Linkse samenwerking PvdA-Groenlinks-SP definitief !!??……… of toch maar Fusie???

19.03.2021

 

 

Van linkse Samenwerking tot Fusie

De dag na de verpletterende verkiezingsnederlaag likte links de wonden. Maar er wordt ook gefluisterd dat dit hét moment is om nu dan echt samen te gaan werken. De formatie wordt daarbij als lakmoesproef gezien.

Lees ook;

• Lilianne Ploumen (PvdA) ziet regeren als optie: ‘Wij kunnen verantwoordelijkheid nemen’

• GroenLinks lijkt te halveren: ‘Dit is even wennen’

Nog nooit haalden de klassieke linkse partijen zo weinig zetels: opgeteld komen ze tot 26. In 2017 waren dat er nog 37, in 2012 57. Er heerst onbegrip: de campagnes liepen toch goed, niemand maakte ‘gamechangende’ fouten. Wist D66 met Sigrid Kaag dan zó veel kiezers weg te kapen? Daarbij komt de klap extra hard aan, zo klinkt het, omdat PVV, Forum voor Democratie en JA21 samen méér zetels hebben.

Jesse Klaver (GroenLinks) en Mark Rutte (VVD) tijdens een bijeenkomst met Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib in de Rooksalon, op de dag na de Tweede Kamerverkiezingen. © ANP

Eer en glorie

Wie naar de voorlopige uitslagen kijkt – PvdA 9, SP 9 en GroenLinks 7 – denkt: hoelang kan gedecimeerd links nog wegduiken voor politieke blokvorming, voor een fusie? Eerdere pogingen tot échte linkse samenwerking liepen mis, vaak omdat er telkens weer een partij met kop en schouders bovenuit stak of voor eigen eer en glorie wilde gaan.

Dit is een dag om de klap te incasseren, aldus GroenLinkser.

Zo lag er volgens toenmalig PvdA-leider Diederik Samsom in 2014 al een uitgewerkt plan voor ‘verregaande linkse samenwerking’ tussen de sociaaldemocraten en GroenLinks. Toen Jesse Klaver in 2015 aantrad als nieuwe partijleider van GroenLinks, verdween die blauwdruk in de onderste la.

Die wilde het eerst op eigen kracht proberen. Een succes in 2017, een sof in 2021. Toch denkt hij niet aan opstappen. Bij de fractievergadering gisterochtend heeft Klaver zelf de vertrouwensvraag gesteld aan de oude en nieuwe fractie, zeggen ingewijden. Hij kreeg steun.

Mentaal is nog niet iedereen klaar om verder te denken dan de nederlaag, zo valt te horen in de wandelgangen van GroenLinks, PvdA en SP. De partijleiders willen er al helemaal niks over zeggen. ,,Dit is een dag om de klap te incasseren”, zegt een GroenLinkser.

Er klinken relativerende woorden: ‘het is wat het is’ en ‘we zaten altijd al op geleende stoelen’. Wel is duidelijk dat er ‘contacten’ zijn geweest tussen de linkse partijen. Wat daarbij is afgesproken en of er plannen zijn gemaakt om verder te praten, daarover doet men het zwijgen toe.

PvdA-partijleider Lilianne Ploumen kreeg rozen tijdens een fractiebijeenkomst van haar partij, de dag na de Tweede Kamerverkiezingen. © ANP/Remko de Waal

,,Als er ooit een moment was om samen te werken of te fuseren, is dat nu heel links gevloerd is”, zegt oud-PvdA-minister Jet Bussemaker, die eerder betrokken was bij pogingen tot samenwerking tussen haar partij en GroenLinks. ,,Maar dat gebeurt pas als de leden het willen.”

‘Progressieve posse’

In de groepsapps waar ook PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk in zit is dat ook hét gesprek van de dag. ,,Links moet nu goed gaan nadenken: hoe gaan we ons herpakken?” Aan de muur tegenover zijn bureau hangt een kunstwerk waarop in grote letters ‘Progressieve Posse’ staat, het was een cadeau van onder andere Rutger Groot Wassink, nu GroenLinks-wethouder in Amsterdam. In die stad werd GroenLinks bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2019 het grootst, maar zag nu de steun in de hoofdstad halveren.

