De komst van de Parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen
Enquête-tribunaal eindigt vaak in mineur
De linkse oppositie en Groningers hebben hoge verwachtingen van de parlementaire enquête naar de gaswinning, waartoe de Kamer dinsdag 05.03.2019 besloot. Het lanceren van een ‘tv-tribunaal’ heeft ook een politiek risico.
In het kort:
- Kamer unaniem over parlementaire enquête gaswinning Groningen
- Getuigen zijn verplicht op te dagen en staan onder ede
- Enquête mag herstelwerkzaamheden niet hinderen
- Groningen kampt al jaren met bevingen door gaswinning
Wanneer de parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen begint, moet nog blijken. Misschien volgend jaar, misschien later. Maar nu al geldt de beslissing van de Tweede Kamer om zo’n onderzoek te houden als een overwinning van GroenLinks en de PvdA. Ook moeten gedupeerde Groningers het instellen van een enquête – het zwaarste wapen in de democratie – als een genoegdoening ervaren.
https://twitter.com/jesseklaver/status/1102897677732319237
Jarenlang werd Groningen uitgebuit. Waarom is er niet eerder ingegrepen bij de gaswinning? Hoe kan het dat economische belangen zo lang boven mensen zijn gegaan?
Door @TomvanderLee komt er een parlementaire enquête hierover. Eindelijk antwoorden en gerechtigheid voor Groningen.
De meesterzet van GroenLinks en PvdA. Een enquête – en dan vooral een snoeihard enquêterapport waarin het beleid van zittende ministers ‘onaanvaardbaar’ wordt genoemd – is een ideaal middel om ministers en zelfs hele kabinetten ten val te brengen.
Dat gebeurde bijvoorbeeld in 2002, toen het kabinet-Kok II aftrad na een enquête over de militaire inzet in voormalig-Joegoslavië en het Srebrenica-drama. Sindsdien is dat niet meer voorgevallen, terwijl er toch meer enquêtes zijn geweest.
zie ook: De parlementaire enquêtecommissie Fyra 28.10.2015 – Eindrapport
en verder ook: Onderzoekscommissie verzelfstandiging (Privatisering) van overheidsdiensten – eindrapport
en ook nog: Parlementair onderzoek woningbouwcorporaties – Conclusie
en dan ook: Kredietcrisis – Kritiek aanpak onderzoek Enquêtecommissie De Wit
Parlementaire enquête Gronings gasdossier
Kortom, eindelijk komt er een parlementaire enquête naar de gaswinning en de bevingsschade in Groningen, verzuchten bewoners en belangengroepen. Er is blijdschap vanwege de inzet van dit zware politieke middel voor waarheidsvinding, maar het vertrouwen, dat de politiek juist wil herstellen met de enquête, blijft broos.
De Tweede Kamer gaat dus uiteindelijk onderzoeken hoe de overheid is omgegaan met de risico’s van de gaswinning in Groningen. Er werd al langer gesproken over een parlementaire enquête over het gasdossier, maar coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie verwierpen een vorig jaar ingediend voorstel. De tijd was toen nog niet rijp, vonden de partijen.
Het duurt nog wel even voordat die enquête kan beginnen, want de partijen in de Tweede Kamer willen wachten tot de versterking van Groningse huizen structureel op gang is gekomen.
Verantwoordelijk minister Eric Wiebes © ANP
Alle Tweede Kamerfracties hebben een motie van GroenLinks ondertekend waarin wordt uitgesproken dat de parlementaire enquête er moet komen. Zo’n enquête is het zwaarste onderzoeksmiddel dat het parlement heeft: getuigen worden onder ede verhoord en zijn strafbaar als ze niet meewerken of liegen.
Opvallend is dat óók de VVD – van minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat – de enquête steunt. De regeringspartij leverde vóór dit kabinet ook de minister die over de gaswinning in Groningen ging: Henk Kamp. Die hield vol dat afbouwen van de gaswinning niet kon zonder dat in Nederland een tekort aan gas zou ontstaan.
,,We hebben nu besloten de gaswinning stop te zetten, maar ik vind het heel begrijpelijk dat daar goed naar gekeken wordt’’, reageerde Wiebes na overleg met ambtgenoten in Brussel. ,,We hebben er heel veel baat bij gehad, maar de afgelopen tien jaar hebben we natuurlijk onvoldoende snel onder ogen gekregen dat het voor Groningers hele negatieve consequenties had’’, aldus de bewindsman. ,,Wat we misschien zullen leren uit die parlementaire enquête is dat een heleboel dingen uit de eindfase aan de late kant waren.’’
De enquête begint pas als de schadeafhandeling en versterking van huizen goed op orde zijn. ,,Daarna zal het me misschien een beetje in de weg zitten, maar ik vind waarheidsvinding ook belangrijk. Ik hoop dat het ook in Groningen helpt het vertrouwen weer te herstellen.’’
Lees ook;
Eerst versterking
De VVD wil, net als de andere partijen, dat de enquête pas begint als de versterking van meest risicovolle woningen in Groningen structureel op gang is gekomen. Een andere voorwaarde is dat de organisaties die de versterkingsoperatie en schadeafhandeling moeten regelen, ‘zijn opgericht, wettelijk verankerd en functioneren.’
,,Dat zou deze regeerperiode nog moeten kunnen’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee, indiener van de motie.
Terugblik
1959: Het gasveld in Groningen wordt ‘aangeboord’: Na de ontdekking van het gasveld in Groningen, wordt in 1959 voor het eerst gas gewonnen. Dit gebeurt op het erf bij een boer in Kolham. Twaalf jaar eerder is voor deze gaswinning de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) opgericht, een bedrijf van Shell en Esso (een dochterbedrijf van ExxonMobil).
Het gasveld onder Groningen behoort tot de grootste gasvelden ter wereld en het duurt na die ontdekking dan ook niet lang totdat de overheid de NAM stimuleert om het aardgas op te pompen. Zowel de Staat als de NAM profiteren van de miljardenopbrengst van het gas.
1986: De eerste aardbeving door gaswinning: Pas tientallen jaren later, in de tweede helft van de jaren tachtig, wordt de eerste aardbeving als gevolg van de gaswinning gemeten. Sinds de jaren negentig hebben inmiddels meer dan duizend aardbevingen plaatsgevonden. De meeste daarvan zijn licht, andere worden duidelijk gevoeld door de Groningers.
Het zit zo: het gas, dat slechts 3 kilometer onder de grond zit, wordt gewonnen uit een laag zandsteen. Omdat het gas uit de grond gehaald wordt, klinkt de zandsteenlaag in. Langs de breuken ontstaat een spanningsverschil, wat weer leidt tot verschuivingen: dit is een aardbeving.
2012: De zwaarste aardbeving ooit: De kritiek op de gaswinning zwelt al jaren aan, versterkt door de aardbevingen waarmee de Groningers te kampen hebben. Maar in 2012 bereikt de discussie een hoogtepunt. In de Groningse plaats Huizinge wordt op 16 augustus rond 22.30 uur de zwaarste aardbeving in de provincie ooit gemeten. Met een magnitude van 3.6 ontstaat er veel schade aan de panden. Ook voelen veel Groningers zich onveilig.
Het wordt vaak genoemd als een kantelpunt in de ‘gaswinningsoorlog’: politici scharen zich nu meer achter de Groningers, die al jaren ter sprake brachten dat ze zich niet gehoord voelden.
“Veiligheid Groningers werd onderschat.”, aldus Toenmalige minister Henk Kamp.
2015: Excuses van het kabinet: Opvallend genoeg duurt het nog drie jaar totdat de toenmalige minister van Economische Zaken Henk Kamp erkent dat het kabinet decennialang te weinig aandacht heeft gehad voor de veiligheid van de Groningers. De erkenning komt na een kritisch rapport met dezelfde conclusie van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV).
In datzelfde jaar wordt voor het eerst besloten dat de gaswinning in Groningen verminderd moet worden. In 2014 ging het nog om 42 miljard kuub per gasjaar, een jaar later is dit teruggebracht naar 24 miljard kuub.
2015: De Raad van State grijpt meerdere keren in: In hetzelfde jaar waarin het rapport van de OVV verschijnt, besluit de hoogste bestuursrechter van dit land ook in te grijpen. Na een beroep van verschillende partijen wordt de gaswinning bij aardbevingskern Loppersum voorlopig stilgelegd.
Het is zeker niet de enige belangrijke uitspraak die de Raad van State in het gasdossier heeft gedaan. Zo vernietigt de bestuursrechter meerdere keren de gasbesluiten van Kamp, onder meer omdat ze onvoldoende zijn onderbouwd.
Een van de vele protesten van de Groningers bij de Tweede Kamer. (Foto: ANP)
2017: NAM uit proces van schadeafhandeling: Een van de grootste hoofdzaken van het gaswinningsdossier is wel het proces van schadeafhandeling. Tot grote ergernis van de Groningers duurt het tot 31 maart 2017 totdat de NAM, die voor de gaswinning verantwoordelijk is, uit het proces van schadeafhandeling stapt. “De slager die zijn eigen vlees keurt”, werd door veel betrokkenen over de rol van de NAM gezegd.
2018: De gaswinning voor 2030 naar nul: Begin 2018 neemt het kabinet een langverwachte beslissing: de gaswinning wordt de komende jaren fors verminderd en moet voor 2030 stilgelegd zijn. Om dit te bereiken, zijn een tal van maatregelen nodig. Zo moeten bedrijven overstappen op een andere vorm van energie en wordt onderhandeld met landen die Gronings gas van ons kopen.
Rutte: ‘Stapsgewijze beëindiging gaswinning Groningen’
2018: NCG Hans Alders stapt op: Maar het hoofdpijndossier is hiermee nog niet opgelost. Hans Alders, die in 2015 begon als Nationaal Coördinator Groningen (NCG), stapt op uit onvrede over het proces van schadeafhandeling.
