keer dat het ministerie zichzelf in de problemen heeft gewerkt.
Zo moest Van der Steur onlangs andermaal zijn excuses aanbieden vanwege zijn handelen in de kwestie rond het ontslag van de MH17-professor George Maat. Dat was overigens de derde keer dat hij door het stof ging.
Eerder moest hij erkennen dat hij fouten had gemaakt in de informatievoorziening naar de Kamer in de kwestie rond de foto van Volkert van der Graaf.
Telegraaf 03.02.2016 Justitieminister Ard van der Steur ,,herkent zich niet in het beeld als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om missstanden te melden.” Dat schrijft hij woensdag aan de Tweede Kamer. Die wilde snel opheldering over de manier waarop zijn ministerie omgaat met ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen.
Aanleiding was berichtgeving in NRC woensdag over een voormalige vertrouwenspersoon op het departement, Sjaak Jansen. Volgens Jansen werden medewerkers tegengewerkt en gestraft als zij ergens melding van maakten.
Maar volgens Van der Steur is er op het departement ,,alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden. Daarvoor staat een aantal mogelijkheden open voor medewerkers. Op de eerste plaats bij de eigen direct leidinggevende. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen bij alle organisatieonderdelen. Informatie hierover is voor alle medewerkers beschikbaar.”
De Tweede Kamer overlegt woensdagavond over het nieuwe onderzoek naar de Teeven-deal.
VK 03.02.2016 De Tweede Kamer vreest dat op het ministerie van Veiligheid & Justitie stelselmatig onwelgevallige informatie onder de pet wordt gehouden. In NRC Handelsblad vertelt Sjaak Jansen, die tot april 2015 de vertrouwenspersoon was op het departement, dat ‘zijn ervaring is dat er strafexpedities werden ingesteld jegens ambtenaren die meldingen deden.’
Dit kan verklaren waarom de commissie van Marten Oosting, die onderzoek deed naar de afwikkeling van de Teevendeal, niet de hele waarheid boven water wist te halen. Oosting kreeg niet te horen dat ict-experts op het ministerie het bedrag dat met de deal gemoeid was op het spoor waren, maar dat hen te verstaan werd gegeven hun naspeuringen te staken.
In het debat over het rapport van Oosting in december gaf de huidige minister, VVD’er Ard van der Steur, zijn ambtenaren de schuld van de mislukte zoektocht naar het bonnetje van de Teevendeal. Prompt bracht Nieuwsuur e-mails naar buiten waaruit bleek dat de ambtenaren van goede wil waren, maar dat ze van hogerhand werden tegengehouden. De Tweede Kamer is bang dat de betrokkenen zich niet vrij voelden aan te kloppen bij Oosting.
Meer over de Teevendeal De affaire rond de omstreden Teevendeal, die minister Van der Steur onlangs ternauwernood overleefde, kreeg vorige week alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden.
Nu er aanwijzingen zijn dat de waarheid over de Teevendeal is weggemoffeld door de top van het ministerie van Veiligheid en Justitie, vallen er grote woorden op het Binnenhof. Is het vertrouwen in de rechtsstaat in gevaar? (+)
Volgens Jansen is bij Veiligheid en Justitie ‘alles erop gericht het blazoen schoon te houden. Melders werden niet gepromoveerd of krijgen vervelend werk te doen’. De vertrouwensman wil niet ingaan op de misstanden die hij tegenkwam, vanwege zijn geheimhoudingsplicht. Wel zegt hij: ‘Er zijn mensen ontslagen omdat ze zogenaamd een oude printer hadden gestolen, wat ook nog niet eens zo was. Maar veel grotere vergrijpen zijn met de mantel der liefde bedekt.’
De Tweede Kamer wil nu dat Oosting zich buigt over de gesloten cultuur bij Veiligheid en Justitie.
Eén van de belangrijkste vragen: wie is er schuldig aan die cultuur waarin misstanden niet mogen worden gemeld ? …
De cultuur op Veiligheid en Justitie is het laatste jaar een veelbesproken onderwerp geworden in Den Haag. Keer op keer vertellen de VVD-ministers die het departement regeren de Kamer niet de hele waarheid. Zo ging met de fotosessie van Volkert van der G., de kritiek op forensisch anatoom George Maat, en ook rond de Teevendeal. Het lijkt erop dat er vooral wordt geredeneerd: kan deze informatie de bewindslieden in gevaar brengen?
Volgens SP-Kamerlid Michiel van Nispen is er al twee jaar nooit iets serieus gebeurt met een melding van een misstand. ‘Mij bereiken berichten dat er geen vertrouwenspersoon meer is op het ministerie. Waar kunnen ambtenaren met Teevendealachtige toestanden terecht?’
Minister Ard van der Steur wist dat niet precies – hij beloofde deze week nog een brief te sturen met het antwoord. ‘Die mensen zijn er gewoon, dat spreekt voor zich’, zei hij wel. Maar voor de Tweede Kamer is het niet meer zo vanzelfsprekend.
Telegraaf 03.02.2016 De Tweede Kamer wil nog woensdagmiddag opheldering van justitieminister Ard van der Steur over de manier waarop zijn ministerie omgaat met ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen. Aanleiding is berichtgeving in NRC woensdag over een voormalige vertrouwenspersoon op het departement, Sjaak Jansen.
Volgens Jansen werden medewerkers tegengewerkt en gestraft als zij ergens melding van maakten. SP-Tweede Kamerlid Michiel van Nispen wil uiterlijk om 16 uur van de minister schriftelijk antwoord op de spoedvragen die hij over deze kwestie heeft gesteld. Zijn verzoek wordt ruim gesteund, ook door de coalitie van VVD en PvdA.
Begin van de avond praat de Kamer over het nieuwe onderzoek dat de commissie-Oosting gaat doen naar het bewust stopzetten van de zoektocht naar het bewijs van de deal die VVD’er Fred Teeven sloot met een drugscrimineel. De ex-staatssecretaris deed dat destijds als officier van justitie. De commissie van oud-Ombudsman Marten Oosting deed eerder al onderzoek naar de omstreden schikking.
De minister wil dat de commissie de laatste onthulling van Nieuwsuur over de mogelijke doofpot onderzoekt. Hij kondigde verder aan dat medewerkers op het ministerie bescherming krijgen volgens de klokkenluidersregeling.
De onthulling van Jansen in NRC dat de regeling op het departement niet deugt, bevestigen signalen die SP’er Van Nispen zelf ook al ontving. Hij wil van de minister weten hoe die denkt te bereiken dat ambtenaren nu wel tegen Oosting gaan praten. Ook wil hij weten wat en op welk moment Van der Steur wist van de doofpot.
NU 03.02.2016 De Tweede Kamer wil nog voor woensdag 16.00 uur opheldering van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) over het bericht dat klokkenluiders op zijn ministerie zouden worden tegengewerkt.
VVD, PvdA, SP, CDA, PVV, D66 en ChristenUnie willen weten of deberichtgeving in NRC over “strafexpedities” tegen ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen, klopt.
Ambtenaren die zich meldden, werden bijvoorbeeld niet gepromoveerd of kregen heel vervelend werk te doen.
In de krant doet de voormalige Vertrouwenspersoon Integriteit van het ministerie, Sjaak Jansen, een boekje open over de werkwijze op het departement. Die werkwijze was volgens hem vooral gericht op het schoonhouden van het eigen blazoen.
Openheid
SP-Kamerlid Michiel van Nispen eist dat Van der Steur openheid van zaken geeft. “Wat is er aan de hand op dat ministerie?” wil hij van de minister weten. Volgens de SP’er moeten klokkenluiders de garantie hebben dat zij worden beschermd als zij misstanden aan de kaak stellen. “Anders kom je nooit achter de waarheid.”
CDA’er Madeleine van Toorenburg: “Een cultuur waarin fouten en misstanden niet gemeld kunnen worden is niet toelaatbaar.”
D66 wil weten of het klopt dat er sprake is van klassenjustitie op het ministerie. Jansen laat in de krant weten dat klokkenluiders werden ontslagen omdat zij oude printers zouden hebben gestolen, wat achteraf niet bleek te kloppen.
“Zijn er echt vergrijpen verzonnen tegen klokkenluiders door de leiding?”, wil D66’er Sjoerd Sjoerdsma weten. “Het lijkt erop dat diegenen die binnen Veiligheid en Justitie voor de waarheid strijden praktisch vogelvrij zijn.”
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers ziet het al zorgelijke beeld van het ministerie versterkt worden. “Het ministerie van Veiligheid en Justitie moet de hoeder van de rechtstaat zijn, maar zelfs vertrouwenspersonen lijken daar niet veilig”, zegt Segers.
De Kamer debatteert woensdagmiddag met de minister over de nieuwe onderzoeksopdracht van de Commissie Oosting. Dat debat wordt met een uur verlengd, zodat Van der Steur ook de ruimte wordt geboden om de situatie rond de klokkenluiders op te helderen.
Teeven-deal
Het ministerie van Veiligheid en Justitie ligt al onder vuur na onthullingen van het programma Nieuwsuur over de zogenoemde Teeven-deal.
Na nieuwe onthullingen van Nieuwsuur blijkt dat uit uit interne e-mailcorrespondentie van de ICT-afdeling van het ministerie dat iemand van hogerhand opdracht had gegeven om de zoektocht naar het bonnetje van de omstreden deal te staken.
De berichtgeving in NRC is volgens Van Nispen illustratief voor hoe de nasleep rond de Teeven-deal zich heeft ontvouwen. “Ook daar zijn zaken onder het tapijt geschoven.” Sjoerdsma: “Als klokkenluiders actief zijn tegen gewerkt door leidinggevenden op het ministerie, dan roept dat de vraag op of ambtenaren zich echt vrij voelen om uit zichzelf informatie over te dragen aan de Commissie Oosting.”
Bonnetje
Nieuwsuur kwam in maart 2014 met onthullingen over de afspraken. Ondanks het instellen van een onderzoek lukte het toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie niet het bewuste bonnetje van de afspraken van H. en Teeven, die inmiddels staatssecretaris van Justitie was, boven tafel te krijgen.
Bovendien informeerde Opstelten de Tweede Kamer onvolledig over onder meer het geldbedrag dat was betaald. Het onderzoek van commissie-Oosting naar de hele totstandkoming van de deal en de afhandeling van de zaak in 2014 leidde vorige jaar tot het aftreden van Opstelten en Teeven.
Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest aftreden vanwege haar rol in de nasleep van de affaire. Zij had volgens de commissie-Oosting verkeerd gehandeld toen zich eind 2014 een klokkenluider bij de Tweede Kamer meldde met informatie over de omstreden deal.
Motie van afkeuring
Ook Van der Steur moest diep door het stof. Vrijwel de gehele oppositie steunde een motie van afkeuring, tegen Rutte en de nieuwe justitieminister. Het werd Van der Steur kwalijk genomen dat hij als Kamerlid meedacht over de informatieverstrekking naar de Kamer.
Daar bleef het niet bij. Van der Steur moest onlangs andermaal zijn excuses aanbieden vanwege zijn handelen in de kwestie rond het ontslag van de MH17-professor George Maat. Dat was overigens de derde keer dat hij door het stof ging.
Eerder moest hij erkennen dat hij fouten had gemaakt in de informatievoorziening naar de Kamer in de kwestie rond de foto van Volkert van der Graaf.
NU 03.02.2016 Ambtenaren van het ministerie van Veiligheid en Justitie die in het verleden melding maakten van interne misstanden, werden op diverse manieren tegengewerkt.
Dat meldt de voormalige Vertrouwenspersoon Integriteit van het ministerie woensdag in NRC. Hij stelt dat het departement er vooral op gebrand was om het eigen blazoen schoon te houden.
Volgens Sjaak Jansen zouden klokkenluiders bij het ministerie “wel gek zijn” om meldingen te maken van mogelijke misstanden. “Mijn ervaring is dat er strafexpedities werden ingesteld jegens ambtenaren die meldingen deden. Het eerste wat men deed is ontkennen en vervolgens wegvegen.”
Ambtenaren die zich meldden, werden bijvoorbeeld niet gepromoveerd of kregen heel vervelend werk te doen.
De Tweede Kamer wil nog woensdagmiddag opheldering van justitieminister Ard van der Steur over de manier waarop zijn ministerie omgaat met ambtenaren die misstanden aan de kaak stellen. SP-Tweede Kamerlid Michiel van Nispen wil uiterlijk om 16 uur van de minister schriftelijk antwoord op de spoedvragen die hij over deze kwestie heeft gesteld. Zijn verzoek wordt ruim gesteund, ook door de coalitie van VVD en PvdA.
Onthullingen
Het ministerie van Veiligheid en Justitie lag al onder vuur na onthullingen van het programma Nieuwsuur over de zogenoemde Teevendeal.
Uit internet e-mailcorrespondentie van de ICT-afdeling van het ministerie blijkt dat iemand van hogerhand opdracht had gegeven om de zoektocht naar het bonnetje van de omstreden deal te staken.
Naar aanleiding van de onthullingen van Nieuwsuur heeft de commissie Oosting zijn onderzoek naar de affaire heropend. Woensdagavond praat de Kamer over dit nieuwe onderzoek.
Teeven-deal
In 2000 sloot oud-staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie een overeenkomst met drugshandelaar Cees H. In ruil voor informatie kreeg H. strafkorting en een bedrag van 4,7 miljoen gulden. De deal was van tevoren afgewezen door het college van procureurs-generaal én de toenmalig minister van Justitie, Benk Korthals.
Nieuwsuur kwam in maart 2014 met onthullingen over de afspraken. Ondanks het instellen van een onderzoek lukte het toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie niet het bewuste bonnetje van de afspraken van H. en Teeven, die inmiddels staatssecretaris van Justitie was, boven tafel te krijgen.
Bovendien informeerde Opstelten de Tweede Kamer onvolledig over onder meer het geldbedrag dat was betaald. Het onderzoek van commissie-Oosting naar de hele totstandkoming van de deal en de afhandeling van de zaak in 2014 leidde vorige jaar tot het aftreden van Opstelten en Teeven.
Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest aftreden vanwege haar rol in de nasleep van de affaire. Zij had volgens de commissie-Oosting verkeerd gehandeld toen zich eind 2014 een klokkenluider bij de Tweede Kamer meldde met informatie over de omstreden deal.
Motie van afkeuring
Premier Mark Rutte en minister Van der Steur (Justitie) gingen in december diep door het stof tijdens het debat in de Tweede Kamer over de deal. Vrijwel de gehele oppositie steunde een motie van afkeuring, een van de zwaarste signalen die de Kamer aan het kabinet kan geven als er fouten zijn gemaakt.
De coalitiepartijen VVD en PvdA namen genoegen met de erkenning van Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff dat zij fouten hadden gemaakt. Voor de coalitie was belangrijk dat er lessen worden getrokken uit de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek had gedaan naar de gang van zaken.
AD 03.02.2016 Minister Van der Steur garandeert de Tweede Kamer dat klokkenluiders bij het ministerie van Justitie niet worden benadeeld als ze met informatie over de Teevendeal naar de commissie-Oosting stappen. Van der Steur staat woensdagavond voor de taak om de Kamer enige helderheid te verschaffen over de Teevendeal.
De minister had woensdagmiddag tot 16.00 uur de tijd om schriftelijk duidelijkheid te geven over enkele vragen rond de Teevendeal, de deal die officier van Justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H.
Bonnetje
Recent kreeg de kwestie een nieuwe dimensie toen bleek dat dat de zoektocht naar het ‘vermiste’ bonnetje, met daarop de waarde van de deal, van hogerhand is stilgelegd. Daar komt bij dat een oud vertrouwenspersoon van het ministerie van Veiligheid en Justitie woensdag in NRC Handelsblad zegt dat er strafexpedities worden uitgevoerd tegen medewerkers die intern misstanden aan de kaak willen stellen. Woensdagavond benadrukte Van der Steur dat er ‘geen enkele consequentie aan kan en mag worden verbonden’ als mensen in gesprek gaan met de commissie. Dat heeft hij de ambtenaren woensdag ook laten weten en hij zal er ook zelf op toezien.
Minister
Justitieminister Van der Steur ‘herkent zich niet in het beeld als zouden medewerkers gestraft worden voor hun bereidheid om missstanden te melden’. Dat schreef hij woensdag eerder aan de Tweede Kamer. Volgens Van der Steur is er op het departement ‘alle ruimte voor medewerkers om misstanden te melden. Daarvoor staat een aantal mogelijkheden open voor medewerkers. Op de eerste plaats bij de eigen direct leidinggevende. Daarnaast zijn er vertrouwenspersonen bij alle organisatieonderdelen. Informatie hierover is voor alle medewerkers beschikbaar.”
Haast
PvdA-Kamerlid Recourt dringt aan op enige haast. ,,Zorgvuldigheid is goed, maar het onderzoek hoeft geen maanden te duren”, zegt hij. “We snakken naar een punt achter deze affaire”, aldus ChristenUnie-leider Segers. Wat de VVD betreft komt de commissie met tussentijdse rapportages, als daar aanleiding voor is. GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren wil dat premier Rutte het onderzoek gaat begeleiden en de Kamer informeert.
Teevendeal
De toenmalige officier van justitie Fred Teeven sloot in 2000 een deal met drugscrimineel Cees H. over het afpakken van drugsgeld. In plaats van het volledige bedrag aan drugswinsten via de rechter op te eisen, werd een voor H. gunstige deal gesloten voor een veel kleiner bedrag. Eerder in beslag genomen geld kreeg de drugscrimineel terug, ook nog eens zonder dat de Belastingdienst in kennis werd gesteld.
VK 01.02.2016 De Tweede Kamer wil nog deze week overleggen over het onderzoek dat een commissie gaat uitvoeren naar recente onthullingen over de zogeheten Teevendeal. Vorige week spraken de partijen af dat er een debat zou volgen als het onderzoek klaar is, maar nu wil de Kamer ook vooraf met justitieminister Ard van der Steur praten over de opdracht.
Meer over de Teevendeal
De affaire rond de omstreden Teevendeal, die minister Van der Steur onlangs ternauwernood overleefde, kreeg vorige week alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden.
Nu er aanwijzingen zijn dat de waarheid over de Teevendeal is weggemoffeld door de top van het ministerie van Veiligheid en Justitie, vallen er grote woorden op het Binnenhof. Is het vertrouwen in de rechtsstaat in gevaar? (+)
Aanleiding is de brief die de minister vrijdagavond naar de Kamer stuurde met daarin een concept-opdracht voor de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting. Hij deed al eerder onderzoek naar de Teevendeal.
Het nieuwe onderzoek richt zich op een zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal die Fred Teeven ooit sloot met een drugscrimineel. Ambtenaren van het ministerie waren dat bonnetje op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moet uitzoeken wie dat besloot en waarom.
De Kamer wil zich nog bemoeien met de opdracht, de termijn en de klokkenluidersregeling die voor medewerkers geldt.
Trouw 01.02.2016 De Tweede Kamer wil nog deze week overleggen over het onderzoek dat een commissie gaat uitvoeren naar recente onthullingen over de zogeheten Teeven-deal. Vorige week spraken de partijen af dat er een debat zou volgen als het onderzoek klaar is, maar nu wil de Kamer ook vooraf met justitieminister Ard van der Steur praten over de opdracht.
Aanleiding is de brief die de minister vrijdagavond naar de Kamer stuurde met daarin een concept-opdracht voor de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting. Hij deed al eerder onderzoek naar de Teeven-deal.
Het nieuwe onderzoek richt zich op een zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal die Fred Teeven ooit sloot met een drugscrimineel. Ambtenaren van het ministerie waren dat bonnetje op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moet uitzoeken wie dat besloot en waarom.
De Kamer wil zich nog bemoeien met de opdracht, de termijn en de klokkenluidersregeling die voor medewerkers geldt.
NU 01.02.2016 De Tweede Kamer wil nog deze week overleggen over het onderzoek dat een commissie gaat uitvoeren naar recente onthullingen over de zogeheten Teeven-deal.
Vorige week spraken de partijen af dat er een debat zou volgen als het onderzoek klaar is, maar nu wil de Kamer ook vooraf met justitieminister Ard van der Steur praten over de opdracht.
Aanleiding is de brief die de minister vrijdagavond naar de Kamer stuurde met daarin een concept-opdracht voor de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting. Hij deed al eerder onderzoek naar de Teeven-deal.
Het nieuwe onderzoek richt zich op een zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal die Fred Teeven ooit sloot met een drugscrimineel. Ambtenaren van het ministerie waren dat bonnetje op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moet uitzoeken wie dat besloot en waarom.
De Kamer wil zich nog bemoeien met de opdracht, de termijn en de klokkenluidersregeling die voor medewerkers geldt.
Telegraaf 01.02.2016 De Tweede Kamer wil nog deze week overleggen over het onderzoek dat een commissie gaat uitvoeren naar recente onthullingen over de zogeheten Teeven-deal. Vorige week spraken de partijen af dat er een debat zou volgen als het onderzoek klaar is, maar nu wil de Kamer ook vooraf met justitieminister Ard van der Steur praten over de opdracht.
Aanleiding is de brief die de minister vrijdagavond naar de Kamer stuurde met daarin een concept-opdracht voor de commissie onder leiding van oud-Ombudsman Marten Oosting. Hij deed al eerder onderzoek naar de Teeven-deal.
Het nieuwe onderzoek richt zich op een zoektocht naar ‘het bonnetje’ van de deal die Fred Teeven ooit sloot met een drugscrimineel. Ambtenaren van het ministerie waren dat bonnetje op het spoor maar kregen opdracht hun zoektocht te staken. De commissie moet uitzoeken wie dat besloot en waarom.
De Kamer wil zich nog bemoeien met de opdracht, de termijn en de klokkenluidersregeling die voor medewerkers geldt.
NOS 29.01.2016 De commissie-Oosting heeft formeel de vervolgopdracht gekregen om nader onderzoek te doen naar de Teevendeal. Dat schrijft minister Van der Steur aan de Tweede Kamer.
Oosting gaat onderzoeken wat de rol is geweest van toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Opstelten in 2014 en 2015. De e-mailwisseling die werd onthuld door Nieuwsuur is daarbij “het vertrekpunt”. Uit de mails blijkt dat ICT’ers van het ministerie niet verder mochten zoeken naar het bedrag van de schikking met de crimineel Cees H. in 1994. De commissie krijgt weer dezelfde bevoegdheden als bij het vorige onderzoek en mag weer iedereen horen.
Grondig en zorgvuldig
Van der Steur zegt dat hij de wens van de Tweede Kamer heeft overgebracht dat het onderzoek op zo kort mogelijke termijn klaar is. Een termijn noemt hij niet.
“De heer Oosting heeft mij toegezegd dat de Commissie haar onderzoek met voortvarendheid zal uitvoeren en heeft mij gevraagd om haar de ruimte te geven die zij nodig acht voor haar taak”, zegt de minister. “Gelet op het belang van een grondig en zorgvuldig onderzoek heb ik dat verzoek ingewilligd.”
Binnen het ministerie is opnieuw een oproep gedaan aan iedereen om alle relevante informatie aan de commissie te geven. De personen krijgen bescherming via de klokkenluidersregeling.
Trouw 29.01.2016 Medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie die wat weten over een omstreden schikking met een drugscrimineel (Teevendeal), kunnen dat rechtstreeks delen met een onafhankelijke onderzoekscommissie. Zij zullen dezelfde bescherming genieten als bij de klokkenluidersregeling van het ministerie.
Dat verzekerde minister Ard van der Steur vanavond. De bewindsman meldde aan de Tweede Kamer dat de commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal, inmiddels voorbereidingen treft om nieuw onderzoek te doen.
Van der Steur besloot deze commissie-Oosting nieuw leven in te blazen nadat er onlangs weer onthullingen over de Teeven-deal naar buiten waren gekomen. Hieruit blijkt dat iemand binnen het ministerie ICT-medewerkers de opdracht gaf niet langer te zoeken naar het bewijs met het bedrag van de schikking, het ‘bonnetje’.
NU 29.01.2016 Medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie die wat weten over een omstreden schikking met een drugscrimineel (Teeven-deal), kunnen dat rechtstreeks delen met een onafhankelijke onderzoekscommissie.
Medewerkers die dat doen zullen dezelfde bescherming genieten als bij de klokkenluidersregeling van het ministerie, zo verzekerde minister Ard van der Steur vrijdagavond.
De bewindsman meldde aan de Tweede Kamer dat de commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal, inmiddels voorbereidingen treft om nieuw onderzoek te doen.
Van der Steur besloot deze commissie-Oosting nieuw leven in te blazen nadat er onlangs weer onthullingen over de Teeven-deal naar buiten waren gekomen. Hieruit blijkt dat iemand binnen het ministerie ICT-medewerkers de opdracht gaf niet langer te zoeken naar het bewijs met het bedrag van de schikking, het zogenoemde ‘bonnetje’.
Volgens de minister zal de commissie haar onderzoek met “voortvarendheid” uitvoeren. Een termijn is niet vastgelegd, vanwege “het belang van een grondig en zorgvuldig onderzoek”, aldus Van der Steur.
De commissie is zich ten volle bewust van de uitdrukkelijke wens van de Kamer dat het onderzoek op zo kort mogelijke termijn zal zijn afgerond, aldus Van der Steur verder.
De Teeven-deal leidde tot de val van de voorganger van Van der Steur, Ivo Opstelten, en diens staatssecretaris Fred Teeven. Die trof destijds de miljoenenschikking als officier van justitie. Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg zag zich gedwongen op te stappen naar aanleiding van de kwestie.
Telegraaf 29.01.2016 Medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie die wat weten over een omstreden schikking met een drugscrimineel (Teevendeal), kunnen dat rechtstreeks delen met een onafhankelijke onderzoekscommissie. Zij zullen dezelfde bescherming genieten als bij de klokkenluidersregeling van het ministerie.
Dat verzekerde minister Ard van der Steur vrijdagavond. De bewindsman meldde aan de Tweede Kamer dat de commissie die onderzoek deed naar de Teevendeal, inmiddels voorbereidingen treft om nieuw onderzoek te doen.
Van der Steur besloot deze commissie-Oosting nieuw leven in te blazen nadat er onlangs weer onthullingen over de Teeven-deal naar buiten waren gekomen. Hieruit blijkt dat iemand binnen het ministerie ict-medewerkers de opdracht gaf niet langer te zoeken naar het bewijs met het bedrag van de schikking, het ‘bonnetje’.
Volgens de minister zal de commissie haar onderzoek met “voortvarendheid” uitvoeren. Een termijn is niet vastgelegd, “gelet op het belang van een grondig en zorgvuldig onderzoek.” De commissie is zich ten volle bewust van de uitdrukkelijke wens van de Kamer dat het onderzoek op zo kort mogelijke termijn zal zijn afgerond, aldus Van der Steur verder.
De Teevendeal leidde tot de val van de voorganger van Van der Steur, Ivo Opstelten, en diens staatssecretaris Fred Teeven. Die trof destijds de miljoenenschikking als officier van justitie. Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg zag zich gedwongen op te stappen. Het zijn alle drie VVD-partijgenoten van de minister.
AD 29.01.2016 Medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie die wat weten over een omstreden schikking met een drugscrimineel (Teeven-deal), kunnen dat rechtstreeks delen met een onafhankelijke onderzoekscommissie. Zij zullen dezelfde bescherming genieten als bij de klokkenluidersregeling van het ministerie.
Dat verzekerde minister Ard van der Steur vrijdagavond. De bewindsman meldde aan de Tweede Kamer dat de commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal, inmiddels voorbereidingen treft om nieuw onderzoek te doen.
Van der Steur besloot deze commissie-Oosting nieuw leven in te blazen nadat er onlangs weer onthullingen over de Teeven-deal naar buiten waren gekomen. Hieruit blijkt dat iemand binnen het ministerie ICT-medewerkers de opdracht gaf niet langer te zoeken naar het bewijs met het bedrag van de schikking, het ‘bonnetje’.
Trouw 29.01.2016 De bonnetjesaffaire op Justitie komt voort uit de cultuur van ambtelijke loyaliteit, denkt Thieu Wagemans. Het ministerie zou daarom juist klokkenluiders moeten koesteren.
De minister is formeel voor alles verantwoordelijk wat duizenden ambtenaren dag in dag uit regelen en besluiten. Natuurlijk is dat een fictie
Het bericht dat op het ministerie van justitie opdracht is gegeven te verhinderen dat een document op tafel zou komen dat de minister in de problemen zou kunnen brengen, levert een stroom van kritiek op. Dat is begrijpelijk. Maar het lijkt wat gemakkelijk zich te beperken tot voor de hand liggende kritiek dat de openheid geweld is aangedaan.
Iedereen die bekend is met de gang van zaken binnen een ministerie weet dat alles erop is gericht de minister uit de wind te houden. Antwoorden op Kamervragen zijn zo opgesteld dat kritische informatie wordt vermeden. Men beschikt over grote vaardigheden om rond de waarheid heen te draaien zonder deze geweld aan te doen. Dat is vaak ook nodig.
De minister is formeel voor alles verantwoordelijk wat duizenden ambtenaren dag in dag uit regelen en besluiten. Natuurlijk is dat een fictie. Het is een mens nu eenmaal niet gegeven van alles op de hoogte te zijn, laat staan zich met alle beslissingen te moeten bezighouden. Dat is een illusie die echter niet ter discussie mag worden gesteld. Anders stort het kaartenhuis van het openbaar bestuur in elkaar. En dus wordt er alles aan gedaan de minister niet in de problemen te brengen.
Ambtelijke loyaliteit
Maar ambtelijke loyaliteit heeft ook een keerzijde. Het betekent dat een organisatie niet meer ontvankelijk is voor informatie die het ministerie slecht uitkomt. Het is een belangrijke kwaliteit van ambtenaren vooraf in te schatten of informatie de minister in problemen kan brengen. Die eigenschap staat bekend als beleidsgevoeligheid.
Medewerkers worden geselecteerd op zelfbevestiging van de managers….
Nog een stap verder is wanneer nieuwe medewerkers worden geselecteerd op het vermogen om problemen buiten de ministeriële tent te houden. Dat leidt tot een cultuur waarin de top van een ministerie voortdurend wordt bevestigd in de opvatting dat alles naar wens verloopt en dat alle besluiten verstandig zijn.
Dan is er voor kritiek geen plaats meer. Dan verliest een overheid de relatie met wat er in de maatschappij speelt. De wereld staat in brand, maar binnen de Haagse kaasstolp is alles in orde. Resultaat is een organisatie die zich rondwentelt in het eigen gelijk en zich dat ook kan permitteren.
Inteelt
Een dergelijke cultuur is niet typisch voor ministeries, maar zal voor vrijwel elke willekeurige grote organisatie herkenbaar zijn. Medewerkers worden geselecteerd op zelfbevestiging van de managers. Er ontstaat mentale inteelt.
In dergelijke situaties is het nodig dat er ruimte komt voor afwijkende geluiden. Dat mensen worden gestimuleerd voorstellen op tafel te leggen, ook als die niet passen binnen het beleid. Dat geldt zeker wanneer er sprake is van ingrijpende problemen die om een oplossing vragen. Dan kom je er niet met de zoveelste reorganisatie of het zoveelste verhaal over een nieuwe strategie. Dat vraagt om leiders die kritisch vermogen om zich heen verzamelen.
Dergelijke leiders zijn helaas nog te zeldzaam. Zie de ervaringen van klokkenluiders die met informatie komen die de top van de organisatie onwelgevallig is. Nog steeds lopen klokkenluiders het risico dat ze door de klepel van het management zodanig hard geraakt worden dat ze aan de zijlijn belanden of, zoals dat heet, naar de uitgang worden begeleid.
Het zou heel goed zijn wanneer het incident binnen het ministerie van justitie wordt aangegrepen om de bredere vraag te stellen hoe dit soort voorvallen kon gebeuren.
Thieu Wagemans: Raadslid gemeente Leudal. Hij schreef een proefschrift over ambtelijke oppositie binnen een ministerie..
In de bonnetjesaffaire bleef Rutte maar dralen tussen partijloyaliteit en waarheidsvinding. Het kan bijna niet anders of het volgende Kamerdebat draait om zijn gebrek aan stuurmanskunst.
VK 26.01.2016 Het geduld van de Tweede Kamer met het ministerie van Veiligheid en Justitie is op. Oppositiepartijen willen nu snel weten wie opdracht gaf om het vermiste bonnetje van de omstreden deal met drugsbaron Cees H. vooral niet te vinden. Ze hopen op snelle resultaten van het onderzoek van de commissie-Oosting, dat een doorstart maakt.
Daarna moet minister Van der Steur zich verantwoorden in de Kamer. Sommige partijen sluiten niet uit dat er uiteindelijk een parlementaire enquête aan te pas moet komen om de onderste steen boven te krijgen.
Zoektocht stopgezet
Lees ook:
Minister van der Steur (Justitie) wil zo snel mogelijk duidelijkheidover een eventuele doofpot rond het bonnetje van de Teevendeal.
Nieuwsuur onthulde maandag intern e-mailverkeer waaruit blijkt dat de zoektocht naar het veelbesproken bankafschrift in 2014 werd stopgezet toen de betrokken ICT’ers het al bijna hadden gevonden. Dat lijkt te zijn gebeurd op bevel van hogerhand. D66-leider Pechtold denkt dat een kort onderzoek afdoende moet zijn. ‘Eén week voor de verhoren en één week voor de conclusies’.
Het CDA hoopt ook op snelheid. ‘Het zou dramatisch zijn als de Kamer nog eens een jaar nodig heeft om het departement binnenstebuiten te keren’, aldus fractieleider Buma. De SP wijst erop dat premier Rutte onlangs nog ‘bijna triomfantelijk’ beweerde dat in de affaire rond de Teevendeal niets wees op een doofpot. De oppositie wil dat ook Ruttes rol opnieuw wordt onderzocht.
Telegraaf 26.01.2016 VVD-fractieleider Halbe Zijlstra ziet niet zoveel in een parlementaire enquête naar de manier waarop het ministerie van Veiligheid en Justitie omging met de Teeven-deal. Zijlstra gaat uit van een snel onderzoek van de commissie-Oosting. De jongerenorganisatie van de VVD vindt juist wel dat de liberalen zelf moeten aansturen op een enquête, waar betrokkenen onder ede kunnen worden gehoord. Het betrokken departement is al jarenlang een VVD-bolwerk.
Maar Zijlstra vindt dat zo’n enquête veel te lang zou duren. Bovendien denkt hij dat degene die wist dat de zoektocht naar het vermiste bonnetje was stopgezet, zijn mond daarover niet zal opentrekken bij een enquête. Die persoon heeft dat immers ook niet gedaan bij Oosting, wat toch een veilige omgeving was, zei Zijlstra.
De VVD’er vindt het ,,ontoelaatbaar” dat iemand bewust heeft geprobeerd de waarheid onder tafel te schuiven.
AD 26.01.2016 De oppositie denkt en verwacht dat het nieuwe onderzoek in de kwestie van de Teeven-deal op korte termijn klaar is. Een parlementaire enquête daarna wordt niet uitgesloten, maar dat moet dan worden bekeken. VVD-fractieleider Halbe Zijlstra ziet niet zoveel in een parlementaire enquête naar de manier waarop het ministerie van Veiligheid en Justitie omging met de Teeven-deal.
Zijlstra gaat uit van een snel onderzoek van de commissie-Oosting.
De jongerenorganisatie van de VVD vindt juist wel dat de liberalen zelf moeten aansturen op een enquête, waar betrokkenen onder ede kunnen worden gehoord. Het betrokken departement is al jarenlang een VVD-bolwerk.
Maar Zijlstra vindt dat zo’n enquête veel te lang zou duren. Bovendien denkt hij dat degene die wist dat de zoektocht naar het vermiste bonnetje was stopgezet, zijn mond daarover niet zal opentrekken bij een enquête. Die persoon heeft dat immers ook niet gedaan bij Oosting, wat toch een veilige omgeving was, zei Zijlstra.
De VVD’er vindt het ,,ontoelaatbaar” dat iemand bewust heeft geprobeerd de waarheid onder tafel te schuiven….
Oppositie
SP, GroenLinks en D66 dinsdag vinden het belangrijk snel te weten wie destijds op het ministerie van Veiligheid en Justitie opdracht heeft gegeven om de zoektocht naarh het vermiste bonnetje van de omstreden Teevendeal te stoppen. Ook wil de oppositie weten wie daarvan geweten heeft. Zij sluiten een parlementaire enquête juist niet uit.
D66-leider Alexander Pechtold denkt aan een paar gesprekken met betrokkenen van een uur, ,,dus één week voor de verhoren en één week voor de conclusies”. Het CDA hoopt dat de Kamer na het onderzoek van de oud-Ombudsman Oosting al conclusies kan trekken. ,,Het zou dramatisch zijn als de Kamer nog eens een jaar nodig heeft om het departement binnenstebuiten te keren”, zei CDA-leider Sybrand Buma.
Niet alleen justitieminister Ard van der Steur heeft wat de oppositie betreft een ,,vet probleem” maar ook premier Mark Rutte. Die is in hun ogen lang laconiek geweest in deze zaak. Hij bezwoer volgens SP’er Michiel van Nispen ,,bijna triomfantelijk” dat niets erop wees dat de zaak intern was toegedekt.
De oppositie had in het debat over de Teeven-deal in december nog eenmotie van afkeuring ingediend over de manier waarop het kabinet met de affaire was omgesprongen. De motie werd verworpen.
Telegraaf 26.01.2016 De VVD moet zelf het initiatief nemen voor een parlementaire enquête over de nasleep van de Teeven-deal en de informatievoorziening door het ministerie van Veiligheid en Justitie daarover. Dat vindt de JOVD, de jeugdige achterban van de liberalen.
De jongerenorganisatie van de VVD reageert op het nieuws dat ICT’ers van het door VVD’ers geleide departement werden gestopt in het zoeken naar het cruciale ‘bonnetje’ van de deal van justitie met een drugscrimineel.
,,Er is te veel misgegaan, zowel binnen het ministerie als in de informatievoorziening naar buiten toe. Dit schaadt het vertrouwen van burgers in de politiek”, aldus JOVD-voorzitter Matthijs van de Burgwal. ,,Om het vertrouwen in de politiek te redden is openheid nu van het grootste belang. Het is daarom hoog tijd voor een parlementaire enquête, zodat alle betrokkenen onder ede kunnen worden gehoord en er geleerd kan worden van de gemaakte fouten.”
AD 26.01.2016 De jongerenorganisatie van de VVD, de JOVD, wil een parlementaire enquête over de nasleep van de Teevendeal en de informatievoorziening door het ministerie van Veiligheid en Justitie. Met zo’n enquête kunnen mensen onder ede worden verhoord. De jongeren sporen de VVD aan om het initiatief te nemen voor zo’n enquête.
Zoveel dossiers als op het Ministerie van Veiligheid en Justitie zijn niet onder controle te houden. Dat blijkt nu onder zowel Opstelten als van der Steur
Matthijs van de Burgwal, voorzitter JOVD
Bij een parlementaire enquête heeft een groep Kamerleden het recht om mensen onder ede te verhoren. Een recent voorbeeld hiervan is de FYRA-enquête. Om een parlementaire enquête in te stellen is een Kamermeerderheid nodig.
De jongerenorganisatie van de VVD reageert op het nieuws dat ICT’ers van het door VVD’ers geleide departement werden gestopt in het zoeken naar het cruciale ‘bonnetje’van de deal van justitie met een drugscrimineel.
De voorzitter van de JOVD, Matthijs van de Burgwal, vindt een parlementaire enquête noodzakelijk: ,,Er zijn nu twee onderzoeken geweest die beiden niets hebben opgeleverd. Als de feiten over zo’n affaire niet boven tafel komen is dat slecht voor het aanzien van zowel de politiek als de verantwoordelijke ministers en staatssecretarissen. Het is nu vooral belangrijk dat we weten wat er gebeurd is. Het zwaarste middel in de democratie om daar achter te komen is mensen onder ede verhoren tijdens een parlementaire enquête.”
Van de Burgwal beseft dat een parlementaire enquête ook weer voor vertraging zorgt, maar vindt dat niet bezwaarlijk: ,,Ik ben liever weer maanden verder, maar dat we ook precies weten wat er fout is gegaan en welke lessen we hieruit kunnen trekken, dan dat een nieuw onderzoek weer niets oplevert. We hopen dat de VVD onze oproep gaat volgen, het is voor ons nu vooral afwachten wat er gebeurt.”
Splitsing
In 2010 werd het departement Veiligheid overgeheveld naar het ministerie van Justitie. De JOVD vindt dat deze samenvoeging ongedaan moet worden gemaakt. ,,Als gevolg van de samenvoeging in 2010 hebben we nu een megaminsterie, met meer ambtenaren dan welk departement dan ook. Zoveel dossiers zijn niet onder controle te houden en dat blijkt nu onder zowel Opstelten als van der Steur.”
Elsevier 26.01.2016 De oppositie denkt en verwacht dat het nieuwe onderzoek in de kwestie van de Teeven-deal op korte termijn klaar kan zijn. Een parlementaire enqete daarna wordt niet uitgesloten, maar dat moet daarna worden bekeken. Eerst moet de commissie-Oosting, die al eerder onderzoek deed naar de kwestie, haar werk doen.
Dat lieten SP, GroenLinks en D66 dinsdag weten. Aanleiding is de onthulling dat de zoektocht naar het vermiste bonnetje van de omstreden deal met een drugscrimineel bewust is stopgezet. De partijen vinden het belangrijk snel te weten wie daartoe destijds op het ministerie van Veiligheid en Justitie opdracht heeft gegeven en wie daarvan geweten heeft.
Het CDA hoopt dat de Kamer na het onderzoek van de oud-Ombudsman al conclusies kan trekken.
NU 26.01.2016 Het chagrijn bij de oppositiepartijen rondom de zoveelste misstap op het ministerie van Veiligheid en Justitie over de Teeven-deal lijkt het toppunt te hebben bereikt.
Nieuwsuur bracht maandag weer nieuwe feiten aan het licht over de afspraak die Fred Teeven in zijn hoedanigheid als officier van justitie maakte met drugscrimineel Cees. H..
Het ‘bonnetje’ met cruciale informatie over de afspraak tussen Teeven en H. lag 6 juni 2014 op het ministerie van Veiligheid en Justitie voor het oprapen, maar er werd van hogerhand besloten de zoekactie te staken.
De Commissie-Oosting, die eerder onderzoek deed naar de zaak, heeft van minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) opdracht gekregen het onderzoek te heropenen.
Steviger
“De Kamer moet steviger aan het kabinet laten zien dat we er zo langzamerhand klaar mee zijn. Lekken, onderzoeksjournalistiek en wob-verzoeken moeten ervoor zorgen dat we krijgen wat ons grondwettelijk recht is, namelijk het verkrijgen van informatie”, zegt D66-leider Alexander Pechtold.
Ook het CDA heeft er schoon genoeg van. “Het is heel duidelijk dat hier een minister aan het hoofd stond die het ministerie heeft gerund met als doel grote krantenkoppen te halen, zelf uit de wind blijven en de VVD groot te maken. Dan krijg je zoals nu blijkt een departement in verwarring”, zegt fractievoorzitter Sybrand Buma.
De CDA’er doelt op oud-minister Ivo Opstelten. Hij stapte in maart vorig jaar op omdat hij de Kamer niet juist had geïnformeerd over de Teeven-deal. In zijn kielzog verliet ook Teeven als staatssecretaris het departement. Ook Van der Steur runt het ministerie in de ogen van Buma als een VVD-politicus.
Pechtold spreekt zelfs van een “verrotte sfeer” op het ministerie. Wat hem betreft moet de politie, nu ondergebracht bij Veiligheid en Justitie, zo snel mogelijk weer onder de vleugels van Binnenlandse Zaken komen. Een plan dat ook op steun van de PvdA en SP kan rekenen.
Voor SP-fractieleider Emile Roemer heeft de VVD het op het ministerie verspeeld. Wat hem betreft wordt Veiligheid en Justitie vanaf nu door de PvdA geleid of iemand van buiten. “De VVD heeft er een prestigeproject van gemaakt. Daar ben ik wel klaar mee.”
