Het ministerie van Veiligheid en Justitie mag de verslagen van de vergaderingen die ministers hielden rond de ramp met vlucht MH17 geheimhouden. De Raad van State heeft dat bepaald in een zaak die was aangespannen door de NOS, RTL en de Volkskrant.
Vertrouwelijk
De Raad van State vindt dat geheimhouding door het kabinet, eenheid van regeringsbeleid en de gevoelige aard van de onderwerpen zwaarder wegen dan het belang van openbaarmaking. Daarmee is een eerdere uitspraak van een lagere rechtbank vernietigd.
AD 27.12.2017
Wob-verzoek
De betrokken media hadden de minister van Veiligheid en Justitie inzage gevraagd in alle verslagen van de zogenoemde Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) en enkele passages van verslagen van de ambtelijke Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing (ICCb).
NOS, RTL en de Volkskrant dienden in het najaar van 2014 los van elkaar verzoeken in op basis van de Wet openbaarheid van bestuur. Er werd gevraagd om openbaarmaking van de verslagen van de ministeriële en ambtelijke commissies die zich bezighielden met MH17. De redacties wilden hiermee het kabinetsbeleid na de ramp kunnen reconstrueren. Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
In februari bepaalde de rechtbank Midden-Nederland dat deze verslagen openbaar moeten worden gemaakt. Het ministerie ging in beroep, omdat het openbaren van het vertrouwelijk overleg schadelijk kan zijn voor de relatie met andere landen.
In de loop van 2015 werd duidelijk dat het ministerie van Veiligheid en Justitieweigerde veel documenten openbaar te maken. Van documenten die wel werden vrijgegeven, waren hele stukken onleesbaar gemaakt.
AD 09.12.2017
Rechtszaak
Daarop stapten de redacties naar de rechter. De rechtszaak leidde er toe dat wel de ambtelijke stukken grotendeels werden vrijgegeven, maar niet de notulen van de ministers. De Raad van State – het hoogste rechtsorgaan in dit soort zaken – kiest nu de kant van het kabinet.
“De Staat heeft er groot belang bij dat ministers en de overige aanwezigen bij vergaderingen van de commissie, evenzeer als deelnemers aan de ministerraad, onbelemmerd met elkaar kunnen spreken”, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak.
AD 14.11.2017
Blunder van Pieter Omtzigt, CDA-woordvoerder MH17
CDA-Tweede Kamerlid Chris van Dam neemt het dossier MH17 over van fractiegenoot Pieter Omtzigt. Dit is het resultaat van een CDA-fractievergadering vanochtend naar aanleiding van de ontstane controverse rond Kamerlid Omtzigt.
NRC Handelsblad onthulde afgelopen weekeinde dat Omtzigt in mei van dit jaar een valse getuige uit Oekraïne had geïnstrueerd wat hij moest zeggen tijdens een bijeenkomst voor nabestaanden van de ramp. Het Kamerlid sprak vooraf aan de bijeenkomst met deze Alexandr, een man die hoopte asiel te krijgen in Nederland, en gaf kort voor het begin van het evenement per sms instructies aan de man over wat hij moest zeggen.
AD 16.12.2017
De Oekraïense man verklaarde tijdens de bijeenkomst dat hij het vliegtuig had zien neerstorten en dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien. Volgens NRC Handelsblad wist Omtzigt dat dit niet de werkelijkheid was, dat niet de Oekraïense man, maar zijn vrouw getuige was geweest van het neerstortende vliegtuig. Omtzigt verwees de man vervolgens door naar het Joint Investigation Team, terwijl het Kamerlid al wist dat de Oekraïener reeds een verklaring bij het JIT had afgelegd.
AD 14.11.2017
Maandagmiddag schreef Omtzigt zijn verklaring op Facebook. Met de sms had hij geprobeerd de man aan te sporen om het kort te houden. ‘De man wilde graag een half uur spreken, maar de maximum spreektijd zou een minuut zijn. Hij vroeg zich daarom af wat hij dan uit zijn lange verhaal zou vertellen. Ik heb toen een SMS gestuurd met wat de hoofdpunten volgens mij waren van zijn eerdere betoog richting mij.’ Dat was een fout, geeft het Kamerlid toe. ‘Dat had ik niet moeten doen, en het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden.’
Kunstenaar Toon Heijmans en Ronald Rutten bij nieuw monument voor MH17.foto Koen Verheijden
Aldus maakte CDA-leider Buma bekend dat Omtzigt tijdelijk niet meer het woord voert over de MH17-ramp. Tevens vergaderde de CDA-fractie over het lot van Omtzigt. Het resultaat: de fractie accepteert zijn uitleg en houdt vertrouwen in Omtzigt. Kamerlid Chris van Dam, die na de verkiezingen van maart zijn debuut maakte op het Binnenhof, neemt de MH17-portefeuille voorlopig over. Omtzigt zei achteraf: ‘Ik heb iets onverstandigs gedaan en heb dat ook uitgelegd.’ Zijn partijleider nam het voor hem op. ‘De fractie heeft groot respect voor de manier waarop Pieter sinds zaterdag met deze zaak is omgegaan’, zei Buma.
HoofddocentErik Denters versus Kamerlid Pieter Omtzigt CDA
VU-hoofddocent Universitair hoofddocent Erik Denters van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) springt in de bres voor CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, naar aanleiding van de kwestie rondom een dubieuze getuige in de zaak MH17. Denters stuurde een ingezonden brief aan NRC Handelsblad waarin hij ferme kritiek uit op een artikel in NRC waarin Omtzigt ervan wordt beschuldigd de getuige bewust naar voren te hebben geschoven tijdens een bijeenkomst met nabestaanden.
De krant weigerde om Denters’ ontlastende brief te publiceren. De docent was zelf aanwezig bij de bijeenkomst vorig jaar op de bijeenkomst op de VU.
Omtzigt en nabestaanden niet onder de indruk van getuige
In de brief schrijft Denters onder meer dat de bewering van NRC dat Omtzigt tijdens een bijeenkomst twijfel zaaide over de betrouwbaarheid van de uitkomsten van het officiële onderzoek naar de toedracht van de ramp met de MH17, niet klopt. Hij spreekt van een ‘infame aanval op een vasthoudend Kamerlid’. Ook schrijft Denters dat de aanwezige nabestaanden en Omtzigt zelf niet onder de indruk leken van het verhaal van Alexandr – de ‘nepgetuige’, waarover NRC vorig weekend berichtte.
NRC verspreidt nepnieuws over Pieter Omzigt. Mijn brief (14/11) over journalistieke integriteit wordt genegeerd. 3:52 PM – Nov 17, 2017
NRC
Het artikel van NRC suggereert dat Omtzigt deze getuige opvoerde om twijfel te zaaien en pro-Russische lezingen te bevestigen. Omtzigt zelf erkende dat hij slordig is geweest door de getuige per sms te instrueren hoe hij zijn lange verhaal moest inkorten tot enkele kernpunten. Hij maakte hiervoor op Twitter zijn excuses, maar benadrukte dat er geen sprake was van opzet.
‘Bij dit soort publieke bijeenkomsten staat er altijd wel een mafkees op die zegt iets gezien te hebben of meent een complot te kunnen onthullen,’ aldus Denters in de brief. Overigens was NRC zelf niet bij de bijeenkomst aanwezig.
NRC publiceert brief niet
Denters stuurde zijn brief dinsdag in bij NRC, maar heeft tot op heden geen inhoudelijke reactie gekregen. ‘Ik kreeg een ontvangstbevestiging, een standaardmail, waarin stond dat als ik binnen twee dagen geen reactie had ontvangen, dat betekende dat mijn brief niet zou worden geplaatst,’ zegt Denters in een reactie tegenover Elsevier Weekblad. ‘Ik heb keurig gewacht tot donderdag, maar zag mijn bijdrage er niet tussen staan. De ingezonden brieven waren allen van een veel minder kritische aard dan die van mij.’
Vrijdag om 18.36 – nadat zijn brief op Twitter veel reactie had gegenereerd- ontving Denters naar eigen zeggen alsnog een reactie van NRC. De krant informeerde hem dat andere ingezonden stukken helaas prioriteit hebben gekregen boven zijn brief.
Andere aanwezigen – journalist (en op de bewuste avond debatleider) Hella Hueck en mede-organisator Marieke de Hoon – uitten eerder al hun bedenkingen over de insteek van het artikel.
Ik heb het overigens niet zo ervaren dat @PieterOmtzigtspreektijd ‘regelde’ voor De Oekraïner – het was een openbare bijeenkomst. 11:42 AM – Nov 11, 2017
Omtzigt kondigde maandag aan zijn Kamer-woordvoerderschap voor MH17 neer te leggen. Hierna dook er online een drie minuten durende tape op van het voorgesprek tussen Omtzigt en de getuige Alexandr. NRC weigert de volledige opname van 20 minuten vrij te geven en voert bronbescherming op als reden. Ook een geanonimiseerd transcript van het gesprek heeft de krant tot op de dag van vandaag niet geopenbaard.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
De Haagse Burgemeester Paulien Krikke reageert positief op de mogelijke komst van het MH17-proces naar onze stad. Zij noemt het MH17-tribunaal “zeer op zijn plek” in Den Haag.
Volgens Krikke is zo’n langdurig proces bij uitstek op zijn plaats in Den Haag als internationale stad van vrede en recht.
“Den Haag heeft veel ervaring met internationalerechtbanken,
Een Kamermeerderheid schaarde zich reeds achter het reeds eerder genomen regeringsbesluit om het MH17-proces in Nederland te voeren.
Ministers Stef Blok (Veiligheid en Justitie, VVD) en Bert Koenders (Buitenlandse Zaken, PvdA) bereikten hier op 5 juli al overeenstemming over met de vijf landen die onderzoek doen naar de ramp.
Maar de Tweede Kamer moest het besluit formeel nog wel goedkeuren. Dat is nu gebeurd. De locatie Den Haag lag al voor de hand en is nu ook vastgesteld, aldus minister Blok.
OmroepWest 23.05.2018 Nabestaanden van MH17-slachtoffers, onder wie Hans de Borst uit Monster, worstelen met het aanstaande WK voetbal in Rusland. ‘We zijn ons op pijnlijke wijze bewust van de duistere ironie dat de Russische leiders die zich zullen opstellen alsof ze de wereld met open armen ontvangen, degenen zijn die het meest schuldig zijn aan het verwoesten van onze wereld’, schrijft een tiental nabestaanden in een ingezonden brief die de Russische krant Novaya Gazeta heeft gepubliceerd.
Volgens de opstellers van de in het Engels geschreven brief is de Russische regering ‘er consequent op uit geweest de waarheid te verhullen en hun verantwoordelijkheid te ontduiken sinds die vreselijke dag in juli 2014’. Russische media werken daar volgens de groep nabestaanden volop aan mee door tegenstrijdige verhalen te publiceren over de crash en zo verwarring te stichten.
De briefschrijvers roepen Rusland op mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig, fouten te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen. Tegelijkertijd wensen ze het Russische volk een goed WK toe. Het toernooi in Rusland begint op 14 juni. ‘We nemen de Russische bevolking niet kwalijk wat er is gebeurd. Wij zijn niet tegen jullie’, aldus de tien. ‘We houden de Russische staat en zijn leiders eindverantwoordelijk voor de dood van onze familieleden.’
Emotie
Haat is een verleidelijke emotie, schrijven de opstellers van het stuk. Maar daaraan toegeven ‘zou ons verteren en uiteindelijk het menselijk leven op deze planeet vernietigen’.
De nabestaanden spreken verder hun vertrouwen uit in het internationale team dat onder leiding van het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerhalen van MH17. Dat team brengt donderdagochtend overigens tussentijdse resultaten naar buiten. De persconferentie is live te zien bij de NOS.
Slachtoffers
Bij de vliegramp met het MH17-toestel van Malaysia Airlines kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 193 Nederlanders. Eén van de 24 slachtoffers uit onze regio was Elsemiek de Borst (17). Haar vader Hansis één van de nabestaanden die een ingezonden brief hebben geschreven.
Telegraaf 23.05.2018 Nabestaanden van MH17-slachtoffers worstelen met het aanstaande WK voetbal in Rusland. „We zijn ons op pijnlijke wijze bewust van de duistere ironie dat de Russische leiders die zich zullen opstellen alsof ze de wereld met open armen ontvangen, degenen zijn die het meest schuldig zijn aan het verwoesten van onze wereld”, schrijven tien nabestaanden in een ingezonden brief die de Russische krant Novaya Gazeta heeft gepubliceerd.
Volgens de opstellers van de brief is de Russische regering „er consequent op uit geweest de waarheid te verhullen en hun verantwoordelijkheid te ontduiken sinds die vreselijke dag in juli 2014”. Russische media werken daar volgens de groep nabestaanden volop aan mee door tegenstrijdige verhalen te publiceren over de crash en zo verwarring te stichten.
’We zijn niet tegen jullie’
De briefschrijvers roepen Rusland op mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig, fouten te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen. Tegelijkertijd wensen ze het Russische volk een goed WK toe. Het toernooi in Rusland begint op 14 juni. „We nemen de Russische bevolking niet kwalijk wat er is gebeurd. Wij zijn niet tegen jullie”, aldus de tien. „We houden de Russische staat en zijn leiders eindverantwoordelijk voor de dood van onze familieleden.”
Haat is een verleidelijke emotie, schrijven de opstellers van het stuk. Maar daaraan toegeven „zou ons verteren en uiteindelijk het menselijk leven op deze planeet vernietigen”.
’Vertrouwen in internationale team’
De nabestaanden spreken verder hun vertrouwen uit in het internationale team dat onder leiding van het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerhalen van MH17. Dat team brengt donderdagochtend overigens tussentijdse resultaten naar buiten.
NOS 23.05.2018 Nabestaanden van MH17-slachtoffers halen in een open brief hard uit naar de Russische autoriteiten en staatsmedia. Die hebben er volgens hen alles aan gedaan om twijfel te zaaien en de waarheid over de vliegramp te verdoezelen. Willen de Russen leven in een land waar de waarheid niet meer bestaat, vragen zij zich af.
De brief staat op de website van de onafhankelijke krant Novaya Gazeta. Hij is ondertekend door een tiental nabestaanden uit Australië, het Verenigd Koninkrijk en Nederland.
Zij schrijven dat zij na bijna vier jaar nog steeds worstelen met het plotselinge en brute verlies van hun geliefden en de vragen die nog niet zijn beantwoord.
Russische volk niet schuldig
“Wij geven het Russische volk niet de schuld van wat er is gebeurd”, zeggen de briefschrijvers. “Wij zijn niet tegen jullie. Wij houden de Russische staat en zijn leiders verantwoordelijk voor de dood van onze familieleden.”
In de brief wordt verwezen naar de theorieën die in Russische staatsmedia de ronde deden. De MH17 zou door een Oekraïens vliegtuig zijn neergehaald; het vliegtuig van de Russische president zou het eigenlijke doelwit zijn; de Boeing zou vol met lijken hebben gelegen en opzettelijk zijn neergestort.
Vervolgens vragen de nabestaanden zich af of de Russen in een land willen wonen waar de waarheid niet meer bestaat.
Morgen meer duidelijkheid
Op 17 juli is het vier jaar geleden dat vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne werd neergeschoten met een luchtdoelraket. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
Morgen komt het Joint Investigation Team (JIT) dat de crash onderzoekt met een tussenrapportage. Het JIT zoekt naar bewijs om een strafzaak te openen.
De NOS zendt de persconferentie rechtstreeks uit om 10.55 uur op NPO 1.
De schrijvers doen een oproep aan de Russische autoriteiten om mee te werken aan het internationale onderzoek naar de vliegramp, zodat de mensen die verantwoordelijk zijn kunnen worden berecht.
Ook verwijzen de nabestaanden naar het WK voetbal in Rusland, dat op 14 juni van start gaat. Dat zou iedereen met trots moeten vervullen, schrijven zij. Tegelijk noemen ze het duister en ironisch dat de Russische leiders die de wereld met open armen ontvangen dezelfde mensen zijn die hun uiterste best doen om de waarheid te verdoezelen.
AD 23.05.2018 Nabestaanden van MH17-slachtoffers worstelen met het aanstaande WK voetbal in Rusland. Tien nabestaanden schrijven dat in een ingezonden brief die de Russische krant Novaya Gazeta heeft gepubliceerd.
Volgens de opstellers van de brief is de Russische regering ,,er consequent op uit geweest de waarheid te verhullen en hun verantwoordelijkheid te ontduiken sinds die vreselijke dag in juli 2014”.
,,We zijn ons op pijnlijke wijze bewust van de duistere ironie dat de Russische leiders die zich zullen opstellen alsof ze de wereld met open armen ontvangen, degenen zijn die het meest schuldig zijn aan het verwoesten van onze wereld.”
Fouten erkennen
De nabestaanden roepen Rusland op mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig, fouten te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen. Tegelijkertijd wensen ze het Russische volk een goed WK toe.
,,Ẁe nemen de Russische bevolking niet kwalijk wat er is gebeurd. Wij zijn niet tegen jullie”, schrijven ze. ,,We houden de Russische staat en zijn leiders eindverantwoordelijk voor de dood van onze familieleden.”
Verleidelijke emotie
Haat is een verleidelijke emotie, schrijven de opstellers van het stuk. Maar daaraan toegeven ,,zou ons verteren en uiteindelijk het menselijk leven op deze planeet vernietigen”.
De nabestaanden spreken verder hun vertrouwen uit in het internationale team dat onder leiding van het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerhalen van MH17.
Dat team brengt morgenochtend tussentijdse resultaten naar buiten. De persconferentie is live te zien bij de NOS.
Het MH17-monument dat in maart op Vliegbasis Eindhoven werd onthuld ANP
NOS 18.05.2018 Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de crash van vlucht MH17, komt donderdag met een tussenrapportage. Ook wordt de hulp van het publiek ingeroepen bij de speurtocht naar de daders van de vliegramp.
Er worden geen mededelingen gedaan over mogelijke verdachten. Ook wordt geen informatie gegeven over de resultaten van de eerdere getuigenoproepen, meldt het JIT.
In oktober vorig jaar zei onderzoeksleider Fred Westerbeke dat zijn team steeds dichter bij de identiteit van de verdachten kwam. Hij kon toen niet zeggen wanneer het onderzoek klaar zou zijn om het aan de rechter voor te leggen. “We hebben misschien een paar maanden nodig, of een jaar”, zei hij.
Samenwerking
In het team werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne samen. Het doel van het onderzoeksteam is te achterhalen hoe de ramp kon gebeuren en de verdachten voor de rechter te brengen.
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij.
Telegraaf 18.05.2018 Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de crash van vlucht MH17, presenteert donderdag tussentijdse onderzoeksresultaten. Ook wordt de hulp van het publiek ingeroepen bij de speurtocht naar de daders van de vliegramp.
Er worden geen mededelingen gedaan over mogelijke verdachten, noch wordt informatie gegeven over de resultaten van de eerdere getuigenoproepen, meldt het JIT.
Onderzoeksteam
In het team werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne nauw samen. Het doel van het onderzoeksteam is te achterhalen hoe de ramp kon gebeuren en de verdachten voor de rechter te brengen.
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
NU 12.04.2018 Rusland moet zijn medewerking aan de vervolging van de daders van het neerschieten van vlucht MH17 opnieuw bevestigen. Dat is naar eigen zeggen het doel van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) van zijn bezoek aan Moskou vrijdag.
”De vervolging van de daders van MH17 staat bovenaan de agenda van het kabinet”, zei de bewindsman een dag voor het bezoek. Hij hoopt een ”open gesprek” met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov over de kwestie te kunnen hebben.
Het Kremlin heeft steeds scherpe kritiek gehad op het onderzoek naar de ramp met MH17, waarbij 196 Nederlanders omkwamen. Moskou trekt de onafhankelijkheid van het internationale onderzoek in twijfel.
De raket waarmee het toestel werd neergeschoten kwam uit Rusland en de lanceerinstallatie keerde daar later naar terug.
Zijlstra
Bloks voorganger Halbe Zijlstra zou eigenlijk in februari al naar Lavrov gaan. Hij trad af omdat hij had gelogen over een bijeenkomst met de Russische president Vladimir Poetin. ”We moeten afwachten hoeveel ze willen terugblikken. Mijn inzet is om vooruit te blikken”, zegt Blok daarover.
Op de agenda staat ook de oorlog in Syrië. Blok wil dat de Russen meewerken om tot een staakt-het-vuren daar te komen en te zorgen dat humanitaire hulpverleners toegang krijgen tot de burgerbevolking. De situatie in Syrië noemt hij ”dramatisch”.
De betrekkingen tussen Nederland en Rusland zijn de afgelopen jaren hard achteruitgegaan. Vorige maand zette het kabinet nog twee Russische diplomaten uit als vergelding voor de aanslag op de voormalige dubbelspion Sergej Skripal in Groot-Brittannië. De Russen zetten daarop twee Nederlandse diplomaten uit.
NU 03.04.2018 Radardeskundigen hebben opnieuw geconcludeerd dat in het oosten van Oekraïne een BUK-raket, een raket van Russische makelij, kan zijn afgeschoten zónder dat dit te zien is op radarbeelden van een civiel radarstation.
Het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH-17, had dat eerder ook al vastgesteld. Rusland ontkende dat en beweerde dat een raket wél op radarbeelden te zien had moeten zijn. Moskou leverde daarop zelf radarbeelden aan waarop geen raket te zien was.
Het JIT heeft daarop twee deskundigen laten aanstellen door de rechter-commissaris, die deze radarbeelden onderzochten. Dat een BUK-raket niet zichtbaar hoeft te zijn op radarbeelden, is volgens de deskundigen om meerdere redenen verklaarbaar.
Het heeft onder meer te maken met de vluchteigenschappen van zo’n type raket. Een civiel radarstation is namelijk zodanig ingesteld dat snelle objecten zoals deze raket niet op de radarbeelden te zien zijn. Dat moet ‘ruis’ op de radarbeelden tegengaan, aldus de deskundigen.
Ook bevestigen de deskundigen dat er geen andere vliegtuigen in de nabijheid van het toestel zijn te zien, toen het werd neergeschoten in juli 2014.
Onomstotelijk bewijs
Het JIT heeft eerder bekendgemaakt dat er “onomstotelijk” bewijs is dat vlucht MH17 is neergeschoten door een BUK-raket die werd afgevuurd vanuit een landbouwveld in Oost-Oekraïne. Volgens het JIT hadden de separatisten die door de Russen werden gesteund het gebied onder controle.
In het JIT zitten naast Nederland ook Australië, Maleisië, België en Oekraïne. Bij de crash kwamen 298 mensen om, van wie 193 uit Nederland.
Telegraaf 03.04.2018 Radardeskundigen hebben opnieuw geconcludeerd dat in het oosten van Oekraïne een BUK-raket kan zijn afgeschoten zónder dat dit te zien is op radarbeelden van een civiel radarstation. Het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH-17, had dat eerder ook al vastgesteld.
Maar Rusland ontkende dat en beweerde dat een raket wél op radarbeelden te zien had moeten zijn. Moskou leverde daarop zelf radarbeelden aan waarop geen raket te zien was.
Het JIT heeft daarop twee onafhankelijke deskundigen laten aanstellen door de rechter-commissaris, meldde het Openbaar Ministerie (OM). Dat een BUK-raket niet zichtbaar hoeft te zijn op radarbeelden, is volgens de deskundigen om meerdere redenen verklaarbaar. Het heeft onder meer te maken met de vluchteigenschappen van zo’n type raket. Een civiel radarstation is namelijk zodanig ingesteld dat snelle objecten zoals deze raket niet op de radarbeelden te zien zijn. Dat moet ’ruis’ op de radarbeelden tegengaan, aldus de deskundigen. Ook bevestigen zij dat er op de verstrekte beelden geen andere vliegtuigen in de nabijheid van het toestel zijn te zien, toen het werd neergeschoten in juli 2014.
’Onomstotelijk’ ’bewijs
Het JIT heeft eerder bekendgemaakt dat er „onomstotelijk” bewijs is dat vlucht MH17 is neergeschoten door een BUK-raket die werd afgevuurd vanuit een landbouwveld in Oost-Oekraïne. Volgens het JIT hadden de separatisten die door de Russen werden gesteund het gebied onder controle.
In het JIT zitten naast Nederland ook Australië, Maleisië, België en Oekraïne. Bij de crash kwamen 298 mensen om, van wie 193 uit Nederland.
Trouw 03.04.2018 De Buk-raket die vlucht MH17 boven het oosten van Oekraïne neerhaalde kan zijn afgeschoten zónder dat dit te zien is op radarbeelden van een civiel radarstation. Tot die conclusie komen twee onafhankelijke radardeskundigen die door Rusland aangeleverde radarbeelden hebben bestudeerd. Moskou beweerde eerder het tegendeel.
De twee experts waren door de rechter-commissaris aangesteld op verzoek van het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH-17 op 17 juli 2014, zo meldde het Openbaar Ministerie (OM) vandaag. Het JIT had eerder zelf al vastgesteld dat het feit dat een Buk-raket niet te zien is op radarbeelden, niet betekent dat er geen Buk-raket in het luchtruim heeft gevlogen
Die conclusie werd door Rusland bestreden. Moskou beweerde dat een raket wél op radarbeelden te zien had moeten zijn. Rusland leverde daarop zelf radarbeelden aan waarop geen raket te zien was, wat volgens de autoriteiten van de Russische Federatie betekende dat de raket niet gelanceerd kan zijn vanuit een veld bij Pervomaiskyi in Oost-Oekraïne.
De twee ingeschakelde radardeskundigen spreken die Russische lezing nu tegen. Volgens hen is het om meerdere redenen verklaarbaar dat een Buk-raket niet te zien kan zijn op radarbeelden. Het heeft onder meer te maken met de vluchteigenschappen van zo’n type raket. Een civiel radarstation is zodanig ingesteld dat snelle objecten zoals deze raket niet op de radarbeelden te zien zijn. Dat moet ‘ruis’ op het radarbeeld tegengaan, aldus de experts.
De deskundigen bevestigen ook dat er op de verstrekte beelden geen andere vliegtuigen in de nabijheid van het toestel zijn te zien, toen het werd neergeschoten boven het oorlogsgebied in 2014.
Het JIT maakte in september 2016 bekend dat er “onomstotelijk” bewijs is dat vlucht MH17 van Malaysian Airlines is neergeschoten door een Buk-raket die werd afgevuurd vanuit een landbouwveld bij Pervomaiskyi. Volgens het JIT hadden de Oekraïense separatisten die door de Russen werden gesteund dat gebied destijds onder controle. Bij de crash kwamen 298 mensen om, van wie 193 uit Nederland.
In het JIT-onderzoeksteam zitten naast Nederland ook Australië, Maleisië, België en Oekraïne.
NOS 03.04.2018 De Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde, kan zijn afgeschoten zonder dat dat te zien is op radarbeelden. Dat zeggen twee onafhankelijke radardeskundigen, die door Rusland verstrekte radarbeelden hebben bestudeerd in opdracht van het Joint Investigation Team (JIT).
De experts bevestigen daarmee eerdere bevindingen van het JIT, het internationale onderzoeksteam dat onderzoek doet naar het neerhalen van vlucht MH17. Dat de Buk-raket niet op de beelden te zien was, betekende volgens Rusland dat de raket vanaf een andere plek is afgeschoten dan is vastgesteld door het JIT of op een andere manier. Dat is nu door onafhankelijke deskundigen weerlegd.
Scenario
“Het is een bevestiging van wat we al wisten”, zegt Jirko Patist van het Openbaar Ministerie. “De deskundigen hebben met name onderzoek gedaan naar het alternatieve scenario van de Russen. Met alle bewijsmiddelen die we hebben blijft onze eerdere conclusie in stand.”
Volgens die conclusie is de raket afgevuurd vanaf een landbouwveld bij Pervomaiskyi in Oost-Oekraïne. Op of rond dat tijdstip zijn door de radardeskundigen geen andere vliegtuigen in de buurt van de MH17 gezien. Dat spreekt een eerder scenario van de Russen tegen dat het toestel zou zijn neergehaald door een ander vliegtuig.
Snelheid
Dat een Buk-raket niet zichtbaar is op de radar, is volgens Patist goed te verklaren.”Een Buk-raket vliegt drie keer zo snel als een verkeersvliegtuig. Op dat soort radar zitten filters die objecten die heel snel gaan uitfilteren. En als je dan kijkt naar alle bewijsmiddelen blijft in stand dat de Buk-raket is afgeschoten van de door ons in september 2016 al vastgestelde plek.”
Wat het OM betreft, is het onderzoek naar de radarbeelden hiermee afgerond. “Er is geen reden voor verder onderzoek hiernaar. Wel gaan we verder met het onderzoek naar bijvoorbeeld big data, communicatie en het horen van getuigen.”
AD 03.03.2018 Volgens twee onafhankelijke radardeskundigen kan de Buk-raket die vlucht MH17 uit de lucht schoot, heel goed onzichtbaar zijn geweest voor de Russische radar. De deskundigen bevestigen verder dat op radarbeelden geen andere vliegtuigen in de nabijheid van MH17 te zien zijn. Dat meldt het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH-17.
Al in september 2016 maakte het JIT bekend dat vlucht MH17 op 17 juli 2014 is neergeschoten door een Buk-raket. Deze raket werd afgevuurd vanaf een landbouwveld bij Pervomaiskyi in Oost-Oekraïne. Op door de Russische Federatie verstrekte radarbeelden van het civiele radarstation ‘Ust-Donetsk’ is echter geen Buk-raket te zien. Volgens de autoriteiten van de Russische Federatie betekent dit dat de raket daarom niet gelanceerd kan zijn vanuit Pervomaiskyi.
De aangeleverde radarbeelden zijn nu onderzocht door twee door de rechter-commissaris benoemde radardeskundigen. Volgens deze deskundigen is de afwezigheid van de raket op de radarbeelden om meerdere redenen verklaarbaar. Zo vliegt en accelereert een Buk-raket veel sneller dan civiele luchtvaartuigen. Een civiel radarstation is niet ingesteld op die enorme snelheid en zal er dus voor zorgen dat dergelijk snelle objecten ‘in het algemeen niet op de radarbeelden te zien zijn’.
De deskundigen houden verder ook nog de optie open dat gegevens over de raket achteraf handmatig van de radarbeelden zijn verwijderd.
In het JIT zitten naast Nederland ook Australië, Maleisië, België en Oekraïne. Bij de crash kwamen 298 mensen om, van wie 193 uit Nederland.
Telegraaf 26.03.2018 Nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17 zijn verbolgen dat Nederland nu wel diplomaten heeft uitgezet, terwijl zo’n actie na de ramp met de MH17 uitbleef. Dat blijkt uit een tweet van de Stichting Vliegramp MH17.
„Kan iemand ons uitleggen waarom massaal diplomaten worden uitgezet na een aanslag door RF op 2 russen en niet één uitzetting na aanslag op 298 burgers, waarbij RF betrokken lijkt?”, zo luidt de tekst op Twitter. RF staat voor Russische Federatie.
Kan iemand ons uitleggen waarom massaal diplomaten worden uitgezet na een aanslag door RF op 2 russen en niet één uitzetting na aanslag op 298 burgers, waarbij RF betrokken lijkt?
Nederland liet maandag weten twee Russische diplomaten het land uit te zetten naar aanleiding van de vergiftiging van de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia. Dat gebeurde eerder deze maand in Groot-Brittannië. Ook in veel andere Europese landen en in de Verenigde Staten werden diplomaten uitgezet.
De Britten hebben volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) aangegeven dat het „plausibel” is dat Rusland bij de vergiftiging betrokken is, al ontbreekt daarvoor nog hard bewijs.
AD 26.03.2018 Nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17 zijn verbolgen dat Nederland nu wel diplomaten heeft uitgezet, terwijl zo’n actie na de ramp met de MH17 uitbleef. Dat blijkt uit een tweet van de Stichting Vliegramp MH17.
,,Kan iemand ons uitleggen waarom massaal diplomaten worden uitgezet na een aanslag door RF op 2 russen en niet één uitzetting na aanslag op 298 burgers, waarbij RF betrokken lijkt?”, zo luidt de tekst op Twitter. RF staat voor Russische Federatie.
Premier Mark Rutte vindt dat de vergelijking niet opgaat. Nederland moet zich in de MH17-kwestie neutraal opstellen, omdat anders het onderzoek naar de vliegramp in diskrediet wordt gebracht, houdt hij vol. ,,Als wij zouden vingerwijzen naar één land, dan neemt de kans af dat we de daders ooit voor het gerecht krijgen”, stelt Rutte. ,,Als het Openbaar Ministerie zou zeggen: doe A of doe B, dan doen we dat. Maar we gaan niet zelf dat doen, want dan schaden we het onderzoek.”
Nederland liet vandaag weten twee Russische diplomaten het land uit te zetten naar aanleiding van de vergiftiging van de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia. Ze krijgen twee weken om Nederland te verlaten, schreef het kabinet aan de Tweede Kamer. Plausibel
Vorige week al zette de Britse regering 23 Russische diplomaten de grens over uit woede over de aanslag. De Britse premier Theresa May vroeg Europese leiders om ook Russische diplomaten uit te zetten ‘om zo het netwerk van het Kremlin in Europa te ontmantelen’.
De Britten hebben volgens Blok aangegeven dat het ,,plausibel” is dat Rusland betrokken is, al ontbreekt daarvoor nog hard bewijs. ,,We voeren nu gezamenlijk de politieke druk op om daarmee te bereiken dat Rusland meewerkt aan het onderzoek en uiteindelijk de waarheid boven tafel komt”, stelt Blok. ,,Wij willen helderheid over de daders van deze verschrikkelijke aanslag.”
De twee medewerkers van de Russische ambassade in Den Haag die binnenkort het land worden uitgezet, verrichten volgens Blok ook inlichtingenwerk. ,,Daarom is het ook logisch dat we voor deze mensen hebben gekozen ‘, vindt de minister.
Blok laat verder weten eventuele tegenmaatregelen af te wachten. ,,Rusland en Nederland hebben natuurlijk op heel veel gebieden relaties, soms ongemakkelijk, soms ook gewoon handelsrelaties. De inzet is om met elkaar in gesprek te blijven, maar ook te benoemen wat fout is.”
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer zijn er nog niet van overtuigd dat Rusland de strafmaatregelen heeft verdiend die Nederland en andere Europese landen hebben getroffen. Regeringspartijen reageren wel instemmend.