Hij heeft onder meer het idee dat er niet naar hem wordt geluisterd en stelt dat “het meest elementaire gevoel van vertrouwen ontbreekt”.
2019: Kamer nog ontevreden over schadeafhandeling: De opvolger van Kamp, minister Eric Wiebes, krijgt eerder dit jaar nog flinke kritiek van de Kamer vanwege het stroperige proces van de schadeafhandeling in Groningen. Veel inwoners van de provincie wachten nog steeds op versterkingsmaatregelen en vrezen voor een zware aardbeving.
Ook dit wordt genoemd in de motie voor de parlementaire enquête. De partijen willen pas dat deze enquête zal plaatsvinden als de schadeafhandeling op gang is gebracht, zodat de Groningers niet nóg langer hoeven te wachten.
Gaskraan wordt vanwege veiligheid uiteindelijk helemaal dichtgedraaid
Het kabinet besloot vorig jaar de gaswinning in Groningen uiterlijk in 2030 helemaal te stoppen vanwege de aardbevingen in het winningsgebied. Zo moet de veiligheid van de Groningers weer vooropstaan, liet het kabinet destijds weten.
Sindsdien zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van herstel en versterkingen van de huizen. Bewoners hadden lang het gevoel dat zij werden tegengewerkt door de NAM, de organisatie van Shell en ExxonMobil die verantwoordelijk is voor de gaswinning in het gebied.
Inmiddels heeft het kabinet, onder aanvoering van minister Wiebes, de schadeafhandeling en herstelwerkzaamheden bij de NAM weggehaald. Voortaan ligt de regie bij de overheid. De kosten zijn voor de bedrijven, voornamelijk de NAM, die de schade ook veroorzaken.
Volgens het kabinet Rutte 3 is het stoppen met de gaswinning in Groningen de enige garantie voor de veiligheid van de inwoners van het getroffen gebied.
De plannen van het kabinet zijn ambitieus, de gaswinning in Groningen moet in oktober 2022 worden teruggebracht tot 12 miljard kuub. Dat werd eerder al geadviseerd door het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Daarna moet de gaswinning geleidelijk worden teruggebracht, uiteindelijk naar nul kuub.
Zie op deze overzichtspagina het dossier ‘Van het gas af’, waarin alle artikelen van Elsevier Weekblad over deze kwestie zijn verzameld.
Wanneer werd er aardgas gevonden in Groningen?
Hoe euforie over gasveld Groningen omsloeg in hoofdpijndossier NU 05.03.2019
En hoe leidt de gaswinning tot aardbevingen in Groningen?
NPO Focus maakte deze special over de geschiedenis van gaswinning in Groningen.
Lees ook: Hoezo wil de overheid gas in huis verbieden?
Rapport Kinderombudsman Vaste grond gezocht 18.10.2017
Dossier “Gaswinning Groningen” AD
Dossier Gaswinning NU
Dossier: van het gas af Elsevier
Dossier: alles over aardbevingen
Alle kennis over aardbevingen met één muisklik te vinden
Bekijk verder ook;
zie: kamerbrief over de gaswinning uit het groningenveld 08.02.2019
zie: Brief Gasunie 31.01.2019
zie: Kamerbrief+afbouw+Groningen 03.12.2018
zie: bijlage afbouw+gaswinning 12.11.2018
zie: Opslag_en_Scheidingsfaciliteiten_Delfzijl_Juni_2018
zie: NAM Crisisplan – april 2017
zie: Besluit Wob-verzoek inzake risico-rapporten tankenpark Delfzijl (NAM)
zie: Bijlage_9_Crisis_Managament_Plan_NAM_version_April_2017
zie: kamerbrief plan van aanpak versterking en betalingsovereenkomst nam 22.11.2018
zie: interim-betalingsovereenkomst versterken
zie: uitvoering moties en toezeggingen versterking groningen
zie: Definitief instemmingsbesluit Groningen gasveld 2018-2019 14.11.2018
zie: Instemmingsbesluit Groningen gasveld 2018-2019 14.11.2018
zie: NAM Productie Optimalisatie Studie Beoordeling en advies 14.11.2018
zie: veiligheid voorop en de bewoner centraal 13.11.2018
zie: Kamerbrief landelijke afwikkeling mijnbouwschade 09.10.2018
zie: kamerbrief over nationaal programma groningen 06.10.2018
zie: Startdocument Nationaal Programma Groningen 06.10.2018
zie: kamerbrief over ontwerp instemmingsbesluit gaswinning groningenveld 2018-2019 24.08.2018
zie: ontwerp instemmingsbesluit gaswinning groningenveld 2018-2019 24 .08.2018
zie: kamerbrief afhandeling van oude schademeldingen in groningen 05.07.2018
zie: Financiële_effecten_Akkoord_op_Hoofdlijnen_gaswinning_Groningen 03.07.2018
zie: kamerbrief Groningen 25.06.2018
zie: bijlage 1
zie: bijlage 2
zie: kamerbrief over voortgang maatregelen gaswinning 06.06.2018
zie: communicatie rond afhandeling schade cvw nam woningeigenaren 31.05.2018
zie: voortgangsrapportage afhandeling oude schadegevallen 31.05.2018
zie: Brief Hans Alders 30.05.2017
zie: kamerbrief over gaswinning uit kleine velden 30.05.2018
zie: Brief aan TK Verkenning Tcbb inzake afhandeling mijnbouwschade in Nederland 30.05.2018
zie: Verslag Tcbb verkenning afhandeling mijnbouwschade 30.05.2018
zie: Kamerbrief Versterkingsoperatie Groningen brief aan bestuurders 22 mei 2018
zie: Aardgasloze-nieuwbouw—Nulmeting-woningbouw-2018 23-04-2018
zie: kamerbrief over stand van zaken Schaliegas bij overleg met regiobestuurders Groningen 24.04.2018
zie: advies-gts-leveringszekerheid-middels-scenario-analyse
zie: gasopslag-en-stikstofconversiecapaciteit
zie: kamerbrief-over-gaswinning-groningen
- Kamerbrief over nieuw schadeprotocol Groningen
- Gaswinning in Groningen
- kamerbrief budgettaire-verwerking van een toekomstig gaswinningbesluit
- Kamerbrief Overeenkomst NAM
- +bijlage 1
- +bijlage 2
- Fact+sheet+EWE+L-gas_Briefing+Ministerium+nl
- kamerbrief bij afschrift brief aan gemeenten over grootschalige proeftuinen aardgasvrije wijken
- grootschalige proeftuinen voor aardgasvrije wijken
En zie verder ook nog;
zie ook: PvdA over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 8 – nasleep
en zie ook: PvdA over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 7 – nasleep
zie dan ook: PvdA over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 6 – nasleep
zie ook nog: PvdA over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 5
zie dan ook: PvdA over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 4
zie verder ook: PvdA-leider Diederik Samsom over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 3
en zie dan ook nog: PvdA-leider Diederik Samsom over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 2
zie verder dan ook: PvdA-leider Diederik Samsom over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 1
Groningse gemeenten versterken 1588 woningen
BB 12.03.2019 Vier gemeenten in het Groningse aardbevingsgebied gaan 1588 woningen versterken. Het zijn de eerste woningen die onder de nieuwe versterkingsaanpak, door de gemeenten en niet onder regie van de NAM, worden aangepakt.
Advies
De gemeente hebben daarover afspraken gemaakt met de ministers Ollongren (BZK) en Wiebes (EZ) . Dat betekent dat een eerder afgegeven versterkingsadvies nu kan worden uitgevoerd. De meeste woningen zijn in het bezit van verschillende wooncorporaties. De Nationaal Coördinator Groningen ondersteunt de gemeenten bij de uitvoering.
Aanpak
In de nieuwe aanpak gaan de gemeenten de versterking uitvoeren, maar worden de bewoners betrokken met de manier waarop. Zo moet meer ruimte ontstaan voor lokaal maatwerk en inbreng en afstemming van bewoners, worden bewoners en woningeigenaren in een vroeger stadium betrokkenen en komt er eerder duidelijkheid over datgene waar ze recht op hebben.
Geld
Voor het uitvoeren van de versterkingsadviezen voor het hele gebied is in totaal 420 miljoen euro beschikbaar. Het geld komt van voor de helft van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Economische Zaken en Klimaat, de andere helft bij de NAM.
Wiebes wil meer snelheid in versterking huizen in bevingsgebied Groningen
NU 11.03.2019 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) wil dat er meer capaciteit komt voor het beoordelen van inspectierapporten voor huizen in het Groningse aardbevingsgebied. Dat moet ervoor zorgen dat de woningen sneller worden versterkt, zei hij maandag na een bestuurlijk overleg in Groningen.
Na het overleg werd bekendgemaakt dat de versterking van 1.588 woningen, die al een uitgebreid versterkingsadvies hadden, nu ook echt kan worden uitgevoerd. Eerder stond de versterking van deze huizen nog op losse schroeven. De woningeigenaren krijgen nu groen licht om de adviezen daadwerkelijk uit te voeren.
In Groningen moeten ook nog zo’n vijftienduizend andere panden worden geïnspecteerd. Volgens de Groningse commissaris van de Koning René Paas is er op dit moment te weinig capaciteit voor het beoordelen van de inspectierapporten.
Er kunnen op dit moment vierduizend woningen per jaar worden geïnspecteerd. Tegelijkertijd kunnen ieder jaar maar duizend van die rapporten worden beoordeeld.
“Dat is te weinig en dat is niet acceptabel”, zegt Wiebes. “Het is onze ambitie om jaarlijks ook vierduizend rapporten te kunnen beoordelen. We kunnen de mensen in Groningen niet langer laten wachten.”