Jesse Klaver, voorman van GroenLinks, vreest dat deze kwestie niet alleen het ministerie en de VVD schaadt, maar ook de politiek in bredere zin. “De deksel moet van deze doofpot. Dit schaadt de democratie”, zegt Klaver.
Commissie-Oosting
Marten Oosting krijgt eerst met zijn Commissie de kans om alle informatie boven water te krijgen. Als dan nog steeds niet alles duidelijk is, moet er volgens meerdere partijen een parlementaire enquête worden ingesteld.
Zo’n onderzoek neemt echter wel maanden in beslag en zo lang willen de politici niet wachten. Voor de Commissie-Oosting geldt wat de oppositie betreft dat er secuur moet worden gewerkt, maar oneindig veel tijd is er niet.
“Een week voor de verhoren en een week voor de conclusies. Dan zouden we het wel moeten weten”, aldus Pechtold. Na de bevindingen van de Commissie-Oosting wil de Kamer een debat met Van der Steur en premier Mark Rutte.
VK 26.01.2016 Minister van der Steur (Justitie) wil zo snel mogelijk duidelijkheid over een eventuele doofpot rond het bonnetje van de Teevendeal. Dinsdagmorgen zei de minister voor het begin van een Europese bijeenkomst in Amsterdam dat hij de zaak ‘zeer ernstig opneemt’.
Maandagavond meldde NOS Nieuwsuur dat het bonnetje bewust is achtergehouden. De minister gaf de commissie-Oosting na het bericht de opdracht de zaak opnieuw te bekijken.
Van der Steur wilde dinsdagmorgen voor de NOS-camera nog geen oordeel geven, ‘omdat de commissie-Oosting dat moet doen’: ‘Of er sprake is van een doofpot, kan ik niet beoordelen. Het is goed dat er snel duidelijkheid komt’. En: ‘Iedereen kan zien wat de indruk is die gewekt wordt met die emails en ik denk dat het heel goed is dat duidelijk wordt wat de feiten achter die indruk zijn.’
Op de vraag waarom Van der Steur vorig jaar de schuld leek neer te leggen bij ICT’ers die geen back-up zouden hebben gemaakt, antwoordde de minister: ‘Er is nooit sprake geweest van schuld van wie dan ook. Dat was een, eh. Het gaat in dit soort debatten… Als je kijkt naar de hele tekst gaat het over verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid die de toenmalige minister ook genomen heeft voor het niet kunnen vinden van het bonnetje en van schuld is nooit enige sprake geweest.’
Nieuwe, explosieve dimensie
De affaire rond de omstreden Teevendeal, die de minister vlak voor het kerstreces ternauwernood overleefde, krijgt met de berichtgeving van Nieuwsuur alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden.
Nadat Nieuwsuur in 2014 details openbaarde over de schikking tussen drugscrimineel Cees H. en voormalig officier van justitie Fred Teeven, beweerde minister Opstelten in de Tweede Kamer dat het tv-programma een veel te hoog bedrag had genoemd. Daarop eiste de Tweede Kamer het bankafschrift op.
Na wat hij deed voorkomen als een lange intensieve zoektocht, liet Opstelten aan de Kamer weten dat het niet meer gevonden kon worden. Toen het later via Nieuwsuur alsnog opdook (met het hoge bedrag), traden Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Opsteltens opvolger Van der Steur hield tot voor kort nog vol dat er in 2014 serieus gezocht is. Hij wees naar de ICT’ers die kennelijk niet in staat waren om oude computerbestanden tot leven te wekken. ‘Het had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt’, aldus Van der Steur in de Tweede Kamer.
Nieuwsuur openbaarde maandagavond een interne e-mailwisseling waaruit blijkt dat de ICT’ers het afschrift in juni 2014 al bijna hadden. Ze vonden de back-up waar het op stond en waren bezig die te herstellen. Uit de e-mailwisseling valt op te maken dat ze toen van hogerhand gesommeerd werden om daarmee te stoppen.
‘Het is voldoende als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer “politieke vraag” of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is (…) Het ligt op dit moment op het niveau van de directie van DFEZ (Dienst Financiële en Economische Zaken) om aan te geven of het gewenst is dat er daadwerkelijk een restore wordt uitgevoerd.’ Het bonnetje bleef daarna verborgen.
‘Indringende vragen’
De onderzoekscommissie-Oosting, die alle relevante stukken opvroeg, heeft deze mailwisseling nooit gezien en heropent daarom het onderzoek. Voorzitter Marten Oosting stelt in een schriftelijke reactie dat er nieuwe ‘indringende’ vragen op hem liggen te wachten.
‘Wie beschikte over de bewuste kennis/informatie en vanaf welk moment, en met wie is deze gedeeld? Wie heeft het initiatief genomen/besloten tot het aanhouden van verdere bewerking, waarom, en in overleg met wie? Wie zijn vervolgens in kennis gesteld van dit aanhouden, en met welke andere personen hebben zij dat eventueel gedeeld?’
Minister Van der Steur ligt sinds hij het overnam van Opstelten onder vuur omdat de Kamer de informatievoorziening vanuit het ministerie nog steeds volstrekt onvoldoende vindt. Hij liet maandagavond aan de Kamer weten dat Oosting ‘zo snel mogelijk’ het onderzoek hervat. Naar verwachting zal de Kamer nog deze week debatteren over de precieze onderzoeksvragen.
Telegraaf 26.01.2016 De oppositie denkt en verwacht dat het nieuwe onderzoek in de kwestie van de Teeven-deal op korte termijn klaar kan zijn. Een parlementaire enqûete daarna wordt niet uitgesloten, maar dat moet daarna worden bekeken. Eerst moet de commissie-Oosting, die al eerder onderzoek deed naar de kwestie, haar werk doen.
Dat lieten SP, GroenLinks en D66 dinsdag weten. Aanleiding is de onthulling dat de zoektocht naar het vermiste bonnetje van de omstreden deal met een drugscrimineel bewust is stopgezet. De partijen vinden het belangrijk snel te weten wie daartoe destijds op het ministerie van Veiligheid en Justitie opdracht heeft gegeven en wie daarvan geweten heeft.
D66-leider Alexander Pechtold denkt aan een paar gesprekken met betrokkenen van een uur, ,,dus één week voor de verhoren en één week voor de conclusies”. Het CDA hoopt dat de Kamer na het onderzoek van de oud-Ombudsman al conclusies kan trekken. ,,Het zou dramatisch zijn als de Kamer nog eens een jaar nodig heeft om het departement binnenstebuiten te keren”, zei CDA-leider Sybrand Buma.
Niet alleen justitieminister Ard van der Steur heeft wat de oppositie betreft een ,,vet probleem”, maar ook premier Mark Rutte. Die is in hun ogen lang laconiek geweest in deze zaak. Hij bezwoer volgens SP’er Michiel van Nispen ,,bijna triomfantelijk” dat niets erop wees dat de zaak intern was toegedekt.
De Kamer wil dat er vaart achter het onderzoek van Oosting wordt gezet. Het moet zeker geen twee maanden gaan duren, vindt Jeroen Recourt van de PvdA. En na afronding van het onderzoek moet er zo snel mogelijk een debat komen waarbij ook de minister-president aanwezig moet zijn.
De oppositie had in het debat over de Teeven-deal in december nog een motie van afkeuring ingediend over de manier waarop het kabinet met de affaire was omgesprongen. De motie werd verworpen.
NU 26.01.2016 Minister Ard van der Steur (Justitie) wil na nieuwe onthullingen over de Teeven-deal nog niet spreken van een doofpot. Dat zegt hij dinsdagochtend voorafgaand aan een bijeenkomst in het kader van het Europees voorzitterschap.
Maandag kwam via Nieuwsuur naar buiten dat uit e-mails zou blijken dat ict’ers op het ministerie de opdracht hadden gekregen om niet verder te zoeken naar ‘het bonnetje’ van topcrimineel Cees H..
Dit bonnetje zou namelijk aantonen dat toenmalig minister Ivo Opstelten verkeerde bedragen over de witwasdeal aan de Kamer had gepresenteerd….
Pas in 2015 kwam dit bonnetje boven water, wat direct leidde tot het aftreden van de minister en van staatssecretaris Fred Teeven. Opstelten had de Kamer immers voorgehouden dat het bonnetje niet meer te vinden was.
Feiten
Uit de mails die Nieuwsuur maandag openbaarde zou blijken dat de feiten bewust onder de pet zijn gehouden. De Commissie-Oosting, die eerder onderzoek deed naar de zaak, is daarom opnieuw aan het werk gezet.
Op de vraag of er sprake is van een doofpot stelt Van der Steur nu: “Dat kan ik niet beoordelen. Dat hangt af van het onderzoek van de commissie-Oosting. Iedereen kan zien welke indruk er gewekt wordt met die mails. Goed om uit te zoeken wat de feiten van die indruk zijn.”
Wel erkent hij dat “het lijkt alsof er opdracht zou zijn gegeven voor het stoppen van het onderzoek”….
“Het moet duidelijk worden of dat ook zo is. Daarom hebben we onmiddellijk gevraagd aan de heer Oosting om het onderzoek te doen. Daar wachten we rustig op. Maar ik vind wel dat er snel duidelijkheid moet komen”, aldus de minister.
Schuld
In een Kamerdebat een aantal weken geleden stelde Van der Steur dat de fout lag bij de ict-afdeling, omdat het bonnetje daar altijd gelegen heeft. Hij spreekt die schuldwijzing echter nu tegen.
“Er is nooit sprake geweest van schuld aan wie dan ook. In de debatten ging het om de verantwoordelijkheid die de minister ook heeft genomen voor het niet vinden van het bonnetje.”
Parlementaire enquête
SP-Kamerlid Michiel van Nispen vindt het goed dat de Commissie-Oosting opnieuw in het leven is geroepen, maar het onderzoek mag wat hem betreft niet langer dan een paar weken in beslag nemen.
Een parlementaire enquête naar de zaak, zoals VVD-jongerenafdeling JOVD voorstelt, sluit Van Nispen niet uit. Ook SGP en GroenLinks staan er niet onwelwillend tegenover om dit middel in te zetten, maar geven er de voorkeur aan dat Oosting eerst zijn werk doet. Ook willen deze partijen de debatten die hierop volgen afwachten.
De ChristenUnie ziet meer iets in een parlementaire ondervraging. Dat is een snelle variant op de parlementaire enquête waarbij ook mensen onder ede verhoord kunnen worden. Maar ook de ChristenUnie wil Oosting eerst zijn werk laten doen.
Telegraaf 26.01.2016 Justitieminister Ard van der Steur vindt dat er snel duidelijkheid moet komen over nieuwe onthullingen in de Teeven-deal. Nieuwsuur meldde maandag dat op het ministerie destijds opdracht is gegeven de zoektocht naar het bonnetje van de omstreden deal te staken. De minister zei dinsdag in Amsterdam dat hij de zaak zeer serieus neemt en daarom meteen de commissie-Oosting heeft gevraagd de zaak tot op de bodem uit te zoeken.
Deze commissie onderzocht de kwestie al eerder. ,,Het is duidelijk dat de suggestie lijkt alsof er opdracht zou zijn gegeven om de zoektocht stop te zetten. Het moet duidelijk worden of dat zo is. Dat wachten we af maar er moet wel zo snel mogelijk duidelijkheid komen.”
Van der Steur ontkent dat hij de schuld in het debat over de kwestie heeft neergelegd bij de ICT’ers die het bonnetje niet konden vinden. ,,Er is nooit sprake van schuld van wie dan ook.” Het ging toen volgens hem in het hele debat ,,over de verantwoordelijkheid die de toenmalig minister genomen heeft voor het niet kunnen vinden van het bonnetje.”
De minister heeft zijn voorgangers Ivo Opstelten en oud-staatssecretaris Fred Teeven inmiddels over de mogelijk nieuwe situatie ingelicht. Maar hij heeft nog niet met zijn ambtenaren over de kwestie gesproken. Het is volgens hem juist aan de commissie-Oosting om dit te doen. ,,Daar ga ik me zelf niet mee bemoeien.”
Van der Steur wilde niet vooruitlopen op wat er moet gebeuren met degene die de opdracht heeft gegeven om de zoektocht te staken. ,,We kijken eerst naar de feiten. We wachten daarom de commissie af en daarna trekken we conclusies.”
De minister is in Amsterdam voor een informele vergadering met zijn Europese collega´s.
Elsevier 25.01.2016 De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen. Dat schrijft minister Ard van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
Uit documenten die het televisieprogramma Nieuwsuur in handen heeft, blijkt dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ niet te vinden. Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers die Nieuwsuur aan Marten Oosting, de voormalige voorzitter van de onderzoekscommissie, en aan het ministerie voorlegde om commentaar.
Uit de mailwisseling, van de Gemeenschappelijke Dienst ICT die in 2014 en 2015 naar het bonnetje zocht, blijkt dat ICT-ambtenaren al in 2014 wisten waar de betalingsgegevens van de Teeven-deal te vinden waren en dat ze bovendien al succesvol bezig waren met een zogenoemde ‘restore’ (het opnieuw bruikbaar maken van oude computerbestanden), zo meldt Nieuwsuur.
Mailwisseling
Maar op 5 juni 2014 kregen die ICT’ers de opdracht daarmee te stoppen. Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het ,,voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-up systeem meer bestond.
,,De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. ,,In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
NU 25.01.2016 Het zoeken naar het bonnetje van de omstreden ‘Teeven-deal’ is in 2014 van hogerhand stopgezet. Dat zou blijken uit nieuwe informatie van het programma Nieuwsuur. De Commissie-Oosting heeft haar onderzoek heropend.
Het programma Nieuwsuurstelt informatie in handen te hebben waaruit blijkt dat de zoektocht naar het bonnetje moest worden gestaakt. Wie hiertoe exact opdracht heeft gegeven, is niet bekend.
Uit documenten blijkt dat een ambtelijke opdracht is gegeven het bonnetje niet te vinden Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers. Zij zeggen in juni 2014 door hun leidinggevenden gesommeerd te zijn het herstellen van het rekeningafschrift van de deal direct te beëindigen.
Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het “voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Op het bewuste bonnetje staat het bedrag waarvoor toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 een deal sloot met crimineel Cees H., de zogenoemde Teeven-deal.
Back-upsysteem
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat toenmalig minister Ivo Opstelten (Justitie) aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-upsysteem meer bestond. Opstelten stapte vanwege de kwestie op, net als staatssecretaris Fred Teeven.
Het is frappant dat de nieuwe minister van Justitie Ard van der Steur in het laatste debat over de Teeven-deal, in december, de schuld van het niet vinden van het bonnetje juist bij de ICT-afdeling legde. “Dat had een jaar eerder al gekund, als ze de juiste mensen voor de ICT hadden gehad”, stelde de bewindsman tijdens het debat. “Daar zat de oorzaak van de gemaakte fout.”
Commissie heropend
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen, schrijft minister Van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
“De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. “In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
Verbazing
Marten Oosting heeft met verbazing gereageerd op het nieuws. “Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt hij tegen Nieuwsuur.
Hij benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting vroeg medewerkers van het ministerie ook om vertrouwelijk informatie te verstrekken aan de commissie. “Van die uitnodiging werd geen gebruikgemaakt.”
‘Toch een doofpot’
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag ook in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ niet te vinden. “Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, schrijft Madeleine van Toorenburg (CDA) op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA zegt in een reactie dat het “om moedeloos van te worden is. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was.”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte.”We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. “En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”
Puinhoop
Kamerlid Liesbeth van Tongeren van GroenLinks stelt dat de onthullingen“alles behalve fraai zijn en vragen om een stevige uitleg van de minister. GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het Teeven-bonnetje stil te leggen en waarom dit noch met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: “Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!'”
Teeven-deal
In 2000 sloot oud-staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie een overeenkomst met drugshandelaar Cees H. In ruil voor informatie kreeg H. strafkorting en een bedrag van 4,7 miljoen gulden. De deal was van tevoren afgewezen door het college van procureurs-generaal én de toenmalig minister van Justitie, Benk Korthals.
Nieuwsuur kwam in maart 2014 met onthullingen over de afspraken. Ondanks het instellen van een onderzoek lukte het toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie niet het bewuste bonnetje van de afspraken van H. en Teeven, die inmiddels staatssecretaris van Justitie was, boven tafel te krijgen.
Bovendien informeerde Opstelten de Tweede Kamer onvolledig over onder meer het geldbedrag dat was betaald. Het onderzoek van commissie-Oosting naar de hele totstandkoming van de deal en de afhandeling van de zaak in 2014 leidde vorige jaar tot het aftreden van Opstelten en Teeven.
Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest aftreden vanwege haar rol in de nasleep van de affaire. Zij had volgens de commissie-Oosting verkeerd gehandeld toen zich eind 2014 een klokkenluider bij de Tweede Kamer meldde met informatie over de omstreden deal.
Motie van afkeuring
Premier Mark Rutte en minister Van der Steur (Justitie) gingen in december diep door het stof tijdens het debat in de Tweede Kamer over de deal. Vrijwel de gehele oppositie steunde een motie van afkeuring, een van de zwaarste signalen die de Kamer aan het kabinet kan geven als er fouten zijn gemaakt.
De coalitiepartijen VVD en PvdA namen genoegen met de erkenning van Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff dat zij fouten hadden gemaakt. Voor de coalitie was belangrijk dat er lessen worden getrokken uit de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek had gedaan naar de deal.
AD 25.01.2016 ICT-medewerkers van de overheid die in 2014 het veelbesproken bonnetje van de Teevendeal bijna hadden opgespoord, mochten van hogerhand niet verder zoeken. Dat onthult Nieuwsuur.
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen. Dat schrijft minister Ard van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers die Nieuwsuur aan Marten Oosting, de voormalige voorzitter van de onderzoekscommissie, en aan het ministerie voorlegde om commentaar.
In maart 2014 bracht Nieuwsuur de zaak voor het eerst naar buiten. Experts spraken over een ‘witwasdeal’. Minister Opstelten had het na de bekendmaking over een bedrag van 1,25 miljoen gulden, maar een ‘bonnetje’ ontbrak. Ondertussen klonken er geluiden dat het om bijna 5 miljoen ging. Het bonnetje is onvindbaar, verklaarde Opstelten keer op keer en hij ontkende de aantijgingen dat het om meer dan 1,25 miljoen gulden zou gaan.
Wel te vinden
Uit een mailwisseling blijkt maandag dat ICT-ambtenaren al in 2014 wisten waar de betalingsgegevens van de Teevendeal te vinden waren. Ze waren al bezig om met succes een backup van het bestand gereed te maken, toen ze opdracht kregen hun werkzaamheden te stoppen.
Maar op 5 juni 2014 kregen die ICT’ers de opdracht daarmee te stoppen. Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het ,,voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Back-up
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-up systeem meer bestond. ,,De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. ,,In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
Uiteindelijk werd pas op 8 maart 2015 een uitdraai gemaakt van de betalingsgegevens, kort nadat Nieuwsuur daarover berichtte. Een dag later treden minister Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Doofpot
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws. ,,Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, zo meldt Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid van het CDA op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: ,,Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: ,,Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte. ,,We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal. En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. ,,En we willen een debat, ook om Rutte te vragen hoe hij de informatievoorziening van dit ministerie op orde gaat brengen.”
Inzage
Marten Oosting reageerde uiterst verbaasd op het nieuws. ,,Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt hij tegen Nieuwsuur. Oosting benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting laat aan Nieuwsuur weten dat hij antwoord wil op een aantal vragen. ,,Wie beschikte over de bewuste informatie en met wie is die gedeeld?” Ook wil Oosting weten wie het besluit genomen heeft om het onderzoek naar het bonnetje te stoppen. ,,En wie zijn vervolgens in kennis gesteld van het aanhouden van dit onderzoek?”
Telegraaf 25.01.2016 Marten Oosting heeft met verbazing gereageerd op het nieuws dat maandag via Nieuwsuur naar buiten kwam over de zogenoemde Teeven-deal. Uit documenten die het televisieprogramma in handen heeft, blijkt dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ niet te vinden.
“Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt Oosting tegen Nieuwsuur. Hij benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting vroeg medewerkers van het ministerie ook om vertrouwelijk informatie te verstrekken aan de commissie. “Van die uitnodiging werd geen gebruikgemaakt.”
Nieuwsuur meldt maandag dat ICT-medewerkers van de overheid in juni 2014 het rekeningafschrift van de Teeven-deal bijna hadden opgespoord. Ze waren bezig om het bestand, dat op een backup stond, te herstellen maar werden door de leiding gesommeerd om daarmee te stoppen. Het is niet duidelijk wie opdracht gegeven heeft om het achterhalen van de bonnetjes-gegevens te staken.
Oosting laat aan Nieuwsuur weten dat hij antwoord wil op een aantal vragen. “Wie beschikte over de bewuste informatie en met wie is die gedeeld?” Ook wil Oosting weten wie het besluit genomen heeft om het onderzoek naar het bonnetje te stoppen. “En wie zijn vervolgens in kennis gesteld van het aanhouden van dit onderzoek?”
Telegraaf 25.01.2016 De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ in de zogenoemde Teeven-deal niet te vinden. De commissie-Oosting wordt daardoor opnieuw aan het werk gezet voor onderzoek. “Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, zo meldt Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid van het CDA op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: “Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.”
Ook GroenLinks wil opheldering op korte termijn. “Het lijkt wel Groundhog Day: keer op keer hoort de Kamer blijkbaar alleen via de media de waarheid”, zegt Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren. “Dit is al de derde keer dat minister Van der Steur iets zegt, om later toe te geven dat hij de feiten niet voldoende kende. Dit is alles behalve fraai en vraagt een stevige uitleg van de minister.
GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het bonnetje stil te leggen en waarom dit met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is. Ik ben benieuwd hoe Van der Steur dit gaat uitleggen.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: “Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte. “We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal. En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. “En we willen een debat, ook om Rutte te vragen hoe hij de informatievoorziening van dit ministerie op orde gaat brengen.”
VK 25.01.2016 De affaire rond de omstreden Teevendeal, die minister Van der Steur onlangs ternauwernood overleefde, krijgt alsnog een nieuwe explosieve dimensie. Het bonnetje dat zo lang verborgen bleef, was niet kwijt maar mocht niet gevonden worden. De commissie-Oosting, die de affaire onderzocht, denkt aan een doofpot en heropent het onderzoek.
Wat hield de Teevendeal precies in?
Het onderzoek naar de Teevendeal is heropend nu blijkt dat ICT-medewerkers de opdracht kregen niet verder te zoeken naar het veelbesproken bonnetje. Maar wat hield de deal precies in? Lees hier het artikel.
Nadat Nieuwsuur in 2014 details openbaarde over de schikking tussen drugscrimineel Cees H. en voormalig officier van justitie Fred Teeven, beweerde minister Opstelten in de Tweede Kamer dat het tv-programma een veel te hoog bedrag had genoemd. Daarop eiste de Tweede Kamer het bankafschrift op.
Na wat hij deed voorkomen als een lange intensieve zoektocht, liet Opstelten aan de Kamer weten dat het niet meer gevonden kon worden. Toen het later via Nieuwsuur alsnog opdook (met het hoge bedrag), traden Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Opsteltens opvolger Ard van der Steur hield tot voor kort nog vol dat er in 2014 serieus gezocht is. Hij wees naar de ICT’ers die kennelijk niet in staat waren om oude computerbestanden tot leven te wekken. ‘Het had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt’, aldus Van der Steur in de Tweede Kamer.
Nieuwsuur openbaar maandagavond een interne e-mailwisseling waaruit blijkt dat de ICT’ers het afschrift in juni 2014 al bijna hadden. Ze vonden de backup waar het stond en waren bezig die te herstellen. Uit de e-mailwisseling valt op te maken dat ze toen van hogerhand gesommeerd werden om daarmee te stoppen.
‘Het is voldoende als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer “politieke vraag” of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is (…) Het ligt op dit moment op het niveau van de directie van DFEZ (Dienst Financiële en Economische Zaken) om aan te geven of het gewenst is dat er daadwerkelijk een restore wordt uitgevoerd.’ Het bonnetje bleef daarna verborgen.
Indringende vragen
Reconstructie
Heeft Den Haag de boel weggemoffeld? In december publiceerde de Volkskrant een reconstructie over de Teevendeal. Lees hier het artikel.
De onderzoekscommissie-Oosting, die alle relevantie stukken opvroeg, heeft deze mailwisseling nooit gezien en heropent daarom het onderzoek. Voorzitter Marten Oosting stelt in een schriftelijke reactie dat er nieuwe ‘indringende’ vragen op hem liggen te wachten.
‘Wie beschikte over de bewuste kennis/informatie en vanaf welk moment, en met wie is deze gedeeld? Wie heeft het initiatief genomen/besloten tot het aanhouden van verdere bewerking, waarom, en in overleg met wie? Wie zijn vervolgens in kennis gesteld van dit aanhouden, en met welke andere personen hebben zij dat eventueel gedeeld?’
Minister Van der Steur ligt sinds hij het overnam van Opstelten onder vuur omdat de Kamer de informatievoorziening vanuit het ministerie nog steeds volstrekt onvoldoende vindt. Hij liet maandagavond aan de Kamer weten dat Oosting ‘zo snel mogelijk’ het onderzoek hervat. Naar verwachting zal de Kamer nog deze week debatteren over de precieze onderzoeksvragen.
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ in de zogenoemde Teeven-deal niet te vinden. De commissie-Oosting wordt daardoor opnieuw aan het werk gezet voor onderzoek.
‘Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat’, zo meldt Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid van het CDA op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: ‘Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.’
Ook GroenLinks wil opheldering op korte termijn. ‘Het lijkt wel Groundhog Day: keer op keer hoort de Kamer blijkbaar alleen via de media de waarheid’, zegt Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren.
‘Dit is al de derde keer dat minister Van der Steur iets zegt, om later toe te geven dat hij de feiten niet voldoende kende. Dit is alles behalve fraai en vraagt een stevige uitleg van de minister. GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het bonnetje stil te leggen en waarom dit met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is. Ik ben benieuwd hoe Van der Steur dit gaat uitleggen.’
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: ‘Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!’
Telegraaf 25.01.2016 Het onderzoek naar de Teevendeal wordt heropend. Er zijn mails naar boven gekomen waaruit naar voren lijkt te komen dat er welbewust voor gekozen is om het ‘bonnetje’ niet te vinden.
Het programma Nieuwsuur heeft een interne mailwisseling van it-medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie boven tafel gekregen. Die mails geven een ontluisterend beeld, als ze het hele verhaal vertellen. De medewerkers constateren in juni 2014 in mails dat er een back-up moet zijn waarop het bonnetje staat. Verdere werkzaamheden aan de back-up worden daarna plots per decreet gestaakt. De directie Financieel-Economische Zaken van het ministerie gaat daarna over de vraag of die back-up weer wordt opgestart en onderzocht, een zogenoemde ‘restore’, valt in de mails te lezen.
Toenmalig minister Opstelten (Veiligheid en Justitie) schreef vlak daarna aan de Kamer dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-up was. De restore waarmee alsnog ‘het bonnetje’ gevonden wordt, komt pas in 2015 als Nieuwsuur het juiste bedrag al heeft gemeld.
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) heeft besloten de Commissie Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal, opnieuw in het leven te roepen. Oosting zelf geeft aan dat hij de mailwisseling graag had gehad zodat hij had kunnen beoordelen “of hier daadwerkelijk en op goede gronden kan worden gesproken van een situatie van een doofpot”.
Het heropenen van een dergelijk groot onderzoek en de mogelijkheid van een doofpot van deze omvang zijn politiek zeer explosieve zaken. Van der Steur, die al meermaals in het parlement onder vuur is komen te liggen, kan zwaar gestraft worden als er onder het bewind van zijn voorganger echt sprake is geweest van een doofpot.
Trouw 25.01.2016 ICT-ambtenaren die al wisten waar het ‘bonnetje’ van de Teevendeal zich bevond, kregen van hogerhand opdracht om het bonnetje niet daadwerkelijk bruikbaar te maken. Dat stelt het televisieprogramma Nieuwsuur.
Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden, aldus Marten Oosting, voorzitter van commissie die Teevendeal onderzocht.
Volgens Nieuwsuur wisten medewerkers van de Gemeenschappelijke Dienst ICT al in 2014 waar het bonnetje zich bevond. Om het bruikbaar te maken, moesten oude computerbestanden hersteld worden. Maar uit een e-mailwisseling van de ICT’ers blijkt dat deze herstelwerkzaamheden op 5 juni 2014 gestaakt moesten worden. Wie hiertoe opdracht gaf, moet nog onderzocht worden.
Negen maanden na de opdracht, in maart 2015, onhult Nieuwsuur de betalingsdetails van het bonnetje. Daarna worden de herstelwerkzaamheden alsnog uitgevoerd en worden ook al snel de betalingsgegevens gevonden. Staatssecretaris Fred Teeven van Justitie stapt op, net als zijn minister Ivo Opstelten.
Zijn opvolger, minister Van der Steur, geeft de ICT-afdeling er vervolgens de schuld van dat het bonnetje pas laat is gevonden. “Dat had een jaar eerder gekund, als ze de juiste mensen op de ICT hadden gehad. Daar zat natuurlijk de fout die is gemaakt”, zegt Van der Steur vlak in het laatste debat over de deal, voor de Kerst van 2015.
Doofpot
Marten Oosting, de voorzitter van de commissie die onderzoek deed naar de Teevendeal, stelt nu dat er sprake is van een doofpot. “Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, liet Oosting weten aan Nieuwsuur. Hij benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van veiligheid en justitie.
Daarin werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie. Oosting vroeg medewerkers van het ministerie ook om vertrouwelijk informatie te verstrekken aan de commissie. “Van die uitnodiging werd geen gebruikgemaakt.”
Oosting laat aan Nieuwsuur weten dat hij antwoord wil op een aantal vragen. “Wie beschikte over de bewuste informatie en met wie is die gedeeld?” Ook wil Oosting weten wie het besluit genomen heeft om het onderzoek naar het bonnetje te stoppen. “En wie zijn vervolgens in kennis gesteld van het aanhouden van dit onderzoek?” De commissie-Oosting gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van veiligheid en justitie heropenen, schreef minister Ard van der Steur vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.
Reacties
De partijen in de Tweede Kamer reageren vandaag in duidelijke bewoordingen op het nieuws. “Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, zo meldt CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: “Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.”
Ook GroenLinks wil opheldering op korte termijn. “Het lijkt wel Groundhog Day: keer op keer hoort de Kamer blijkbaar alleen via de media de waarheid”, zegt Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren. “Dit is al de derde keer dat minister Van der Steur iets zegt, om later toe te geven dat hij de feiten niet voldoende kende.
Dit is alles behalve fraai en vraagt een stevige uitleg van de minister. GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het bonnetje stil te leggen en waarom dit met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is. Ik ben benieuwd hoe Van der Steur dit gaat uitleggen.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: ,,Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte. ,,We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal. En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. ,,En we willen een debat, ook om Rutte te vragen hoe hij de informatievoorziening van dit ministerie op orde gaat brengen.”
Motie van afkeuring
Halverwege december steunde bijna de hele oppositie een motie van afkeuring, die de ChristenUnie had ingediend over het beleid dat het kabinet voerde rond de Teevendeal. Na een keihard debat werd de motie verworpen met 65 voor- en 77 tegenstemmen.
De coalitiepartijen VVD en PvdA namen genoegen met de erkenning van Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff dat zij fouten hadden gemaakt. Voor de coalitie was belangrijk dat er lessen worden getrokken uit de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek had gedaan naar de deal. Rutte noemde het debat het zwaarste uit zijn dertienjarige politieke loopbaan.
NU 25.01.2016 Het zoeken naar het bonnetje van de omstreden ‘Teevendeal’ is in 2014 van hogerhand stopgezet. Dat zou blijken uit nieuwe informatie van het programma Nieuwsuur. De Commissie-Oosting heeft haar onderzoek heropend.
Nieuwsuurstelt informatie in handen te hebben waaruit blijkt dat de zoektocht naar het bonnetje moest worden gestaakt. Wie hiertoe exact opdracht heeft gegeven, is niet bekend.
Uit documenten blijkt dat een ambtelijke opdracht is gegeven het bonnetje niet te vinden ….
Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers. Zij zeggen in juni 2014 door hun leidinggevenden gesommeerd te zijn het herstellen van het rekeningafschrift van de deal te direct te beëindigen.
Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het “voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Op het bewuste bonnetje staat het bedrag waarvoor toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 een deal sloot met crimineel Cees H., de zogenoemde Teevendeal.
Back-upsysteem
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-upsysteem meer bestond.
Het is frappant dat minister Van der Steur in het laatste debat over de Teevendeal, in december, de schuld van het niet vinden van het bonnetje juist bij de ICT-afdeling legde. “Dat had een jaar eerder al gekund, als ze de juiste mensen voor de ICT hadden gehad”, stelde de bewindsman tijdens het debat. “Daar zat de oorzaak van de gemaakte fout.”
Commissie heropend
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen. Dat schrijft minister Ard van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
“De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. “In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
Verbazing
Marten Oosting heeft met verbazing gereageerd op het nieuws. “Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt Oosting tegen Nieuwsuur.
Hij benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting vroeg medewerkers van het ministerie ook om vertrouwelijk informatie te verstrekken aan de commissie. “Van die uitnodiging werd geen gebruikgemaakt.”
Toch een doofpot
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag ook in duidelijke bewoordingen op het nieuws dat een ambtelijke opdracht is gegeven ‘het bonnetje’ niet te vinden. “Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”,meldt Madeleine van Toorenburg (CDA) op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA zegt in een reactie dat het “om moedeloos van te worden is. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was.”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte.”We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. “En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”
Puinhoop
Kamerlid Liesbeth van Tongeren van GroenLinks stelt dat de onthullingen“alles behalve fraai zijn en vragen om een stevige uitleg van de minister. GroenLinks wil snel een debat met Van der Steur om er achter te komen wie precies wanneer waarvan op de hoogte was, wie de opdracht gaf om de zoektocht naar het Teeven-bonnetje stil te leggen en waarom dit noch met de onderzoekscommissie noch met de Kamer gedeeld is.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: “Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!'”
Teevendeal
In 2000 sloot oud-staatssecretaris Fred Teeven als officier van justitie een overeenkomst met drugshandelaar Cees H. In ruil voor informatie kreeg H. strafkorting en een bedrag van 4,7 miljoen gulden. De deal was van tevoren afgewezen door het college van procureurs-generaal én de toenmalig minister van Justitie, Benk Korthals.
Nieuwsuurkwam in maart 2014 met onthullingen over de afspraken. Ondanks het instellen van een onderzoek lukte het toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie niet het bewuste bonnetje van de afspraken van H. en Teeven, die inmiddels staatssecretaris van Justitie was, boven tafel te krijgen.
Klokkenluider
Bovendien informeerde Opstelten de Tweede Kamer onvolledig over onder meer het geldbedrag dat was betaald. Het onderzoek van commissie-Oosting naar de hele totstandkoming van de deal en de afhandeling van de zaak in 2014 leidde vorige jaar tot het aftreden van Opstelten en Teeven.
Ook kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moest aftreden vanwege haar rol in de nasleep van de affaire. Zij had volgens de commissie-Oosting verkeerd gehandeld toen zich eind 2014 een klokkenluider bij de Tweede Kamer meldde met informatie over de omstreden deal.
Motie van afkeuring
Premier Mark Rutte en minister Van der Steur (Justitie) gingen in december diep door het stof tijdens het debat in de Tweede Kamer over de deal. Vrijwel de gehele oppositie steunde een motie van afkeuring, een van de zwaarste signalen die de Kamer aan het kabinet kan geven als er fouten zijn gemaakt.
De coalitiepartijen VVD en PvdA namen genoegen met de erkenning van Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff dat zij fouten hadden gemaakt. Voor de coalitie was belangrijk dat er lessen worden getrokken uit de conclusies van de commissie-Oosting, die onderzoek had gedaan naar de deal.
AD 25.01.2016 ICT-medewerkers van de overheid die in 2014 het veelbesproken bonnetje van de Teevendeal bijna hadden opgespoord, mochten van hogerhand niet verder zoeken. Dat onthult Nieuwsuur.
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teevendeal, gaat het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie heropenen. Dat schrijft minister Ard van der Steur maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
Het gaat om een e-mailwisseling van ICT-medewerkers die Nieuwsuur aan Marten Oosting, de voormalige voorzitter van de onderzoekscommissie, en aan het ministerie voorlegde om commentaar.
In maart 2014 bracht Nieuwsuur de zaak voor het eerst naar buiten. Experts spraken over een ‘witwasdeal’. Minister Opstelten had het na de bekendmaking over een bedrag van 1,25 miljoen gulden, maar een ‘bonnetje’ ontbrak. Ondertussen klonken er geluiden dat het om bijna 5 miljoen ging. Het bonnetje is onvindbaar, verklaarde Opstelten keer op keer en hij ontkende de aantijgingen dat het om meer dan 1,25 miljoen gulden zou gaan.
Wel te vinden
Uit een mailwisseling blijkt maandag dat ICT-ambtenaren al in 2014 wisten waar de betalingsgegevens van de Teevendeal te vinden waren. Ze waren al bezig om met succes een backup van het bestand gereed te maken, toen ze opdracht kregen hun werkzaamheden te stoppen.
Maar op 5 juni 2014 kregen die ICT’ers de opdracht daarmee te stoppen. Volgens de mailwisseling was de reden daarvoor dat het ,,voldoende is als feitelijk is vastgesteld dat er een back-up tape beschikbaar is. Hiermee is (blijkbaar) voldaan aan de meer ‘politieke’ vraag of er inderdaad een back-up tape beschikbaar is.”
Back-up
Volgens Nieuwsuur is de mail verstuurd twee dagen nadat minister Ivo Opstelten aan de Tweede Kamer schreef dat het bonnetje onvindbaar was en dat er geen back-up systeem meer bestond. ,,De commissie zal haar onderzoek zo snel mogelijk aanvangen en afronden”, schrijft Van der Steur maandag in de brief. ,,In overleg met de commissie wordt bezien welke tijd zij nodig heeft om het onderzoek op verantwoorde wijze te doen.”
Uiteindelijk werd pas op 8 maart 2015 een uitdraai gemaakt van de betalingsgegevens, kort nadat Nieuwsuur daarover berichtte. Een dag later treden minister Opstelten en staatssecretaris Teeven af.
Doofpot
De partijen in de Tweede Kamer reageren maandag in duidelijke bewoordingen op het nieuws. ,,Waarschijnlijk dus toch een doofpot. Zo kwalijk en schadelijk. Opnieuw onderzoek en dus ook debat”, zo meldt Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid van het CDA op Twitter.
Jeroen Recourt van regeringspartij PvdA: ,,Het is om moedeloos van te worden. We hebben uitvoerig gedebatteerd over deze zaak, een onafhankelijke commissie heeft onderzoek gedaan en er is een minister op afgetreden. En nu lijkt de modderpoel bij het ministerie weer groter te zijn dan die al was. Deze nieuwe onthullingen moeten opnieuw worden uitgezocht door een onafhankelijke commissie, en zo snel mogelijk.”
Geert Wilders van de PVV schrijft op Twitter: ,,Wat een enorme puinhoop weer op Justitie, wat een onbetrouwbaarheid en bedrog, het is tijd voor verkiezingen!”
D66 richt de pijlen op Van der Steur en Rutte. ,,We willen weten wie de ambtenaren hebben gestopt bij het vinden van het bonnetje van de Teeven-deal. En waarom is er nog eens 50.000 euro tegen aangegooid voor een ICT-bedrijf om het systeem op te starten als ambtenaren het zelf al konden?”, aldus D66-leider Alexander Pechtold. ,,En we willen een debat, ook om Rutte te vragen hoe hij de informatievoorziening van dit ministerie op orde gaat brengen.”
Inzage
Marten Oosting reageerde uiterst verbaasd op het nieuws. ,,Mij dunkt dat kan worden gesproken van een doofpot als beschikbare informatie bewust wordt achtergehouden”, zegt hij tegen Nieuwsuur. Oosting benadrukt dat zijn commissie inzage heeft gehad in e-mailbestanden en dossiers van betrokken medewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In die bestanden werd niets aangetroffen dat wijst op een verzoek of opdracht tot het stopzetten van de zoekactie naar het bonnetje.
Oosting laat aan Nieuwsuur weten dat hij antwoord wil op een aantal vragen. ,,Wie beschikte over de bewuste informatie en met wie is die gedeeld?” Ook wil Oosting weten wie het besluit genomen heeft om het onderzoek naar het bonnetje te stoppen. ,,En wie zijn vervolgens in kennis gesteld van het aanhouden van dit onderzoek?”
Afgelopen jaren werd er al behoorlijk gesteggeld over de schuldvraag en dat zal tijdens de openbare verhoren die op maandag 18 mei van start gaan niet anders zijn. Commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg parlementaire enquêtecommissie Fyra bevestigt daarmee een bericht van de NOS.
Het is de bedoeling dat er de komende weken 40 mensen in het openbaar worden verhoord. Achter de schermen sprak de commissie ter voorbereiding al met 80 mensen. Deze krant meldde woensdag dat huidig minister Dijsselbloem (Financiën) niet zal worden gehoord. Commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg parlementaire enquêtecommissie Fyra zei hier kennis van te hebben genomen, maar wilde verder geen toelichting geven over de reden. ’Om de handen vrij te houden’ wil de commissie slechts kort van tevoren melden wie er de komende week zal worden gehoord. Het kan dat verhoren dusdanige inzichten opleveren dat sommige mensen alsnog extra worden opgeroepen.
Commissievoorzitter Van Toorenburg (CDA) schat dat de snelle spoorverbinding richting België de belastingbetaler ruim 10,8 miljard euro heeft gekost. Tijdens de verhoren zullen Nederlanders onder ede worden gehoord over hoe het toch heeft kunnen gebeuren dat het miljardenproject anno 2015 niet oplevert wat ervan was verwacht. De Fyra-treinen zijn weer retour naar de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda gegaan en de Thalys rijdt wel maar is duur. „En de Beneluxtrein doet er langer over dan ooit tevoren”, constateert Van Toorenburg over de boemel die inmiddels Amsterdam weer met Brussel verbindt. Ze wil onder meer uitvinden hoe de relatie tussen de Staat en de NS was rond de Fyra, wie er toezicht hield op het miljardenproject en waarom er destijds is gekozen voor AnsaldoBreda.
Hoe kon dit alles gebeuren ?
Het Fyra-project heeft zeker 10,8 miljard euro gekost, aldus commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA). Het bedrag is uitgegeven aan een trein die uiteindelijk niet reed. De commissie zoekt antwoord op de vraag waarom de reiziger uiteindelijk niet heeft gekregen wat was voorgespiegeld. Het bedrag loopt nog steeds op, onder meer door verzakkingen aan het spoor.
Wie wil begrijpen hoe het zo kon misgaan met de Fyra, moet terug in de tijd. De NS van toen is niet de NS van nu. Vandaag begint de parlementaire enquête met het bevragen van hoofdrolspelers in de affaire.
Huisinga had een best groot probleem: het personeel zag het niet zitten. Er werd gestaakt en gemord.
We spreken Paars. Het kabinet-Kok II dat geld over had, stijgende beurskoersen en een economie waarvan we dachten dat die voor altijd zou groeien. En vooral moest alles en iedereen worden geprivatiseerd. De NS maakten zich op voor concurrentie op het spoor. Er werd in de directiekamer op het hoofdkantoor in Utrecht zelfs hardop over een beursgang gedroomd.
WAT VOORAF GING: TIJDELIJKE COMMISSIE TER VOORBEREIDING OP PARLEMENTAIRE ENQUÊTE
De problemen rond de Fyra en de publieke verontwaardiging hierover waren voor de vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Milieu (I&M) aanleiding om op 18 juni 2013 de Tweede Kamer voor te stellen een tijdelijke commissie in te stellen. Deze commissie had de opdracht om voorstellen te doen voor de opzet van een parlementaire enquête over de Fyra. Op 2 juli 2013 stemde de Tweede Kamer unaniem in met het voorstel van de commissie I&M. Op 4 juli 2013 is de tijdelijke onderzoekscommissie Fyra geïnstalleerd.
Het onderzoeksvoorstel van de tijdelijke commissie Fyra werd op 19 december 2013 door een meerderheid van de Kamer overgenomen.