Ontmantelen
Uit solidariteit volgen behalve Nederland ook andere bondgenoten. De Verenigde Staten heeft al aangekondigd zestig Russische diplomaten uit te zetten en sluit het Russische consulaat in Seattle. Duitsland wijst vier Russen het land uit. De EU-leiders hadden vorige week op een top in Brussel afgesproken maatregelen te coördineren.
Volgens de Britse minister Boris Johnson (Buitenlandse Zaken) is het besluit van westerse landen om Russische diplomaten uit te wijzen is de ,,grootste collectieve uitwijzing van Russische inlichtingenofficieren ooit”. Hij spreekt over een uitzonderlijke internationale reactie. ,,Rusland kan niet straffeloos internationale wetgeving breken”, twitterde Johnson. Hij stelde dat de westerse reactie ,,een bijdrage zal leveren aan onze gezamenlijke bescherming”.
Symmetrisch
Rusland heeft teleurgesteld gereageerd. De betreffende landen zetten daarmee een nieuwe stap richting escalatie, stelde het ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring.
Het departement ziet de aangekondigde uitwijzing als een ,,onvriendelijke daad”, die niet onopgemerkt zal blijven. ,,We zullen erop reageren”, aldus het ministerie. Dat verweet de Britse bondgenoten ,,door de knieën te zijn gegaan voor de Britse autoriteiten in de zogenoemde Skripal-affaire”, zonder zich te verdiepen in de achtergronden.
De betrokken landen kregen ook het verwijt ,,blindelings de principes van Euro-Atlantische eenheid te volgen”. Dat ging volgens Moskou ten koste van ,,het gezonde verstand, de normen van een beschaafde internationale dialoog en de principes van internationale wetgeving”.
Rusland heeft nog geen tegenmaatregelen aangekondigd. De woordvoerder van het Kremlin zei dat president Vladimir Poetin daar het laatste woord over heeft.
VK 25.03.2018 Het tweede monument in Nederland dat de vliegramp MH17 moet gedenken, staat vlak voor de ingang van Vliegbasis Eindhoven en bestaat uit een wereldbol die rust op een sokkel van 298 stenen – één steen voor ieder slachtoffer dat op 17 juli 2014 omkwam toen een vlucht van Malaysia Airways boven Oekraïense grondgebied uit de lucht werd geschoten door een Russische Buk-raket. Onder de slachtoffers waren 196 Nederlanders, die destijds op imposante wijze werden gerepatrieerd op Vliegbasis Eindhoven.
‘Ik had eerst een Buk-raket in gedachten, het wapen waarmee die onschuldige mensen zijn geëxecuteerd door Poetin’ zegt kunstenaar Toon Heijmans (92), die het ontwerp voor het monument maakte. ‘Maar een klankbordgroep wees het idee af. Het moest minder politiek worden.’
In juli vorig jaar werd in Vijfhuizen al eerder het Nationaal Monument MH17 onthuld, een ‘herdenkingsbos’ dat 298 bomen telt. Volgens Ronald Rutten, manager in de uitvaartzorg en initiatiefnemer van het tweede MH17 monument, was er ook behoefte aan een tweede monument dat specifiek gewijd is aan de repatriëring van de slachtoffers op Vliegbasis Eindhoven en aan de emotionele band tussen nabestaanden en hulpverleners.’
Wat er toen tussen nabestaanden en vrijwilligers groeide is iets dat we nooit zullen vergeten’, zegt Rutten, die destijds als vrijwilliger meehielp bij de aankomstceremonie voor de MH17-slachtoffers. ‘Het monument heet daarom ook De Verbinding, om de verbinding te gedenken die toen ontstond tussen al die verschillende groepen mensen. We zullen de slachtoffers nooit vergeten, maar ook elkaar niet – nabestaanden en hulpverleners.’
Unieke plek
Het monument werd afgelopen zaterdagmiddag onthuld in het bijzijn van nabestaanden, hulpverleners, bestuurders en ambassadeurs van Indonesië, Australië, België en Maleisië – de andere landen die inwoners verloren bij de MH17-ramp. In een naastgelegen tent sprak de Eindhovense burgemeester John Jorritsma over de aangrijpende aankomstceremonies bij de landing van de militaire transportvliegtuigen die de stoffelijke resten van de Nederlandse MH17-slachtoffers vervoerden.
‘Vliegbasis Eindhoven is een unieke plek. Hier kwamen slachtoffers thuis en werden de nabestaanden verenigd om hun verdriet en ongeloof te delen.’
Nabestaande Anton Kotte, die bij de vliegtuigramp een zoon, schoondochter en kleinzoon verloor, wijdde in een toespraak nog enkele woorden aan het ‘nepnieuws’ over de MH17-ramp. ‘Dat zijn hinderlijke randverschijnselen . Het moet gaan om de slachtoffers.’
NOS 24.03.2018 Na het Nationaal Monument MH17, het herdenkingsbos met 298 bomen, is vanmiddag een nieuw monument voor de vliegramp onthuld. Het gedenkteken op Vliegbasis Eindhoven is gewijd aan de repatriëring van de slachtoffers van de crash boven Oekraïne, die op 17 juli 2014 aan 298 mensen het leven kostte. Het grootste deel van hen was Nederlander.
“We hebben al het herdenkingsbos waar nabestaanden kunnen stilstaan bij hun dierbare. Voor ieder slachtoffer is daar een boom geplant. Het gedenkteken op vliegbasis Eindhoven is er voor iedereen; voor nabestaanden, maar ook voor de hulpverleners”, zegt Ronald Rutten van stichting Walk-for-298, die het initiatief nam van het nieuwe monument.
De Verbinding
Het nieuwe gedenkteken is een bronzen aardbol, die staat op een sokkel van 298 stenen. Het monument heet De Verbinding. “Op het moment dat de eerste kist uit het vliegtuig kwam op Vliegbasis Eindhoven, was er een enorme verbinding voelbaar”, zegt Rutten, die destijds als hulpverlener de aankomstceremonie ondersteunde. “Nabestaanden, hulpverleners, militairen en hoogwaardigheidsbekleders; alles kwam samen op deze plek. Het was heel intiem.”
Ik zie het als wederzijds respect tussen nabestaanden en hulpverleners, aldus Gerard van de Wetering, militair.
Bij de ceremonie waren zo’n 750 mensen uit de hele wereld, onder wie veel hulpverleners. Militair Gerard van de Wetering is blij met het gedenkteken. “Ik zie het als wederzijds respect tussen nabestaanden en hulpverleners. Het geeft een warm gevoel als blijkt dat je iets waardevols hebt gedaan.”
Respect terug
Van de Wetering was bij alle aankomsten van de kisten op Vliegbasis Eindhoven aanwezig. “Nabestaanden zeiden na de terugkeer van de eerste kisten dat ze eindelijk het respect weer terugzagen. Tot dan toe zagen ze vooral die tv-beelden uit Oekraïne, waar mensen met stoffelijke resten en spullen van overledenen aan het slepen waren.”
Het gedenkteken is onthuld door de Brabantse commissaris van de koning in Noord-Brabant Wim van de Donk en burgemeester John Jorritsma van Eindhoven.
AD 24.03.2018 Bij de ingang van vliegbasis Eindhoven is vanmiddag de officiële onthulling van een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de MH17-vliegramp. Het beeld is ontworpen door een 92-jarige kunstenaar, Toon Heijmans uit Nijmegen, die er eerst heel andere plannen mee had.
Kunstenaar Toon Heijmans en Ronald Rutten bij nieuw monument voor MH17.foto Koen Verheijden
‘Ik zal je nooit vergeten’. Die tekst staat nu centraal in het bolvormige gedenkteken dat de Nijmeegse kunstenaar op leeftijd heeft ontworpen voor het MH17-monument. Het komt bij de vliegbasis Eindhoven, waar in de zomer van 2014 tien vluchten aankwamen met de stoffelijke resten van de 298 slachtoffers. Vanmiddag wordt het officieel onthuld.
Het monument bestaat uit cirkels met verschillende teksten die samen een wereldbol vormen. De leegte in de bol symboliseert de leegte die achterbleef bij de nabestaanden.
De ramp met het vliegtuig van Malaysia Airlines kostte op 17 juli 2014 het leven van 298 mensen, onder wie 196 Nederlanders. Het toestel is boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, van Russische makelij.
Het drie meter hoge beeld staat op een sokkel die symbolisch is gemaakt van 298 stenen. De wereldbol rust op drie pilaren die verwijzen naar de slachtoffers, de nabestaanden en de hulpverleners. Het eerste idee dat in de kunstenaar opkwam, zag er echter totaal anders uit.
In mijn eerste ontwerp voor het monument was ik nog heel boos, aldus Kunstenaar Toon Heijmans
,,In mijn eerste ontwerp voor het monument was ik nog heel boos’’, bekende Heijmans. ,,Mijn gevoel was: hier zijn driehonderd mensen in een minuut geëxecuteerd. Ik wilde meteen de schuldige aanwijzen en tekende een Buk-raket met het logo van de vliegmaatschappij. Maar een klankbordgroep met nabestaanden wees het ontwerp af.’’
De kunstenaar ging daarna juist op zoek naar een beeld met een andere uitstraling, die verbinding benadrukt en troost uitstraalt. ,,Je kunt door het beeld heen kijken, het is transparant. Dat herinnert aan de leegte die de slachtoffers hebben achtergelaten. De titel is ‘De verbinding’ geworden.’’
Het initiatief voor dit monument is genomen door Ronald Rutten uit het Gelderse Beuningen, die voor uitvaartverzorger Monuta de ceremonies coördineerde en de aanwezige nabestaanden begeleidde. ,,Er ontstond in die dagen een speciale band tussen de nabestaanden en hulpverleners’’, blikte Rutten terug op die tijd. ,,Sommige familieleden waren bij alle twaalf ceremonies aanwezig. In het begin was de sfeer heel gespannen, later kwam er ruimte voor verdriet en dankbaarheid.”
Prinsen carnaval
Initiafnemer Rutten en kunstenaar Heijmans waren beiden prins carnaval in Nijmegen. Rutten in 2012, Heijmans in 1968. Het prinsengenootschap is een vriendenclub. Rutten: ,,Ik zei tegen hem: ik heb je keihard nodig. Doe je mee?’’
Het gedenkteken is tot stand gekomen met bijdragen van de provincie Noord-Brabant en de gemeente Eindhoven en een crowdfundingsactie. Commissaris van de Koning in Noord-Brabant Wim van der Donk en burgemeester John Jorritsma van Eindhoven verrichten vanmiddag de officiële handeling.
Nederland,Druten,23-02-2018 Kunstenaar Toon Heijmans en Ronald Rutten bij het nieuwe gedenkteken voor de MH17. Foto: Koen Verheijden
NU 24.03.2018 Commissaris van de Koning in Noord-Brabant Wim van de Donk en burgemeester John Jorritsma van Eindhoven hebben zaterdag bij vliegbasis Eindhoven een gedenkteken onthuld voor de slachtoffers van de MH17-vliegramp.
Het beeld De Verbinding staat bij de ingang van de vliegbasis, een plek die bij de nabestaanden emoties oproept omdat alle slachtoffers in 2014 via Eindhoven uit Oekraïne zijn teruggekomen.
Tijdens diverse ceremonies werden kisten met menselijke resten op de basis in rouwauto’s gezet en in colonne naar Hilversum gebracht. De ingang van de vliegbasis veranderde destijds in een bloemenzee.
De onthulling zaterdag werd bijgewoond door honderden nabestaanden, hulpverleners en prominenten zoals burgemeesters, ambassadeurs en toenmalig minister Buitenlandse Zaken en huidig vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans.
“MH17 raken we nooit meer kwijt en ongewild werd de vliegbasis een unieke plek”, zei de Eindhovense burgemeester Jorritsma in zijn toespraak voorafgaand aan de onthulling. “Op deze plek kwamen de slachtoffers thuis en werden de nabestaanden verenigd om gevoelens van verdriet, woede en ongeloof te kunnen delen.”
“Geschokt waren we en dat zijn we nog steeds. De indrukwekkende ceremonies zijn in de ogen en harten van iedereen gebrand en vormden het moment dat de waardigheid en respect voor de slachtoffers terugkeerde. Dit zal een plek voor de eeuwigheid zijn”, voegde Van de Donk toe.
Vijfhuizen
Het monument is een initiatief van de stichting Walk-for-298, opgericht door een van de hulpverleners tijdens de aankomstceremonies. Het initiatief in Eindhoven staat los van het nationale monument in Vijfhuizen (bij Schiphol) dat vorig jaar officieel werd geopend.
Het vliegtuig van vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
Telegraaf 24.03.2018 Commissaris van de Koning in Noord-Brabant Wim van de Donk en burgemeester John Jorritsma van Eindhoven hebben zaterdag bij vliegbasis Eindhoven een gedenkteken onthuld voor de slachtoffers van de MH17-vliegramp. Het beeld De Verbinding staat voor de ingang van de vliegbasis, een plek die bij de nabestaanden emoties oproept omdat alle slachtoffers in 2014 via Eindhoven uit Oekraïne zijn teruggekomen.
Tijdens diverse ceremonies werden kisten met menselijke resten op de basis in rouwauto’s gezet en in colonne naar Hilversum gebracht. De ingang van de vliegbasis veranderde destijds in een bloemenzee.
De onthulling van het monument zaterdag werd bijgewoond door honderden nabestaanden, hulpverleners en prominenten zoals burgemeesters, ambassadeurs en toenmalig minister Buitenlandse Zaken en huidig vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans.
„MH17 raken we nooit meer kwijt en ongewild werd de vliegbasis een unieke plek”, zei de Eindhovense burgemeester Jorritsma in zijn toespraak voorafgaand aan de onthulling. „Op deze plek kwamen de slachtoffers thuis en werden de nabestaanden verenigd om gevoelens van verdriet, woede en ongeloof te kunnen delen.”
„Geschokt waren we en dat zijn we nog steeds. De indrukwekkende ceremonies zijn in de ogen en harten van iedereen gebrand en vormden het moment dat de waardigheid en respect voor de slachtoffers terugkeerde. Dit zal een plek voor de eeuwigheid zijn”, voegde Van de Donk toe.
Het monument is een initiatief van de stichting Walk-for-298, opgericht door een van de hulpverleners tijdens de aankomstceremonies. Het initiatief in Eindhoven staat los van het nationale monument in Vijfhuizen (bij Schiphol) dat vorig jaar officieel werd geopend.
Na de onthulling werd een minuut stilte gehouden.
Het vliegtuig van vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
NOS 22.03.2018 De Onderzoeksraad voor Veiligheid gaat onderzoeken hoe het ervoor staat met vliegen boven conflictgebieden.
In het onderzoek naar de vliegramp met de MH17 in Oekraïne in 2014 deed de raad aanbevelingen voor het vliegen boven gebieden waar conflicten woeden.
Die waren gericht aan staten, luchtvaartmaatschappijen, de luchtvaartorganisatie IATA en de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie ICAO en zijn lidstaten.
Dreigingsinformatie
De raad wil weten welke maatregelen de partijen hebben getroffen op het gebied van luchtruimbeheer en het delen van dreigingsinformatie.
Zo wilde de OVV dat staten luchtvaartmaatschappijen verplichten om risicoanalyses te maken van het vliegen boven conflictgebieden.
Ook beval de raad alle luchtvaartmaatschappijen aan om minimaal jaarlijks openbaar verantwoording af te leggen over gekozen vliegroutes.
AD 21.03.2018 Een proces tegen de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 zal definitief voor de rechtbank van Den Haag plaatsvinden. Er wordt nog wel gezocht naar een geschikte locatie, hebben minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) de Tweede Kamer laten weten. Het vorige kabinet noemde Den Haag al de ,,logische” keuze voor zo’n proces.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd in juli 2014 boven het oosten van Oekraïne neergeschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om. Dat gebeurde met een Buk-Raket die uit Rusland kwam. Daar is de raketinstallatie ook naar teruggekeerd, bleek uit onderzoek.
Er zijn nog geen verdachten in de zaak aangewezen. Het onderzoek hiernaar is een zaak van de lange adem, aldus de bewindslieden.
OmroepWest 21.03.2018 Een proces tegen de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 zal definitief voor de rechtbank van Den Haag plaatsvinden. Er wordt nog wel gezocht naar een geschikte locatie, hebben minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) de Tweede Kamer laten weten. Het vorige kabinet noemde Den Haag al de ‘logische’ keuze voor zo’n proces.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd in juli 2014 boven het oosten van Oekraïne neergeschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om. Dat gebeurde met een Buk-Raket die uit Rusland kwam. Daar is de raketinstallatie ook naar teruggekeerd, bleek uit onderzoek.
Er zijn nog geen verdachten in de zaak aangewezen. Het onderzoek hiernaar is een zaak van de lange adem, aldus de bewindslieden.
Den HaagFM 21.03.2017 Een proces tegen de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 zal definitief voor de rechtbank van Den Haag plaatsvinden. Dat hebben minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken en Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid de Tweede Kamer laten weten.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd in juli 2014 boven het oosten van Oekraïne neergeschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om. Dat gebeurde met een Buk-Raket die uit Rusland kwam. Daar is de raketinstallatie ook naar teruggekeerd, bleek uit onderzoek.
Er zijn nog geen verdachten in de zaak aangewezen. Het onderzoek hiernaar is een zaak van de lange adem, aldus de bewindslieden.
Locatie
Het kan zijn dat de rechtbank op een plek buiten Den Haag gaat werken. De locatie staat daarom nog niet vast.
RO 21.03.2018 Een eventueel MH17-proces zal plaatsvinden voor de rechtbank Den Haag en zal alle slachtoffers van neerhalen van vlucht MH17 omvatten, ongeacht hun nationaliteit. Dat blijkt uit twee wetsvoorstellen van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid en minister Blok van Buitenlandse Zaken die vandaag bij de Tweede Kamer zijn ingediend. De wetsvoorstellen dienen ter uitvoering van het besluit om de vervolging en berechting van het neerhalen van vlucht MH17 te laten plaatsvinden in Nederland.
Tevens wordt uitvoering gegeven aan het bilaterale verdrag dat met Oekraïne is gesloten over internationale juridische samenwerking met betrekking tot MH17. Hiermee wordt buiten twijfel gesteld dat de vervolging van mogelijke verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 ten behoeve van alle 298 slachtoffers kan plaatsvinden. Daarmee krijgen alle nabestaanden dezelfde rechten in een Nederlands proces.
In juli 2017 hebben de landen wiens opsporingsautoriteiten samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland – gezamenlijk gekozen voor nationale vervolging en berechting van MH17-verdachten in Nederland. Het strafrechtelijk onderzoek dat het JIT uitvoert, is nog in volle gang. Het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) zal op het daartoe geschikte moment passende beslissingen over strafvervolging nemen. Het is van belang om alvast de uitvoering van een mogelijk proces wettelijk geregeld te hebben, zodat dit gereed is als een vervolgingsbesluit wordt genomen.
Het onderzoek naar de verantwoordelijken voor het neerhalen van vlucht MH17 is een zaak van lange adem en er wordt stap voor stap voortgang gemaakt. Er wordt uitgebreid onderzoek gedaan naar personen die verantwoordelijk kunnen worden gehouden. Het is van essentieel belang dat het JIT ook de volgende stappen in het onderzoek in alle onafhankelijkheid kan doen om de kans op berechting te maximaliseren.
De nationale vervolging en berechting in Nederland brengt met zich mee dat sprake is van Nederlandse aanklagers, advocaten, en rechters en een proces dat volgens de regels van het Nederlandse straf(proces)recht zal worden gevoerd. Tegelijkertijd is het van belang om binnen deze juridische kaders zo veel mogelijk rekening te houden met de internationale aspecten van een strafproces over het neerhalen van vlucht MH17.
De goede samenwerking tussen de JIT-landen zal in de fase van vervolging en berechting blijven bestaan. Ook zullen de andere JIT-landen aan de vervolging en berechting in Nederland politieke en financiële steun (blijven) verlenen. Met Oekraïne heeft Nederland nog afzonderlijke afspraken gemaakt ten behoeve van de vervolging en berechting in de vorm van het nu aan de Tweede Kamer ter goedkeuring voorgelegd verdrag.
In de wetsvoorstellen wordt onder meer geregeld dat de rechtbank Den Haag zich over de zaak kan gaan buigen. Op dit moment wordt nog naar een geschikte locatie gezocht.
Verder wordt de mogelijkheid gecreëerd om tijdens het proces de Engels taal te gebruiken en om verdachten die niet (kunnen) worden uitgeleverd per videoconferentie te berechten. Ook is een regeling getroffen voor de overname van strafvervolging met betrekking tot vreemdelingen die hun woon- en verblijfplaats buiten Nederland hebben. Dat is van belang, omdat de Oekraïense grondwet een verbod op uitlevering van eigen onderdanen heeft.
Telegraaf 19.03.2018 De piloot die door Rusland werd beschuldigd van het neerschieten van MH17 is dood gevonden in zijn huis. Volgens Oekraïense media heeft hij zelfmoord gepleegd. Zijn vrouw hoorde het schot. Familieleden vertellen dat hij al langer suïcidale neigingen had.
Vladislav Voloshin(29) was piloot van een Soe-25 vliegtuig bij de Oekraïense luchtmacht toen de MH17 werd neergeschoten. Een collega van hem, Evgeni Agapov, verklaarde aanvankelijk anoniem aan Rusland dat Voloshin het vliegtuig per ongeluk zou hebben neergeschoten vanuit de lucht, omdat het toestel verward zou zijn met een ander vliegtuig.
Later maakte Rusland de identiteit van Agapov bekend. Voloshin stelde in een BBC-documentaire dat de beschuldigingen ongegrond zijn. Hij zegt slachtoffer te zijn geworden van een grote Russische smeercampagne. „Ik heb de MH17 niet neergeschoten. Een voormalige militaire kameraad van me, een werktuigbouwkundig ingenieur, heeft valse verklaringen afgegeven. We vlogen niet eens die dag. Hij vertelt dat we drie vluchten uitvoerden, maar dat was zes dagen later.”
De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft geconcludeerd dat het MH17-toestel met een Russische BUK-raket is neergehaald die vlak daarvoor vanuit Rusland naar Oekraïne was gereden. Justitie gaat daar ook vanuit.
Zelfmoord
Voloshin, nu directeur van het Mykolayiv International Airport, werd gevonden in zijn huis in Mykolaiv, vlakbij de Zwarte Zee. Familieleden zouden thuis zijn geweest toen Voloshin zichzelf van het leven beroofde. Zijn vrouw hoorde het schot vanuit de slaapkamer, zo citeren Oekraïense lokale media de politie.
Daarna werd een ambulance gebeld en kwamen agenten ter plaatse. Voloshin werd zwaargewond naar het ziekenhuis vervoerd en overleed later aan zijn verwondingen.
Zijn vrouw en collega’s stellen in een reactie tegenover Oekraïense media dat Voloshin zich de laatste tijd depressief voelde. Hij zou eerder suïcidale neigingen hebben gehad. De autoriteiten hebben een onderzoek ingesteld waarbij ook het scenario van moord wordt onderzocht.
NOS 19.03.2018 De Oekraïense oud-militair Vladislav Volosjin heeft zelfmoord gepleegd. De 29-jarige piloot was volgens Rusland verantwoordelijk voor het neerschieten van vlucht MH17, waarbij 298 doden vielen.
Volosjin wordt in Oekraïne als oorlogsheld gezien. Hij voerde met laagvliegende Su-25-aanvalsvliegtuigen 33 luchtaanvallen uit op doelen van pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne. Hij kreeg daarvoor een militaire onderscheiding. Na zijn vertrek bij de luchtmacht, had hij de leiding over het vliegveld van de stad Mykolajiv.
Leugen
Volgens een Russische theorie schoot Volosjin op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne vlucht MH17 neer. Een overgelopen Oekraïense militair zou hem als dader hebben aangewezen. Volosjin heeft de beschuldiging altijd een leugen genoemd. Er is overigens ook een Russische theorie die zegt dat vlucht MH17 werd getroffen door een Oekraïense Buk-raket.
Volgens internationale onderzoekers werd het toestel van Malaysia Airlines neergehaald door een Russische Buk-raket, die zou zijn afgeschoten door pro-Russische separatisten of Russische militairen.
Depressief
Volosjin zou zichzelf zondag met een militair dienstpistool hebben doodgeschoten in zijn huis in Mykolajiv, bij de Zwarte Zee. Familieleden zeggen volgens Oekraïense media dat hij depressief was.
AD 19.03.2018 Een Oekraïense militaire piloot die volgens Rusland de Maleisische vlucht MH17 zou hebben neergehaald, heeft met een pistoolschot zelfmoord gepleegd, meldt de BBC op basis van Oekraïense media.
Kapitein Vladyslav Volosjin had de Russische claim veroordeeld als een leugen. Nederlandse onderzoekers concludeerden dat een Russische Buk-raket de Boeing 777 had vernietigd en 298 mensen gedood.
Volgens de politie schoot Volosjin zichzelf neer in Mykolaiv, vlakbij de Zwarte Zee. Oekraïne omschreef hem als een oorlogsheld. Hij had 33 gevechtsmissies gevlogen in een laagvliegende Su-25-jet tegen door Rusland gesteunde separatistische rebellen in Oost-Oekraïne.
De afgelopen tijd had de 29-jarige Volosjin de leiding over de luchthaven van Mykolaiv, nabij de zuidelijke stad Odessa. Volgens zijn familie, die bij hem in de woning verbleef, was Volosjin depressief.
Telegraaf 07.03.2018 Zembla (NPO2, 21.15) sprak voormalige topmensen van de Oekraïense geheime dienst over MH17. Op hun daderlijstje staan zeven namen.
AD 07.03.2018 Het onderzoeksteam van de ramp met vlucht MH17 heeft de namen van zeven mogelijke daders. Het gaat onder anderen om drie Russische officieren, die al eerder genoemd werden als verdachten. Dat zeggen topmensen van de Oekraïense geheime dienst vanavond in het tv-programma Zembla.
Het Joint Investigation Team (JIT) doet onder leiding van het Openbaar Ministerie in Nederland strafrechtelijk onderzoek naar degenen die verantwoordelijk zijn naar het neerschieten van het vliegtuig, waarbij 298 inzittenden omkwamen.
De Oekraïense geheime dienst SBU leverde het JIT onder meer 150.000 telefoontaps. In hun onderzoek kwamen zeven verdachten in beeld. Twee chefs van de SBU hebben in juni 2015 op de Nederlandse ambassade in Kiev het JIT gevraagd de zeven personen te vervolgen.
Het gaat niet om de bemanning van de BUK-installatie die uiteindelijk de raket heeft afgevuurd, maar om commandanten van de pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne en degenen die de BUK-raket vanuit Rusland hebben binnengehaald.
Onder de verdachten zijn rebellenleider Igor Girkin, luitenant-generaal Nikolai Tkachev en Sergey Dubinsky, die het transport van de BUK-installatie regelde. ,,We hebben de daders geïdentificeerd”, zegt Valentyn Nalyvaichenko, SBU-chef ten tijde van de ramp. ,,We weten wie het zijn en ook het JIT kent alle namen.”
Vasyl Vovk, hoofd onderzoek van de SBU: ,,Naar onze mening was er genoeg bewijs om deze mensen als verdachten aan te wijzen.”
Het JIT wil niet reageren op de verklaringen van de Oekraïense geheime dienst. Het onderzoek is nog in volle gang en het onderzoeksteam wil nog getuigen vinden en horen. ,,Over personen die van belang zijn voor het onderzoek kan het OM geen uitspraken doen.”
De drie Russische officieren zijn geen onbekenden in het dossier. Zij worden al langer genoemd als het kwade genius achter de aanslag op MH17. Onlangs hebben nabestaanden, onder wie enkele Nederlanders, een rechtszaak tegen Girkin in de Verenigde Staten gewonnen. Ze hebben recht op honderden miljoenen euro’s schadevergoeding.
Eind vorig jaar gaf een rechtbank in Oekraïne de opdracht om Dubinsky te arresteren voor zijn betrokkenheid bij de MH17-ramp.
Telegraaf 03.03.2018 De bekende documentaire-reeks Air Crash Investigation besteedt aandacht aan MH17, de vliegramp waarbij 298 mensen om het leven kwamen, onder wie 196 Nederlanders. De makers hebben exclusief gesproken met medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De hele documentaire is te zien op zondag 4 maart, om 21.30u bij National Geographic.
NOS 03.03.2018 Deze week was PVV-leider Geert Wilders in Moskou. Hij sprak met collega-parlementsleden, ambassadeurs, studenten en twee onderministers van de Russische regering.
Ook wij hadden hem graag willen spreken, hem willen vragen waarom hij, ondanks sancties en een uiterst kille relatie tussen Rusland en Nederland, toch naar Moskou is gegaan. Maar Wilders was daar niet toe bereid.
Hij sprak wel met Russia Today, een door de Russische regering gefinancierd multimediabedrijf dat als doelstelling heeft ‘het Russische geluid’ te laten horen in de wereld.
Maandag sprak Wilders met een paar leden van de commissie Internationale Zaken van de Doema, de Russische Tweede Kamer. “Het waren er niet zoveel hoor”, zegt Anatoli Karpov, oud-wereldkampioen schaken en tegenwoordig Doema-lid voor de partij Verenigd Rusland, de partij die president Poetin door dik en dun steunt.
Karpov kreeg op het laatste moment het verzoek van commissievoorzitter Leonid Sloetski, die de Nederlandse parlementariër had uitgenodigd, om bij het gesprek met Wilders aan te schuiven.
Wederzijds respect
Karpovs kantoor in de Doema staat vol met herinneringen aan zijn schaakcarrière. Talloze schaakborden, schaakstukken en foto’s vullen planken en muren. Een portret van Vladimir Poetin hangt prominent achter zijn bureau.
Waar hebben ze het over gehad? “We hebben over deze onderwerpen gepraat: over hoe de samenwerking te ontwikkelen en voor ons het belangrijkste: vrede in stand houden en spanningen verminderen”, zegt Karpov. “Daarvoor moet je elkaar op verschillende niveaus ontmoeten, ook leden van parlementen.”
De sfeer was goed, vertelt Karpov. “Ik heb de indruk dat hij veel respect heeft voor Russische politici en voor Rusland. Daar waren we blij mee. En ik denk dat hij ons respect heeft gevoeld. Hij is toch een van de leiders van het Nederlands parlement.”
Rusland valt sinds augustus al vier jaar onder sancties van de Europese Unie, ingevoerd als reactie op de Russische annexatie van de Krim. Ook dat onderwerp kwam tijdens de bespreking tussen Wilders en de Doema-commissie ter sprake. “We hebben begrepen dat meneer Wilders de sancties niet ondersteunt. Ze schaden zowel de economie van de Europese landen, als die van Rusland.”
Nee, we hebben het probleem niet bediscussieerd, maar de tragedie heeft plaatsgevonden. Het was een enorme ramp, aldus Doema-lid Anatoli Karpov over MH17
En dan is er natuurlijk hét struikelblok tussen Nederland en Rusland: het neerhalen van de MH17 boven Oost-Oekraïne. Volgens het internationale onderzoeksteam JIT is dat gebeurd met een Russische Buk-installatie, die van Russisch grondgebied kwam en na het afvuren van de raket ook weer naar Rusland is teruggegaan.
Wilders heeft laten weten dat hij in alle gesprekken zou aanvoeren dat Rusland volledig moet meewerken met dat onderzoek. Rusland houdt vol dat dat gebeurt. Rusland houdt ook vol dat het geen enkel vertrouwen heeft in het JIT-onderzoek. Het onderwerp is besproken, herinnert Karpov zich, maar volgens hem in tamelijk algemene termen.
“Hij heeft het daar inderdaad over gehad. Hij zei dat er gebeurtenissen zijn die Nederland en Rusland verbinden en gebeurtenissen die ons verdelen.” Enige vooruitgang is er niet geboekt; het bleef bij een opsomming van bekende standpunten. “Nee, we hebben het probleem niet bediscussieerd, maar de tragedie heeft plaatsgevonden. Het was een enorme ramp.”
Agressieve islam
En tot slot bespraken Wilders en zijn Russische collega’s een van Wilders’ strijdpunten: de islam. In Rusland is dat de tweede godsdienst, er wonen zeker 10 miljoen moslims. “Ik kan niet zeggen dat we nooit problemen hebben gehad. Wat zal ik zeggen? De agressieve islam, het wahabisme, heeft een serieuze invloed gehad op de Kaukasus. We hebben ernstige problemen gehad in Tsjetsjenië en aangrenzende republieken, maar dat hebben we opgelost. Gelukkig hebben we nooit grote problemen gehad met de moslims die buiten de Kaukasus wonen.”
Overigens was de ‘oplossing’ van dat probleem bloederig. Er vielen meer dan 20.000 doden. Maar dat de islam per definitie niet deugt, is onzin, aldus Karpov. “De islam is een nieuwe bladzijde voor Nederland. Het is duidelijk dat daar een zekere spanning uit voortkomt. Je moet op de een of andere manier een relatie opbouwen. Die mensen wonen in Nederland, ze hebben een Nederlands paspoort. Je moet een vreedzame coëxistentie creëren.”
Telegraaf 28.02.2018 PVV-leider Geert Wilders weigert vooralsnog excuses te maken naar de nabestaanden van de MH17-ramp.
Zij vroegen daar om nadat de politicus tijdens zijn bezoek aan Moskou een Nederlands-Russisch vriendschapsspeldje droeg. Dat is volgens Stichting Vliegramp MH17 ongepast omdat Rusland betrokken is bij het neerschieten van het toestel MH17.
Als Wilders door De Telegraaf expliciet gevraagd wordt of hij van plan is om excuses te maken, gaat hij daar niet op in. Wel verdedigt hij nogmaals zijn opstelling richting Moskou.
„Betere relaties met Rusland in plaats van vijandschap is zeer noodzakelijk en gewenst”, laat hij via zijn woordvoerder weten. „Dat is in het Nederlands belang, daarom ben ik hier in Rusland. Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17”, beweert de PVV’er. „Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.”
De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde eerder dat het MH17-toestel met een Russische BUK-raket is neergehaald die vlak daarvoor vanuit Rusland naar Oekraïne was gereden. Justitie gaat daar ook vanuit. Rusland frustreert tot nu toe telkens onderzoeken hiernaar.
Omdat Rusland op zijn minst betrokken is bij „de moord op 298 burgers” wil de Stichting Vliegramp MH17 excuses van Wilders. „Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een Kamerlid is ongepast. Excuses aan nabestaanden is op zijn plaats”, aldus de organisatie.