Meer dan 1 miljard voor Nationaal Programma Groningen
Tijdens het bestuurlijk overleg zijn ook afspraken gemaakt over het Nationaal Programma Groningen waarin de komende tien jaar meer dan 1 miljard euro beschikbaar is.
Elke aardbevingsgemeente krijgt nu alvast 15 miljoen euro voor het opzetten van lokale projecten. Ook de provincie Groningen krijgt alvast 15 miljoen euro. “De Groningers moeten zien dat ze ook echt iets in hun eigen straat of dorp terugkrijgen als compensatie voor alle ellende”, aldus Wiebes.
Kamerleden eerder ontevreden over vertraging
Kamerleden waren eerder erg ontevreden over de vertraagde versterkingsoperatie in Groningen. Wiebes liet eerder dit jaar nog weten dat hij niets zag in een ‘generaal pardon’ voor iedereen met schade door de aardbevingen.
Wiebes wil in mei duidelijk hebben wat er moet gebeuren om de capaciteit te verhogen.
Rutte: ‘Stapsgewijze beëindiging gaswinning Groningen’
Zie ook: Hoe euforie over gasveld Groningen omsloeg in hoofdpijndossier
Lees meer over: Gaswinning Groningen
Parlementaire enquête naar gaswinning Groningen
BB 05.03.2019 De Tweede Kamer gaat onderzoeken hoe de overheid is omgegaan met de risico’s van de gaswinning in Groningen. Alle partijen in de Kamer steunen het voorstel van GroenLinks voor een parlementaire enquête, het zwaarste onderzoeksinstrument dat het parlement ter beschikking heeft.
Overheid sloot ogen
De overheid sloot jarenlang de ogen voor de risico’s die kleven aan de gaswinning. Die veroorzaakte tal van aardbevingen in het winningsgebied, waardoor duizenden huizen en andere gebouwen beschadigd raakten. Pas vorig jaar besloot het kabinet op termijn helemaal te stoppen met het oppompen van gas in Groningen.
Schadeafhandeling
Kamerleden Tom van der Lee (GroenLinks) en Henk Nijboer (PvdA) stelden in december al voor een parlementaire enquête te houden over de gang van zaken. De coalitiepartijen hielden de boot toen nog af omdat zo’n diepgravend onderzoek de aandacht zou kunnen afleiden van de schadeafhandeling en de versterking van onveilige gebouwen in Groningen.
Onder ede
Van der Lee heeft het voorstel in overleg met de regeringspartijen aangepast. Pas als de schadeafhandeling en de versterking van de meest risicovolle woningen goed op gang zijn gekomen, zal de parlementaire enquête in gang worden gezet. Betrokkenen kunnen daarin verplicht en onder ede worden gehoord. (ANP)
Gerelateerde artikelen;
Hoe euforie over gasveld Groningen omsloeg in hoofdpijndossier
NU 05.03.2019 De Tweede Kamer heeft dinsdag aangekondigd een parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen te houden. Deze enorme stap kenmerkt de zwaarte van het gaswinningsdossier van dit land. In vogelvlucht: hoe begon het allemaal en waar staan we nu?
1959: Het gasveld in Groningen wordt ‘aangeboord’: Na de ontdekking van het gasveld in Groningen, wordt in 1959 voor het eerst gas gewonnen. Dit gebeurt op het erf bij een boer in Kolham. Twaalf jaar eerder is voor deze gaswinning de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) opgericht, een bedrijf van Shell en Esso (een dochterbedrijf van ExxonMobil).
Het gasveld onder Groningen behoort tot de grootste gasvelden ter wereld en het duurt na die ontdekking dan ook niet lang totdat de overheid de NAM stimuleert om het aardgas op te pompen. Zowel de Staat als de NAM profiteren van de miljardenopbrengst van het gas.
1986: De eerste aardbeving door gaswinning: Pas tientallen jaren later, in de tweede helft van de jaren tachtig, wordt de eerste aardbeving als gevolg van de gaswinning gemeten. Sinds de jaren negentig hebben inmiddels meer dan duizend aardbevingen plaatsgevonden. De meeste daarvan zijn licht, andere worden duidelijk gevoeld door de Groningers.
Het zit zo: het gas, dat slechts 3 kilometer onder de grond zit, wordt gewonnen uit een laag zandsteen. Omdat het gas uit de grond gehaald wordt, klinkt de zandsteenlaag in. Langs de breuken ontstaat een spanningsverschil, wat weer leidt tot verschuivingen: dit is een aardbeving.
2012: De zwaarste aardbeving ooit: De kritiek op de gaswinning zwelt al jaren aan, versterkt door de aardbevingen waarmee de Groningers te kampen hebben. Maar in 2012 bereikt de discussie een hoogtepunt. In de Groningse plaats Huizinge wordt op 16 augustus rond 22.30 uur de zwaarste aardbeving in de provincie ooit gemeten. Met een magnitude van 3.6 ontstaat er veel schade aan de panden. Ook voelen veel Groningers zich onveilig.
Het wordt vaak genoemd als een kantelpunt in de ‘gaswinningsoorlog’: politici scharen zich nu meer achter de Groningers, die al jaren ter sprake brachten dat ze zich niet gehoord voelden.
“Veiligheid Groningers werd onderschat.”, aldus Toenmalige minister Henk Kamp.
2015: Excuses van het kabinet: Opvallend genoeg duurt het nog drie jaar totdat de toenmalige minister van Economische Zaken Henk Kamp erkent dat het kabinet decennialang te weinig aandacht heeft gehad voor de veiligheid van de Groningers. De erkenning komt na een kritisch rapport met dezelfde conclusie van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV).
In datzelfde jaar wordt voor het eerst besloten dat de gaswinning in Groningen verminderd moet worden. In 2014 ging het nog om 42 miljard kuub per gasjaar, een jaar later is dit teruggebracht naar 24 miljard kuub.
2015: De Raad van State grijpt meerdere keren in: In hetzelfde jaar waarin het rapport van de OVV verschijnt, besluit de hoogste bestuursrechter van dit land ook in te grijpen. Na een beroep van verschillende partijen wordt de gaswinning bij aardbevingskern Loppersum voorlopig stilgelegd.
Het is zeker niet de enige belangrijke uitspraak die de Raad van State in het gasdossier heeft gedaan. Zo vernietigt de bestuursrechter meerdere keren de gasbesluiten van Kamp, onder meer omdat ze onvoldoende zijn onderbouwd.
Een van de vele protesten van de Groningers bij de Tweede Kamer. (Foto: ANP)
2017: NAM uit proces van schadeafhandeling: Een van de grootste hoofdzaken van het gaswinningsdossier is wel het proces van schadeafhandeling. Tot grote ergernis van de Groningers duurt het tot 31 maart 2017 totdat de NAM, die voor de gaswinning verantwoordelijk is, uit het proces van schadeafhandeling stapt. “De slager die zijn eigen vlees keurt”, werd door veel betrokkenen over de rol van de NAM gezegd.
2018: De gaswinning voor 2030 naar nul: Begin 2018 neemt het kabinet een langverwachte beslissing: de gaswinning wordt de komende jaren fors verminderd en moet voor 2030 stilgelegd zijn. Om dit te bereiken, zijn een tal van maatregelen nodig. Zo moeten bedrijven overstappen op een andere vorm van energie en wordt onderhandeld met landen die Gronings gas van ons kopen.
Rutte: ‘Stapsgewijze beëindiging gaswinning Groningen’
2018: NCG Hans Alders stapt op: Maar het hoofdpijndossier is hiermee nog niet opgelost. Hans Alders, die in 2015 begon als Nationaal Coördinator Groningen (NCG), stapt op uit onvrede over het proces van schadeafhandeling.
Hij heeft onder meer het idee dat er niet naar hem wordt geluisterd en stelt dat “het meest elementaire gevoel van vertrouwen ontbreekt”.
2019: Kamer nog ontevreden over schadeafhandeling: De opvolger van Kamp, minister Eric Wiebes, krijgt eerder dit jaar nog flinke kritiek van de Kamer vanwege het stroperige proces van de schadeafhandeling in Groningen. Veel inwoners van de provincie wachten nog steeds op versterkingsmaatregelen en vrezen voor een zware aardbeving.
Ook dit wordt genoemd in de motie voor de parlementaire enquête. De partijen willen pas dat deze enquête zal plaatsvinden als de schadeafhandeling op gang is gebracht, zodat de Groningers niet nóg langer hoeven te wachten.
Zo ontstaan aardbevingen in Groningen
Lees meer over: Gaswinning Groningen
Gasberaad en GBB blij met parlementaire enquête
NU 05.03.2019 Zowel het Groninger Gasberaad als de Groninger Bodem Beweging (GBB) laat dinsdag weten blij te zijn met het besluit van de Tweede Kamer om een parlementaire enquête over de gaswinning te starten.
“Hier vragen we al tien jaar om”, laat Jelle van der Knoop van de GBB weten.
Beide organisaties laten weten dat ze het wel jammer vinden dat er vanwege de schadeafhandeling die eerst vorm moet krijgen nog wordt gewacht met de start van de enquête.
“Dat kan even duren, voor je het weet ben je weer een jaar verder”, aldus Van der Knoop. Susan Top van het Gasberaad voegt hieraan toe dat de “enquête had kunnen helpen om het geklooi te doorbreken”.
“Straks wordt er dan geconcludeerd dat dingen anders hadden gemoeten, maar daar hebben we dan niks meer aan. Dat geeft toch wel een minder blij gevoel.”
Getuigen onder ede verhoord
Het doel van de enquête, het zwaarste instrument van de Kamer, is om het vertrouwen van de gedupeerden te herstellen en om publiekelijk verantwoording af te leggen over de keuzes die door de betrokken personen, bedrijven en de overheid zijn gemaakt.