Groot Wassink voelt zich ‘in hoge mate verwant’ met Van Dijk. ,,We denken over heel veel hetzelfde.” Samenwerking noemt Groot Wassink ‘op termijn noodzakelijk’. ,,Maar om nu half over kop in een fusie te stappen…” Op zijn beurt noemt Van Dijk GroenLinks ‘onze natuurlijke partner’. ,,We hebben de afgelopen jaren goed samengewerkt met het woon- en pensioenakkoord. Dat was de eerste stap. Nu is het de vraag of we elkaar als links gaan vasthouden bij de formatie.”

Dat wordt gezien als dé lakmoesproef. De vrees is dat partijen uit elkaar worden gespeeld: ‘we willen jullie er wel bij, maar hun niet hoor. Die vinden we maar lastig’.

Nu is het de vraag of we elkaar als links gaan vasthouden bij de formatie, aldus PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk.

GroenLinks en PvdA hebben voor de verkiezingen gezegd dat ze niet zonder een andere linkse partij de formatie in stappen. Die afspraak staat nog, herhaalden zowel PvdA-leider Ploumen als Klaver vandaag. Al zal Klaver even hebben moeten slikken toen Ploumen uit zichzelf óók de Partij voor de Dieren – de linkse partij die wél won – in het rijtje schaarde.

Zo was er ook al argwaan toen Ploumen woensdagavond de deur naar kabinetsdeelname openhield door te zeggen dat haar partij ‘verantwoordelijkheid kan nemen’. Ze noemde GroenLinks en SP toen niet.

Daarbij spookt bij PvdA’ers mogelijk nog door het hoofd dat Klaver er misschien wel aan heeft bijgedragen dat de sociaaldemocraten er na de historische nederlaag van 2017 niet in slaagden op te krabbelen.

Toen de GroenLinks-leider in januari een motie van wantrouwen aankondigde tegen het kabinet vanwege de Toeslagenaffaire, liet hij toenmalig lijsttrekker Lodewijk Asscher – zelf als oud-minister van Sociale Zaken medeverantwoordelijk – geen andere keus dan op te stappen. Onder nieuwe leider Ploumen wist de partij niet te groeien.

SP-partijleider Lilian Marijnissen. © ANP/Sem van der Wal

En wat doet de SP? VVD-leider Mark Rutte keek tijdens de campagne nadrukkelijk naar Lilian Marijnissen. Liever de SP dan GroenLinks, leek hij ermee te willen zeggen. De partij van Klaver was in 2017 al weggelopen van de formatietafel. SP-Kamerlid Sandra Beckerman vindt dat haar partij ‘zeker contacten moet hebben met de PvdA’.

In 2006 ging toenmalig partijleider Jan Marijnissen, de vader van, op uitnodiging van Femke Halsema (GroenLinks) nog met zichtbare tegenzin een kop koffie drinken met Wouter Bos (PvdA). Het leverde niks op.

Als de formatie wordt gezien als een opmaat naar samenwerking, ligt de sleutel in handen van de partij die er mede voor zorgde dat links flink verloor. D66 is dé winnaar van de verkiezingen en zal een cruciale rol spelen bij de formatie. Wil Kaag de ChristenUnie inruilen voor één of meer linkse partijen?

Zeker is dat de poging tot samenwerking in de campagne nog jammerlijk mis liep. Toen Jesse Klaver een progressieve alliantie voorstelde tussen zijn GroenLinks, PvdA, SP én D66, wezen de laatste drie dat direct resoluut van de hand. De campagneposters met de voornamen van de vier lijsttrekkers – ‘Lilian, Lilianne, Sigrid en Jesse’ – waren toen al gedrukt.