Dhr. A. (Arriën) Kruyt, Voorzitter van reizigersvereniging Rover agenda
Dhr. R. (Ralph) Pans, Secretaris-generaal ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1998 tot en met 2002 agenda
Dhr. M. (Maarten) Spaargaren, Directeur Bedrijfs- en productontwikkeling NS van 2001 tot en met 2008 agenda
Wim Korf, projectdirecteur HSL-Zuid bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1995 tot 2001.
René van Marrewijk, destijds salesmanager van treinenbouwer Siemens(2000-20005),
Aad Veenman Oud-president-directeur van NS
Wim Meijer, voormalig president-commissaris van NS,
Richard de Leeuw, Fyra-projectleider,
Melanie Schultz, Minister Infrastructuur en Milieu,
De voormalige ministers van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) en Camiel Eurlings (2007-2010) worden ook door de commissie ondervraagd over hun rol in het debacle met de flitstrein, die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moest gaan rijden.
Tinus Jonkers werkte bij Lloyd’s Register Rail Europe,
Onno Roelofs kwaliteitscontroleur Lloyd’s Register Rail Europe
Richard de Leeuw projectleider namens NS,
Maurizio Manfellotto, directeur van de Fyra-fabrikant AnsaldoBreda,
NU 01.10.2015 De balkenendenorm zorgt ervoor dat de overheid faalt bij grote overheidsprojecten zoals de Fyra en ICT-projecten. Dat zegt oud-ombudsman en huidig lid van de Europese Rekenkamer Alex Brenninkmeijer donderdag.
De maximering van de salarissen in de publieke en semi-publieke sector zorgt ervoor dat de overheid niet de deskundigheid in huis heeft die nodig is om grote projecten in goede banen te leiden.
“De balkenendenorm is dom. Wij zijn niet bereid te betalen voor deskundigheid en kwaliteit”, aldus Brenninkmeijer.
Volgens hem lopen grote infrastructurele en ICT-projecten bij de overheid te vaak uit de hand. Dikwijls met als gevolg dat er miljoenen in de projecten wordt gestoken, waar op een later tijdstip de stekker uit wordt getrokken.
VK 01.10.2015 De speciale commissie van de Tweede Kamer die onderzoek deed naar het mislukken van de hogesnelheidstrein Fyra, presenteert op 28 oktober haar bevindingen.
De parlementaire enquêtecommissie boog zich over de vraag waarom de Fyra al na korte tijd uit het verkeer moest worden genomen. De trein was veel te laat klaar en moest er na ruim een maand mee ophouden wegens mankementen.
De Fyra was bedoeld voor het traject Amsterdam-Brussel. De eerste trein reed op 9 december 2012, de laatste midden januari 2013. De treinen waren gemaakt door het Italiaanse AnsaldoBreda.
De onderzoekscommissie van het parlement begon in 2013. De hoorzittingen waren eerder dit jaar. Hieruit bleek onder meer dat de Fyra minstens 11 miljard euro heeft gekost en ten onder ging aan technische en fysieke mankementen.
De onthutsende route naar het Fyra-debacle
Lees hier een reconstructie over het Fyra-debacle, inclusief de vragen die volgens Volkskrant-redacteur Sander Heijne beantwoord gezien had willen hebben bij de openbare verhoren.
Drie lessen uit de Fyra-enquete
.Na 41 verhoren met soms tegenstrijdige verklaringen zijn de hoofdoorzaken van het Fyra-drama uit te tekenen. De drie belangrijkste lessen volgens Volkskrant-redacteur Sander heijne lees je hier
NU 01.10.2015 De speciale commissie van de Tweede Kamer die onderzoek deed naar het mislukken van de hogesnelheidstrein Fyra, presenteert op 28 oktober haar bevindingen.
De parlementaire enquêtecommissie boog zich over de vraag waarom de Fyra al na korte tijd uit het verkeer moest worden genomen.
De trein was veel te laat klaar en moest er na ruim een maand mee ophouden wegens mankementen.
De Fyra was bedoeld voor het traject Amsterdam-Brussel. De eerste trein reed op 9 december 2012, de laatste midden januari 2013. De treinen waren gemaakt door het Italiaanse AnsaldoBreda.
De onderzoekscommissie van het parlement begon in 2013. De hoorzittingen waren eerder dit jaar.
Telegraaf 01.10.2015 De speciale commissie van de Tweede Kamer die onderzoek deed naar het mislukken van de hogesnelheidstrein Fyra, presenteert op 28 oktober haar bevindingen.
De parlementaire enquêtecommissie boog zich over de vraag waarom de Fyra al na korte tijd uit het verkeer moest worden genomen. De trein was veel te laat klaar en moest er na ruim een maand mee ophouden wegens mankementen.
De Fyra was bedoeld voor het traject Amsterdam-Brussel. De eerste trein reed op 9 december 2012, de laatste midden januari 2013. De treinen waren gemaakt door het Italiaanse AnsaldoBreda.
De onderzoekscommissie van het parlement begon in 2013. De hoorzittingen waren eerder dit jaar.
NU 01.10.2015 Meerdere tunnels en andere betonnen bouwwerken van de hogesnelheidslijn (HSL) tussen Schiphol en België worden bedreigd door betonrot.
Zij zullen zonder maatregelen de beoogde levensduur van honderd jaar niet halen. Bij de tunnel ten noorden van Rotterdam bijvoorbeeld komt dan een deel van de wapening over twintig tot veertig jaar bloot te liggen.
Dat staat in een onderzoek dat donderdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
De betonrot dreigt bij delen die blootgesteld zijn aan het weer (vorst en dooi). Eerder was al geconstateerd dat het beton erg poreus is.
Telegraaf 01.10.2015 Meerdere tunnels en andere betonnen bouwwerken van de hogesnelheidslijn (HSL) tussen Schiphol en België zullen zonder maatregelen de beoogde levensduur van honderd jaar niet halen. Bij de tunnel ten noorden van Rotterdam bijvoorbeeld komt dan een deel van de wapening over twintig tot veertig jaar bloot te liggen.
Dat staat in een onderzoek dat donderdag naar de Tweede Kamer is gestuurd. De betonrot dreigt bij delen die blootgesteld zijn aan het weer (vorst en dooi). Eerder was al geconstateerd dat het beton erg poreus is. De onderzoekers stellen onder meer voor het beton van een laagje te voorzien (coating). Eventuele maatregelen zouden kunnen oplopen tot een kostenpost van 200 miljoen euro.
Het onderzoek werd gestart omdat er opvallend veel mos groeit op delen van de tunnel bij Rotterdam. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu bekijkt of de schade kan worden verhaald op de bouwbedrijven.
Telegraaf 21.06.2015 Reizigersorganisaties zijn verbolgen over een eenmalige ‘geluidsboete’ van tien miljoen euro die de NS moet betalen om met treinen over de hogesnelheidslijn (hsl) te mogen rijden. Dat meldt Metro zondag. De NS mag in ruil voor de tien miljoen euro van staatssecretaris van Infrastructuur Wilma Mansveld nieuwe treinen voor de hsl kopen die aan de iets luidere Europese norm voldoen.
Reizigersvereniging Rover vraagt zich af of het bedrag wordt teruggesluisd naar het openbaar vervoer. „Dit geld wordt weggehaald bij de NS, die er iets voor het openbaar vervoer mee had kunnen doen”, aldus een woordvoerder van Rover. De Maatschappij Voor Beter OV wil weten waarom het geld niet wordt besteed aan extra geluidwerende maatregelen rond de hsl.
Telegraaf 17.06.2015 De invoering van het Europese spoorbeveiligingssysteem (ERMTS) loopt vertraging op. Dat komt omdat staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) op verzoek van de Kamer de resultaten van het rapport van de parlementaire enquêtecommissie naar het debacle rond de Fyra wil meenemen.
Dat zei Mansveld woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer over spoorveiligheid. Hoeveel vertraging ERMTS zal oplopen, kon ze niet zeggen. Dat hangt er vanaf wanneer de enquêtecommissie met haar eindrapport komt. Die komt naar verwachting in september of oktober 2015.
Het Europese beveiligingssysteem zou volgens planning vanaf volgend jaar gefaseerd moeten worden ingevoerd. Het systeem is al aangelegd op de Betuweroute, de HSL, tussen Amsterdam en Utrecht en op de Hanzelijn.
VK 15.06.2015 De Fyra toont aan wat gebeurt als de overheid liberaliseert maar intussen op twee gedachten blijft hinken.
Het waren Britse inspecteurs die in 2013 onomwonden vaststelden dat de splinternieuwe Italiaanse flitstrein van de NS helemaal geen flitstrein was: de remmen niet berekend op hoge snelheden, accu’s die spontaan konden ontbranden plus de verontrustende conclusie dat er weinig lijn zat in de assemblage bij producent AnsaldoBreda: geen twee Fyra-treinen bleken hetzelfde te zijn.
Dat was nog voordat de NS na een paar weken proefrijden dezelfde conclusies trok en de treinen terug stuurde naar Italië. Dat was tevens het startschot voor de lange zoektocht naar de schuldigen, een tocht die in de afgelopen weken z’n apotheose kreeg met de openbare verhoren van de parlementaire enquêtecommissie. Wat de conclusies in het eindrapport straks ook zullen zijn, nu al is zeker dat de Fyra nog decennialang model zal staan voor alles wat mis kan gaan als politici, ambtenaren en beroepsmanagers zonder technische kennis zich begeven op een markt waar zij niet thuis zijn. Een modelvoorbeeld ook van hoe goedkoop duurkoop wordt.
Trouw 13.06.2015 Bijna twee jaar zijn ze al samen, de Kamerleden die onderzoeken hoe de flitstrein kon ontsporen. Na vier weken van verhoren trekken ze zich terug om conclusies te trekken. Hier alvast een voorzet.
Aan een NS op afstand kon het ministerie tenminste eisen stellen
Marktwerking is de moeder van al het kwaad’.
Voormalig commissaris bij de Nederlandse Spoorwegen (NS) en voormalig Philips-topman Jan Timmer vatte het tijdens zijn verhoor in de eerste week van de parlementaire enquête Fyra bondig samen.
Tineke Netelenbos, die als enige in het kabinet-Kok II de hogesnelheidslijn – hsl – onderhands aan de NS wilde gunnen, zei: “Had naar mij geluisterd, dan zouden die hogesnelheidstrein nu rijden.”
Topambtenaar bij het ministerie van financiën Wouter Raab in de laatste week: “Ik ben heel erg voor marktwerking, maar niet op het spoor.”
NRC 13.06.2015 De enquête is voorbij, de balans kan worden opgemaakt. Het overheersende beeld: politici, ambtenaren en NS lieten allemaal steken vallen. Terwijl ze het mis zagen gaan bleven ze denken: het komt wel goed. Iemand anders zal de problemen oplossen. Het kwam niet goed. Het Fyra-debacle in drie etappes en vier wijze lessen. MEER OP NRC Q
1. De getuigen
Van de 37 getuigen die de afgelopen vier weken werden verhoord, waren er dertien verbonden aan NS, twaalf aan de politiek en twaalf aan overige instanties en bedrijven. Bij de politieke getuigen ging het om zes bewindslieden, vier ambtenaren van ministeries en twee Kamerleden.
Opvallende getuige was Jan Timmer, oud-president-commissaris van NS, die welluidend afstand nam van de aanbesteding van de HSL (“een volstrekt idiote exercitie”) en de meest geciteerde uitspraak op zijn naam heeft staan: “Privatisering [van NS] is de moeder van alle kwaad”. Timmer speelde ook de hoofdrol in het bretelsincident. Oud-minister Netelenbos voelde zich geïntimideerd door Timmers bretels met doodskoppen. Het bleken smileys.
Wim Meijer, oud president-commissaris van NS, was, totdat interim-topman Robbe zich gisteren op de valreep aansloot, de enige NS’er die excuses aanbood aan de reizigers voor het falen van de Fyra. Het verhoor van Jenny Thunnissen, chef van de Inspectie Leefomgeving en Transport, was onthutsend door haar onwetendheid, ook over haar eigen organisatie. De twee buitenlanders, Marc Descheemaecker van de NMBS en Maurizio Manfellotto van AnsaldoBreda, waren zeer kritisch over NS.
De meest gemiste getuige: Jeroen Dijsselbloem, die als minister van Financiën en aandeelhouder in juni 2013 een beslissende stem had bij het besluit om definitief te stoppen met de Fyra. Mogelijk gaat de commissie hem alsnog verhoren.
2. De commissie
Madeleine van Toorenburg (CDA) was een correcte voorzitter die de getuigen af en toe streng opriep zakelijker te antwoorden op de commissievragen. De beste ondervrager was Vera Bergkamp (D66); helder, vriendelijk en vasthoudend. Goede tweede is Ton Elias (VVD), degene die zijn verbazing over bureaucratische rariteiten het minst kon verhullen. Henk van Gerven (SP) en Mei Li Vos (PvdA) raakten regelmatig verstrikt in hun uitvoerig opgezette vragen en herhaalden vaak eerdere vragen van collega’s.
Van NS-zijde klinkt de kritiek dat de commissie partijdig en vooringenomen zou zijn. De NS-getuigen zaten op voorhand in het defensief en werden kritischer ondervraagd dan de bewindslieden. Het verhoor van staatssecretaris Mansveld gisteren haalt die stelling onderuit. Wel hadden Van Toorenburg en Vos de neiging antwoorden gekleurd te recapituleren. De antwoorden leken soms richting hun eigen opvattingen te moeten worden geboetseerd.
Het eindrapport wordt na de zomer verwacht, zonder geplande datum. Het zal een flinke uitdaging worden een gemeenschappelijke visie te formuleren over het centrale thema, marktwerking in het openbaar vervoer. SP’er Van Gerven en VVD’er Elias staan hier waarschijnlijk lijnrecht tegenover elkaar.
Het was bekend dat de verziekte relatie tussen de NS-top en het ministerie van Verkeer en Waterstaat een hoofdrol heeft gespeeld in het drama, maar de mate en hardnekkigheid van het wantrouwen waren toch verrassend. Twee elementen uit die slechte relatie vielen op:
Jarenlang hebben opvolgende verkeersministers vergeefs geprobeerd om het complete ondernemingsplan van NS-dochter HSA, de exploitant van de Fyra, in handen te krijgen. NS-directeuren Aad Veenman en Bert Meerstadt verdedigden hun weigering met een beroep op het contract tussen NS en staat: bedrijfsvertrouwelijke informatie kon alleen worden ingezien via een derde partij.
Nieuw was ook dat binnen HSA memo’s circuleerden om de onderliggende cijfers van het ondernemingsplan niet alleen geheim te houden voor het ministerie, maar ook voor de Tweede Kamer. De angst was groot dat de rekentrucs die waren gehanteerd om het NS-bod mogelijk te maken zouden worden ontmaskerd.
Dat leidt naar ander nieuws, over dat onhaalbaar hoge bod van NS op de concessie – 178 miljoen euro, later teruggebracht tot 148 en uiteindelijk tot 101 miljoen. Timmer erkende dat een verhoging van het bod met 28 miljoen euro een “slag in de lucht” was. Andere getuigen vertelden dat het bod uitsluitend financieel gedreven was, zonder oog voor de reiziger: zo min mogelijk treinen, zo duur mogelijke kaartjes. Als de concessie maar werd binnengesleept, dan zou de prijs daarna wel naar beneden worden onderhandeld met Verkeer en Waterstaat. Dat viel tegen.
In een volgende fase, tijdens de productie van de trein, bleek het toezicht nog slechter geregeld dan al werd vermoed. Certificeringsbedrijf Lloyd’s kwam af en toe langs en keurde vooral de interne kwaliteitscontrole van AnsaldoBreda. De Inspectie Leefomgeving en Transport keek niet naar veiligheid of betrouwbaarheid, alleen naar “het voldoen aan de vergunningseisen”. Controleurs zetten ondanks twijfels hun handtekening en dachten dat iemand anders aan de bel zou trekken, of dat gesignaleerde problemen zouden worden opgelost.
In de slotfase bleek minister Dijsselbloem bepalend voor het moment dat NS naar buiten bracht dat ze definitief zou stoppen met de Fyra, en daarmee voor het onterechte beeld dat NS werd overvallen en onder druk gezet door het zelfde besluit van in België.
En dan de schade…
De Fyra-schade voor NS werd tot nu toe gesteld op 88 miljoen euro: de kosten van de treinen (213 miljoen) minus de terugbetaling door AnsaldoBreda dankzij de schikking van maart 2014 (125 miljoen). Nieuw is dat de extra 21 miljoen voor NS bij doorverkoop van treinen pas wordt uitgekeerd na verkoop van zes treinen. Nieuws is ook het totale schadebedrag dat de commissie heeft berekend: 772 miljoen euro. Financieel directeur Robbe ging zelf uit van 340 miljoen euro, maar ging vlot akkoord met het bedrag van de commissie.
De lessen
Wat valt er over grote projecten te leren uit de verhoren?
1. Kijk of een bod bij een aanbesteding realistisch is
Veel van de Fyra-ellende is veroorzaakt door het hoge bod waar NS de aanbesteding mee won. Het zorgde tien jaar lang voor financiële problemen bij exploitant HSA en voor ruzie tussen NS en het ministerie. Verkeer en Waterstaat vertrouwde ten onrechte op financieel realisme van NS.
2. Zorg voor een duidelijke taakverdeling en verantwoordelijkheid
Beperk het aantal partijen en zorg dat één partij altijd en voor alles aanspreekbaar is. De Fyra was één groot afschuiffeest: de formulering ‘dat was niet mijn pakkie an’ kwam in alle denkbare varianten voorbij. Ook bij ministers en president-directeuren van NS.
3. Regel het toezicht beter
De kwaliteitscontrole bij de Fyra was een farce. De Inspectie Leefomgeving en Transport vertrouwde op de papieren controle van certificeringsbedrijf Lloyd’s. Maar liefst twaalf instanties waren betrokken bij het toezicht op de bouw en het testen van de trein. Niemand bekeek de treinen goed.
4. Informeer de Tweede Kamer
Het parlement is bij grote infrastructurele projecten nauwelijks in staat om de regering te controleren, vertelde Kamerlid Arie Slob. Gebrek aan informatie en openheid over de cijfers plaatst de Kamer op achterstand.
Elsevier 12.06.2015 De openbare verhoren over het debacle rond de Fyra zijn voorbij. Een parlementaire enquêtecommissie die het fiasco met de Italiaanse hogesnelheidstrein onderzoekt heeft in vier weken tijd zo’n veertig mensen ondervraagd. Wat weten we nu over de falende flitstrein?
Managers, directeuren, ministers en ambtenaren kwamen de afgelopen weken naar Den Haag om te worden gehoord door de enquêtecommissie. De omstreden Fyra zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn tussen Amsterdam en Brussel, maar was vijf jaar te laat klaar en moest na veertig dagen alweer van het spoor omdat de trein niet betrouwbaar was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Elsevier.nl zet negen feiten uit de verhoren op een rij;
1. Het prijskaartje
De mislukte flitstrein kostte de NS 800 miljoen euro. De prijs van het besluit om te stoppen met de Fyra bedroeg 340 miljoen. Doorgaan zou nog duurder zijn uitgevallen. Volgens financieel directeur Engelhardt Robbe was het uiteindelijk goedkoper om helemaal te stoppen met de Fyra.
2. De aanbesteding
In eerste instantie probeerde de overheid de opdracht voor de hogesnelheidslijn onderhands aan de NS te geven, maar dat mislukte. Onder het mom van ‘het moet van Europa’ koos het kabinet-Kok-II voor een openbare aanbesteding. Niet omdat de regels zo waren, maar omdat de staat geloofde in marktwerking en zo veel geld dacht te verdienen.
3. Een onmogelijk bod
178 miljoen per jaar biedt de NS voor het recht om over de hogesnelheidslijn te gaan rijden. Absurd hoog en onmogelijk om terug te verdienen, tenzij de NS de treinkaartjes heel duur zou maken. Waarom zo’n absurd bod? De NS wilde de concessie per se binnenslepen en was bang anders de macht op het spoor te verliezen.
4. Verziekte relatie
De overheid wist dat een rendabele exploitatie met dit bod onmogelijk was. Waarom deed de staat niets? De verhouding tussen de NS en de staat waren bar slecht, bleek tijdens de verhoren. Er heerste een groot wederzijds wantrouwen en de spoorwegen zouden cijfers hebben achtergehouden voor de overheid.
5. Voorkeur voor Italiaan
De NS stelde onmogelijke eisen voor veiligheid en snelheid aan de flitstrein. Daardoor vielen veel ervaren fabrikanten af in de race om de treinen te gaan bouwen. Bovendien was de planning voor de productie was krap. Ook werd de afgelopen weken duidelijk dat de NS al vanaf het begin af aan een voorkeur had voor hetItaliaanse AnsaldoBreda, die treinen ook leverde.
Maar liefst tweehonderd gebreken moesten nog aangepast worden, toen de Fyratreinen de fabriek in het Italiaanse Pistoia verlieten. Omdat de mankementen waren vastgelegd, konden de treinstellen toch geleverd worden. Eenmaal op het spoor werd de technische staat de Fyra fataal.
7. Geen tijd voor testen
Voor proefritten was nauwelijks tijd en de treinen werden nooit per stuk gecontroleerd. Inspectie? Dat was vooral papierwerk, onthulde voormalig NS-topman Bert Meerstadt. Signalen dat het tijdens de fabricage fout ging, werden genegeerd. De inspecteur-generaal van inspectie heeft geen idee wie de trein keurde: ‘Ik hoop de fabrikant’.
8. NS wist dat foute boel was
De NS wist dat het materiaal van de treinen niet betrouwbaar was. De waarschuwingen waren ‘pittig’, maar volgens Meerstadt was het toch haalbaar om met de Fyra te gaan rijden. De NS verwachtte dat de mankementen puur kinderziektes waren. Bovendien was er geen alternatief.
7. Hoge druk
Waarom toch het spoor op met een trein die letterlijk aan alle kanten rammelt? De tijdsdruk was hoog, zeggen de verhoorden. Exploitant HSA, een dochteronderneming van de NS, stond op het punt om failliet te gaan door het veel te hoge bod. Dat wist het ministerie uiteindelijk te voorkomen door een deal te sluiten: de overheid voorkwam een faillissement en het bod van de NS werd verlaagd.
8. ‘Prima trein’
Wat nou rammelende trein? Er waren maar enkele ‘banale probleempjes’, volgens de fabrikant. Hij vindt het onbegrijpelijk dat de NS met de Fyra is gestopt. Ga alsnog het spoor op met onze flitstreinen, adviseert de topman. De treinen zijn gewoon geschikt om te rijden. En het is volgens de Italiaan de goedkoopste optie voor treinvervoer over de hogesnelheidslijn.
9. Niemand verantwoordelijk?
Iedereen die onder ede werd verhoord, veegt zijn eigen straatje schoon: de inspectie, de ministers, de ambtenaren, de treinenbouwer en de managers. Niemand is verantwoordelijk voor het fiasco met de Fyra.
Alleen de NS bood tot twee keer toe excuses aan. Eerst stelde oud-commissaris Wim Meijer dat de NS ernstig is tekortgeschoten. Later zei topman Engelhardt Robbe, die deopgestapte Timo Huges vervangt: ‘We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken.’ Dezelfde NS probeerde eerder te voorkomen dat er een parlementaire enquête werd gehouden die de waarheid boven tafel zou moeten krijgen. Zagen ze de bui hangen?
NU 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) sloot vrijdag de rij in de verhoren rondom het debacle van de Fyra.
De Fyra-commissie onder leiding van Madeleine van Toorenburg heeft wekenlang alle betrokkenen rondom de aanbesteding van de Fyra verhoord. In totaal verschenen er veertig getuigen voor de enquêtecommissie.
Wie er nu schuld heeft, kan Van Toorenburg nog niet zeggen. De voorzitter gaat de komende weken werken aan haar eindrapport, dat uiteindelijk een antwoord moet geven op de vraag waarom niemand heeft kunnen voorkomen dat er op de hogesnelheidslijn een trein ging rijden die het maar vijf weken volhield.
Waarschuwingen
Mansveld sloot zogezegd de rij in de verhoren. Hierin zei ze onder meer dat de waarschuwingen rondom de Fyra haar onbekend waren. Vlak voordat de Fyra in december 2012 zou gaan rijden, bestonden er al grote onzekerheden over de betrouwbaarheid ervan.
Telegraaf 12.06.2015 De bouw van de Fyra kon niemand een halt toeroepen, maar eenmaal op het spoor was de trein niet vooruit te branden. Met het verhoor van veertig getuigen probeerden vijf Kamerleden erachter te komen waarom niemand heeft kunnen voorkomen dat er op de hogesnelheidslijn een trein ging rijden die het maar vijf weken volhield. De parlementaire enquêtecommissie Fyra viel van de ene verbazing in de andere: van een ontspoorde aanbesteding, een papieren keuring en een start van de Fyra terwijl er seinen op rood stonden.
“Privatisering is de moeder van alle kwaad”, zo wees NS-commissaris Jan Timmer naar de overheid, die eind jaren negentig per se meer concurrentie wilde op het spoor en treinvervoerders liet bieden op het aanlokkelijke vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dus waren de Nederlandse Spoorwegen wel gedwongen om met een torenhoog bod het HSL-vervoer voor de neus van concurrenten weg te kapen. Het gevolg: tot 2011 bleven de spoorwegen bij de overheid aankloppen voor hulp omdat ze de hoge jaarlijkse afdracht voor het vervoer op de hogesnelheidslijn niet op konden brengen.
Telegraaf 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vindt het niet nodig dat zij haar excuses aanbiedt voor de rol van de Staat in het debacle met de snelle trein Fyra. Dat heeft ze gezegd tegen de NOS, nadat eerder op de dag waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe zich voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra had verontschuldigd voor het mislukken van de snelle trein.
„Ik vind dat naar mij gekeken moet worden, naar wat wij uiteindelijk geleverd hebben en ik denk dat ik daar de maximale inzet voor heb gedaan.” Volgens haar is het alternatief dat nu voor de Fyra wordt geboden, volwaardig. Mansveld laat weten de conclusies van de enquêtecommissie nu af te wachten.
AD 12.06.2015 Na het debacle met de snelle trein Fyra was doorgaan met de NS financieel het meest gunstig, maar dit heeft niet de doorslag gegeven. De NS moest echt zijn best doen om met een goed alternatief te komen voor treinvervoer tussen Amsterdam en Brussel. ,,Ik ben niet met de NS getrouwd, ik ben met de reiziger getrouwd”, zei staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Ze stelde dat het tot het laatste moment spannend was of de NS ook echt mocht blijven op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, waarop eigenlijk de geflopte Fyra zou gaan rijden. Maar de enquêtecommissie beschikt over stukken waaruit blijkt dat Mansvelds ministerie toch wel veel belang hechtte aan de goedkoopste optie van de NS. In een advies aan premier Mark Rutte staat dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu andere voorstellen aan de kant schoof omdat ze ,,financieel onzeker” waren.
Telegraaf 12.06.2015 Na het debacle met de snelle trein Fyra was doorgaan met de NS financieel het meest gunstig, maar dit heeft niet de doorslag gegeven. De NS moest echt zijn best doen om met een goed alternatief te komen voor treinvervoer tussen Amsterdam en Brussel. „Ik ben niet met de NS getrouwd, ik ben met de reiziger getrouwd”, zei staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Ze stelde dat het tot het laatste moment spannend was of de NS ook echt mocht blijven op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, waarop eigenlijk de geflopte Fyra zou gaan rijden. Maar de enquêtecommissie beschikt over stukken waaruit blijkt dat Mansvelds ministerie toch wel veel belang hechtte aan de goedkoopste optie van de NS. In een advies aan premier Mark Rutte staat dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu andere voorstellen aan de kant schoof omdat ze „financieel onzeker” waren.
NRC 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur, PvdA) heeft de Kamer eenzijdig geïnformeerd over de problemen met de Fyra. Waarschuwingen over de betrouwbaarheid van de trein bereikten haar niet en dat vond ze ook niet nodig, zo zei ze vandaag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De betrouwbaarheid van de Fyra was volgens Mansveld een zaak voor de vervoerder (NS) en niet van de concessieverlener (de staat). Dat een hoge ambtenaar wel op de hoogte was van de waarschuwingen, ziet zij niet als een probleem. Terugkijkend vindt ze die waarschuwingen ‘toch vooral relevant voor de vervoerder’. Mansveld zei vooral bang te zijn dat partijen “in elkaars verantwoordelijkheid treden”. Toch wil ze bij een nieuw vervoersproduct voortaan wel breder worden geïnformeerd, zei ze vandaag. LEES VERDER
AD 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vindt het niet nodig dat zij haar excuses aanbiedt voor de rol van de Staat in het debacle met de snelle trein Fyra.
Dat heeft ze gezegd tegen de NOS, nadat eerder op de dag waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe zich voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra had verontschuldigd voor het mislukken van de snelle trein. ‘Ik vind dat naar mij gekeken moet worden, naar wat wij uiteindelijk geleverd hebben en ik denk dat ik daar de maximale inzet voor heb gedaan.”
Volgens haar is het alternatief dat nu voor de Fyra wordt geboden, volwaardig. Mansveld laat weten de conclusies van de enquêtecommissie nu af te wachten.
Telegraaf 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vindt het niet nodig dat zij haar excuses aanbiedt voor de rol van de Staat in het debacle met de snelle trein Fyra. Dat heeft ze gezegd tegen de NOS, nadat eerder op de dag waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe zich voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra had verontschuldigd voor het mislukken van de snelle trein.
„Ik vind dat naar mij gekeken moet worden, naar wat wij uiteindelijk geleverd hebben en ik denk dat ik daar de maximale inzet voor heb gedaan.” Volgens haar is het alternatief dat nu voor de Fyra wordt geboden, volwaardig. Mansveld laat weten de conclusies van de enquêtecommissie nu af te wachten.
NU 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) heeft een waarschuwing over problemen met de Fyra niet ontvangen en vindt dat ook niet nodig.
Vlak voordat de Fyra in december 2012 ging rijden op de hogesnelheidslijn bestond er grote onzekerheid over een betrouwbare dienstverlening, maar volgens Mansveld was dat in de eerste plaats een zaak voor de vervoerder.
Dat antwoordde de staatssecretaris vrijdag op vragen van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Een hoge ambtenaar wist wel van de waarschuwing over de Fyra, maar de bewindsvrouw niet.
Telegraaf 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) heeft een waarschuwing over problemen met de snelle trein Fyra niet ontvangen en vindt dat ook niet nodig. Vlak voordat de Fyra in december 2012 ging rijden op de hogesnelheidslijn bestond er grote onzekerheid over een betrouwbare dienstverlening, maar volgens Mansveld was dat in de eerste plaats een zaak voor de vervoerder.
Dat antwoordde de staatssecretaris vrijdag op vragen van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Een hoge ambtenaar wist wel van de waarschuwing over de Fyra, maar de bewindsvrouw niet. Toen een paar dagen na de start van de Fyra de nieuwe trein erg tegenviel, zei Mansveld tegen de Tweede Kamer dat niemand dit had verwacht.
NU 12.06.2015 De NS heeft zich vrijdag tegenover de reiziger verontschuldigd voor het debacle met de snelle trein Fyra. ”We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden”, zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
”We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken”, zei Robbe.
Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. ”De teleurstelling is groot”, voegde Robbe eraan toe, ook binnen zijn eigen bedrijf.
Trouw 12.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen (NS) krijgen een directeur die in de gaten houdt of iedereen binnen het bedrijf zich netjes gedraagt en zich aan wettelijke regels houdt. Op lager niveau was er al aandacht voor ethiek, maar nu wordt dit ook op directieniveau geregeld. Dat heeft waarnemend NS-directeur Engelhardt Robbe vandaag gezegd tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Robbe, de financiële topman van NS, vervangt voormalig NS-directeur Timo Huges, die vorige week vrijdag opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Er is een bureau ingehuurd dat onderzoek doet naar de gang van zaken.
Eerder tijdens het verhoor voor de enquêtecommissie bood Robbe de reizigers zijn excuses aan voor het debacle met de Fyra. “We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden”, aldus de waarnemend topman. Het is voor het eerst dat de
AD 12.06.2015 De NS heeft zich vrijdag tegenover de reiziger verontschuldigd voor het debacle met de snelle trein Fyra. ,,We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden”, zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
,,We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken”, zei Robbe. Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. ,,De teleurstelling is groot”, voegde Robbe eraan toe, ook binnen zijn eigen bedrijf.
Lastig samenwerken
De baas van de Italiaanse Fyra-producent AnsaldoBreda verwijt de NS dat samenwerken onmogelijk was. Ook was de trein ,,perfect in orde” bij aflevering, en zou het onderhoud slecht zijn geweest, aldus AnsaldoBreda-baas Maurizio Manfellotto, die gisteren werd verhoord door de Fyra-commissie.
Telegraaf 12.06.2015 De NS heeft zich vrijdag tegenover de reiziger verontschuldigd voor het debacle met de snelle trein Fyra. „We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden”, zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
„We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken”, zei Robbe. Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. „De teleurstelling is groot”, voegde Robbe eraan toe, ook binnen zijn eigen bedrijf.
De enquêtecommissie zoekt uit waarom de Fyra, die over de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en er al snel weer mee op moest houden omdat er van alles mankeerde aan de trein.
Trouw 12.06.2015 De NS heeft zich vandaag tegenover de reiziger verontschuldigd voor het debacle met de snelle trein Fyra. ‘We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden’, zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
‘We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken’, zei Robbe. Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. ‘De teleurstelling is groot’, voegde Robbe eraan toe, ook binnen zijn eigen bedrijf.
De enquêtecommissie zoekt uit waarom de Fyra, die over de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en er al snel weer mee op moest houden omdat er van alles mankeerde aan de trein.
Telegraaf 12.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen krijgen een directeur die in de gaten houdt of iedereen binnen het bedrijf zich netjes gedraagt en zich aan wettelijke regels houdt. Op lager niveau was er al aandacht voor ethiek, maar nu wordt dit ook op directieniveau geregeld.
Dat zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Er is een bureau ingehuurd dat onderzoek doet naar de gang van zaken.
Robbe zette uiteen dat de NS zijn lesje heeft geleerd van het Fyra-drama. Binnen het bedrijf zijn maatregelen genomen om informatie beter met elkaar te delen. Er zijn zogeheten projectbarometers waarop betrokkenen kunnen aangeven hoe het staat met een project. De spoorwegen gaan vooraf ook beter kijken naar de leveranciers van treinen. Fyra-bouwer AnsaldoBreda leverde de trein veel te laat af, al ontkende de fabrikant daar schuld aan te hebben.
NRC 12.06.2015 NS heeft begin 2013 tot op directieniveau geprobeerd om een parlementaire enquête over de Fyra te voorkomen. Dat bleek vanochtend uit het verhoor van tijdelijk bestuursvoorzitter Engelhardt Robbe van NS. Commissielid Ton Elias citeerde tot verbazing van Robbe uit vertrouwelijke notulen van beraad daarover in aanwezigheid van Robbe zelf.
Elias vroeg zich daarover af: “Is het aanvaardbaar dat een bedrijf besluitvorming daarover probeert te voorkomen?”
Telegraaf 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur en Milieu) sluit vrijdag de rij getuigen die de parlementaire enquêtecommissie Fyra verhoort over het debacle met de snelle trein die zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Mansveld was verantwoordelijk voor het spoor toen de Fyra in december 2012 na vijf jaar vertraging eindelijk ging rijden tussen Amsterdam en Brussel. Een paar weken later hield de trein er alweer mee op omdat er van alles aan mankeerde.
De eerste getuige is vrijdag Engelhardt Robbe. De financiële man van de NS-directie werd woensdag ook al verhoord, maar mag nog een keer optreden omdat hij tijdelijk ook topman is van de NS. Hij vervangt Timo Huges, die vorig week opstapte nadat hij betrokken bleek te zijn bij onregelmatigheden bij aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg.
NRC 11.06.2015 Arriva, dochteronderneming van Deutsche Bahn, gaat de concessie die aan NS is verleend voor gecombineerde exploitatie van de hogesnelheidslijn en die van het hoofdrailnet, juridisch aanvechten. Volgens Arriva is die concessie, verleend in 2011, in strijd met het aanbestedingsrecht en Europese regelgeving over staatssteun. Bestuursvoorzitter Anne Hettinga zei dat in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Arriva dong in 2001 mee naar de concessie van de hogesnelheidstrein, maar werd afgewezen omdat haar bod van 100 miljoen per jaar door het ministerie van Verkeer en Waterstaat te laag werd bevonden. NS bood indertijd 178 miljoen euro. Maar dat bod van NS werd in de jaren daarna ‘afgepeld’, volgens Hettinga. Uiteindelijk kreeg NS in 2011 van toenmalig minister Schultz een concessie waarbij NS 101 miljoen euro moest betalen voor de hogesnelheidslijn en 80 miljoen voor het hoofdrailnet. LEES VERDER
NRC 11.06.2015 AnsaldoBreda treft geen enkele blaam. De Fyra was een prima trein, met slechts enkele “banale probleempjes” die door ‘finetuning’ eenvoudig hadden kunnen worden opgelost. Het stopzetten van de Fyra is een onbegrijpelijke beslissing van NS en de Nederlandse staat, waardoor Nederlandse reizigers nu geen hogesnelheidstrein hebben. LEES VERDER›
Een overzicht van alles wat tot nu toe is besproken tijdens de verhoren inons speciale Fyra-dossier.
Trouw 11.06.2015 De NS is stelselmatig voorgetrokken bij het treinvervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dat komt door de nauwe banden tussen de NS en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat beslist wie er over het spoor mag rijden. Andere partijen hebben geen gelijke kansen gehad.
Dat zei Anne Hettinga, bestuursvoorzitter van Arriva Nederland, tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Vervoerder Arriva bood samen met de Duitse spoorwegen Deutsche Bahn op het binnenhalen van het treinvervoer over de hogesnelheidslijn, maar de opdracht ging naar NS, dat met een torenhoog bedrag van 178 miljoen euro was gekomen.
Hettinga viel bijna van zijn stoel toen hij hoorde van dit bod. Het zou onherroepelijk leiden tot een faillissement van de vervoerder, omdat het geld niet terug te verdienen was. Zelfs de ondergrens van 100 miljoen die Verkeer en Waterstaat had gesteld bij de aanbesteding, noemde Hettinga niet realistisch.
Na onderhandelingen ging de NS uiteindelijk veel minder dan 178 miljoen betalen om over de HSL-Zuid te mogen rijden. Voor Hettinga was dat het begin van een aantal voorvallen waaruit bleek dat de NS en het ministerie te innig met elkaar verstrengeld waren. Toen HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn, in 2010 failliet dreigde te gaan, kwam Arriva met een eigen plan voor treinvervoer op de HSL. Maar dat verdween van de ene dag op de andere in de prullenmand, aldus Hettinga, terwijl de HSA werd gered.
Op de hogesnelheidslijn zou de flitstrein Fyra gaan rijden, maar die was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De enquêtecommissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Telegraaf 11.06.2015 De NS is stelselmatig voorgetrokken bij het treinvervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dat komt door de nauwe banden tussen de NS en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat beslist wie er over het spoor mag rijden. Andere partijen hebben geen gelijke kansen gehad.
Dat zei Anne Hettinga, bestuursvoorzitter van Arriva Nederland, tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Vervoerder Arriva bood samen met de Duitse spoorwegen Deutsche Bahn op het binnenhalen van het treinvervoer over de hogesnelheidslijn, maar de opdracht ging naar NS, dat met een torenhoog bedrag van 178 miljoen euro was gekomen.
Hettinga viel bijna van zijn stoel toen hij hoorde van dit bod. Het zou onherroepelijk leiden tot een faillissement van de vervoerder, omdat het geld niet terug te verdienen was. Zelfs de ondergrens van 100 miljoen die Verkeer en Waterstaat had gesteld bij de aanbesteding, noemde Hettinga niet realistisch.
NU 11.06.2015 De NS is stelselmatig voorgetrokken bij het treinvervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dat komt door de nauwe banden tussen de NS en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat beslist wie er over het spoor mag rijden.
Andere partijen hebben geen gelijke kansen gehad.
Dat zei Anne Hettinga, bestuursvoorzitter van Arriva Nederland, tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Vervoerder Arriva bood samen met de Duitse spoorwegen Deutsche Bahn op het binnenhalen van het treinvervoer over de hogesnelheidslijn, maar de opdracht ging naar NS, dat met een torenhoog bedrag van 178 miljoen euro was gekomen.
Na onderhandelingen ging de NS uiteindelijk veel minder dan 178 miljoen betalen om over de HSL-Zuid te mogen rijden. Voor Hettinga was dat het begin van een aantal voorvallen waaruit bleek dat de NS en het ministerie te nauwe banden met elkaar hadden.
Na het debacle met de Fyra kreeg de NS de gelegenheid alternatief vervoer te regelen, maar Arriva kwam toen ook met een eigen plan dat volgens Hettinga veel beter had uitgepakt voor de reiziger. “Tot mijn grote teleurstelling werd het achteloos terzijde gelegd. Het was het zoveelste bewijs van de veel te grote verstrengeling van ministerie en NS.”
VK 11.06.2015 Maurizio Manfellotto kan nog altijd niet begrijpen wat zich in de hoofden van de NS-directie heeft afgespeeld toen zij besloot zijn flitstreinen terug te sturen naar Italië. Zeker nu hij weet dat juristen van de NS de kans om het geld voor de treinen via de rechter terug te krijgen op 30 procent schatten. ‘Ik vind het ongelooflijk dat je als bedrijf zo’n risico neemt.’
Een mogelijke verklaring sluit de topman van Fyrabouwer AnsaldoBreda alvast uit als hij donderdag verschijnt voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Aan de technische staat van zijn treinen kan het niet hebben gelegen. Twaalf onafhankelijke instanties hadden enkele maanden eerder immers alle een positief oordeel over de Italiaanse flitstreinen geveld. De inspectie en de NS incluis. ‘Ik kan niet geloven dat ze allemaal hun handtekening zouden zetten als de treinen niet zouden voldoen.’
Fyra-dossier
De hoofdrolspelers van het Fyra-debacle leggen tussen 18 mei en 12 juni verantwoording af aan de parlementaire enquêtecommissie. De droom om een trein met hoge snelheid tussen Nederland en België te laten rijden, resulteerde in een Italiaanse trein die tijdens het testen al uit elkaar viel. Het kostte miljarden. In dit dossier alles over het Fyra-fiasco.
NU 11.06.2015 De Fyra-treinen waren perfect in orde, stelt de topman van de Italiaanse treinbouwer en V250-fabrikant AnsaldoBreda Maurizio Manfellotto donderdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem presteerden de treinen, toen ze in 2012 eindelijk in dienst werden genomen, steeds beter. De bestaande problemen waren een kwestie van finetuning. “De trein was perfect in orde”.
Na een paar weken vonden NS en het Belgische spoorbedrijf NMBS na het van de trein vallen van een afdekplaat echter dat de problemen zo groot waren dat er weer met de V250-treinen werd gestopt.
Manfellotto begreep hier niets van. Volgens hem waren de treinen door alle keuringsinstanties goedgekeurd. “Als er zoveel problemen waren, waarom werden ze dan door alle instanties goedgekeurd?”
Telegraaf 11.06.2015 Het aanbod van treinvervoer vanaf Amsterdam richting Brussel sluit straks beter aan bij de wensen van de reizigers dan de oorspronkelijke plannen met de hogesnelheidslijn in 2000. Dat zei Merel van Vroonhoven, tot vorig jaar directielid van de NS, donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De commissie onderzoekt waarom de Fyra pas na lange vertraging ging rijden en al snel weer van het spoor moest omdat er van alles aan mankeerde. Als het alternatieve vervoer voor de Fyra beter uitpakt voor de reiziger, is er dan vijftien jaar gewerkt aan vervoer waar niemand op zit te wachten, vroeg commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg zich af. „Dat sloot niet meer aan op de wensen van deze tijd”, antwoordde Van Vroonhoven.