De getuigen die door de nog te vormen enquêtecommissie worden opgeroepen, moeten komen opdagen. Het is nog niet bekend wie dit zullen zijn. Een logische ‘speler’ zou de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) zijn. De woordvoerder laat aan NU.nl weten kennis te hebben genomen van het besluit van de Tweede Kamer.
Zie ook: Tweede Kamer start parlementaire enquête over gaswinning in Groningen
Lees meer over: Gaswinning Groningen
Wiebes noemt enquête ’begrijpelijk’
Telegraaf 05.03.2019 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) noemt het „begrijpelijk” dat de Tweede Kamer een parlementaire enquête wil houden over de gaswinning in Groningen.
„De gaswinning heeft grote gevolgen gehad voor de inwoners in het aardbevingsgebied. Gelet op de omvang en impact is het begrijpelijk dat de Tweede Kamer daar een enquête over wil houden”, reageert de VVD-bewindsman.
Wiebes hoopt dat het onderzoek een bijdrage kan leveren aan het herstel van vertrouwen onder gedupeerden in de noordelijke provincie. De enquête start naar verwachting op z’n vroegst eind 2020 of in 2021. De Tweede Kamer wil wachten tot Wiebes de versterkingsoperatie en schadeafhandeling op gang heeft. „Ik ben blij dat de Kamer de start van de enquête daarop wil afstemmen”, zegt de minister.
Wiebes heeft vlak na zijn aantreden al gezegd dat er rond Groningen sprake is van ’overheidsfalen van on-Nederlandse proporties.’
Bekijk ook:
Kamer wil parlementaire enquête gaswinning Groningen
Parlementaire enquête naar gaswinning Groningen
AD 05.03.2019 Er komt een parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen. Het duurt nog wel even voordat die enquête kan beginnen, want de partijen in de Tweede Kamer willen wachten tot de versterking van Groningse huizen structureel op gang is gekomen.
Verantwoordelijk minister Eric Wiebes © ANP
Alle Tweede Kamerfracties hebben vandaag een motie van GroenLinks ondertekend waarin wordt uitgesproken dat de parlementaire enquête er moet komen. Zo’n enquête is het zwaarste onderzoeksmiddel dat het parlement heeft: getuigen worden onder ede verhoord en zijn strafbaar als ze niet meewerken of liegen.
Opvallend is dat óók de VVD – van minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat – de enquête steunt. De regeringspartij leverde vóór dit kabinet ook de minister die over de gaswinning in Groningen ging: Henk Kamp. Die hield vol dat afbouwen van de gaswinning niet kon zonder dat in Nederland een tekort aan gas zou ontstaan.
,,We hebben nu besloten de gaswinning stop te zetten, maar ik vind het heel begrijpelijk dat daar goed naar gekeken wordt’’, reageerde Wiebes na overleg met ambtgenoten in Brussel. ,,We hebben er heel veel baat bij gehad, maar de afgelopen tien jaar hebben we natuurlijk onvoldoende snel onder ogen gekregen dat het voor Groningers hele negatieve consequenties had’’, aldus de bewindsman. ,,Wat we misschien zullen leren uit die parlementaire enquête is dat een heleboel dingen uit de eindfase aan de late kant waren.’’
De enquête begint pas als de schadeafhandeling en versterking van huizen goed op orde zijn. ,,Daarna zal het me misschien een beetje in de weg zitten, maar ik vind waarheidsvinding ook belangrijk. Ik hoop dat het ook in Groningen helpt het vertrouwen weer te herstellen.’’
Lees ook;
Eerst versterking
De VVD wil, net als de andere partijen, dat de enquête pas begint als de versterking van meest risicovolle woningen in Groningen structureel op gang is gekomen. Een andere voorwaarde is dat de organisaties die de versterkingsoperatie en schadeafhandeling moeten regelen, ‘zijn opgericht, wettelijk verankerd en functioneren.’
,,Dat zou deze regeerperiode nog moeten kunnen’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee, indiener van de motie.
We zetten ’t zwaarste middel van de Tweede Kamer in om uit te zoeken wat er precies is gebeurd in Groningen met de gaswinning. Waarom zijn de risico’s van gaswinning zo onderschat & waarom waren we niet in staat er goed mee om te gaan? Dat wordt uitgezochthttps://eenvandaag.avrotros.nl/item/het-zwaarste-middel-wordt-ingezet-tweede-kamer-wil-parlementaire-enquete-groninger-gaswinning/ …
Het zwaarste middel wordt ingezet: Tweede Kamer wil parlementaire enquête Groninger gaswinning
eenvandaag.avrotros.nl 50 people are talking about this
De SP heeft haar bedenkingen bij de vage formulering in de Kamermotie over de start van de enquête. Kamerlid Sandra Beckerman: ,,Wij zullen iedere motie mee tekenen die uiteindelijk leidt tot een parlementaire enquête, maar het is volstrekt onduidelijk voor ons wanneer die er echt komt. We blijven pushen in de Tweede Kamer op een snelle uitvoering van deze wens.’’
Van der Lee verwacht dat de organisaties eind dit jaar op poten staan. Ook denkt hij dat de versterking en schadeafhandeling dit jaar op gang kan komen. ,,Maar over wanneer de enquête precies kan starten, is discussie mogelijk’’, erkent Van der Lee. Voor het afwikkelen van schades en de versterking van huizen ligt namelijk geen planning vast. ,,Het gaat er vandaag om dat de héle Tweede Kamer uitspreekt dat die enquête er echt komt.’’
Onzekerheid
Het gaat er vandaag om dat de héle Tweede Kamer uitspreekt dat die enquête er echt komt, aldus Tom van der Lee, GroenLinks.
© ANP
Van der Lee: ,,Terwijl heel Nederland profijt heeft gehad van de opbrengst van de gaswinning, zitten veel Groningers nog dagelijks met schade of in nog niet versterkte huizen en leven velen van hen in grote onzekerheid. Het is belangrijk dat een eensgezinde Tweede Kamer nu over de komst van een parlementaire enquête zekerheid biedt. Er zal daarin publieke verantwoording worden afgelegd over keuzes die door betrokken personen, bedrijven en instanties zijn gemaakt.’’
Het wordt de 21ste parlementaire enquête in de Nederlandse geschiedenis. De laatste grote enquête liep van 2013 tot 2015 en ging over het debacle met de Fyra-trein.
De roep voor een parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen is niet nieuw. Eerder vroegen onder meer de Partij voor de Dieren, de SP en de ChristenUnie hierom. Eind vorig jaar dienden GroenLinks en de PvdA een motie in voor een enquête, maar die werd aangehouden. Op verzoek van de coalitiepartijen is vervolgens onderhandeld om tot de motie te komen die vandaag wordt ingediend.
Kamer wil parlementaire enquête gaswinning Groningen
Telegraaf 05.03.2019 Er komt een parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen. De hele Tweede Kamer steunt een voorstel om het zwaarste politieke middel in te zetten. Naar verwachting start het onderzoek op z’n vroegst eind volgend jaar of in 2021.
Bijna alle partijen zijn het er al langer over eens dat er een enquête moet komen over de gevolgen van de gaswinning in de noordelijke provincies. Er was alleen nog discussie over op welk moment zo’n onderzoek naar de gevolgen van deze mijnbouwactiviteiten het best zou kunnen plaatsvinden.
De coalitie vond het in eerdere Kamerdebatten verstandiger om te wachten tot de huidige versterkingsoperatie van huizen in het bevingsgebied is afgerond, terwijl een deel van de oppositie liever morgen begint.
Compromis
Op initiatief van GroenLinks en PvdA is er een compromis gesloten tussen alle partijen: de enquête komt er zodra de versterkingsoperatie en schadeafhandeling goed op gang zijn gekomen. Door te wachten zullen ook de daden van huidig minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) onder de loep worden genomen. Het is nog niet duidelijk wanneer de openbare verhoren precies beginnen, maar naar verwachting begint het eind volgend jaar of in 2021.
De parlementaire enquête is het zwaarste middel dat het parlement kan inzetten. Getuigen die worden opgeroepen, bijvoorbeeld oud-ministers en directeuren van bedrijven die betrokken waren bij de gaswinning, zijn verplicht om te verschijnen. Deze mensen staan onder ede, dat betekent dat ze vervolgd kunnen worden voor meineed als later blijkt dat ze niet de waarheid hebben gesproken.
Vertrouwen
GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee noemt het belangrijk dat de Kamer voor de Groningers zekerheid biedt voor de komst van een enquête. „Er zal daarin publieke verantwoording worden afgelegd over keuzes die door betrokken personen, bedrijven en instanties zijn gemaakt.”
Ook VVD-Kamerlid Yesilgoz kijkt er op die manier naar: „Zo kunnen we leren van het verleden en verder bouwen aan het vertrouwen van Groningers.”
D66-Kamerlid Sienot spreekt van „een belangrijke stap” om het vertrouwen van de Groningers terug te krijgen. „Er zijn grove fouten gemaakt bij de gaswinning in Groningen. Dus we moeten dit in de volle openheid grondig onderzoeken.”
Bekijk meer van; gaswinning groningen parlementaire enquêtes
Parlementaire enquête naar Groningse gaswinning
NRC 05.03.2019 Er komt een parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen. Annemarie Heite is een van de vele gedupeerden. Haar strijd werd een voorbeeld van alles wat in de provincie gebeurde.
Eric Wiebes noemde het Groningse gasbeleid „overheidsfalen van on-Nederlandse proporties”. Nu komt er een enquête, het zwaarste instrument dat de Tweede Kamer heeft.