Jet Bussemaker oud-PvdA-politica

De tijd is rijp voor verregaande linkse samenwerking, die uiteindelijk tot een fusie moet leiden tussen in elk geval PvdA en GroenLinks. Dat zegt oud-PvdA-politica Jet Bussemaker. ,,Als er ooit een moment is om het te doen, is dat nu.”

Nog nooit was het traditioneel linkse blok zo klein, PvdA, SP en GroenLinks houden volgens de voorlopige uitslag van 2^e kamerverkiezing samen nog maar 26 zetels over.

Eerdere pogingen tot linkse samenwerking liepen stuk, zegt Bussemaker, omdat de partij die er het best voorstaat altijd groter wil worden. ,,De lijsttrekker zegt dan ‘maak mij de grootste’. Maar nu is heel links gevloerd en ligt met de rug op de grond.” Wel zegt Bussemaker dat het pas tot samenwerking of een fusie komt als de leden dat willen. ,,Het moet niet beginnen bij de top.”

Bussemaker, die voor de PvdA staatssecretaris van Volksgezondheid en minister van Onderwijs was, heeft recht van spreken. Ze was zelf lid van GroenLinks voor ze in 1997 overstapte naar de PvdA.

Bij de sociaaldemocraten maakte ze in het verleden meerdere pogingen tot linkse samenwerking van dichtbij mee. In haar politieke memoires Ministerie van Verbeelding, dat vorige maand verscheen, schreef ze bijvoorbeeld over geheime gesprekken tussen PvdA en GroenLinks in 2001 waarbij ook het CDA aanschoof.

Stip op de horizon

,,Ik heb zelf gezien dat PvdA en GroenLinks inhoudelijk het dichtst bij elkaar staan. Samenwerking bij de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar moet de eerste stip op de horizon zijn.” Samen optrekken met GroenLinks ligt binnen de PvdA ingewikkeld, omdat altijd de vrees bestaat dat de SP groter wordt door met GroenLinks op te trekken.

Veel kiezers zijn gisteren van GroenLinks en – in mindere mate – de PvdA overgestapt naar D66. Bussemaker, nu hoogleraar aan de Universiteit Leiden en voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, waarschuwt de partijen om in het geval van samenwerking zich ‘geen D66-profiel’ aan te meten. ,,En begin vanuit de inhoud, niet de organisatie.” Zo kan, zegt ze, de samenwerking stapje voor stapje groeien naar een eventuele fusie.

De drie klassieke linkse partijen lijken gezamenlijk op nog nooit zo weinig zetels in de Tweede Kamer te komen. PvdA (9), GroenLinks (8) en SP (9) stevenen gezamenlijk op 26 zetels af. Vier jaar eerder waren dat er nog twaalf meer.

Het historisch kleine linkse blok komt vooral doordat de SP en GroenLinks flink moesten inleveren. Beide partijen behaalden volgens de exitpoll zes zetels minder dan tijdens de verkiezingen van 2017.

Daarnaast maakte de PvdA het grote verlies dat de partij in 2017 leed, niet goed. De partij verloor toen maar liefst 29 zetels.

Tijdens de vorige Tweede Kamerverkiezingen was het linkse blok ook al kleiner dan ooit. Toen behaalden ze samen 37 zetels en won GroenLinks maar liefst tien zetels.

Na de verkiezingen van 2006 waren PvdA, GroenLinks en SP het grootst. Toen kwamen ze gezamenlijk op 65 zetels uit.

Voorafgaand aan de verkiezingen zocht met name GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver de toenadering tot zijn twee andere linkse collega’s. PvdA pakte de toegereikte hand aan door te beloven niet zonder GroenLinks het kabinet in te gaan, maar SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen hield de boot wat af.

De (relatief) nieuwe linkse partijen (Partij voor de Dieren en DENK) behaalden gezamenlijk negen zetels.