Telegraaf 11.06.2015 Het zou het meest voor de hand liggen dat de Fyra alsnog op de hogesnelheidslijn gaat rijden. „Het zou een rechtvaardige zaak zijn”, zei Maurizio Manfellotto, topman van Fyra-bouwer AnsaldoBreda, donderdag na afloop van zijn verhoor door de enquêtecommissie Fyra.
De commissie zoekt uit waarom de omstreden flitstrein veel te laat klaar was en door ernstige mankementen al snel weer van het spoor verdween. De Fyra-treinen gingen vervolgens terug naar de fabriek van AnsaldoBreda in Italië. De fabrikant wil de treinen weer verkopen, maar is die nog niet kwijtgeraakt.
Volgens Manfellotto zijn de treinen geschikt om te rijden. Het is volgens hem ook de goedkoopste optie voor treinvervoer over de hogesnelheidslijn.
Telegraaf 11.06.2015 De Fyra die een afdekrooster verloor, reed te hard en was niet goed ontdaan van ijs. Als de machinist zich had gehouden aan de regels voor rijden onder winterse omstandigheden, was er niks misgegaan met de trein. Het verlies van de plaat was directe aanleiding om de Fyra van het spoor te halen.
Volgens Maurizio Manfellotto, sinds 2011 topman van Fyra-bouwer AnsaldoBreda, kende het personeel op de trein de normen voor rijden door sneeuw en ijs niet eens. Hij zei dat donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Die onderzoekt waarom de flitstrein Fyra veel te laat ging rijden en al snel weer verdween van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid omdat er van alles aan mankeerde.
De commissie hield Manfellotto voor dat de Thalys in dezelfde periode, half januari 2013, wel met 300 kilometer per uur reed, maar volgens de topman was daar geen sprake van. Volgens hem verloor een trein van een andere producent ook een rooster. „Het is overduidelijk dat dit soort fenomenen zich kunnen voordoen in dit soort omstandigheden.”
Manfellotto noemde het een „enorm grote fout” dat de NS de Fyra stilzette. „Ze hadden heel goed door kunnen rijden. Dan had nu een uitstekende vloot op een perfecte manier rondgereden.” Volgens hem deden er zich slechts „banale probleempjes” voor en was de veiligheid niet in het geding.
Telegraaf 11.06.2015 De opdrachtgever voor de bouw van de omstreden flitstrein Fyra ontbrak het aan deskundigheid en ervaring om samen met fabrikant AnsaldoBreda een geheel nieuwe trein te bouwen. NS-dochter NSFSC, die de snelle treinen bestelde, was „absoluut incompetent en niet coöperatief”.
Dat zei Maurizio Manfellotto, sinds 2011 topman van Fyra-bouwer AnsaldoBreda, donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Die onderzoekt waarom de flitstrein Fyra veel te laat ging rijden en al snel weer verdween van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid omdat er van alles aan mankeerde.
Volgens Manfellotto hoefde de Fyra geen probleem te zijn. „De trein was perfect in orde.” Er zouden alleen nog technische zaken zijn die nog beter moesten worden afgestemd. Hij zegt dat er grote druk op de productie stond en dat er veel te weinig tijd was om de trein te testen. „Het is nog knap dat wij die trein zo snel hebben kunnen leveren.” Dat de Fyra al een paar weken na de start op de HSL-Zuid alweer van het spoor moest, schrijft de AnsaldoBreda-topman toe aan slecht onderhoud.
Telegraaf 11.06.2015 Het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda krijgt donderdag de kans om een weerwoord te geven op alle kritiek die de bouwer van de falende Fyra-treinen over zich heen heeft gekregen. President-directeur Maurizio Manfellotto mag zijn zegje doen als de parlementaire commissie Fyra hem verhoort.
De Fyra moest gaan rijden op de hogesnelheidslijn, maar moest er door allerlei ernstige gebreken begin 2013 alweer snel de brui aan geven. Tijdens de verhoren van de commissie wezen veel beschuldigende vingers naar de Italianen, die er in hun fabriek een rommeltje van zouden hebben gemaakt en steeds weer dezelfde fouten maakten. De treinen waren ook vijf jaar te laat klaar. Ze zaten nog vol met fouten toen ze uit de fabriek kwamen, stelden getuigen die voor de commissie verschenen.
Maar andere betrokken stelden dat AnsaldoBreda aan een onmogelijke opdracht was begonnen: de geheel nieuwe trein had nooit in de beschikbare tijd gebouwd kunnen worden.
Telegraaf 10.06.2015 Voormalig NS-topman Timo Huges verschijnt deze week niet als getuige bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra. In zijn plaats verhoort de commissie zijn tijdelijke plaatsvervanger Engelhardt Robbe, de financiële man binnen de NS-directie.
Dat heeft de enquêtecommissie woensdag laten weten. De commissie was wel van plan om Huges te verhoren, maar de topman stapte vorige week op wegens zijn betrokkenheid bij malversaties met aanbesteding van openbaar vervoer in Limburg.
Robbe verscheen woensdag ook al voor de enquêtecommissie die onderzoekt waarom de Fyra een flop werd. De trein had op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moeten gaan rijden, maar hield er kort na de start alweer mee op omdat er van alles mis was met de trein.
NRC 10.06.2015 NS zou in juridische procedures tegen Fyra-fabrikant AnsaldoBreda nauwelijks kansen hebben gehad, ondanks het slechte materieel dat de fabrikant sinds eind 2011 had geleverd. Dat zei directeur Financiën & Deelnemingen Wouter Raab van het ministerie van Financiën in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Het terugdraaien van de concessie aan de NS voor exploitatie van de hogesnelheidslijn naar Brussel en Parijs kostte de staat bijna een miljard euro, maakte Schultz destijds al schoorvoetend bekend. NS moest 166 miljoen bijpassen, de ministeries van Financiën en Infrastructuur en Milieu hoestten de resterende miljard euro op, aldus Raab.
FYRA-VERHOREN
Tot en met vrijdag worden in totaal 40 getuigen onder ede gehoord door de enquêtecommissie, om zo te weten te komen hoe het hsl-project zo kon mislukken. Eerder vandaag was Engelhardt Robbe, sinds 2010 financieel directeur bij NS, op bezoek.
Het was de bedoeling dat Timo Huges, de vorige week opgestapte topman van NS, vrijdag zou langskomen. Dat gaat niet door. In plaats daarvan is Robbe, die tijdelijk waarneemt voor Huges als CEO, nogmaals opgeroepen. LEES VERDER
VK 10.06.2015 Vandaag bij de Fyra-verhoren: NS verwachtte de Fyra-rechtszaak te verliezen en Jeroen Dijsselbloem gebood de NS te wachten met het bekendmaken van het stoppen met de Fyra.
De NS en de Belgische spoorwegmaatschappij NMBS wilden op 31 mei 2013 aanvankelijk gelijktijdig bekend maken te stoppen met de Fyra. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën gebood de NS echter te wachten het besluit wereldkundig te maken.
Reconstructie
Wat weten we al over het Fyra-debacle en op welke vragen moet de enquêtecommissie nog antwoord geven? Lees het in deze reconstructie.
Telegraaf 10.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen hadden na het falen van de Fyra het vervoer op de hogesnelheidslijn kwijt kunnen raken omdat ze hun beloftes niet hadden waargemaakt. Maar dat had veel geld gekost en de reiziger was er niet beter van geworden. De NS kreeg nog een laatste kans om alternatief treinvervoer te regelen.
„We zaten er niet om de NS te beschermen”, zei Wouter Raab, hoge ambtenaar bij het ministerie van Financiën, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie. Die onderzoekt waarom de flitstrein Fyra veel te laat ging rijden en al snel weer verdween van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid omdat er van alles aan mankeerde.
NU 10.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen zijn voor zo’n 770 miljoen het schip in gegaan door het mislukte project met de hogesnelheidstrein Fyra.
Dat stelde de enquetecommissie Fyra woensdag tegenover directielid Engelhardt Robbe.
Hij was de laatste jaren financieel directeur en sinds het vertrek van topman Timo Huges, afgelopen vrijdag, algemeen directeur.
Robbe erkende dat dit bedrag kon kloppen, maar tekende er wel bij aan dat dan werd uitgegaan van de situatie vanaf het begin. Toen bleek dat Fyra-uitbater HSA, een dochter van NS, financieel in de problemen kwam is de “business case” aangepast.
Telegraaf 10.06.2015 De flop met de omstreden snelle trein Fyra heeft de NS sinds de ondertekening van het contract in 2001 bijna 800 miljoen euro gekost. Het besluit om in 2013 te stoppen met de Fyra kostte de NS 340 miljoen, maar doorgaan met de rammelende trein zou nog duurder zijn uitgevallen.
Dat stelde Engelhardt Robbe, financiële man binnen de NS-directie, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De omstreden flitstrein Fyra zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De enquêtecommissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
De NS stond voor honderden miljoenen garant voor verliezen van dochterbedrijf HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn. Op de aanschaf van de Fyra-treinen, die teruggingen naar de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda, leed de NS een verlies van 88 miljoen. De spoorwegen meldden destijds in een persbericht dat ze ook nog maximaal 21 miljoen zouden krijgen als AnsaldoBreda erin zou slagen de geretourneerde Fyra-treinen weer door te verkopen. De enquêtecommissie wees Robbe erop dat de NS toen niet meldde dat dit pas gold vanaf de zevende trein die de Italianen alsnog zouden slijten.
NRC 10.06.2015 De schikking die de NS vorig jaar trof met treinfabrikant AnsaldoBreda over de afgedankte Fyra-treinen blijkt minder gunstig dan voorgesteld. NS krijgt pas geld terug vanaf het moment dat AnsaldoBreda de zevende trein verkoopt. Dat bleek vanochtend bij het verhoor van Engelhardt Robbe, sinds 2010 financieel directeur bij NS, voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
VORIG JAAR ZEI HUGES NOG…
“Als AnsaldoBreda erin slaagt om die treinstellen alsnog door te verkopen, krijgt de NS daar ook een deel van”, zei voormalig NS-topman Timo Huges vorig jaar in een interview met NRC Handelsblad. LEES VERDER
Telegraaf 10.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen mochten geen extra geld steken in de noodlijdende dochter HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn. Het zou op juridische problemen stuiten als de NS „goed geld in kwaad geld“ had gestopt.
Dat zei Engelhardt Robbe, financiële man binnen de NS-directie, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. In 2010 waarschuwde de NS de overheid voor een dreigend faillissement van HSA, dat jaarlijks veel geld aan de staat moest betalen om op de hogesnelheidslijn te mogen rijden. Zelf bijspringen, mocht dus niet, zei Robbe, maar de enquêtecommissie toonde zich niet overtuigd van juridische obstakels om geld in de NS te stoppen.
Telegraaf 09.06.2015 Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën wil de integriteit bij de NS verbeteren en gaat daarom naar de structuur van het bedrijf kijken. Maar daarin zal niets op de korte termijn veranderen, zei hij dinsdag in een debat over de fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg.
Vooral Betty de Boer van de VVD vindt dat er diepgaand onderzoek moet komen of de stations van de NS kunnen worden afgesplitst. Maar een snelle wijziging ziet het kabinet niet zitten. Dan krijgen we over tien jaar hierover een parlementaire enquête, aldus de bewindsman. „Ik wil het goed doordenken.”
Telegraaf 09.06.2015 De NS-top had minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën in zijn rol als aandeelhouder van NS eerder moeten informeren over de malversaties bij een aanbesteding in Limburg. Dijsselbloem zei dat dinsdag zelf in een Kamerdebat over de fraude binnen NS.
Ook de raad van commissarissen van NS werd door de NS-top „veel te laat en onvolledig” geïnformeerd. Dat Dijsselbloem zelf zo laat werd ingelicht heeft zijn vertrouwen in NS-topman Timo Huges aangetast, zei hij. Huges stapte afgelopen vrijdag op.
Dijsselbloem zei verder dat het ministerie van Economische Zaken en staatssecretaris Wilma Mansveld (Spoor) wel deels eerder (in maart) waren ingelicht door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Maar die informatie kregen ze vertrouwelijk van de ACM en mochten ze niet delen met het ministerie van Financiën.
NRC 09.06.2015 Politici kunnen slecht op zichzelf reflecteren. Beter om de commissie te bemensen met rechters, journalisten en wetenschappers die getraind zijn in waarheidsvinding en lessen trekken, meent Mendel Giezen (gepromoveerd op besluitvorming infrastructuur).
Hoewel oud-NS-directeur Frits Marckmann zich op radiostation BNR wat ongenuanceerd uitliet over de parlementaire enquêtecommissie Fyra (,,vooringenomen, eenzijdig”), raakt hij wel de kern. Dit soort politieke commissies zijn namelijk niet gericht op structureel te leren, maar op zwartepieten en politieke rekeningen vereffenen.
Interessant voor de politiek, maar het leidt niet tot structurele verbeteringen. De parlementaire enquêtecommissie zou moeten doen waar politici helaas niet goed in zijn: kritiek leveren op zichzelf, de pers en de kiezers. De gebreken of onvermogens van deze drie partijen zullen helaas onderbelicht blijven in de enquête.
NRC 08.06.2015 Opeenvolgende kabinetten hebben vanaf 2002 geprobeerd om de Tweede Kamer zoveel mogelijk buiten de besluitvorming over de hogesnelheidslijn van Amsterdam naar Brussel te houden. Informatie werd mondjesmaat of helemaal niet verstrekt. Dat zei het Tweede Kamerlid Arie Slob in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra vandaag.
Als individuele parlementariërs een eigen koers probeerden te varen en een meerderheid achter zich dreigden te krijgen, werd het debat ‘Chefsache’ en opgetild naar partijpolitiek en coalitieniveau getuigde Slob.
Slob was ook lid van de parlementaire onderzoekscommissie Infrastructurele Projecten die in 2004 onder meer onderzoek deed naar de aanleg van de hogesnelheidslijn van Amsterdam naar Parijs en daarna woordvoerder voor de ChristenUnie over openbaar vervoer en verkeer. LEES VERDER
NRC 08.06.2015 De NS-directie had tot aan de start van de commerciële dienstregeling van de Fyra tussen Amsterdam en Brussel, in december 2012, vertrouwen in de trein. In de loop van 2012 waren er veel signalen dat de V250-trein van fabrikant AnsaldoBreda uit Italië onbetrouwbaar was, maar voor de NS-directie waren die signalen onvoldoende overtuigend. “Geen van de twaalf instanties die bij het keuren en toelaten van de trein was betrokken hees de rode vlag.”
Dat zei Merel van Vroonhoven vanochtend tijdens haar verhoor door de parlementaire enquêtecommissie over de Fyra. Van Vroonhoven, nu bestuursvoorzitter van Autoriteit Financiële Markten, was lid van de NS-directie van augustus 2009 tot april 2014 en namens NS aandeelhouder van HSA, de NS-dochter die de Fyra exploiteerde en verantwoordelijk was voor het vervoer.
NU 08.06.2015 ChristenUnie-leider Arie Slob vindt dat de afgelopen kabinetten in het hele Fyra-proces de Kamer vaak ‘omfloerst’ en ‘via bezweringsformules’ heeft geïnformeerd over de voortgang.
Dat zei hij maandag tegen de enquêtecommissie Fyra. Slob was jarenlang woordvoerder infrastructuur en was lid van een onderzoekscommissie naar infrastructuurprojecten.
Volgens hem was al snel na de aanbestedingsprocedure, begin jaren 2000, duidelijk dat het bod van NS te hoog was geweest.
VK 08.06.2015 De NS-directie was bij de aanvang van de dienstregeling met de Fyra niet op de hoogte van de zorgen die leefden bij eigen medewerkers en spoorbeheerder ProRail. ‘Voor ons waren er geen signalen of rode vlaggen dat we niet zouden kunnen beginnen.’
Dit zegt voormalig NS-directielid Merel van Vroonhoven tijdens haar verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Uit het verhoor doemt het beeld op van een NS-directie die onvoldoende in staat is de regie te voeren over de talloze NS-dochters die de exploitatie van de hogesnelheidslijn samen tot een goed einde te brengen.
Reconstructie
Wat weten we al over het Fyra-debacle en op welke vragen moet de enquêtecommissie nog antwoord geven? Lees het in deze reconstructie.
Telegraaf 08.06.2015 De Tweede Kamer moet goed nadenken over de cultuur van liberalisering, die mede aan de basis stond van de latere fouten die NS heeft gemaakt in het Fyra-project.
ChristenUnie-Kamerlid Arie Slob zei dat maandag voor de parlementaire enquêtecommissie, die onderzoek doet naar het debacle rond de flitstrein Fyra. Slob was in 2004 al lid van een Kamercommissie die onderzoek deed naar megaprojecten in de infrastructuur.
Slob zei in zijn verhoor dat de NS in het Fyra-project veel fouten heeft gemaakt. „Maar ze zaten in een cultuur van liberaliseren en privatiseren, er was zelfs sprake van een beursgang. Dat heeft bij de NS krachten losgemaakt: ze moesten in een goede positie komen met het hoofdrailnet en met een internationale verbinding als de hogesnelheidslijn. Dat leidde tot een bieding die veel te hoog was. Hoe die onderliggende cultuur later zo ontspoord is, daar moeten we denk ik echt goed over nadenken”, aldus Slob.
NU 08.06.2015 De directie van de Nederlandse Spoorwegen bekeek in het voorjaar van 2010 al of het contract met de Italiaanse treinbouwer AnsaldoBreda voor de Fyra-treinen kon worden opgezegd.
Dat zegt Merel van Vroonhoven maandag voor de parlementaire enquêtecommissie, die onderzoek doet naar het debacle rond de de flitstrein Fyra. Van Vroonhoven was in die tijd als lid van de NS-directie verantwoordelijk voor het Fyra-project.
Volgens Van Vroonhoven was het ”heel moeilijk” geweest, maar het contract had uiteindelijk wel ontbonden kunnen worden. Een echt alternatief voor de Italiaanse Fyra-treinen was er evenwel niet, dus werd het contract toch niet ontbonden.
Volgens haar was het een “ondenkbaar scenario” dat de problemen zo groot waren dat de treinen niet meer ingezet konden worden.
Telegraaf 08.06.2015 In de jaren voor de flitstrein Fyra in december 2012 ging rijden, hees niemand de rode vlag over de vele problemen die er waren. Dat zei Merel van Vroonhoven maandag voor de parlementaire enquêtecommissie, die onderzoek doet naar het debacle rond de hogesnelheidstrein. Van Vroonhoven was van 2009 tot 2014 lid van de NS-directie en medeverantwoordelijk voor het Fyra-project.
Volgens Van Vroonhoven waren in Nederland en België twaalf instanties betrokken bij de Fyra en de hogesnelheidslijn tussen Amsterdam en Brussel. Voortdurend was het oordeel van de experts dat het op veel fronten moeizaam ging, maar dat het verantwoord was om door te gaan.
VK 05.06.2015 Commercieel denken implanteer je niet zomaar in mensen die anders denken over openbaar vervoer.De slotconclusie van de parlementaire enquête naar het Fyra-debacle staat wel zo’n beetje vast. De belangrijkste politici en bestuurders zijn de afgelopen weken voor de commissie verschenen. Deze week komt nog het toezicht op de bouw, de certificering en de toelating van de Fyra tot het Nederlandse spoor aan bod, de start van de commerciële dienstregeling en de samenwerking met de Belgische Spoorwegen. Het zal ongetwijfeld nog smeuïge details opleveren. Maar het verhaal is op hoofdlijnen wel duidelijk.
De chronologie van gebeurtenissen beslaat zo’n 25 jaar. Het politiek denken over marktsuperioriteit begon met Reaganomics. In 1991 werd de EU-richtlijn aangenomen over de scheiding van de administratie van infrastructuur en exploitatie bij spoorwegen. In dit decennium werden juridische veranderingen doorgevoerd bij de Nederlandse Spoorwegen, de zogenaamde verzelfstandiging van de NS, die erop neer kwamen dat het geïntegreerde staatsbedrijf van de spoorwegen werd gesplitst in twee staatsbedrijven, het latere ProRail voor de infrastructuur en de nieuwe NS voor het treinverkeer, waarbij concurrentie om het treinverkeer mogelijk werd gemaakt.
VK 05.06.2015 Een dag voordat de voormalige baas van de Belgische spoorwegen NMBS, Marc Descheemaecker, op 31 mei 2013 bekend maakte dat de NMBS zou stoppen met de Fyra, had de Nederlandse NS dat besluit al genomen. Dat zei Descheemaecker vandaag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra , die het debacle van die hogesnelheidstrein onderzoekt.
Die bodemplaat, dat was het nekschot, aldus Marc Descheemaecker
De presentatie van Descheemaecker destijds schoot Nederlandse politici waaronder met name minister van Financiën Dijsselbloem volledig in het verkeerde keelgat. Nederland, dat nog probeerde uit te vogelen wat de consequenties zouden zijn van het stoppen met de Fyra, voelde zich door de Belg voor het blok gezet. Die liet met ‘een paar fotootjes’ zien hoe gevaarlijk de ‘de trein van de hel’ was. In een powerpoint toonde Descheemaecker een horrorshow op treinwielen met verbrande accu’s, loszittende delen, sneeuwhopen tussen de elektrische bedrading en roestplekken op de treinassen.
NU 05.06.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra beraadt zich over het geplande verhoor van de opgestapte NS-topman Timo Huges. Dat heeft een woordvoerder van de enquêtecommissie vrijdag laten weten.
Hij staat nog wel op de lijst met getuigen voor komende week, maar het is nog de vraag of hij ook echt moet komen.
De commissie had van hem willen horen hoe het nu verder gaat met de treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel.
De NS-topman stapte vrijdag op vanwege het gerommel bij de NS rond de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, gaat onderzoeken of er aangifte tegen Huges wordt gedaan.
De commissie zoekt uit waarom de flitstrein Fyra, die zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, een flop werd. De Fyra was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was.
NU 05.06.2015 De keuzes van de Nederlandse Staat bij de aanbesteding van de hogesnelheidslijn (HSL) zorgden voor een “lawine van problemen”.
Dat zegt de baas van de Belgische spoorvervoerder NMBS Marc Descheemaecker vrijdag tegen de enquêtecommissie Fyra.
De Nederlandse Staat wilde de hogesnelheidslijn los aanbesteden, waardoor de NS in een positie werd gebracht dat ze een hoog bod moesten doen om de aanbesteding te kunnen winnen.
Volgens Descheemaecker was het beter geweest als de spoorlijn gewoon aan de NS was gegund en onderdeel werd van het hoofdnet van de NS. De gekozen route heeft volgens hem “een lawine van probleemoplossing doen ontstaan bij NS”.
De NMBS-topman was de eerste die het zat was met de Fyra-treinen. Al na een paar weken wilde hij in 2013 na aanhoudende problemen af van de hogesnelheidstreinen van AnsaldoBreda. Hij zei destijds het Italiaanse bedrijf “kotsbeu” te zijn.
VK 05.06.2015 Arie van As, onderhoudbaas van de NS, maakte zich ergens in 2009 los van een officiële rondleiding door de fabriek van AnsaldoBreda waar op dat moment de Fyra werd gebouwd. Hij keek rond en had vijf minuten nodig voor zijn conclusie: ‘Uit deze fabriek kunnen geen veilige en kwalitatief goede treinen komen.’
Van As, bestuursvoorzitter van onderhoudsbedrijf NedTrain van 2006 tot en met 2010 en in 2013 projectleider van het technische onderzoek naar de Fyra, vertelde vandaag aan de parlementaire enquêtecommissie Fyra hoe hij keer op keer waarschuwde voor het mislukken van de bouw van Italiaanse treinen die over de Nederlandse hogesnelheidslijn zouden gaan rijden.
NRC 05.06.2015 De NS was al in 2006 op de hoogte van wanpraktijken in de fabrieken van AnsaldoBreda in Italië. Arie van As, projectmanager Fyra bij het onderhoudsbedrijf NedTrain, zei dat in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Van As bezocht de fabrieken in 2006 en 2009. Beide keren trof hij een chaotische bedrijfsvoering aan. In 2009 was de situatie nog erger dan drie jaar daarvoor. In een gesprek met de projectmanager van AnsaldoBreda kreeg hij te horen dat in 2006 op grote schaal geprobeerd is om slechte technici te vervangen. Maar dat de instroom vanuit de industrie mislukt was omdat goede krachten inmiddels “uit frustratie waren vertrokken”.
NU 05.06.2015 Fabrikant AnsaldoBreda liet na om serieuze tekortkomingen aan de Fyra-treinen te verbeteren. Dat zei Cock Liefting van onderhoudsbedrijf NedTrain vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. ”We moesten het elke keer doen met toezeggingen, maar zagen geen resultaat”, aldus Liefting.
Hij ging bij NedTrain over de Fyra. Onderhoud van de eerste treinen die het Italiaanse AnsaldoBreda leverde was vaak dweilen met de kraan open, erkende hij.
”Persoonlijk voel ik me in de steek gelaten door AnsaldoBreda. Van het uitblijven van structurele verbeteringen werd ik een beetje moe.
NU 04.06.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra stuurt aan op een eindrapport dat het al in het hoofd heeft. Uit de verhoren komt een eenzijdig beeld en er hangt een waan van zelfingenomenheid rond de commissie.
Dat zegt oud-directeur van NS Internationaal en Thalys Nederland Frits Marckmann donderdag tegen BNR.
Hij meent dat de oorzaken van de problemen in het verleden liggen. “De commissie kijkt vooral naar de gevolgschade van de onmogelijke en onnodige aanbesteding.”
Marckmann is een van de tachtig mensen die de afgelopen weken al achtergrondgesprekken voerde met de enquêtecommissie, maar hij werd niet in het openbaar verhoord. Inmiddels is de commissie bezig met openbare verhoren van onder meer voormalig bestuurders. Marckmann noemt de vraagstelling “georkestreerd”.
NRC 04.06.2015 Het advies van ProRail in juni 2012 aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) was dringend: geef geen vergunning af voor de Fyra, hooguit een tijdelijke. Want er was nog zó veel mis met de treinstellen dat er gevaarlijke situaties op het spoor konden ontstaan. De reactie van de ILT was illustratief voor de wording van het Fyra-drama. ILT gaf die vergunning wél af. ProRail kreeg meer dan een half jaar later, precies op de dag dat de Fyra van het spoor werd gehaald, antwoord. De spoorbeheerder werd niet ontvankelijk verklaard.
Bas Oosthoek, namens ProRail de opstartmanager voor de HSL-lijn en de opsteller van dat advies gaf het in zijn verhoor voor de parlementaire enquetecommissie Fyra als voorbeeld van langs elkaar heen werkende diensten die bij de hogesnelheidslijn betrokken waren. ProRail had maar liefst 13 afwijkingen in de geleverde treinen gevonden die ieder voor zich niet zo ernstig waren, maar bij elkaar opgeteld wel en in ieder geval belastend waren voor de machinist. “We voelden ons onbegrepen”, zei Oosthoek. “Ze vonden ons niet gerechtigd om dat bezwaar in te brengen.”
Ook HSA en NS wisten dat er met onbetrouwbaar materieel gereden zou worden. Dat er onvoldoende testritten waren gedraaid en dat er ernstige gebreken waren geconstateerd. En dat AnsaldoBreda niet in staat zou zijn om die gebreken tijdig te verhelpen. Dat bleek uit het verhoor van toenmalig directievoorzitter, Jan-Willem Siebers van High Speed Alliance, het dochterbedrijf van NS dat verantwoordelijk was voor exploitatie van de Fyra. Toch was datgeen reden om de officiële start van de Fyra uit te stellen.
Volgens Siebers was intern de inschatting dat het om kinderziektes ging. “Uit de testritten kwam naar voren dat het materieel zeer storingsgevoelig en onbetrouwbaar was”, hield het commissielid Bergkamp hem voor. “En heeft u toen niet gedacht: wat doe ik de passagiers en mijn mensen op de trein aan?” HSA gingen uit van een punctualiteit van 80 procent, was de verdediging van Siebers. “En op dat moment was uitstel niet meer mogelijk.” LEES VERDER
NRC 04.06.2015 De NS wist bij de start van de exploitatie van de Fyra-treinen dat het materieel onbetrouwbaar was en dat er geen realistische voorspelling over de vervoersprestatie te maken was. Want dat was de uitkomst van de ervaringen met proefritten die NS vlak daarvoor had uitgevoerd. Dat bleek vandaag uit het verhoor bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra van toenmalig directievoorzitter, Jan-Willem Siebers van High Speed Alliance, het dochterbedrijf van NS dat verantwoordelijk was voor exploitatie van de Fyra.
HSA had in de maanden ervoor testritten uitgevoerd waarin tal van mankementen aan het licht waren gekomen. Met name op het traject naar en over de Belgische grens kwamen mankementen aan het licht. Het was bij de start van die testritten al onduidelijk of AnsaldoBreda die mankementen tijdig zou kunnen verhelpen.
NU 04.06.2015 De NS wilde in 2012 de bestaande trein tussen Amsterdam en Brussel niet in stand houden als alternatief voor de Fyra.
HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn, wilde dat graag, maar moederbedrijf NS vreesde dat de dienstregeling dan te ingewikkeld zou worden.
Dat zei oud-HSA-directeur Jan-Willem Siebers donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
In december 2012 ging de Fyra tussen Amsterdam en Brussel rijden, maar op hetzelfde moment onderging de NS-dienstregeling een ingrijpende wijziging.
NU 03.06.2015 De overheidsdienst Inspectie voor de Leefomgeving en Transport (ILT) keek niet mee tijdens de bouw van de Fyra-treinen en negeerde signalen dat het de foute kant op ging. Dat blijkt woensdag tijdens verhoren van de enquêtecommissie Fyra.
Uit documenten blijkt dat in 2012, kort voor de goedkeuring van de treinen, bekend was dat er problemen waren met de Fyra-treinen.
Zo zou er tussen betrokken medewerkers van de ILT zijn gecommuniceerd dat “een drama” te verwachten valt. Ook wordt destijds getwijfeld of de Fyra ooit zal worden toegelaten.
Eerlijke kans
Dat er eerder in Denemarken problemen waren met treinbouwer AnsaldoBreda was voor Van Herwaarden geen reden om alsnog de treinen zelf te inspecteren. “Iedereen krijgt een eerlijke kans”, stelde hij. Ook hier vertrouwde de ILT op Lloyd’s.
Eerder op de dag liet Lloyd’s tegenover de enquêtecommissie Fyra wetendat treinen niet stuk voor stuk gekeurd werden, maar dat het ‘type’ trein werd beoordeeld.
Ook al ontstonden er snel problemen met de Fyra-treinen, volgens Lloyd’s zijn de treinen destijds terecht goedgekeurd.
NRC 03.06.2015 De Fyra-treinstellen van AnsaldoBreda zijn nooit individueel geïnspecteerd. Tekenen dat er zaken misgingen bij de fabricage zijn genegeerd. De inspecties die wel plaatsvonden waren vooral papierwerk. Dat bleek vandaag uit de verhoren onder ede voor de Fyra-commissie van de Tweede Kamer.
De commissie sprak vandaag met Krijn van Herwaarden, een inspecteur van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), zijn baas inspecteur-generaal Jenny Thunnissen en Jerry Borger, certificeringsmanager bij Lloyd’s Register Nederland. “Het certificaat is wellicht niet terecht afgegeven en de vergunning ook niet”, vatte commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg de verhoren na afloop samen.
Thunnissen en Van Herwaarden hadden ook nauwelijks zicht op de vraag hoe LLoyd’s de fabrikant controleerde. Daar gaf Jerry Borger, certificeringsmanager bij Lloyd’ s, eerder vandaag al inzicht in.
De V250-treinstellen die AnsaldoBreda uiteindelijk met veel vertraging leverde, moesten al snel van het spoor worden gehaald vanwege ernstige gebreken: de treinstellen gingen kapot in ijzige omstandigheden. Hoe het zover heeft kunnen komen is een van de vragen die de parlementaire onderzoekscommissie van de Tweede Kamer momenteel onderzoekt. In totaal worden er tot en met 12 juni veertig personen gehoord.
VK 03.06.2015 De Inspectie Leefomgeving en Transport had minister Melanie Schultz van Infrastructuur reeds toegezegd de Fyra-treinen te zullen toelaten op de hogesnelheidslijn voordat de betrokken inspecteur een besluit had genomen.
Dat blijkt uit het verhoor van inspecteur-generaal Jenny Thunnissen voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Volgens de enquêtecommissie kon de desbetreffende inspecteur hierdoor mogelijk niet meer objectief oordelen over Italiaanse treinen. Door de minister reeds goedkeuring toe te zeggen, zou de politieke druk op de inspecteur te groot zijn om de trein af te keuren.
Thunnissen bestrijdt de zienswijze van de commissie. ‘Ik denk dat de inspecteur betrokken was bij de brief aan de minister’, aldus de inspecteur-generaal. Zeker weten doet ze het niet. Om 14.45 uur start het verhoor van de inspecteur in kwestie.
Live bij de enquête
Volkskrant-journalist Sander Heijne doet live vanuit de zaal verslag van de verhoren. Lees zijn verslagen hier terug:
1 juni: Projectmanager Fyra Rick de Leeuw en kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers.
29 mei: Minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz, voormalig president-commissaris van de NS Wim Meijer, directeur Financieringen Wouter Raabvan het ministerie van Financiën
28 mei: Voormalig NS-topman Bert Meerstadt, voormalig ministers van Verkeer Camiel Eurlings en Karla Peijs
27 mei: Voormalig NS-directeur Aad Veenman, voormalig custom director van TGV-bouwer Alstom Meindert Eland, voormalig vertegenwoordiger van treinenbouwer Siemens Rene van Marrewijk
21 mei: Voormalig minister van Verkeer Tineke Netelenbos, voormalig minister van Financiën Gerrit Zalm, voormalig spoorwoordvoerder en Tweede Kamerlid Pieter Hofstra (VVD)
20 mei: Oud-voorzitter van de raad van commissarissen Jan Timmer, voormalig projectdirecteur HSL-Zuid Wim Korf, extern SpooradviseurKees van Krieken
18 mei: Rekenmeester Maarten Spaargaren, voorzitter Arriën Kruyt van Rover, voormalig topambtenaar van Verkeer en Waterstaat Ralph Pans
NU 03.06.2015 De snelle Fyratrein is terecht goedgekeurd. De omstreden snelle trein voldeed aan de wettelijke eisen voor veiligheid. De problemen deden zich pas voor toen de treinen gingen rijden.
Dat zei Jerry Borger, die bij keuringsinstantie Lloyd’s Register Nederland verantwoordelijk was voor de Fyra, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met deze flitstrein onderzoekt.
De Fyra zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest al snel weer van het spoor omdat de trein door allerlei mankementen niet veilig bleek te zijn.
NRC 03.06.2015 De fabrikant van de Fyra-treinen kreeg “volledig terecht” in 2012 een vergunning om de treinstellen te maken die op het Nederlands hogesnelheidsnet moesten gaan rijden. Dat zei de certificeringsmanager, die de inspecties namens Lloyd’s Register Nederland uitvoerde bij het Italiaanse AnsaldoBreda, vandaag onder ede voor de Fyra-enquêtecommissie.
De certificeringsmanager en consultant bij Lloyd’s, Jerry Borger, kwam een paar keer per jaar bij de treinenfabrikant. En rare dingen trof hij naar eigen zeggen niet aan bij AnsaldoBreda. In ieder geval niet als het om veiligheid of naleving van wet- en regelgeving ging. Dat rapporteerde hij dan ook trouw aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), de instantie die uiteindelijk de vergunningen moest afgeven voor exploitatie van de treinen op het Nederlandse spoornet.
Trouw 01.06.2015 De directeur van de Fyra-fabrikant AnsaldoBreda, Maurizio Manfellotto, wil dat ook Jeroen Dijsselbloem onder ede wordt verhoord door de parlementaire enquêtecommissie.
Namens Manfellotto dienden de advocaten Hans de Savornin Lohman en Stein van Thiel vorige week een verzoek in bij de commissie om de minister van financiën toe te voegen aan de lijst van 40 getuigen die deze weken openbaar en onder ede vragen beantwoorden over het Fyra-debacle. Zij hebben nog geen antwoord gekregen.
De PVDA-minister had maar 24 uur nodig om op 7 juni 2013 tot het besluit te komen dat het project moest stoppen. De Italianen moesten dat uit de media vernemen.
De advocaten willen van Dijsselbloem horen of de gebreken in de treinen de enige factor in de afweging waren, of dat bij zijn besluit met de flitstreinen te stoppen ook andere zaken een rol hebben gespeeld.
Telegraaf 01.06.2015 Toen de Fyra uit de fabriek kwam, mankeerde er nog van alles aan de trein. Toch nam NS-dochter NSFSC de snelle treinen toen over van de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda: de druk om met de treinen te gaan rijden was te groot.
Dat bleek maandag bij het begin van de derde week verhoren door de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Tinus Jonkers van kwaliteitscontroleur Lloyd’s Register Rail Europe hield namens NSFSC in de fabriek van AnsaldoBreda in de gaten of het goed ging met de productie. Dat was niet echt het geval. De Italianen waren heel traag met het oplossen van problemen en bleven dezelfde fouten maakten. Toen de treinen de fabriek uitgingen zaten er meer fouten in dan normaal is. Het ging om 200 tot 250 afwijkingen.
Telegraaf 01.06.2015 De planning van de bouw van de Fyra-treinen was niet realistisch. In de koopovereenkomst stond dat de trein in ruim drie jaar (39 maanden) klaar moest zijn. Maar voor een nieuwe trein, die nog helemaal ontworpen moet worden, is ruim vier tot vijf jaar nodig.
Dat zei Onno Roelofs van kwaliteitscontroleur Lloyd’s Register Rail Europe, maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Roelofs was projectleider Fyra bij Lloyd’s. Hij denkt dat de planning die in het contract stond werd ingeven door de gewenste afleverdatum. Hij meldde aan opdrachtgever NS Financial Services Company (NSFSC) dat de planning niet reëel was. NSFSC is de NS-dochter die de treinen kocht.
NU 01.06.2015 Ondanks de enorme problemen was het mogelijk geweest om de Fyra-treinen van AnsaldoBreda uiteindelijk te laten rijden.
Dat zegt Tinus Jonkers, die acht jaar lang kwaliteitsinspecteur was bij de bouw van de treinen, maandag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem heeft tijdsdruk ervoor gezorgd dat de treinen te snel uit de Italiaanse fabriek naar Nederland werden gestuurd.
“Ze hadden meer tijd moeten krijgen”, aldus Jonkers. De levering van de treinen was al met jaren vertraagd toen in 2012 de treinen eindelijk in gebruik werden genomen.
Richard de Leeuw projectleider NS
Maandagmiddag verschijnt ook de in opspraak geraakte projectleider die namens NS toezag op het Fyra-project, Richard de Leeuw, voor de enquêtecommissie.
Tegen De Leeuw bestaan verdenkingen dat hij zou zijn omgekocht door Bombardier om vertrouwelijke informatie van NS te delen.
VK 01.06.2015 De Italiaanse Fyra-treinen van AnsaldoBreda waren bij levering nog niet gereed om de fabriek te verlaten. Wel was het mogelijk geweest om de gebreken aan de flitstreinen te verhelpen en ze alsnog in dienst te nemen op de hogesnelheidslijn.
De problemen met de Italiaanse Fyra-treinen waren bij aanvang van de dienstregeling bekend bij de NS. Alle problemen leken technisch oplosbaar, maar het gitzwarte beeld dat de topman van de Belgische spoorwegen op een persconferentie schetste over de treinen gooide roet in het eten. Hierdoor ontstond een situatie waarin het voor de NS publicitair bijna onmogelijk was langer vast te houden aan de Italiaanse treinen.
Trouw 01.06.2015 Fabrikant AnsaldoBreda maakte bij de productie van de Fyra-treinen steeds dezelfde fouten, werkinstructies werden regelmatig niet gevolgd en problemen werden lange tijd niet opgelost. Ook kwam het voor dat er zonder goedgekeurde tekening werd gebouwd. Op het moment dat de treinen de fabriek in Italië verlieten, zaten er nog te veel fouten in de trein.
Dat zei kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Jonkers bevestigde de indruk van de commissie dat AnsaldoBreda een ‘showtje’ opvoerde als de opdrachtgever langskwam in de fabriek om te kijken hoe het stond met de productie van de treinen. Dan droegen de werknemers helmen en witte handschoenen en was het opeens veel drukker in de fabriekshal.
Jonkers werkte bij Lloyd’s Register Rail Europe en zag namens NS Financial Services Company (NSFSC) toe op de bouw van de Fyra in de fabriek van AnsaldoBreda. NSFSC is de NS-dochter die de treinen kocht.
Telegraaf 01.06.2015 AnsaldoBreda, de Italiaanse fabrikant van de Fyra, voerde een showtje op als de opdrachtgever langskwam in de fabriek om te kijken hoe het stond met de productie van de treinen. Dan droegen de werknemers helmen en witte handschoenen en was het opeens veel drukker in de fabriekshal.
Kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers bevestigde maandag deze indruk van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Deze flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Jonkers werkte bij Lloyd’s Register Rail Europe en zag namens NS Financial Services Company (NSFSC) toe op de bouw van de Fyra in de fabriek van AnsaldoBreda. NSFSC is de NS-dochter die de treinen kocht. Volgens Jonkers wilde de fabrikant de indruk wekken druk bezig te zijn. Maar in werkelijkheid liep de bouw grote vertraging
Telegraaf 01.06.2015 Fabrikant AnsaldoBreda maakte bij de productie van de Fyra-treinen steeds dezelfde fouten, werkinstructies werden regelmatig niet gevolgd en problemen werden lange tijd niet opgelost. Op het moment dat de treinen de fabriek in Italië verlieten, zaten er nog te veel fouten in de trein.
Dat zei kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
NRC 01.06.2015 De Fyra-treinen zijn te vroeg geleverd aan Nederland. Ze hadden de fabriek niet mogen verlaten, want er waren nog honderden afwijkingen per trein die wel waren geconstateerd maar nog niet waren hersteld. De Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda wilde deze fouten in Nederland alsnog herstellen, voordat de treinen zouden gaan rijden. Inspecteurs waren hier tegen, maar de opdrachtgever, NS-dochter NSFSC, zette de levering door.
NU 01.06.2015 Bij NS-dochter HSA, de uitbater van de Fyra-treinen, was bij de aanschaf en bij de start van de Fyra bekend dat de V220 hogesnelheidstrein met vele mankementen kampte.
Dat zegt Fyra-projectleider namens een andere NS-dochter, NSFSC, Richard de Leeuw maandag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
NSFSC was het bedrijf dat de treinen beheerde en ook toezag op de bouw.
Volgens De Leeuw waren de problemen bekend, maar was er mede vanuit de politiek een grote druk om toch met de treinen van start te gaan. De oplevering was eind 2012 immers al jaren vertraagd.
“Vanuit het oogpunt van de directie kan ik dat wel begrijpen”, aldus De Leeuw.
NRC 30.05.2015Heb je het nieuws niet helemaal of helemaal niet gevolgd? Deze zeven quotes vatten het verhaal van de week voor je samen. LEES VERDER
“Ik vond het uiterlijk van de trein een beetje gek, met die lange eendenbek.”
Voormalig NS-topman Bert Meerstadt schrok lichtelijk toen hij de Fyra-treinen van fabrikant AnsaldoBreda voor het eerst zag. Dat zei hij donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Volgens Meerstadt overwoog de NS in 2008 om de concessie voor het hsl-vervoer terug te geven, omdat het project zo veel vertraging opliep.
NU 29.05.2015 De in opspraak geraakte Fyra-projectleider Richard de Leeuw moet maandag voor de enquêtecommissie Fyra verschijnen. Dat is vrijdagmiddag bekendgemaakt.
De Leeuw zag namens NS en het Belgische spoorbedrijf NMBS toe op de bouw van de treinen in Italië, maar naar hem loopt momenteel een onderzoek bij het Openbaar Ministerie (OM) wegens omkoping, melddeRTL vrijdag.
Hij zou vertrouwelijke NS-stukken tegen betaling hebben geleverd aan treinbouwer Bombardier. Ook al loopt er een onderzoek tegen De Leeuw, hij is verplicht om voor de enquêtecommissie te verschijnen.