De Tweede Kamer gaat een parlementaire enquête houden naar de gaswinning in Groningen. Vanmiddag zal de Kamer hier unaniem mee instemmen. Een deel van de oppositie, onder leiding van GroenLinks, pleitte al langer voor de inzet van het zwaarste instrument van de Tweede Kamer, maar de coalitie hield een enquête tot nu toe steeds af. Nu zijn ook VVD, CDA, D66 en ChristenUnie voorstander van zo’n diepgravend onderzoek.
Wanneer dit zal plaatsvinden is nog niet bekend, maar dat zal op zijn vroegst in 2020 zijn. In ieder geval als de „fysieke versterking van de meest risicovolle woningen structureel op gang is gekomen, evenals het proces van schadeafhandeling”. Ook moeten eerst de uitvoeringsorganisaties – het Instituut Mijnbouwschade en het Instituut Versterkingsorganisatie – zijn opgericht en functioneren, zodat het onderzoek het schadeherstel niet vertraagt.
Volgens de dertien fracties in de Tweede Kamer zal een enquête „recht doen aan gedupeerden” en bijdragen aan „herstel van vertrouwen”, aangezien de betrokken personen, organisaties en instanties publieke verantwoording afleggen over de keuzes die zij hebben gemaakt. Naast „genoegdoening” moet de enquête ook leiden tot „lessen voor de toekomst”, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee.
De bewindspersoon die op dit moment verantwoordelijk is voor het Groningse gasdossier, Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD), sprak eerder van „overheidsfalen van on-Nederlandse proporties”. Daarmee doelde hij op het overheidsoptreden in Groningen van vóór zijn komst, oftewel: van zijn voorganger en partijgenoot Henk Kamp.
Een parlementaire enquête komt niet vaak voor, sinds 1983 is het instrument tien keer ingezet. Zo waren er enquêtes naar de aanschaf van de Fyra-treinen (2013), het stelsel van woningcorporaties (2013-2014) en naar het financieel stelsel (2011-2012).
Onder gedupeerde Groningers en betrokkenen wordt over het algemeen positief gereageerd op de parlementaire enquête. Zij zien hierin eindelijk erkenning. “Het is goed dat de beerput eindelijk opengaat en de Groningers antwoord op hun vragen krijgen”, zegt Susan Top van belangengroep Groninger Gasberaad. “De parlementaire enquête is goed voor het herstel van vertrouwen en de erkenning van de Groningers. Als één onderwerp geschikt is voor zo’n zwaar politiek middel, dan is het wel de gaswinning.”
Lees ook het profiel van de vrouw die het boegbeeld van de Groningse gedupeerden werd
Toch is Top ook kritisch op de motie waarmee de Tweede Kamer vandaag instemt. “Het is mosterd na de maaltijd”, zegt ze. “We vroegen er al jaren om.” Daarnaast is het onduidelijk wanneer de parlementaire enquête er komt.
Die kritiek deelt de Groningse SP-gedeputeerde Eelco Eikenaar. Hij noemt het “wrang” dat het minimaal een jaar en waarschijnlijk langer gaat duren voordat het onderzoek start. “We hebben de kennis nu nodig om de huidige problemen met chirurgische precisie op te lossen.” Hij doelt daarmee op twee stroef verlopende processen: het schadeherstel en de versterkingsoperatie, waarbij mogelijk 11.500 panden aangepakt moeten worden.
De uitkomst van de parlementaire enquête wordt in Groningen dan ook vooral gezien als mogelijke les voor de toekomst. “Het is geen wondermiddel voor de huidige problemen”, zegt commissaris van de Koning René Paas (CDA).
Hij verdedigt de motie, waarin staat dat er pas met de parlementaire enquête moet worden begonnen als “de fysieke versterking van de meest risicovolle woningen structureel op gang is gekomen, evenals het proces van schadeafhandeling”. Paas: “Het grootste belang voor Groningen is dat de versterkingsoperatie en het schadeherstel doorgang vinden.”
‘Eindelijk komt er een parlementaire enquête naar de gaswinning’
Bewoners en belangenorganisaties zijn blij, maar vinden dat de politiek te lang heeft gewacht. ‘Het is een domper dat dit vooruit wordt geschoven.’
NOS 05.03.2019 Eindelijk komt er een parlementaire enquête naar de gaswinning en de bevingsschade in Groningen, verzuchten bewoners en belangengroepen. Er is blijdschap vanwege de inzet van dit zware politieke middel voor waarheidsvinding, maar het vertrouwen, dat de politiek juist wil herstellen met de enquête, blijft broos. Dat blijkt uit een rondgang langs de betrokkenen.
Zij vragen zich vooral af waarom er met de enquête wordt gewacht tot het herstel van woningen en schadeafhandeling op gang is gekomen. Die liggen nu al tijden nagenoeg stil. De enquête begint daardoor op z’n vroegst in 2020, maar kan door eventuele tragere politieke besluitvorming tot later worden uitgesteld.
Minister Wiebes van Economische Zaken noemt het logisch dat de enquête er komt. “We hebben onvoldoende snel onder ogen gehad dat gaswinning voor Groningers hele negatieve gevolgen had”, zegt hij. Hij erkent dat de enquête laat is, “net als een heleboel dingen in de eindfase (van de gaswinning, red.) aan de late kant waren”. Toch vindt hij het belangrijk dat versterking en schadevergoeding eerst op orde is. “Dat heeft voorrang.”
‘Dubbel gevoel’
Precies vanwege alle vertraging heeft bewoner Klaasje Pen uit Overschild “een dubbel gevoel” over de aangekondigde enquête. Haar huis moet worden gesloopt omdat het onveilig is, net als veel andere huizen in het dorp. “Ik ben bang dat de enquête het hele proces van versterken en opnieuw bouwen vertraagt. Dat duurt nu al zo lang en we weten nog steeds niet wat er gaat gebeuren.”
Verslaggever Kysia Hekster peilde de meningen in Overschild, waar veel huizen zijn beschadigd door de bevingen:
Bewoners aardbevingsgebied zijn vertrouwen in overheid kwijt
“Het is wel een domper dat het op de lange baan wordt geschoven”, zegt ook Derwin Schorren van bewonersorganisatie de Groninger Bodem Beweging. Het is altijd manana (morgen, red.) daar in Den Haag. Het moet zo snel mogelijk, want dan kun je er nog iets mee. Ik begrijp dat parlementaire enquêtes vaak zijn bedoeld als een evaluatie. Maar je kunt ook tussentijds evalueren.”
Het Groninger Gasberaad, de koepelorganisatie van betrokken maatschappelijke organisaties, staat er hetzelfde in: “Als de enquête pas begint als het hele proces achter de rug is, is dat mosterd na de maaltijd”, zegt Susanne Top. Zij is bovendien benieuwd welke vragen centraal zullen staan bij de enquête. Die vragen zijn nu nog vrij ruim geformuleerd. Zo moet het onderzoek duidelijk maken wie welke risico’s heeft genomen, hoe de schade is ontstaan, wat er anders had gekund en welke lessen er kunnen worden getrokken voor de toekomst.
Gaskraan wagenwijd open, hoe dan?
Een suggestie komt van bewoner Annemarie Heite uit Bedum. Zij hoopt dat oud-minister Kamp openheid van zaken moet geven, vertelt ze Nieuwsuur. “Hoe is het mogelijk dat hij nog in 2013 de gaskraan wagenwijd heeft opengezet. Daar moet een antwoord op komen.”
De VVD’er Jan Kamminga, die al sinds 2014 een prominente rol speelt in de overleggen tussen Economische Zaken, de NAM en de Groningers, wil verder terug in de tijd, naar het begin van de gaswinning: “De eerste afspraken tussen het Rijk en Shell en Exxon zijn nooit openbaar gemaakt. Die moeten nu ook boven tafel komen. De verhoudingen tussen het Rijk, de provincie en de NAM zijn nooit duidelijk geworden. Dat heeft voor veel maatschappelijke onrust gezorgd.”
Ook zijn de afspraken tussen de NAM en het schadeloket Centrum Veilig Wonen nooit openbaar gemaakt. De NAM zou zich te veel bemoeien met het centrum voor bevingsschade, ook nadat Wiebes had aangekondigd dat de NAM geen inspraak meer zou hebben. “Dat is altijd schimmig gebleven”, zegt Kamminga. “Dat hoort niet. Dat contract moet ook boven tafel komen. Er is veel te veel geheim gebleven.”
Opluchting
Kamminga hoopt dat de verplichte verklaringen onder ede, zoals een parlementaire enquête voorschrijft, de lucht klaren in Groningen. “Ook als er niets te verbergen is en ook als de NAM er niet als de grote boeman uitkomt, dan zal de opluchting onder de Groningse bevolking enorm zijn. Eindelijk weten we hoe het zat en hoe het zit. Eindelijk is er dan rust.”
In de onderstaande video reageren belangenverenigingen op de aangekondigde enquête. “Het is mosterd na de maaltijd.”
‘De rol van de overheid kan niet onderbelicht blijven’
Bekijk ook
Parlementaire enquête naar gaswinning Groningen
‘Enquête naar gaswinning zal duidelijk maken of we zijn opgelicht’
Tweede Kamer start parlementaire enquête over gaswinning in Groningen
NU 05.03.2019 De voltallige Tweede Kamer wil een parlementaire enquête over de gaswinning in de provincie Groningen. Een voorstel van GroenLinks en PvdA werd dinsdagmiddag door alle partijen ondertekend en wordt later op de dag in stemming gebracht.
In het kort:
- Kamer unaniem over parlementaire enquête gaswinning Groningen
- Getuigen zijn verplicht op te dagen en staan onder ede
- Enquête mag herstelwerkzaamheden niet hinderen
- Groningen kampt al jaren met bevingen door gaswinning
Het doel van de parlementaire enquête, het zwaarste instrument van de Kamer, is om het vertrouwen van de gedupeerden te herstellen en om publiekelijk verantwoording af te leggen over de keuzes die door de betrokken personen, bedrijven en de overheid zijn gemaakt.