AD 28.02.2018 Nabestaanden van de slachtoffers van de vliegramp met de MH17 eisen excuses van Geert Wilders vanwege een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld. De PVV-leider draagt het speldje tijdens een bezoek aan Rusland. ,,De Stichting Vliegramp MH17 keurt de actie van de heer Wilders met kracht af.”
De voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17 laat weten ,,Op zich is het al bijzonder dat een individueel Kamerlid het nodig vindt Rusland te zoeken. Dat terwijl de betrokkenheid van Rusland [bij MH17, red.] evident is.” Volgens hem is de actie van Wilders ‘ongepast’ en zo niet een ,,Verraad aan de nabestaanden, dat hij het nodig vindt ‘trots’ te zijn op de vriendschap.”
Men wijst er verder op dat het onderzoek van het Joint Investigation Team nog in volle gang is, en de stichting is van mening dat Wilders met ‘een solo-actie door de het onderzoek heen dendert’ en -erger- op die manier de ‘nabestaanden schoffeert’.
‘Excuses op zijn plaats’
De Stichting Vliegramp MH17 twittert afkeurend over het speldje van Wilders. ,,,De Stichting Vliegramp MH17 keurt de actie van de heer Wilders met kracht af. RF (de Russische Federatie, red.) is betrokken bij de moord op 298 burgers.” Volgens hen is het ‘benadrukken van vriendschap met Rusland’ door een Kamerlid ‘ongepast’. ,,Laat het JIT (Joint Investigation Team, het gezamenlijke onderzoeksteam van het Nederlandse Openbaar Ministerie en de andere betrokken landen, red.) zonder deze interventies zijn werk doen. Excuses aan nabestaanden op zijn plaats.”
Andere nabestaanden roeren zich ook online. Thomas Schansman schrijft: ,,Wat een walgelijke uiting! Een Nederlandse volksvertegenwoordiger onwaardig!”. Hij ziet Rusland als schuldige aan de dood van zijn zoon. ,,17 juli 2014 werd #MH17 uit de lucht geschoten en mijn zoon vermoord door de Russen.”
Hans de Borst, die zijn dochter verloor, laat ook zijn ongenoegen blijken. ,,Deze volksvertegenwoordiger zit er niet mee over de ruggen van Nederlandse slachtoffers MH17 te scoren in Rusland, het land waar de BUK vandaan kwam”.
Wilders twitterde gistermiddag over zijn bezoek aan Rusland, en stelde ‘met trots’ een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld te dragen.
,,Denkt u bij uw trots ook een moment aan alle nabestaanden MH17 waaronder honderden Nederlanders die nog dagelijks pijn voelen waaronder ikzelf ?”, vraagt De Borst op Twitter aan Wilders.
Ergernis en woede
Nabestaande Ria van der Steen schreef Geert Wilders onderstaande email. ,,Kennelijk zijn politieke spelletjes van grotere importantie dan voor u blijkbaar prozaïsche feiten en gebeurtenissen”, zo schrijft ze aan Wilders.
Mijnheer Wilders,
Met ergernis overgaande in woede, heb ik kennisgenomen van uw eenzijdige en uitermate ongenuanceerde uitlatingen in de media over Rusland, naar aanleiding van uw recente bezoek aan dat land. Van een volksvertegenwoordiger mag op z’n minst een ietwat bredere visie op heersende geopolitieke verhoudingen worden verwacht, met name in geval van gevoelige onderwerpen.
Het is u wellicht even ontschoten, maar de betrokkenheid van Rusland bij verschillende brandhaarden en diverse oorlogsgebieden in de wereld is ronduit discutabel en onbevooroordeelde waarheidsvinding is (al heel lang) géén begrip dat in de Russische vocabulaire voorkomt. Verwrongen waarheden en ordinaire fictie lopen in deze staat, die feitelijk veel meer weg heeft van een ‘schurkenstaat’, stelselmatig door elkaar.
Daarnaast zou het u toch bekend moeten zijn (over ‘Realpolitiek’ gesproken), dat de (rechtstreekse) betrokkenheid van Rusland bij de dood van 298 onschuldige MH17 vliegtuigpassagiers al geruime tijd wordt onderzocht en dat de “medewerking” van Rusland aan dat onderzoek bepaald niet onomstreden is. Kennelijk zijn politieke spelletjes, voor eigen gewin, van grotere importantie dan dergelijke voor u blijkbaar prozaïsche feiten en gebeurtenissen.
Dat laatste is blijkbaar tekenend voor uw huidige gemoedstoestand. Hoe dan ook, Rusland is momenteel natuurlijk beslist géén bondgenoot van Nederland en zo’n Russische “vriendschapsspeld” is thans dan ook van nul en generlei waarde. Zoals in destijds J. Welch aan senator McCarthy vroeg: “Mijnheer Wilders, u hebt genoeg aangericht. Hebt u eigenlijk nog enig gevoel voor fatsoen?”
In een reactie gaat Wilders niet in op de roep om excuses of op het dragen van het vriendschapsspeldje, maar benadrukt hij dat goede banden met Rusland ‘noodzakelijk en gewenst’ zijn. ,,Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17. Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.”
Wilders is deze week op bezoek in Rusland en bezoekt onder meer de Doema, het Russische parlement. Vrijdag wordt hij ontvangen door de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken. De PVV-leider kondigde zijn bezoek eerder deze maand aan. ,,Het is tijd voor Realpolitiek ipv Russofobie!”
Schansman noemt het dragen van het speldje in een verklaring die in handen is van de NOS ,,Een meer dan afschuwelijke vertoning van voor een Nederlandse volksvertegenwoordiger. Stuitend. Een zware belediging aan het adres van vele, vele nabestaanden. In Nederland en in de rest van de wereld.”
Telegraaf 28.02.2018 Geert Wilders heeft nabestaanden van de aanslag op MH17 geschoffeerd door ‘met trots’ een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld te dragen. ,,Dit is opnieuw een klap in ons gezicht”, zegt Silene Fredriksz, die haar zoon en zijn vriendin verloor.
Ook de Stichting Vliegramp MH17 keurt de openlijke steunbetuiging van Wilders aan Rusland scherp af. ,,Dat land is op zijn minst betrokken bij de moord op 298 onschuldige burgers.”
In een reactie gaat Wilders niet in op de roep om excuses of op het dragen van het vriendschapsspeldje, maar benadrukt hij dat goede banden met Rusland ,,noodzakelijk en gewenst” zijn. ,,Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17. Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.”
Wilders is deze week op bezoek in Rusland en bezoekt onder meer de Doema, het Russische parlement. Vrijdag wordt hij ontvangen door de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken. De PVV-leider kondigde zijn bezoek eerder deze maand aan. ,,Het is tijd voor Realpolitiek ipv Russofobie!”, twitterde hij.
’Onomstotelijk bewijs’
De onafhankelijke Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde met ‘onomstotelijk bewijs’ dat de Maleisische Boeing 777, vertrokken van Schiphol, in juli 2014 boven Oost-Oekraïne vanuit rebellengebied is neergehaald met een Russische Buk-raket, afkomstig uit Rusland. Het Nederlandse OM en het internationale JIT-team gaan daar ook vanuit.
Thomas Schansman, die zijn zoon kwijtraakte, spreekt woedend van een hele foute insteek van Wilders. Hij eist excuses. ,,Niemand heeft verantwoordelijkheid genomen voor deze gruweldaad. Het is een stuitende en meer dan afschuwelijke vertoning van een Nederlandse volksvertegenwoordiger. Een zware belediging voor alle nabestaanden”, schrijft hij.
’Koos ervoor te zwijgen’
Fredriskz vindt het des te erger, omdat Wilders zich volgens haar nooit duidelijk heeft uitgesproken over MH17. ,,Hij koos ervoor te zwijgen. Dan gaat deze uitspraak nu wel heel ver”, vindt ze.
Volgens Schansman is het Openbaar Ministerie al drie jaar bezig met strafrechtelijk onderzoek naar de daders van de aanslag en de opdrachtgevers. ,,Wij willen maar één ding en dat is dat de schuldigen worden opgepakt, vervolgd en veroordeeld. Iedereen weet waar het moordwapen vandaan kwam. In plaats van trots past dan terughoudendheid van een politicus.”
St. Vliegramp #MH17 keurt de actie van dhr #Wilders met kracht af. RF is betrokken bij de moord op 298 burgers. Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een kamerlid is ongepast. Laat het JIT zonder deze interventies zijn werk doen. Excuses aan nabestaanden op zijn plaats 10:02 AM – Feb 28, 2018
Bij de ramp met Malaysia Airlines Vlucht MH17 kwamen 298 mensen om het leven toen het toestel boven Oekraïne met een waarschijnlijk Russische raket werd neergehaald.
NU 28.02.2018 De nabestaanden van de slachtoffers van de vliegramp met de MH17 willen dat Geert Wilders zijn excuses maakt voor het dragen van een vriendschapsspeldje tijdens het lopende bezoek van de PVV-leider aan Rusland.
De Stichting Vliegramp MH17 keurt de actie van Wilders ”met kracht af”, zo meldt de organisatie op Twitter.
Volgens de stichting is Rusland betrokken bij ”de moord op 298 burgers”. ”Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een Kamerlid is ongepast. Excuses aan nabestaanden is op zijn plaats”, aldus de organisatie.
St. Vliegramp #MH17 keurt de actie van dhr #Wilders met kracht af. RF is betrokken bij de moord op 298 burgers. Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een kamerlid is ongepast. Laat het JIT zonder deze interventies zijn werk doen. Excuses aan nabestaanden op zijn plaats
09:02 – 28 februari 2018 – Geert Wilders plaatste in de nacht van dinsdag op woensdag een foto van een speldje op zijn revers met een Nederlandse en Russische vlag met de tekst: ”Ik draag het hier met trots. Een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld.”
Ik draag het hier met trots. Een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld.
Ik draag het hier met trots.
Een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld. 16:30 – 27 feb. 2018
Wilders bracht gisteren een bezoek aan het Russische parlement. Hij sprak met een viceminister van Buitenlandse Zaken en met leden van commissies in het parlement. Wilders zegt dat hij “uiteraard volledige medewerking verwacht van de Russen bij de nasleep van de MH17-ramp”.
Bestuurslid Piet Ploeg van de stichting MH17 vindt het hele bezoek van Wilders aan de Doema ongepast. Ploeg zegt dat Wilders voorbijgaat aan het feit dat bij het neerhalen van de MH17 298 mensen zijn omgekomen en dat Rusland daarbij aantoonbaar betrokken was.
Wilders moet zich volgens Ploeg niet bemoeien met het diplomatieke verkeer in deze kwestie, “waarbij men over eieren moet lopen”. Een solo-actie zoals die van Wilders is ongepast, zegt Ploeg.
“Ingehouden woede”
Thomas Schansman, wiens zoon omkwam in de MH17 op 17 juli 2014, schrijft dat hij met ingehouden woede Wilders’ tweet over de met trots gedragen vriendschapsspeld heeft gelezen.
Heer Wilders,
Met ingehouden woede las ik uw twitterbericht “Ik draag het hier met trots. een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld.”
Mijn zoon zat in het vliegtuig, de MH 17, dat op 17 juli 2014 is neergehaald door een Russische BUK-raket. mijn zoon is met 297 andere onschuldige passagiers vermoord. En niemand heeft de verantwoordelijkheid voor deze gruwelijke daad geaccepteerd.
Het Openbaar Ministerie is al meer dan drie jaar bezig met het onderzoek om de schuldigen voor het gerecht te krijgen. het is ons allen bekend waar het moordwapen vandaan is gekomen; het land waar u met zoveel trots/plezier de vlag van heeft opgespeld. Een meer dan afschuwelijke vertoning van voor een Nederlandse volksvertegenwoordiger. Stuitend. Een zware belediging aan het adres van vele, vele nabestaanden. In Nederland en in de rest van de wereld. Ik keur uw actie af en verwacht dat u excuses aanbiedt aan alle nabestaanden. Op Twitter. In het openbaar.
Thomas J. Schansman
Nabestaanden boos om ‘Rusland-speld’ Wilders Elsevier 28.02.2018 Nabestaanden van de Nederlandse slachtoffers die vielen bij de vliegramp met vlucht MH17 eisen excuses van PVV-leider Geert Wilders. Ze vinden het ‘ongepast’ dat hij bij zijn bezoek aan Moskou een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld droeg.
‘We eisen excuses van Wilders, dit kan echt niet,’ zegt woordvoerder Piet Ploeg namens de Stichting Vliegramp MH17 tegen RTL Nieuws. ‘Dat hij Rusland de liefde verklaart terwijl Rusland betrokken is bij de ramp. Daarbij past een heel andere houding.’ Hij reageert op een bezoek van Wilders aan Rusland, die sinds afgelopen weekend in het Russische parlement (Doema) in de hoofdstad Moskou is. Gisteren twitterde de PVV-leider twee keer een foto van een Russisch-Nederlands vriendschapsspeldje op zijn jasje. ‘Rusland is een bondgenoot, geen vijand,’ schreef hij in het Russisch bij een van de tweets.
Ik draag het hier met trots.
Een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld. 16:30 – 27 feb. 2018
De Stichting Vliegramp MH17 zegt dat de Russische Federatie is ‘betrokken’ bij de moord op 298 burgers: ‘Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een Kamerlid is ongepast.’ De stichting voor de nabestaanden van de 196 Nederlandse slachtoffers vindt dat Wilders het Joint Investigation Team (JIT) – het onderzoeksteam met Nederlandse, Belgische, Australische, Maleisische en Oekraïense juridische autoriteiten – ‘zonder deze interventies’ zijn onderzoek naar de toedracht van de vliegramp moet doen.
Wilders: Rusland moet meewerken met MH17-onderzoek
In een reactie maakt Wilders geen excuses voor het dragen van het vriendschapsspeldje, maar benadrukt hij dat goede banden met Rusland ‘noodzakelijk en gewenst’ zijn. ‘Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17. Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.’
Op Twitter schrijft Wilders dat hij dinsdag een gesprek heeft gehad met de Russische viceminister van Buitenlandse Zaken. Naast het bespreken van ‘gemeenschappelijke uitdagingen’ als ‘handel, Oekraïne, EU/NAVO, sancties en islamisering EU’, heeft de PVV-leider naar eigen zeggen ook benadrukt dat hij van Rusland ‘volledige medewerking’ in het MH17-onderzoek verwacht.
In Moskou had Wilders ook ontmoetingen met onder anderen Doema-lid en schaaklegende Anatoly Karpov, voorzitter van de commissie van Buitenlandse Zaken Leonid Slutsky en Renée Jones-Bos, de Nederlandse ambassadeur in Rusland. De PVV-leider noemt laatstgenoemde een ‘professional’ en spreekt zijn respect voor haar uit.
Daders neerhalen MH17 nog altijd niet bekend
Nog altijd is niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor het neerhalen van het vliegtuig op 17 juli 2014, nabij het oost-Oekraïense dorp Hrabove, waarbij alle 298 passagiers en de voltallige bemanning om het leven kwamen. Bij het forensisch onderzoek naar de vliegramp zijn onderdelen van een BUK-raket gevonden: het gaat om een raket uit de 9M38-serie. Die werd volgens informatie van het Openbaar Ministerie afgevuurd uit een gebied dat gecontroleerd werd door pro-Russische rebellen. Op dit moment van het onderzoek naar de daders, zijn er wel verdachten in beeld, maar is nog niemand in staat van beschuldiging gesteld.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Telegraaf 21.02.2018 Televisiezender National Geographic zendt binnenkort een documentaire uit over de ramp met vlucht MH17. Het is de eerste aflevering van een nieuw seizoen van het programma Air Crash Investigation.
De makers konden onder meer exclusief spreken met medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De aflevering over de MH17 is zondag 4 maart om 21.30 uur te zien.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines was op 17 juli 2014 opgestegen vanuit Schiphol voor een vlucht naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur. Het vliegtuig werd uit de lucht geschoten boven het oosten van Oekraïne, waar pro-Russische rebellen tegen het regeringsleger vochten. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders.
Door de gevechten in Oost-Oekraïne duurde het maanden voordat de OVV wrakstukken kon bergen. De reconstructie brengt deze en andere uitdagingen waarmee de onderzoekers te maken kregen in beeld. Op de schuldvraag gaat het programma niet in.
Nabestaanden
De Stichting Vliegramp MH17, waarin alle nabestaanden zijn verenigd, mocht een tijdje geleden al naar de documentaire kijken. De stichting zag een paar zaken „die we niet chic of niet juist vonden”, zegt voorzitter Piet Ploeg. „Aan het begin van de uitzending werd bijvoorbeeld een studentenkaart van een echt slachtoffer getoond. Dat vonden wij niet acceptabel, we hebben de toezegging gekregen dat het beeld onherkenbaar zou worden gemaakt.”
De stichting had ook bezwaar tegen een nagespeelde scène, waarin te zien was dat de piloten schrokken van de raket. Ploeg: „Ze kunnen het niet hebben gezien, ze hebben het nooit gemerkt. Dat zou hun weduwen raken.” Met het verhaal zelf had de stichting geen moeite. De nabestaanden zijn vooral blij dat de laatste seconden van hun geliefden niet zijn nagespeeld. De fatale explosie van het vliegtuig is van afstand te zien.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat de onderzoekers van de ramp zijn geïnterviewd voor een televisie-uitzending. „Air Crash Investigation maakt al achttien jaar zulke programma’s. Wij hebben gezegd, als zij ooit een uitzending maken over MH17, gaan wij met ze in zee”, aldus een woordvoerder van de Onderzoeksraad.
Van Air Crash Investigation zijn meer dan 150 afleveringen gemaakt die wereldwijd worden uitgezonden. Het programma besteedde eerder aandacht aan de Bijlmerramp in 1992, de crash van Turkish Airlines op Schiphol in 2009 en aan een dodelijke botsing van een KLM-vliegtuig op Tenerife in 1977.
NOS 21.02.2018 Televisiezender National Geographic zendt binnenkort een documentaire uit over de ramp met de MH17. Voor het programma Air Crash Investigationspraken de makers met nabestaanden en medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), die onderzoek deed naar de ramp.
In de aflevering zit een reconstructie van de vlucht en ook wordt het onderzoek naar de ramp in beeld gebracht. De vraag wie er verantwoordelijk is voor de crash komt in het programma niet aan bod.
De MH17 werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergeschoten met aan boord 298 mensen. Alle inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om het leven. Volgens de onderzoekers van het Joint Investigation Team (JIT) werd het toestel neergehaald door een Russische Buk-raket.
Nabestaanden
De Stichting Vliegramp MH17, die de nabestaanden vertegenwoordigt, mocht de uitzending al enige tijd geleden bekijken. Bij de voorvertoning waren ook vertegenwoordigers van de OVV en het OM aanwezig. “We wisten dat de aflevering gemaakt werd en we hebben de producent toen gevraagd om een voorvertoning”, zegt Piet Ploeg van de stichting. “We wilden weten of alles wat in het programma zat klopte en hoe groot de impact zou zijn voor de nabestaanden.”
Enkele scènes zijn op advies van de nabestaanden gewijzigd. Zo werd een shot met daarin de ov-chipkaart van een echt slachtoffer verwijderd. De foto en de naam van het slachtoffer waren duidelijk zichtbaar en dat vindt de stichting niet gepast.
De stichting organiseert voor zondag 4 maart, wanneer het programma wordt uitgezonden, geen gezamenlijke kijkavond voor de nabestaanden. “Er komt in de uitzending op zich niets nieuws naar voren, dus we verwachten niet dat de impact heel groot zal zijn. Anders hadden we dat wellicht wel gedaan”, zegt Ploeg.
Sinds 2003 werden al meer dan 150 afleveringen gemaakt van Air Crash Investigation. Ook de Bijlmerramp (1992) en het ongeluk met Turkish Airlines (2009) kwamen aan bod in het programma.
AD 21.02.2018 Televisiezender National Geographic zendt binnenkort een documentaire uit over de ramp met vlucht MH17. Het is de eerste aflevering van een nieuw seizoen van het programma Air Crash Investigation. De makers konden onder meer exclusief spreken met medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De aflevering over de MH17 is zondag 4 maart om 21.30 uur te zien.
Ze kunnen het niet hebben gezien, ze hebben het nooit gemerkt, aldus Piet Ploeg, voorzitter Stichting Vliegramp MH17.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines was op 17 juli 2014 opgestegen vanuit Schiphol voor een vlucht naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur. Het vliegtuig werd uit de lucht geschoten boven het oosten van Oekraïne, waar pro-Russische rebellen tegen het regeringsleger vochten. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders.
Door de gevechten in Oost-Oekraïne duurde het maanden voordat de OVV wrakstukken kon bergen. De reconstructie brengt deze en andere uitdagingen waarmee de onderzoekers te maken kregen in beeld. Op de schuldvraag gaat het programma niet in.
Nabestaanden
De Stichting Vliegramp MH17, waarin alle nabestaanden zijn verenigd, mocht een tijdje geleden al naar de documentaire kijken. De stichting zag een paar zaken ,,die we niet chic of niet juist vonden”, zegt voorzitter Piet Ploeg. ,,Aan het begin van de uitzending werd bijvoorbeeld een studentenkaart van een echt slachtoffer getoond. Dat vonden wij niet acceptabel, we hebben de toezegging gekregen dat het beeld onherkenbaar zou worden gemaakt.”
De stichting had ook bezwaar tegen een nagespeelde scène, waarin te zien was dat de piloten schrokken van de raket. Ploeg: ,,Ze kunnen het niet hebben gezien, ze hebben het nooit gemerkt. Dat zou hun weduwen raken.” Met het verhaal zelf had de stichting geen moeite. De nabestaanden zijn vooral blij dat de laatste seconden van hun geliefden niet zijn nagespeeld. De fatale explosie van het vliegtuig is van afstand te zien.
Air Crash Investigation
Het is de eerste keer dat de onderzoekers van de ramp zijn geïnterviewd voor een televisie-uitzending. ,,Air Crash Investigation maakt al achttien jaar zulke programma’s. Wij hebben gezegd, als zij ooit een uitzending maken over MH17, gaan wij met ze in zee”, aldus een woordvoerder van de Onderzoeksraad.
Van Air Crash Investigation zijn meer dan 150 afleveringen gemaakt die wereldwijd worden uitgezonden. Het programma besteedde eerder aandacht aan de Bijlmerramp in 1992, de crash van Turkish Airlines op Schiphol in 2009 en aan een dodelijke botsing van een KLM-vliegtuig op Tenerife in 1977.
Telegraaf 21.02.1028 De eerste aflevering van een nieuwe reeks Air Crash Investigation op zender National Geographic staat volledig in het teken van MH17. Aan de hand van exclusieve interviews met de medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) is een gedetailleerde reconstructie gemaakt van de ramp, maakte de zender woensdag bekend.
In het programma Air Crash Investigation wordt iedere week een ongeluk of ramp uit de luchtvaart doorgelicht. De eerste aflevering van het nieuwe seizoen vertelt aan de hand van interviews met Nederlandse OVV-onderzoekers hoe de oorzaak van de MH17-ramp is vastgesteld. De 298 passagiers van de Boeing 777 van Malaysia Airlines kwamen op 17 juli 2014 allen om het leven bij de ramp.
Toegang tot het rampgebied werd bemoeilijkt door de oorlog in Oost-Oekraïne en het duurde maanden voor de OVV wrakstukken kon bergen. De reconstructie brengt deze en andere uitdagingen waar de onderzoekers mee te maken kregen in beeld.
Van Air Crash Investigation zijn meer dan 150 afleveringen gemaakt, die wereldwijd worden uitgezonden. In eerdere seizoenen zijn uitzendingen gewijd aan de Bijlmerramp en de crash van Turkish Airlines op Schiphol. De aflevering over de MH17 is zondag 4 maart om 21.30 uur te zien bij National Geographic.
VK 30.01.2018 Een groep nabestaanden van de neergehaalde vlucht MH17 heeft een Amerikaanse rechtszaak gewonnen, waardoor zij recht hebben op honderden miljoenen schadevergoeding. Het gaat om familieleden van 25 slachtoffers, onder wie tien Nederlanders.
De vonnissen zijn op 21 december gewezen door een Amerikaanse rechter, die per slachtoffer 20 miljoen dollar aan schadevergoeding toekende. De zaak werd aangespannen tegen de leider van de separatisten in Oekraïne Igor Girkin. Deze Russische officier leidde de opstand en wordt nu door de Amerikaanse rechter verantwoordelijk gehouden voor het neerhalen van MH17 met een BUK-raket op 17 juli 2014.
De kans dat Girkin de in totaal 400 miljoen dollar ooit zal betalen is alleen vrijwel nihil. De man, ook bekend onder de naam Igor ‘Strelkov’ (Russisch voor schutter), heeft zich niet verdedigd tijdens de rechtszaak en op zijn officiële woonadres in Moskou was hij voor de advocaten niet te vinden.
Focus op de daders
Floyd Wisner, de Amerikaanse advocaat van de nabestaanden, zei tegen Zembla van plan te zijn beslag te leggen op Girkins bezittingen, maar vreest dat dit bij lange na niet voldoende is om de miljoenen schade te voldoen. De Nederlandse familieleden van de slachtoffers, die de zaak begonnen, denken wel dat dit civiele vonnis in Amerika kan helpen om de rechter in Nederland ervan te overtuigen tot een veroordeling te komen.
Gert-Jan Knoops, advocaat en hoogleraar internationaal strafrecht, reageert terughoudend op het bericht over de Amerikaanse rechter. ‘Deze civiele uitspraak zegt nog niets over de eventuele strafrechtelijke aansprakelijkheid voor een bepaalde gebeurtenis. De bewijslast in een civiele zaak ligt lager dan in strafzaken, ook in de VS.’
Evert van Zijtveld, voorzitter van Stichting Vliegramp MH17, vindt het in elk geval goed dat er door deze rechtszaak weer aandacht is voor de zaak: ‘Het is belangrijk dat de wereld niet vergeet wat er is gebeurd. Voor mij gaat de zaak niet om geld, maar om gerechtigheid voor de families. En de focus blijft op de daders, niet op het geld.’
Scheuren in het kernteam
Toen we vervolgstappen wilden nemen, kwamen er scheuren in het kernteam (van advocaten, red.)
Veeru Mewa van Beer Advocaten
De uitspraak van de Amerikaanse rechter is de eerste ‘overwinning’ van nabestaanden van slachtoffers van MH17, maar er zijn nog meer procedures gaande. Onoverzichtelijk is het wel. Tot twee jaar geleden werden de nabestaanden bijgestaan door een kernteam van zes letselschadeadvocaten. Zij stonden samen de nabestaanden van 118 Nederlandse slachtoffers bij en onderzochten alle juridische mogelijkheden.
‘We regelden een voorschot van 5.000 dollar bij Malaysia Airlines,’ zegt Veeru Mewa van Beer Advocaten, die onderdeel uitmaakte van dit kernteam. ‘En ook dat de nabestaanden daarna nog eens aanspraak konden maken op een aanvullend voorschot van 50 duizend dollar. Maar toen we vervolgstappen wilden nemen, kwamen er scheuren in het kernteam.’
Zo wilden sommige advocaten al direct een procedure beginnen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). ‘Om Oekraïne aan te klagen voor doodslag door nalatigheid. Oekraïne was er namelijk niet in geslaagd de veiligheid van zijn luchtruim te garanderen.’
Andere advocaten van het kernteam adviseerden nabestaanden ook een klacht tegen Rusland in te dienen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, omdat de BUK-raket daarvandaan kwam en Rusland stelselmatig alle onderzoeken frustreerde. Zij vonden dat het juist beter was om geen klacht tegen Oekraïne in te dienen.
Mewa: ‘En bij Beer Advocaten wilden we daar in het geheel mee wachten. Een klacht bij het EHRM kan namelijk pas als alle rechtsmogelijkheden in de aangeklaagde landen zijn benut.’
Los hiervan lopen er ook procedures, aangespannen door Nederlandse advocaten in samenwerking met Amerikaanse, die de grootste Russische staatsbank aansprakelijk stellen voor de ramp met vlucht MH17. De vermoedelijke daders werden gefinancierd via rekeningen van de Sberbank. Daarmee houden ze de bank medeverantwoordelijk voor de terreurdaad.
Maar volgens Mewa zit ook deze weg vol met hobbels. ‘Omdat bepaalde rechtsregels hier alleen voor Amerikaanse ingezetenen gelden. Het is dus afwachten of nabestaanden van Nederlandse slachtoffers hier iets aan hebben.’
Vijf Nederlandse publicaties blijken in de afgelopen twee jaar te zijn bestempeld als ‘desinformatie’ door EU vs Disinfo, een EU-organisatie die tegenwicht moet bieden aan Russische propaganda. Vier publicaties blijken feitelijk gewoon te kloppen. ‘De EU gaat propaganda te lijf op dezelfde manier als de Russen, ironisch genoeg‘.
Telegraaf 30.01.2018 Een groep nabestaanden van de neergehaalde vlucht MH17 heeft een Amerikaanse rechtszaak gewonnen, waardoor zij recht hebben op honderden miljoenen schadevergoeding. Dat blijkt uit rechtbankstukken die in bezit zijn van het tv-programma Zembla.
Het gaat om een groep familieleden van 25 slachtoffers, onder wie tien Nederlanders. De zaak werd aangespannen tegen de leider van de separatisten in Oekraïne Igor Girkin. Deze Russische officier leidde de opstand en wordt nu door de Amerikaanse rechter verantwoordelijk gehouden voor het neerhalen van MH17 met een BUK-raket op 17 juli 2014.
De kans dat familieleden van slachtoffers deze bedragen daadwerkelijk kunnen incasseren, is overigens vrijwel nihil. Igor Girkin heeft zich niet verdedigd tijdens de rechtszaak en op zijn officiële woonadres in Moskou was hij voor de advocaten niet te vinden.
NOS 18.01.2018 Vanaf vandaag kunnen nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 de camerabeelden bekijken die op 17 juli 2014 zijn gemaakt op Schiphol. Het gaat om beeld van circa veertig camera s die hangen bij de incheckbalies in de vertrekhal en in de taxfree-zone. Daarop zijn de laatste opnamen te zien van de passagiers van vlucht MH17, het toestel van Malaysia Airlines dat enkele uren na vertrek uit Amsterdam boven Oost-Oekraïne werd neergeschoten. Alle 298 inzittenden kwamen daarbij om het leven.
De nabestaanden hebben tot 17 februari de gelegenheid om in groepjes van drie op zoek te gaan naar hun geliefden in de tientallen uren beeldmateriaal. Bij een bedrijf in Zoetermeer zijn setjes ingericht waar nabestaanden zelf door de beelden kunnen scrollen.
Hoeveel mensen zich hebben ingeschreven voor een sessie van drie uur wil het ministerie van Justitie niet zeggen. Het ministerie doet ook verder geen mededelingen over de procedure, omdat sommige nabestaanden dat niet op prijs stellen.
Fijn, maar heftig
Piet Ploeg, bestuurslid van de Stichting Vliegramp MH17, kent geen aantallen maar spreekt van “behoorlijk veel belangstelling”.
Ploeg heeft eind vorig jaar al meegedaan aan een proefsessie. Hij heeft inderdaad zijn broer, schoonzus en neef gezien. “Heel duidelijk. Dat gaf een dubbel gevoel. Het was leuk en fijn om ze levend te zien, maar ook heel heftig. Je kijkt naar mensen die zich er niet van bewust zijn dat ze een aantal uren later dood zijn. Dat is erg confronterend”.
Piet Ploeg kan zich dan ook goed voorstellen dat anderen die confrontatie uit de weg gaan.
Privacy
De Stichting Vliegramp MH17 heeft lang gestreden voor het vrijgeven van de beelden. Dat is jaren tegengehouden, omdat het ten koste van de privacy van andere reizigers op Schiphol zou gaan. Uiteindelijk is toch toestemming gegeven.
Nabestaanden die hun geliefden hebben gevonden, kunnen de opnamen later op een usb-stick krijgen. Maar dat gebeurt pas als de andere mensen die op de beelden staan, onherkenbaar zijn gemaakt. De Stichting heeft nabestaanden opgeroepen de beelden niet via sociale media te verspreiden, uit respect voor mensen die de beelden juist willen vermijden.
Telegraaf 16.01.2018 Nabestaanden van de MH17-ramp walgen van de leugenaars die zich voordoen als familie van de slachtoffers, vertelt verslaggever Paul Eldering.
Telegraaf 15.01.2018 „Natuurlijk lieg ik over MH17 en verspreid ik misinformatie. Ik schaam me daar niet voor. We leven in een vrij land.” Dat zegt een ’nep-nabestaande’ van de neergehaalde vlucht MH17, als hij met zijn uitlating wordt geconfronteerd door Nieuwsuur.
De 27-jarige man uit Nieuwegein is als ’Nellie’ actief op Twitter, waar hij discussies aanwakkert en ontregelt. Hij haalt meerdere keren de media met controversiële tweets over zijn zogenaamd omgekomen broer. Nieuwsuur spoorde ’Nellie’ op. Zijn broer is niet omgekomen bij de ramp met MH17, maar springlevend.
Volgens het NOS-programma erkent hij dat hij nepnabestaande is. Hij noemt zijn verzinsels op Twitter een tegenreactie op – volgens hem onjuiste – berichtgeving van de media. „Het is vuur met vuur bestrijden.” Twitter blokkeerde een aantal keer zijn account, maar telkens kwam hij weer terug onder een andere naam.
NOS 15.01.2018 “Natuurlijk lieg ik over MH17 en verspreid ik misinformatie. Ik schaam me daar niet voor. We leven in een vrij land.” Dat zegt een ‘nep-nabestaande’ van de neergehaalde vlucht MH17, als hij met zijn uitlating wordt geconfronteerd door Nieuwsuur.
Afgelopen zomer ontdekten we al dat hij geen MH-17-nabestaande is, maar toen ontkende hij nog zelf achter het account te zitten. Nu hebben we hem nogmaals opgezocht met bewijs dat hij het wel degelijk is.
Het gaat om Gordon Nelson uit Nieuwegein. Hij is als ‘Nellie’ actief op Twitter, waar hij discussies aanwakkert en ontregelt. Hij haalt meerdere keren de media met controversiële tweets.
Zo reageert hij begin 2016 op een krantenartikel over het associatieverdrag met Oekraïne:
De originele tweet van Nelson over het associatieverdrag @GNELLIENL / TWITTER
Zijn tweet wordt gepubliceerd door weblog GeenStijl. Ook krijgt nabestaande Nellie steunbetuigingen van twitteraars en van BurgercomiteEU, dat op dat moment campagne voert tegen het verdrag.