NU 29.05.2015 Minister Melanie Schultz (Infrastructuur en Milieu) vindt dat zowel de NS als de Staat eerder stappen hadden moeten zetten om de problemen met de HSL Zuid aan te pakken. Dat zegt zij vrijdag tegenover de enquêtecommissie Fyra. “Toen ik het dossier kreeg dacht ik: hoe kan het dat dit niet eerder is opgelost”, aldus Schultz.
“Vanaf 2002 waren er al signalen dat de business case niet gehaald zou worden, omdat de geraamde opbrengsten en uitgaven niet in overeenstemming waren. Dan moet je eerder om de tafel om dat op te lossen.”
Telegraaf 29.05.2015 De dienstregeling tussen Amsterdam en Brussel waar de NS mee kwam na het debacle met de Fyra was hooguit acceptabel, maar geen volwaardig alternatief. Dat hield de parlementaire enquêtecommissie Fyra vrijdag voor aan minister Melanie Schultz (Infrastructuur). De minister zei dat het kabinet in 2013 akkoord was gegaan met een volwaardig alternatief, maar commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg noemde dat vrijdag een „verkoopwoord.”
De Fyra zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en gaf er na een paar weken alweer de brui aan toen er van alles mis bleek te zijn met de trein. De enquêtecommissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
De commissie stelde dat de reiziger lang onderweg is naar Brussel of voor de dure Thalys moet kiezen. Daarom kan niet van een goed alternatief voor de Fyra worden gesproken. Schultz stelde dat voor de term is gekozen om de NS te dwingen een zo goed mogelijk product te leveren. De enquêtecommissie vroeg zich af of Schultz niet gewoon vastzit aan de NS, maar de minister antwoordde dat ze altijd een keus heeft. Voor haar stond voorop dat er op het traject een trein zou rijden.
NU 29.05.2015 Oud-NS-commissaris Wim Meijer heeft zich vrijdag bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra verontschuldigd voor het debacle met de flitstrein. ”We zijn ernstig tekortgeschoten.” De raad van commissarissen voelde in 2012 van alle kanten druk om met de Fyra te beginnen, vanuit de Tweede Kamer, het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de NS-directie en de media.
De enquêtecommissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
Teleurstelling
Dat de Fyra toch niet veilig bleek toen de trein eenmaal reed, noemde Meijer een enorme teleurstelling. Op de vraag wat er al die jaren is misgegaan, antwoordde hij: ”Veel.” Hij vindt dat beschamend. Het heeft ontbroken aan een regisseur, waardoor alle betrokken partijen vooral met hun eigen belang bezig konden zijn. Dat de NS heeft gelobbyd om een parlementaire enquête te voorkomen, vindt Meijer geen goede zaak
Donderdag stelde oud-minister Camiel Eurlings (Verkeer en Waterstaat) al teleurgesteld te zijn in de NS.
Later in de middag verschijnt de huidige minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz voor de enquêtecommissie.
VK 29.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra hield vandaag haar zevende dag van de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Ondervraagd werden directeur Financieringen Wouter Raab van het ministerie van Financiën, voormalig president-commissaris van de NS Wim Meijer en minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz. Volkskrantredacteur Sander Heijne woonde de zitting bij.
nister Melanie Schultz van Haegen uit tijdens haar verhoor door de parlementaire enquêtecommissie Fyra impliciet stevige kritiek op haar voorgangers Roelf de Boer (2002-2003), Karla Peijs (2003-2007) en Camiel Eurlings (2007-2010). ‘Als er vanaf 2002 al signalen worden afgegeven door de NS dat de business case die is afgesproken voor de hogesnelheidslijn niet kan worden gehaald’, aldus Schultz, ‘dan moet je met elkaar aan tafel gaan om het probleem op te lossen.’
Telegraaf 29.05.2015 Oud-NS-commissaris Wim Meijer heeft zich vrijdag bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra verontschuldigd voor het debacle met de flitstrein. „We zijn ernstig tekortgeschoten.”
De raad van commissarissen voelde in 2012 van alle kanten druk om met de Fyra te beginnen, vanuit de Tweede Kamer, het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de NS-directie en de media.
De enquêtecommissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein. Volgens Meijer, tot kort na het uitvallen van de snelle trein voorzitter van de raad van commissarissen, had iedereen voor de introductie van de flitstrein het idee dat de Fyra veilig was. Technische problemen zouden nog wel kunnen worden opgelost.
AD 29.05.2015 Oud-NS-commissaris Wim Meijer heeft zich vrijdag bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra verontschuldigd voor het debacle met de flitstrein.
,,We zijn ernstig tekortgeschoten.” De raad van commissarissen voelde in 2012 van alle kanten druk om met de Fyra te beginnen, vanuit de Tweede Kamer, het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de NS-directie en de media.
Veilig
De enquêtecommissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein. Volgens Meijer, tot kort na het uitvallen van de snelle trein voorzitter van het raad van commissarissen, was voor ingebruikname de conclusie dat de Fyra veilig was. Technische problemen zouden nog wel kunnen worden opgelost.
NRC 29.05.2015 Wim Meijer, voormalig president-commissaris van NS, heeft zijn verontschuldigingen uitgesproken voor het mislukken van de Fyra. Hij deed dat aan het slot van zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie over de hogesnelheidstrein. Eerder zei Meijer al: “Er is veel misgegaan, waarvoor je je moet schamen. Ik voel me verantwoordelijk”.
Meijer, voorzitter van de raad van commissarissen van 2002 tot en met 2013, is tot nu toe de eerste getuige die excuses aan de reiziger uitspreekt. Als les voor de toekomst noemde Meijer het aanstellen van een alles overkoepelende ‘regisseur’ die de verschillende belangen “aan elkaar kan knopen”. Nog een les: hou een alternatief achter de hand voor als je niet krijgt wat je had verwacht. LEES VERDER
AD 29.05.2015 De NS heeft bewijs gevonden voor omkoping van een consultant door treinenbouwer Bombardier rond de aanschaf van 118 treinen van de zogenoemde Sprinter Nieuwe Generatie. Dat meldt RTL Nieuws.
Eerder dit jaar bleek dat de NS een onderzoek was gestart naar mogelijke omkoping bij de aanschaf van de treinen. Het onderzoek van advocatenkantoor Houthoff Buruma zou nu uitwijzen dat consultant Richard de L., die namens de NS betrokken was bij de aanschaf van de treinen die in 2018 worden opgeleverd, in 2012 vertrouwelijke documenten uit de procedure heeft gelekt naar treinenbouwer Bombardier.
De L. kreeg daar 7000 euro voor. Bombardier trok zich later terug uit de aanbestedingsprocedure. In totaal was 500 miljoen euro gemoeid met de Sprinter-deal. De treintoestellen worden gebouwd door een Spaans bedrijf en moeten in 2018 worden geleverd.
De vrouw van Richard de L. zou volgens het onderzoek aan een vrouw van een NS-medewerker hebben verteld dat haar man informatie had verkocht aan derden. Zij vertelde het vervolgens aan haar man, en die stapte naar de directie.
Telegraaf 29.05.2015 Een externe consultant verkocht medio 2012 inderdaad vertrouwelijke informatie van de NS aan treinfabrikant Bombardier. Onderzoek bevestigde eerdere vermoedens, meldde de NS vrijdag.
De consultant kreeg hier 7000 euro voor. De vervoerder heeft geen aanwijzingen dat hij zich heeft schuldig gemaakt aan andere corrupte of niet-integere praktijken. Dit geldt ook voor de periode dat de consultant, als NS-medewerker en later als extern consultant, betrokken was bij de aankoop van de omstreden snelle Fyra-treinen van het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda.
Het leveren van de informatie gebeurde in 2012 ten tijde van de aanbesteding van sprintertreinen door de NS. Het spoorbedrijf zegt dat het ‘lekken’ niet van invloed is geweest op de aanbesteding. Bombardier deed niet mee. De opdracht, met een waarde van ruim 500 miljoen euro, ging uiteindelijk naar de Spaanse fabrikant CAF
Telegraaf 29.05.2015 Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft met Virgin gepraat over overname van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Maar dat bedrijf vroeg geld voor het verzorgen van het vervoer, dus kwam er niets van. Dat zei minister Melanie Schultz (Infrastructuur) vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
Toen HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn, failliet dreigde te gaan, besloot Schultz naar een oplossing te zoeken. Uiteindelijk maakte de minister nieuwe afspraken met de NS, grootaandeelhouder van HSA. Naast Virgin hadden ook Arriva en Veolia belangstelling getoond, zei de commissie, maar Schultz was dat niet bekend.
Volgens de nieuwe afspraken ging HSA veel minder geld betalen om het HSL-vervoer te verzorgen. Dit kostte de overheid een miljard aan inkomsten. Dat noemde Schultz ernstig, maar het alternatief was dat HSA op de fles was gegaan en dat was nog erger.
NU 29.05.2015 Faillissement van HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, was voor het ministerie van Financiën als aandeelhouder van de NS een reële optie. HSA kampte met grote financiële problemen, maar Financiën zag dat in de eerste plaats als een zaak van de NS, grootaandeelhouder van HSA.
”We gingen niet oneindig geld in een bodemloze put storten”, zei Wouter Raab, topambtenaar bij Financiën, vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
Door faillissement van HSA zou het vervoer over de hogesnelheidslijn opnieuw aanbesteed moeten worden. Dit zou veel minder geld opgeleverd hebben dan de oorspronkelijke overeenkomst met HSA, onder meer doordat de economie er veel minder goed voor stond dan eind jaren negentig, toen het HSL-vervoer voor het eerst werd aanbesteed.
Telegraaf 29.05.2015 Faillissement van HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, was voor het ministerie van Financiën als aandeelhouder van de NS een reële optie. HSA kampte met grote financiële problemen, maar Financiën zag dat in de eerste plaats als een zaak van de NS, grootaandeelhouder van HSA.
„We gingen niet oneindig geld in een bodemloze put storten”, zei Wouter Raab, topambtenaar bij Financiën, vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
Door faillissement van HSA zou het vervoer over de hogesnelheidslijn opnieuw aanbesteed moeten worden. Dit zou veel minder geld opgeleverd hebben dan de oorspronkelijke overeenkomst met HSA, onder meer doordat de economie er veel minder goed voor stond dan eind jaren negentig, toen het HSL-vervoer voor het eerst werd aanbesteed.
Telegraaf 29.05.2015 Minister Melanie Schultz (Infrastructuur) verschijnt vrijdag voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Onder haar bewind werd HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn waarop de Fyra zou gaan rijden, van de ondergang gered. Ze maakte ook mee hoe de flitstrein na lang wachten al snel weer van het spoor verdween omdat er van alles mis was met de trein.
De enquêtecommissie wil te weten komen hoe dit allemaal heeft kunnen gebeuren. Donderdag verhoorde ze al de oud-ministers van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings en Karla Peijs.
Verder ondervraagt de commissie vrijdag nog Wouter Raab, een hoge ambtenaar op het ministerie van Financiën, en Wim Meijer, tussen 2002 en 2013 voorzitter van de raad van commissarissen van de NS.
NRC 28.05.2015 De NS had het ministerie van Verkeer en Waterstaat in 2008 in een houdgreep. De beroerde financiële situatie van HSA, de dochteronderneming van NS die de exploitatie van de hogesnelheidstrein zou verzorgen, was vooral een probleem voor het ministerie, niet voor NS. Een faillissement zou vooral de Staat in financiële problemen brengen, aangezien de vervoersconcessie vervolgens gegund zou moeten worden aan een nieuwe dochteronderneming van NS.
Over het in 2002 overeengekomen bedrag van 176 miljoen euro dat HSA jaarlijks voor de exploitatie moest betalen, zou dan opnieuw onderhandeld moeten worden. Dat bleek vanmiddag tijdens het verhoor van toenmalig minister Camiel Eurlings van Verkeer en Waterstaat voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
NRC 28.05.2015 NS overwoog in 2008 om de concessie voor het hsl-vervoer terug te geven aan de staat. Dat zei de toenmalige topman van NS, Bert Meerstadt, vanmiddag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Meerstadt vond teruggave “zuiver” omdat NS er tot dan toe niet in was geslaagd om hogesnelheidstreinen te laten rijden over de spoorlijn. Een tweede reden was dat de hsl-exploitant HSA, een dochterbedrijf van NS, bijna failliet was. Zijn voorstel om de concessie terug te geven was bedoeld om “even afstand te kunnen nemen”, aldus Meerstadt. Na beraad met de commissarissen werd het voorstel afgewezen, want “NS was toch de logische exploitant”. LEES VERDER
Telegraaf 28.05.2015 Toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings vond het „ onverkoopbaar” dat de NS voor honderden miljoenen een aankoop in Duitsland wilde doen, terwijl de spoorwegen weigerden meer geld te steken in de eigen dochter HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Hij eiste dat de NS net zoveel geld in de noodlijdende dochter zou steken als het bereid was uit te trekken voor de buitenlandse overname.
Dat zei Eurlings donderdag tijdens zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
NU 28.05.2015 Oud-minister Camiel Eurlings is teleurgesteld in de manier waarop de NS heeft geopereerd in het debacle rond de hogesnelheidslijn HSL Zuid. Dat zei hij donderdag tegenover de enquetecommissie Fyra.
Volgens Eurlings komt uit de verhoren van de commissie naar voren dat het NS niet te doen was om het belang van de reiziger, maar om de eigen financiële positie.
Zo lobbyde de NS jarenlang voor een maximumprijs voor een treinkaartje, maar was de achterliggende agenda om de gebruikersvergoeding die NS aan de Staat moest betalen omlaag te krijgen.
De oud-minister noemde daarom een eerder verhoor met de directeur van NS-dochter HSA, uitbater van de HSL Zuid, Nol Döbken “heftig”. Döbken gaf hierbij aan dat het niet ging om de reiziger, maar om de omzet.
Telegraaf 28.05.2015 Toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings vond het „echt slecht, onacceptabel en maatschappelijk onverantwoord” dat de NS geen volledige inzicht wilde geven in het bedrijfsplan voor het vervoer over de hogesnelheidslijn. NS-dochter HSA exploiteerde de hogesnelheidslijn, maar wilde de cijfers niet geven toen het bedrijf in 2008 meldde dat er financiële problemen waren.
Dat zei Eurlings donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie zoekt uit waarom deze flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
AD 28.05.2015 Toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings vond het ,,echt slecht, onacceptabel en maatschappelijk onverantwoord” dat de NS geen volledige inzicht wilde geven in het bedrijfsplan voor het vervoer over de hogesnelheidslijn. NS-dochter HSA exploiteerde de hogesnelheidslijn, maar wilde de cijfers niet geven toen het bedrijf in 2008 meldde dat er financiële problemen waren.
Dat zei Eurlings donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie zoekt uit waarom deze flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Eurlings veronderstelde dat de NS probeerde de jaarlijkse vergoeding voor het vervoer over de hogesnelheidslijn omlaag te krijgen, omdat het bedrijf veel te veel had geboden om deze opdracht te verwerven. De NS had dat ook al eerder geprobeerd bij zijn voorgangers.
VK 28.05.2015 Door cijfers over de eigen bedrijfsvoering tegen de borst te houden, heeft de NS de problemen met de hogesnelheidslijn onnodig lang laten voortbestaan. ‘Als de NS open was geweest, hadden we meer kunnen doen’, zei voormalig verkeersminister Camiel Eurlings donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
NS-dochter HSA exploiteert de hogesnelheidslijn, maar had al sinds de oprichting de grootste moeite het hoofd boven water te houden: de jaarlijkse afdracht aan de staat kon maar moeilijk terugverdiend worden. In 2003 kreeg Eurlings’ voorgangster Karla Peijs al de boodschap van HSA dat het bedrijf het niet zou redden. Maar ook Peijs ondervond al dat moederbedrijf NS geen cijfers wilde overleggen die de slechte situatie konden onderbouwen.
178 miljoen
NS deed voor HSL een ‘idioot’ bod van 178 miljoen euro, bleek tijdens parlementaire enquête. Wat opvalt: Het bedrag van 178 miljoen euro lekte in 2002 al uit, maar werd niet breed opgepikt.
Telegraaf 28.05.2015 Toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings heeft bij de Franse treinbouwer Alstom geïnformeerd of het bedrijf treinen kon leveren als AnsaldoBreda de beloofde Fyra’s niet op tijd klaar kon hebben. De treinen moesten gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid.
Eurlings zei donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra dat hij „nogal baalde” van de vertraging van de oplevering van de Fyra. De commissie zoekt uit waarom deze flitstrein veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Eurlings was voor overleg met Europese collega’s in Zuid-Frankrijk en maakte van de gelegenheid gebruik om bij Alstom langs te gaan. Maar daar kreeg hij te horen dat Alstom te druk was.
Alstom was bij de aanbesteding van de bouw van de treinen de laatste concurrent van winnaar AnsaldoBreda.
NU 28.05.2015 Het was mogelijk om in een veel eerder stadium te stoppen met de Italiaanse treinbouwer AnsaldoBreda voor de bouw van de treinen voor de HSL Zuid. Dat zegt oud-NS-directeur Bert Meerstadt donderdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem was in 2008, jaren voor de oplevering, al duidelijk dat het een warboel was. Er is toen overwogen om te stoppen met de bouw van de treinen door AnsaldoBreda en volgens Meerstadt was dit ook mogelijk. Uiteindelijk is besloten toch door te zetten. Ook toenmalig minister Camiel Eurlings (Verkeer en Waterstaat) wilde vertrouwen houden in AnsaldoBreda.
Hij concludeerde tegenover de commissie dat de analyse door de verschillende instanties die de trein vooraf hebben getest onvoldoende is geweest. Volgens hem werd maar één trein getest, maar bleek pas nadat de treinen uit dienst werden genomen dat de treinen niet helemaal hetzelfde zijn.
Meerstadt moest zich ook verdedigen over de financiële problemen van NS-dochter HSA, uitbater van de HSL Zuid. Al jaren was duidelijk dat HSA afstevende op faillissement, maar een redding door NS was volgens Meerstadt “niet aan de orde”.
Eerder op de dag stelde oud-minister Karla Peijs (Verkeer en Waterstaat) dat de problemen door NS zelf waren veroorzaakt door hun te hoge bod om de aanbesteding te kunnen winnen.
Volgens Eurlings was dit “de minst slechte optie”. Als het voor de treinreiziger beter was geweest had hij “HSA met alle liefde laten omvallen”.
Trouw 28.05.2015 “Een eendenbek, een rare trein.” Dat was wat ex-directeur van NS dacht toen hij in 2002 voor het eerst een plaatje zag van de Italiaanse trein die gebouwd ging worden. “Ik begreep wel waarom; die neus moest zo lang zijn vanwege de nieuwste botsspecificaties. Maar het was even wennen.”
Vandaag probeert de parlementaire enquêtecommissie Fyra te weten te komen waarom de flitstrein veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Het blijft onduidelijk welke rol Meerstadt heeft gespeeld in de miskoop van Italiaanse treinen. En dat terwijl hij de enige NS-directeur is geweest die al die tijd overal bij heeft gezeten. Tussen 2001 en 2009 had hij, toen nog als kersvers lid van de NS-directie, onder meer de leiding over High Speed Alliance (HSA), de NS-dochter die moest gaan zorgen dat er treinen gingen rijden op de hogesnelheidslijn. In 2009 werd hij de hoogste baas bij NS tot hij in 2013 aftrad onder druk van het Fyra-debacle.
Telegraaf 28.05.2015 Achter de schermen is toegezegd dat de overheid HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, niet zal laten omvallen als een faillissement dreigt.
Dat zou blijken uit stukken van de NS, de grootaandeelhouder van HSA, waarover de parlementaire enquêtecommissie Fyra beschikt.
De commissie wil te weten komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Het zou volgens het NS-memo gaan om een mondelinge toezegging omdat dit gezien de regels voor staatssteun niet keihard op papier kon worden gezet. Een bankroet van HSA zou niet in het belang zijn van de Staat. Maar toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings zei donderdag tegen de commissie zich niet te herkennen in een mondelinge toezegging van zijn kant.
NRC 27.05.2015 In ruil voor redding van de HSA, keerde NS in 2008 een superdividend van 1,4 miljard euro uit aan de staat. Dat blijkt uit het verhoor van voormalig NS-directeur Aad Veenman door de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Veenman trad in 2002 aan als president-directeur. Bijna alle bedrijfsonderdelen van de NS leden verlies, de verhouding met de ministeries van Verkeer en Waterstaat en Financiën bleven verziekt en HSA, de dochteronderneming die de HSL-lijn zou gaan rijden, balanceerde al vanaf 2004 op het randje van faillissement, vooral omdat NS te hoog had geboden om de concessie binnen te halen.
NU 28.05.2015 Voor oud-minister Karla Peijs (Verkeer en Waterstaat) was al in 2004 duidelijk dat HSL-uitbater HSA, een dochter van NS, failliet zou gaan. Dat blijkt donderdag uit het verhoor met Peijs door de enquêtecommissie Fyra.
Adviesbureau McKinsey becijferde dat er een gapend gat zat tussen het plan van de NS en de werkelijke cijfers. In het meest positieve scenario zou er 200 miljoen euro verlies worden geleden.
Hoog bod
Bij HSA ontstonden problemen doordat de NS in 2001 een absurd hoog bod had gedaan om de aanbesteding van de hogesnelheidslijn tussen Amsterdam en Brussel te kunnen winnen. Uiteindelijk werd de jaarlijkse vergoeding 148 miljoen euro per jaar.
Peijs verwijt het spoorbedrijf de cijfers te hebben opgeblazen. “Een kind kan zien dat de lijn dat nooit gaat opbrengen”, stelt de oud-minister. “Waarom ga je nou als staatsbedrijf de staat bedonderen?”
ERTMS
Een belangrijke oorzaak van de vertraging van de oplevering van de hogesnelheidslijn was de problematische ontwikkeling van het nieuwe Europese veiligheidssysteem ERTMS.
Peijs zei niet te weten van deze problemen, maar erkent wel dat haar ministerie daar verantwoordelijk voor was. Ze sprak van “autistische afdelingen” op haar ministerie die hier geen oog voor hadden. Toen de problemen op tafel kwamen sprak collegaminister Gerrit Zalm (Financiën) van “amateurisme” op het ministerie van Peijs.
Ze is het er overigens niet mee eens dat de NS de problemen met ERTMS aanhaalt om de vertraging van de bouw van de treinen te verklaren. “De trein wordt niet om het kastje gebouwd, het kastje gaat in de trein”, aldus Peijs.
Telegraaf 28.05.2015 De toenmalige NS-topman Bert Meerstadt wist voordat de Fyra ging rijden niet van adviezen waarin stond dat er nog allerlei problemen waren met de trein. In die adviezen stond dat er geen realistische voorspelling kan worden gegeven over de prestaties van de treinen. Dat kwam omdat er niet genoeg getest was en er zorgen waren over het materieel.
De parlementaire enquêtecommissie Fyra citeerde donderdag bij het verhoor van Meerstadt uit de adviezen. De commissie wil te weten komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Telegraaf 28.05.2015 Het is ,,echt onzin” dat HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, problemen met invoering van het nieuwe veiligheidssysteem ERTMS als excuus gebruikte voor latere oplevering van de flitstreinen die op de lijn zouden gaan rijden. De treinen zouden te laat klaar zijn, maar ook de oplevering van de spoorlijn liep door de problemen met ERTMS vertraging op.
„Je bouwt een trein niet om een kastje, maar je bouwt dat kastje in de trein”, zei voormalig minister van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
VK 28.05.2015 De NS heeft in 2008 overwogen om de peperdure concessie voor de hogesnelheidslijn terug te geven aan de staat. Het spoorbedrijf heeft sinds 2008 eveneens meerdere malen overwogen om de Fyra-treinen terug naar Italië te sturen. Beide ideeën zijn ‘omwille van de reiziger’ afgeschoten.
Dit blijkt uit het verhoor van voormalig NS-topman Bert Meerstadt. Het was Meerstadt zelf die in 2008 – hij was destijds directielid – de concessie voorstelde terug te geven aan de staat. Hij noemde dat een ‘zuiver’ uitvloeisel van de onmacht van het bedrijf om de exploitatie van de flitslijn te starten.
Telegraaf 28.05.2015 Het hoge bod van de NS op het vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid was „een onmogelijkheid”. Daardoor voelde de NS zich na tekenen van het contract gedwongen opnieuw te onderhandelen om de hoge jaarlijkse vergoeding aan de overheid omlaag te brengen.
Dat zei voormalig minister van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra, die te weten wil komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moest gaan rijden, veel te laat klaar was en wegens ernstige mankementen maar kort reed.
NRC 28.05.2015 Oud-verkeersminister Karla Peijs was nooit een voorstander van aanbesteding van het hsl-vervoer. “Achteraf is het natuurlijk makkelijk praten, maar ik zou niet hebben aanbesteed.” Teruggeven van de concessie was volgens haar, drie jaar na afsluiting van het contract in 2001, echter geen optie. “Dat zou wel heel gek zijn geweest, na al die moeite die NS heeft gedaan om de concessie binnen te slepen.”
Dat vertelde Peijs, minister van Verkeer en Waterstaat van mei 2003 tot februari 2007, vanochtend tijdens haar verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Peijs vond het bij haar aantreden al een onmogelijk bod – NS moest 178 miljoen euro per jaar aan de staat betalen voor het recht om over de hogesnelheidslijn te rijden – maar was naar eigen zeggen genegen om NS te helpen om exploitatie desondanks mogelijk te maken. “Die treinen moesten gaan rijden, klaar.”
Telegraaf 28.05.2015 Donderdag verschijnen twee oud-bewindslieden bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De voormalige ministers van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) en Camiel Eurlings (2007-2010) worden door de commissie ondervraagd over hun rol in het debacle met de flitstrein, die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moest gaan rijden. De trein was veel te laat klaar en reed wegens ernstige mankementen maar kort.
Vrijdag verhoort de enquêtecommissie ook nog de huidige minister van Infrastructuur Melanie Schultz. Vorige week was het al de beurt aan de oud-bewindslieden Gerrit Zalm (Financiën) en Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat).
In de tweede week van de verhoren wil de parlementaire enquêtecommissie vooral meer te weten komen over de aanbesteding van de snelle trein die op de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, de uitvoering van de opdracht die HSA verwierf en de financiële problemen van deze NS-dochter.
NU 27.05.2015 Oud-president-directeur van NS Aad Veenman erkent dat er jarenlang sprake is geweest van “wantrouwen” tussen NS en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Hij zei dat woensdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Veenman, die in 2002 aantrad bij NS, wilde daarom pas in 2008 aan het ministerie inzicht geven in het bedrijfsplan van de HSL Zuid.
De commissie verbaasde zich erover dat al in een vroeg stadium duidelijk was dat er problemen zouden ontstaan met HSL-uitbater HSA, een dochterbedrijf van NS.
“Ik erken dat het lang geduurd heeft voordat normering van de verhoudingen heeft plaatsgevonden”, aldus Veenman.
VK 27.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de vijfde dag van de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Volkskrantredacteur Sander Heijne woont de zitting bij en doet gedurende de dag verslag. De NS heeft de uitkering van een superdividend van 1,4 miljard euro aan de staat in 2008 gebruikt als pressiemiddel om de financiële risico’s van de te dure concessie voor de hogesnelheidslijn bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat te parkeren. In ruil voor de eenmalige uitkering, beloofde de staat in te grijpen mocht NS-dochter HSA – belast met de exploitatie van de hogesnelheidslijn – failliet gaan.
Dit blijkt uit het verhoor van voormalig NS-directeur Aad Veenman door de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Het faillissement van de dochteronderneming lag op dat moment al jaren in de lijn der verwachting. De NS had in 2001 een onrealistisch hoog bod gedaan op het exclusieve gebruiksrecht voor het binnenlandse deel van de snelle spoorlijn. Hoewel de NS bulkte van het geld, was het staatsbedrijf niet bereid zelf extra geld in de dochteronderneming te pompen.
Fyra-verhoren
Volkskrantverslaggever Sander Heijne deed verslag van alle verhoordagen. Lees hier de verslagen van vorige week terug: vrijdag, donderdag ,woensdag en dat van maandag.
NRC 27.05.2015 NS heeft aan het eind van de aanbestedingsprocedure voor de levering van hogesnelheidstreinen in strijd met aanbestedingswetgeving gehandeld, waardoor uiteindelijk AnsaldoBreda overbleef. De tweede partij, de Franse treinenbouwer Alstom, was daardoor in de slotfase kansloos, terwijl ze wel treinen konden leveren die elders in Europa al in dienst waren en voldeden.
Dat bleek tijdens het verhoor, voor de parlementaire enquêtecommissie, van Meindert Eland, die indertijd namens Alstom de onderhandelingen voerde met NS. Alstom, ook de producent van de Franse TGV-treinen, heeft nog overwogen om te procederen tegen het besluit om de bouw van die nieuwe treinen aan AnsaldoBreda te gunnen, maar zag daarvan af omdat het bedrijf ook in de race was voor de levering aan de NS van nieuwe sprinters. Alstom wilde NS niet voor het hoofd stoten. LEES VERDER
Telegraaf 27.05.2015 Treinbouwer Alstom had geen gelijke kansen in de strijd om een snelle trein te mogen leveren voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid.
Het Franse bedrijf wist niet dat HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn, een voorkeur had voor een enkeldekstrein die een maximumsnelheid van 250 kilometer per uur kon halen. Ook werd Alstom verrast door het omlaag brengen van de order tot twaalf treinen.
Dat zei Meindert Eland, die voor Alstom betrokken was bij de aanbesteding, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De Fyra zou gaan rijden op de HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en gaf er door grote mankementen alweer snel de brui aan.
Telegraaf 27.05.2015 Eind 2003 luidde de HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, al de noodklok over een dreigend faillissement. Dat blijkt uit stukken waarover de parlementaire enquêtecommisie Fyra beschikt. NS-topman Aad Veenman trok vervolgens bij minister Karla Peijs (Verkeer en Waterstaat) en later ook Gerrit Zalm (Financiën) aan de bel, maar kreeg te horen dat de NS als moederbedrijf van HSA de problemen zelf moest oplossen.
De enquêtecommissie wil te weten komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, vijf jaar te laat klaar was en er door grote mankementen al snel weer mee op moest houden.
De NS had de opdracht voor het vervoer over de hogesnelheidslijn binnengehaald met een hoog bod, maar al snel werd duidelijk dat het moeilijk zou worden om het vervoer winstgevend te maken. Veenman zei woensdag bij zijn verhoor door de enquêtecommissie dat het bedrijfsplan van HSA „buitengewoon gestretcht” was.
NU 27.05.2015 De NS had voor de aanbestedingsprocedure van de treinen voor de hogesnelheidslijn HSL Zuid beter naar de fabrikanten moeten luisteren.
Dat zei René van Marrewijk, destijds salesmanager van treinenbouwer Siemens, woensdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem waren de opgelegde eisen zo hoog dat maar weinig fabrikanten aan de vraag konden voldoen toen in 2003 de aanbesteding werd gestart. Slechts een klein aantal bouwers toonden interesse, waaronder Siemens. “Het hoort bij professioneel opdrachtgeverschap dat je eisen stelt die ook gehaald kunnen worden”, aldus Van Marrewijk.
AnsaldoBreda
In het aanbestedingsproces viel verder de ervaren bouwer Bombardier af, waardoor NS uiteindelijk uitkwam bij AnsaldoBreda. Dit bedrijf had weinig ervaring met hogesnelheidstreinen.
In 2012 reed de door AnsaldoBreda gebouwde Fyra na jaren vertraging voor het eerst. Een paar weken later was het alweer gedaan met de Fyra na aanhoudende problemen.
Later op de dag verschijnt ook oud-NS-directeur Aad Veenman voor de commissie.
Telegraaf 27.05.2015 De treinen die Siemens wilde bouwen voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid hadden nooit op tijd klaar kunnen zijn. Daarvoor was de productie van de trein te ingewikkeld.
Dat zei René van Marrewijk, salesmanager bij Siemens (2000-2005), tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De Fyra zou gaan rijden op de HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en gaf er door grote mankementen alweer snel de brui aan.
Siemens deed mee aan de aanbesteding van de snelle trein, maar de opdracht ging uiteindelijk naar het Italiaanse AnsaldoBreda. De klus ging aan de neus van Siemens voorbij omdat het bedrijf 26 treinen wilde leveren, terwijl de NS er zestien had gevraagd, met een optie van nog eens tien. Maar de opdracht van zestien nieuwe treinen was te klein voor Siemens.
NRC 27.05.2015 De NS is in 2002 met een eisenpakket de markt opgegaan voor de levering van treinstellen voor de hogesnelheidslijn die geen enkele fabrikant kon leveren. Dat zei toenmalig salesmanager René van Marrewijk van Siemens vanochtend in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie die het Fyra-debacle onderzoekt. Het eisenpakket was overigens door de Staat opgelegd.
Er waren op dat moment vijf fabrikanten die technisch in staat waren om treinstellen voor de HSL-lijn te produceren. Maar slechts twee daarvan, waaronder Siemens, konden ook een hogesnelheidstrein leveren die ook een snelheid van 220 kilometer per uur konden halen. Maar het bestek (de voorwaarden) waar Siemens op moest inschrijven, was zo complex dat het met bestaand materieel niet mogelijk was om daaraan te voldoen. Volgens Van Marrewijk zou dat leiden tot aanzienlijk hogere kosten, waardoor de zogeheten risico-opslag – een kostenraming voor tegenvallers en risico’s na de levering – aanzienlijk was. LEES VERDER
AD 27.05.2015 De treinen die Siemens wilde bouwen voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid hadden nooit op tijd klaar kunnen zijn. Daarvoor was de productie van de trein te ingewikkeld. Dat zei René van Marrewijk, salesmanager bij Siemens (2000-2005), tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt.
De Fyra zou gaan rijden op de HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en gaf er door grote mankementen alweer snel de brui aan. Siemens deed mee aan de aanbesteding van de snelle trein, maar de opdracht ging uiteindelijk naar het Italiaanse AnsaldoBreda. De klus ging aan de neus van Siemens voorbij omdat het bedrijf 26 treinen wilde leveren, terwijl de NS er zestien had gevraagd, met een optie van nog eens tien. Maar de opdracht van zestien nieuwe treinen was te klein voor Siemens.
VK 26.05.2015 Op de bretels van oud-topman van Philips Jan Timmer prijkten geen doodshoofdjes, maar ‘lachende mannetjes in de kleuren van de regenboog’. Tot die conclusie komen Timmer en zijn echtgenote nadat zij op verzoek van de financiële website Follow the Money in de klerenkast de betreffende bretels opsnorden.
Mevrouw Timmer stuurde FTM als bewijs een foto mee.
Het elastiek waarmee Timmer begin deze eeuw zijn broek omhoog hield werd vorige week landelijk nieuws dankzij het verhoor van oud-minister Tineke Netelenbos (PvdA) door de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek doet naar het Fyra-debacle. Netelenbos vertelde onder ede hoe Timmer haar in zijn hoedanigheid als president-commissaris van de NS een bezoek bracht.
Telegraaf 26.05.2015 De familie van ex-Philips-topman Timmer is kwaad op oud-minister Netelenbos (Verkeer). De doodskoppen op Timmers bretels waren geen doodskoppen maar smileys.
Netelenbos vertelde aan onderzoekscommissie Fyra dat ze in haar functie destijds bezoek kreeg van Timmer, die president-commissaris van NS was. Netelenbos ervoer deze visite als vrij onaangenaam, vooral omdat er ’brede bretels met doodskoppen’ zichtbaar werden, toen Timmer in haar kamer zijn colbert uitdeed. „Dat was volgens mij een statement”, zei Netelenbos.
Website Follow The Money achterhaalde bij Timmers vrouw dat het geen doodskoppen waren, maar smileys. Netelenbos blijft er volgens de site bij dat het doodskoppen waren.
NRC 24.05.2015 De loopbaan van bewindslieden in Nederland kent twee fases. Je bent een tijdje, steeds korter eigenlijk, minister of staatssecretaris. Een paar jaar daarna ben je getuige voor een parlementaire commissie die onderzoekt hoe het zo mis heeft kunnen gaan. Welke oud-minister of staatssecretaris hebben we niet teruggezien in de nationale beklaagdenbank? Ik weet niet wat Tineke Netelenbos verder nog in haar leven heeft gedaan, maar zeker is dat ze tot aan haar dood voor parlementaire commissies zal verschijnen om met ijzeren volharding uit te leggen dat het aan haar niet heeft gelegen.
Trouw 23.05.2015 Hoe hij ook zocht, Nol Döbken zag geen alternatief, nadat hij hoorde over kwaliteitsproblemen met treinen van AnsaldoBreda. Als directeur van High Speed Alliance (2002-2007) moest hij voor de HSA-eigenaren NS-KLM treinen regelen op de hogesnelheidslijn Amsterdam-Brussel. “We hebben geen andere keuze, we moeten gewoon door met AnsaldoBreda”, herinnert hij zich zijn reactie. Geplaagd door groeiende financiële bedrijfsproblemen en strakke deadlines, deed hij zijn werk.
De zoektocht naar de trein begon al verkeerd. Fabrikanten reageerden op een NS-verzoek treinen te bouwen die de reistijd-eis niet haalden.
Een hogesnelheidslijn openen, maar zonder snelle trein, dat wilde Döbken, ‘een spoorwegman’, niet meemaken, vertelde hij gisteren aan de parlementaire enquêtecommissie Fyra, die de afgelopen week aan het werk ging.
AD 22.05.2015 De Fyra die het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda leverde voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid was geen goedkope ‘Aldi-trein’. De Fyra was ongeveer even duur als de trein van de laatste concurrent in de aanbesteding, het Franse Alstom. De Fyra was ook beter.
Dat zei Tony Smulders, inkoper ‘rollend materieel’ bij de NS, vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en door grote technische mankementen al snel weer van het spoor verdween.
Volgens Smulders was de Fyra in een eerdere fase van de aanbesteding zelfs iets duurder dan de trein van Alstom. Volgens het bestaande beeld zag NS zich gedwongen met het goedkope AnsaldoBreda in zee te gaan omdat er geen geld was voor een duurdere en betere trein.
VK 22.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de vierde dag van de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Vandaag verschijnen onder meer oud-directeur van de HSA Nol Döbken en Tony Smulders, inkoper rollend materieel bij de NS, voor de commissie. Volkskrantredacteur Sander Heijne woont de zitting bij en doet gedurende de dag verslag.
Fyra-verhoren
Sander Heijne deed verslag van alle verhoordagen. Lees hierhet verslag van het van gisteren terug, hier het verslag van woensdag en hier dat van maandag.
NRC 22.05.2015 De Italiaanse fabrikant Ansaldobreda had in een vroege fase van de selectieprocedure voor de levering van treinstellen voor de hsl-lijn de voorkeur van de NS. Ansaldobreda kreeg uiteindelijk de opdracht om de Fyra-trein te bouwen zonder dat de aanbestedingsprocedure zorgvuldig gevolgd was. Dat bleek vanmiddag tijdens het verhoor van Tony Smulden, indertijd verantwoordelijk voor de treinstellen.
Commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg citeerde uit een memo van de stuurgroep materieel van de NS: “Ansaldobreda moet prioriteit in de onderhandelingen krijgen, want dat is de unanieme voorkeur van de stuurgroep.”
NRC 22.05.2015 De NS heeft tijdens onderhandelingen over de vervoersconcessie bewust informatie gemanipuleerd en achtergehouden voor de Tweede Kamer en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het bedrijf paste rekentrucjes toe om de concessie binnen te halen.
Dat bleek vanochtend tijdens het verhoor van Nol Döbken, de voormalige algemeen directeur van de High Speed Alliantie (HSA), het dochterbedrijf van de NS die de exploitatie van de hoge snelheidsregeling moest uitvoeren.
NU 22.05.2015 Oud-ministers van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings en Karla Peijs en de huidige minister Melanie Schultz (Infrastructuur) verschijnen volgende week voor de enquêtecommissie Fyra voor verhoor onder ede. Dat maakt de commissie vrijdagmiddag bekend.
Peijs (minister van 2003 tot 2007) en Eurlings (2007 tot 2010) worden donderdag verhoord. Schultz (nu Infrastructuur en Milieu en van 2002 tot 2007 staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat) staat voor vrijdag op de planning.
Ook zullen onder andere de president-commissaris van NS in de periode 2002-2009 Aad Veenman (woensdag), zijn opvolger Bert Meerstadt (donderdag) en toenmalige vertegenwoordigers van treinenbouwers Alstom en Siemens langskomen voor verhoor.
Telegraaf 22.05.2015 Volgende week verhoort de parlementaire enquêtecommissie Fyra drie bewindslieden die met de gefaalde snelle trein te maken hebben gehad. Donderdag getuigen de voormalige ministers van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) en Camiel Eurlings (2007-2010). Vrijdag is het de beurt aan de huidige minister Melanie Schultz (Infrastructuur).
Dat heeft de enquêtecommissie vrijdag laten weten. De commissie wil te weten komen waarom het mis is gegaan met de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moest gaan rijden. De trein was veel te laat klaar en reed wegens ernstige mankementen maar kort.
De commissie verhoort volgende week ook twee voormalige NS-topmannen: Aad Veenman (2002-2009) en Bert Meerstadt (2009-2013).
Trouw 22.05.2015 De snelle treinen die zouden gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moesten het meteen goed doen. Voor proefritten was nauwelijks tijd. Dat bleek vrijdag tijdens de verhoren van de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Gezien de krappe planning voor de productie van de flitstreinen, was er geen tijd voor proefritten, stelde de commissie, die te weten wil komen waarom de snelle trein Fyra veel te laat ging rijden en door grote technische mankementen al snel weer van het spoor verdween.
Telegraaf 22.05.2015 De snelle treinen die zouden gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moesten het meteen goed doen. Voor proefritten was nauwelijks tijd. Dat bleek vrijdag tijdens de verhoren van de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Gezien de krappe planning voor de productie van de flitstreinen, was er geen tijd voor proefritten, stelde de commissie, die te weten wil komen waarom de snelle trein Fyra veel te laat ging rijden en door grote technische mankementen al snel weer van het spoor verdween.
Tony Smulders, inkoper rollend materieel bij de NS, erkende dat het „lastig” zou zijn om proefritten te doen. De planning voor de productie was krap, de trein zou net in drie jaar gebouwd kunnen worden.
Maar er waren wel onzekerheden, zei Smulders, omdat het ging om nieuwe ontwerpen. Bestaande treinen voldeden niet aan de eisen die de overheid stelde.
NU 22.05.2015 Het belang van de reiziger speelde bij de aanbesteding van de HSL Zuid geen rol: het ging om een zo hoog mogelijke opbrengst. Dat stelt Nol Döbken, oud-directeur van HSA – het NS-bedrijf achter de Fyra – vrijdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem werd dit veroorzaakt door de aanbestedingsvraag vanuit de overheid. “Het ging met name om geld”, aldus Döbken. “Die uitgangspunten moesten we halen.” “Het model was daarom niet om zo veel mogelijk reizigers in de trein te krijgen, maar om een zo hoog mogelijke omzet te halen”. Volgens hem werd dit onder andere gehaald door te streven naar zo weinig mogelijk materieel en een zo hoog mogelijke prijs voor het treinkaartje.
Haast
Döbken stelde daarnaast zijn opdracht als een haastklus te hebben gezien. Mede hierom viel bij het bestellen van de treinen de ervaren treinbouwer Siemens af. De andere ervaren bouwer Alstom viel af toen het aantal te bestellen treinen in de eerste fase omlaag ging.
“Met twaalf treinen zit je echt op een dieptepunt. Maar er waren zoveel onzekerheden dat de aandeelhouder (NS) vond dat we voorzichtig moesten zijn”, aldus Döbken, die erkende dat er door deze “fuik” maar één bouwer over bleef, namelijk de relatief goedkope en onervaren fabrikant AnsaldoBreda.
Hier werd Döbken alsnog geconfronteerd met grote vertragingen in de ontwikkeling, onder andere door het complexe veiligheidssysteem ERTMS.
Ook was het problematisch dat HSA om juridische redenen weinig invloed kon uitoefenen op de bouw van de Fyra door AnsaldoBreda.