Lees: Nog nooit haalden de klassieke linkse partijen zo weinig zetels: ‘Juist nú moeten ze fuseren’ AD 19.03.2021

Lees: Oud-PvdA-politica Bussemaker: Dit is hét moment voor fusie op links AD 19.03.2021

Lees: Linkse partijen waren samen nog nooit zo klein in de Kamer NU 17.03.2021

Zie: Niet alleen de PvdA heeft een probleem op links !!

zie: Linkse samenwerking PvdA-Groenlinks-SP-D66 definitief ???

zie; Eindelijk de Linkse samenwerking PvdA + Groenlinks + SP !?!?!? – de nasleep

Zie: Toch maar de Linkse samenwerking PvdA-Groenlinks-SP-PvdD-D66 !?!?!?

Zie ook: Eindelijk de Linkse samenwerking PvdA + Groenlinks + SP !?!?!? – de nasleep

zie verder : Eindelijk de Linkse samenwerking PvdA + Groenlinks + SP !!!

zie dan ook; Fusie PvdA, GroenLinks, SP ??

zie ook nog: Lijstverbinding PvdA, GroenLinks, SP ??

en zie ook: PvdA-Plus is linkse samenwerking met PvdA + Groenlinks + SP + D66 !!!

zie ook nog: PvdA 70 jaar partijvernieuwing

zie verder ook: Het Rode Bolwerk in Amsterdam is gebarsten – deel 2

zie dan ook nog: De SP-light van Job Cohen viel verkeerd bij de PvdA-achterban

en zie dan ook nog: De PvdA op weg naar SP-light ???

zie verder dan ook: PvdA-SP-GroenLinks-D66 versus een Hete en Rode Lente – deel 2

en dan ook nog: PvdA-SP-GroenLinks-D66 versus een Hete en Rode Lente !?!?!? deel 1

en zie ook: Manifest Linkse oppositie SP, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie en de FNV

zie ook deze nog: Provinciale verkiezingen 02.03.2011 – Groenlinks, PvdA, SP en ook D66 Samen ?

zie verder dan ook nog: Een Links Den Haag – samenwerking SP, Groenlinks en PvdA

zie ook deze dan nog: Geen Samenwerking PvdA, Groenlinks, SP en D66 ?

en zie verder ook: Guusje ter Horst en Jolande Sap – PvdA, Groenlinks en D66 samen

en ook nog: PvdA mobiliseert Nederland in strijd tegen het Rechtse Kabinet Rutte 1-deel 2

en verder ook: De PvdA mobiliseert Nederland in strijd tegen het Rechtse Kabinet Rutte 1 deel 1

Lees: Reacties op de exitpoll: van ‘bizarre comeback’ tot ‘natuurlijk teleurgesteld’

Lees: GeenPeil: voor PVV en SP dreigt een vertrek uit Europees Parlement

Lees: Exitpoll Ipsos: PvdA grootste bij hoogste opkomst in dertig jaar

Zie ook: PvdA aan de haal met het Groot Kapitaal !! ??

Zie ook: De terugkeer van de PvdA ???? – deel 2

Zie ook: De terugkeer van de PvdA ???? – deel 1

zie ook: PvdA in de steigers – fase 4 rouwverwerkingsproces

zie dan ook: PvdA in de steigers – fase 3 rouwverwerkingsproces

zie ook: PvdA in de steigers – fase 2 rouwverwerkingsproces

zie ook: PvdA in de steigers – fase 1 rouwverwerkingsproces

Rapport: Op-de-toekomst-Paul-Depla 17.06.2017

Zie ook: PvdA 70 jaar partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – en meer – deel 6

zie verder ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel 5

zie ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel 4

zie ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel 3

zie ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel 2

zie ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel1

zie ook: Wethouder Rabin Baldewsingh PvdA luidt de noodklok

zie ook: Het Rode Bolwerk in Amsterdam is gebarsten – deel 2

zie ook: Het Rode Bolwerk in Amsterdam staat op barsten – deel 1

zie ook: De PVDA is te onzichtbaar geworden

zie ook: Het einde van de PvdA ??

zie ook: PvdA versus Code Rood

zie ook: PvdA in een Najaarsdip ???

zie ook: Is de ‘Elitaire’ samenstelling van de 2e kamer een afspiegeling van de samenleving ??

zie ook: PvdA, Partij van de Academici in 2010?