@GNellieNL verspreidt ook antisemitische plaatjes, die hij zelf ‘memes’ noemt. Hij wordt begin vorig jaar geschorst door Twitter en maakt daarop een nieuw account aan met de nagenoeg dezelfde naam: @GNellieNLD. Daarmee reageert hij afgelopen zomer op de discussie die ontstaat na een column over MH17-slachtoffers in het Algemeen Dagblad.
De originele reactie van ‘Nellie’ op de tweet van het AD@GNELLIENLD / TWITTER
Met een anonieme trolaccount tweet Nellie daarna over zichzelf: “Hij heeft weer toegeslagen. Vanavond wordt hij getoont (sic) bij RTL Late Night. Hij lacht zich rot.” Ook staat de tweet van Nellie in dagblad Metro en wordt hij wederom opgevoerd door GeenStijl. Nellie tweet daarop: “#FakeNews Ik hou jullie scherp lui, hahahaha.”
Broer van ‘Nellie’ blijkt springlevend
Nieuwsuur spoort ‘Nellie’ vervolgens op. Het blijkt de 27-jarige Gordon Nelson te zijn. Zijn broer is niet omgekomen bij de ramp met MH17, maar springlevend.
Nelson ontkent op dat moment achter het Twitteraccount te zitten en beweert dat hij slachtoffer is van identiteitsfraude. Maar zijn verhaal rammelt: zo doet hij geen aangifte bij de politie en onderneemt hij geen actie tegen Twitter.
“Laat de nabestaandenvereniging van MH17 me eerst maar bellen”, zegt hij. Nieuwsuur waarschuwt de woordvoerder van de vereniging echter meteen al dat Nelson mogelijk liegt.
‘I’m back bitches’
Nellie wordt afgelopen september opnieuw geschorst door Twitter. En weer maakt hij – met een ander e-mailadres – een nieuw account aan: @GNellieNLD. “I’m back bitches”, laat hij in een tweet door ‘Pepe the Frog’ zeggen. Dit stripfiguur raakte de afgelopen jaren geassocieerd met extreemrechts.
Twitter haalt vervolgens het nieuwe account van Nellie offline. Hij keert vervolgens terug als @FreeMindNellie.
Zijn verzinsels maken hem niet tot een persona non grata op het sociale media platform. Een tweet waarin hij zichzelf presenteert als ‘fiere neger’ scoort enkele duizenden retweets en likes van onder anderen Thierry Baudet, een politicus die Nelson in zijn tweets steunt.
Het blauwe vinkje
Het Centraal Planbureau vindt dat sociale mediaplatforms in Nederland vergunningsplichtig zouden moeten worden. Alle gebruikers zouden volgens het CPB desgewenst geverifieerd moeten kunnen worden om zo een blauw vinkje achter hun naam te kunnen krijgen. Zo’n vinkje garandeert de identiteit van de gebruiker.
Alhoewel het niet mogelijk is om vast te stellen wie een Twitteraccount aanmaakt, heeft Nieuwsuur de afgelopen maanden voldoende bewijs verzameld om vast te stellen dat Nelson wel degelijk zelf achter het Twitteraccount zit (zie kader onderaan het artikel).
Als we hem hiermee confronteren, erkent Nelson dat ook: hij is nepnabestaande Nellie. Hij noemt zijn verzinsels op Twitter een tegenreactie op – volgens hem onjuiste – berichtgeving van de media. “Het is vuur met vuur bestrijden.”
Op de vraag of het voor die tegenreactie nodig is je voor te doen als MH17-nabestaande, antwoordt hij volmondig ‘ja’. Nelson beschouwt zichzelf niet als trol omdat hij niet anoniem tweet. We noemen daarom in dit artikel ook zijn naam.
Hij runt echter ook anonieme trolaccounts waarmee hij onder meer obscene, gefotoshopte plaatjes naar critici stuurt, zoals een penis bij de profielfoto van een vrouwelijke twitteraar. “Dat is satire, dan moet je maar niet op Twitter zitten”, aldus Nelson.
Volgens hem is er op internet een oorlog gaande over wat je wel en niet mag zeggen. “Daar gebruik ik alles voor, ook leugens. Ik vind dat dat mag.”
Nabestaande Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17, die op Twitter de dialoog zocht met Nelson, noemt zijn gedrag kwetsend en respectloos.
Hoe Nieuwsuur Gordon Nelson op het spoor kwam
Het is nagenoeg onmogelijk om te controleren wie er achter een niet-geverifieerd Twitteraccount zit. Alleen Twitter ziet de volledige e-mailadressen en telefoonnummers van de gebruikers, en ook die zijn vaak niet te herleiden tot een persoon. Toch verzamelden we afgelopen maanden genoeg bewijs om te kunnen vaststellen dat Nelson zelf het Nellie-account beheert.
Zo blijken met het mobiele telefoonnummer van Nelson verschillende Twitteraccounts te zijn aangemaakt. Dit ondersteunt het vermoeden dat hij tevens achter diverse anonieme trolaccounts zit. Daarnaast konden we twee cijfers van het telefoonnummer zichtbaar maken waarmee Nelson het account @GNellieNL heeft aangemaakt. De cijfers komen overeen met het telefoonnummer van Gordon Nelson.
Ook komt het aantal karakters en enkele zichtbaar te maken letters van het gebruikte e-mailadres overeen met het e-mailadres waarmee zijn Facebook-account is aangemaakt. Verder vermeldt een oud Twitteraccount -waarin Gordon ook zijn achternaam Nelson gebruikt – de coördinaten van zijn woonplaats Nieuwegein. Op Instagram verklapt hij recent zelfs de buurt waar hij woont.
Nieuwsuur analyseerde verder zijn gedrag en interesses op zo’n dozijn sociale media-accounts, niet alleen op Twitter maar ook op Facebook, Instagram, Periscope en YouTube. Op verschillende accounts etaleert hij dezelfde rechts-conservatieve interessegebieden als op zijn Twitteraccount.
Ook liket hij op zowel Twitter als Facebook dezelfde bronnen, zoals complotsite Infowars, GeenStijl, Breitbart en Forum voor Democratie.
Op een gamingplatform worden verschillende van zijn reacties verwijderd om disciplinaire redenen. Nelson vermeldt zijn telefoonnummer op een forum van discussieplatform café Weltschmertz. Op een van zijn anonieme Twitteraccounts is hij zelfs in beeld te zien als hij – half vermomd – mijmert over de Amerikaanse verkiezingen.
Reactie van media die Nelsons tweets overnamen:
Metro stelt in een reactie dat bij ongeverifieerde social accounts in deze tijden van nepnieuws een kritische houding past. Omdat in dit geval de tweet ter illustratie was, is in dit geval niet getracht de plaatser te screenen. Bij nader inzien was dat wel beter geweest, erkent de hoofdredactie. Ook RTL Late Night screende niet en betreurt de plaatsing. GeenStijl reageert niet op vragen van Nieuwsuur.
NU 15.01.2018 Nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 mogen vanaf deze week de laatste camerabeelden bekijken die op Schiphol zijn gemaakt van de slachtoffers.
De nabestaanden moeten een geheimhoudingsverklaring ondertekenen en mogen daarna zelf in de beveiligingsbeelden zoeken naar hun familieleden. Als ze hen vinden, kunnen ze de beelden – waarop omstanders onherkenbaar worden gemaakt – later ook mee naar huis nemen.
Het is niet duidelijk hoeveel mensen gebruik maken van deze mogelijkheid de komende weken. ”Niet iedereen wil of durft”, zegt Evert van Zijtveld, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17. ”De confrontatie blijft heftig.” Hij gaat zelf wel in de beelden zoeken, vertelt hij.
Van Zijtveld verloor zijn kinderen en schoonouders bij de vliegramp in 2014 waarbij Boeing 777 van Malaysia Airlines boven oorlogsgebied in het oosten van Oekraïne werd neergeschoten. Alle inzittenden kwamen om het leven.
Het zien van de laatste beelden, van kort voor vertrek van het toestel, was al langer een wens van verschillende nabestaanden.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid liet vorig jaar weten dat de nabestaanden de beveiligingsbeelden mogen bekijken. Aanvankelijk was dat niet de bedoeling. Volgens het Openbaar Ministerie in 2015 was het ”onbegonnen werk om de opnamen van 34 camera’s, elk met een duur van verschillende uren, te bekijken en van elke vastgelegde reiziger na te gaan of dit een slachtoffer is van de crash van vlucht MH17″.
Telegraaf 15.01.2018 Nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 mogen vanaf deze week de laatste camerabeelden bekijken die op Schiphol zijn gemaakt van hun geliefden. De nabestaanden moeten een geheimhoudingsverklaring ondertekenen en mogen daarna zelf in de beveiligingsbeelden zoeken naar hun familieleden. Als ze hun geliefden vinden, kunnen ze de beelden – waarop omstanders onherkenbaar worden gemaakt – later ook mee naar huis nemen.
Het is niet duidelijk hoeveel mensen gebruikmaken van deze mogelijkheid de komende weken. Volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid is er „zeker” belangstelling voor, maar meer informatie kan een woordvoerder niet geven. Ook kan ze niet aangeven hoe het bezichtigen in zijn werk gaat.
’Niet iedereen durft’
„Niet iedereen wil of durft”, zegt Evert van Zijtveld, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17. „De confrontatie blijft heftig.” Hij gaat zelf wel in de beelden zoeken, vertelt hij. Van Zijtveld verloor zijn kinderen en schoonouders bij de vliegramp in 2014 waarbij Boeing 777 van Malaysia Airlines boven oorlogsgebied in het oosten van Oekraïne werd neergeschoten. Alle inzittenden kwamen om het leven.
Het zien van de laatste beelden, van kort voor vertrek van het toestel, was al langer een wens van verscheidene nabestaanden.
Aanvankelijk niet de bedoeling
Het ministerie van Justitie en Veiligheid liet vorig jaar weten dat de nabestaanden de beveiligingsbeelden mogen bekijken. Aanvankelijk was dat niet de bedoeling, voornamelijk uit privacy-oogpunt. Volgens het Openbaar Ministerie in 2015 was het „onbegonnen werk om de opnamen van 34 camera’s, elk met een duur van verschillende uren, te bekijken en van elke vastgelegde reiziger na te gaan of dit een slachtoffer is van de crash van vlucht MH17.”
NOS 23.12.2017 Familieleden van slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 kunnen vanaf begin volgend jaar de laatste beelden terugkijken die op Schiphol zijn gemaakt van hun dierbaren. Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17, zegt dat nabestaanden vanaf medio januari in speciale sessies het beeldmateriaal mogen doorspitten.
Het gaat om beelden die op 17 juli 2014, kort voor het vertrek van vlucht MH17, zijn gemaakt op Schiphol. Na een hoop gesteggel werd afgelopen zomer bekendgemaakt dat de nabestaanden die beelden toch mogen zien. Het Openbaar Ministerie weigerde het materiaal drie jaar lang vrij te geven vanwege de privacywetgeving.
Na overleg is nu ook duidelijk wanneer de nabestaanden de beelden van de 34 camera’s in de lounge en vertrekhal op Schiphol te zien krijgen. Begin volgend jaar kunnen zij het materiaal bekijken in een speciale ruimte in Zoetermeer. Ze krijgen daarvoor in eerste instantie drie uur de tijd.
‘Lastig zoeken naar dierbaren’
Er zijn speciale systemen ontwikkeld om het bekijken van de beelden te vereenvoudigen. “Als je niet precies weet wanneer jouw dierbaren bij de gate of balie waren, is het best lastig zoeken”, zegt Ploeg. “Maar met een beetje goede wil kun je in drie uur tijd een heel eind komen.” Nabestaanden die langer de tijd nodig hebben, kunnen later terugkomen.
Ploeg zegt dat het voor familieleden bijzonder is om de allerlaatste beelden van hun dierbaren te kunnen bekijken. Dat het OM het materiaal toch vrijgeeft, is volgens hem onder meer te danken aan inspanningen van de toenmalige minister van Justitie en Veiligheid, Job Blok. Nabestaanden kunnen de beelden mee naar huis krijgen. In verband met de privacyregels worden andere mensen die op de beelden staan dan onherkenbaar gemaakt.
Telegraaf 23.12.2017 Nabestaanden van slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 hekelen de publiciteit die telkens wordt gezocht door vinders van menselijke resten in het crashgebied in Oost-Oekraïne. Stichting Vliegramp MH17 stelt in een verklaring dat de berichten van „bepaalde journalisten de indruk wekken dat publicitaire en politieke belangen de overhand hebben en er daardoor gesold wordt met stoffelijke resten.”
Directe aanleiding is een video die vorige week op YouTube werd gezet en waarin mogelijk menselijke resten worden getoond. De video is gemaakt door Patrick Lancaster die vanaf de zijde van de pro-Russische rebellen verslag doet over het Oekraïne-conflict. Hij zegt dat een nieuwe zoektocht naar resten nodig is.
Nabestaanden hebben bedenkingen bij de vondst en de motieven om de publiciteit te zoeken. „De laatste ’vondst’ is nu de derde keer op een rij, dat onder bedenkelijke omstandigheden door bepaalde journalisten stoffelijke resten worden aangetroffen. In het laatste geval zijn veel botresten aangetroffen onder een steen op een plek, die eerder door het JIT is afgegraven en waar de grond is gezeefd. En telkens weer wordt om welke reden dan ook actief de publiciteit gezocht”, aldus de verklaring van het bestuur van Stichting Vliegramp MH17.
De stichting laat weten dat dit soort publiciteit als „onnodig grievend en respectloos gedrag” wordt ervaren en niet in het belang is van de nabestaanden. „De Stichting Vliegramp MH17 verwerpt met kracht elke vorm van respectloze en gevoelloze manipulatie met stoffelijke resten.”
In de verklaring staat dat iedere vondst en identificatie van stoffelijke resten voor nabestaanden een zware confrontatie is met de dood van geliefden. Zij roepen daarom op om mogelijke nieuwe stoffelijke resten „op uiterst respectvolle wijze” in te leveren bij de lokale autoriteiten en geen publiciteit of „politieke voordelen” te zoeken.
NU 23.12.2017 Nabestaanden van slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 hekelen de publiciteit die telkens wordt gezocht door vinders van menselijke resten in het crashgebied in Oost-Oekraïne.
Stichting Vliegramp MH17 stelt in een verklaring dat de berichten van “bepaalde journalisten de indruk wekken dat publicitaire en politieke belangen de overhand hebben en er daardoor gesold wordt met stoffelijke resten.”
Directe aanleiding is een video die vorige week op YouTube werd gezet en waarin mogelijk menselijke resten worden getoond. De video is gemaakt door Patrick Lancaster die vanaf de zijde van de pro-Russische rebellen verslag doet over het Oekraïne-conflict. Hij zegt dat een nieuwe zoektocht naar resten nodig is.
Nabestaanden hebben bedenkingen bij de vondst en de motieven om de publiciteit te zoeken. “De laatste ‘vondst’ is nu de derde keer op een rij, dat onder bedenkelijke omstandigheden door bepaalde journalisten stoffelijke resten worden aangetroffen. In het laatste geval zijn veel botresten aangetroffen onder een steen op een plek, die eerder door het Joint Investigation Team (JIT) is afgegraven en waar de grond is gezeefd. En telkens weer wordt om welke reden dan ook actief de publiciteit gezocht”, aldus de verklaring van het bestuur van Stichting Vliegramp MH17.
‘Respectloos’
De stichting laat weten dat dit soort publiciteit als “onnodig grievend en respectloos gedrag” wordt ervaren en niet in het belang is van de nabestaanden. “De Stichting Vliegramp MH17 verwerpt met kracht elke vorm van respectloze en gevoelloze manipulatie met stoffelijke resten.”
In de verklaring staat dat iedere vondst en identificatie van stoffelijke resten voor nabestaanden een zware confrontatie is met de dood van geliefden. Zij roepen daarom op om mogelijke nieuwe stoffelijke resten “op uiterst respectvolle wijze” in te leveren bij de lokale autoriteiten en geen publiciteit of “politieke voordelen” te zoeken.
NOS 23.12.2017 De Stichting Vliegramp MH17 doet een oproep aan mensen die stoffelijke resten van de vliegramp vinden of hebben gevonden, die op respectvolle wijze in te leveren bij de plaatselijke autoriteiten. In een verklaring vraagt het bestuur van de stichting die vinders ook in het belang van de nabestaanden “zich te onthouden van het zoeken naar publiciteit, persoonlijke roem en/of politieke voordelen”.
Aanleiding voor de verklaring is volgens de stichting een video die op 11 december op YouTube verscheen van de omstreden videojournalist Patrick Lancaster. Hij toonde op de video de vondst van 52 botresten, die afkomstig zouden zijn van de plaats in Oekraïne waar de Boeing werd neergehaald. Later leverde hij die resten in bij de lokale autoriteiten en deed hij daar ook verslag van op YouTube.
Nijdig
Voorzitter van de stichting en zelf ook nabestaande Piet Ploeg gelooft het verhaal van de journalist niet. “Ik was eerlijk gezegd ontzettend nijdig. Het kan haast geen toeval zijn dat je ergens op de crashsite loopt, toevallig een steen opraapt en een kuiltje aantreft met een aantal botresten, terwijl die plek helemaal door de onderzoekers is afgegraven en gezeefd”, vertelt hij in het NOS Radio 1 Journaal.
De stichting schrijft dat een aantal van die botresten inmiddels is onderzocht en geïdentificeerd, waarna de betrokken nabestaanden zijn geïnformeerd. Het stoort Ploeg dat journalisten nu al voor de derde keer “onder bedenkelijke omstandigheden” botresten vinden en daarmee de publiciteit zoeken.
Sollen
Ploeg vindt het wel goed dat stoffelijke resten van slachtoffers niet in Oekraïne achterblijven. “Ga respectvol om met stoffelijke resten. Zorg ervoor dat ze op een nette, keurige, respectvolle manier bij autoriteiten worden ingeleverd en ga hier geen persoonlijk voordeel uit halen of scoops proberen te halen.”
Het stoort de stichting hoe er wordt “gesold” met menselijke resten. Het is voor de nabestaanden iedere keer een zware confrontatie met de gewelddadige dood van hun geliefden, zegt Ploeg. “Ze moeten dan ook de beslissing nemen of ze ze gaan bijzetten in het graf, of bijvoorbeeld laten cremeren. En voor sommige mensen is dat al de vierde, vijfde of zesde keer.”
VK 23.12.2017 Tweede Kamerleden zijn vrijdagavond gewaarschuwd voor een hackaanval uit het buitenland. Via nepmailtjes over het MH17-onderzoek zou een ‘statelijke actor’ proberen om toegang te krijgen tot de computer van de parlementariërs. Vooral Kamerleden die zich bezig houden met het MH17-onderzoek zouden doelwit van de hackers zijn.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid bevestigt dat hierover gisteravond een ‘waarschuwingsbericht’ is gestuurd naar Kamerleden, maar wil verder geen mededelingen doen.
Drie Kamerleden die intensief bezig zijn met de afwikkeling van de ramp met vlucht MH17 – Han ten Broeke (VVD), Sjoerd Sjoerdsma (D66) en Joel Voordewind (ChristenUnie) – melden dat zij gisteren inderdaad via de beveiliging van de Tweede Kamer zijn geïnformeerd over het hackrisico.
In februari dit jaar uitte AIVD-baas Rob Bertholee openlijk zijn zorgen over ‘honderden’ digitale aanvallen vanuit Rusland, China en Iran. Met name de Russen zouden proberen om gevoelige Nederlandse regeringsdocumenten buit te maken. Bertholee: ‘Dan praat je over verslagen uit de boezem van de regering, beraadslagingen in een overheidsinstelling. Ik vind dat een gevaar voor onze democratie.’
Sybrand Buma heeft alvast aangegeven dat hij een eventueel ‘nee’ bij het referendum zal negeren
Nieuwe inlichtingenwet
Het kabinet is vastbesloten om de inlichtingendiensten AIVD en MIVD binnenkort meer bevoegdheden te geven waardoor zij Nederland beter kunnen beschermen tegen buitenlandse hackers en andere criminelen. Komend voorjaar wordt een referendum gehouden over een nieuwe inlichtingenwet die voorziet in deze bevoegdheden. CDA-leider Sybrand Buma heeft alvast aangegeven dat hij een eventueel ‘nee’ bij het referendum zal negeren, omdat hij wil dat de nieuwe inlichtingenwet er sowieso komt.
In het publieke en politieke debat over deze inlichtingenwet gaat het vaak over de extra bevoegdheden die de diensten ook krijgen om het internetverkeer van onschuldige burgers in te zien. Hun gegevens worden als het ware meegesleept als de diensten op zoek zijn naar data van criminelen. Tegenstanders van de nieuwe inlichtingenwet spreken daarom over de ‘sleepwet’.
AD 23.12.2017 Kamerleden zijn gewaarschuwd voor hackpogingen. Een ,,statelijke actor zou zich met name richten tegen het MH17-onderzoek”, is de waarschuwing van het Nationaal Cyber Security Centrum die gisteravond is verzonden naar Kamerleden. De hackers zouden het volgens De Telegraaf hebben gemunt op Kamerleden die het woord voeren in het MH17-dossier.
Wie achter de aanval zit is niet duidelijk. Politici wordt geadviseerd om verdachte e-mails over het MH17-onderzoek niet te openen. Daarnaast moeten ze hun mailaccounts en sociale media extra goed beveiligen en alert zijn op valse inlogpogingen.
Eerder kwam de cybersecurity op het Binnenhof ook in het nieuws. Afgelopen oktober bleek er een lek te zijn in het e-mailverkeer. Toen bleek dat de mailservers niet genoeg waren beveiligd tegen het versturen van e-mails uit naam van iemand anders.
Telegraaf 23.12.2017 Een hacker heeft het gemunt op Kamerleden die het woord voeren in het MH17-dossier. De politici zijn gewaarschuwd voor de hackpogingen. Het Nationaal Cyber Security Centrum heeft groot alarm geslagen.
„Een ’statelijke actor’ zou zich met name richten tegen het MH17-onderzoek”, zo valt te lezen in een waarschuwing die donderdagavond naar Kamerleden is verzonden.
’Mails niet openen’
Wie achter de aanval zit, is onduidelijk. Politici wordt geadviseerd om verdachte e-mails over het MH17-onderzoek niet te openen. Ook moeten ze hun mailaccounts en sociale media extra goed beveiligen en alert zijn op valse inlogpogingen.
In oktober hield de beveiliging van het e-mailverkeer op het Binnenhof de gemoederen ook bezig. Destijds bleek er een lek te zijn. Website Follow the Money (FTM) toonde op basis van eigen onderzoek aan dat de Tweede Kamer mailservers niet afdoende had beschermd tegen spoofing, zoals het sturen van e-mails uit naam van iemand anders heet.
Telegraaf 15.12.2017 Premier Mark Rutte heeft in Brussel fel gereageerd op nieuwe Russische kritiek op het onderzoek naar het neerhalen van de MH17. ,,Ik laat me niet vertellen dat de mensen van het Joint Investigation Team (JIT) hun werk niet goed doen. Ik sta pal voor hun onafhankelijkheid en die van het Openbaar Ministerie.”
De Russische ambassadeur in Den Haag, Alexander Sjoelgin, zei vrijdag tegen de NOS dat het onderzoek naar de ramp in Oekraïne op 17 juli 2014 partijdig is. Hij zei dat de onderzoekers van het JIT door Rusland aangeleverde informatie minder serieus nemen dan die van amateurspeurders. De ministers Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) spraken de aantijgingen in Den Haag direct tegen.
Ook Ollongrens collega Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid spreekt de aantijgingen tegen. Ⓒ ANP
,,De Nederlandse regering wil zich politiek niet bemoeien met het onderzoek. Maar als mensen de kwaliteit en onafhankelijkheid ervan in twijfel trekken, dan heb ik de verantwoordelijkheid die verwijten te verwerpen”, aldus Rutte na afloop van een tweedaagse top.
Sjoelgin werd in september nog op het matje geroepen door Buitenlandse Zaken vanwege ,,ongefundeerde kritiek” op het onderzoek.
NOS 15.12.2017 Premier Rutte staat pal achter de onafhankelijkheid van het MH17-onderzoek van het JIT, het Joint Investigation Team. “Ik laat mij dit niet zeggen, ik werp dit verre van mij”, zegt Rutte in Brussel. Hij reageert hiermee op de uitspraken van de Russische ambassadeur Sjoelgin.
Die vindt dat de door Rusland aangeleverde informatie minder serieus wordt genomen dan die van “amateurspeurders” zoals Bellingcat, zo zei hij in een gesprek met de NOS.
Ook minister Grapperhaus zegt dat dat niet klopt. Nederland streeft in het belang van het proces juist naar een heel zorgvuldige aanpak, zegt hij. Hij wil dat dat duidelijk is voor de Russen, Oekraïners en de andere betrokken landen.
Iets heel bijzonders
Grapperhaus reageert ook op de bezwaren van Rusland tegen internationale strafhoven. “Er is hier iets heel bijzonders aan de hand. De landen waar de slachtoffers vandaan komen hebben Nederland aangewezen als land waar de strafzaak gaat plaatsvinden en ons dat vertrouwen gegeven.”
Net als de Russische ambassadeur zegt hij dat de Russische grondwet inderdaad uitlevering van Russische veroordeelden onmogelijk maakt, maar dat er wel rechtshulpverdragen zijn. “Daar staat in dat iemand die in land 1 is veroordeeld, in land 2 zijn straf uit moet zitten.” Maar dat vraagstuk volgt pas na een veroordeling.
Ook het JIT zelf heeft op de verwijten gereageerd:
Reactie JIT op Russische twijfels over onderzoek
“Het strafrechtelijk onderzoek door het JIT kent een zeer grote mate van transparantie. Voor zover het belang van het onderzoek het toelaat wordt informatie gedeeld met nabestaanden, media en publiek. Het belangrijkste voorbeeld daarvan is de internationale bijeenkomst van het JIT in september 2016.
De deelname van vijf landen in JIT-verband is ook een verzekering dat het onderzoek onafhankelijk en onbevooroordeeld plaatsvindt. Strafrechtelijke onderzoeken worden volledig transparant wanneer zij op de openbare terechtzitting van de rechtbank worden behandeld.
Informatie die door de Russische Federatie beschikbaar is gesteld aan het JIT wordt diepgaand onderzocht. Dat is eerder vanuit het JIT ook bekendgemaakt, nadat informatie is overgedragen.”
In het JIT werken het Nederlands Openbaar Ministerie en de Nederlandse politie samen met de politie en justitiële autoriteiten van Australië, België, Maleisië en Oekraïne.
NOS 15.12.2017 De onderzoekers van het het Joint Investigation Team (JIT), die onderzoek doen naar het neergeschoten passagiersvliegtuig MH17, nemen door Rusland aangeleverde informatie minder serieus dan die van amateurspeurders. Dat zegt ambassadeur Sjoelgin van Rusland in een gesprek met de NOS.
Sjoelgin noemt als voorbeeld de conclusie van onderzoekscollectief Bellingcat dat mogelijk de Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov betrokken is.
“Zodra Bellingcat dit rapport vrijgaf zei het JIT meteen dat ze het zorgvuldig zouden behandelen”, zegt Sjoelgin. “Maar waarom wordt de door Rusland geleverde informatie niet hetzelfde behandeld? We wachten al een jaar op een reactie.”
Volgens de ambassadeur heeft Rusland nog geen enkele reactie ontvangen op de geleverde radardata en andere informatie. De transparantie van het onderzoek laat te wensen over, vindt hij.
“Al die jaren hebben we geprobeerd behulpzaam te zijn door de Nederlandse onderzoekers allerlei noodzakelijke elementen aan te leveren, zoals het experiment ‘op ware grootte’ uitgevoerd door de fabrikant van de buk-raketten.”
Russische MH17-verdachte zal niet worden uitgeleverd, zegt ambassadeur Sjoelgin
Sjoelgin zegt dat het voor zich spreekt dat ook Rusland wil dat de schuldigen verantwoordelijk gesteld worden. Als dat mensen met de Russische nationaliteit zijn, kunnen zij volgens de Russische grondwet niet worden uitgeleverd.
Rusland is ook niet gebonden aan besluiten van buitenlandse rechtbanken. Volgens Sjoelgin zijn er wel wat juridische mogelijkheden, maar het eindoordeel van Rusland zal gebaseerd zijn op Russisch strafrecht.
Laten we niet op de zaken vooruitlopen, aldus Ambassadeur Sjoelgin.
Of Rusland een Russische veroordeelde in de gevangenis zal zetten, wil Sjoelgin niet zeggen. “Dit is nogal een hypothetische vraag”, zegt hij. “Uw vraag gaat uit van een Russische schuldige, maar er zijn nog geen beschuldigingen of aanklachten geweest richting een Russische verdachte. Zelfs de Nederlandse openbare aanklagers hebben hier niets over gezegd. Dus laten we niet op de zaken vooruitlopen.”
Rusland blijft tegenstander van een speciaal internationaal tribunaal voor de MH17-zaak, mede omdat het over burgerluchtvaart gaat. Sjoelgin noemt als voorbeelden het Joegoslaviëtribunaal en het Rwandatribunaal. “Wij zijn sceptisch over internationale tribunalen. Ze zijn duur, weinig effectief en gepolitiseerd.”
Politiek verslaggever Albert Bos interviewde ambassadeur Alexander Vasilevitsj Sjoelgin op de Russische ambassade in Den Haag over nepnieuws, politieke inmenging en het neerhalen van de MH17. Dit is deel 2. Vanmorgen publiceerden wij deel 1 over Russische inmenging.
NU 09.12.2017 De Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjev noemt de berichten dat hij betrokken zou zijn bij het neerhalen van de MH17 absurd. Onderzoekscollectief Bellingcat meldde vrijdag dat Tkatsjev één van de twee mannen is die wordt gezocht.
Bellingcat kwam tot die conclusie na het beluisteren van opgenomen gesprekken en analyse van zijn stem. ”Dit is overduidelijk onzin”, zegt de generaal in de Russische krant Pravda.
”Ik woon al vele jaren in Jekaterinenburg, ik werk op het gebied van militaire patriottische opvoeding van kinderen. Ik ben voortdurend in contact met publieke organisaties, ik neem deel aan verschillende openbare evenementen en blijf altijd in het zicht van massamedia. Ik heb hier niets meer aan toe te voegen.”
Bellingcat is een journalistiek netwerk van burgers dat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Op de website van Bellingcat staan video’s en geluidsfragmenten die het verhaal over Tkatsjevs betrokkenheid zouden ondersteunen.
MH17
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen in juli 2014 alle 298 inzittenden om het leven. Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de aanslag.
Een van de twee, met codenaam ‘Delfin’, is volgens het collectief dus generaal Tkatsjev. In juli 2014 was hij in Oost-Oekraïne om de rebellen beter te laten samenwerken.
Telegraaf 09.12.2017 De Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjev noemt de berichten dat hij betrokken zou zijn bij het neerhalen van de MH17 absurd. Onderzoekscollectief Bellingcat meldde vrijdag dat Tkatsjev één van de twee mannen is die wordt gezocht. Bellingcat kwam tot die conclusie na het beluisteren van opgenomen gesprekken en analyse van zijn stem.
,,Dit is overduidelijk onzin”, zegt de generaal in de Russische krant Pravda. ,,Ik woon al vele jaren in Jekaterinenburg, ik werk op het gebied van militaire patriottische opvoeding van kinderen. Ik ben voortdurend in contact met publieke organisaties, ik neem deel aan verschillende openbare evenementen en blijf altijd in het zicht van massamedia. Ik heb hier niets meer aan toe te voegen. ”
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen in juli 2014 alle 298 inzittenden om het leven. Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de aanslag. Een van de twee, met codenaam ‘Delfin’, is volgens het collectief dus generaal Tkatsjev. In juli 2014 was hij in Oost-Oekraïne om de rebellen beter te laten samenwerken.
NOS 09.12.2017 De Russische generaal Tkatsjov ontkent elke betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17. In de Russische krant Pravda noemt hij de beschuldiging van de onderzoeksgroep Bellingcat onzin en een stupiditeit. Hij gaat er verder niet op in.
Tegen Novaja Gazeta zei hij dat hij overweegt Bellingcat voor de rechter te brengen wegens smaad.
Correspondent David-Jan Godfroid vindt de reactie opvallend. Normaal gesproken wordt in Rusland het onderzoek van Bellingcat als niet ter zake doend afgedaan. “Kennelijk vinden ze het nu wel belangrijk”, zegt hij.
Delfin
Bellingcat meldde vrijdag dat Tkatsjov de persoon is die schuilging achter de codenaam Delfin. Delfin voerde voor het neerhalen van het toestel van Malaysia Airlines een geheimzinnig gesprek met ene ‘Orion’. Dat lijkt te gaan over de oplegger met de buk-raket die bij het neerhalen van het vliegtuig zou zijn gebruikt.
Stemanalisten zeggen dat de stem van Delfin zeer waarschijnlijk die van Tkatsjov is. Tkatsjov heeft nog altijd een adviesfunctie bij de Russische defensie.
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines, in 2014 boven Oekraïne, kwamen 298 inzittenden om het leven. Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar de verantwoordelijken voor de aanslag.
VK 08.12.2017 Het onderzoekscollectief Bellingcat zegt een Russische generaal te hebben geïdentificeerd die betrokken was bij de levering van de BUK-raket waarmee in 2014 vlucht MH17 werd neergeschoten. Hij zou de figuur met de schuilnaam ‘Delfin’ (‘Dolfijn’) zijn, wiens gesprekken door de Oekraïense geheime dienst SBOe zijn onderschept.
In het kader van het onderzoek naar de ramp deed het JIT, het internationale team dat belast is met het strafrechtelijke onderzoek, eerder al een oproep aan mensen die zijn stem herkenden zich te melden. Het is niet bekend of die oproep iets heeft opgeleverd.
Bellingcat zegt nu op basis van een stemanalyse en andere aanwijzingen dat achter ‘Delfin’ generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov schuilgaat, een officier die momenteel dienst doet als hoofdinspecteur van het Centrale Militaire District van de Russische Federatie.
Het onderzoeksteam heeft het resultaat van zijn onderzoek doorgegeven aan het JIT. Eerder wist Bellingcat aan de hand van foto’s en berichten op sociale media al de route te reconstrueren die de oplegger met de BUK-installatie had gevolgd op 17 juli 2014, de dag dat het Maleisische toestel werd neergehaald boven rebellengebied.