Telegraaf 22.05.2015 Bij de exploitatie van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid ging het vooral om een zo hoog mogelijke opbrengst, niet om zoveel mogelijk reizigers. De tarieven lagen zestig procent hoger dan van een normaal treinkaartje. Dat zegt Nol Döbken, de eerste directeur van HSL-exploitant HSA, vandaag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. Het hoge bod van de NS op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid was bovendien met „rekentrucjes” opgepompt om de opdracht binnen te halen. De latere poging van NS-dochter HSA, de exploitant van de HSL-Zuid, om de jaarlijkse afdracht aan de overheid omlaag te brengen, was alleen maar bedoeld om de winst van HSA te vergroten.
Telegraaf 22.05.2015 Bij de exploitatie van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid ging het vooral om een zo hoog mogelijke opbrengst, niet om zoveel mogelijk reizigers. De tarieven lager 60 procent hoger dan van een normaal treinkaartje.
Dat zei Nol Döbken, de eerste directeur van HSL-exploitant HSA, vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
Bij de beoordeling van de biedingen van bedrijven die het HSL-vervoer wilden binnenslepen, werd vooral naar geld gekeken. Dat was de oorzaak dat NS-dochter HSA zoveel mogelijk geld moest zien binnen te halen. Döbken zei dat hij na zijn aantreden lagere tarieven wilde, zodat de HSL meer reizigers zou trekken.
Trouw 21.05.2015 Ze was pro-NS, toen ze aantrad als minister van Verkeer en Waterstaat in 1998 in het kabinet-Kok II. Ze wilde de Nederlandse Spoorwegen ‘in een stevige positie brengen’ op een Europese spoormarkt vol concurrentie. Tineke Netelenbos (PvdA) gunde het binnenlands vervoer op de hogesnelheidslijn graag onderhands aan de NS. Maar al snel leerde ze de NS van een andere kant kennen, bleek bij de Parlementaire Enquêtecommissie Fyra vandaag.
“Hij trok zijn colbert uit. Daaronder zaten bretels met doodskopje”, aldus Netelenbos over NS-president Timmer
Netelenbos voerde een eenzame, onbegrepen strijd. Ze begon met een lijk in de kast, zei ze. De NS waren voor haar ministerschap verzelfstandigd. Het Rijk bleef aandeelhouder, maar de NS moesten commercieel gerund worden. De nieuwe omgangsvormen bleken niet geregeld. “Dat verklaart veel van de moeizame relatie met de NS”, zei ze. De NS klonken wel commercieel met beursgangplannen, maar bleken niet zo te opereren.
NRC 21.05.2015 Het was voor oud-minister Netelenbos vrágen om een politiek Waterloo: achter de rug van de minister van Financiën om de HSL-lijn ondershands aan de NS gunnen. De voornaamste verwijten én haar verweer. LEES VERDER
NU 21.05.2015 Oud-minister Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) heeft niet overwogen om af te treden toen zij niet haar zin kreeg in het kabinet-Kok bij de aanbesteding van de hogesnelheidslijn (HSL). Dat blijkt donderdag tijdens de derde dag van de openbare verhoren van de enquetecommissie Fyra.
“Ik ga niet met aftreden dreigen op zo’n dossier”, aldus Netelenbos. “Ik vond het wel een belangrijk onderwerp, maar er was wel eerder al anders besloten en daar was ik akkoord mee gegaan.”
Een meerderheid in het kabinet wilde daarom niets weten van het voorstel van deze zogeheten Oranjecombinatie. Netelenbos probeerde vervolgens in een uiterste poging premier Wim Kok via een brief op andere gedachte te brengen.
In een gesprek werd deze brief overigens op voorstel van Netelenbos zelf ongelezen door Kok verscheurd. “Kok had advies gekregen om hem niet te lezen, omdat dat dat juridisch kwetsbaar was. Hij zei toen dat hij hem liever niet had gekregen dus zei ik: dan moet je hem maar verscheuren.”
Telegraaf 21.05.2015 Toenmalig verkeersminister Tineke Netelenbos was tegen de openbare aanbesteding van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar vond dat geen reden om af te treden. Zij wilde de aanbesteding stopzetten en in plaats daarvan in zee gaan met de zogeheten Oranjecombinatie. Dat was een samenwerking van NS, Schiphol en KLM.
Netelenbos vertelde dat donderdag aan de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
Maar toen ze haar zin niet kreeg binnen het kabinet, zag Netelenbos geen reden om op te stappen. Zij had aanvankelijk ook ingestemd met openbaar aanbesteden, dus legde ze zich erbij neer dat haar collega’s hier niet op terug wilden komen.
NRC 21.05.2015 Het consortium van NS, KLM en Schiphol dat in 2000 onderhands een bod voor exploitatie van de HSL-lijn voorbereidde, was een initiatief van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Dat zei voormalig minister Tineke Netelenbos vanmiddag tegenover de parlementaire enquêtecommissie die het Fyra-drama onderzoekt.
Volgens Netelenbos was het de bedoeling om daarmee de NS “in positie te houden” voor exploitatie van de HSL-lijn. Eind 1999 had het kabinet juist besloten om de HSL-exploitatieopenbaar aan te besteden nadat de NS twee keer in de gelegenheid was gesteld om onderhands te bieden.
Telegraaf 21.05.2015 De NS heeft het tot tweemaal toe verprutst toen het spoorbedrijf de kans kreeg het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid binnen te halen. Verkeersminister Tineke Netelenbos had na een eerste mislukte poging de NS een tweede kans gegeven. „Tot mijn stomme verbazing heeft de NS toen totaal niet gereageerd. Dat is een grote fout geweest.”
Dat zei de voormalige minister donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden.
Trouw 21.05.2015 Minister Gerrit Zalm (Financiën) ging ermee akkoord dat de NS in eerste instantie mocht bieden op het vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Hij was het daar niet meer eens, maar legde zich neer bij de wens van verkeersminister Tineke Netelenbos.
Dat zei Zalm donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
VVD-minister Zalm wilde liever meteen een openbare aanbesteding in plaats van een onderhandse gunning aan de NS, maar drukte zijn zin niet door. “Ik heb dat niet gewonnen.”
Telegraaf 21.05.2015 Minister Gerrit Zalm (Financiën) ging ermee akkoord dat de NS in eerste instantie mocht bieden op het vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Hij was het daar niet meer eens, maar legde zich neer bij de wens van verkeersminister Tineke Netelenbos.
Dat zei Zalm donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
VVD-minister Zalm wilde liever meteen een openbare aanbesteding in plaats van een onderhandse gunning aan de NS, maar drukte zijn zin niet door. „Ik heb dat niet gewonnen.”
NU 21.05.2015 Oud-minister van Financiën Gerrit Zalm heeft geen goed woord over voor de houding van de NS ten tijde van de aanbesteding van de hogesnelheidslijn (HSL). Dat zegt hij donderdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
De NS kreeg eind jaren negentig de kans om de HSL Zuid onderhands te krijgen, maar kwam met een bod dat totaal niet voldeed. “Het was alsof je een offerte vroeg voor het schilderen van de buitenkant van je huis, maar dan een offerte krijgt waarbij ook de keuken wordt verbouwd en de binnenkant wordt geschilderd”, aldus Zalm.
Ministerie
Hij spaarde ook het ministerie van Verkeer en Waterstaat niet tijdens het verhoor. Toen in 2006 bleek dat de aanleg van de HSL-lijn ernstig zou worden vertraagd, onder andere door een ingewikkeld modern veiligheidssysteem, was hij des duivels: “Wat een schandelijk amateurisme. Hoe kan dit nu weer?”, schreef hij in een notitie.
De vertraging was op dat moment niet meer te keren en Zalm drong er daarom op aan dat de projectorganisatie bij het ministerie werd verbeterd.
NRC 21.05.2015 De NS heeft in 2000 een onderhands bod voorbereid om het kabinetsbesluit tot de vervoersconcessie voor de HSL te torpederen. Dit gebeurde in nauw overleg met ambtenaren van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Toenmalig minister Zalm van Financiën kwam daar pas maanden later achter, zo bleek vandaag tijdens zijn verhoor voor de Fyra-enquêtecommissie.
Pas toen minister Netelenbos (V en W) in de ministerraad dat besluit ongedaan wilde laten maken ontdekte Zalm dat de NS al maanden aan deze plannen werkte. “Daar was ik redelijk ontzet over”, aldus Zalm vanmiddag in zijn verhoor bij de parlementaire enquêtecommissie die het Fyra-debacle onderzoekt.
CONSORTIUM OP INITIATIEF VAN MINISTERIE VAN V EN W
Oud-minister Tineke Netelenbos heeft toegegeven dat het ministerie van V en W wist van de poging van het consortium van NS, KLM en Schiphol om de openbare aanbesteding van de HSL te torpederen. Dat gebeurde zelfs op initiatief van het ministerie, aldus Netelenbos.
De coup met de Oranjecombinatie kreeg uiteindelijk geen bijval in de ministerraad. Zalm werd daarin gesteund door de toenmalige ministers uit het kabinet-Kok II Brinkhorst, Jorritsma, Borst en Vermeend. Later liet ook minister-president Kok Netelenbos vallen en werd de openbare aanbesteding verder in gang gezet. Afgelopen maandag bleek al dat Netelenbos als enige tegen de openbare besteding was, waarop premier Kok haar brief hierover verscheurde.
Telegraaf 21.05.2015 „ „Tsjongejongejonge”, was de eerste reactie van minister Gerrit Zalm (Financiën) op het bod van 178 miljoen euro van de NS op het vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. “Ik vond het erg veel.”
Dat zei Zalm donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
„Ik vond het wel mooi”, voegde Zalm eraan toe, omdat het hoge bod van de NS goed was voor de schatkist.
Telegraaf 21.05.2015 Het is „echt baarlijke onzin” dat de NS zich gedwongen zag goedkope treinen te kopen omdat het heel veel geld had neergelegd voor het binnenhalen van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid.
Dat is een beeld dat is neergezet door de NS en door vakbond FNV, zei voormalig verkeersminister Tineke Netelenbos donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
De NS nam zelf een risico met de bestelling van de Fyra bij het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda, vindt Netelenbos. Beknibbelen op de kosten was nergens voor nodig want de spoorwegen hadden geld zat. Als het ministerie van Verkeer en Waterstaat zich tegen de materieelkeuze had kunnen aan bemoeien, had dat wel wat uit kunnen maken.
Telegraaf 21.05.2015 Zalm wist niets van de plannen van NS om samen met KLM en Schiphol een nieuw onderhands bod te doen op het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Hij hoorde pas van deze zogeheten Oranjecombinatie toen daar al maanden aan werd gewerkt. Het kabinet had toen al besloten om openbaar te gaan aanbesteden.
Dat zei Zalm donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
Telegraaf 21.05.2015 Op de derde dag van de verhoren over het debacle van de Fyra verschijnen donderdag twee oud-ministers voor de parlementaire enquêtecommissie. Eerst is de beurt aan oud-minister van Financiën Gerrit Zalm. Daarna verschijnt Tineke Netelenbos voor de commissie als getuige. Zij was minister van Verkeer en Waterstaat toen de overeenkomst met de NS voor het vervoer op de hogesnelheidslijn werd getekend.
De parlementaire enquêtecommissie onderzoekt hoe het mis heeft kunnen gaan met de Fyra, die veel te laat klaar was en wegens grote problemen al snel weer van het spoor verdween.
Deze week richt de commissie zich op de aanbesteding van de vervoersconcessie voor de HSL-Zuid. Daarnaast wordt gekeken naar de rol van de Tweede Kamer en de aanbesteding van de Fyra.
NRC 20.05.2015 De flitstrein tussen Amsterdam en Brussel zou in Nederland nooit met 300 kilometer per uur in 93 minuten die reis kunnen maken. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat had die eis van 93 minuten wel opgenomen in de aanbestedingsvoorwaarden van de vervoersconcessie voor de hogesnelheidslijn. Maar het was op het ministerie bekend dat de bieding van de NS niet aan die voorwaarde voldeed.
Dat bleek vanochtend uit het verhoor onder ede voor de Fyra-enquêtecommissie van Kees van Krieken, een werktuigbouwkundige die jarenlang voor de NS heeft gewerkt en in 1999 overstapte naar het ministerie van Verkeer en Waterstaat om mee te werken aan de aanbesteding van de concessie. Die werd uiteindelijk door de NS gewonnen.
Telegraaf 20.05.2015 De abrupte afwijzing van een eerste voorstel van de NS voor het vervoer op de hogesnelheidslijn was „een eerste kardinale fout”. Over dat voorstel was meer overleg nodig geweest: het was voor de reizigers het beste plan.
Dat zei oud-Philips-topman Jan Timmer, voorzitter van de raad van commissarissen bij de NS (1996-2001), woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
Telegraaf 20.05.2015 Nederland is een te klein land om meerdere treinvervoerders te laten rijden. Meerdere bedrijven op één spoor is „ volstrekt onpraktisch en onrealistisch”. Het doordrukken van privatisering op het spoor is de hoofdreden van de ellende met de Fyra.
Dat zei oud-Philips-topman Jan Timmer, voorzitter van de raad van commissarissen bij de NS (1996-2001), woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
De overheid zette de aanbesteding door. Samen met KLM haalde NS het vervoer op de HSL-Zuid binnen.
VK 20.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de tweede dag van de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Volkskrantredacteur Sander Heijne woont de zitting bij en doet gedurende de dag verslag.
‘178 miljoen was een reëel bod’
De raad van commissarissen van NS had het bod op de hogesnelheidslijn verhoogd tot 178 miljoen euro per jaar om er zeker van te zijn dat de spoorwegen het vervoer binnenhaalden. De rekenmeesters van de NS waren uitgegaan van 150 miljoen, maar de commissarissen deden er 28 miljoen bij.
Telegraaf 20.05.2015 Het bod van de NS van 178 miljoen euro per jaar voor het treinvervoer op de HSL-Zuid was „totaal onverwacht” en „erg hoog”. Zo’n groot verschil met het gevraagde minimum van 100 miljoen komt niet vaak voor.
Dat zei Wim Korf, projectdirecteur HSL-Zuid van het ministerie van Verkeer en Waterstaat (1995-2001), woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle van de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
Telegraaf 20.05.2015 De raad van commissarissen van NS heeft het bod op de hogesnelheidslijn verhoogd tot 178 miljoen euro per jaar om er zeker van te zijn dat de spoorwegen het vervoer binnenhaalden. De rekenmeesters van de NS waren uitgegaan van 150 miljoen, maar de commissarissen deden er 28 miljoen bij.
„Het was een reëel bod”, zei oud-Philipstopman Jan Timmer, voorzitter van de raad van commissarissen bij de NS (1996-2001), woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
NU 20.05.2015 Het openbaar aanbesteden van de hogesnelheidslijn in 2001 door het toenmalige kabinet-Kok was een “idiote exercitie”. Dat zegt oud-president-commissaris van NS Jan Timmer woensdag tegenover de enquetecommissie Fyra.
De NS deed daarom bij de aanbesteding in 2001 een extreem hoog bod van 178 miljoen gulden per jaar om de aanbesteding sowieso te winnen. Volgens hem maakte dit niet uit, omdat het linksom of rechtsom via de staatskas zou worden betaald.
Eerder op de dag gaf oud-adviseur van het ministerie Kees van Krieken tegenover de enquetecommissie aan dat bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat bekend was dat het financiële plaatje van NS er “zorgelijk” uit zag.
Donderdag zullen oud-ministers Gerrit Zalm (Financiën) en Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) onder ede worden gehoord.
Telegraaf 20.05.2015 Het bod waarmee de NS het reizigersvervoer op de hogesnelheidslijn binnenhaalde, kende veel risico’s. Het aantal reizigers werd te hoog ingeschat, er waren niet voldoende treinen en ook ontbrak het aan voldoende reservematerieel. Verder kon de NS de belofte niet waarmaken dat alle reizigers konden zitten. Ook aan de eis dat de rit Amsterdam-Brussel maximaal 93 minuten zou duren, voldeed de NS niet.
Dat zei Kees van Krieken, namens het ministerie van Verkeer en Waterstaat betrokken bij de beoordeling van de biedingen, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle van de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
Telegraaf 20.05.2015 PvdA-Kamerlid Mei Li Vos is woensdag „wegens ernstige familie-omstandigheden” niet aanwezig bij het verhoor van de tweede getuige bij de parlementaire enquêtecommissie die het debacle van de Fyra onderzoekt. Dat heeft voorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA) gezegd bij het begin van het tweede verhoor.
Tweede getuige is Wim Korf, projectdirecteur HSL-Zuid bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1995 tot 2001.
NU 19.05.2015 De oud-topman van de Belgische spoorwegen NMBS weigert voor de parlementaire enquêtecommissie over de geflopte Fyra te verschijnen. Dat schrijft de Belgische krant De Standaard dinsdag.
Leo Pardon vindt het “onzinnig om te praten op basis van herinneringen”. Pardon geldt als voormalig NMBS-directeur als een van de belangrijkste hoofdrolspelers in het onderzoek naar het debacle rondom de Fyra V250.
Hij was immers verantwoordelijk voor de aanbesteding van de treinverbinding en de gunning aan de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda. Pardon ging in 2007 met pensioen.
De snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel werd in 2013 van het spoor in Nederland en België gehaald, omdat de trein alleen maar problemen gaf.
Tineke Netelenbos
Maandag begonnen de verhoren met onder meer Ralph Pans, oud-secretaris-generaal van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Dinsdag houdt de commissie geen zitting, maar later deze week worden onder meer oud-ministers Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) en Gerrit Zalm (Financiën) en de president-commissaris van de NS tussen 1996 en 2001 Jan Timmer onder ede gehoord.
NRC 19.05.2015 Leo Pardon, voormalig directeur Reizigers bij de Belgische spoorwegen (NMBS), weigert voor de Nederlandse parlementaire onderzoekscommissie over de Fyra te verschijnen. Dat meldt de Belgische krant De Standaard.
Pardon geldt als voormalig NMBS-directeur als een van de belangrijkste hoofdrolspelers in het onderzoek naar het debacle rondom de Fyra V250. In zijn functie als directeur Reizigers had hij de leiding over de aanbesteding van de geflopte hogesnelheidstrein en de gunning aan het Italiaanse AnsaldoBreda.
NRC 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is zojuist begonnen met de openbare verhoren over het debacle van de hogesnelheidslijn. Volg de verhoren op nrc.nl.
Eerste getuige is voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover. NRC-redacteurMark Duursma is aanwezig bij de verhoren.
In totaal worden tot en met 12 juni ongeveer veertig mensen in het openbaar gehoord. De enquête is mee te kijken met een downloadstream van tweedekamer.nl. LEES VERDER
NU 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie die het debacle rond de hogesnelheidstrein Fyra onderzoekt, begint maandag met de openbare verhoren. De Fyra V250 Albatros was het resultaat van een jarenlang traject van plannen, investeren en vooral uitstellen.
NRC 18.05.2015 De verhoren in de parlementaire enquête over de mislukte Fyra zijn begonnen. Tot en met 12 juni worden 40 getuigen onder ede gehoord. Het doel: de onderste steen boven krijgen, zei voorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA). Dat de Fyra een duur fiasco is, weten we allemaal. Maar wat weten we eigenlijk nog niet? En krijgen we daar de komende weken antwoord op? We houden de antwoorden de komende weken op deze pagina bij. .LEES VERDER›
Trouw 18.05.2015 “Vanaf de eerste dag verliep de samenwerking rampzalig”, zei voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover vanmorgen tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Hij doelde op de samenwerking tussen Nederland en België over de HSL-Zuid, het traject dat beide landen verbindt. Kruyt was opgeroepen om de reizigers die de dupe werden van het Fyra-debacle een gezicht te geven. Rover vond het ongelooflijk dat de Beneluxlijn op dit traject werd opgeheven, zonder dat er een goed alternatief was.
Vooral cultuurverschillen speelden de partijen parten bij de manier waarop zaken wordt gedaan in beide landen: “Nederlanders doen zaken aan de vergadertafel, Belgen aan de eettafel. Die kennis heeft behoorlijk ontbroken.” Nederland was zich er onvoldoende van bewust dat de Belgen ook helemaal niet zaten te wachten op marktwerking op het spoor, zoals in Nederland voor het traject van de HSL-Zuid wel het geval was.
VK 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Volkskrantredacteur Sander Heijne woont de zitting bij. Lees hieronder zijn bijdragen in dit slow blog; een artikel dat gedurende de dag wordt aangevuld.
‘Bod voor HSL maximaal opgerekt’
Het aanbestedingsteam van de NS heeft het bod op de concessie voor de hoge snelheidslijn in 2001 op last van de eigen Raad van Commissarissen maximaal opgerekt. Het uiteindelijke bod op het gebruiksrecht voor de lijn van 178 miljoen zadelde NS-dochter HSA, belast met de exploitatie van de hogesnelheidslijn op met een ‘heel uitdagende businesscase’.
De onthutsende route naar het Fyra-debacle
Zaterdag stond er in de Volkskrant een reconstructie over het Fyra-debacle, inclusief een vooruitblik op de openbare verhoren. Wat weten we al, en op welke vragen moet de enquête nog antwoord geven?
Telegraaf 18.05.2015 De NS was „ernstig bezorgd” over het hoge tarief dat het bedrijf zou moeten vragen voor treinen die op de hogesnelheidslijn gaan rijden. „We wisten wat voor consternatie er zou zijn in de samenleving als dat gerealiseerd zou worden.” Dat zei Maarten Spaargaren maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de Fyra-trein. Hij was betrokken bij het binnenhalen door de NS van het vervoer op de HSL-Zuid, waarop de Fyra moest gaan rijden. De enquêtecommissie onderzoekt waarom de Fyra vijf jaar te laat ging rijden en door grote technische problemen al snel weer van het spoor moest.
Telegraaf 18.05.2015 Verkeersminister Tineke Netelenbos heeft zich in 2000 in een persoonlijke brief aan premier Wim Kok verzet tegen openbare aanbesteding van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Zij schreef daarvoor geen verantwoordelijkheid te kunnen nemen. Kok negeerde de brief.
Dat zei Ralph Pans (secretaris-generaal van het ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1998 tot en met 2002) maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de Fyra. Maar volgens Pans heeft de minister toen niet gedreigd met aftreden.
Trouw 18.05.2015 Ministers en spoordirecteuren zullen de komende weken verantwoording moeten afleggen over het mislukte Fyra-project. Belangrijkste kwesties voor de parlementaire enquête: waarom werd er zoveel voor de hsl-concessie betaald en hoe kwam de keuze voor de Italiaanse treinbouwer tot stand?
Op dit onderzoek naar de falende Fyra ligt een vergrootglas. Treinen spreken nu eenmaal meer tot de verbeelding dan sociale huurpanden.
Deze ochtend om exact 09.30 uur zal Arriën Kruyt de speciale enquêtezaal aan de Lange Houtstraat in Den Haag betreden. De voorzitter van reizigersvereniging Rover moet daar, tegenover vijf Tweede Kamerleden, beloven dat hij ‘de gehele waarheid en niets dan de waarheid’ zal zeggen.
NRC 18.05.2015 Toenmalig verkeersminister Netelenbos (PvdA) was als enige binnen het kabinet Paars II tegen de openbare aanbesteding van de hogesnelheidslijn. Premier Wim Kok heeft haar informele brief hierover echter verscheurd. Dat zei de hoogste ambtenaar van het ministerie van Verkeer en Waterstaat Ralph Pans zojuist onder ede voor de Fyra-enquêtecommissie.
FYRA
De parlementaire enquêtecommissie Fyra begon vanochtend met haar verhoren. Deze week richt de commissie zich op de aanbesteding van de vervoersconcessie voor de HSL-Zuid. Daarnaast wordt gekeken naar de rol van de Tweede Kamer en de aanbesteding van de Fyra.
In totaal worden tot en met 12 juni ongeveer veertig mensen in het openbaar gehoord. De enquête is mee te kijken met een downloadstream van tweedekamer.nl.
VK 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Volkskrantredacteur Sander Heijne zit erbij. Lees hieronder zijn bijdragen in dit slow blog; een artikel dat gedurende de dag steeds zal worden aangevuld.
‘Netelenbos stuurde brief, Kok verscheurde hem’
Voormalig verkeersminister Tineke Netelenbos schreef premier Kok in 2000 een handgeschreven brief in een uiterste poging hem ervan te overtuigen af te zien van de voorgenomen openbare aanbesteding van de hogesnelheidslijn. Hoewel de landsadvocaat geen juridische problemen met Brussel, of andere vervoerders voorzag, durfde Kok het niet aan. In het bijzijn van Netelenbos verscheurde Kok haar brief.
De onthutsende route naar het Fyra-debacle
Zaterdag stond er in de Volkskrant een reconstructie over het Fyra-debacle, inclusief een vooruitblik op de openbare verhoren. Wat weten we al, en op welke vragen moet de enquête nog antwoord geven?
NU 18.05.2015 Toenmalig minister Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) dreigde impliciet met aftreden toen het kabinet-Kok weigerde om de hogesnelheidslijn onderhands aan een combinatie van NS, KLM en Schiphol te gunnen.
Dat blijkt maandagochtend tijdens de eerste dag van de openbare verhoren door de parlementaire enquêtecommissie Fyra over het debacle met de hogesnelheidstrein.
Oud-secretaris-generaal van het ministerie Ralph Pans zei dat Netelenbos in een handgeschreven brief aan premier Wim Kok aangaf niet te weten of ze wel verantwoordelijkheid wilde dragen voor een openbare aanbesteding.
Volgens haar waren er twijfels over de gevolgen van marktwerking op het spoor en of er wel voldoende interesse was bij andere partijen om op de lijn te bieden. Bovendien was er al veel tijd verloren in het proces, zo stelde Pans.
Telegraaf 18.05.2015 Nederlandse ambtenaren en de NS waren slecht op de hoogte van de manier van zakendoen in België. Daarom verliep de samenwerking met België over de HSL-Zuid „vanaf de eerste dag rampzalig”. Dat zei voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover maandag bij de verhoren van de parlementaire enquetecommisssie over de Fyra. Volgens Kruyt was het zakelijk belang van de Belgen wezenlijk anders. „Nederlandse ambtenaren wisten dit niet en bij de NS wisten ze dat pas later.” Cultuurverschillen speelden ook een grote rol. „Nederlanders doen zaken aan de vergadertafel, Belgen aan de eettafel. Die kennis heeft behoorlijk ontbroken.”
Nederland was zich er ook onvoldoende van bewust dat de Belgen ook helemaal niet zaten te wachten op marktwerking op het spoor, zoals in Nederland op de HSL-Zuid het geval was.
Telegraaf 18.05.2015 HSL-Zuid-exploitant HSA wist van de problemen met de Fyra, maar heeft de gevolgen onderschat. Daarvoor heeft reizigersvereniging Rover eind 2012 gewaarschuwd, vlak voordat de Fyra ging rijden. Maar de druk om toch met de Fyra te beginnen, was te groot. Dat zei voorzitter Arriën Kruyt van Rover maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie.
Kruyt noemde het onverstandig om met de Fyra te gaan rijden, ook omdat er niet voor een snel alternatief was gezorgd. Ook hadden de risico’s bekend kunnen zijn omdat in Denemarken al problemen waren met treinen van de Italiaanse Fyra-producent AnsaldoBreda.
Telegraaf 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is maandag begonnen met de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Eerste getuige is voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover. Deze week richt de commissie zich op de aanbesteding van de vervoersconcessie voor de HSL-Zuid. Daarnaast wordt gekeken naar de rol van de Tweede Kamer en de aanbesteding van de Fyra.
Op deze eerste dag worden verder nog Ralph Pans (secretaris-generaal van het ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1998 tot en met 2002) en Maarten Spaargaren (directeur bedrijfs- en productontwikkeling NS van 2001 tot en met 2008) onder ede gehoord. In totaal worden tot en met 12 juni ongeveer veertig mensen in het openbaar gehoord.
Telegraaf 18.05.2015 De topman van de Italiaanse Fyra-bouwer, Maurizio Manfellotto, komt in juni vrijwillig naar Den Haag om te getuigen voor de parlementaire enquête naar het treindebacle. Vandaag beginnen de openbare verhoren.
Manfellotto zal volgens zijn woordvoerder de eed afleggen en in het Italiaans getuigen. De topman verzette zich in 2013 hevig toen NS al na veertig dagen de Fyra van het spoor haalde, onder meer omdat er brokstukken van de flitstrein vielen. Volgens Manfellotto kwam dit doordat de NS onverantwoord hard reed, terwijl er sneeuw op de baan lag.
Trouw 17.05.2015 Wie wil begrijpen hoe het zo kon misgaan met de Fyra, moet terug in de tijd. De NS van toen zijn niet de NS van nu. Morgen begint de parlementaire enquête met het bevragen van hoofdrolspelers in de affaire.
Huisinga had een best groot probleem: het personeel zag het niet zitten. Er werd gestaakt en gemord.
We spreken Paars. Het kabinet-Kok II dat geld over had, stijgende beurskoersen en een economie waarvan we dachten dat die voor altijd zou groeien. En vooral moest alles en iedereen worden geprivatiseerd. De NS maakten zich op voor concurrentie op het spoor. Er werd in de directiekamer op het hoofdkantoor in Utrecht zelfs hardop over een beursgang gedroomd.
Trouw 13.05.2015 Oud-minister van Financiën Gerrit Zalm en voormalig NS-topman Jan Timmer worden volgende week door de parlementaire enquêtecommissie Fyra gehoord over het debacle rond deze hogesnelheidstrein. Dat is vandaag bekendgemaakt.
Het Fyra-project heeft zeker 10,8 miljard euro gekost, aldus commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA). Het bedrag is uitgegeven aan een trein die uiteindelijk niet reed. De commissie zoekt antwoord op de vraag waarom de reiziger uiteindelijk niet heeft gekregen wat was voorgespiegeld. Het bedrag loopt nog steeds op, onder meer door verzakkingen aan het spoor.
NU 13.05.2015 Oud-minister van Verkeer en Waterstaat Tineke Netelenbos en oud-minister van Financiën Gerrit Zalm zullen volgende week door de enquetecommissie die onderzoek doet naar het Fyra-debacle onder ede worden gehoord.
Dat blijkt woensdag tijdens een persconferentie van commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA).
Zij wilde alleen kwijt wie er in de eerste week zal worden gehoord. Hierbij zit verder onder andere de president-commissaris van de NS tussen 1996 en 2001 Jan Timmer.
Afgelopen jaren werd er al behoorlijk gesteggeld over de schuldvraag en dat zal tijdens de openbare verhoren die op maandag 18 mei van start gaan niet anders zijn. Ze bevestigt daarmee een bericht van de NOS.
Telegraaf 13.05.2015 De oud-ministers Zalm (Financiën) en Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) zijn de eerste bewindslieden die komende week worden gehoord door de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Dat hebben de vijf Kamerleden gemeld die het drama met de flitstrein gaan onderzoeken.
Commissievoorzitter Van Toorenburg (CDA) schat dat de snelle spoorverbinding richting België de belastingbetaler ruim 10,8 miljard euro heeft gekost. Tijdens de verhoren zullen Nederlanders onder ede worden gehoord over hoe het toch heeft kunnen gebeuren dat het miljardenproject anno 2015 niet oplevert wat ervan was verwacht. De Fyra-treinen zijn weer retour naar de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda gegaan en de Thalys rijdt wel maar is duur. „En de Beneluxtrein doet er langer over dan ooit tevoren”, constateert Van Toorenburg over de boemel die inmiddels Amsterdam weer met Brussel verbindt. Ze wil onder meer uitvinden hoe de relatie tussen de Staat en de NS was rond de Fyra, wie er toezicht hield op het miljardenproject en waarom er destijds is gekozen voor AnsaldoBreda.
NU 13.05.2015 De Staat, de Nederlandse Spoorwegen en de Italiaanse bouwer AnsaldoBreda. Dat zijn de partijen die lijnrecht tegenover elkaar staan bij het onderzoek naar het Fyra-debacle.
Komende tijd komen zij naar Den Haag om voor de parlementaire enquetecommissie Fyra te verschijnen. Wie is er verantwoordelijk voor dit miljardenfiasco?
Wat was er ook alweer aan de hand met die Fyra?
De hogesnelheidslijn (hsl) kostte de belastingbetaler een vermogen en na jarenlange vertraging waren de bestelde treinen volgens de NS en NMBS van dusdanig slechte kwaliteit dat ze begin 2013 na enkele weken weer uit de dienstregeling werden geschrapt.
VK 13.05.2015 De kosten voor de aanleg en onderhoud van de hogesnelheidslijn en de problemen met de Fyra vallen veel hoger uit dan tot nu toe werd aangenomen. De snelle spoorverbinding met België heeft de staat al 11 miljard euro gekost en de teller loopt door. Eerder werden de kosten van de flitslijn op 7 tot 8 miljard euro geraamd.
Dit zei Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg woensdag tijdens een persbriefing in aanloop naar de openbare verhoren van de door haar voorgezeten parlementaire enquêtecommissie Fyra. ‘De koude rillingen lopen mij over de rug als ik eraan denk wat we hebben geïnvesteerd in de hogesnelheidslijn, zonder te krijgen wat we wilden.’
De TU Delft had reeds een voorzet klaarliggen om het toezicht bij de woningcorporaties aan te pakken. Zij hadden kennelijk al wat eerder in de gaten waar nu precies het probleem zit.
Terugblik.
Het rapport valt niet mee, zegt VVD’er Roald van der Linde in een reactie. “Ik zie dat het toch wel veel erger was dan we met zijn allen dachten. Als je het rapport leest: de een koopt een stoomboot, de ander speelt voor Sinterklaas en de huurders zitten met de Zwarte Piet.”
Een onafhankelijke toezichthouder met stevige bevoegdheden moet woningcorporaties gaan controleren.
Dat is volgens de Volkskrant een van de hoofdconclusies van de parlementaire enquêtecommissie. De commissie wil het versnipperde toezicht op de corporaties bundelen in een onafhankelijke toezichthouder. Met dit advies gaat de commissie in tegen het beleid van minister Stef Blok (VVD, Wonen), die onlangs een voorstel naar de Tweede Kamer stuurde waarin hij het toezicht wil onderbrengen bij zijn eigen ministerie.
Eén toezichthouder die waakt over alle facetten van woningcorporaties. En die níét onder directe controle van de minister staat. Dat is de belangrijkste aanbeveling van de parlementaire enquêtecommissie die vandaag haar eindrapport presenteert. Deze ‘Woonautoriteit’ moet toezien op de financiën, governance, integriteit en rechtmatigheid bij sociale huisvesters.
Een autoriteit die ook sancties kan opleggen. “Alleen als deze niet onder de minister valt, is er geen risico dat beleid en toezicht opnieuw vermengd worden”, zegt commissie-voorzitter Roland van Vliet. Er ligt op dit moment een voorstel van minister Stef Blok (Wonen, VVD) bij de Tweede Kamer dat het toezicht weliswaar samenvoegt, maar juist onder zijn hoede.
Twee jaar onderzoek van de commissie leverde 1.250 pagina’s op over wat er misging en beter moet in de corporatiesector. Naast de onafhankelijke woonautoriteit wil de commissie dat de sector teruggaat naar zijn “klassieke kerntaak”.
Opvallend veel gevallen van zelfverrijking, of op z’n minst het gebrek aan een moreel kompas. Dat zagen Roland van Vliet en de vijf andere Kamerleden van de enquêtecommissie na twee jaar van onderzoek en verhoren.
Het grote onderzoek.
Wat ging er mis?
Aanleiding voor het parlementaire onderzoek was het derivatendrama bij Vestia. Dat illustreert volgens de commissie treffend de valkuilen van de corporatiesector: een bestuur met een vaak te machtige voorzitter, en commissarissen die aan die “dominante” bestuurder geen tegenwicht bieden. Bovendien is het externe toezicht onder de maat.
Wie faalden er?
Zo ongeveer alle betrokkenen hebben fouten gemaakt. In de eerste plaats de bestuurders en hun commissarissen. Zij hebben “soms op grove wijze” gefaald en het vertrouwen geschaad. De commissie stuitte op mismanagement, manipulatie, het achterhouden van informatie, zelfoverschatting, zonnekoningengedrag, belangenverstrengeling, fraude en zelfverrijking.
Des te erger vindt de commissie het, dat zij tijdens hun verhoren niet of nauwelijks blijk gaven van spijt of bezinning. Zo schrijft de commissie over Vestia dat bestuurder Erik Staal “zijn formele en morele verantwoordelijkheid onvoldoende (h)erkent”. Dat rekent de commissie hem zwaar aan.
De financiële toezichthouder Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) had onvoldoende zicht op de risicovolle producten bij Vestia. Het CFV faalde “op cruciale punten”. Waarborgfonds WSW keurde met zijn “verkeerde ambities en prioriteiten” de fatale derivaten goed. Accountants onderkenden de risico’s onvoldoende. Banken lieten zich meer leiden door commerciële overwegingen dan door de belangen van hun klanten. Brancheorganisatie Aedes wist haar leden niet voldoende te disciplineren.
Tot slot hadden de verantwoordelijke bewindspersonen hun toezicht niet op orde. Zo krijgt toenmalig minister Donner (CDA) ervan langs in de Vestia-casus: dat hij naliet de Kamer te informeren over de problemen en risico’s bij Vestia, staat “op gespannen voet” met de actieve informatieplicht die hij had. De Tweede Kamer heeft te lang niets gedaan. De politiek is te wispelturig geweest en heeft zichzelf daarmee “al bijna twintig jaar buitenspel gezet”.
En dit zijn de aanbevelingen van de commissie-Van Vliet:
Gedrag verbeteren:
• fraude en zelfverrijking moeten hard aangepakt.
• integriteit moet vaker worden doorgelicht.
Grenzen stellen:
• corporaties moeten: terug naar hun kerntaak: het zorgen voor huisvesting van mensen die daar niet zelfstandig toe in staat zijn.
• zich niet langer bezighouden met commerciële nevenactiviteiten.
• niet te groot worden.
Governance versterken:
• er moet één centrale toezichthouder komen: een onafhankelijke Woonautoriteit.
• minister van Wonen moet commissarissen en bestuurders kunnen ontslaan.
• raad van commissarissen moet meer macht krijgen.
Geld beteugelen:
• corporaties moeten failliet kunnen gaan – en dus geen roekeloze risico’s nemen in de wetenschap dat de overheid hen toch wel overeind houdt.
• het waarborgfonds WSW moet onder strikt toezicht van de minister komen.
Plan van aanpak Tijdelijke commissie Woningcorporaties (11 april 2013)Download pdf
Vestia
Het meest in opspraak kwam Vestia, een van de grootste corporaties, met veel huizen in Den Haag o.a. Spoorwijk. Het bedrijf stond voor twee miljard in het rood na risicovolle beleggingen. Topman Erik Staal trad af, maar kreeg wel miljoenen euro’s mee. Het is niet bekend of Staal ook wordt gehoord door de enquêtecommissie. De verwachting is dat de commissie het onderzoek in oktober 2014 afrondt. » Lees alle berichtgeving over de misstanden bij Vestia in ons dossier
Zes weken lang zullen getuigen en deskundigen onder ede worden gehoord: corporatiedirecteuren, leidinggevenden uit de corporatiesector, commissarissen, toezichthouders, ambtenaren en politici. Het onderzoek beslaat de laatste 20 jaar.
Zware incidenten
Aanleiding zijn de Zeven zonden van woningcorporaties van de laatste jaren, zoals bij Vestia, Woonbron en Rochdale. De commissie gaat met een aantal corporaties speciaal aan de slag. Behalve met de hiervoor genoemde zijn dat Rentree, Woningstichting Geertruidenberg (WSG), Servatius en Laurentius.
Een (kort) overzicht
Het cruiseschip SS Rotterdam, het fiasco van de Rotterdamse woningcorporatie Woonbron, zal weer langskomen. En de zonnekoningen zullen opnieuw in de schijnwerpers staan. Zoals oud-topman Möllenkamp van Rochdale, die op kosten van de baas een Maserati reed en zich op een personeelsfeest uit een helikopter liet zakken. En natuurlijk voormalig Vestia-topman Erik Staal, die met zijn derivatenavontuur bijna de hele corporatiesector mee de afgrond in sleurde. om deze zeven schandalen gaat het
Toezicht
Ook het toezicht op de sector zal beter moeten worden geregeld. Volgens de rekenkamer is dit nu onvolledig’ waardoor o.a. het ministerie en de gemeenten te weinig mogelijkheden hebben om wantoestanden aan te pakken.
De commissie staat onder voorzitterschap van oud-PVV’er Roland van Vliet, die nu een eenmansfractie belichaamt.
Werken bij een woningbouwcorporatie is weleens leuker geweest. Dankzij schandalen als de verspilde miljoenen bij de renovatie van een oud stoomschip (de SS Rotterdam), de bouw van een mislukte campus bij de Universiteit Maastricht en fraude is hun imago beroerd.
Commissievoorzitter Roland van Vliet (ex-PVV) wil de verantwoordelijken “publiekelijk verantwoording laten afleggen over hun handelen”, zei hij deze week tijdens een persconferentie.
Onderzoek
De Tweede Kamer heeft op 16 april 2013 de onderzoeksopdracht voor een parlementaire enquête woningcorporaties vastgesteld. De commissie, onder voorzitterschap van PVV-Kamerlid Roland van Vliet, brengt naar verwachting in oktober 2014 haar eindrapport uit.
Plan van aanpakTijdelijke commissie Woningcorporaties (11 april 2013) Download pdf
2de Kamer 30 oktober‘Het corporatiestelsel is ver van huis geraakt en moet fors op de schop’. Dit stelt de parlementaire enquêtecommissie in haar rapport “Ver van huis”. Ernstige tekortkomingen in het sociale huurstelsel hebben incidenten in de corporatiesector, zoals bij Vestia, in de hand gewerkt. Te ambitieuze of kwaadwillende corporatiebestuurders kregen hierdoor jarenlang de ruimte om dingen te doen die ver af stonden van hun kerntaak: het sober en doelmatig huisvesten van mensen met een smalle beurs. Het stelsel moet volgens de commissie dan ook fors op de schop.
Elsevier 30.10.2014 Het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie geeft de woningcorporaties er zoals verwacht van langs. De parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties presenteerde donderdag haar eindrapport. De commissie velt daarin een keihard oordeel over woningcorporaties, de politiek en de banken.
De parlementaire enquêtecommissie onderzocht het functioneren van het stelsel van woningcorporaties. Het doel daarvan was om vast te stellen wat er in de sector verkeerd is gegaan en wat er moet veranderen.
Wat concludeert de commissie?
De parlementaire enquêtecommissie laat geen spaan heel van de corporaties. Volgens de commissie wordt het corporatiestelsel gekenmerkt door ‘fraude, zelfverrijking en imagoschade. Er wordt geld over de balk gesmeten bij verschillende woningcorporaties. Het stelsel trilt op haar grondvesten’.
‘Zij hebben, soms op grove wijze, gefaald en het in hen gestelde maatschappelijke vertrouwen beschaamd,’ zegt de commissie inhet rapport. Bestuurders van de corporaties ‘lijken in veel gevallen te proberen hun verantwoordelijkheid op anderen af te schuiven.’
Volgens de commissie zijn de toezichthouders op de woningcorporaties en de koepel van woningcorporaties Aedes ‘vergeten’ dat de corporaties een maatschappelijk doel hebben, namelijk het bieden van betaalbare huurwoningen aan de lagere en middeninkomens
Wat was de aanleiding voor de parlementaire enquête?
De enquête is vorig jaar april ingesteld vanwege het schandaal met de grote Rotterdamse woningcorporatie Vestia. De corporatie kwam in de problemen door te speculeren met derivaten en ging daar bijna aan ten onder.
In oktober 2012 beperkte toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Liesbeth Spies het gebruik van derivaten door woningcorporaties. De corporaties mogen deze producten niet meer doorverkopen. En derivaten waarmee wordt gespeculeerd op rentedalingen zijn verboden.
Hoe is de enquêtecommissie te werk gegaan?
De commissie heeft een literatuurstudie gedaan en werkbezoeken afgelegd. Vervolgens heeft de commissie een aantal getuigen en specialisten gehoord, waaronder corporatiedirecteuren, leidinggevenden, toezichthouders en politici.