Omdat minister Eric Wiebes (Economische Zaken) over 2019 sprak als “het jaar van de uitvoering” voor wat betreft de herstel- en verstevigingswerkzaamheden, is het nu tijd om terug te blikken op wat er precies is gebeurd, vindt de Kamer.
De Kamer benadrukt dat de enquête niet mag leiden tot vertraging van de schade- en versterkingsoperatie waar momenteel aan wordt gewerkt. Ook mag het op geen enkele manier een negatief effect hebben op het tegengaan van de risico’s van aardbevingen.
Zie ook: Hoe euforie over gasveld Groningen omsloeg in hoofdpijndossier
Enquête pas van start na aantal voorwaarden
Voordat de parlementaire enquête van start gaat, moet er eerst aan twee voorwaarden worden voldaan. De onafhankelijke instanties die de schademeldingen beoordelen en de versterkingsoperaties uitvoeren, moeten een wettelijke basis krijgen en goed functioneren.
Daarnaast moet de versterking van de risicovolste woningen en het proces van de schadeafhandeling op gang zijn gekomen. Er is geen specifieke datum voor de gesprekken afgesproken.
De getuigen die door de nog te vormen enquêtecommissie worden opgeroepen, moeten komen opdagen. Wie dit zijn, wordt na de installatie van de commissie bekendgemaakt. De getuigen worden onder ede verhoord. Ze kunnen dus strafrechtelijk worden vervolgd als zij niet de waarheid spreken.
De gesprekken zijn openbaar en kunnen weken duren. In 2013 werd het middel voor het laatst ingezet voor de problemen bij woningcorporaties en voor het debacle met de hogesnelheidstrein de Fyra. Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er elf parlementaire enquêtes gehouden.
Gaskraan wordt vanwege veiligheid helemaal dichtgedraaid
Het kabinet besloot vorig jaar de gaswinning in Groningen uiterlijk in 2030 helemaal te stoppen vanwege de aardbevingen in het winningsgebied. Zo moet de veiligheid van de Groningers weer vooropstaan, liet het kabinet destijds weten.
Sindsdien zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van herstel en versterkingen van de huizen. Bewoners hadden lang het gevoel dat zij werden tegengewerkt door de NAM, de organisatie van Shell en ExxonMobil die verantwoordelijk is voor de gaswinning in het gebied.
Inmiddels heeft het kabinet, onder aanvoering van minister Wiebes, de schadeafhandeling en herstelwerkzaamheden bij de NAM weggehaald. Voortaan ligt de regie bij de overheid. De kosten zijn voor de bedrijven, voornamelijk de NAM, die de schade ook veroorzaken.
Zo ontstaan aardbevingen in Groningen
Nog veel onvrede onder gedupeerde Groningers
Maar nog steeds heerst er in Groningen en in de Kamer grote onvrede over het herstel. Het proces zou te traag op gang komen. Tijdens de debatten zat de publieke tribune van de plenaire zaal regelmatig vol met Groningers die hun onvrede over de gang van zaken uitten.
Er werd al langer gesproken over een parlementaire enquête over het gasdossier, maar coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie verwierpen een vorig jaar ingediend voorstel. De tijd was toen nog niet rijp, vonden de partijen.
Belangengroepen blij met actie van kabinet
Zowel het Groninger Gasberaad als de Groninger Bodem Beweging laat weten blij te zijn met de parlementaire enquête. Wel vinden ze het jammer dat er gewacht wordt omwille van het proces van schadeafhandeling.
De woordvoerder van de NAM meldt aan NU.nl dat hij kennis heeft genomen van het besluit van de Tweede Kamer. “Als de NAM wordt opgeroepen, zullen we verschijnen.”
Lees meer over: Politiek Gaswinning Groningen
Parlementaire enquête naar gaswinning Groningen
NOS 05.03.2019 De Tweede Kamer stelt een parlementaire enquête in naar de gaswinning in Groningen. De Kamer staat unaniem achter die wens. Wanneer de enquête precies wordt gehouden, is nog niet duidelijk, maar het gebeurt zeker pas op termijn, op zijn vroegst in 2020.
Volgens de Kamer is het goed voor het herstel van het vertrouwen van de Groningers in de politiek als er ook publiek verantwoording wordt afgelegd over keuzes die door personen, organisaties en instanties zijn gemaakt.
In de tekst van een door alle fracties ondertekende motie staat ook dat een enquête niet mag leiden tot vertraging in het herstel van de schade of in het tegengaan van risico’s op verdere bevingen en schade.
Kamer wil enquête gaswinning
Parlementaire enquêtes komen relatief weinig voor. Ze gelden als een zwaar middel: getuigen zijn verplicht om te verschijnen en staan onder ede. De laatste enquête was tussen 2013 en 2016: de Kamer onderzocht toen het Fyra-debacle, de treinverbinding tussen Nederland en België.
GroenLinks en PvdA hadden eerder al een voorstel gedaan om een enquête naar de gaswinning te houden. Maar hun motie daarover werd aangehouden en na overleg met alle andere partijen is de tekst nu aangepast. Vertegenwoordigers van alle fracties hebben er hun handtekening onder gezet.
In de nieuwe motie staat onder meer dat de enquête begint als de “fysieke versterking van de meest risicovolle woningen structureel op gang is gekomen, evenals het proces van schadeafhandeling”. Verder moeten twee uitvoeringsorganisaties zijn opgericht en wettelijk verankerd. Die moeten al functioneren voordat het onderzoek van start gaat. Het gaat om het Instituut Mijnbouwschade en het Instituut Versterkingsorganisatie. De wetsvoorstellen waarin die instituten worden geregeld, worden waarschijnlijk later dit jaar bij de Kamer ingediend.
Initiatiefnemer Van der Lee van GroenLinks noemt het belangrijk dat een eensgezinde Tweede Kamer nu zekerheid biedt over de komst van een enquête. Het onderzoek moet duidelijk maken welke risico’s er zijn genomen, hoe de schade is ontstaan, wat er anders had gekund en welke lessen er kunnen worden getrokken voor de toekomst.
Wanneer werd er aardgas gevonden in Groningen? En hoe leidt de gaswinning tot aardbevingen in Groningen?
NPO Focus maakte deze special over de geschiedenis van gaswinning in Groningen.
-
Archief
- mei 2024 (4)
- april 2024 (7)
- maart 2024 (14)
- februari 2024 (16)
- januari 2024 (8)
- december 2023 (12)
- november 2023 (4)
- oktober 2023 (8)
- september 2023 (7)
- augustus 2023 (12)
- juli 2023 (16)
- juni 2023 (12)
-
Categorieën
- 1e kamer
- 2e kamer
- 2e kamerverkiezingen 17 maart 2021
- 2e kamerverkiezingen 2017
- 2e kamerverkiezingen 2021
- 2e kamerverkiezingen 22 november 2023
- 50 plus
- 50plus
- 8 December-strafproces
- 911
- Aalsmeer
- Aalsmeers Collectief
- aanbesteding
- aangifte
- aanslag
- aardbevingen
- aardgaswinning
- Abdul Nasser Qirdash
- Abdulkadir Geylani-moskee
- Abou Soumayyah
- Abu Muhsin al-Masri
- Adel Abdul Mahdi
- Adviescollege Stikstofproblematiek
- Advocaat Michael Ruperti
- afdrachtregeling
- affaire-Spies
- afganistan
- afschaffing slavernij
- afsplitspartijen
- Ahmad al-Hazimi
- Ahmaud Arbery
- Ahmed Aboutaleb
- AirFrance-KLM
- aivd
- AKP
- Al-Holkamp
- Al-Qa'ida
- Alami abu Hamza
- Aleksej Navalny
- aleppo
- Alexander Pechtold
- Alexandra van Huffelen
- Alfons Leerkes
- alt-rightbeweging
- Amendement
- amsterdam
- Amsterdam Museum
- Ancilla Tilia van de Leest
- Anders Breivik
- André Postema PvdA
- Andreas Bakir
- Andrei Ivanovitsj Burlaka
- Ank Bijleveld
- Anna Zeven
- Annabel Nanninga
- Anne Lok
- Anne-Wil Duthler
- Anne-Wil Duthler VVD
- Anneke van der Veer
- Annemarie Jorritsma
- Annemarie Jorritsma vvd
- anti-semitisme
- antisemitisme
- appeu,
- Arbitrageprocedure
- Armeense genocide
- Armenië
- Arnoud van Doorn
- As-Soennah moskee
- asielzoekers
- ataturk
- Australian Liberty Alliance
- Australië
- australie
- awp
- Aysel Erbudak
- Agaath Cleyndert
- Igor Girkin
- Baarle-Nassau
- Balk
- Balkenende-norm
- balkenendenorm
- Bananenschil bonus