Volgens Bellingcat voldoet generaal Tkatsjov aan het profiel dat opdoemt uit interviews met de voormalige commandant van de pro-Russische rebellen Igor Girkin en publicaties van een pro-Russische blogger Boris Rozjin, die onder de naam ‘Colonel Cassad’ blogt. Volgens hen was Delfin een Russische generaal die als ‘vrijwilliger’ in de zomer van 2014 vanuit de grensplaats Krasnodon orde probeerde te scheppen in de legertjes die aan de kant van de rebellen in Loehansk vochten.
Op grond van zijn voornaam en vadersnaam kwam Bellingcat bij generaal Tkatsjov terecht, die vroeger in de Tsjetsjeense oorlogen vocht en recentelijk nog in Syrië diende. Dankzij een telefonisch vraaggesprek dat de Russische website The Insider met Tkatsjov had, kon Bellingcat diens stem vergelijken met de stem van Delfin in de angeluisterde telefoontjes.
Een stemanalyse door experts van de Universiteit van Colorado in Denver wees volgens Bellingcat uit dat Delfin met vrij grote waarschijnlijkheid dezelfde persoon is als generaal Tkatsjov. Een onderzoek van het Centrum voor Forensische Wetenschappen van Litouwen leverde een soortgelijke conclusie op.
Bij twee van de vijf geluidsfragmenten die experts van het centrum onderzochten, kwamen ze tot de conclusie dat het ‘waarschijnlijk’ om Tkatsjov gaat. Bij de andere drie luidde het oordeel: ‘zeer waarschijnlijk’. Maar anders dan bij voorgaande onderzoeken ontbreekt het Bellingcat ditmaal aan berichten of foto’s op de sociale media die aantonen dat Tkatsjov ook daadwerkelijk in rebellengebied was.
Lees verder over rampvlucht MH17 en Bellingcat;
De plicht om te blijven graven – speurwerk vanachter de laptop
Met onthullingen over Syrië en MH17 werd Eliot Higgins, van Bellingcat, een autoriteit. Welke invloed heeft dat op zijn werk? Lees het interview hier. (+)
De Nederlander die vanuit huis het MH17-gebied uitkamde
Een Nederlander stond aan de basis van het nieuwe rapport over de MH17-ramp van het onderzoeksteam Bellingcat. Hij vertelt over zijn speurtocht op internet. (+)
Bert Wagendorp: Bellingcat toont ons de toekomst van de journalistiek In het Russische leger zal het nu wel verboden zijn foto’s op Instagram te plaatsen, maar dat zal niet helpen. Het fenomeen dat ieder individu voortdurend als zender en ontvanger van informatie fungeert, gaat niet meer weg. Het zal alleen maar aan kracht winnen. Mark Zuckerberg zal niet rusten voor iedere wereldburger op Facebook zit. De achteloze gedachte (‘Hé, een vrachtwagen met een raketlanceerinstallatie erop’) zal verdwijnen en worden vervangen door onmiddellijke actie: mobiel pakken, foto maken, twitteren. (+)
NU 08.12.2017 Een van de militairen die wordt gezocht in het onderzoek naar de ramp met de MH17 is waarschijnlijk de Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov.
Tot die conclusie komt onderzoekscollectief Bellingcat na het beluisteren van opgenomen gesprekken en een analyse van zijn stem.
Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de ramp. Een van de twee, met codenaam ‘Delfin’, is volgens het collectief dus generaal Tkatsjev. In juli 2014 was hij in Oost-Oekraïne om de rebellen beter te laten samenwerken.
In 2016 gaf het JIT enkele afgetapte telefoongesprekken vrij. Daarop was onder anderen ‘Delfin’ te horen. Er wordt onder meer gezegd dat “een ding geladen, gecamoufleerd en weggereden” is. De rol van ‘Delfin’ is niet bekend.
Het JIT zegt vrijdag dat de conclusie van Bellingcat serieus wordt bekeken en wordt betrokken in het eigen onderzoek.
Bellingcat is een journalistiek netwerk van burgers dat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Op de website van Bellingcat staan video’s en geluidsfragmenten die het verhaal ondersteunen.
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen alle 298 inzittenden om het leven.
Telegraaf 08.12.2017 De Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjev blijkt een van de hoge militairen naar wie het team dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17 op zoek is. Tot die conclusie komt onderzoekscollectief Bellingcat na het beluisteren van opgenomen gesprekken en een analyse van zijn stem.
Bellingcat is een journalistiek netwerk van burgers dat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Op de website van Bellingcat staan video’s en geluidsfragmenten die het verhaal ondersteunen.
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen in juli 2014 alle 298 inzittenden om het leven. Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de aanslag. Een van de twee, met codenaam ‘Delfin’, is volgens het collectief dus generaal Tkatsjev. In juli 2014 was hij in Oost-Oekraïne om de rebellen beter te laten samenwerken.
In een reactie zegt het JIT ,,met veel belangstelling kennis te hebben genomen van de informatie die Bellingcat vrijdag heeft gepubliceerd”. Het team deed vorig jaar september een openbare oproep om meer informatie te verkrijgen over twee personen die bekendstaan onder de codenamen ‘Delfin’ en ‘Orion’. ,,In het belang van het onderzoek en restricties vanwege privacy kunnen we niet nader ingaan op informatie over individuele personen.”
Kolonel-generaal Tkatsjov (links) wacht op een handdruk van president Putin in 2007 BELLINGCAT
NOS 08.12.2017 Een van de militairen die worden gezocht door het MH17-onderzoeksteam is geïdentificeerd als een hoge Russische generaal. Onderzoekscollectief Bellingcat meent dat de gezochte ‘Delfin’ niemand anders kan zijn dan kolonel-generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov. Bellingcat komt tot die conclusie op basis van digitale bronnen en stemanalyses van gespreksopnamen van Delfin.
Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17, zoekt al tijden naar meer informatie over twee personen: de ene wordt Orion genoemd, de andere Delfin.
In september 2016 publiceerde het JIT een oproep om informatie te geven over de twee. Daarbij werden enkele getapte telefoongesprekken vrijgegeven, waarin onder meer gesproken wordt over een konvooi dat naar het plaatsje Snizjne gaat. Bij dat dorp is op de dag van de ramp een Buk-lanceerinstallatie gezien.
Ook vertellen mannen in de taps dat “een ding geladen, gecamoufleerd en weggereden” is. Het object wordt niet concreet benoemd. Het JIT heeft niet bekendgemaakt wat de betrokkenheid van de twee is, maar wil wel graag meer over hen weten.
Belangstelling
Volgens het Openbaar Ministerie heeft het JIT “met veel belangstelling kennisgenomen van de informatie die Bellingcat heeft gepubliceerd”. De informatie van het onderzoekscollectief wordt serieus bekeken en betrokken bij het onderzoek, meldt het OM.
Delfin wordt in de telefoongesprekken aangeduid als Nikolaj Fjodorovitsj, de voornamen en de naam van de vader van Tkatsjov. Bovendien wordt hij met respect bejegend, wat erop kan wijzen dat hij een hoge commandant is.
Andere bronnen bevestigen dat Delfin een hooggeplaatste Russische commandant is die in de zomer van 2014 een aantal maanden in Oost-Oekraïne was gestationeerd om van de losse groepen separatisten in de regio Loegansk een eenheid te smeden. Op grond van openbare digitale bronnen concludeert Bellingcat dat het hier gaat om kolonel-generaal Tkatsjov.
Kolonel-generaal Tkatsjov in het Russische Jekaterinenburg zomer 2017 BELLINGCAT
In samenwerking met het Russische onderzoeksplatsform The Insider deed Bellingcat ook onderzoek naar de stem van Delfin. Een journalist van The Insider belde onder valse voorwendselen een paar keer met Tkatsjov, zodat het mogelijk werd zijn telefoonstem te vergelijken met de door het MH17-onderzoeksteam vrijgegeven gesprekken.
Stemdeskundigen van forensische instituten in Denver (VS) en Litouwen bevestigen dat Tkatsjov en Delfin waarschijnlijk dezelfde persoon zijn.
Onderzoeksteam MH17
Het strafrechtelijk onderzoek naar het neerschieten van vlucht MH17 wordt uitgevoerd door het Joint Investigation Team (JIT). Hierin werken Nederland, België, Australië, Oekraïne en Maleisië samen. De Nederlandse hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke geeft leiding aan het JIT.
Het National Center for Media Forensics in Denver komt tot een waarschijnlijkheidsfactor van 428. Dit betekent een ‘matig sterke ondersteuning’ van de hypothese dat Delfin en Tkatsjov dezelfde zijn.
Anders gezegd, zo stelt Bellingcat, betekent dit dat het 428 keer waarschijnlijker is dat de stem van Delfin overeenkomt met Tkatsjov, dan dat die overeenkomt met een willekeurige andere persoon.
Het Forensic Science Centre van Litouwen vergeleek zes geluidsfragmenten: bij vier fragmenten is de kans dat de stem van Delfin en Tkatsjov dezelfde zijn ‘waarschijnlijk’, bij een fragment is de score ‘zeer waarschijnlijk’, terwijl bij een ander fragment de overlap ‘niet waarschijnlijk’ is.
Tkatsjov is een zeer ervaren militair. Volgens zijn online biografie is hij geboren in 1949 en is hij sinds 1970 in dienst van de Russische krijgsmacht. Hij diende in de jaren 90 in de oorlogen in Tsjetsjenië.
Na 2000 was hij commandant van legertroepen in verschillende Russische regio’s. Ten minste eenmaal heeft Tkatsjov een ontmoeting gehad met president Poetin: er is een foto uit 2007 waarop te zien is hoe de generaal wacht op een handdruk van de president.
Kolonel-generaal Tkatsjov in JekaterinenburgBELLINGCAT
Officieel verliet Tkatsjov de krijgsmacht in 2010, maar echt met pensioen ging hij niet. Zo was hij in 2011 en 2012 Ruslands belangrijkste militaire adviseur in Syrië. Tijdens de zomer van 2014 werkte hij dus volgens Bellingcat in Oost-Oekraïne.
Eind augustus keerde Tkatsjov terug naar Rusland. Tkatsjov is nu hoofdinspecteur van het Centrale Militaire District, een defensie-orgaan dat alle defensie-activiteiten in het midden van Rusland overziet.
AD 08.12.2017 De Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov blijkt een van de militairen naar wie het team dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17 op zoek is. Tot die conclusie komt onderzoekscollectief Bellingcat. En de onderzoekers zijn hard op weg ook een tweede verdachte te ontmaskeren.
Het journalistieke burgernetwerk Bellingcat nam geluidsopnamen die zijn verstrekt door onderzoekers van de MH17 ramp onder de loep. Er ontstond een vermoeden dat de stem van generaal Tkatsjov te horen zou zijn. Daarom haalde de Russische website The Insider de generaal over een interview te geven, zodat zijn stem kon worden vergeleken met de geluidsopname van het Joint Investigation Team (JIT).
Er bleek een match en dat is een overwinning, zegt één van de burgeronderzoekers van Bellingcat. ,,Het is de eerste keer dat we een verdachte hebben kunnen identificeren die nog zo actief is in het Russische leger. Dat is een belangrijke ontdekking.”
Het JIT reageert verheugd op de bevindingen van Bellingcat. ,,We hebben er met veel belangstelling kennis van genomen”, meldt het Openbaar Ministerie namens de onderzoekers. Het JIT deed een oproep om mensen mee te laten luisteren naar de geluidsopnames, om de mensen die erop te horen zijn te kunnen identificeren. De Russische generaal staat bekend onder de codenaam ‘Delfin’, op dit moment zoekt Bellingcat nog naar een tweede verdachte met de codenaam ‘Orion’. ,,Ik kan niet te veel details geven over dat onderzoek. Maar we hebben een aanknopingspunt, ook al is het een ingewikkelde zoektocht.”
De geluidsopnames die Bellingcat gebruikte, zijn op hun website te vinden. De onderzoekers die erbij zijn betrokken beten zich vast in de MH17 ramp, om daders te kunnen identificeren. Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen alle 298 inzittenden om het leven. Sindsdien is er een zoektocht om verdachten aan te kunnen merken.
Buk-raket
Het internationale onderzoeksteam maakte deze zomer al bekend ‘zonder enige twijfel’ te weten dat vlucht MH17 is neergehaald door een Buk-raket, afgevuurd vanuit rebellengebied in Oost-Oekraïne. De raket was een dag eerder aangeleverd vanuit Rusland.
Deze conclusie trok het Joint Investigation Team (JIT) op basis van een half miljoen video’s en foto’s, duizenden afgeluisterde telefoongesprekken, 1.448 waardevolle brokstukken van het toestel, resten van de Buk-raket, grondmonsters, satellietbeelden en gesprekken met zo’n 200 getuigen. Zo hebben diverse getuigen de lancering van de raket gezien en gehoord. Dat gebeurde vanuit een landbouwveld ten zuiden van het dorp Snizhne.
Vinger
Het gebruikte wapen is een Buk-raket van het type 9M38 en blijkt afkomstig uit Rusland. De lanceerinstallatie is een dag voor de ramp vanuit Rusland naar Oost-Oekraïne gebracht. Vermoedelijk wilden rebellen de raket inzetten tegen Oekraïense gevechtsvliegtuigen.
Het team wilde in september echter nog niet de vinger naar Rusland wijzen. Daarvoor moest er eerst meer zicht zijn op de daadwerkelijke daders. Rusland houdt vol dat er nog nooit Russische luchtafweersystemen de grens met Oekraïne zijn gepasseerd. Het onderzoek is volgens Rusland niet objectief.
NOS 24.11.2017 In groepjes van twee steken vrijwilligers schepjes in de kleigrond. Een beetje wrikken zodat er een gat ontstaat en dan drie, vier bloembolletjes erin. Sneeuwroem, bloemen die in het voorjaar een blauw-paarse deken over het monument moeten leggen.
Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen moet elk seizoen mooi zijn, bepaalde de architect. Daarom bloeien er in de zomer duizenden zonnebloemen; hangen de bomen in de herfst vol sierappeltjes en komend voorjaar moet het er volstaan met bloemen. De meeste van de bollen worden machinaal geplant. Maar tussen de bomen kan de trekker niet komen, en daarom springen vrijwilligers bij.
“Als ik nou steek, gooi jij dan die bolletjes erin?” Vrijwilliger Dick wijst een collega hoe hij het wil hebben. “Zo ja, inderdaad. Zo moet het goed komen.”
170.714 bloembollen
Dick woont in Vijfhuizen. Hij coördineert het onderhoud van het monument. Hij komt er zeker twee keer per week. “Er is nu niet zoveel te doen, maar in de andere jaargetijden ben ik hier dagelijks. Onkruid weghalen, de paden schoonhouden.” En vandaag planten hij en zijn collega-vrijwilligers dus de bloembollen bij elk van de bijna 300 bomen van het monument.
En dat is een flinke klus, want er moeten er 170.714 de grond in. Dat aantal verwijst naar de datum van de ramp: 17 juli 2014, toen vlucht MH17 boven Oekraïne uit de lucht werd geschoten door een Russische Buk-raket. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, om het leven.
Vrijwilligers helpen bij het planten van de bollenANP
Nederlandse Handelsbedrijven doneerden de 170.714 bloembollen. Anne Verdoes: “Het monument ligt in de bollenstreek en dus is het eigenlijk heel logisch dat er ook bloembollen komen. Stichting Nationaal Monument MH17 vroeg of wij de bollen konden doneren en dat wilden we natuurlijk graag doen voor de nabestaanden.”
Verdoes denkt dat het prachtig wordt: “In het voorjaar brengen de bollen de eerste kleur. Sneeuwroem komt al vroeg op. Het wordt een prachtige blauw-paarse deken.”
AD 24.11.2017 Bij het Nationaal Monument MH17 zijn vandaag 170.714 sneeuwbloembollen geplant. Dit aantal staat voor de datum waarop de MH17-ramp plaatsvond, 17 juli 2014.
Het Nationaal Monument MH17 is een verhoogd stuk grond in de vorm van een herdenkingslint waarop 298 bomen zijn geplant. De bomen staan symbool voor het leven dat zich blijft vernieuwen en zijn ter nagedachtenis aan de 298 slachtoffers. In het gras onder de bomen worden de bloembollen, die in het voorjaar paarsblauw bloeien, geplant. Dit wordt met machines en door vrijwilligers met de hand gedaan.
Het monument ligt in park Vijfhuizen in de Haarlemmermeer, bij luchthaven Schiphol. De bloembollen zijn een donatie van Nederlandse bloembolhandelaren.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten. De Boeing 777 met 298 mensen aan boord – vooral Nederlanders – vloog toen boven oorlogsgebied in Oost-Oekraïne. Volgens het Joint Investigation Team (JIT) is het toestel neergehaald met een Buk-raket die uit Rusland afkomstig was.
AD 20.11.2017 Advocaten willen de grootste Russische staatsbank aansprakelijk stellen voor de ramp met vlucht MH17. De vermoedelijke daders werden gefinancierd via rekeningen van de Sberbank. Daarmee houden ze de bank medeverantwoordelijk voor de terreurdaad, die aan 298 mensen het leven kostte.
Dat staat in een advies van het kernteam van letselschadeadvocaten die samen de nabestaanden van 118 Nederlandse slachtoffers bijstaan. Ze onderzochten juridische mogelijkheden voor schadeclaims, waaronder het aansprakelijk stellen van bedrijven en personen, die de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne hebben gefinancierd.
Het Amerikaanse advocatenkantoor Motley Rice onderzoekt de geldstromen van de separatisten die waarschijnlijk de MH17 hebben neergeschoten met een Buk-raket. Een van de instellingen is de Sberbank. In advertenties op hun Facebookpagina’s vragen de rebellen om financiële steun met vermelding van rekeningnummers van deze bank.
,,Op basis van ons onderzoek hebben we reden om te geloven dat sommige separatisten die verantwoordelijk zijn voor de aanslag, hebben gevraagd te doneren aan een Sberbank-rekening om hun zaak te steunen’’, zegt advocaat Mike Elsner van Motley Rice.
De Sberbank is de belangrijkste financiële instelling van Rusland. Een kwart van de Russen heeft daar een rekening. Vanwege de sancties tegen Rusland staat de bank op de zwarte lijst van zowel de Europese Unie als de Verenigde Staten.
Nederlandse advocaten adviseren de nabestaanden zich aan te sluiten bij de procedure in de VS. Dat kan op basis van de Alien Tort Statute, een Amerikaanse wet uit 1789. ,,Die maakt het voor buitenlanders mogelijk via een Amerikaanse rechtbank mensenrechtenschendingen aan de kaak te stellen’’, zegt Peter Langstraat namens het kernteam van Nederlandse advocaten.
,,De Sberbank doet zaken met partijen waar ze geen zaken mee mag doen. Dat is onvoldoende gecontroleerd. Daarmee is ze medeplichtig aan oorlogsmisdaden. De bank is een directe schakel in de keten.’’
Procedures
Motley Rice heeft vaker namens slachtoffers van terreuraanslagen geprocedeerd tegen financiële instellingen. Zo zijn namens slachtoffers rechtszaken aangespannen tegen de financierders van al-Qaeda en de Tamil Tijgers.
Advocaat Elsner trof ook een schikking met de Arab Bank, die bankrekeningen verstrekte aan Hamas, namens twee joodse slachtoffers van een aanslag. Elsner: ,,In elk van deze gevallen hebben we uitgebreide onderzoeken uitgevoerd om te bepalen hoe deze terroristische groeperingen werden gefinancierd. Een vergelijkbaar financieel onderzoek met betrekking tot MH17 zit in een vergevorderd stadium.’’
Het kernteam adviseert nabestaanden ook een klacht tegen Rusland in te dienen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), omdat de Buk-raket daarvandaan kwam en Rusland stelselmatig alle onderzoeken frustreert. Het team adviseert voorlopig geen klacht tegen Oekraïne in te dienen.
Een klacht bij het EHRM kan pas als alle rechtsmogelijkheden in de aangeklaagde landen zijn benut. ,,Wij hebben in Nederland vergaande mogelijkheden om oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen te bestrijden, maar in die landen is geen onafhankelijke rechtspraak’’, zegt Langstraat. ,,Als je procedeert in Rusland maak je geen schijn van kans, en ben je je leven niet zeker.’’
,,Als je procedeert in Rusland maak je geen schijn van kans, en ben je je leven niet zeker’’, aldus Peter Langstraat.
Bovendien ondertekende Vladimir Poetin in 2015 een wet die het mogelijk maakt alle uitspraken van het EHRM naast zich neer te leggen.
Vooralsnog wordt afgezien van een klacht tegen Oekraïne, omdat dit land deel uitmaakt van het onderzoeksteam (JIT) dat zich inzet voor de opsporing en vervolging van de daders. ,,We zijn ook afhankelijk van informatie van Oekraïne.’’
Nabestaanden van MH17 kunnen ook via een toekomstige strafzaak in Nederland tegen de vermeende daders een schadevergoeding eisen. Los daarvan heeft een Amerikaanse advocaat rebellenleider Igor Girkin al aangeklaagd. Langstraat: ,,Voor de verwerking is het belangrijk om te weten wie het gedaan heeft. Maar de meeste nabestaanden achten het onwaarschijnlijk dat de daders ooit gestraft zullen worden.”
Beer Advocaten, dat nabestaanden van 98 grotendeels Nederlandse slachtoffers bijstaat, vindt het advies voorbarig. Het kantoor stapte dit jaar uit het kernteam. ,,We betreuren het dat de verschillen in inzicht met de andere advocaten onoverbrugbaar zijn gebleken’’, zegt Veeru Mewa.
Op basis van advies van een hoogleraar acht Beer Advocaten een klacht bij het EHRM voorbarig. Dat kan pas als alle nationale rechtsmiddelen uitgeput zijn. Om die stap over te slaan, vindt Mewa ondoordacht. ,,Dat is een cruciale vereiste. De kans dat een klacht zonder aan die eis te voldoen ontvankelijk wordt verklaard, is zeer klein.’’
NU 14.11.2017 De gevonden botresten in het oosten van Oekraïne zijn van slachtoffers van de vliegramp met vlucht MH17. Het zou gaan om resten van zeven passagiers. De fragmenten werden in juli aangetroffen.
Dat meldt BNR dinsdagmiddag op basis van informatie van een van nabestaande Piet Ploeg, tevens bestuurslid van Stichting Vliegramp MH17. De nabestaanden zijn maandag op de hoogte gebracht.
In totaal zijn 23 botfragmenten aangetroffen. Tot dusver is het gelukt om van acht resten een DNA-profiel op te stellen. Uit onderzoek is gebleken dat zeven fragmenten overeenkomen met het DNA van al geïdentificeerde slachtoffers. Het gaat om zeker vier Nederlandse slachtoffers.
Het Nederlands Forensisch Instituut onderzoekt of de overige botresten ook nog aan DNA-profielen zijn te linken. De resten zijn niet van de twee slachtoffers waarvan nog geen lichamelijke resten zijn teruggevonden.
Journalist
De resten zijn maanden geleden gevonden door een Amerikaanse journalist. Na bemiddeling van het OVSE kwamen de fragmenten via het lokale openbaar ministerie in de handen van de Nederlandse autoriteiten.
Begin dit jaar vond de Nederlandse journalist Michel Spekkers ook al botresten, die bleken inderdaad van een MH17-slachtoffer. Nabestaanden lieten toen al weten dat het onverdraaglijk is dat er mogelijk nog steeds menselijke resten in Oekraïne liggen.
Spullen
Het rampgebied in Oost-Oekraïne was zo’n vijftig vierkante kilometer groot. Met de lokale bevolking zijn afspraken gemaakt om achtergebleven resten of spullen afkomstig van de slachtoffers in te leveren bij een aantal contactpersonen.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten. De Boeing 777 met 298 mensen aan boord – vooral Nederlanders – vloog toen boven oorlogsgebied in Oost-Oekraïne. Volgens het Joint Investigation Team (JIT) is het toestel neergehaald met een Buk-raket die uit Rusland afkomstig was.
NOS 14.11.2017 Nederlandse forensische experts hebben menselijk dna gevonden in botresten die eerder dit jaar zijn gevonden op de plek in Oekraïne waar vlucht MH17 drie jaar geleden neerstortte.
Begin oktober kreeg Nederland 23 botfragmenten in handen die in Oost-Oekraïne waren aangeboden aan het plaatselijke Openbaar Ministerie. De freelance-journalist Patrick Lancaster, die veel bericht over het gebied dat in handen is van de Oekraïense separatisten, had de resten bij de Oekraïense justitie afgegeven.
Menselijk materiaal
Via bemiddeling door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) zijn de resten naar Nederland overgebracht. Het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) heeft nu vastgesteld dat vijftien fragmenten menselijk materiaal bevatten.
Inmiddels is van acht fragmenten een dna-profiel gemaakt, afkomstig van zeven slachtoffers: vier Nederlanders en drie buitenlanders. Hun identiteit was al bij eerder onderzoek vastgesteld. Nabestaanden die daar prijs op stellen, zijn over de nieuwe bevindingen ingelicht door de politie.
Er zit geen dna-materiaal bij van de twee inzittenden van vlucht MH17 van wie tot dusver niets is teruggevonden. Het NFI werkt nog aan de identificatie van de zeven overige menselijke botresten.
AD 14.11.2017 Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft de menselijke resten van passagiers van MH17 die in juli zijn aangetroffen in Oekraïne geïdentificeerd. In totaal gaat het om overblijfselen van zeven passagiers, onder wie vier Nederlanders. Dat meldt Piet Ploeg, een van de nabestaanden en voorzitter van Stichting Vliegramp MH17.
De resten zijn verzameld door een freelance journalist, de Amerikaan Patrick Lancaster. Hij trof de resten van de passagiers onder meer aan in het open veld op de rampplek en in een loods waar lokale bewoners zelf MH17-resten verzamelen.
Hij heeft de vondsten overgedragen aan de plaatselijke burgemeester, met het verzoek ze naar Nederland te transporteren. Het transport werd vervolgens gedwarsboomd door inmenging van de separatisten in het gebied. Uiteindelijk zijn de resten pas begin oktober vervoerd, na bemiddeling door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE).
,,Het is zeer jammer dat het zo lang heeft moeten duren voordat het vervoer naar Nederland op gang kwam”, vindt Ploeg. ,,Maar ik ben blij dat ze in Nederland zijn. De resten horen hier, en niet in Oekraïne.”
Bij aankomst in Nederland zijn de in totaal 23 botresten overgebracht naar het NFI, waar ze zijn onderzocht. Uiteindelijk bleken 15 van de 23 resten menselijk materiaal te bevatten. Daarvan behoren 8 resten toe aan 7 slachtoffers. Naar de overige resten wordt door het NFI nog onderzoek gedaan.
Ongeïdentificeerde slachtoffers
Gisteravond zijn de nabestaanden door het Openbaar Ministerie gebeld met het nieuws over de identificatie, meldt Ploeg. ,,Ik zelf ben gisteravond om 23.00 uur gebeld. Helaas was er geen DNA-match met mijn broer Alex. Maar ik moet zeggen dat ik daar ook geen rekening meer mee houd.” Zijn broer Alex Ploeg (58) is één van de twee passagiers van vlucht MH17 van wie nooit DNA op de rampplek is teruggevonden. Het andere slachtoffer is de 16-jarige Gary Slok.
Het nieuws over de nieuwe identificaties blijft volgens Ploeg een grote impact hebben op de nabestaanden. ,,Je wordt er weer mee geconfronteerd. Dat is altijd heftig. De nabestaanden moeten beslissen wat ze met de resten van hun dierbaren willen doen. Worden ze bijgezet in het graf, of blijven ze bij het NFI? Dat soort beslissingen gaan je niet in de koude kleren zitten.”
NOS 14.11.2017 De kwestie rond CDA-Kamerlid Omtzigt, die betrokken was bij een verklaring van een Oekraïner over de MH17-ramp, kan schadelijk zijn voor het verdere MH17-onderzoek en het verloop van het strafproces. Dat zegt Tjibbe Joustra, voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). “Het geeft ruimte voor andere theorieën over de toedracht van de ramp.”
Uit onderzoek van de OVV blijkt dat vlucht MH17 met een Buk-raket uit de lucht is geschoten. Dat staat onomstotelijk vast, zegt Joustra. Van begin af aan heeft Rusland gesuggereerd dat het toestel door een ander vliegtuig is neergehaald.
Desinformatie
Dat was in mei ook het verhaal van de Oekraïner, die na bemiddeling van Omtzigt sprak op een bijeenkomst met nabestaanden. Daar zei hij dat hij en dorpsgenoten andere vliegtuigen in de lucht hadden gezien ten tijde van het neerstorten van het vliegtuig.
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken, die vandaag waarschuwde voor het gevaar van desinformatie, vooral verspreid door Rusland, gaat ervan uit dat Omtzigt uitzoekt wat er precies is gebeurd.
“Maar ik zie het wel als een illustratie van het feit hoe gemakkelijk onwaarheden onderdeel kunnen worden van de discussie”, zegt Ollongren. “Mensen met kwade bedoelingen kunnen zich in groepen mengen die met heel andere dingen bezig zijn, en hen dus eigenlijk misbruiken voor de desinformatie die zij willen verspreiden.”
AIVD
Of de AIVD de kwestie-Omtzigt onderzoekt wil de veiligheidsdienst niet zeggen, omdat de dienst nooit uitspraken doet over individuele zaken. Maar politieke beïnvloeding behoort tot het taakgebied van de AIVD, laat een woordvoerder weten.
“De brief van de minister vanmorgen onderstreept ook de urgentie van dat probleem”, licht de woordvoerder toe. “Het gaat daarbij niet alleen om het beïnvloeden van de publieke opinie door de verspreiding van nepnieuws, maar ook om directe beïnvloeding van de democratische rechtsorde, waarbinnen de politieke ambtsdragers opereren.”
Gebruikt
Op een vraag aan Omtzigt of hij vindt dat hij door Rusland is gebruikt zegt hij: “De Russen zullen alles aangrijpen om desinformatie te verspreiden, daar hoeft u mij niet geheel verantwoordelijk voor te maken.”
Omtzigt zegt dat er in het Russische nieuws elke dag wel een nieuwe theorie voorbij komt. Hij onderschrijft de eindconclusie van de OVV dat vlucht MH17 met een Buk-raketsysteem is neergehaald en heeft dat op de bijeenkomst ook gezegd.
VK 14.11.2017 Pieter Omtzigt, CDA-woordvoerder MH17, zal de komende tijd even geen woordvoerder meer zijn. Lezers vinden dat niet ver genoeg gaan. Omtzigt heeft zijn geloofwaardigheid verloren. En als hij ‘even geen woordvoerder’ meer is, hoe lang is even?
Geloofwaardigheid
Omtzigt wist van een nepgetuige in een uiterst precaire kwestie, MH17. Hij souffleerde de man zelfs. Dat lijkt mij een absolute doodzonde voor een Kamerlid: fake nieuws creëren. Ik begrijp dan ook niet hoe alleen het neerleggen van het woordvoerderschap als chique kan worden gekarakteriseerd. Met alle respect voor zijn kennelijk noeste arbeid in allerhande dossiers: zijn geloofwaardigheid is nu toch weg? Trees Roose, Haren
Het bedrog van Omtzigt
‘Discussie over Omtzigts zetel had van Buma de man kunnen maken die een kritisch Kamerlid de mond snoert’, aldus de Volkskrant. Hoezo ‘kritisch Kamerlid’? Het betreft hier toch gewoon een leugenaar, een bedrieger, een man die alle geloofwaardigheid verloren heeft? Hoe kan je als burger weer enig vertrouwen krijgen in de politiek als Buma dergelijke louche figuren de hand boven het hoofd blijft houden? J. van Opstal, Bergen op Zoom
Naïef
Pieter Omtzigt wil voor alles dat de daders van het neerhalen van de MH17 bestraft worden. Maar kennelijk alleen als het maar geen Russische militairen zijn geweest. Hoe dat ook zij, naïever kan het niet. Want het is ondenkbaar dat Poetin deze uiterst bedreigende getuigen niet al lang uit de weg heeft geruimd. Om te voorkomen dat deze ooit nog kunnen bevestigen dat ze in opdracht van hun staat een vliegtuig boven Oekraïne hebben neergehaald. Een verkeersongeluk, een fatale ziekte, een niet op te helderen verdwijning? Kinderspel voor de KGB en zijn soortgenoten. Gerrit van der Meij, Den Haag
Barbertje
Pieter Omtzigt is nu het Barbertje, maar waarom weten nu na al die jaren nog altijd niet wat er gebeurd is met de MH17? Gregor Niessen, Amsterdam
List en bedrog?
Natuurlijk is ons parlement een afspiegeling van de samenleving. List en bedrog komen hier ook voor. De populaire Pieter Omtzigt is een bedrieger en een prominent CDA-Kamerlid. Hij komt daar tot nu toe mee weg. Rutte gedraagt zich als een Robin Hood nieuwe stijl: stelen van de armen en uitdelen aan de rijken. Boven- en onderwereld komen elkaar gezellig tegen in het parlement. Dit normaal gaan vinden, dat is pas erg. J.P. Visser,Beetsterzwaag
Waarom?
De column van Bert Wagendorp over het handelen van Pieter Omtzigt geeft goed weer wat er recent is gebeurd in de MH17 kwestie. In Bert’s column had een extra ‘waarommetje’, als laatste woord niet misstaan. Jan Tijssens, Alkmaar
Veelbelovend
Even door deze Christelijk Democratische zure Appel heen bijten, Pieter. ’n Slag verloren, maar niet de oorlog. In Amerika – de leugen regeert er – loopt ’n man rond die het elke dag vele malen bonter maakt dan jij. Hij heeft het tot president geschopt. Wanhoop dan ook niet; je politieke toekomst ziet er nog steeds veelbelovend uit. René Smit, Den Helder
Zeg nooit nooit
‘In de politiek weet je nooit hoe lang zoiets duurt’ is de reactie van Omtzigt op de vraag wat ‘voorlopig’ is, als het gaat om zijn bemoeienis met de ramp van de MH17. Het lijkt een variant op: zeg nooit nooit in de politiek waarbij de politicus zíjn eigen belang lijkt te prevaleren. Jack Wetting, Leeuwarden
Politieke spelletjes
Omtzigt is geen man van politieke spelletjes of ideologische vergezichten, lees ik. Iedereen met een beter geheugen kan weten dat althans het eerste (geen man van politieke spelletjes) niet klopt.