Zo werd er over directeur-bestuurder Erik Staal van Vestia gezegd dat hij ‘nooit werd tegengesproken’. Ook zou hij bekenden van hem hebben ingesteld in de raad van commissarissen van Vestia.
De zaak Vestia werd een tijd lang verzwegen voor de Tweede Kamer. Vanwege een rekenfout zat het vierde kabinet Balkenende met een gat van 1 miljard euro voor woningbouwbeleid. Om dit gat te dichten moest met corporaties worden onderhandeld. Uiteindelijk is het geld grotendeels uit de schatkist gekomen.
Hoe reageert de politiek?
De partijen in de Tweede Kamer vinden dat het toezicht op woningcorporaties aangescherpt moet worden.
De SP is het eens met de bevinding dat burgers en gemeenten meer zeggenschap moeten krijgen. ‘Het gokken met gemeenschapsgeld is nu echt afgelopen’, zegt Tweede Kamerlid Sadet Karabulut.
D66 pleit verder voor een onafhankelijke toezichthouder. Ook D66-Kamerlid Kees Verhoeven stelt dat corporaties terug moeten naar hun kerntaak. “In tegenstelling tot de woningcorporaties en minister Blok heeft D66 steeds gepleit voor één sterke onafhankelijke toezichthouder. D66 ziet zich nu gesteund door de aanbeveling van de enquêtecommissie.”
Minister Stef Blok (VVD) van Wonen is blij dat er met de uitkomst van het rapport in de toekomst voorkomen gaat worden ‘dat corporaties in commerciële projecten stappen waarvan de verliezen ten koste gaan van huurders en andere woningcorporaties’.
Betrokkenen bij de semipublieke debacles wijzen erop dat politiek en samenleving destijds juist stonden te juichen bij de projecten. Semipublieke instellingen moesten groter en goedkoper worden, en innovatief gaan werken om maatschappelijke problemen op te lossen. Daarbij werd vergeten te regelen wie het publieke belang van deze organisaties in het schemergebied tussen staat en markt in de gaten moest houden. Inmiddels is er een kentering gaande en zijn, na de strategische managers, de inhoud en de interne organisatie weer belangrijker geworden in zorg en onderwijs.
Maar volgens interim-bestuurder Gerard Erents, puinruimer bij Rochdale en Vestia, is het gevaar niet geweken. Hij verwijst naar de vluchtelingencrisis, waarbij de overheid snel tijdelijke sociale huurwoningen wil. Financieel is dat eigenlijk onverstandig, zegt Erents, maar toch is straks dat de corporatiedirecteur die de meeste tijdelijke huurwoningen kan neerzetten de held van de politiek. ‘Het geheugen van de politiek is kort, dan is de oude dynamiek snel weer terug.’
VK 07.11.2015 Bij het invoeren van meer marktwerking in de (semi)publieke sector heeft ongeveer een op vijf ‘ondernemende bestuurders’ de afgelopen jaren de grenzen opgezocht. Een op de twintig (5 procent) van die bestuurders ontspoorde, doordat het toezicht gebrekkig was.
De cowboy-bestuurders geofferd
De schandalen bij semipublieke organisaties als Rochdale, Meavita en NS zijn eenvoudig te doorgronden: er zaten megalomane managers achter en falende toezichthouders met te veel bijbanen. Of is er toch meer aan de hand? Lees hier het verhaal uit de zaterdagkrant. (+)
Dat schat hoogleraar Rienk Goodijk, die al jarenlang onderzoek doet naar het bestuur in de semipublieke sector, vandaag in de Volkskrant naar aanleiding van de schandalen bij onder meer zorgmoloch Meavita, woningcorporatie Rochdale en de NS, met de Fyra.
Goodijk denkt op basis van zijn praktijkervaringen dat grofweg een derde van de semipublieke topfunctionarissen niet geschikt bleek om ‘ondernemend bestuurder’ te worden: ze konden alle veranderingen en de toenemende complexiteit niet aan en ruimden het veld of lieten zich overnemen. Ongeveer de helft wist de slag wel te maken en de resterende 20 procent zocht juist de grenzen op. Zo’n 5 procent ontspoorde echt doordat ze te veel ruimte kregen van het falende toezicht, aldus Goodijk, die donderdag zijn oratie houdt als bijzonder hoogleraar aan de VU.
De semipublieke schandalen zijn weer actueel nu de Ondernemingskamer deze week wanbeleid vaststelde bij Meavita. Toenmalig president-commissaris Loek Hermans, bekritiseerd om zijn vele bijbanen, stapte na de uitspraak op als fractievoorzitter van de VVD in de Eerste Kamer. Verder stond oud-topman Hubert Möllenkamp van de Amsterdamse woningcorporatie Rochdale voor de rechter. De ‘Maserati-man’ wordt verdacht van corruptie, vervalsing, witwassen en belastingfraude. Daarnaast bleek deze week dat een commercieel avontuur in Chili voormalig staatbedrijf De Koninklijke Munt in grote problemen heeft gebracht. Ook hier moet de staat reddend optreden.
Trouw 07.11.2015 In het Filosofisch Elftal analyseren twee denkers een actuele vraag. Is het na de Fyra-enquête tijd om het geloof in privatisering op te zeggen? Frank Ankersmit pleit voor staatsspoorwegen, Bas Haring heeft zijn bedenkingen.
De wedstrijd om dingen zo goedkoop mogelijk te doen is niet slecht en ook niet in strijd met het publieke belang, aldus Bas Haring.
En weer stapte een bewindsvrouw op vanwege fouten die gemaakt zijn in het bestuurlijk ondoorzichtige gebied tussen staat en voormalig staatsbedrijf. Wie is er verantwoordelijk, een bedrijf dat alleen in naam op eigen benen staat, of een regering die het reilen en zeilen op het spoor heeft uitbesteed aan een zogenaamd zelfstandig bedrijf? Staatssecretaris Wilma Mansveld trok het boetekleed aan, zoveel was duidelijk.
Maar wordt nu ook het onderliggende probleem aangepakt, het patroon dat zich onverminderd laat zien en waarvan het Fyra-debacle slechts de meest recente verschijningsvorm is, maar waarschijnlijk niet de laatste?
Drie jaar geleden riep een parlementaire onderzoekscommissie privatisering op tot duidelijke, radicale politieke keuzes, niet in de laatste plaats ten aanzien van het spoor. Ook de Fyra-commissie stelt nu: “Maak, uitgaande van het algemeen belang van goed openbaar vervoer en een verantwoorde besteding van publieke middelen, een expliciete keuze voor de mate van marktwerking die gewenst is en acteer daar logisch en consequent op.”
Dus: NS helemaal aan de markt gunnen of juist teruggaan naar staatsspoorwegen?
Trouw 10.03.2015 Minister Stef Blok, die tijdelijk Veiligheid en Justitie waarneemt, stond vandaag nog gewoon als woonminister in de Eerste Kamer. De Senaat lijkt te zullen gaan instemmen met de manier waarop Blok wil bereiken dat woningcorporaties zich weer volop concentreren op hun sociale rol.
Ze moeten die rol ook beter met de gemeenten afstemmen. Commerciële avonturen moeten worden beperkt. De gemeente moet ook nagaan of activiteiten van corporaties wel echt corporatietaken zijn. De huurders krijgen meer te zeggen en recht op meer informatie. Er komt verder een onafhankelijke, inspectie-achtige woonautoriteit voor het financieel en het volkshuisvestelijk toezicht.
NU 10.03.2015 De Senaat lijkt te zullen gaan instemmen met de manier waarop minister Stef Blok (Wonen, foto) wil bereiken dat woningcorporaties zich weer volop concentreren op hun sociale rol.
Blok, die tijdelijk Veiligheid en Justitie waarneemt, stond dinsdag nog gewoon als woonminister in de Eerste Kamer.
De woningcorporaties moeten die sociale rol volgens zijn plan ook beter met de gemeenten afstemmen. Commerciële avonturen moeten worden beperkt. De gemeente moet ook nagaan of activiteiten van corporaties wel echt corporatietaken zijn.
Een aantal van deze wijzigingen komt voort uit de aanbevelingen van de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties, die vorig jaar onderzocht wat er allemaal misging in corporatieland. Volgende week wordt er gestemd.
Sociale huurhuizen
De Tweede Kamer praat woensdag ook met de minister voor Wonen over het financieel “passend” toewijzen van sociale huurhuizen, zodat de sociaal zwakkeren een voor hen ook echt betaalbaar onderkomen krijgen. In de plannen van Blok gaat dat over drie jaar gebeuren.
Telegraaf 10.03.2015 Minister Stef Blok, die tijdelijk Veiligheid en Justitie waarneemt, stond dinsdag nog gewoon als woonminister in de Eerste Kamer. De Senaat lijkt te zullen gaan instemmen met de manier waarop Blok wil bereiken dat woningcorporaties zich weer volop concentreren op hun sociale rol.
Ze moeten die rol ook beter met de gemeenten afstemmen. Commerciële avonturen moeten worden beperkt. De gemeente moet ook nagaan of activiteiten van corporaties wel echt corporatietaken zijn. De huurders krijgen meer te zeggen en recht op meer informatie. Er komt verder een onafhankelijke, inspectie-achtige woonautoriteit voor het financieel en het volkshuisvestelijk toezicht.
Toezicht
Sinds rampen als Vestia, waarbij een derivatenportefeuille van €20 miljard werd opgebouwd, zijn er verbeteringen doorgevoerd qua intern toezicht. Maar volgens onderzoekers Aalt Klaassen en Herbert Rijken, die het onderzoek namens Grant Thornton op zich namen, gaat het te langzaam.
Het positieve beeld van de sector komt volgens Klaassen niet erg geloofwaardig over. “Het zelfkritisch vermogen laat te wensen over.” Het rapport beveelt daarom aan dat raden van commissarissen beter samen te stellen, en dat commissarissen professioneler moeten worden.
Telegraaf 20.01.2015 Ondanks schandalen in de sector is het de vraag of het interne toezicht bij woningcorporaties nu wel op orde is. Commissarissen van woningcorporaties lijken nog altijd te weinig kritisch op zichzelf.
Dat blijkt uit het Grant Thornton-commissarissen onderzoek. Hieraan werkten 216 commissarissen mee, 83 hiervan zijn verbonden aan een woningcorporatie.
Commissarissen bij een woningcorporatie zien hun persoonlijke eigenschappen in heel positief licht. 8% van hen ziet voor zichzelf verbeterpunten, 17% ziet verbeterpunten voor de Raad van Commissarissen en 42% denkt dat er verbeteringen mogelijk zijn voor de Raad van Bestuur. Bij alle onderzochte commissarissen lagen deze percentages aanzienlijk hoger, namelijk 10%, 33% en 65%.
Ook qua technische competentie, zoals kennis over de ICT, financiën of ervaring in de sector, is de sector dik tevreden met zichzelf. Slechts 14% van de besturen van woningcorporaties wil graag verbetering zien op dit vlak, tegen 38% gemiddeld.
Den HaagFM 15.01.2015 Het Openbaar Ministerie (OM) eist 10,4 miljoen euro van Arjan Greeven, een van de verdachten in de derivatenaffaire rond woningcorporatie Vestia. Het OM denkt dat hij het geld verstopt houdt en heeft daarom beslag gelegd op de villa van zijn vrouw in Blaricum, blijkt uit onderzoek in het Kadaster door Het Financieele Dagblad.
Greeven is een van de vijf verdachten in deze zaak. Hij was financieel adviseur en bemiddelde bij de aankoop van de derivaten bij banken. Hij streek daarbij miljoenen aan provisies op. De advocaat van Greeven zegt dat de verdenking van het OM niet klopt. Greeven was juist de persoon die als klokkenluider de zaak bij justitie meldde. Daarop startte het OM een strafonderzoek.
Vestia werd in 2012 gered van een faillissement, maar verkeert nog steeds in geldnood. Het bedrijf kreeg twee miljard euro noodsteun. Door de problemen verdwenen honderden banen bij de woningcorporatie en kwamen tientalen bouwprojecten in onder meer Den Haag stil te liggen. Vestia kwam in problemen door de handel in derivaten, een zeer risicovol beleggingsproduct. …lees meer
NRC 14.01.2015 Oud-bestuurder Erik Staal van Vestia mag de (inter)nationale zakenbanken die de woningcorporatie derivaten hebben verkocht voor de rechter dagen. Ook mag Staal de Staat der Nederlanden, de toezichthouders op de corporatiesector en accountant KPMG oproepen. Vestia’s oud-commissarissen mogen op hun beurt Deloitte dagen.
De Haagse rechtbank heeft verzoeken van Staal en de oud-commissarissen daartoe vanochtend gehonoreerd. De uitspraak is opmerkelijk, omdat de banken, waaronder ABN Amro, Deutsche Bank en Société Générale, tot nu toe vrijwel buiten schot zijn gebleven in de affaire. LEES VERDER
Telegraaf 14.01.2015 De zoon van ex-corporatiebaas Hubert Möllenkamp moet een half miljoen euro betalen aan de curator in het faillissement van zijn vader. Dit heeft de rechtbank Amsterdam beslist.
De van het aannemen van miljoenen euro’s aan steekpenningen verdachte Möllenkamp leende het geld enkele jaren geleden uit aan zijn zoon Patrick. Die besteedde het onder meer aan een appartement in Amsterdam en een luxe Porsche. De rente op de lening, dik 11.000 euro per jaar, schold de ex-directeur steeds kwijt.
Telegraaf 14.01.2015 Begin 2012 werd Hubert Möllenkamp persoonlijk failliet verklaard, nadat zijn voormalige werkgever, woningcorporatie Rochdale, wegens fraudeverdenkingen beslag had laten leggen op al zijn bezittingen. De curator in zijn faillissement probeert sindsdien namens de schuldeisers, waarvan Rochdale en de fiscus de grootste zijn, 10,5 miljoen euro terug te halen. Daarbij ontspringt nu dus ook zoon Patrick de dans niet.
Telegraaf 19.12.2014 De Rotterdamse woningbouwcorporatie Havensteder is voor veel meer geld opgelicht dan eerder dit jaar werd ontdekt tijdens verhoren van de parlementaire enquete woningcorporaties.
Dit blijkt uit een onderzoek van forensisch bureau Integis, dat afgelopen maanden werd verricht op verzoek van de corporatie.
Uit het onderzoek blijkt dat de kasbeheerder van de rechtsvoorganger van Havensteder (PWS) gedurende vijf jaar minimaal €140.000 smeergeld heeft aangenomen bij het afsluiten van financiële contracten. Eerder werd er vanuit gegaan dat het om een bedrag van €100.000 ging. Ook blijkt dat de financiële producten waarvoor smeergeld betaald werd niet altijd de meest optimale waren, zodat de schade voor de corporatie mogelijk nog hoger uitvalt.
PvdA door Jacques Monasch op 11 december 2014 Foto Flickr / FaceMePLS De Partij van de Arbeid is zeer tevreden over de nieuwe Woningwet. Met deze wet staat de huurder weer centraal, krijgen gemeenten en huurders meer te zeggen over het huurbeleid en brengen we corporaties terug naar hun kerntaak: betaalbare woningen bouwen. De gehele Tweede Kamer is akkoord met deze historische hervorming van een belangrijk deel van de publieke sector. Hiermee laten we het verleden van schandalen achter ons en slaan de bladzijde om. lees verder »
NU 11.12.2014 De Tweede Kamer heeft donderdag unaniem ingestemd met tal van veranderingen voor corporaties. Die waren ook hard nodig, want er waren verschillende zaken fors uit de hand gelopen bij een aantal van de corporaties. Er was geen goed toezicht en corporaties gingen wilde financiële en commerciële avonturen aan.
Er komt nu één onafhankelijke autoriteit die toezicht gaat houden op alles wat de corporaties doen. De positie van de huurders gaat er op verschillende fronten op vooruit.
Telegraaf 11.12.2014 De Tweede Kamer heeft donderdag unaniem ingestemd met tal van veranderingen in de corporatiewereld. Die waren ook hard nodig, want er waren verschillende zaken fors uit de hand gelopen bij een aantal van de corporaties. Er was geen goed toezicht en er werden wilde financiële en commerciële avonturen aangegaan.
Er komt nu één onafhankelijke autoriteit die toezicht houdt. De positie van de huurders gaat erop vooruit. Corporaties moeten zich weer zo veel mogelijk tot hun kerntaken beperken: het beheren en verhuren van huizen voor mensen met weinig geld.
AD 11.12.2014 De Tweede Kamer heeft vandaag unaniem ingestemd met tal van veranderingen in de corporatiewereld. Die waren ook hard nodig, want er waren verschillende zaken fors uit de hand gelopen bij een aantal van de corporaties. Er was geen goed toezicht en er werden wilde financiële en commerciële avonturen aangegaan.
NOS 11.12.2014 De Tweede Kamer wil dat de koepel van woningcorporaties Aedes de salarissen van directeuren van woningcorporaties onder de cao laat vallen. Daarmee geldt er automatisch een bovengrens en zijn de salarissen openbaar.
Een week geleden bleek uit een steekproef van FNV Bouw dat directeuren zichzelf op de valreep nog salarisverhoging hebben gegeven, terwijl de wet voorschrijft dat ze hun salaris gaan afbouwen. FNV wees erop dat de cao-onderhandelingen voor personeelsleden van de corporaties ondertussen stilliggen, omdat zij 3 procent loonsverhoging vragen.
De Kamer reageerde furieus op dit nieuws. De SP diende een motie in die vandaag ook de steun kreeg van PVV, Bontes/Van Klaveren, ChristenUnie, Kuzu/Oztürk, GroenLinks, PvdA en de PvdD. De motie was daarmee goed voor een Kamermeerderheid van 78 zetels.
Tromgeroffel
Er werd ook gestemd over de nieuwe wet voor woningcorporaties van minister Blok. Ze moeten terug naar hun kerntaak van betaalbare huurwoningen, er komt één toezichthouder en de huurders krijgen meer inspraak.
Telegraaf 09.12.2014 Woonminister Stef Blok zou het bepaald niet gek vinden als corporatiebazen volgens een cao werden betaald, maar voelt er niks voor om daar zelf op aan te sturen bij de koepel van corporaties, Aedes. Sadet Karabulut van de SP had daar in een motie bij de bewindsman op aangedrongen.
„Ik ben geen partij. Ik voel er ook niets voor om vaderlijke gesprekken te gaan voeren. Ik houd daar niet van”, zei Blok. Hij wees erop dat er een aanscherping van de Wet Normering Topinkomens in aantocht is, die de salarissen in de (semi)publieke sector aan banden legt. De bazen mogen dan niet meer dan een minister gaan verdienen. Nu is dat nog 130 procent.
Telegraaf 09.12.2014 Er komt één onafhankelijke toezichthouder op al het werk van de corporaties. Die Autoriteit Woningcorporaties moet als een soort inspectie gaan werken. Een dikke meerderheid van de Tweede Kamer is daar, onder aanvoering van D66, nu definitief voor.
Woonminister Stef Blok wilde de controle laten doen door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en de Inspectie Leefomgeving en Transport. Dat toezicht had volgens hem ook onafhankelijk kunnen zijn en had de ministeriële verantwoordelijkheid als voordeel gehad: de Kamer had er het kabinet op kunnen aanspreken.
NU 09.12.2014 Er komt één onafhankelijke toezichthouder op al het werk van de corporaties. Die Autoriteit Woningcorporaties moet als een soort inspectie gaan werken. Een dikke meerderheid van de Tweede Kamer is daar, onder aanvoering van D66, nu definitief voor.
Woonminister Stef Blok wilde de controle laten doen door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en de Inspectie Leefomgeving en Transport. Dat toezicht had volgens hem ook onafhankelijk kunnen zijn en had de ministeriële verantwoordelijkheid als voordeel gehad: de Kamer had er het kabinet op kunnen aanspreken.
BB 09.12.2014 Woningcorporaties hoeven zich toch niet uitsluitend te beperken tot het beheren en verhuren van sociale huizen alleen: er mag ook, onder strenge voorwaarden, aan bijvoorbeeld stads- en dorpsvernieuwing worden gedaan waar dat nodig is en marktpartijen uitblijven. Dat zei minister Stef Blok (Wonen) maandagavond in de Tweede Kamer.
Afbakening van taken minder strikt
‘Het is ja, mits’, aldus Blok, en ‘ondersteunend aan de kerntaak’. In het debat over de Herzieningswet voor de woningmarkt (de novelle van Blok) en de parlementaire enquête die onderzoek deed naar wat misging bij corporaties, sprak de Kamer ook over de afbakening van de taken van de corporaties. De enquêtecommissie stelde dat het nastreven van ‘leefbaarheid’ door corporaties in het verleden te ruim werd ingevuld. Toch willen meerdere partijen de corporaties iets meer laten doen dan het beheren en verhuren van sociale huizen. Marktpartijen zijn namelijk niet happig op bijvoorbeeld krimpgebieden en daar zou dan niks meer gebeuren, vrezen de fracties. Blok kwam met zijn toezegging aan die wens tegemoet.
Telegraaf 08.12.2014 Woonminister Stef Blok wil liever geen instemmingsrecht aan de bewoners van corporatiehuizen verlenen. Net als de meeste partijen in de Tweede Kamer wil hij de positie van de huurders wel versterken, maar instemmingsrecht geven voor alles wat een corporatie wil ondernemen is hem te veel van het goede.
NU 08.12.2014 Woonminister Stef Blok wil liever geen instemmingsrecht aan de bewoners van corporatiehuizen verlenen.
Net als de meeste partijen in de Tweede Kamer wil hij de positie van de huurders wel versterken, maar instemmingsrecht geven voor alles wat een corporatie wil ondernemen is hem te veel van het goede.
Met dat instemmingsrecht kunnen die huurders alles wel tegenhouden wat niet in hun eigen directe belang is. Dat kan later schade opleveren. Er moet dus altijd naar drie belangen tegelijk worden gekeken: dat van de huurders, dat van de komende huurders en dat van het algemeen volkshuisvestelijk belang.
NU 08.12.2014 Huurders moeten meer invloed krijgen op woningcorporaties. Dat zullen PvdA, SP en D66 maandag naar voren brengen in een Tweede Kamerdebat met minister Stef Blok (Wonen).
De partijen willen dat huurders instemmingsrecht krijgen bij belangrijke beslissingen, zelf huurderscommissarissen aan kunnen wijzen, professioneel ondersteund worden en volwaardig mee kunnen onderhandelen over prestatieafspraken tussen corporaties en gemeenten.
Ook de PVV is positief over het idee. De partij denkt dat instemmingsrecht ook prima tegen de vriendjespolitiek van het ‘oldboysnetwerk’ dat elkaar baantjes toespeelde in corporatieland. De VVD voelt er niet erg voor de zeggenschap ”zwaar op te tuigen”.
PvdA door Jacques Monasch op 8 december 2014 Foto Flickr / FaceMePLS Uit het rapport van de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties is gebleken dat de woningcorporaties tot nu toe te veel hun eigen gang konden gaan. Er was te weinig tegengas en controle van huurders en gemeenten. Huurders mochten nooit meebeslissen, maar kregen tegelijkertijd wel de rekening. Dit is onacceptabel. Het roer moet om. Huurders moeten meer zeggenschap krijgen op woningcorporaties. Daarom dien ik samen met SP en D66 een aantal amendementen in bij de Herziene Woningwet. Deze wet zal bepalen wat de taken zijn van de woningcorporaties en wie de zeggenschap hierover heeft. lees verder »
Elsevier 08.12.2014 Minister Stef Blok (VVD) van Volkshuisvesting mag dan de credits krijgen voor het vlot trekken van de huizenmarkt, de maatregelen voor de huurmarkt blijven steken in halfslachtigheid.
Ontspoord
De parlementaire enquête naar de vraag hoe het toch zou komen dat de ‘sociale huisvesters’ financieel en moreel totaal zijn ontspoord, leverde niets dan voorspelbare antwoorden op. Corporaties mochten als marktpartijen opereren, maar zonder markttucht en in een volstrekt gezagsvacuüm.
Resultaat: hebzuchtige bestuurders en financiële avonturiers die smeten met de centjes van de huurders. Omdat het toezicht bij de sector zelf lag, kon iedereen zijn goddeloze gang gaan.
En ‘de politiek’ keek intussen weg, of bedacht vrolijk peperdure luchtkastelen zoals de Vogelaarwijken. Zeg ‘Vestia’ of ‘Rochdale’, en de huurder daar controleert subiet zijn portemonnee – in zijn vaak slecht onderhouden flat.
Waarom niet ook die laatste stap gezet? In Nederland, een van de welvarendste landen van de wereld, woont één op de drie huishoudens in ‘sociale huurwoningen’.
Dankzij een corporatiewereld die in Den Haag altijd haar belangen stevig wist veilig te stellen, kwam daar de laatste twintig jaar geen enkele verandering in. Dat is niet sociaal, dat is even getikt als een huisvestingsbons in een Maserati.
VK 07.12.2014 De forse salarisverhogingen bij bestuurders van corporaties zijn ‘volstrekt onwensellijk’. ‘Hieruit blijkt dat de cultuur niet vanzelf verandert.’ Minister Stef Blok (Wonen) zei dat in het tv-programma WNL op zondag.
Afgelopen week werd bekend dat een aantal corporatiebestuurders vorig jaar een forse loonsverhoging heeft gekregen. Soms lag het salaris ver boven de wettelijke norm. Vorige week behandelde de Tweede Kamer ook het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties. In de sector zijn afgelopen jaren grote bedragen over de balk gegooid. Maandag spreekt de Kamer hierover met Blok.
NU 07.12.2014 De forse salarisverhogingen bij bestuurders van corporaties zijn volgens Minister Stef Blok (Wonen) ”volstrekt onwenselijk.” “Hieruit blijkt dat de cultuur niet vanzelf verandert”, zei hij zondag in het tv-programma WNL op zondag.
Afgelopen week werd bekend dat een aantal corporatiebestuurders vorig jaar een forse loonsverhoging heeft gekregen.
Soms lag het salaris ver boven de wettelijke norm. Vorige week behandelde de Tweede Kamer ook het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties. In de sector zijn afgelopen jaren grote bedragen over de balk gegooid. Maandag spreekt de Kamer hierover met Blok.
Telegraaf 07.12.2014 De forse salarisverhogingen bij bestuurders van corporaties zijn „volstrekt onwensellijk”. „Hieruit blijkt dat de cultuur niet vanzelf verandert.” Minister Stef Blok (Wonen) zei dat zondag in het tv-programma WNL op zondag. Afgelopen week werd bekend dat een aantal corporatiebestuurders vorig jaar een forse loonsverhoging heeft gekregen.
Soms lag het salaris ver boven de wettelijke norm. Vorige week behandelde de Tweede Kamer ook het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties. In de sector zijn afgelopen jaren grote bedragen over de balk gegooid. Maandag spreekt de Kamer hierover met Blok.
NRC 07.12.2014 De forse salarisverhogingen bij bestuurders van corporaties zijn “volstrekt onwenselijk”. “Hieruit blijkt dat de cultuur niet vanzelf verandert.” Minister Stef Blok van Wonen heeft dat vanochtend gezegd in WNL op zondag.
Afgelopen week werd bekend dat een aantal corporatiebestuurders vorig jaar een forse loonsverhoging heeft gekregen. Soms lag het salaris ver boven de wettelijke norm. Vorige week behandelde de Tweede Kamer ook het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties. In de sector zijn afgelopen jaren grote bedragen over de balk gegooid. Maandag spreekt de Kamer hierover met Blok.
NU 06.12.2014 Woningcorporaties moeten door de minister van Wonen opgesplitst kunnen worden als blijkt dat de aandacht teveel is verdeeld over verschillende steden. Dat zegt PvdA-Kamerlid Jacques Monasch tegen NU.nl.
“We willen dat woningcorporaties zich richten op één werkgebied zoals bijvoorbeeld groot Amsterdam of groot Utrecht. Ze moeten primaire werkterreinen kiezen, nu zijn dat vaak meerdere steden”, zegt Monasch.
Telegraaf 06.2014 Woningcorporaties worden niet rijker en hebben zeker niet 12,8 miljard euro extra in kas. Dat zegt de koepelorganisatie van de corporaties Aedes.
Aedes reageert hiermee op het eerder deze week verschenen rapport van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV), waarin staat dat het vermogen van woningcorporaties met 12,8 miljard euro is gestegen tot 45,3 miljard euro.
Minister Stef Blok (Wonen) zei vrijdag naar aanleiding van deze cijfers dat woningcorporaties nu flink moeten gaan investeren in goed onderhoud en het isoleren van hun huurwoningen.
Verhuurderheffing
Het geld moet naar onderhoud en isolatie van woningen en zeker niet naar de commerciële activiteiten (zoals het verkopen van woningen) die corporaties ook ontplooien. Daar is vorig jaar fors geld (170 miljoen euro) op verloren, constateert Blok.
De cijfers die het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) donderdag presenteerde bevestigen voor Blok dat hij gelijk had toen hij in het debat over de verhuurderheffing stelde dat de corporaties met verstandig beleid en het snijden in eigen kosten en bureaucratie nog prima kunnen investeren in woningen.
Het vermogen van woningcorporaties is in 2013 met 12,8 miljard euro gestegen tot 45,3 miljard. De corporaties hadden te maken met een stijging van de inkomsten uit verhuur en boekten een verlaging van de kosten voor onderhoud en beheer in.
NU 05.12.2014 De woningcorporaties moeten nu flink gaan investeren in goed onderhoud en het isoleren van hun huurwoningen.
Minister Stef Blok (Wonen) zegt dat vrijdag in reactie op nieuwe cijfers over het gezamenlijk vermogen van de corporaties. Dat is vorig jaar met bijna 13 miljard gestegen tot ruim 45 miljard euro.
De corporaties stonden het afgelopen jaar massaal op hun achterste benen toen het kabinet een verhuurdersheffing van 1,7 miljard euro wilde invoeren.
Dan zou er geen geld overblijven om te investeren. ”Gelukkig is dat er wel en het zou goed zijn als er nu geïnvesteerd wordt”, aldus Blok.
Telegraaf 05.12.2014 De woningcorporaties moeten nu flink gaan investeren in goed onderhoud en het isoleren van hun huurwoningen. Minister Stef Blok (Wonen) zei dat vrijdag in reactie op nieuwe cijfers over het gezamenlijk vermogen van de corporaties. Dat is vorig jaar met bijna 13 miljard gestegen tot ruim 45 miljard euro.
De corporaties stonden het afgelopen jaar massaal op hun achterste benen toen het kabinet een verhuurdersheffing van 1,7 miljard euro wilde invoeren. Dan zou er geen geld overblijven om te investeren. „Gelukkig is dat er wel en het zou goed zijn als er nu geïnvesteerd wordt”, aldus Blok.
Telegraaf 03.12.2014 Roland van Vliet en zijn hele Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties kregen woensdag tijdens de behandeling van hun bevindingen over de corporatiewereld een motie aan de broek. De hele Kamer onderschreef de motie waarmee Roald van der Linde van de VVD plotseling zwaaide. De motie stond vol loftuitingen voor Van Vliet en zijn mede-commissieleden.
NU 03.12.2014 Roland van Vliet en zijn hele Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties kregen woensdag tijdens de behandeling van hun bevindingen over de corporatiewereld een motie aan de broek.
De hele Kamer onderschreef de motie waarmee Roald van der Linde van de VVD plotseling zwaaide. De motie stond vol loftuitingen voor Van Vliet en zijn mede-commissieleden.
Van Vliet, die onder de vlag van de PVV in de Kamer kwam maar zich van deze partij losmaakte, is alom geprezen om de wijze waarop hij de enquêteklus klaarde.
Telegraaf 03.12.2014 Flink boos is Carola Schouten (ChristenUnie). Juist woensdag, toen de Tweede Kamer praatte over financiële capriolen van sommige corporatiebazen, stond in De Telegraaf dat andere woonbestuurders een forse loonsverhoging hebben gehad. „Ga bij jezelf na wat voor signaal daarvan uitgaat”, verzuchtte ze. Ze was niet het enige Kamerlid dat onaangenaam verrast was.
NU 03.12.2014 Justitie wil ruim 2,4 miljoen euro terug van Hubert Möllenkamp, oud-bestuursvoorzitter van woningcorporatie Rochdale.
Het Openbaar Ministerie verdenkt Möllenkamp (65) onder meer van het aannemen van steekpenningen, witwassen en belastingfraude.
Daarnaast werd maandag bekend dat Möllenkamp ook wordt vervolgd voor meineed, omdat hij onder ede zou hebben gelogen ten overstaan van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties. Daar beweerde hij “nooit” steekpenningen te hebben aangenomen, waar justitie hem van verdenkt.
VK 03.12.2014 Justitie wil ruim 2,4 miljoen euro terug van Hubert Möllenkamp, de omstreden oud-bestuursvoorzitter van woningcorporatie Rochdale. Het OM verdenkt Möllenkamp, die ooit rondreed in een Maserati, onder meer van het aannemen van steekpenningen, witwassen en belastingfraude.
De voormalige bestuursvoorzitter van woningcorporatie Rochdale moet vandaag voor de rechtbank in Amsterdam verschijnen voor een zogeheten regiezitting in zijn zaak. Rochdale ontsloeg Möllenkamp in 2009. De corporatie claimt miljoenen van hem. De oud-topman wekte grote ergernis bij velen door in een peperdure Maserati rond te rijden. ‘Ik maakte een verkeerde keus’, zei hij daarover tijdens zijn verhoor voor de parlementaire enquetecommissie Woningcorporaties. ‘Het is toch geld van de huurders.’
Telegraaf 03.12.2014 Justitie wil ruim 2,4 miljoen euro terug van Hubert Möllenkamp, oud-bestuursvoorzitter van woningcorporatie Rochdale. Het Openbaar Ministerie verdenkt Möllenkamp (65) onder meer van het aannemen van steekpenningen, witwassen en belastingfraude.
De officier van justitie lichtte woensdag voor de rechtbank in Amsterdam de verdenkingen toe tegen Möllenkamp en enkele akenpartners. Tijdens de zogenoemde regiezitting bleek dat justitie een ontnemingsvordering bij de voormalige corporatietopman neerlegt van ruim 2,4 miljoen euro. Van diens vrouw, Alberdina V., wil justitie ruim 783.000 euro terug die zij zou hebben verdiend aan frauduleuze handelingen.
NRC 03.12.2014 Justitie eist van Hubert Möllenkamp 2,4 miljoen euro. De voormalig bestuursvoorzitter van woningcorporatie Rochdale wordt door het OM verdacht van het aannemen van steekpenningen, belastingfraude en witwassen.
Tijdens een regiezitting vandaag heeft het OM de aanklacht tegen Möllenkamp toegelicht. Naast de ontnemingsvordering tegen de voormalig topman van Rochdale is ook zijn vrouw Alberdina V. in het vizier van het OM. Justitie eist 783.000 euro wegens door haar verrichte ‘frauduleuze handelingen’.
MEINEED
Maandag werd Möllenkamp aangeklaagd voor meineed. Hij zou in juni onder ede hebben gelogen tijdens een verhoor van de parlementaire commissie naar misstanden bij woningcorporaties. Op de vraag of hij smeergeld had aangenomen, antwoordde Möllenkamp toen ontkennend. Het OM klaagde hem in oktober echter onder andere aan voor het aannemen van smeergeld. Mocht dat bewezen worden, dan heeft Möllenkamp tegenover de commissie gelogen.
Naast de claim van Justitie heeft Möllenkamps voormalig werkgever Rochdale eerder al zes miljoen euro van de oud-bestuursvoorzitter geëist. Möllenkamp was achttien jaar lang de baas van de woningcorporatie, totdat hij in 2009 werd ontslagen op verdenking van fraude.
Telegraaf 03.12.2014 Voormalig bestuursvoorzitter van woningcorporatie Rochdale Hubert Möllenkamp moet woensdag voor de rechtbank in Amsterdam verschijnen voor een zogeheten regiezitting in zijn zaak. Justititie verdenkt Möllenkamp (65) onder meer van het aannemen van steekpenningen, belastingfraude en witwassen. Maandag werd bekend dat Möllenkamp ook wordt vervolgd voor het plegen van meineed.
Telegraaf 03.12..2014 Meerdere zakenpartners van woningcorporatie Rochdale zijn afgelopen jaar gechanteerd uit naam van de van fraude verdachte ex-directeur Hubert Möllenkamp en zijn vrouw Alberdina. Steeds werd daarbij gedreigd met het verstrekken van belastende verklaringen aan justitie als niet op hun eisen werd ingegaan.
Dit valt op te maken uit vertrouwelijke correspondentie, in handen van De Telegraaf. Het gaat om tenminste twee concrete chantagepogingen: een gericht aan vastgoedman Gijs de Jager en een aan sloopondernemer Henk Oudt, waarover deze krant al eerder berichtte. Volgens ingewijden heeft het stel daarnaast nog meer zakenpartners afgeperst
BB 02.12.2014 Minister Stef Blok (Wonen) zal gemeenten niet verplichten om een woonvisie op te stellen. Hij neemt het advies van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties op dat punt niet over. En hoewel Blok vindt dat woningcorporaties zich moeten beperken tot één regio, worden ze voorlopig niet gedwongen te ‘defuseren’. Dat schrijft Blok in de kabinetsreactie op het rapport van de enquêtecommissie.
Maatschappelijk vastgoed en leefbaarheid
Volgende week behandelt de Tweede Kamer het rapport van de enquêtecommissie, samen met de novelle van Blok, een aanvulling op de Herzieningswet toegelaten instellingen volkshuisvesting uit 2012. Een belangrijk aanpassing in die novelle is dat woningcorporaties zich moeten concentreren op hun kerntaken en zo min mogelijk commerciële activiteiten verrichten. Gemeenten zijn bang dat daardoor nog minder in maatschappelijk vastgoed en leefbaarheid kan worden geïnvesteerd dan al, door de economische crisis en de verhuurdersheffing, het geval is. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft hierover diverse keren haar zorgen geuit. Gemeenten hebben de corporaties als sterke maatschappelijke partner juist hard nodig, aldus de VNG.
Gemeenten wijzen woningmarktregio’s aan
Gemeenten krijgen nog een andere taak, bijna onmogelijk om te vervullen, volgens de VNG: zij moeten Nederland opknippen in woningmarktregio’s. Ze krijgen een jaar de tijd om daarvoor gezamenlijk voorstellen in te dienen bij de minister. Corporaties moeten zich dan beperken tot hun eigen regio. Blok laat nu weten dat grote corporaties, die in verschillende regio’s werkzaam zijn, voorlopig niet hoeven te ‘defuseren’. “Gezien het eigendomsrecht vergt dit nadere analyse en afweging”, aldus Blok in de kabinetsreactie. Corporaties mogen hun bezit blijven exploiteren, onderhouden, verbeteren of verkopen. Ze mogen hun bezit echter niet uitbreiden in andere regio’s dan de eigen woningmarktregio, stelt Blok.
NU 02.12.2014 Regeringspartijen VVD en PvdA zijn het niet eens over de rol die huurders moeten krijgen bij woningcorporaties. Dat blijkt uit een rondgang bij Tweede Kamerleden van NU.nl.
“Ik ben er niet direct een voorstander van om huurders meer inspraak te geven binnen het woningcorporatiestelsel. Want wat wordt dan de rol van huurders die op wachtlijsten staan? Op die manier wordt het een circus”, zegt VVD-Kamerlid Roald van der Linde.
Voor de PvdA is meer huurdersinspraak juist een belangrijk punt. Kamerlid Jacques Monasch pleit ervoor dat huurders zelf leden voor de Raad van Commissarissen kunnen benoemen, zeggenschap krijgen in het besluitvormingsproces en in beroep kunnen gaan tegen voorgenomen besluiten.
“Huurders moeten kunnen aanschuiven bij overleg tussen gemeente en corporatie. Woningcorporaties moeten niet meer in hun eentje beslissen over het te voeren beleid “, aldus Monasch.
Commissie
Dinsdagavond debatteert de Tweede Kamer met de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Die commissie, onder leiding van het onafhankelijke Kamerlid en voormalig PVV’er Roland van Vliet,oordeelde eind oktober hard over de situatie binnen de sector.
“Dit stelsel is bijna te gronde gegaan, daar hebben de huurders en de sector een hoge prijs voor betaald. Dit mag nooit meer gebeuren”, zei Van Vliet.
NU 02.12.2014 De miljardenschade die is veroorzaakt door onverantwoord gedrag van woningcorporaties, moet misschien ook deels worden verhaald op banken. De SP oppert dat dinsdag in de Tweede Kamer.
De Kamer praat dinsdag en woensdag met de commissie die deze zomer de Parlementaire Enquête Wonincorporaties hield, waarmee werd onderzocht wat er allemaal misging bij de corporaties.
De commissie stelde onder meer vast dat de banken wel erg gretig hadden meegewerkt aan de riskante financiële avonturen van corporatiebazen. Die banken lijken daar nu mee weg te komen, vreest de SP.
De SP wil ook weten of de commissie meer weet van het verhaal dat de Opsporingsdienst VROM-IOD zeven jaar geleden al op de hoogte was van misdragingen en belangenverstrengelingen van Hubert Möllenkamp. Hij is topman van de Amsterdamse woningcorporatie Rochdale geweest.
Telegraaf 02.12.2014 „Als je er niet bij had gezeten, had je het niet geloofd.” Zo vatte Jacques Monasch van de PvdA de misstanden in de corporatiewereld dinsdag samen. Hij begrijpt nog niet hoe het systeem, waarin van controle weinig terecht kwam en bakken geld rondgingen, ooit is uitgedacht: „Een recept voor ongelukken.”
De Tweede Kamer praat deze week met de commissie die de Parlementaire Enquête Woningcorporaties hield, waarmee werd onderzocht wat er misging bij de corporaties. Verscheiden bazen haalden allerlei wilde en zeer kostbare avonturen uit, terwijl ze daarop amper werden aangesproken. Monasch wil onder meer weten hoe de vriendjespolitiek van het ‘old boy’s network’ te lijf kan worden gegaan.
Trouw 02.12.2014 Laat de huurder niet de dupe worden van een wedstrijdje ‘streng zijn voor de woningcorporaties’, bepleit Wouter Beekers.
De minister wil vastleggen dat corporaties alleen nog woningen bouwen en beheren en dat voor de lagere inkomensgroepen.
Woningcorporaties zijn ‘ver van huis’ geraakt. Het rapport van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties, dat deze week wordt besproken in de Tweede Kamer, had geen treffender titel kunnen krijgen. De schandalen in corporatieland zijn en blijven verbijsterend. Het wangedrag wordt verpersoonlijkt door Erik Staal: de absolute topverdiener met een jaarsalaris van een half miljoen euro bracht met zijn speculaties de totale Nederlandse sociale woningbouw op de rand van de financiële afgrond. De schadepost bedroeg twee miljard, omgerekend zo’n duizend euro voor iedere huurder.
Tijd voor een veel steviger toezicht op de volkshuisvesting, voor serieuze invloed van gemeenten en bewoners, voor een strengere regulering van die topsalarissen, voor een scherpere afbakening van wat wel en niet mag. Minister van Wonen Stef Blok en de enquêtecommissie roepen om het hardst: ‘woningcorporaties: terug naar de kerntaak!’ Maar wat dreigt, is een rigide versmalling van de kerntaak, waar huurders uiteindelijk geen belang bij hebben. Integendeel.
Trouw 01.12.2014 Hubert Möllenkamp, oud-topman van de Amsterdamse woningcorporatie Rochdale, wordt verdacht van het plegen van meineed. De man die tijdens de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties vooral bekend werd als de “directeur die zich liet rond rijden in een Maserati” moet zich woensdag voor dat misdrijf en onder meer het aannemen van steekpenningen verantwoorden voor de rechtbank Amsterdam.
“Ze zijn me nooit aangeboden en ik heb ze nog nooit gevraagd.”
De plaats en het tijdstip van het delict meineed zijn simpel vast te stellen. Op 6 juni van dit jaar verscheen Möllenkamp voor de parlementaire enquêtecommissie in Den Haag. “Hebt u ooit geld of gunsten aangenomen voor eigen voordeel”, vroeg het Kamerlid Wassila Hachchi (D66) hem. Hij verklaarde daar onder ede: “Nooit.”