- Bart de Liefde
- Bas Filippini
- Bashar al-Assad
- basiliek Notre-Dame
- BBB
- bedreiging
- beeldenstorm
- begroting
- begroting 2016
- begroting 2017
- begroting 2018
- begroting 2019
- begroting 2020
- belangenverstrengeling
- Belastingdienst
- Bellingcat
- Benjamin Smith
- Bert Kannegieter
- Bert van der Roest
- Besmaya
- bestuurscrisis
- Beugen
- bevingen
- bezuinigingen
- BIJ1
- bivakmutsen
- Björn Lugthart
- Bloemendaal
- BoerBurgerBeweging
- boerka
- boerkaverbod
- bombardement
- bonnetjes-affaire
- Bonus
- Boris Johnson
- borsele
- Boudewijn van Eijck
- bouwsector
- Bram Heijstek
- brexit
- Brexit-uitstel
- Brunssum
- BUK
- burgemeester
- Burgemeester Stefan Huisman VVD
- burgemeester Ahmed Aboutaleb
- burnpits
- business case Fraude
- BVNL
- BYD
- Camiel Eurlings
- Carin Gaemers
- cartoon
- cartoonwedstrijd
- cassatie
- cbs
- CDA
- CDJA
- Centcom
- Ceo Benjamin Smith
- Chan Santokhi
- Charlie Hebdo
- China
- chloorgas
- Chora-vallei
- Chris Aalberts
- Clemens Meerts
- Climate Adaptation Summit
- co2
- CO2-neutraal
- coalitie
- Code Oranje
- college van bestuur van de Limburgse vmbo-scholen
- Combined Air Operations Centre
- Commissie BOS
- commissie bosman
- Commissie Remkes
- commissie Sorgdrager
- commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen
- commissie-Donner
- commissie-Hordijk
- commissie-Noorman-Den Uyl
- Commissie-Oosting
- Commissie-Stiekem
- commissie-Van Dam
- Communistisch Platform
- corona
- coronavirus
- Corrie van Brenk
- corruptie
- coup
- cpb
- cpn
- crisis
- CU
- CU-SGP
- Cultuurpaleis
- CvK
- D66
- Daan Prevoo
- Damascus
- Daniël van der Stoep
- daniel van der stoep
- de afrekening
- De Feestpartij
- De Fryske Marren
- De gouden eeuw
- debat
- decembermoorden
- delfzijl
- demonstratie
- Denk
- Denk NL
- derde dinsdag
- derde dinsdag september
- Derek Chauvin
- desi bouterse
- DFP
- diaspora
- diasporabelasting
- Dick Schoof
- dijkgraaf
- dijkgraaf Michiel van Haersma Buma
- dijkgraaf van Delfland Michiel van Haersma Buma
- Dinkelland
- Dion Gaus
- Dion Graus
- Dion Graus PVV
- directeur Sjaak Wijma
- directeur van de integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Dirk Scheringa
- Dividentbelasting
- Diyanet
- Don Bijl
- Donald Trump
- Donetsk
- doodsbedreiging
- Douma
- Douwe Jan Elzinga
- DPK
- dreiging
- dualisme
- economie
- Edgar Mulder PVV
- eemshaven
- Eeuwit Klink
- EHRM
- El Alami Amaouch
- Ellen Verkoelen
- Elze Boshart
- Emil Smeding
- Emil Smeding PVV
- emile roemer sp
- ENCO
- Erbil
- Erdogan
- Eric Wiebes
- Eritrea
- etnisch profileren
- EU
- euro
- europa
- Europees Hof voor de Rechten van de Mens
- europees parlement
- europese parlement
- Eva van Esch
- Evacueer Moria
- extreem rechts
- Extreem-rechts
- Fanida Kadra
- Farid Arzarkan
- Farid Azarkan
- Farshad Bashir
- Fawaz Jneid
- Felix Rottenberg
- Femke Halsema
- Femke Merel van Kooten
- Femke Merel Van Kooten-Arissen
- Ferdinand Grapperhaus
- Fethullah Gülen
- fitna
- Flitsenquête
- Follow the Money
- Fons Hertog VVD
- formatie
- Fort Zeelandia
- Forum voor Democratie
- fractievoorzitter Farid Azarkan
- frankrijk
- Frans Hoynck
- Frans Timmermans
- Frans Weekers
- fraude
- fraudesignaleringssysteem
- fred teeven vvd
- Fred van der Spek
- Freek Jansen
- FSB
- FSV
- fusie
- FvD
- Fyra
- GasTerra
- Gaswinning
- Gazprom
- gebiedsverbod
- gedragscode
- geert dales
- Geert Dales 50 plus
- geert wilders
- geert wilders pvv
- gekozen burgemeester
- geloofwaardig
- geloofwaardigheid
- gemeenteraad
- gemeenteraadsverkiezingen 2018
- gemeenteraadsverkiezingen 21.03.2018
- genocide
- George Floyd
- George Pell
- Ger Koopmans
- Gerald Schotman
- Gerard Blankestijn
- Gideon van Meijeren
- gifgasaanvallen
- Gillmore Hoefdraad
- Ginaf
- GO
- Gorinchem
- Greco
- Griekenland
- grijze wolf
- grijze wolven
- groenlinks
- Groep de Mos
- Groep Otten
- groepsbelediging
- grondwet
- Groningen
- ground zero
- Haarlemmermeer
- haatimam
- haatzaaien
- HagaZiekenhuis
- Halbe Zijlstra
- Han ten Broeke VVD
- handelsverdrag
- Hans Middendorp
- Hans van Hooft
- Hans Vijlbrief
- Harry Mens
- Harry van Bommel
- Hashem Abedi
- Hawija
- Hazimi’s
- Hendrik Jan Biemond
- Henk Bleker
- henk kamp
- henk krol
- Henk Krol
- Henk Otten
- Henry Keizer VVD
- Hero Brinkman
- hilbrand nawijn
- Hilde Palland
- Hoge Raad
- holocaust
- homo
- homohaat
- homohuwelijk
- hoofddoek
- hoogheemraadschap van Delfland
- Hugo Borst
- Huib van Vliet
- Huib van Vliet VVD
- huur
- Huurdersheffing
- huurverhoging
- huurwet
- Ibrahim Issaoui
- ICJ
- Idlib
- Igor Girkin
- IJssel- en Vechtstreek
- ijsselmeer
- Ik ga leven
- illegalen
- Imam El Alami Amaouch
- imam Ismail Abou Soumayyah
- ing
- inkomstenbelasting
- Instituut Mijnbouwschade Groningen
- integraalhelmen
- integriteit
- integriteitsaffaires
- Integriteitscommissie
- integriteitsonderzoek
- Integriteitstoets
- Integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Internationaal Strafhof
- Irak
- iran
- Irish Backstop
- Irvin Kanhai
- is
- IS-kinderen
- Isabelle Diks
- isis
- islam
- Ivo Opstelten
- JA21
- Jaap Uijlenbroek
- Jaap Uijlenbroek
- jaarrekening
- Jacques Monasch
- Jacques Tichelaar
- Jalalabad
- Jan Hoekema
- Jan Hoekema D66
- Jan Nagel
- Jan van Cranenbroek
- Jan van der Grinten
- jan van zanen
- Jan Zoetebier
- Jan Zoetelief
- Janaid L.
- Jannie Visscher
- Jaron Tichelaar
- Jean-Paul Gebben
- Jehovah’s getuigen
- Jeroen de Vries
- Jesse Klaver
- JFvD
- jihadsympathisanten
- JIT
- Jo Palmen
- joden
- jodenvervolging
- Johan Maurits van Nassau Siegen
- Johan Meijer
- Johan Remkes VVD
- Johan Vlemmix
- Joint Investigation Team
- Jolisa Brouwer
- Jong
- jongerenorganisatie JFVD
- joost eerdmans
- Joost Lagendijk
- Joram van Klaveren
- Jos de Graaf
- Jos Heijmans
- Jos Silvis
- Jos van Rey
- jos wienen cda
- journalist Roel Janssen
- jovd
- Justitieel Complex Schiphol
- Kajsa Ollongren
- Kamerlid Van der Lee
- Kamerlid Wybren van Haga VVD
- kandidatenlijst
- kapitalisme
- karen gerbrands
- kartelvorming
- Kees van der Staaij
- Keolis
- Keolis-ceo Frank Janssen
- kerncentrale
- kernenergie
- Kevin van Eikeren
- Kevin van Eikeren PvdA
- Khadija Arib
- Khadija Arib,
- kinderopvangtoeslag
- kinderopvangtoeslagaffaire
- kinderpardon
- Klaas Dijkhoff VVD
- klimaat
- Klimaatactivisten
- Klimaatakkoord
- klimaatakkoord Parijs
- klimaatdoelen
- klimaatmars
- klm
- koerden
- Koert Westerman
- koopkracht
- kort geding
- koude oorlog
- Krijgsraad van Suriname
- kruistochten
- Kunduz
- kvp
- Lale Gül
- Langetermijnbegroting.
- Léonie Sazias
- Leonid Chartsjenko
- Leonid Ghartsjenko
- Leonid Kharchenko
- LHK
- LHN
- Liane den Haan
- Liesbeth Zegveld
- Lijst Henk Krol
- lijsttrekker
- lijsttrekker Jaron Tichelaar
- limburg
- links
- links verbond
- lobby
- lobbycultuur
- Loek Hermans
- Loek Hermans VVD
- Loek Winter
- Loes Mulder
- loppersum
- Maaike van Tuyll van Serooskerken
- Maarten van Leeuwen
- maasvlakte
- Maasziekenhuis Pantein
- Madeleine van Toorenburg
- Malaysia Airlines
- Manon Leijten
- Marcelis Boereboom
- Marco Kroon
- Marco Out
- Marianne Thieme
- Marianne Thieme PvdD
- Mark Harbers
- Mark Harbers VVD
- Mark rutte
- marktwerking
- Marleen Barth
- marleen barth pvda
- marokkaan
- marokkanen
- Martin van Rijn
- Martin van Rooijen
- Matt Hancock
- maurice de hond
- Maurits von Martels CDA
- Meavita
- menno snel
- Menno Snel D66
- Mensenrechten
- Mesut Özil
- Metin Çelik
- mh17
- MH17-proces
- MH17-ramp
- MH17-tribunaal
- MHP
- Michael Heemels
- Michiel van Haersma Buma
- Mike Pompeo
- miljoenennota 2016
- miljoenennota 2017
- Miljoenennota 2018
- miljoenennota 2019
- miljoenennota 2020
- miljoenennota 2021
- minder
- minder Marokkanen-proces.