In 2013 speelde de affaire met staatssecretaris Weekers en het misbruik van Nederlandse sociale regelingen door Bulgaren. In het Kamerdebat dat naar aanleiding hiervan werd gevoerd, was de heer Omtzigt één van de voornaamste nagels aan Weekers’ doodkist.
Dat die regeling van meet af aan een aantal zwaktes kende, was al duidelijk toen hij door de Tweede Kamer werd aangenomen. Onder anderen Weekers, toen nog gewoon Kamerlid, was tegen. De regeling was een bedenksel van de toenmalige staatssecretaris Wijn van het CDA. Het kamerlid Omtzigt was degene die het wetsvoorstel te vuur en te zwaard verdedigde. Het moest en zou er komen.
Nu is het misschien een geaccepteerd gegeven dat in de politiek een dubbele moraal heel normaal is, maar kom mij dan niet aan boord met het verhaal dat Omtzigt geen man van politieke spelletjes is. Hans Valk, Dordrecht
VK 14.11.2017 CDA-Tweede Kamerlid Chris van Dam neemt het dossier MH17 over van fractiegenoot Pieter Omtzigt. Dit is het resultaat van een CDA-fractievergadering vanochtend naar aanleiding van de ontstane controverse rond Kamerlid Omtzigt.
NRC Handelsblad onthulde afgelopen weekeinde dat Omtzigt in mei van dit jaar een valse getuige uit Oekraïne had geïnstrueerd wat hij moest zeggen tijdens een bijeenkomst voor nabestaanden van de ramp. Het Kamerlid sprak vooraf aan de bijeenkomst met deze Alexandr, een man die hoopte asiel te krijgen in Nederland, en gaf kort voor het begin van het evenement per sms instructies aan de man over wat hij moest zeggen.
De Oekraïense man verklaarde tijdens de bijeenkomst dat hij het vliegtuig had zien neerstorten en dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien. Volgens NRC Handelsblad wist Omtzigt dat dit niet de werkelijkheid was, dat niet de Oekraïense man, maar zijn vrouw getuige was geweest van het neerstortende vliegtuig. Omtzigt verwees de man vervolgens door naar het Joint Investigation Team, terwijl het Kamerlid al wist dat de Oekraïener reeds een verklaring bij het JIT had afgelegd.
Maandagmiddag schreef Omtzigt zijn verklaring op Facebook. Met de sms had hij geprobeerd de man aan te sporen om het kort te houden. ‘De man wilde graag een half uur spreken, maar de maximum spreektijd zou een minuut zijn. Hij vroeg zich daarom af wat hij dan uit zijn lange verhaal zou vertellen. Ik heb toen een SMS gestuurd met wat de hoofdpunten volgens mij waren van zijn eerdere betoog richting mij.’ Dat was een fout, geeft het Kamerlid toe. ‘Dat had ik niet moeten doen, en het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden.’
Gisteren maakte CDA-leider Buma al bekend dat Omtzigt tijdelijk niet meer het woord voert over de MH17-ramp. Vanochtend vergaderde de CDA-fractie over het lot van Omtzigt. Het resultaat: de fractie accepteert zijn uitleg en houdt vertrouwen in Omtzigt. Kamerlid Chris van Dam, die na de verkiezingen van maart zijn debuut maakte op het Binnenhof, neemt de MH17-portefeuille voorlopig over. Omtzigt zei achteraf: ‘Ik heb iets onverstandigs gedaan en heb dat ook uitgelegd.’ Zijn partijleider nam het voor hem op. ‘De fractie heeft groot respect voor de manier waarop Pieter sinds zaterdag met deze zaak is omgegaan’, zei Buma.
NU 14.11.2017 CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt hoeft de CDA-fractie niet te verlaten. Dat hij een nepgetuige van de MH17-ramp twijfel heeft laten zaaien op een bijeenkomst – met onder meer nabestaanden – wordt hem door CDA-leider Sybrand Buma en de Kamerfractie vergeven.
“De fractie heeft hem op het hart gedrukt door te blijven gaan”, zei Buma dinsdag na de fractievergadering.
Maandag maakte Omtzigt bekend het woordvoerderschap met betrekking tot de MH17 tijdelijk neer te leggen. Kamerlid Chris van Dam neemt de portefeuille over.
Nepgetuige
Omtzigt raakte dit weekend in opspraak na een publicatie van NRC. De krant beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit zou blijken dat de CDA’er een Oekraïense asielzoeker zou hebben opgevoerd en geïnstrueerd onjuiste informatie over de toedracht van de ramp te vertellen op een MH17-bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Zo zei de man getuige te zijn geweest van de ramp, maar dat bleek niet zo te zijn. Volgens NRC was Omtzigt hier ook van op de hoogte.
Het CDA-Kamerlid zou ook per sms hebben doorgegeven wát de man moest zeggen. Zo zou Omtzigt in de “briefing” hebben aangegeven dat de man moest doen alsof hij het neerstorten zelf had gezien en dat hij andere vliegtuigen zou hebben gezien.
Dat laatste sluit aan op een theorie die de Russen graag gebruiken om te suggereren dat vlucht-MH17 door Oekraïense straaljagers uit de lucht is geschoten.
Omtzigt betuigde maandag spijt voor zijn handelen. “Na deze gebeurtenissen heb ik besloten de komende tijd niet het woord te voeren over MH17 in de Kamer”, schreef hij in een verklaring. “De zoektocht naar de waarheid en de daders is moeilijk en belangrijk en dient in de Kamer niet belast te worden met een debat over mijn handelen.”
Op de andere dossiers die hij onder zijn hoede blijft houden wil hij door gaan met het controleren van de regering, zei hij dinsdag.
De onthulling van NRC komt voor velen als een verrassing. Omtzigt heeft de laatste jaren succesvol geopereerd als een onafhankelijk en vooral controlerend Kamerlid. Het waren de vragen van deze CDA’er die leidden tot de val van staatssecretaris Frans Weekers (Belastingdienst) en hij was een van de enige Kamerleden die opkwam voor de ontslagen MH17-anatoom en fysisch antropoloog George Maat.
Onderste steen
Juist op het dossier-MH17 ontwikkelde Omtzigt tot een ware ‘luis in de pels’ van het kabinet. De belofte van premier Mark Rutte dat “de onderste steen” in de zaak-MH17 boven moet komen, liet Omtzigt niet los. Of het nou ging om de Kiev-memo of de traagheid van het instellen van een tribunaal, Omtzigt herinnerde het kabinet ieder debat aan de belofte van Rutte.
Dit soms tot ergernis van Rutte, die Omtzigt in een debat in mei van dit jaar ervan beschuldigde “een politiek nummertje” te maken van de MH17.
Straf Pieter Omtzigt blijft beperkt tot een enorme deuk in zijn reputatie
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt behoudt zijn zetel omdat aanwijzingen voor kwade opzet ontbreken.
VK 14.11.2017 Voor een oordeel over het pijnlijke incident rond Pieter Omtzigt is het goed om te kijken naar de context waarin zich dat afspeelde. Spande het CDA-Kamerlid een nepgetuige voor zijn karretje om twijfel te zaaien over de oorzaak van de crash van vlucht MH17? Raadde hij de man daarom aan om voor een zaal vol nabestaanden nog eens te suggereren dat het toestel ook kan zijn neergehaald door een Oekraïens gevechtsvliegtuig?
Wie de Kamerdebatten over MH17 volgde, moet concluderen dat zoiets niet past in Omtzigts opstelling. Weliswaar bestookt hij premier Rutte met vragen over de aanpak van het onderzoek, maar in hoofdlijnen steunt hij de strategie van het kabinet. ‘Iemand schoot met een Buk-raket op het vliegtuig’, zo onderschrijft Omtzigt al heel lang de lijn van het internationale opsporingsteam JIT.
‘Dat is de toedracht van de ramp.’ Omtzigt was in 2014 een van de eerste Kamerleden die aandrongen op sancties tegen Rusland. Een rechter die zich zou moeten buigen over Omtzigts bemoeienis met de valse getuige zou waarschijnlijk dan ook als eerste vragen: waar is het motief?
Alleen daarom valt te verklaren dat Omtzigt nu met de schrik vrijkomt. Zelf houdt hij het op een groot misverstand: hij werd voorafgaand aan een publiekscollege opeens geconfronteerd met iemand met een lang en warrig verhaal over Oekraïense straaljagers in de lucht, wilde er vanaf zijn en gaf hem toen per sms maar even wat advies over zijn spreektekst, ook al wist hij dat daar gaten in zaten. Was het misschien gewoon aandachttrekkerij van een ijdel Kamerlid?
‘Ik had het niet moeten doen’, weet Omtzigt nu hij tegen de lamp is gelopen. En het spijt hem. Daarmee zou hij niet zijn weggekomen als er serieuze signalen waren dat hij uit was op het manipuleren van het nieuws. Nu die ontbreken, kan ook zijn partij weinig anders dan aannemen dat het slechts een enorme stupiditeit was.
Omtzigts straf blijft beperkt tot een fikse deuk in zijn reputatie. Hij en zijn 149 collega-Kamerleden zijn gewaarschuwd: in deze tijden van nepnieuws en manipulatie van de publieke opinie moeten niet alleen media maar ook politici meer dan ooit op hun tellen passen.
Pieter Omtzigt, een getuige en een bijeenkomst met nabestaanden van de ramp met MH17;
Buma zal opgelucht ademhalen nu populaire Omtzigt zelf angel uit pijnlijke kwestie haalt
Voor partijleider Buma lijkt met de excuses van Omtzigt de angel uit een pijnlijke kwestie te worden gehaald. Dat is voor het CDA maar beter ook. Want als de affaire de afgelopen dagen iets aan het licht bracht, dan is het dat de uitstraling van Omtzigt de grenzen van de partij verre te buiten gaat.
Bert Wagendorp had graag willen weten of Buma het ook alleen maar ‘onzorgvuldig’ vond. Of dat hij wellicht van mening was dat Omtzigt zich schuldig had gemaakt aan nog iets anders, namelijk aan een poging tot desinformatie, tot verspreiding van fake-news, tot verwarring zaaien. En waaróm dan; dit hele verhaal wemelt van de waaroms.
NOS 14.11.2017 Pieter Omtzigt mag Kamerlid blijven voor het CDA. De fractie accepteert zijn uitleg over de misstap die hij maakte rond de MH17-ramp. Dat heeft partijleider Buma gezegd na afloop van de vergadering.
Omtzigt kwam in opspraak omdat hij een nepgetuige van de ramp hielp om zijn verhaal te doen tijdens een bijeenkomst met nabestaanden. Hij heeft toegegeven dat hij daarmee een fout heeft gemaakt en besloot gisteren om voorlopig niet meer het woord te voeren over de MH17.
Volgens Buma was de hele fractie het eens met dat besluit. Omtzigt wordt als woordvoerder opgevolgd door Chris van Dam, die namens het CDA nu al de portefeuille Justitie heeft.
Groot respect
In de CDA-fractie is volgens Buma groot respect voor de manier waarop Omtzigt zich heeft opgesteld, nadat NRC Handelsblad zaterdag met het verhaal kwam. “Hij kan met volle inzet verdergaan met zijn andere taken, de fractie heeft hem op het hart gedrukt om dat vooral te blijven doen.”
Omtzigt zei zelf dat hij doorgaat met het “keihard controleren van de regering”. Gisteren zette hij een verklaring op Facebook waarin hij uitlegde wat er volgens hem bij de bewuste bijeenkomst is gebeurd. Hij heeft die verklaring ook aan de nabestaanden van de slachtoffers gestuurd, met de toevoeging dat hij op korte termijn een gesprek heeft met het bestuur van de stichting Nabestaanden MH17.
AD 14.11.2017 De CDA-fractie accepteert de uitleg van fractiegenoot Pieter Omtzigt over diens misser rond de MH17-ramp. Desalniettemin zal hij voorlopig niet meer optreden als woordvoerder van het MH17-dossier. Chris van Dam volgt hem op, maakte CDA-fractieleider Sybrand Buma bekend.
Groot respect voor de manier waarop Pieter met deze zaak is omgegaan, aldus CDA-leider Sybrand Buma.
Buma benadrukte vanochtend na het fractie-overleg, waar tekst en uitleg is gegeven door Omtzigt, dat hij nog altijd het volste vertrouwen heeft in zijn partijgenoot. ,,We hebben er begrip voor dat Pieter het woordvoerderschap op dit terrein nu niet wil doen. Chris van Dam zal het dossier voorlopig waarnemen. Pieter moet nu vooral verdergaan met de dossiers waarop hij zo goed bezig is (onder meer Financiën, red.). Hij kan wat ons betreft weer helemaal aan het werk zoals het zou moeten gaan.”
Omtzigt, de MH17-specialist van de partij, raakte dit weekend in opspraak omdat hij een vermeende getuige woorden in de mond legde tijdens een bijeenkomst over MH17. De CDA’er heeft tijdens de bijeenkomst op de Vrije Universiteit in mei dit jaar een Oekraïense man laten zeggen dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat vlucht MH17 werd neergehaald. Omtzigt zou de tekst zelf aan de man hebben gegeven. Achteraf bleek dat de man helemaal niet in het gebied was op de dag van de ramp.
Omtzigt legde daarop gisteravond zelf het woordvoerderschap neer. Hij zei dat de discussie rond hem niet in de weg mag gaan staan van de zoektocht naar de waarheid en de daders van ramp MH17. ,,Het is niet mijn bedoeling geweest om de nabestaanden en de mensen die bij het onderzoek betrokken zijn op deze manier met de gevolgen van mijn handelen te confronteren.”
Na het fractieoverleg zei Omtzigt veel steun te hebben ervaren uit het land en in de fractie. ,,Ik heb iets onverstandigs gedaan en heb dat ook uitgelegd.” Hij zegt nu ‘keihard verder’ te gaan met zijn andere werk.
AD 14.11.2017 De affaire rond CDA’er Pieter Omtzigt lijkt bezworen. Maar de kwestie heeft wel aangetoond hoe broos de coalitie nog is, met de krapst denkbare meerderheid in de Tweede Kamer.
Drie dagen lang klonk slechts een oorverdovende stilte in de affaire rond Pieter Omtzigt, de zo vaak bejubelde pitbull van de CDA-fractie in de Tweede Kamer.
Waar Kamerleden doorgaans pijlsnel zijn met hun mening, bleef het sinds de onthulling van NRC Handelsblad op zaterdag stil. Hooguit roerde een VVD-woordvoerder zich op Twitter over de kwestie. Verder moest er vooral op hoog niveau overlegd worden, tot aan de kring rond premier Rutte.
Probleem
Het is niet mijn bedoeling om de nabestaanden met de gevolgen van mijn handelen te confronteren, aldus CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
Het probleem van Omtzigt was immers een probleem van het CDA en daarmee één van de hele coalitie. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie leunen met 76 zetels op de krapst mogelijke meerderheid, dus als één Kamerlid in gevaar is, loopt de slagkracht van het kabinet risico.
Zeker als Omtzigt op oorlogspad was geraakt met zijn eigen CDA, had dat de meerderheid onder het kabinet weg kunnen slaan. Gisteravond kon iedereen alsnog opgelucht ademhalen. Een eerste stresstest voor de coalitie is doorstaan.
De bezweringsformule is dat Omtzigt ‘de komende tijd’ niet meer het woord voert over de MH17 in de Tweede Kamer. Volgens een verklaring die hij gistermiddag gaf, zou het onderzoek naar die ramp ‘niet belast’ mogen worden ‘met een debat over mijn handelen’. Aangevuld met excuses aan de nabestaanden: ,,Het is niet mijn bedoeling om de nabestaanden met de gevolgen van mijn handelen te confronteren.”
Het neerleggen van die portefeuille is zonder meer een aderlating voor hem. Juist Omtzigt manifesteert zich sinds de aanslag op de MH17 als een waakhond bij het verkrijgen van opheldering over wat er exact is gebeurd. Op bijna autistische wijze bestookte hij ministers met vragen over het dossier: tot dusver al ruim 420 (!).
In enkele gevallen leverde die vasthoudendheid ook echt nieuwe informatie op. Bijvoorbeeld hoe luchtvaartmaatschappijen tot de aanslag achteloos over conflictgebieden vlogen. Het maakte Omtzigt tot speurneus voor de nabestaanden, maar juist daar zit nu de pijn: voor hen is de CDA’er van zijn voetstuk afgekukeld.
Kwetsbaar
Geen dossier is immers zo kwetsbaar als de MH17, nepnieuws hierover door een Kamerlid kan iedereen missen als kiespijn. De nabestaanden waren dit weekeinde daarom verbolgen, liet Evert van Zijtveld van Stichting Vliegramp MH17 weten. Zij willen in gesprek met Omtzigt om verdere opheldering te krijgen.
De CDA’er zal het gedwee doen. En met zijn knieval neemt hij ook de onrust in eigen gelederen weg. Omtzigt is namelijk wel de laatste van alle 76 Kamerleden binnen de coalitie die je tegen je wilt hebben.
Hij heeft ronduit een status aparte binnen zijn eigen partij. Enerzijds vanwege zijn rechtlijnigheid in het controleren van de macht: Omtzigt schroomde niet om ook eigen CDA-ministers te bestoken met lastige vragen.
Toenmalig CDA-minister van Financiën Jan Kees de Jager vroeg de fractie destijds bijvoorbeeld ‘Omtzigt van zijn rug te halen’. En anderzijds omdat Omtzigt zijn Kamerzetel helemaal zelf wist te bemachtigen.
In 2012 zette de partij hem op een onverkiesbare plek. Men vond hem maar een lastige zeur, had het wel een beetje gehad met hem. Maar Omtzigt vocht terug, met een campagne in zijn Overijsselse woongebied en wist ruim 36.750 voorkeursstemmen binnen te slepen. Dit jaar haalde hij er zelfs 92.000, ongewoon hoge aantallen voor een Kamerlid.
Omdat een partij een volksvertegenwoordiger z’n zetel niet kan afnemen voelt Omtzigt zich eigenlijk altijd gestut met zo’n grote privé-achterban. De partij weet bovendien: als Omtzigt zijn kont tegen de krib gooit, hebben we een probleem. ,,Pieter is net slagroom. Hoe harder je hem klopt, hoe stijver hij wordt”, zei oud-fractievoorzitter Pieter van Geel eens.
Tot dusver had het CDA daar ook vooral baat bij. Zo hing Omtzigt in de broekspijp van staatssecretaris Wiebes over de chaos bij de Belastingdienst, zoals hij ook bijdroeg aan het aftreden van staatssecretaris Frans Weekers in 2014. En met het MH17-dossier ging het eigenlijk niet anders.
Bloed
Sterker, premier Rutte kon zijn bloed soms wel drinken. De premier kreeg van Omtzigt meer dan eens het verwijt dat hij informatie heeft achtergehouden, bijvoorbeeld om de relatie met Rusland niet te verstoren.
Toen Omtzigt dat de premier in een debat voor de voeten gooide was Rutte het zat: ,,Dit zijn ongelofelijke beneden-de-gordel-insinuaties van de heer Omtzigt.”
Op dat dossier zal Omtzigt zich waarschijnlijk nooit meer zo hard roeren. Hij loopt voorlopig in de pas, gestript van zijn strepen, waar het MH17 betreft. En wat zijn mede-coalitiegenoten nog het meest deugd zal doen: de orde in eigen gelederen lijkt hersteld.
We beschreven de methode-Omtzigt eind 2014 in dit profiel:
Omtzigt was het afgelopen jaar alom aanwezig. Het is alsof de belangrijke dossiers als vanzelf op hem afkwamen
De parlementaire pers koos donderdag oud-minister Frans Timmermans tot politicus van het jaar, voor premier Rutte en staatssecretaris Van Rijn. Tussen die bewindslieden sprong er ook één volksvertegenwoordiger tussenuit: van alle Kamerleden kreeg Pieter Omtzigt (CDA), de onvermoeibare luis in de pels van het kabinet, veruit de meeste stemmen. Wat is Omtzigts recept en wat kunnen andere Kamerleden van hem leren?
Maandag Straatsburg, dinsdag overvolle Kamerdag, woensdag Parijs, donderdag amper ruimte… Terwijl zijn secretaresse in de agenda een vrij moment zoekt, komt een man met rolkoffertje binnen om de mensenrechten in Azerbeidzjan te bespreken.
Tukkers, pomphouders, ambassadeurs, actuarissen, een schoolklas, iemand uit Papoea-Nieuw-Guinea, een christen uit Irak, een Kamerlid van ChristenUnie of GroenLinks – een bonte stoet legt aan bij zijn kamer in het CDA-gebouw. Wie er wel eens binnenloopt, weet het: Omtzigt, een blonde man van veertig met helblauwe ogen, heb je nooit voor jezelf; hij verdeelt zijn aandacht tussen mails, medewerkers, laptop, smartphone en aanloop allerlei.
Omdat er nooit twee tegelijk zijn gesignaleerd en hij niet zo gemakkelijk te klonen lijkt, is maar één conclusie mogelijk: van Pieter Omtzigt is er maar één. Die ene Omtzigt was het afgelopen jaar alom aanwezig. MH17, IS, accijnzen, pensioenen, christenvervolgingen, Ottomaanse demonstratie in Almelo – alsof de belangrijke dossiers als vanzelf op hem afkomen.
Voorkeurstemmen
Kamerlid is hij al sinds 2003. Maar pas de laatste twee jaar is er die alomtegenwoordigheid. De verkiezingsstrijd van 2012 was daarbij cruciaal. Het CDA had hem steeds laag op de kieslijsten gezet: 51 in 2003, 37 in 2006, 29 in 2010. In 2012 verdween hij van de lijst, officieel omdat er al te veel kandidaten uit Overijssel waren.
Na protest van binnenuit kreeg hij alsnog plek 39. Omtzigt liet het er niet bij zitten. Hij formuleerde prioriteiten: godsdienstvrijheid; pensioenen; alles buiten de Randstad, om te beginnen in Twente. Daarmee ging hij campagne voeren. Die bracht hem 36.750 stemmen, het meeste van alle niet-lijsttrekkers en ruim genoeg voor een voorkeurszetel.
Sindsdien is Omtzigt los. De voorkeurstemmen werkten bevrijdend. ‘Dat geeft je een onafhankelijke rol. Men weet dan dat je veel contact hebt met mensen. Bewindspersonen snappen dat het reële problemen zijn die je aan de orde stelt.’
Overlappende expertiseterreinen
Zijn kennis van Oekraïne, opgedaan als rapporteur van de Raad van Europa, bleek van grote waarde
Het toeval hielp een handje. Zowat alle onderwerpen waarmee hij zich bemoeit kwamen dit jaar langs. Op het gebied van pensioenen had hij zijn sporen al verdiend. Nu terreurorganisatie IS opspeelt komt het van pas dat Omtzigt, getrouwd met een Turkse die tot een christelijke minderheid behoort, een boek schreef over godsdienstvrijheid in Turkije.
Zijn kennis van Oekraïne, opgedaan als rapporteur van de Raad van Europa (mensenrechtenwaakhond voor 47 landen), bleek van grote waarde. Voor dezelfde Raad interviewde hij uitgebreid klokkenluider Snowden, handig als privacy en de rol van inlichtingendiensten op de Kameragenda staan. ‘Politiek bestaat voor de helft uit events’, zegt hij bescheiden.
Heftig kan het worden als zijn expertiseterreinen overlappen. Zoals bij de kwestie van de pomphouders in de grensstreek, die klanten verliezen door verhoogde accijnzen. Tel de regio Twente, een scholing als econometrist, zijn kennis van belastingen en wat licht populistische neigingen bij elkaar op en er ontstaat een cocktail waar ook de doorgaans stoïcijnse staatssecretaris Wiebes nerveus van kan worden.
De methode Omtzigt
Ik heb een archief van 300.000 mails, per dag komen er honderden binnen
Procedures
‘Je overtuigt niemand met procedures. Maar als je ze goed kent, laat je minder lopen. Het Reglement van Orde is een van de belangrijkste teksten. Mensen denken dat de Kamer een debattheater is, maar het is een beslismachine. Als er ergens in die beslismachine formele besluiten aankomen, moet je je denkwerk op orde hebben. Zoals deze week, over pensioenregelgeving die naar Europa verdwijnt. Daar vroeg ik een vao (kort plenair debat, red.) aan, daarna werd er hoofdelijk gestemd. Zo werd voor iedereen zichtbaar waar wij staan en dat de regeringspartijen, die voor de verkiezingen nog een gele kaart tegen Europa trokken, nu instemmen.’
Informatievoorsprong
‘Het begint ermee te weten waar je heen wilt: een vlaktaks; religieuze minderheden beschermen. Omdat ik al lang dezelfde portefeuilles doe, heb ik een groot netwerk. Dat zijn bijvoorbeeld mensen uit de loonadministratie die waarschuwen: het gaat mis met de loonstrookjes. Vaak zijn dat professionals uit het midden van een organisatie, met kennis van zowel beleid als uitvoering. Ik heb een archief van 300 duizend mails.’
Als de regering met een brief komt en jij moet dan nog bedenken waar het voorstel over ging, sta je achter
Intuïtie
‘Als de regering een toezegging niet nakomt en je appelleert twee keer zonder succes, dan weet je dat er meer aan de hand is. Stuurt een bewindspersoon een brief op vrijdagavond elf uur naar de Kamer, dan weet je dat je die goed moet lezen, waarschijnlijk deugt er iets niet. De kranten zijn dan dicht, het journaal is geweest.’
Multitasking
‘Vooral overdag komen er te veel prikkels binnen. In het CDA-gebouw zijn alle kamers zeker 25 vierkante meter. Dus heb ik vier mensen op mijn kamer. Ik zou graag een eigen hok willen, twee bij twee is genoeg. Op de drie midweekse avonden in Den Haag kan ik, als iedereen weg is, wel vijf uur lang onafgebroken werken: stukken schrijven, mail wegwerken, nadenken over wat ik met een debat wil. Heerlijk. Verder reis ik veel per trein. Die tijd gebruik ik om dossiers te vreten. Als de regering met een brief komt en jij moet dan nog bedenken waar het voorstel over ging, sta je achter.’
‘Soms gaat door één tweet de boel rollen. Zo ging dat met de belastingnaheffing van Wiebes. Ik zat in het vliegtuig in Engeland, klaar voor vertrek, zag die brief binnenkomen en dacht: dit gaat vijf miljoen mensen aan, ik slinger er een tweet uit. Een uur later mocht de telefoon weer aan, ik wist niet wat ik zag. Om de gedachten te ordenen, schrijf ik ook gastcolumns, zoals bij ThePostOnline of Jalta.’
Lange adem
‘Laat je je afpoeieren, dan word je niet meer serieus genomen. Je moet alles op alles zetten om van de bewindspersoon een ja of een nee te krijgen. Zo ging dat met die demonstratie van de Turkse Diyanet in Almelo, die de Armeense genocide ontkende en leuzen riep als ‘Karabach wordt het graf van de Armeniërs’. Na de eerste set Kamervragen werd ik met een kluitje in het riet gestuurd, voor de beantwoording van de tweede set werd de volle zes weken gebruikt.”
Nooit meer slapen
‘Te weinig rust, dat is waar. Het ritmeverschil tussen Den Haag en thuis is groot. Vanmorgen in Enschede was ik om kwart voor zes wakker, mijn op een na jongste dochter (Omtzigt heeft er vier, red.) dacht: eens kijken of papa wakker is. Thuis moet ik me dwingen om kwart over elf te gaan slapen. Volgende week doe ik alle nachtdebatten. Lig je om half twee in bed en wil de radio je graag om half zeven spreken.’
Timmermans de beste
Oud-minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken (PvdA) is donderdag door de parlementaire pers verkozen tot politicus van het jaar. Tweede werd premier Mark Rutte (VVD), gevolgd door staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid.
Timmermans, sinds kort Europees Commissaris, krijgt van de leden van de parlementaire pers waardering voor zijn ‘onvermoeibare diplomatie en zijn emotionele rede bij de Verenigde Naties’. Een van de stemmers: ‘Binnen een week kreeg hij het bij twintig wereldleiders voor elkaar om het onderzoek naar de MH17-ramp te mogen leiden. En de lichamen kwamen naar huis.’
Rutte scoort punten met het overeind houden van zijn kabinet ondanks de minderheidspositie in de senaat. ‘Heeft bijna het hele regeerakkoord door de Eerste Kamer gekregen’, aldus een stemmer. Martin van Rijn viel op als rustige bestuurder. ‘Voert met geduld, gevoel en verstand van zaken de moeilijkste taak van het kabinet uit: de decentralisatie van de zorg.’
In de topdrie van Kamerleden staan, na Omtzigt, D66-leider Alexander Pechtold en CDA-leider Buma.
Buma zal opgelucht ademhalen nu populaire Omtzigt zelf angel uit pijnlijke kwestie haalt
VK 13.11.2017 Pieter Omtzigt zal ‘de komende tijd’ niet het woord voeren over MH17 in de Kamer. Dit om ‘de zoektocht naar de waarheid (…) niet te belasten met een debat over mijn handelen’. Het CDA-Kamerlid zei maandagavond na twee dagen bedenktijd dat hij spijt heeft van zijn handelswijze: ‘Dat had ik niet moeten doen.’
Voor partijleider Buma lijkt daarmee de angel uit een pijnlijke kwestie te worden gehaald. Dat is voor het CDA maar beter ook. Want als de affaire de afgelopen dagen iets aan het licht bracht, dan is het dat de uitstraling van Omtzigt de grenzen van de partij verre te buiten gaat. Politici die in opspraak raken, vinden doorgaans in de publieke opinie geen genade, maar in het geval van Omtzigt vormde zich juist een beschermende ring van fans om hem heen.
Op sociale media wemelde het van de mensen die juist de boodschappers van NRC Handelsblad op de korrel namen, en de aantijging aan het adres van Omtzigt zagen als een georkestreerde aanval op de luis in de pels van de politieke elite.
18 plus 1
Zijn waardering dankt hij aan zijn ijver, zijn feitenkennis, zijn dwarsigheid en zijn vasthoudendheid
Dat is opmerkelijk, want Omtzigt is geen heel aaibare politicus, geen pleaser die voortdurend de camera opzoekt met oneliners. Wie hem wel eens ontmoette, zal dat niet licht vergeten. De ogen zoeken al weer een volgend onderwerp, de vingers roffelen er al pratend een sms-je uit, een voet trappelt ongedurig. Omtzigt heeft veel aan zijn hoofd, altijd.
Niet-CDA’ers zien de 19 leden tellende CDA-Kamerfractie doorgaans als 18 plus 1. Die ene, dat is Omtzigt. De waardering die hem ter rechterzijde ten deel valt, geldt niet zozeer de CDA’er Omtzigt, als wel het Kamerlid. Dat dankt hij aan zijn ijver, zijn feitenkennis, zijn dwarsigheid en zijn vasthoudendheid. Zeker de laatste twee eigenschappen spreken in de Kamer niet vanzelf.
Omtzigt is geen man van politieke spelletjes of ideologische vergezichten. Hij is een dossiervreter. Zo iemand die zich helemaal ingraaft in pensioenen, accijnzen voor grenspompstations, een vergeten Nederlandse gevangene in een Spaanse cel, christenvervolging in het Midden-Oosten, de Armeense genocide.
En dus in de afwikkeling van het neerstorten van vlucht MH17, de meest precaire kwestie van deze tijd: al sinds de crash van juli 2014 wordt het door Nederland geleide onderzoek door velen met argusogen gevolgd. Op het Binnenhof mag dan wel min of meer consensus zijn ontstaan over de toedracht, daarbuiten is een uiterst kritische gemeenschap die meent dat de onderzoekers aan tunnelvisie leiden en veel te snel naar Rusland hebben gewezen. Waar zijn de primaire radarbeelden Oekraïne gebleven, waarom duurt het onderzoek zo lang, had het kabinet niet moeten voorkomen dat het toestel überhaupt boven het oorlogsgebied vloog op die 17de juli van 2014?
Omtzigt is een van de Kamerleden die een deel van die kritiek verwoordt in de Tweede Kamer. Nieuwkomer Thierry Baudet, die meent dat het hele MH17-onderzoek moet worden overgedaan, versterkt hem sinds kort. Het is geen toeval dat Baudet in Omtzigt de gedroomde premier ziet van een zakenkabinet.
Ook media aan de verre rechterkant van het spectrum, zoals GeenStijl, The Post Online en De Dagelijkse Standaard schoten Omtzigt de afgelopen dagen te hulp: ‘Walgelijk NRC’ (Dagelijkse Standaard), ‘Kwaadaardigheid NRC (GeenStijl), ‘Artikel NRC Handelsblad klopt niet’ (The Post Online).
Mij moet iets van’t hart. Optreden Omtzigt bij VU was fout, excuses terecht. Maar ik ken Omtzigt ook als betrokken Kamerlid die achter schermen bergen werk verzet ter ondersteuning van onderdrukten in Arabische landen.
Omtzigt wist de afgelopen twee verkiezingen op eigen kracht – met voorkeurstemmen – in de Kamer te komen. ‘Dat geeft je een onafhankelijke rol’, zei hij daarover. ‘Men weet dan dat je veel contact hebt met mensen.’ Het maakt ook dat hij zich meer kan permitteren dan het doorsnee-Kamerlid. In zijn eigen fractie wordt hij nog weleens als lastig getypeerd, al is hij op beslissende momenten steeds uiterst loyaal geweest aan zijn partij.
Zoals ook nu. Met het neerleggen van het woordvoerderschap over MH17 verlost hij Buma van een pijnlijke kwestie. Een conflict had kunnen leiden tot discussie over Omtzigts Kamerzetel. En dat had van Buma opeens de man kunnen maken die een kritisch Kamerlid de mond snoert.
Nog voordat Omtzigt maandag zijn besluit nam, liet Buma merken niet ongevoelig te zijn voor dat sentiment: ‘Ik praat over de waarheid die boven tafel moet. Dat is ook altijd het doel van Pieter Omtzigt: erachter komen wat er gebeurd is.’
Wat was de aanleiding van de kwestie rond Omtzigt? 00Pieter Omtzigt gaf het CDA in de oppositie weer kleur, als luis in de pels van Mark Rutte. Nu lijkt hij in zee te zijn gegaan met een nepgetuige van de MH17-ramp. Wordt hij ontmaskerd als een poseur die voor zich laat liegen?
0000De vraag is: wat bezielde Pieter Omtzigt? NRC Handelsblad beschikt over sms-verkeer en geluidsopnamen waaruit blijkt dat hij in mei van dit jaar een nepgetuige in een zaal vol nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van het neerhalen van vlucht MH17.