Telegraaf 01.12.2014 Hubert Möllenkamp, oud-bestuursvoorzitter van woningcorporatie Rochdale, wordt ook vervolgd voor het plegen van meineed. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) heeft Möllenkamp op 6 juni als getuige onder ede gelogen, ten overstaan van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties.
„Nooit”, antwoordde Möllenkamp op de vraag of hij ooit geld of gunsten heeft aangenomen voor eigen voordeel. Gezien de aard van het strafrechtelijk onderzoek dat tegen Möllenkamp in gang is gezet, kan justitie dit niet anders dan als een leugen zien. De zaak draait onder meer om het aannemen van steekpenningen.
NU 01.12.2014 Oud-bestuursvoorzitter Hubert Möllenkamp van woningcorporatie Rochdale wordt ook vervolgd voor het plegen van meineed. Er loopt al een rechtszaak tegen hem wegens vermeende corruptie.
Volgens het Openbaar Ministerie (OM) heeft Möllenkamp op 6 juni als getuige onder ede gelogen, ten overstaan van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties.
De corporatie claimt miljoenen van hem. De oud-topman wekte grote ergernis bij velen door in een peperdure Maserati rond te rijden. ”Ik maakte een verkeerde keus”, zei hij daarover tijdens zijn enquêteverhoor. ”Het is toch geld van de huurders.”
Strafvervolging wegens het plegen van meineed tijdens een parlementaire enquête is hoogst uitzonderlijk. Een bekende zaak is die van de oud-rechercheurs Klaas Langendoen en Joost van Vondel.
Zij verschenen in 1995 voor de commissie-Van Traa, die onderzoek deed naar opsporingsmethoden van politie en justitie, en logen over betalingen aan een informant. Pas in 2003 werd hun veroordeling definitief, toen de Hoge Raad hun beroep in cassatie verwierp.
NRC 01.12.2014 Voormalig bestuursvoorzitter Hubert Möllenkamp van woningcorporatie Rochdale wordt vervolgd voor het plegen van meineed. Volgens het Openbaar Ministerie heeft Möllenkamp op 6 juni van dit jaar als getuige onder ede gelogen tegen de parlementaire commissie Woningcorporaties.
Tijdens het getuigenverhoor kreeg Möllenkamp de vraag of hij ooit geld of gunsten had aangenomen ten bate van zichzelf. Daarop antwoordde de oud-bestuursvoorzitter met “Nooit.” Verder zei Möllenkamp over steekpenningen: “Ze zijn me nog nooit aangeboden en ik heb ze nog nooit gevraagd.” Dat citaat heeft het OM eveneens opgenomen in de meineedaanklacht.
TOCH VERVOLGD
In oktober maakte het OM namelijk bekend dat het Möllenkamp toch gaat vervolgen op verdenking van fraude, het aannemen van steekpenningen, valsheid in geschrifte en witwassen. Gezien de aard van dat strafrechtelijke onderzoek kan het volgens het OM niet anders dan dat de voormalige bestuursvoorzitter met zijn ontkennende woorden heeft gelogen.
Er loopt ook een civiele procedure tegen Möllenkamp. Zijn oude werkgever Rochdale heeftzes miljoen euro teruggevorderd wegens oplichting en het aannemen van steekpenningen.
Telegraaf 01.12.2014 Opsporingsdienst VROM-IOD was zeven jaar geleden al op de hoogte van misdragingen en belangenverstrengelingen van ‘Maserati-directeur’ Hubert Möllenkamp, toenmalig topman van de Amsterdamse woningcorporatie Rochdale. Desondanks werd door het ministerie niet ingegrepen.
VK 01.12.2014 Opsporingsdienst VROM-IOD was zeven jaar geleden al op de hoogte van misdragingen en belangenverstrengelingen van Hubert Möllenkamp, toenmalig topman van de Amsterdamse woningcorporatie Rochdale. Desondanks werd door het ministerie niet ingegrepen. Dit blijkt volgens De Telegraaf uit vertrouwelijke dossiers van deze opsporingsdienst, inmiddels onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
RTVWEST 30.11.2014 Oud-minister van VROM Sybilla Dekker vindt dat de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporatie zich te veel heeft gefocust op incidenten in de sector. ’90 procent van de corporaties doet het gewoon goed. Je kan niet door een paar incidenten de hele sector aan de kant zetten’, aldus Dekker in WestBusiness presenteert: FRITS!
In juni moest de oud-minister verschijnen voor de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporatie, die het stelsel van woningcorporaties onderzocht. De enquête werd ingesteld na het drama met Vestia, de corporatie die smakken geld verspeelde door riskante financiële producten. Lees verder
Telegraaf 20.11.2014 De woningcorporaties moeten zich beperken tot het huisvesten van mensen met een kleine portemonnee en ophouden met het uitbreiden van hun werkterrein. De corporatiewereld lijkt echter nog niet helemaal doordrongen van deze noodzakelijke en „cruciale” cultuuromslag. Dat staat in een brief van woonminister Stef Blok, waarmee hij reageert op de uitkomsten van de Parlementaire Enquête Woningcorporaties. Het risico op onverantwoordelijk gedrag blijft groot, schrijft hij zelfs.
De enquêtecommissie onderzocht afgelopen zomer wat er allemaal misging in corporatieland. Uit de uitkomsten bleek onder meer dat veel corporaties hun taken nogal ruim zagen. Onder het mom van ‘leefbaarheid’ werden de wonderlijkste avonturen ondernomen. Zo wilde één woningstichting zelfs een parade van beschilderde olifanten sponsoren. Verder werd er geld besteed aan bijvoorbeeld een jachthaven, festivals en een weidevogelgebied.
10.11.2014 Inbreng feitelijke vragen aan het kabinet over het parlementair onderzoeksrapport (“Ver van huis”) van de Parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties (TK 33606-3) Zaak: Parlementair onderzoeksrapport – voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties, R.A. van Vliet…
Den Haag, 30 oktober 2014 Voortouwcommissie: algemene commissie voor Wonen en Rijksdienst Activiteit: Inbreng feitelijke vragen Datum: maandag 10 november 2014 Tijd: 14.00 uur Onderwerp: Inbreng feitelijke vragen aan de Parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties inzake het parlementair onderzoeksrapport “Ver van huis” (TK 33606-3) Agendapunt: Inbreng feitelijke vragen aan de Parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties inzake het parlementair onderzoeksrapport “Ver van huis” (TK 33606-3) Zaak: Parlementair onderzoeksrapport – voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties, R.A. van Vliet – 30 oktober 2014 Aanbiedingsbrief…
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014–2015 33 606 Parlementaire enquête Woningcorporaties Nr. 3 BRIEF VAN DE PARLEMENTAIRE ENQUÊTECOMMISSIE WONINGCORPORATIES Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 30 oktober 2014 De parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties biedt u hierbij het rapport aan van de parlementaire enquête, die zij op grond van de haar op 16 april 2013 gegeven opdracht heeft uitgevoerd.1 Het rapport heeft de titel Ver van huis. Het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties bestaat uit de volgende delen: • het hoofdrapport; • het deelrapport Politieke besluitvorming;…
Telegraaf 17.11.2014 Maserati baalt van de associatie met voormalig directeur Hubert Möllenkamp van woningcorporatie Rochdale. Dat schrijft het Nederlandse pr-bureau van de Italiaanse autobouwer in een mail aan De Telegraaf.
De gevallen topman reed in zijn gloriedagen bij de sociale woningstichting rond in een peperdure Maserati Quattroporte met kalfslederen stuur. De bolide is inmiddels bijna symbolisch geworden voor wat er misging bij corporaties door eigenzinnige en al te groots denkende corporatiebazen. Vandaar dat Möllenkamp sindsdien regelmatig ‘Maserati-directeur ‘wordt genoemd. Maar bij de autobouwer willen ze de naam Möllenkamp liever nooit meer horen.
NRC 17.11.2014 Woningcorporatie Vitaal Wonen staat onder verscherpt toezicht van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV). Aanleiding is de slechte financiële positie. Afgelopen jaar is bijna een miljoen euro uitgegeven aan forensische onderzoeken en juridische procedures tegen de inmiddels ontslagen directeur.
De man, Noël P., wordt verdacht van fraude, valsheid in geschrifte en oplichting. Op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken liet het nieuwe bestuur van Vitaal Wonen zelf onderzoek doen en is een civiele procedure aangespannen tegen de directeur en zijn vader. Zij zouden de corporatie voor 1,3 miljoen euro opgelicht hebben, zo bleek uit de dagvaarding.
Telegraaf 17.11.2014 De kleine woningcorporatie Vitaal Wonen in Limbricht (Limburg) is onder verscherpt toezicht geplaatst vanwege geldproblemen. Vitaal Wonen heeft te maken met hoge kosten vanwege forensische onderzoeken en juridische procedures na het ontslag van directeur Noël P. die de corporatie zou hebben opgelicht.
De vermogenspositie van Vitaal Wonen is verslechterd en lijkt zich de komende jaren onvoldoende te herstellen, maakte het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) maandag bekend.
BB 04.11.2014 Burgemeester Peter Noordanus van Tilburg heeft maandagavond scherp gereageerd op een motie van wantrouwen vanwege zijn rol bij het debacle van woningcorporatie Vestia. Drie oppositiepartijen beschuldigden hem in de motie van fraude. ‘De beschuldiging van valsheid in geschrifte is juridische flauwekul. Het is loepzuivere smaad en misschien wel laster. Ik laat me niet uitmaken voor crimineel’, reageerde hij. Aangifte doen vindt hij te vermoeiend en gaat hij niet doen. Voor de motie was geen meerderheid.
Trouw 04.11.2014 Burgemeester Peter Noordanus van Tilburg heeft vanavond scherp gereageerd op een motie van wantrouwen vanwege zijn rol bij het debacle van woningcorporatie Vestia.
Drie oppositiepartijen beschuldigden hem in de motie van fraude. ‘De beschuldiging van valsheid in geschrifte is juridische flauwekul. Het is loepzuivere smaad en misschien wel laster. Ik laat me niet uitmaken voor crimineel’, reageerde hij. Aangifte doen vindt hij te vermoeiend en gaat hij niet doen. Voor de motie was geen meerderheid.
Telegraaf 03.11.2014 Burgemeester Peter Noordanus van Tilburg heeft maandagavond scherp gereageerd op een motie van wantrouwen vanwege zijn rol bij het debacle van woningcorporatie Vestia. Drie oppositiepartijen beschuldigden hem in de motie van fraude. „De beschuldiging van valsheid in geschrifte is juridische flauwekul. Het is loepzuivere smaad en misschien wel laster. Ik laat me niet uitmaken voor crimineel”, reageerde hij. Aangifte doen vindt hij te vermoeiend en gaat hij niet doen. Voor de motie was geen meerderheid.
NU 03.11.2014 Burgemeester Peter Noordanus van Tilburg heeft maandagavond scherp gereageerd op een motie van wantrouwen vanwege zijn rol bij het debacle van woningcorporatie Vestia. Drie oppositiepartijen beschuldigden hem in de motie van fraude.
”De beschuldiging van valsheid in geschrifte is juridische flauwekul. Het is loepzuivere smaad en misschien wel laster. Ik laat me niet uitmaken voor crimineel”, reageerde hij.
BB 31.10.2014 De Vereniging van Nederlandse Gemeenten kan zich goed vinden in de conclusies en aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Vooral plannen om de invloed van gemeenten op de werkzaamheden van de corporaties te vergroten kan rekenen op instemming van de VNG.
Gemeenten moeten meer sturing gaan geven op de werkzaamheden van woningcorporaties. Dat is een van de conclusies van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Het afgelopen decennium werd er vanuit gegaan dat woningcorporaties goed in staat zouden zijn tot ‘zelfsturing’. De corporaties riepen zelf raden van toezicht in het leven, die er zorg voor moesten dragen dat de corporaties verantwoord handelden.
VK 01.11.2014 De conclusies van de enquêtecommissie zijn niet verrassend. Toch was sprake van een nuttige exercitie.
De conclusies en adviezen van de parlementaire enquêtecommissie over misstanden bij de woningcorporaties ogen op het eerste gezicht weinig verrassend. Door middel van versterking en bundeling van het toezicht moeten zelfverrijking, riskante bouwprojecten en grootschalige grondaankopen tot het verleden behoren. Ook de berisping van wilde bestuurders en slapende commissarissen viel te verwachten. En, inderdaad, ook de harde kritiek op weifelende en zwabberende politici hoort bij een grondig rapport.
“Begin december gaat de commissie in debat met de Tweede Kamer over het rapport. We gaan de partijen overtuigen van ons gelijk.”, aldus Roland van Vliet.
Trouw 31.10.2014 Roland van Vliet wist tot enkele jaren geleden niet veel meer van woningcorporaties dan dat ze bestaan, vertelt hij. Het onafhankelijk Kamerlid (ex-PVV) huurde ooit in de sociale sector, zonder problemen overigens. Van Vliet zegt dat de enquêtecommissie eind 2012 ‘met frisse blik’ en ‘onbevooroordeeld’ aan het omvangrijke onderzoek naar de corporaties is begonnen.
Wij vinden dat een corporatie moet bouwen voor de smalle beurs. Dus ook geen investeringen in scholen of ziekenhuizen meer
Nu ligt er, na 97 besloten verhoren en 58 openbare, een rapport van 1250 pagina’s. Met vernietigende conclusies. Hoofdrolspelers maakten zich schuldig aan manipulatie, zonnekoninggedrag, belangenverstrengeling, fraude en zelfverrijking. ‘Schokkend’, oordeelt de commissie.
CDA 31.10.2014 Het CDA heeft met interesse uitgekeken naar het rapport van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Aanleiding voor deze parlementaire enquete was de motie tot het instellen van een parlementaire enquete van… Lees meer
PvdA door Jacques Monasch op 30 oktober 2014 Foto Flickr / Antoon’s Foobar – De resultaten van het onderzoek van de Tweede Kamer naar de woningbouwcorporaties zijn schokkender dan ik had verwacht. Het onderzoek toont aan dat de zelfregulering die de woningcorporaties en de opeenvolgende ministers jarenlang in stand hebben gehouden, failliet is. Het is tijd om definitief afscheid te nemen van deze periode. De huurder moet weer centraal staan, en woningcorporaties moeten weer doen waarvoor ze ooit in het leven zijn geroepen: het huisvesten van lage en middeninkomens en zorg dragen voor gemengde wijken en leefbare buurten. lees verder »
SP 30.10.2014 De politiek moet lessen trekken uit de vandaag gepresenteerde parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties. Volgens SP-Kamerlid Sadet Karabulut heeft de commissie een belangrijke analyse gemaakt van een falend systeem dat rampzalige incidenten mogelijk maakt. ‘Alleen al bij Vestia is minimaal 2,7 miljard euro in rook opgegaan door speculatie en giftige financiële producten. Er is gegokt met geld van huurders. Het old boys network en de banken hebben zichzelf verrijkt, de huurder moet nu bloeden,’ stelt Karabulut.
BB 30.10.2014 Een ‘giftige cocktail’ van overambitieuze bestuurders en falend toezicht heeft geleid tot de miljardenproblemen bij de woningcorporaties. Dat staat in het eindverslag van de parlementaire enquêtecommissie die de misstanden bij de corporaties heeft onderzocht.
Optreden
De enquêtecommissie vindt dat het roer drastisch om moet. Woningbouwverenigingen moeten zich weer beperken tot zorgen voor betaalbare huizen voor mensen met een smalle beurs. Het toezicht moet terechtkomen bij één toezichthouder. Volgens de commissie moet de politiek zich de misstanden bij de corporaties aanrekenen. Dat geldt zowel voor het kabinet als de Kamer. Achtereenvolgende ministers grepen niet in toen het fout liep, en het optreden van voormalig minister Piet Hein Donner was zelfs op het randje.
RTVWEST 30.10.2014 DEN HAAG – Topman Erik Staal van Vestia heeft zich drie slagen in de rondte verdiend als directeur-bestuurder. Hij streek een half miljoen euro per jaar op en was daarmee de best verdienende corporatie-directeur van Nederland.
Staal nog steeds actief als bestuurder
Tot verbazing van de commissie is Staal nog steeds bestuurder bij een corporatie, een stichting voor sociale huisvesting in Zuid-Afrika. De stichting is gefinanceerd door Vestia en andere woningcorporaties. Staal heeft als enige zeggenschap over het geld van de stichting.
Tijdens het verhoor voor de commissie toonde Staal geen enkele spijt of berouw voor zijn gedrag. Het leidde tot tumult op de tribune. Een zakenman uit Den Haag kon het niet meer aanhoren en begon zich te bemoeien met het verhoor. Hij moest de zaal verlaten. Staal was voor de zitting naar Den Haag gekomen: hij woont in een villa op Bonaire. Lees verder
RTVWEST 30.10.2014 Woningcorporaties als Vestia zijn de afgelopen jaren ver van huis geraakt. Er moet een cultuurverandering komen: de sector mag niet meer alleen denken aan veel geld verdienen, maar moet huizen bouwen voor mensen met minder geld. Dat is de aanbeveling van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties na een onderzoek van anderhalf jaar naar allerlei misstanden bij corporaties.
De commissie wil dat de corporaties terug gaan naar de kerntaak en daaronder vallen geen commerciële nevenactiviteiten. Verder mogen ze door fusies ook niet meer zo groot worden als Vestia, maar werken in beperktere woningmarktgebieden. Lees verder
RTVWEST 30.10.2014 De woningcorporatie Vestia was jarenlang een éénmansbedrijf, met directeur-bestuurder Erik Staal aan het hoofd, die onvoldoende werd gecontroleerd en ook geen tegenspraak duldde. Het financieel drama was te voorkomen geweest. Dit concludeert de enquetecommissie in een deelrapport over Vestia. Daarin wordt gereconstrueerd hoe de corporatie in 2012 bijna failliet ging door miljarden euro’s aan riskante derivaten (beleggingsproducten) bij banken te kopen.
De hoofdstukken in het rapport hebben titels als ‘De slapende vulkaan’, ‘De vulkaan komt tot uitbarsting’, ‘Hulpdiensten aan het werk’ en ‘Het likken van de wonden’. Erik Staal vertrouwde blindelings op zijn treasurer Marcel de Vries die voor miljarden euro’s aan kapitaal zorgde via allerlei banken in binnen- en buitenland. Maar ook De Vries begreep niet welke risico’s er kleefden aan de derivaten. Hij verdiende zelf wel goed aan de handel.
Minister Liesbeth Spies deed ’t goed
De meeste banken die de derivaten aanboden hebben een scheve schaats gereden, blijkt uit het rapport. Ze hebben producten verkocht die helemaal niet bestemd waren voor een woningcorporatie. De commissie noemt de handel van de banken ‘immoreel en verwerpelijk’.
Ministers in een aantal kabinetten verzuimden om in te grijpen. Minister Donner wist van de enorme schulden van Vetia, maar lichtte de Tweede Kamer niet in. De commissie heeft vol lof voor zijn opvolger minister Spies, de nieuwe burgemeester van Alphen aan den Rijn. Zij reageerde heel accuraat, praat de Kamerleden vertrouwelijk bij en zette alles op alles om Vestia te redden. Maar dat is nog niet helemaal gelukt. Lees verder
Den HaagFM 30.10. 2014 De schade die woningcorporatie Vestia heeft opgelopen door de handel in ‘derivaten’ (riskante beleggingsproducten) is mogelijk 688 miljoen hoger dan de al langer bekende twee miljard euro. Dat blijkt uit het rapport van de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties, dat donderdag is gepresenteerd.
Er waren de afgelopen jaren incidenten bij meerdere woningcorporaties, maar Vestia was de aanleiding van de parlementaire enquête. “Het was een drama met een onvoorstelbare omvang, toen al twee miljard en nu blijkt het nog veel meer te zijn”, zei Roland van Vliet (kleine foto), voorzitter van de Parlementaire Enquêtecommissie woningcorporaties, donderdag tegen presentator Ron Davids op Den Haag FM. …lees meer
RTVWEST 30.10.2014 DEN HAAG – De parlementaire enquêtecommissie die onderzoek doet naar woningcorporaties maakt zich zorgen over een mogelijk nieuwe sanering bij Vestia.
De commissie concludeert in een vandaag verschenen deelrapport over het debacle bij Vestia dat mogelijk een nieuwe saneringsronde van 686 miljoen euro noodzakelijk is. ‘Dit alles leidt opnieuw tot grote onzekerheid voor Vestia en voor gemeenten waar Vestia veel bezit heeft.’ Vestia bezit tienduizenden woningen in de Haagse regio.
De schade die de woningcorporatie heeft opgelopen door de handel in ‘derivaten’ (riskante beleggingsproducten) is dus mogelijk 688 miljoen hoger dan de al langer bekende 2 miljard euro. Het extra tekort is afhankelijk van de ontwikkeling van de rente.
Tot en met 2017 is er nog geen probleem: Vestia heeft voldoende ‘reguliere mogelijkheden’ om leningen af te lossen. Dat doet Vestia met de opbrengst van de verkoop van woningen – ruim 30.000 van de in totaal meer dan 96.000 woningen die de corporatie bezit. Er worden vooral woningen buiten de ‘kerngebieden’ Den Haag en Rotterdam verkocht.
Boetes bij een lage rente
Maar als de gemiddelde in de resterende saneringsperiode lager is dan 3 procent heeft Vestia wel een probleem. Dat heeft onder meer te maken met boetes die zijn opgenomen in rentecontracten. De huidige rentestand schommelt gemiddeld onder de 2 procent. Volgens een berekening van Vestia bedraagt de schade bij een rente van 3 procent 686 miljoen euro, bij een lagere rente wordt dat bedrag nog hoger. Lees verder
Telegraaf 30.10.2014 “Het stelsel moet niet in de prullenbak, maar is wel toe aan groot onderhoud. Ik ben blij met die hoofdconclusie. En wij zijn al geruime tijd bezig met dat groot onderhoud.” Dat zegt voorzitter Marc Calon van Aedes, de koepelvereniging van woningcorporaties, in reactie op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie-Van Vliet.
Veel van de voorstellen die de commissie heeft gedaan, zitten bij de woningcorporaties al in de pijplijn, aldus Calon. Hij wijst onder meer op de aanbeveling om bestuur en intern toezicht te verbeteren. Zo heeft Aedes zelf al voorgesteld een kwaliteitstoets in te voeren voor nieuwe en zittende bestuurders.
NRC 30.10.2014 Politieke partijen zijn het erover eens dat het stelsel voor woningcorporaties op de schop moet. Ook vinden ze dat er beter toezicht moet komen. Dat blijkt uit de reacties ophet rapport van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties dat vandaag is gepresenteerd.
Het rapport valt niet mee, zegt VVD’er Roald van der Linde in een reactie.
“Ik zie dat het toch wel veel erger was dan we met zijn allen dachten. Als je het rapport leest: de een koopt een stoomboot, de ander speelt voor Sinterklaas en de huurders zitten met de Zwarte Piet.”
VK 30.10.2014 De parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties kwam vandaag met een vernietigend eindrapport, dat sprak van ‘zelfoverschatting, overambitie en soms zelfs fraude en zelfverrijking’. Vooral deze vijf mensen moesten het ontgelden.
RTVWEST 30.10.2014 De Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties presenteert donderdagmiddag in Den Haag haar bevindingen over het stelsel van woningcorporaties. De enquête werd ingesteld na het drama met Vestia, de corporatie die smakken geld verspeelde door wilde avonturen met zogenoemde derivaten, riskante financiële producten.
Vestia stond voor twee miljard euro in het rood en moest daardoor ook in Den Haag honderden huizen verkopen. De financiële problemen ontstonden door forse tegenvallers bij de aanschaf van risicovolle beleggingsproducten. De corporatie, de grootste van het land, balanceerde daarvoor enige tijd op de rand van de afgrond. De financiële problemen vormden de belangrijkste aanleiding voor de parlementaire enquête.
Den HaagFM 30.10. 2014 De Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties presenteert donderdagmiddag haar bevindingen over het stelsel van woningcorporaties. De enquête werd ingesteld na het drama met Vestia, de corporatie die smakken geld verspeelde door wilde avonturen met zogenoemde derivaten, riskante financiële producten.
De afgelopen maanden hoorde de commissie mensen uit de corporatiewereld en de politiek onder ede, om uit te vinden wat er allemaal misging. Vestia stond voor twee miljard euro in het rood en moest daardoor ook in Den Haag honderden huizen verkopen. De corporatie, de grootste van het land, balanceerde enige tijd op de rand van de afgrond.
“De ellende die Vestia heeft veroorzaakt, heeft Den Haag 100 tot 200 miljoen euro gekost“, vertelde de Haagse oud-wethouder Marnix Norder (kleine foto) tegen de Enquêtecommissie. Dat komt neer op 200 tot 400 euro per Hagenaar. Ook veel andere corporaties kwamen in de problemen door onverantwoorde stappen, variërend van het in de arm nemen van een peperdure architect tot het rondrijden in een Maserati op kosten van de zaak. …lees meer
Trouw 30.10.2014 Woningcorporaties moeten kleiner worden, zich beperken tot hun eigenlijke taak en zich niet meer met commerciële nevenactiviteiten bezighouden. Het toezicht moet drastisch verbeteren. Er is een cultuuromslag nodig en op termijn moet het stelsel misschien radicaal veranderen. De parlementaire enquêtecommissie die onderzocht heeft wat er mis is gegaan in de corporatiesector beveelt dat donderdag aan in haar eindrapport.
Telegraaf 30.10.2014 Nu de parlementaire enquêtecommissie harde conclusies heeft getrokken over de (wan)toestanden bij woningcorporaties, stellen verschillende partijen in de Tweede Kamer dat het toezicht beter en scherper moet.
SP-Kamerlid Sadet Karabulut stelt dat de politiek lessen moet trekken uit de bevindingen van de commissie: ,,De commissie heeft een belangrijke analyse gemaakt van een falend systeem dat rampzalige incidenten mogelijk maakt”, zegt Karabulut.
BB 30.10.2014 Als woningcorporaties niet wettelijk worden verplicht om inzicht te geven in hun financiële mogelijkheden, kunnen gemeenten daarop moeilijk toezicht houden. De afspraak uit het regeerakkoord dat gemeenten meer sturing krijgen op de woningcorporaties, komt nauwelijks uit de verf in de Novelle Herziening Woningwet van minister Blok. Dat stellen de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en de grotestedenkoepels G4 en G32 in een brief aan de Tweede Kamer.
Verplichting voor overleg te vrijblijvend
De Novelle van minister Blok geeft hoog op van te maken ‘controleerbare en bindende’ prestatieafspraken tussen gemeenten en woningcorporaties, maar de verplichting voor corporaties om over belangrijke zaken ook echt in overleg te treden met de gemeenten is te vrijblijvend geregeld, aldus de VNG. ‘Het wetsvoorstel pakt anders uit dan we eerder opmaakten uit overleggen met het ministerie’, verklaart VNG-woordvoerster Liane ter Maat.
Telegraaf 30.10.2014 De misstanden bij de woningcorporaties treffen de hele maatschappij. Het ging om miljarden euro’s en de woningen van 2,5 miljoen mensen. Voorzitter Anouchka van Miltenburg van de Tweede Kamer zei dat donderdag bij het presentatie van het eindverslag van de parlementaire enquêtecommissie die misstanden bij de woningcorporaties heeft onderzocht. Van Miltenburg nam het eerste exemplaar van dit rapport in ontvangst.
NRC 30.10.2014 Politieke partijen zijn het erover eens dat het stelsel voor woningcorporaties op de schop moet. Ook vinden ze dat er beter toezicht moet komen. Dat blijkt uit de reacties ophet rapport van de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties dat vandaag is gepresenteerd.
Het rapport valt niet mee, zegt VVD’er Roald van der Linde in een reactie. “Ik zie dat het toch wel veel erger was dan we met zijn allen dachten. Als je het rapport leest: de een koopt een stoomboot, de ander speelt voor Sinterklaas en de huurders zitten met de Zwarte Piet.”LEES VERDER
Telegraaf 30.10.2014 Het Rijk moet meer prioriteit geven aan het opsporen en vervolgen van sjoemelende corporatiedirecteuren. De parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties is „geschokt door de aard en omvang van de incidenten waarbij fraude en zelfverrijking aan de orde zijn”. Het kabinet moet dan ook een plan leveren waardoor misstanden in corporatieland worden beteugeld. Dat is een van de vele aanbevelingen, waar de enquêtecommissie woningcorporaties vandaag mee naar buiten treedt.
Het eindrapport van de commissie is ontluisterend. Bijna iedereen die betrokken was bij woningcorporaties valt iets te verwijten. Als hoofdschuldigen worden corporatiedirecteuren aangewezen, maar ook interne toezichthouders faalden, evenals ministers, waarborgfonds WSW, sectorwaakhond CFV, brancheorganisatie Aedes en de Tweede Kamer. Het pakket aan maatregelen om de sector weer op de rit te krijgen is dan ook omvangrijk.
VK 30.10.2014 Corporatiebestuurders zijn de hoofdverantwoordelijken voor de vele debacles bij woningcorporaties in de afgelopen decennia. Door hun ‘zelfoverschatting, overambitie en soms zelfs fraude en zelfverrijking’ ging het mis, schrijft de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties in haar eindrapport vandaag.
NU 30.10.2014 Minister Stef Blok (Wonen) vindt dat het belang van de huurder in een herzien corporatiebestel expliciet het begin- en eindpunt moet zijn. Dat laat Blok in een reactie op het donderdag gepresenteerde commissierapport Ver van Huis weten. Ook vindt de bewindsman het goed dat de commissie een afbakening heeft gemaakt van de corporatietaken.
“Zo wordt voorkomen dat corporaties in commerciële projecten stappen waarvan de verliezen ten koste gaan van huurders en andere woningcorporaties”, laat Blok in een reactie weten.
De commissie wil wat doen aan de constructie dat risicovolle projecten en investeringen van banken en projectontwikkelaars, geen nadelige gevolgen voor hen hebben omdat de sector garant staat. Een faillissement van een corporatie moet daarom een reële optie worden.
NU 30.10.2014 De enquêtecommissie die onderzoek heeft gedaan naar het stelsel van woningcorporaties is uitermate kritisch over het optreden van oud-minister van Binnenlandse Zaken Piet Hein Donner rond het Vestia-debacle.
De commissie suggereert dat Donner de Tweede Kamer eerder op de hoogte had moeten stellen over de problemen bij de Rotterdamse woningcorporatie.
“Naar het oordeel van de commissie staat het feit dat minister Donner de Tweede Kamer niet informeert over de omvang van de problemen en de risico’s bij Vestia op gespannen voet met de actieve informatieplicht van de minister ten opzichte van de Tweede Kamer”, schrijft de commissie.
Het niet of onjuist informeren van de Tweede Kamer geldt als een politieke doodzonde.
Ook heeft de afkoop van de derivaten en de sanering die is doorgevoerd de problemen bij Vestia niet volledig opgelost, oordeelt de commissie. De Tweede Kamer moet verder het handelen van Spies nog steeds beoordelen. Zij kreeg van het parlement veel vertrouwen en een groot mandaat om de problemen op te lossen.
“De Tweede Kamer geeft hierbij aan de minister achteraf te zullen beoordelen. De commissie stelt vast dat dit laatste echter nauwelijks heeft plaatsgevonden.”
NU 30.10.2014 De parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties oordeelt hard over de sector. Er is sprake van wanbestuur, bestuurscrisis of ernstig financieel mismanagement.
Dat schrijft de commissie donderdag in het eindrapport Ver van Huis, onder leiding van het onafhankelijke Kamerlid en voormalig PVV’er Roland van Vliet,
De commissie concludeert dat de vele incidenten uit het verleden een gevolg zijn van structurele tekortkomingen in het stelsel. De bestuurlijke mix van overheidssturing, marktwerking en zelfregulering heeft het stelsel voor een deel misvormd, oordeelt het rapport. In het eindrapport zijn ook een aantal aanbevelingen geformuleerd.
Taken
Minister Stef Blok (Wonen) vindt het goed dat de commissie een afbakening heeft gemaakt van de corporatietaken. “Zo wordt voorkomen dat corporaties in commerciële projecten stappen waarvan de verliezen ten koste gaan van huurders en andere woningcorporaties”, laat Blok in een reactie weten.
Donner
Ook oud-minister van Binnenlandse Zaken Piet Hein Donner wordt hardaangepakt rond de probelemen met Vestia. De commissie suggereert dat Donner de Tweede Kamer eerder op de hoogte had moeten stellen over de problemen bij de woningcorporatie.
“Naar het oordeel van de commissie staat het feit dat minister Donner de Tweede Kamer niet informeert over de omvang van de problemen en de risico’s bij Vestia op gespannen voet met de actieve informatieplicht van de minister ten opzichte van de Tweede Kamer”, schrijft de commissie.
NU 30.10.2014 De commissie vat in het donderdag gepubliceerde eindrapport Ver van Huis een aantal kernpunten samen: heldere grenzen stellen, toezicht verbeteren, geld meer beteugelen en gedrag te veranderen.
NU.nl zet de uitwerking hiervan voor u op een rij:
Grenzen
Door grenzen te stellen, wil de commissie voorkomen dat bestuurders binnen de sector commerciële nevenfuncties bekleden en zich weer richten op de kerntaak: het zorgen voor woonruimte voor mensen die daar zelf moeite mee hebben…….
NU 30.10.2014 De parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties wil het mogelijk maken om binnen en buiten het huidige stelsel van woningcorporaties te experimenteren met andere rechtsvormen.
Zodra de rust rondom de sector is teruggekeerd en wet- en regelgeving is vastgelegd, moet dit per wet mogelijk worden gemaakt.
Dat is een van de aanbevelingen die de commissie, onder leiding van voormalig PVV’er Roland van Vliet, donderdag in het eindrapport Ver van huis presenteert.
Zo moet er gekeken worden naar andere rechtsvormen zoals een huurderscoöperatie waarin huurders gezamenlijk eigenaar van de woningcorporatie zijn. Hier wordt al mee geëxperimenteerd in de praktijk, ook ligt er sinds kort een wettelijke basis om deze vorm mogelijk te maken.
De organisatie werd uiteindelijk gered met geld van de andere woningcorporaties en de banken die de financiële producten hadden geleverd. Uiteindelijk is het aan de Kamer en de minister of de aanbevelingen (deels) worden overgenomen.
NRC 30.10.2014 Eén toezichthouder die waakt over alle facetten van woningcorporaties. En die níét onder directe controle van de minister staat. Dat is de belangrijkste aanbeveling van de parlementaire enquêtecommissie die vandaag haar eindrapport presenteert. Deze ‘Woonautoriteit’ moet toezien op de financiën, governance, integriteit en rechtmatigheid bij sociale huisvesters.
Een autoriteit die ook sancties kan opleggen. “Alleen als deze niet onder de minister valt, is er geen risico dat beleid en toezicht opnieuw vermengd worden”, zegt commissie-voorzitter Roland van Vliet. Er ligt op dit moment een voorstel van minister Stef Blok (Wonen, VVD) bij de Tweede Kamer dat het toezicht weliswaar samenvoegt, maar juist onder zijn hoede.
Twee jaar onderzoek van de commissie leverde 1.250 pagina’s op over wat er misging en beter moet in de corporatiesector. Naast de onafhankelijke woonautoriteit wil de commissie dat de sector teruggaat naar zijn “klassieke kerntaak”. Parlementaire Enquetecommissie WoningcorporatiesMEER OP NRC Q
VK 30.10.2014 Een onafhankelijke toezichthouder met stevige bevoegdheden moet de woningcorporaties gaan controleren. Dat is naar verluidt een van de hoofdconclusies uit het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties, dat vandaag verschijnt.
Diverse politici zeggen tegen de Volkskrant dat de commissie het versnipperde toezicht op de corporaties wil bundelen in één onafhankelijke toezichthouder. Met die aanbeveling gaat de commissie in tegen het kabinetsbeleid. Minister voor Wonen Stef Blok (VVD) heeft onlangs voorstellen naar de Tweede Kamer gestuurd waarin hij het toezicht wil onderbrengen bij zijn eigen ministerie.
VK 30.10.2014 Bijna twee jaar onderzocht een enquêtecommissie wat er misging bij de woningcorporaties. Vandaag komt zij met haar bevindingen. Vier betrokkenen nemen een voorschot.
Telegraaf 30.10.2014 Justitie heeft de vrouw van Hubert Möllenkamp, de van corruptie verdachte ‘Maserati-directeur’ van woningcorporatie Rochdale, aangeboden om haar niet te vervolgen in ruil voor een kwart miljoen euro.
Dit bevestigt het Openbaar Ministerie (OM) aan de Telegraaf. Maar omdat Alberdina V. niet in staat is om het geëiste schikkingsbedrag op te hoesten, wordt zij net als haar man alsnog vervolgd.
Peter Boelhouwer TU Delft pleit voor onafhankelijke toezichthouder.
Concentreer je op sociale kerntaken, verhuur een beperkt aantal corporatiewoningen in de marktsector, benoem een onafhankelijke extern toezichthouder en bevorder het zelfbeheer van huurders. Dat zijn de belangrijkste aanbevelingen voor een nieuw corporatiebeleid.
De hoogleraren lopen daarmee vooruit op het eindrapport van de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties dat eind oktober wordt gepresenteerd.
Openbare verhoren
De enquêtecommissie heeft het corporatiestelsel en de incidenten die daar plaatshadden onder de loep genomen. Ze hielden openbare verhoren. Daarbij werden hoofdrolspelers uit de volkshuisvestingswereld, maar ook (oud-)bewindslieden gehoord. Onder anderen de Haagse oud-wethouder Marnix Norder en Vestiabestuurders Erik Staal en Jeroen Lugte kwamen aan het woord.
RTVWEST 21.10.2014 Er moet een onafhankelijke toezichthouder komen die woningbouwcorporaties controleert. Dat stellen Peter Boelhouwer en vijf andere hoogleraren van de TU Delft. Ze schreven een visie op de toekomst van de sociale huursector. Lees verder
De Parlementaire Enquêtecommissie Financieel Stelsel heeft het eindrapport ‘Verloren Krediet II – De balans opgemaakt’ gepresenteerd. De voorzitter van de enquêtecommissie, Jan de Wit (SP), heeft het eindrapport overhandigd aan Kamervoorzitter Gerdi Verbeet. Lees verder
De commissie heeft de balans opgemaakt en rekent op een spoedige behandeling van het rapport door de Kamer.
Elsevier 05.01.2013 De steun aan ING levert de Nederlandse staat geld op. Dat zegt ING-topman Jan Hommen zaterdag in een interview met De Telegraaf. Volgens Hommen heeft ING 10 miljard euro aan kapitaalsteun ontvangen en heeft de bank 10,2 miljard terugbetaald. De komende jaren betaalt de bank nog eens 3,3 miljard terug. Hommen reageert op de uitspraken van minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA, Financiën) donderdag dat de financiële steun aan de bankensector de staat geld kost. Lees het hele artikel in De Financiele Telegraaf
Telegraaf 05.01.2013 ING-topman Jan Hommen nuanceert de uitspraken van minister Dijsselbloem (Financiën) dat de geredde banken de belastingbetaler de komende jaren bakken met geld gaan kosten. Voor ING gaat dat verhaal van de bewindsman in ieder geval niet op, zegt Hommen in een interview met De Telegraaf. Hommen zegt dat zijn bank dit jaar al €10,2 miljard heeft terugbetaald op een kapitaalinjectie van €10 miljard en de staat kan nog enkele miljarden tegemoetzien. Lees verder
Trouw 05.01.2013 De steun aan ING levert de Staat geld op. Dat zegt ING-topman Jan Hommen in een interview met De Telegraaf van zaterdag. Volgens Hommen heeft ING 10 miljard euro aan kapitaalsteun gehad en heeft de bank al 10,2 miljard terugbetaald. De komende jaren betaalt de bank nog eens 3,3 miljard terug.
Elsevier 04.01.2013 Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA)liet donderdag weten dat de staat vorig jaar grote verliezen heeft geleden op de steun die de bankensector in de kredietcrisis kreeg. Toenmalig minister van Financiën Wouter Bos (PvdA) leende het geld voor de reddingen op de financiële markten waarover de staat rente betaalt.
Dijsselbloem wijt de verliezen aan de ‘verslechterde economische omstandigheden’, waardoor financiële instellingen niet genoeg dividend kunnen betalen om te compenseren voor de rente.
Een opmerkelijke conclusie. De commissie-De Wit die de rol van de overheid in de kredietcrisis onderzocht, concludeerde in april 2012 juist dat hoofdverantwoordelijke Wouter Bos veel te gul miljarden had uitgedeeld aan ING en vooral ABN AMRO. Dat de inkomsten uit die nationalisatie nu tegenvallen, is daarom niet meer dan logisch.
VK 04.01.2013 De Nederlandse staat lijdt vanaf dit jaar verlies op de miljardeninvesteringen die in 2008 zijn gedaan om de Nederlandse banken te redden. Volgens minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) betaalt de overheid meer rente over het geld waarmee ze de banken heeft gesteund dan het dividend dat de banken hiervoor betalen.
Trouw 04.01.2013 De Nederlandse staat heeft vorig jaar 193 miljoen euro verlies geleden op steunmaatregelen aan de Nederlandse banken. Komende jaren zal dat beeld niet veranderen. Ook dan moet de overheid toeleggen op de maatregelen die in 2008 en 2009 genomen zijn om de banken te redden.
NU 04.01.2013 Dat de Nederlandse staat verlies lijdt op de miljardeninvesteringen die in 2008 zijn gedaan, is te wijten aan ABN Amro en ASR. Deze bank en verzekeraar kunnen niet voldoende dividend betalen om te compenseren voor de rente die de Staat betaalt over het geld waarmee ze zijn gesteund. Dit heeft minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) donderdag in allerijl geschreven (pdf) aan de Tweede Kamer, na uitspraken op een lokale PvdA-receptie in Nijmegen
NU 18.09.2012 DEN HAAG – Het kabinet neemt de meeste aanbevelingen over herstel van de financiële sector van de parlementaire enquêtecommissie De Wit over. Dat blijkt uit een brief van minister Jan Kees de Jager van Financiën aan de Tweede Kamer.
NOS 28.06.2012 De Tweede Kamer neemt de conclusies over van de commissie-De Wit over de kredietcrisis. Twee maanden geleden concludeerde de parlementaire enquêtecommissie van SP’er De Wit dat de Nederlandse autoriteiten grote fouten hebben gemaakt rond Fortis/ABN AMRO en ING.
Volgens de commissie waren het ministerie van Financiën en de Nederlandsche Bank niet genoeg voorbereid op een zo grote crisis en werden ze erdoor overrompeld. De Wit vindt dat te laat is ingegrepen bij Fortis en dat de Staat te veel heeft betaald. De Kamer is het eens met die conclusies.
VK 26.062012 De PvdA vindt dat de parlementaire enquêtecommissie die de aanpak van de kredietcrisis onderzocht, haar rapport ‘evenwichtiger’ had moeten presenteren. Het rapport herbergt volgens PvdA-Tweede Kamerlid Ed Groot stevige kritiek die genuanceerd opgeschreven is, maar in de mondelinge presentatie door commissievoorzitter Jan de Wit (SP) was het oordeel over het toenmalige kabinet keihard.
Parool 26.06.2012 De Groot zei dat vandaag in het debat over het in april gepresenteerde enquêterapport. Als voorbeeld noemde de PvdA’er de discussie over de koopprijs van ABM Amro en Fortis Bank Nederland. In het rapport staat volgens Groot dat niet vast te stellen is dat het kabinet te veel heeft betaald, maar in de presentatie lag het er in zijn ogen ‘duimendik bovenop’ dat dat wel het geval was.
NU 26.06.2012 DEN HAAG – De PvdA vindt dat de parlementaire enquêtecommissie die de aanpak van de kredietcrisis onderzocht, haar rapport ”evenwichtiger” had moeten presenteren.
Het rapport herbergt volgens PvdA-Tweede Kamerlid Ed Groot stevige kritiek die genuanceerd is opgeschreven, maar in de mondelinge presentatie door commissievoorzitter Jan de Wit (SP) was het oordeel over het toenmalige kabinet keihard.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.