- Minister Ank Bijleveld
- Minister Bijleveld
- minister Buitenlandse zaken
- Minister Ferd Grapperhaus
- minister Van der Steur
- minister Wopke Hoekstra
- Minneapolis
- MINUSMA
- misbruik
- missie
- Mohamed Keskin
- Mohsen Fakhrizadeh
- monsterverbond
- moskee
- moslim
- moslimban
- Mosul
- Moszkowicz
- mr. Biemond
- Muslimban
- Mustafa Amhaouch
- Mustafa Kemal
- nabeschouwingen
- Nagorno-Karabach
- naheffing
- Nashville Statement
- Natalie Righton
- Nationale Holocaust Herdenking
- Natura 2000-gebieden
- navalny
- navo
- NAVO-missie Resolute Support
- NCTV
- Nederland
- nederlandse missie
- NEVENFUNCTIES
- neveninkomsten
- new york
- Nexit
- Nice
- NIDA
- Nieuwe Wegen
- nijmegen
- nikab
- No Deal Brexit
- noodwet
- Norbert Klein
- Nord Stream 2
- Notre-Dame-kerk
- novitsjok
- NS
- NSP
- nucleaire energie
- NZA
- OBP
- Oekraïne
- Olaf Kemerink
- Olaf Storms
- Oldenzaal
- Oleg Poelatov
- Onafhankelijk Liberaal
- Onafhankelijke Burgerpartij
- onderhandelingen
- onderzoek
- ongeloofwaardig
- ongeloofwaardigheid
- Onze Lieve Vrouw basiliek
- Oorlog in Afghanistan
- oostenrijk
- Oosterhout
- opcw
- openbaar vervoer
- Oprecht
- Orthodox protestantse kerk
- Ottomaanse Rijk
- ouderenbond Anbo
- ouderenzorg
- overheidsgebouwen
- Parijs
- parlementaire enquête
- parlementaire enquêtecommissie
- Parlementaire ondervraging
- Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag
- Partij van de eenheid
- Partij van de Toekomst
- partij voor de dieren
- Partij voor de Toekomst
- partijcultuur
- partijvoorzitter
- Paul Depla PvdA
- Paul Frentrop
- peiling
- peiling 11.12.2016
- peiling 14.02.2016
- penningmeester
- personeelstekort
- perzische golf
- Peter Plasman
- Peter Rehwinkel
- Peter Tielemans
- Peter van Dijk
- Peter van Dijk PVV
- Peter Zevenbergen
- petitie
- Piet de Jong
- Pieter Bogaardt
- Pieter Elbers
- Pieter Lakeman
- Pieter Omtzigt
- Pim Fortuyn
- pkk
- Poelatov
- Poetin
- POK
- polarisatie.
- politiek
- Politieke Integriteitsindex
- populisme
- PPR
- premier
- president Bashar al-Assad
- President Tayyip Recep Erdogan
- prinsjesdag
- Prinsjesdag 15.09.2020
- Prinsjesdag 2017
- privatisering
- PrivaZorg
- ProRail
- protest
- provinciale staten Brabant
- Provinciale staten Flevoland
- provinciale staten Gelderland
- Provinciale Staten Limburg
- Provinciale staten Overijsel
- Provinciale Staten Zeeland
- Provinciale voorzitters
- Provinciale voorzitters 50plus
- provincie drente
- PSP
- PvdA
- PvdA 75 jaar
- PvdD
- PvdE
- PvdT
- PVV
- Qassem Soleimani
- Raad van Europa
- raadslid
- Rachid Guernaoui
- racisme
- Ralph Hamers
- Raymond Knops
- rechts-extremisme
- rechtzaak
- Reda N.
- referendum
- regeerakkoord
- reiskosten
- Renkum
- repatriëren
- richard de mos
- rijswijk
- Rob Jetten
- Robert Baljeu
- Robert Gielisse
- Robert van Gemeren
- Robin de Rooij
- Roel Praagman
- Roelof van Laar
- Rolf Zincken
- Ron Meyer
- Ronald van Raak SP
- Ronnie Brunswijk
- rotterdam
- royality4care
- Rusland
- russische geheime dienst
- Rutte 2
- Rutte 3
- Rutte 4
- Ruud Koornstra
- ruud lubbers
- ruud lubbers cda
- Ruud van der Velden
- Sabine ten Doesschate
- Sahel
- salafisten
- samenwerking
- Samuel Jong
- Samuel Paty
- sarin
- Sébas Diekstra
- schaliegas
- scheefhuur
- scheefhuurder
- scheefhuurders
- scheefwonen
- schijnconstructie
- Schilderswijk
- Sebastiaan Wolswinkel
- Selçuk Öztürk
- Selcuk Ozturk
- Sergei Doebinski
- Sergei Maksimishin
- Sergej Doebinski
- Sergej Skripal
- Sergey Dubinsky
- Servie Hölzken
- sgp
- Sharon Gesthuisen
- Sharon Gesthuizen
- Shell
- side letter
- Sigrid Kaag
- sinterklaas
- slavernij
- Slotervaart ziekenhuis
- slotervaartziekenhuis
- slotpleidooi
- Sophie in ’t Veld
- Sophie in ’t Veld D66
- sp
- SP
- spionage
- Splinter
- splinterpartij
- Splinterpartijen
- spuiforum
- Spuiplein
- staatssecretaris
- Staatssecretaris Broekers-Knol VVD
- Staatssecretaris Eric Wiebes
- Staatssecretaris Hans Vijlbrief
- Staatssecretaris Menno Snel
- Staatssecretaris Menno Snel D66
- staatssecretaris Mona Keijzer
- Staatssecretaris Raymond Knops CDA
- staatssecretaris Van Huffelen
- Staatssecretaris Wilma Mansveld
- Staatstoezicht op de Mijnen
- Stand van de zorg
- Stef Blok
- Stef Blok VVD
- Stefan Huisman
- Stephen Barclay
- Stichting Reclaimed Voices
- Stichting Vormingsactiviteiten Oost-Europa
- Stichtse Vecht
- stikstof
- stikstofregels
- stikstofuitstoot
- strafvervolging
- Suhayb Salam
- Super Saturday
- suriname
- Sylvana Simons
- Syrië
- Syriëgangers
- syrie
- takfir
- taliban
- Tamara van Ark
- Tanya Hoogwerf
- Tayyip Recep Erdogan
- Teeven-deal
- Terneuzen
- terreur
- terreurdreiging
- terrorisme
- Theo Hiddema
- Theresa May
- Thierry Aartsen
- Thierry Aartsen VVD
- Thierry Baudet
- thom de graaf d66
- TICS
- toeslagen
- toeslagenaffaire
- toeslagenstelsel
- Toine Beukering
- Tom van der Lee
- TONL
- topambtenaar Boereboom
- Topinkomen
- topinkomens
- topman Pieter Elbers
- transitieperiode
- transvaalwijk
- Trots op NL
- Tunahan Kuzu
- turkije
- tweede kamer
- Tweede Kamerlid Zihni Özdil
- uber
- Uncategorized
- UNHCR
- uranium
- Urgenda
- Urgenda-vonnis
- uruzgan
- utrecht
- VDL
- veiligheid
- venlo
- Verantwoordingsdag 2018
- Verantwoordingsdag 2019
- verblijfskostenvergoeding
- verhuurdersheffing
- verkiezingen
- verkiezingen 2017
- verkiezingen 2021
- verkiezingsprogramma 2021-2025
- Verpleeghuis
- Versplintering
- vertrekovereenkomst
- vertrouwen
- Vertrouwen in de toekomst
- vervolging
- verzekeringsfraude
- verzelfstandiging
- verzetszaak
- Vincent Bosch PVV
- VK
- vluchtelingen
- VNL
- VOC
- VOE
- voedselterroristen
- Voerendaal
- Vogelaarswijken
- Vogelaarwijk
- VOLT
- voorjaarsnota
- voorjaarsnota 2020
- vpro
- vredesakkoord
- Vrij en Sociaal Nederland
- vrijheid van meningsuiting
- Vrijzinnige Partij nederland
- VSN
- VVD
- VVD-CDA-D66
- VVD-CDA-D66-ChristenUnie VVD-CDA-D66-ChristenUnie
- VVD-PvdA
- wachtgeld
- wachtlijst
- Wassila Hachchi
- Weert
- weigerambtenaar
- wereldbank
- werkgroep Van Oosten
- Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding
- wet normering topinkomens
- Wet Normering Topinkomens
- wethouder
- wethouder Geert Post SGP
- Wikipedia
- Wil Houben
- wilders 1
- Willem Aantjes
- Willem Engel
- William Moorlag
- Willie Dille PVV
- Wim Pijl
- Wim Pijl CU-SGP
- Wim van der Leegte VDL
- Wim van der P.
- Winnie Sorgdrager
- Winstuitkering
- witwasaffaire
- witwassen
- wnt
- wo2
- woningwet
- Wopke Hoekstra
- Wouter Bos
- WPP
- WPP,
- WTC
- Wybren van Haga
- Yanick Chevalier
- Yassin Elforkani
- Ybeltje Berckmoes
- YPG
- Zabul
- Zahir Rana
- zaltbommel
- zaman
- zandwinning
- zeeland
- zenuwgas
- zetelroof
- ziekenhuis
- ziekenhuizen
- Zihni Özdil
- zomerreces
- Zorg
- zorgfraude
- zorginstelling Careyn
- Zorginstelling Zuyderland
- zorginstellingen
- Zorginstituut: Nederland
- Zouhair Saddiki
- zwarte lijst
- zwarte Piet
- zweden
-
RSS
Entries RSS
Comments RSS
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.