AD 13.11.2017 Pieter Omtzigt is niet langer CDA-woordvoerder over MH17, omdat hij de zoektocht naar de waarheid niet wil belasten met een discussie over zijn handelen. Hij stopt voorlopig met het dossier na zijn misser rond een ‘nepgetuige’ in het MH17-onderzoek. ‘De daders moeten worden berecht, daar gaat het om.’
Toen NRC Handelsblad zaterdagmorgen bij Pieter Omtzigt op de deurmat viel, werd hij ‘volkomen overvallen’ door het nieuws dat hij een nepgetuige heeft geïnstrueerd hoe hij kort zijn verhaal zou kunnen over de crash van de MH17. ,,Ik kende wel flarden, maar het hele verhaal dat de krant zou brengen werd me toen pas duidelijk.”
Het CDA-Kamerlid was toen, zaterdagmorgen, emotioneel te zeer aangedaan om zijn verhaal te doen. Hij volstond met een kort verklaring op Twitter, waarin hij meldde zijn eigen onzorgvuldige handelen te betreuren. Maandagavond rond 18.00 uur kwam Omtzigt dan eindelijk toch met een uitgebreidere verklaring: de (nep)getuige, een Oekraïense asielzoeker die claimde de crash op 17 juli 2014 met eigen ogen te hebben gezien, wilde in mei een half uur spreektijd tijdens een bijeenkomst met nabestaanden van de ramp.
Omtzigt, als MH17-volger ook spreker op die bewuste bijeenkomst, wist dat in overleg met de organisatie te beperken tot een minuut. Hij stelde een sms op met ‘kernpunten’ die de man naar voren zou kunnen brengen. De man bleek echter helemaal geen ooggetuige te zijn geweest.
U heeft de nabestaanden een langdurig exposé van deze Ooekraïner willen besparen?
,,Daar komt het wel op neer. Ik heb de afgelopen jaren tientallen mails gekregen van mensen die met allerlei wilde theorieën en verhalen komen over de MH17-ramp. Er zitten zelfs lieden bij die zeggen nabestaande te zijn, wat dan helemaal niet klopt. Maar er zijn niet veel mensen bij die beweren ooggetuige te zijn. Dat was bijzonder aan deze man. Hij wilde spreken, maar dat leek me niet gepast. Het liefst had ik gezien dat de man zich op een ander moment bij me had gemeld, in alle rust en zonder nabestaanden. Maar dat was dus niet zo. In overleg met de organisatie hebben we zijn bijdrage op een minuut kunnen houden. Ik heb die sms opgesteld, maar dat had ik niet moeten doen. Daar zit mijn onzorgvuldigheid in.”
Uw verklaring is in lijn met wat journaliste en moderator Hella Hueck zaterdag, na publicatie in NRC Handelsblad, heeft gemeld. Waarom heeft u zaterdag niet meteen openheid van zaken gegeven?
,,Ik heb het hele verhaal eerst voor mezelf moeten evalueren. Wat is er toen exact gebeurd? Daar heb ik echt even voor in mijn geheugen moeten graven. Nogmaals, ik krijg onnoemelijk veel mail en reacties op MH17. Ik heb eerst de nabestaanden per brief willen benaderen over mijn handelen en daarna de CDA-fractie. Dat is de volgorde der dingen. Daarna komen de media.”
De nabestaanden waren boos, wisten media te melden. Hoe reageerden ze op uw brief?
,,Wisselend. Er zijn er die het jammer vinden dat ik stop als woordvoerder MH17. Maar dat zou je de nabestaanden eigenlijk zelf moeten vragen.”
In het verhaal van afgelopen zaterdag is te lezen dat u al in 2016 via Jeroen van Rijsbergen, een 34-jarige Amsterdammer die de MH17-ramp als hobby onderzoekt, hoorde van de Oekraïense getuige. U zou hem per mail toen hebben doorverwezen naar het Joint Investigation Team dat de crash onderzoekt. Afgelopen mei dook de man weer op. Ging er toen geen lampje bij u branden?
,,Ik wist dat de man zich eerder bij mij had gemeld. Destijds, in 2016, kende ik de ins en outs niet. In mei was hij er weer. Ik heb zijn inbreng dus tot een minuut weten te beperken.”
Maar had u zich niet moeten vergewissen van het feit dat hij geen ooggetuige is geweest?
,,Ik ben volksvertegenwoordiger, het is mijn taak om de regering te controleren. Niet om aan waarheidsvinding te doen. Dat is aan onderzoekers, van het JIT en de Onderzoeksraad voor Veiligheid.”
U stopt als woordvoerder op dit dossier. Is er binnen het CDA of vanuit het kabinet druk op u uitgeoefend?
,,Nee, het is mijn eigen beslissing. Het gaat er om dat de waarheid rond de ramp boven water komt en dat de daders worden berecht. Dat doel wil ik niet in de weg zitten met een discussie over mijn handelen.”
Elsevier 13.11.2017 De Stichting MH17 vindt het spijtig dat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt stopt met de woordvoering over het MH17-dossier. ‘Het is jammer en spijtig dat dit incident daartoe aanleiding geeft. Hij had wat dingen beter kunnen doen, maar hij dééd het wel,’ aldus nabestaande Piet Ploeg, bestuurslid van de stichting.
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt maakte maandagmiddag bekend per direct te stoppen met de woordvoering over dossier MH17. Omtzigt kwam in opspraak nadat NRC Handelsblad schreef dat hij een ‘nepgetuige’ instructies had gegeven. Die getuige – Alexandr, een Oekraïense asielzoeker – legde een valse verklaring af over de vliegramp met toestel MH17.
Op zijn Facebookpagina maakte Omtzigt bekend dat hij voorlopig niet langer het woord voert over MH17. ‘Het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden,’ schrijft Omtzigt.
Omtzigt stuurde brief met excuses
Nabestaande Ploeg snapt de stap van Omtzigt: ‘Hij wil niet dat het debat over deze zaak omsluierd wordt door dit.’ Het verhaal van de nepgetuige was een ‘verstoring voor de avond,’ zegt Ploeg. ‘Maar de nabestaanden waren er verder niet van in verwarring.’ Volgens Ploeg heeft Omtzigt een brief gestuurd om zijn excuses te maken: ‘Dat siert hem.’
Omtzigt was vanuit de Tweede Kamer de grootste bijter in de zaak rondom MH17. Hij uitte regelmatig felle kritiek op de geheimzinnigheid van de regering met betrekking tot het dossier. De timing van zijn beslissing is opmerkelijk: eerder op maandag gaf CDA-leider Sybrand Buma te kennen dat Omtzigt ruimte krijgt om opheldering te verschaffen over zijn misstap. ‘Die zorgvuldigheid vergt een paar dagen,’ aldus Buma tegen de NOS.
Aangaande de ‘nepgetuige’was het volgens Omtzigt niet duidelijk of de man zelf of zijn vrouw op de rampplek was geweest. Het CDA-Kamerlid ging ervan uit dat de getuige er zelf was geweest. ‘Ik heb geen enkele intentie om bij te dragen aan welke desinformatie dan ook,’ aldus Omtzigt.
Als #Omtzigt met de beste intenties heeft gehandeld, waarom dan toch van dossier #MH17 af? “Als ik hier komende weken het woord over voer, dan gaat debat in de kamer over mijn handelen. Dat wil ik voorkomen.” 17:06 – 13 nov. 2017
Alleen vrouw was getuige van MH17-ramp
De Oekraïense asielzoeker Alexandr werd vorig jaar tijdens een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam, waar ook nabestaanden aanwezig waren, aan het woord gelaten. Hij sprak daar een tekst uit die door Omtzigt zelf zou zijn opgesteld. De Oekraïner verbleef zelf tijdens de ramp met MH17 op een andere plek. Zijn vrouw zou getuige zijn geweest van de crash, maar weigerde zelf te spreken.
Volgens het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de ramp met MH17 is het toestel neergehaald door een Russische BUK-raket, maar Alexandr verklaarde dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat het toestel van Malaysia Airlines werd neergehaald.
Omtzigt suggereerde bovendien dat de Oekraïner door het Joint Investigation Team (JIT) gehoord zou moeten worden, terwijl hij ‘uit het voorgesprek had kunnen weten dat de man al met het JIT heeft gesproken,’ aldus NRC.
Het artikel van NRC insinueert dat Omtzigt deze getuige met opzet opvoerde om twijfel te zaaien en pro-Russische lezingen te bevestigen. De CDA’er zegt zelf niet met opzet te hebben gehandeld. Omtzigt erkende zijn slordigheid vrijwel direct op Twitter en bood zijn excuses aan.
NOS 13.11.2017 CDA-Kamerlid Omtzigt zal “de komende tijd” niet meer het woord voeren over de ramp met vlucht MH17. Hij heeft dat besloten nadat hij afgelopen weekend in opspraak was gekomen door een bericht in NRC Handelsblad. Hij wil wel Kamerlid voor het CDA blijven.
De NRC schreef dat Omtzigt tijdens een bijeenkomst met nabestaanden van de slachtoffers een Oekraïense nepgetuige opvoerde. Omtzigt erkende zaterdag dat hij onzorgvuldig had gehandeld en dat hij dat betreurde.
Hij stuurde voorafgaand aan de bijeenkomt een sms’je aan de Oekraïner met kernpunten die hij naar voren moest brengen. Omtzigt zei eerder dat hij niet begrepen had dat de man helemaal niet in de buurt was toen het vliegtuig neerstortte, maar volgens de NRC had hij dat in een gesprek met het Kamerlid wel gezegd.
Er is veel discussie over wat ik heb gedaan en over de fouten die ik heb gemaakt. Het moet gaan over het vinden van de waarheid en over het bestraffen van de dader. Daarom voer ik voorlopig niet meer het woord over MH17, aldus Pieter Omtzigt tergenover de NOS.
Omtzigt herhaalt vandaag dat hij fouten heeft gemaakt. Omdat hij vindt dat de discussie niet over hem moet gaan, maar over het vinden van de waarheid en over het bestraffen van de dader, legt hij voorlopig het woordvoerderschap neer. Volgens Omtzigt is dat een besluit van hemzelf en is hij niet onder druk gezet door de partijtop.
Het spijt hem dat hij er actief aan heeft meegewerkt om de nepgetuige een podium te bieden, al deed hij het naar eigen zeggen met de beste intenties.
Gesprek lastig te volgen
Omtzigt blijft er vandaag bij dat hij de indruk had dat zowel de man als zijn vrouw op de rampplek was toen de MH17 neerstortte. Hij heeft, voordat de man zijn verklaring op de bijeenkomst zou afleggen, een gesprek met hem gehad.
Volgens Omtzigt was dat gesprek “wat lastig te volgen”, doordat er een tolk bij was en doordat er steeds mensen langsliepen, die ook iets tegen het Kamerlid wilden zeggen.
SMS had niet moeten worden verstuurd
Omtzigt zegt verder dat de man graag een half uur wilde spreken, maar dat de maximale spreektijd een minuut was. Het Kamerlid heeft de gebrekkig Nederlands sprekende man toen willen helpen binnen een minuut te blijven door hem per sms de hoofdpunten van zijn tekst door te geven. “Ik had die sms niet moeten sturen”, erkent Omtzigt.
Omtzigt benadrukt dat hij geen twijfel wil zaaien over de kwaliteit van het onderzoek naar de toedracht van de ramp.
CDA-leider Buma zei vanochtend dat Omtzigt fouten heeft gemaakt in een gevoelige kwestie. De zaak wordt morgen besproken in de fractie.
Lang gewacht met reactie
Voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 vindt het jammer dat Omtzigt ermee ophoudt, maar begrijpt wel waarom hij dat doet. Omtzigt heeft hem vanmiddag telefonisch bijgepraat over zijn besluit en gevraagd een brief met tekst en uitleg door te sturen aan de nabestaanden.
Omtzigt is volgens Ploeg altijd intensief bezig geweest met dit dossier en beet zich erin vast. Niet iedereen was het altijd eens met de manier waarop hij het deed, maar hij hield het wel op de politieke agenda, zegt Ploeg.
Wel vindt Ploeg het jammer dat Omtzigt zo lang heeft gewacht met een reactie. “Als hij hier eerder mee was gekomen, was de kou misschien wel uit de lucht geweest.”
NU 13.11.2017 CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt legt het woordvoerderschap met betrekking tot de ramp met MH17 tijdelijk neer na onthullingen dat hij een nepgetuige twijfel zou hebben laten zaaien over de toedracht van de ramp met de MH17. Dat maakt Omtzigt maandag via Facebook bekend.
“Na deze gebeurtenissen heb ik besloten de komende tijd niet het woord te voeren over MH17 in de Kamer”, schrijft hij in een verklaring. “De zoektocht naar de waarheid en de daders is moeilijk en belangrijk en dient in de Kamer niet belast te worden met een debat over mijn handelen.”
Het Kamerlid raakte dit weekend in opspraak nadat NRC Handelsblad meldde dat Omtzigt bewust een nepgetuige zou hebben opgevoerd en geïnstrueerd op een bijeenkomst met nabestaanden van de MH17-ramp.
Volgens NRC zorgde Omtzigt er in mei van dit jaar voor dat een afgewezen Oekraïense asielzoeker op de Vrije Universiteit in Amsterdam op een bijeenkomst – onder andere met nabestaanden – over de MH17-ramp kon spreken.
Getuige
De krant beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit blijkt dat niet de man, maar zijn vrouw getuige is geweest van de ramp en dat Omtzigt hiervan op de hoogte was. Desalniettemin zorgde de CDA’er ervoor dat de man mocht spreken.
Maar daar bleef het niet bij, het CDA-Kamerlid gaf per sms ook door wát de man moest zeggen. Zo zou Omtzigt in de ‘briefing’ hebben aangegeven dat de man moest doen alsof hij het neerstorten zelf had gezien en dat hij andere vliegtuigen zou hebben gezien. Dat laatste sluit aan op een theorie die de Russen graag gebruiken om te suggereren dat vlucht-MH17 door Oekraïense straaljagers uit de lucht is geschoten.
Spijt
Omtzigt schrijft maandag in zijn verklaring dat hij de Oekraïense man niet had moeten assisteren. “Het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden.” Het gesprek dat hij voorafgaand aan de bijeenkomst met de man en de tolk had, was volgens het Kamerlid ‘onduidelijk’.
Tegenover Eenvandaag zegt Omtzigt maandag dat hij onder de indruk was dat zowel de Oekraïense man en zijn vrouw het vliegtuig hebben zien neerstorten.
De sms-instructies waren bedoeld om te voorkomen dat de Oekraïner een te lang betoog zou afsteken. Omtzigt is het gesprek aangegaan met de man, omdat hij dat beschouwt als zijn taak als Kamerlid, schrijft hij. “Veel mensen hebben zich in de afgelopen jaren bij mij als Kamerlid gemeld rondom MH17. Niet iedereen bleek te zijn wie hij was. Maar alleen door het gesprek aan te gaan, weet ik als Kamerlid wat er speelt.”
Zorgvuldigheid
CDA-leider Sybrand Buma zei eerder op de dag de komende dagen te bekijken of Omtzigt nog kan aanblijven als Kamerlid. Hij wil hem de mogelijkheid bieden uitleg te geven en “die zorgvuldigheid vergt een paar dagen”.
Dinsdag tijdens de fractievergadering zal het Kamerlid tekst en uitleg moeten bieden. Het woordvoerderschap legt hij nu dus tijdelijk neer. Het CDA zal op de achtergrond rekening moeten houden met het imago van de regeringscoalitie, mocht Omtzigt aanblijven.
Een vertrek waar Omtzigt zijn Kamerzetel meeneemt, zou het einde betekenen van de drie weken oude coalitie die met 76 zetels een minimale meerderheid in de Tweede Kamer heeft.
‘Luis in de pels’
De onthulling van NRC komt voor velen als een verrassing. Omtzigt heeft de laatste jaren succesvol geopereerd als een onafhankelijk en vooral controlerend Kamerlid. Het waren de vragen van deze CDA’er die leidden tot de val van staatssecretaris Frans Weekers (Belastingdienst) en hij was een van de enige Kamerleden die opkwam voor de ontslagen MH17-patholoog-anatoom George Maat.
Juist op het dossier-MH17 ontwikkelde Omtzigt tot een ware ‘luis in de pels’ van het kabinet. De belofte van premier Mark Rutte dat “de onderste steen” in de zaak-MH17 boven moet komen, liet Omtzigt niet los. Of het nou ging om de Kiev-memo of de traagheid van het instellen van een tribunaal, Omtzigt herinnerde het kabinet ieder debat aan de belofte van Rutte.
Dit soms tot ergernis van Rutte, die Omtzigt in een debat in mei van dit jaar ervan beschuldigde “een politiek nummertje” te maken van de MH17.
AD 13.11.2017 Pieter Omtzigt (CDA) stopt voorlopig met het MH17-dossier na zijn misser rond het MH17-onderzoek. Hij wil wel Kamerlid blijven. Dat heeft de politicus vanmiddag laten weten. Nabestaande Piet Ploeg, bestuurslid van de Stichting Vliegramp MH17, noemt het spijtig dat Omtzigt tijdelijk stopt met de woordvoering over het drama.
Omtzigt benadrukt in een bericht op Facebook dat de discussie rond hem niet in de weg mag gaan staan van de zoektocht naar de waarheid en de daders van ramp MH17. ,,Het is niet mijn bedoeling geweest om de nabestaanden en de mensen die bij het onderzoek betrokken zijn op deze manier met de gevolgen van mijn handelen te confronteren.”
Problemen
Omtzigt kwam zaterdag in de problemen toen NRC Handelsblad schreef dat hij een Oekraïense ‘nepgetuige’ twijfel heeft laten zaaien over de vliegramp met vlucht MH17 in een zaal vol nabestaanden. De krant had geluidsopnamen en sms-verkeer onder ogen gehad waaruit dat bleek.
De CDA’er heeft tijdens de bijeenkomst op de Vrije Universiteit in mei dit jaar een Oekraïense man laten zeggen dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat vlucht MH17 werd neergehaald. Omtzigt zou de tekst zelf aan de man hebben gegeven.
Het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden, aldus Pieter Omtzigt.
Het onderzoeksteam stelt dat het vliegtuig is neergehaald door een Russische Buk-raket. De man was op de dag van de ramp bovendien helemaal niet in het gebied.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
Omtzigt wist naar eigen zeggen niet dat de man geen ooggetuige was, maar gaf dit weekend wel toe onzorgvuldig te hebben gehandeld. Hij zegt dat te betreuren. ,,In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik”, tweette het Kamerlid zaterdag al.
Volgens de CDA’er wilde de man graag een uur spreken, maar kreeg hij slechts een minuut. ,,Hij vroeg zich daarom af wat hij dan uit zijn lange verhaal zou vertellen. Ik heb toen een SMS gestuurd met wat de hoofdpunten volgens mij waren van zijn eerdere betoog richting mij”, legt Omtzigt uit.
,,Dat had ik niet moeten doen, en het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden”, legt Omtzigt uit. ,,Ik heb dit gedaan met de beste intenties, maar ben me bewust van het feit dat mijn handelingen in dit geval alleen maar vervelende gevolgen hebben gehad.”
‘Jammer en spijtig’
,,Het is jammer en spijtig dat dit incident daartoe de aanleiding geeft. Hij had wat dingen beter kunnen doen, maar hij dééd het wel”, zegt nabestaande Piet Ploeg, bestuurslid van de Stichting Vliegramp MH17, in een reactie.
Ploeg begrijpt dat Omtzigt nu deze stapt neemt. ,,Hij wil niet dat het debat over deze zaak omsluierd wordt door dit.” Het verhaal van deze persoon was een verstoring van de avond, aldus Ploeg. ,,Maar nabestaanden waren er verder niet van in verwarring.”
Omtzigt heeft de nabestaanden een brief gestuurd met uitleg, aldus Ploeg. ,,Daarin biedt hij nadrukkelijk zijn excuses aan, en dat siert hem.”
‘Serieuze fout’
CDA-leider Sybrand Buma liet eerder vandaag weten na te gaan denken over hoe het verder moet met Omtzigt. Volgens Buma heeft het Tweede Kamerlid ‘een fout gemaakt in een zaak die heel serieus is’. ,,Ik wil precies weten wat er gebeurd is.” Hij benadrukt dat het een zaak van het CDA is, niet van de coalitie.
Afgelopen weekend zei Buma nog dat de vraag of Omtzigt een andere portefeuille zou moeten krijgen ‘niet aan de orde’ was.
Afgelopen zaterdag berichtte NRC Handelsblad over de rol die ik gespeeld heb bij het openbare publiekscollege over de juridische aspecten van de MH17 dat in mei aan de VU plaatsvond. Na de berichtgeving heb ik zaterdag aangegeven dat ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig heb gehandeld, en dat ik dat betreur. In dit bericht wil ik toelichten wat er gebeurd is.
Een begeleider van een asielzoeker uit Oekraïne heeft mij verzocht om voorafgaand aan de bewuste bijeenkomst met hem te …Meer weergeven
NOS 13.11.2017 CDA-leider Buma heeft enkele dagen nodig om te bekijken of Pieter Omtzigt verder kan als Kamerlid en woordvoerder op het gebied van de ramp met de MH17. De kwestie wordt morgen besproken in de fractievergadering van het CDA en met Omtzigt zelf, zei Buma vandaag.
Omtzigt kwam in opspraak na een artikel afgelopen zaterdag in NRC Handelsblad. Volgens die krant heeft het Kamerlid een Oekraïense nepgetuige twijfel laten zaaien over de toedracht van de ramp. Omtzigt zelf heeft gezegd dat hij het betreurt dat hij onzorgvuldig heeft gehandeld.
Volgens Buma zijn er duidelijk dingen niet goed gegaan, maar heeft Omtzigt het recht om zijn kant van het verhaal te vertellen. “Ik ben ervan overtuigd dat Omtzigt maar één doel heeft: de waarheid boven tafel halen over de toedracht van de ramp. Het is goed dat hij meteen zijn onzorgvuldigheid heeft toegegeven.”
De zaak is vanmorgen ook aan de orde geweest op het wekelijkse overleg tussen de coalitiepartijen. De positie van Omtzigt is cruciaal, omdat het nieuwe kabinet een meerderheid van maar één zetel in de Tweede Kamer heeft.
Sms
De nepgetuige, die helemaal niet in de buurt was toen het vliegtuig neerstortte, deed zijn verhaal op een bijeenkomst met veel nabestaanden van de slachtoffers. Volgens NRC stuurde Omtzigt de man van tevoren een sms’je met kernpunten die hij naar voren zou moeten brengen.
Het verhaal van de man kwam erop neer dat de MH17 niet door een Russische Buk-raket, maar door Oekraïense gevechtsvliegtuigen zou zijn neergehaald. De man zou Omtzigt voorafgaand aan de bijeenkomst hebben gezegd dat niet hij, maar zijn vrouw getuige was van het neerstorten. De CDA’er zei in de NRC dat dat hem niet duidelijk was.
NU 13.11.2017 CDA-leider Sybrand Buma gaat de komende dagen kijken of de positie van Kamerlid Pieter Omtzigtnog houdbaar is naar aanleiding van onthullingen dat hij een nepgetuige twijfel zou hebben laten zaaien over de toedracht van de ramp met de MH17.
Buma zal het in opspraak geraakte Kamerlid de mogelijkheid willen bieden uitleg te geven over de publicatie van NRC Handelsblad waarin beschreven staat dat Omtzigt bewust een nepgetuige zou hebben opgevoerd en geïnstrueerd in een bijeenkomst met nabestaanden van de MH17-ramp.
“Die zorgvuldigheid vergt een paar dagen”, zei Buma maandag tegenover de NOS. De CDA-leider vindt dat Omtzigt “een fout” heeft gemaakt.
Omtzigt zal dinsdag in de fractievergadering tekst en uitleg moeten geven. Zaterdag liet hij al via Twitter weten de gebeurtenis te “betreuren” en zei hij “in mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld.”
Nepgetuige
Volgens NRC zorgde Omtzigt er in mei van dit jaar voor dat een afgewezen Oekraïense asielzoeker op de Vrije Universiteit in Amsterdam op een bijeenkomst – onder andere met nabestaanden – over de MH17-ramp kon spreken.
De krant beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit blijkt dat de man helemaal geen getuige van de ramp is geweest en dat Omtzigt hiervan op de hoogte was. Desalniettemin zorgde Omtzigt ervoor dat de man mocht spreken.
Maar daar bleef het niet bij, het CDA-Kamerlid gaf per sms ook door wát de man moest zeggen. Zo zou Omtzigt in de ‘briefing’ hebben aangegeven dat de man moest doen alsof hij het neerstorten zelf had gezien en dat hij andere vliegtuigen zou hebben gezien. Dat laatste sluit aan op een theorie die de Russen graag gebruiken om te suggereren dat vlucht-MH17 door Oekraïense straaljagers uit de lucht is geschoten.
Buma zei maandag dat hij ervan overtuigd is dat Omtzigt “maar één doel heeft: de waarheid boven tafel halen over de toedracht van de ramp”. Tegelijkertijd wil hij weten hoe Omtzigt tot deze actie is overgegaan.
De vraag is of enkel excuses voldoende zullen zijn om zijn geloofwaardigheid op dit dossier te herstellen. Dat stelt Buma voor drie keuzes: een reprimande, Omtzigt het MH17-woordvoerderschap ontnemen of hem vragen op te stappen als Kamerlid.
De onthulling van NRC komt voor velen als een verrassing. Omtzigt heeft de laatste jaren succesvol geopereerd als een onafhankelijk en vooral controlerend Kamerlid. Het waren de vragen van deze CDA’er die leidden tot de valvan staatssecretaris Frans Weekers (Belastingdienst) en hij was een van de enige Kamerleden die opkwam voor de ontslagen MH17-patholoog-anatoom George Maat.
Juist op het dossier-MH17 ontwikkelde Omtzigt tot een ware ‘luis in de pels’ van het kabinet. De belofte van premier Mark Rutte dat “de onderste steen” boven moet komen, liet Omtzigt niet los. Of het nou ging om de Kiev-memo of de traagheid van het instellen van een tribunaal, Omtzigt herinnerde het kabinet ieder debat aan de belofte van Rutte.
Dit soms tot ergernis van Rutte, die Omtzigt in een debat in mei van dit jaar ervan beschuldigde “een politiek nummertje” te maken van de MH17.
Elsevier 12.11.2017De kwestie rond CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt en de MH17 bevat ook een partijpolitieke component. VVD’ers mengen zich met opvallend enthousiasme in het debat.
De actieve twitteraar Frans Weisglas (VVD), oud-voorzitter van de Tweede Kamer, vindt zelfs dat Omtzigt na het NRC-verhaal moet aftreden.
Opvallender is de reactie van de voorlichting van de VVD-fractie. Die wordt in de persoon van hoofd voorlichting Kees Berghuis opeens heel actief. Op Twitter retweet hij niet alleen de berichtgeving van NRC, maar ook de artikelen die de Volkskrant en De Telegraaf over het NRC-bericht maakten.
Kritische houding van Omtzigt bevalt Rutte niet
De VVD heeft duidelijk nog een appeltje met Omtzigt te schillen. Dat hij blijkbaar een misstap heeft begaan, komt als geroepen. Omtzigt behoort tot de terriërs die zich hebben vastgebeten in het MH17-dossier. Net zo vastgebeten als de premier Mark Rutte (VVD) die op de dag van de crash op 17 juli 2014 zei dat de ‘onderste steen’ over de oorzaak boven moest komen.
Maar de kritische houding van Omtzigt bevalt Rutte niet. Afgelopen mei verweet hij Omtzigt nog een ‘politiek nummertje’ te maken over MH17. Rutte verborg zijn irritatie niet.
De MH17-kwestie is omgeven door complottheorieën. De waarheid is maar moeilijk traceerbaar. Zo ook de rol van Omtzigt in het optreden van de nep-getuige. Moderator Hella Hueck van de nabestaandenbijeenkomst waarop de nep-getuige zijn woord deed, had dat optreden anders ervaren dan NRC reconstrueerde.
Niet alleen maar fans
Omtzigt gaf in een tweet toe dat hij onzorgvuldig had gehandeld. Hoe dan ook is de kwestie koren op de molen van Rutte en zijn VVD-machine. Een Omtzigt die zich eindelijk koest houdt of nog liever aftreedt als Kamerlid, zou de grootste regeringspartij goed uitkomen.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.
En dus is het hoofd communicatie van de VVD-fractie niet te beroerd om de berichten over Omtzigts uitglijder te retweeten. En dat allemaal omdat een zelfbewust CDA-Kamerlid de VVD-premier niet op diens blauwe ogen gelooft en maar blijft doorvragen om die beroemde onderste steen boven te krijgen.
Zelfs onder CDA’ers heeft de overactieve Omtzigt met zijn 92.000 voorkeurstemmen niet alleen fans. Sommigen vinden hem een bemoeial, een solist. Dat is niet verboden in de politiek. Sterker: het is een aanbeveling.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
VK 12.11.2017 Pieter Omtzigt gaf het CDA in de oppositie weer kleur, als luis in de pels van Mark Rutte. Nu lijkt hij in zee te zijn gegaan met een nepgetuige van de MH17-ramp. Wordt hij ontmaskerd als een poseur die voor zich laat liegen?
Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt, boegbeeld van het CDA, is in verlegenheid gebracht door de onthulling in NRC zaterdag dat hij een nepgetuige twijfel liet zaaien over het neerhalen van vlucht MH17. Hoe hij verder wil, was zondagavond onduidelijk. Het Kamerlid hield zich in het weekend stil en beperkte zich tot een korte spijtbetuiging op Twitter. Zijn partij reageerde niet.
De vragen omtrent zijn integriteit die Omzigt (43) plots omgeven hadden niet rond een politiek gevoeliger thema kunnen opkomen. In de oppositie ontwikkelde hij zich de afgelopen jaren tot de belangrijkste criticus van premier Rutte in het onderzoek naar de tragedie. Dat leidde vaak tot grote ergernis in de kringen rond de minister-president, waar MH17 geldt als veel meer dan een doorsnee politiek dossier.
Rutte beschouwt de ramp als de ingrijpendste gebeurtenis uit zijn premierschap en voelt de druk van zijn belofte dat hij niet zal rusten ‘voordat de onderste steen boven is’. Omtzigt achtervolgt hem juist met die belofte dag in dag uit waarom duurt het onderzoek zolang, staat justitie wel open voor alle mogelijke scenario’s, waarom werden niet alle radarbeelden vrijgegeven, had het kabinet niet moeten voorkomen dat het toestel überhaupt boven het oorlogsgebied vloog op die 17de juli van 2014?
De ergernis onder de liberalen bleef lang beperkt tot klachten achter de schermen, maar begin vorig jaar haalde Rutte met een voor hem ongebruikelijke geraaktheid uit in een Kamerdebat, toen Omtzigt en anderen opnieuw suggereerden dat het kabinet te weinig deed om de echte daders te vinden.
Partijwoordvoerder
‘Onze oppositiehengst’, werd Omtzigt in de CDA-wandelgangen liefkozend genoemd
‘Dit zijn ongelooflijke beneden-de-gordel-insinuaties’, aldus de premier. ‘Deze ramp heeft mij enorm geraakt en daarom raken die wilde complotten mij ook. Hou toch op!’ En: ‘Ik lees nu al maanden die commentaren. We zouden Rusland niet voldoende aanpakken vanwege onze handelsrelatie met dat land, of de Oekraïne vanwege de gezellige band met hen. Totale nonsens. Onzin!’
Omtzigt reageerde stoïcijns en onverminderd kritisch. Hij bleef zich vol overtuiging vastbijten. Dat doet hij al jaren op veel andere dossiers. Hij is daarbij alomtegenwoordig in de Kamer en in de media. Als financieel woordvoerder stond hij aan de basis van de val van VVD-staatssecretaris Weekers, die hij bleef achtervolgen met een stroom vragen over de malaise bij de Belastingdienst.
In het MH17-dossier plaatste hij als eerste Kamerlid vraagtekens bij het ontslag van patholoog-anatoom George Maat, die volgens het kabinet te loslippig was geweest over het onderzoek naar de MH17-slachtoffers, maar die later werd gerehabiliteerd.
Zo ontwikkelde Omtzigt zich tot een van de belangrijkste spelers voor het CDA, dat door onvoorwaardelijke oppositie weer wat kleur op de wangen wist te krijgen na twee desastreuze verkiezingsnederlagen. ‘Onze oppositiehengst’, werd de tukker in de CDA-wandelgangen liefkozend genoemd. Zoals oud-fractievoorzitter Van Geel ooit zei: ‘Pieter is net slagroom.
Hoe harder je hem klopt, hoe stijver hij wordt.’ Het leverde hem een snel groeiende schare fans op. De man die in 2012 nog door zijn partij van de kandidatenlijst werd gehaald, vocht zich terug en werd dit jaar beloond met het indrukwekkende aantal van 92 duizend voorkeurstemmen.
Het ergste wat het CDA en het kabinet kan overkomen is dat hier de kiem wordt gelegd voor een afscheiding
Nu ligt hij, uitgerekend op het gevoeligste dossier van deze jaren, zelf onder vuur wegens zijn omgang met de waarheid. Wordt Ruttes voornaamste luis in de pels ontmaskerd als een poseur die voor zijn eigen show desnoods iemand laat liegen? En kan hij met die last op zijn schouders nog onbelemmerd functioneren in debatten over MH17?
Omtzigt beperkte zich dit weekend tot een summiere reactie. Net als zijn partij, die amper reageert op vragen maar evenmin wil bevestigen dat Omtzigt door kan als MH17-specialist. De positie van het jonge kabinet weegt zeker mee: er zal deze week sowieso een oplossing moeten komen zonder conflict. Want het ergste wat het CDA en het kabinet kan overkomen is dat hier de kiem wordt gelegd voor een afscheiding. Dat kan een coalitie met slechts één zetel meerderheid zich niet permitteren.
Twijfel zaaien via een nepgetuige van de ramp – waarom?
De vraag is: wat bezielde Pieter Omtzigt? NRC Handelsblad beschikt over sms-verkeer en geluidsopnamen waaruit blijkt dat hij in mei van dit jaar een nepgetuige in een zaal vol nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van het neerhalen van vlucht MH17.
De getuige trad op tijdens een bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde bij de organisatie spreektijd voor een afgewezen Oekraïense asielzoeker die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen MH17 neerstortte. Deze theorie wordt al langere tijd verspreid vanuit Rusland, waar na de ramp werd gesuggereerd dat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
Voorafgaand aan de bijeenkomst sprak Omtzigt uitgebreid met de Oekraïner. Uit een geluidsopname, in handen van NRC, blijkt dat de man toen vertelde dat niet hij maar zijn vrouw getuige was, en niet van het neerschieten maar van het neerstorten.
Hoewel het Kamerlid wist dat de ‘getuige’ zelf niet eens in de buurt van het rampgebied was, gaf hij later per sms door wat de man diende te zeggen op de bijeenkomst: ‘Ik zag het vliegtuig neerstorten. De cockpit kwam 100meter van mijn huis terecht. Ik zag de slachtoffers, maar ook Oekraïense militaire vliegtuigen die op 17 juli vlogen boven mijn huis. Toch word ik niet als getuige erkend. Bij wie moet ik me melden?’
Publiekelijk reageerde Omtzigt met een oproep aan de man om een getuigenis af te leggen bij het JIT-onderzoeksteam. In het voorbereidingsgesprek had de tolk van de man Omtzigt verteld dat hij al door het JIT was gehoord en dat de onderzoekers beschikten over een uitgebreid rapport met zijn getuigenis over de ramp. Die had hij eerder afgelegd toen hij in Duitsland asiel aanvroeg.
Spijt
Omtzigt zegt niet te hebben begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was
Waarom spoorde Omtzigt de man aan om mist te verspreiden? Het Kamerlid behoort niet tot de school die in het openbaar twijfelt aan de Nederlandse onderzoeksconclusie dat MH17 werd neergehaald door een uit Rusland afkomstige Buk-raket. In de Kamer roept het CDA het kabinet naar aanleiding van die conclusie al geruime tijd op tot opsporing en vervolging van de daders.
Intussen flirtte Omtzigt buiten de Kamer wel met andere theorieën. Zo nam hij met SP-Kamerlid Van Bommel het eerste exemplaar in ontvangst van het boek De Doofpotdeal, waarin publicist Joost Niemöller betoogt dat het Nederlandse onderzoek wordt beïnvloed door de internationale politieke verhoudingen en dus onbetrouwbaar is.
In zijn eerste reactie liet Omtzigt zaterdag weten dat er sprake was van een misverstand. Hij had niet begrepen dat de man met wie hij zaken deed zelf geen ooggetuige was en ontkent dat hij hem actief wilde beïnvloeden om twijfel te zaaien over de toedracht. ‘Deze man voelde zich niet gehoord. Ik wil alleen dat alles rond MH17 goed wordt uitgezocht.’
Via Twitter voegde hij daar zaterdag aan toe dat hij spijt heeft van zijn handelen. ‘In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.’
AD 12.11.2017 Nabestaanden van de ramp met de MH17 vinden dat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt uitleg verschuldigd is over de nepgetuige die hij twijfel liet zaaien over de toedracht van de ramp. ,,Hij zal zich moeten verantwoorden”, aldus voorzitter Evert van Zijtveld van Stichting Vliegramp MH17.
NRC Handelsblad meldde gisteren dat de CDA’er op een bijeenkomst in mei van dit jaar een Oekraïense man liet zeggen dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat de MH17 werd neergeschoten. Omtzigt zou de tekst die man uitsprak zelf hebben aangereikt. Volgens het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de MH17-ramp staat echter vast dat het toestel is neergehaald door een Russische Buk-raket. De man verbleef op de dag van de ramp bovendien elders.
Omtzigt toonde op Twitter berouw over zijn actie. ,,In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.”
De nabestaanden menen dat het CDA-Kamerlid het daar niet bij kan laten. ,,Als dit klopt, dan is dat heel kwalijk”, stelt Van Zijtveld.
Desinformatie
Omtzigt bouwde de afgelopen jaren krediet op door zijn volhardende opstelling in het MH17-dossier. Daarom verdient hij de kans zich te verdedigen, meent Van Zijtveld. ,,Hij is zeer betrokken. Daarom verbaast deze actie ook zo. Wij willen alleen maar feiten weten en hebben niets aan desinformatie. Daarvan zwerft al genoeg rond op internet.”
Voor CDA-fractieleider Sybrand Buma is het voorval geen reden Omtzigt het woordvoerderschap over MH17 te ontnemen. Die vraag is volgens zijn woordvoerder ‘niet aan de orde’. Omtzigt zelf was dit weekend niet bereikbaar voor nader commentaar.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
VK 11.11.2017 De onthulling over zijn bemoeienis met de waarheidsvinding rond de aanslag op vlucht MH17 brengt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt in een uiterst lastig parket. Omtzigt ontwikkelde zich in de afgelopen jaren tot de belangrijkste criticaster van het kabinet waar het ging om het onderzoek naar de tragedie. Dat leidde vaak tot grote ergernis in de VVD van premier Rutte. Ook daarom zal coalitiepartner CDA nu niet kunnen doen alsof er niets is gebeurd.
De ergernis onder de liberalen bleef lang beperkt tot klachten achter de schermen, maar begin vorig jaar haalde Rutte zelf ongebruikelijk fel uit in een Kamerdebat, toen Omtzigt en het toenmalige VNL-Kamerlid Bontes suggereerden dat het kabinet te weinig deed om de werkelijke daders te vinden.
‘Dit zijn ongelooflijke beneden-de-gordel-insinuaties’, aldus de premier. ‘Deze ramp heeft mij enorm geraakt en daarom raken die wilde complotten mij ook. Hou toch op!’ En: ‘Ik lees nu al maanden die commentaren. We zouden Rusland niet voldoende aanpakken vanwege onze handelsrelatie met dat land, of de Oekraïne vanwege de gezellige band met hen. Totale nonsens. Onzin.’
Oppositiehengst
Omzigt bleef zich onverminderd kritisch opstellen
Omtzigt liet zich daardoor niet van de wijs brengen. Zoals op veel andere dossiers bleef hij zich onverminderd kritisch opstellen, alomtegenwoordig in de Kamer en in de media. Zo ontwikkelde hij zich in de afgelopen vijf jaren tot een van de belangrijkste spelers van het CDA, dat door onvoorwaardelijke oppositie weer wat kleur op de wangen wist te krijgen na de desastreuze verkiezingsnederlagen van 2010 en 2012. ‘Onze oppositiehengst’, werd hij liefkozend genoemd in de CDA-wandelgangen. Zijn beloning was de vierde plek op de kandidatenlijst bij de laatste verkiezingen.
Nepgetuige
Maar uitgerekend op het gevoeligste politieke dossier van deze politieke jaren ligt Omtzigt nu zelf onder vuur wegens zijn omgang met de waarheid. NRC Handelsblad heeft voor Omtzigt belastende documenten in handen. Uit sms-verkeer en geluidsopnames blijkt dat hij in mei van dit jaar een nepgetuige in een zaal vol nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van de ramp.
De getuige, een Oekraïense asielzoeker, trad op in een bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde bij de organisatie spreektijd voor de man die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Deze theorie wordt al langere tijd verspreid vanuit Rusland, waar na de ramp werd gesuggereerd dat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
Hij gaf per sms door wat de getuige diende te zeggen op de bijeenkomst
Voorafgaand aan de bijeenkomst sprak Omtzigt uitgebreid met de Oekraïner. Uit een geluidsopname, in handen van NRC, blijkt dat de man toen vertelde dat niet hij maar zijn vrouw getuige was, en niet van het neerschieten maar van het neerstorten. Hoewel het Kamerlid wist dat de ‘getuige’ zelf op de bewuste dag niet eens in de buurt van het rampgebied was, gaf hij later per sms door wat de man diende te zeggen op de bijeenkomst: ‘Ik zag het vliegtuig neerstorten. De cockpit kwam 100 meter van mijn huis terecht. Ik zag de slachtoffers, maar ook […] Oekraïense militaire vliegtuigen die op 17 juli vlogen boven mijn huis. Toch word ik niet als getuige erkend. Bij wie moet ik me melden?’
Getuigenis bij JIT
Tijdens de openbare bijeenkomst op de VU reageerde Omtzigt vervolgens met een oproep aan de man om een getuigenis af te leggen bij het JIT-onderzoeksteam.
In het voorbereidingsgesprek had de tolk van de man in het voorbereidingsgesprek echter al aan Omtzigt verteld dat hij al door het JIT was gehoord en dat de onderzoekers beschikten over een uitgebreid rapport met zijn getuigenis over de ramp. Die had hij eerder afgelegd toen hij in Duitsland asiel aanvroeg.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
In zijn eerste reactie op de beschuldiging zegt Omtzigt dat er sprake was van een misverstand. Hij had niet begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was en ontkent dat hij hem actief wilde beïnvloeden om twijfel te zaaien over de toedracht. ‘Deze man voelde zich niet gehoord. Ik wil alleen dat alles rond MH17 goed wordt uitgezocht.’
Via Twitter voegde hij daar zaterdagochtend aan toe dat hij spijt heeft van zijn handelen. ‘In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.’
CDA-leider Buma heeft zaterdag nog niet gereageerd.
NOS 11.11.2017 CDA-Kamerlid Omtzigt geeft toe dat hij fouten heeft gemaakt door een Oekraïense ‘nepgetuige’ op te voeren voor een zaal vol nabestaanden van slachtoffers van de MH17-ramp.
“In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen, heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik”, schrijft hij op Twitter.
De NRC meldt vandaag dat Omtzigt op een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam over MH17 een man naar voren schoof die van tevoren door hem was geïnstrueerd.
Het was een Oekraïner die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Dat is een Russische theorie over de vliegramp, die ervan uitgaat dat het vliegtuig door een Oekraïense straaljager is neergehaald.
De bijeenkomst waarop de ‘getuige’ vertelde over de ramp met de MH17
Het Kamerlid zou op deze manier twijfel hebben gezaaid onder de nabestaanden, die uitgaan van het oordeel van het Joint Investigation Team dat de vlucht door een Russische Buk-raket is getroffen.
Het is nog onduidelijk welke consequenties het handelen van Omtzigt heeft. De CDA-fractie wil tot nu toe niet reageren. De regeringscoalitie waar het CDA deel van uitmaakt, heeft een krappe meerderheid van één zetel in de Tweede Kamer.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 – 11 nov. 2017 · Enschede, Nederland
AD 11.11.2017 Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) heeft een Oekraïense ‘nepgetuige’ twijfel laten zaaien over de vliegramp met vlucht MH17 in een zaal vol nabestaanden. NRC Handelsblad schrijft dat op basis van geluidsopnamen en sms-verkeer waarover de krant beschikt.
De man sprak tijdens een bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam in mei van dit jaar een tekst uit die door Omtzigt zou zijn opgesteld. Zelf verbleef de Oekraïener tijdens de ramp elders.
Volgens het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de MH17-ramp is het toestel neergehaald door een Russische Buk-raket. Maar de getuige verklaarde dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat de MH17 werd neergeschoten. Vanuit Rusland is gesuggereerd dat het toestel is neergehaald door een Oekraïense straaljager.
Excuus
Tegen NRC Handelsblad zegt Omtzigt dat hij niet wist dat de Oekraïner geen ooggetuige was van de ramp. Ook liet hij op Twitter van zich horen: ,,In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.”
Het CDA wil vooralsnog niet reageren op de kwestie.
Elsevier 11.11.2017 CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt zit in een lastig parket. NRC Handelsblad schrijft zaterdag dat Omtzigt een ‘nepgetuige’ zou hebben ingezet om de twijfel en misleiding te zaaien over de ramp met vlucht MH17. De krant schrijft dat op basis van geluidsopnamen en sms-verkeer die zij in handen heeft.
Alleen vrouw was getuige van MH17-ramp
De Oekraïense asielzoeker Alexandr werd vorig jaar tijdens een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam, waar ook nabestaanden aanwezig waren, aan het woord gelaten. Hij sprak daar een tekst uit die door Omtzigt zelf zou zijn opgesteld. De Oekraïner verbleef zelf tijdens de ramp met MH17 op een andere plek. Zijn vrouw zou getuige zijn geweest van de crash, maar weigerde zelf te spreken.
Volgens het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de ramp met MH17 is het toestel neergehaald door een Russische BUK-raket, maar Alexandr verklaarde dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat het toestel van Malaysia Airlines werd neergehaald.
Omtzigt suggereerde bovendien dat de Oekraïner door het Joint Investigation Team (JIT) gehoord zou moeten worden, terwijl hij ‘uit het voorgesprek had kunnen weten dat de man al met het JIT heeft gesproken,’ aldus NRC.
Insinuerend artikel
Het artikel van NRC insinueert dat Omtzigt deze getuige met opzet opvoerde om twijfel te zaaien en pro-Russische lezingen te bevestigen. Omtzigt zelf erkent zijn slordigheid en maakt op Twitter zijn excuses.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
Maar van opzet was geen sprake, verklaart hij tegenover NRC. Ook verklaarde hij dat het hem niet duidelijk was of de man al wel of niet met het JIT had gesproken.
Hoe dan ook, het verhaal kan negatieve consequenties hebben voor Omtzigt, die zich al jarenlang (en inmiddels vrijwel als enige Kamerlid) bezighoudt met het dossier over de ramp met MH17. Premier Mark Rutte verweet Omtzigt vorig jaar ‘politieke spelletjes’ te spelen ten koste van de nabestaanden van de MH17-ramp, maar de nabestaanden op de bijeenkomst bij de VU reageerden nonchalant op de verklaring van Alexandr.
Het CDA wil niet reageren op de kwestie. Een woordvoerder van de fractie zegt alleen dat de vraag of Omtzigt zijn MH17-woordvoerderschap mag behouden niet aan de orde is, want ‘de reactie van Omtzigt is de reactie’. Het CDA laat weten dat Omtzigt gewoon aan mag blijven als MH17-woordvoerder van de partij.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NOS 11.11.2017 Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) heeft een Oekraïense ‘nepgetuige’ van vliegramp MH17 in een zaal vol nabestaanden twijfel laten zaaien over de toedracht van de ramp. Dat schrijft NRC Handelsblad. Het verhaal van de man was opgesteld door het Kamerlid, blijkt uit geluidsopnames en sms-verkeer die de krant heeft.
De getuige sprak op een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam in mei dit jaar over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde spreektijd voor de Oekraïner die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Deze theorie komt uit Rusland, waar werd gesuggereerddat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
Van de bijeenkomst staan beelden op YouTube:
De bijeenkomst waarop de ‘getuige’ vertelde over de ramp met de MH17
Het Joint Investigation Team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH17 concludeerde in september vorig jaar dat het toestel is neergehaald door een Russische Buk-raket.
Oekraïner niet zelf getuige
Omtzigt sprak voorafgaand aan de bijeenkomst uitgebreid met de Oekraïner, schrijft de NRC. Op basis daarvan zou hij een sms met ‘kernpunten’ hebben geschreven die de tolk namens de Oekraïner bij de lezing moest uitspreken. De Oekraïner zou Omtzigt hebben verteld dat hij al was gehoord door het Nederlandse onderzoeksteam. Op de bijeenkomst op de VU zou het Kamerlid de indruk hebben gewekt dat de Oekraïner nog niet gehoord was.
Bovendien zou alleen de vrouw van de Oekraïner de andere vliegtuigen hebben gezien, zelf was de man op de dag van de ramp elders in het land, schrijft de NRC. Omtzigt zou in de tekst die de man moest uitspreken hebben geschreven dat die zelf het vliegtuig zag neerstorten.
Omtzigt noch de woordvoerders van de CDA-fractie waren vrijdagavond bereikbaar. In de NRC reageert het Kamerlid dat hem niet duidelijk was of de man al was gehoord in Nederland en hij zegt tijdens het voorgesprek niet te hebben begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was.
Het OM laat aan de NOS weten geen uitspraken te doen over getuigen die worden gehoord.
Nabestaanden van de slachtoffers van MH17 zijn verbaasd. “We hebben als nabestaanden al vaak genoeg te maken met desinformatie”, zegt voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17. “Als een Kamerlid daaraan meedoet, is dat wel jammer. ” Ploeg zou van Omtzigt graag horen wat hij over de kwestie te zeggen heeft.
NU 11.11.2017 CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft in mei van dit jaar op een bijeenkomst over de MH17-ramp met nabestaanden een nepgetuige laten spreken. De tekst die de man sprak zou door Omtzigt zijn geschreven.
Dat meldt NRC zaterdag. De krant beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit blijkt dat het om een nepgetuige gaat, en dat Omtzigt hem twijfel liet zaaien over de toedracht van de ramp.
Zelf reageert Omtzigt op Twitter en zegt de gebeurtenis te “betreuren”. “In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld.”
Omtzigt zorgde er in mei voor dat een afgewezen Oekraïense asielzoeker mocht spreken op een bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam. De man verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Die theorie komt uit Rusland, dat na de ramp suggereerde dat het vliegtuig was neergehaald door een Oekraïense straaljager.
Uit een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) en het Openbaar Mnisterie bleek later dat het vliegtuig is neergehaald door een Buk-raket van Russische makelij. Dat gebeurde vanuit een gebied in Oost-Oekraïne dat door pro-Russische rebellen wordt gecontroleerd.
Uit het sms-verkeer waarover NRC beschikt blijkt dat Omtzigt voor de lezing uitgebreid met de Oekraïner sprak, en dat hij ‘kernpunten’ zou hebben gegeven die de tolk bij zijn verhaal moest uitspreken. Zo zou Omtzigt in de ‘briefing’ hebben aangegeven dat de man moest doen alsof hij het neerstorten zelf had gezien.
Want dat was niet het geval. De ‘getuige’ verbleef op de dag van de vliegramp in werkelijkheid in een andere regio in Oekraïne. Alleen zijn vrouw zou het vliegtuig hebben zien neerstorten. Ook zou het CDA-kamerlid geweten hebben dat de man al was gehoord door het Nederlandse onderzoeksteam, maar liet hij dit op de bijeenkomst niet blijken.
Seems the Pieter Omtzigt story is a good example of what happens when you treat conspiracy theorists as just having… https://t.co/BPwnKnZ2DIEliotHiggins
De toespraak leidde in mei tot verontwaardigde reacties op internet, waarbij mensen hun verbazing uitten over het feit dat een belangrijke getuige niet was verhoord.
Omtzigt heeft NRC laten weten dat hij niet wist of de man al was gehoord in Nederland, en dat hij uit het voorgesprek niet kon opmaken dat de Oekraïner zelf geen ooggetuige was.
VK 11.11.2017 Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) heeft een getuigenis over de aanslag op vlucht MH17 actief beïnvloed. NRC Handelsblad beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit blijkt dat hij een nepgetuige in een zaal vol nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van de ramp.
De getuige trad op in een bijeenkomst in mei dit jaar op de Vrije Universiteit in Amsterdam over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde bij de organisatie spreektijd voor een afgewezen Oekraïense asielzoeker die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen vlucht MH17 neerstortte. Deze theorie wordt al langere tijd verspreid vanuit Rusland, waar na de ramp werd gesuggereerd dat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
In zijn eerste reactie op de beschuldiging zegt Omtzigt dat er sprake was van een misverstand
Voor de bijeenkomst sprak Omtzigt uitgebreid met de Oekraïner. Uit een geluidsopname blijkt dat de man toen via een tolk vertelde dat niet hij maar zijn vrouw getuige was, niet van het neerschieten maar van het neerstorten. Hoewel het Kamerlid wist dat de ‘getuige’ zelf niet eens in de buurt van het rampgebied was, gaf hij later per sms door wat de man diende te zeggen: ‘Ik zag het vliegtuig neerstorten. De cockpit kwam 100 meter van mijn huis terecht. Ik zag de slachtoffers, maar ook […] Oekraïense militaire vliegtuigen die op 17 juli vlogen boven mijn huis. Toch word ik niet als getuige erkend. Bij wie moet ik me melden?’
In zijn eerste reactie op de beschuldiging zegt Omtzigt dat er sprake was van een misverstand. Hij had niet begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was en ontkent dat hij hem actief wilde beïnvloeden om twijfel te zaaien over de toedracht. ‘Deze man voelde zich niet gehoord. Ik wil alleen dat alles rond MH17 goed wordt uitgezocht.’
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
Zaterdag laat Omtzigt via Twitter weten het te betreuren dat hij onzorgvuldig heeft gehandeld door een nepgetuige aan het woord te laten over de MH17-ramp. Dat zegt hij op Twitter. ‘In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.’
NOS 10.11.2017 Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) heeft een Oekraïense ‘nepgetuige’ van vliegramp MH17 in een zaal vol nabestaanden twijfel laten zaaien over de toedracht van de ramp. Dat schrijft NRC Handelsblad. Het verhaal van de man was opgesteld door het Kamerlid, blijkt uit geluidsopnames en sms-verkeer die de krant heeft.
De getuige sprak op een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam in mei dit jaar over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde bij de organisatie spreektijd voor de Oekraïner die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Deze theorie komt uit Rusland, waar werd gesuggereerd dat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
Het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH17 concludeerde in september vorig jaar dat het toestel niet door een ander vliegtuig is neergeschoten en dat hij is neergehaald door een Russische Buk-raket.
Oekraïner niet zelf getuige
Omtzigt sprak voor de bijeenkomst uitgebreid met de Oekraïner, schrijft de NRC. Hij zou een sms met ‘kernpunten’ hebben geschreven die zijn tolk bij de lezing moest uitspreken. De Oekraïner zou Omtzigt hebben verteld dat hij al was gehoord door het Nederlandse onderzoeksteam. Op de bijeenkomst op de VU zou het Kamerlid de indruk hebben gewekt dat de Oekraïner nog niet gehoord was.
Bovendien zou alleen de vrouw van de Oekraïner de andere vliegtuigen hebben gezien, zelf was hij op de dag van de ramp elders in het land. Omtzigt zou in de tekst die de man moest uitspreken hebben geschreven dat die zelf het vliegtuig zag neerstorten.
Omtzigt noch de woordvoerders van de CDA-fractie waren vanavond bereikbaar. In NRC reageert het Kamerlid dat hem niet duidelijk was of de man al was gehoord in Nederland en hij zegt tijdens het voorgesprek niet te hebben begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was.
Telegraaf 30.10.2017 Bij de ingang van vliegbasis Eindhoven komt een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de ramp met de MH17. De stichting die het initiatief heeft genomen voor het beeld heeft daar van de gemeente vergunning voor gekregen.
De plek in Eindhoven is uitgekozen omdat alle 298 slachtoffers van de vliegramp via de vliegbasis in Nederland zijn gearriveerd. Tijdens diverse ceremonies werden kisten met menselijke resten op de basis in rouwauto’s gezet en in colonne naar Hilversum gebracht. Voor veel nabestaanden is de vliegbasis daarom een memorabele plek waar sommigen regelmatig bij elkaar zijn gekomen.
Vliegbasis Eindhoven was ook even in beeld als de locatie voor het Nationaal Monument maar dat is eerder dit jaar officieel geopend in Vijfhuizen (bij Schiphol). Het initiatief in Eindhoven staat los van het nationale monument. Streefdatum voor de officiële onthulling van het MH17-beeld in Eindhoven is 24 maart, kondigde initiatiefnemer Ronald Rutten maandag aan.
VK 25.10.2017 De verslagen van de crisisbijeenkomsten die ministers na de ramp met vlucht MH17 hielden, hoeven niet openbaar te worden gemaakt. Dat heeft de Raad van State woensdag bepaald.
Volgens de hoogste bestuursrechter mag de minister van Veiligheid en Justitie de notulen van vergaderingen van de zogenoemde Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) geheimhouden. De staat heeft er ‘groot belang bij’ dat de deelnemers van de vergaderingen ‘onbelemmerd met elkaar kunnen spreken’. ‘Daarvoor is noodzakelijk dat hetgeen in vergaderingen is besproken vertrouwelijk blijft.’
De rechter had nog bevolen dat alle documenten openbaar moesten worden gemaakt
In het najaar van 2014 deden nieuwsorganisaties NOS, RTL en de Volkskrant onafhankelijk van elkaar een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Ze wilden het kabinetsbeleid reconstrueren in de nasleep van de ramp met vlucht MH17.
Hierbij kwamen op 17juli 2014 alle 298 inzittenden om het leven. In het voorjaar van 2015 gaf het ministerie van Veiligheid en Justitie een deel van de verslagen van ministeriële en ambtelijke commissies vrij. Van de teksten die verstrekt werden, bleek een groot deel onleesbaar gemaakt.
Vanwege het ‘principiële karakter’ van de zaak vochten de drie nieuwsorganisaties het Wob-besluit gezamenlijk aan bij de bestuursrechter. De overheid weigert te vaak documenten te verstrekken en lakt te makkelijk delen van teksten zwart, stelden de media. In februari 2017 oordeelde de bestuursrechter dat het ministerie zowel de verslagen van de ambtelijke bijeenkomsten als die van het ministeriële crisisberaad grotendeels openbaar moest maken.
Daarop verstrekte het ministerie de ambtelijke verslagen. De notulen van de bijeenkomsten met de bewindspersonen wilde de minister van Veiligheid en Justitie echter niet openbaren. Hij vocht de uitspraak aan bij de Raad van State. De hoogste bestuursrechter stelde de minister woensdag in het gelijk. Het belang van geheimhouding gaat in dit geval boven dat van transparantie, onder meer vanwege de gevoelige aard van het onderwerp.
Teleurstellende uitspraak
Een teleurstellende uitspraak, zegt Philippe Remarque, hoofdredacteur van de Volkskrant. ‘We hadden verwacht dat op zijn minst delen van de verslagen van de ministeriële commissie openbaar hadden moeten worden gemaakt.’
Maar Jan van der Grinten, de advocaat die de drie media vertegenwoordigt, noemt de uitspraak ‘baanbrekend’. De Raad van State heeft – in navolging van het Europees Hof – erkend dat staten niet zomaar meer met een beroep op bijvoorbeeld de staatsveiligheid documenten aan journalisten kunnen weigeren.
Voorheen konden overheden in sommige gevallen zonder enige uitleg weigeren om informatie vrij te geven. Als ze documenten niet willen openbaren, moeten ze dat voortaan goed beargumenteren. ‘Het biedt een opening om de weigeringsgronden van de Wob te doorbreken’, aldus Van der Grinten.
Hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans ziet het ook zo, maar vindt dat er niet wordt doorgepakt. ‘De Raad van State erkent dat de overheid niet met een louter beroep op een grond uit de wet kan weigeren om informatie openbaar te maken, maar argumenten moet geven.
Maar vervolgens stelt de rechter dat de verzoeker moet aantonen dat er bijzondere omstandigheden zijn om de documenten te krijgen. Dat is vragen om een godsbewijs. Hoe kun je als verzoeker weten of de geweigerde documenten bijzondere informatie bevatten als je nog niet weet wat erin staat.’ De nieuwsorganisaties overwegen het besluit voor te leggen aan het Europees Hof voor de Rechten
NOS 25.10.2017 Het ministerie van Veiligheid en Justitie mag de verslagen van de vergaderingen die ministers hielden rond de ramp met vlucht MH17 geheimhouden. De Raad van State heeft dat bepaald in een zaak die was aangespannen door de NOS, RTL en de Volkskrant.
De Raad van State vindt dat geheimhouding door het kabinet, eenheid van regeringsbeleid en de gevoelige aard van de onderwerpen zwaarder wegen dan het belang van openbaarmaking. Daarmee is een eerdere uitspraak van een lagere rechtbank vernietigd.
Wob-verzoek
NOS, RTL en de Volkskrant dienden in het najaar van 2014 los van elkaar verzoeken in op basis van de Wet openbaarheid van bestuur. Er werd gevraagd om openbaarmaking van de verslagen van de ministeriële en ambtelijke commissies die zich bezighielden met MH17. De redacties wilden hiermee het kabinetsbeleid na de ramp kunnen reconstrueren. Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
In de loop van 2015 werd duidelijk dat het ministerie van Veiligheid en Justitie weigerde veel documenten openbaar te maken. Van documenten die wel werden vrijgegeven, waren hele stukken onleesbaar gemaakt.
Rechtszaak
Daarop stapten de redacties naar de rechter. De rechtszaak leidde er toe dat wel de ambtelijke stukken grotendeels werden vrijgegeven, maar niet de notulen van de ministers. De Raad van State – het hoogste rechtsorgaan in dit soort zaken – kiest nu de kant van het kabinet. Dat bepleitte met succes dat ministers vrijelijk met elkaar moeten kunnen overleggen, zonder bang te hoeven zijn dat hun uitspraken openbaar worden.
Baanbrekend
De uitspraak is een tegenvaller voor de betrokken media. NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff: “We hadden erop gerekend dat het ministerie de stukken onderdeel voor onderdeel had moeten beoordelen, maar zelfs dat hoeft niet. Dat is een teleurstelling”.
Toch spreekt advocaat Jan van der Grinten van een baanbrekende uitspraak. “De drie media krijgen op een belangrijk principieel punt gelijk. De Raad van State erkent voor het eerst dat journalisten in bijzondere gevallen met een beroep op het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (artikel 10, het recht om inlichtingen te ontvangen) de Wob opzij kunnen zetten”.
NOS, RTL en de Volkskrant bekijken komende weken of het zinvol is om de zaak aan het Europese Hof voor te leggen.
NU 25.10.2017 Het ministerie van Veiligheid en Justitie hoeft informatie over de afwikkeling van de vliegramp met vlucht MH17 niet openbaar te maken. Dat heeft de Raad van State woensdag bepaald.
Het gaat om verslagen van vergaderingen die verschillende ministers hadden over de afhandeling van de vliegramp. In de weken na de ramp, kwamen de betrokken ministers geregeld samen in een crisisteam om de nasleep te bespreken.
In februari bepaalde de rechtbank Midden-Nederland dat deze verslagen openbaar moeten worden gemaakt. Het ministerie ging in beroep, omdat het openbaren van het vertrouwelijk overleg schadelijk kan zijn voor de relatie met andere landen.
“De Staat heeft er groot belang bij dat ministers en de overige aanwezigen bij vergaderingen van de commissie, evenzeer als deelnemers aan de ministerraad, onbelemmerd met elkaar kunnen spreken”, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak.
Vertrouwelijk
Volgens de Raad van State is het noodzakelijk dat de informatie vertrouwelijk blijft, omdat het aannemelijk is dat openbaarmaking het goed functioneren van de commissie in gevaar brengt. Dat wordt belangrijker geacht dan het belang dat is gemoeid met openbaarmaking.
“Het belang bij openbaarheid weegt niet op tegen de belangen die met de weigering zijn beschermd, zoals de betrekkingen van Nederland met andere staten en internationale organisaties, de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen en het beschermen van persoonlijke beleidsopvattingen”, luidt het oordeel.
Onleesbaar
De NOS,de Volkskrant, RTL Nieuwsprobeerden via de Wet openbaarheid van bestuur meer informatie boven tafel te krijgen over de nasleep van de ramp met de MH17. De redacties willen het beleid van de regering na de ramp kunnen reconstrueren.
Het gaat in totaal om 255 documenten. Het ministerie van Veiligheid en Justitie maakte een deel daarvan eerder wel openbaar, maar daarin waren veel stukken onleesbaar gemaakt. De drie redacties sloegen daarop de handen ineen en stapten gezamenlijk naar de rechter.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 neergehaald boven Oekraïne. Daarbij kwamen de 298 inzittenden om het leven, onder wie 193 Nederlanders.
AD 25.10.2017 De minister van Veiligheid en Justitie hoeft de verslagen van de vergaderingen van ministers over de ramp met vlucht MH17 niet openbaar te maken. Dat heeft de Raad van State vanmorgen bepaald.
Het is aannemelijk dat openbaarmaking van de verslagen ertoe leidt dat het goed functioneren van de MCCb in het gedrag komt, aldus Raad van State.
NOS, Volkskrant en RTL probeerden de verslagen via een zogeheten wob-verzoek (Wet Openbaarheid Bestuur) openbaar te krijgen. Het ging onder meer over agenda’s, vergaderstukken en verslagen van de vergaderingen van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) en de ambtelijke Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing (ICCb).
Volgens de Raad van State geldt voor de ministeriële commissie hetzelfde geheimhoudingsregime als voor de ministerraad. Zij besluit over de aanpak van crises waarbij de nationale veiligheid in het geding is. De Staat heeft ‘er groot belang bij dat ministers en de overige aanwezigen bij vergaderingen van de MCCb, evenzeer als deelnemers aan de ministerraad, onbelemmerd met elkaar kunnen spreken’.
Het is ‘aannemelijk dat openbaarmaking van de verslagen ertoe leidt dat het goed functioneren van de MCCb in het gedrang komt’, vindt de Raad van State.
Belangen
Volgens het rechtscollege weegt het belang van openbaarheid niet op tegen andere belangen, zoals de betrekkingen van Nederland met andere staten en internationale organisaties, maar ook de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en beleidsopvattingen van betrokkenen.
De ministeriële commissie, belast met de coördinatie van crisisbeheersing, kwam meteen bijeen nadat vlucht MH17 van Malaysia Airlines in juli 2014 boven het oosten van Oekraïne was neergestort.
Eerder werd al een deel van de gevraagde documenten openbaar gemaakt.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0605a874-5ead-11e8-8244-f798f07df4cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ba52b79a-5a84-11e8-8ecc-e720cce0a344.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f734babe-3720-11e8-a93b-398c3afcd5d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3569219c-311f-11e8-b993-d92234a6d47a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/34263928-2f76-11e8-b9fc-379d8274af3a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b8742a6a-2b7e-11e8-a4dc-b5670ad5ec5b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b74cd16a-2222-11e8-b024-bd75565935e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/41e420c8-1e48-11e8-9573-a357e7682cbd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d7793eb2-1c8f-11e8-9e35-ff74e6a397e0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e16b8bc0-1c7e-11e8-b024-bd75565935e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d8d19644-1701-11e8-87c2-d18997cd4811.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9d3e13b2-16ea-11e8-ba2b-436f8f16a99c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f6e38050-0588-11e8-83f2-1f39c27e84db.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/741b54c2-f9f8-11e7-8935-156c04c3bfa4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/55d0dae4-fa18-11e7-8925-cb82fe2245c2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4ae1fafa-e76c-11e7-8e0e-99474e7a086a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5563a256-e7aa-11e7-96ae-03c1cf9d3128.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/641488e8-e1aa-11e7-a2be-bf83adf2cc13.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/64275bbc-e1aa-11e7-a2be-bf83adf2cc13.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f2f00028-dcc4-11e7-9188-eb92a10affcd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9f223edc-dbf4-11e7-bd1c-2d442a300f99.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4fd64f36-bd99-11e7-a2dc-27351365368e.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.