Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 24 – Isala ziekenhuis Zwolle

Verdachte cardiologen waren stiekem ook huurbaas van Zwols ziekenhuis

Afgelopen juni bracht de Volkskrant naar buiten dat het ziekenhuis twee cardiologen had geschorst, omdat ze zich volgens justitie jarenlang hadden laten omkopen door een leverancier van medische producten. NRC meldt nu dus dat het gaat om de ICD’s en pacemakers, waarvan er jaarlijks zo’n 6000 worden geïmplanteerd.

De onderzoeksredactie van NOS/Nieuwsuur deed onderzoek naar de betalingen uit de medische industrie aan cardiologen. Daar bleek al uit dat de regels vaak worden overtreden.

De onderzoeken zijn gestart na berichtgeving over ongeoorloofde betalingen aan artsen van de onderzoeksredactie van NOS en Nieuwsuur. Daaruit bleek dat tientallen cardiologen buiten het zicht van ziekenhuizen sponsorgeld krijgen van de medische industrie, bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs.

Het Zwolse ziekenhuis Isala huurde jarenlang panden van vijf eigen cardiologen, zonder dat het ziekenhuis dat wist. Dat meldt NRC op basis van eigen onderzoek. Het gaat om dezelfde cardiologen die worden verdacht van corruptie. Ze zouden steekpenningen hebben aangenomen van het Duitse bedrijf Biotronik om hartimplantaten van dit merk te plaatsen.

Volgens de krant verhuisde het ziekenhuis op initiatief van de cardiologen diverse afdelingen naar het vastgoed van de artsen, omdat er meer ruimte nodig was. Per jaar betaalt het ziekenhuis 350.000 euro huur aan een bedrijf waarvan de cardiologen stille vennoten waren. Niet duidelijk is of de artsen ook invloed hadden op de uitbreiding van het ziekenhuis en de hoogte van de huur.

De gebouwen naast het hoofdgebouw van het ziekenhuis worden onder meer gebruikt door een afdeling van het Isala Hartcentrum. Het toenmalige hoofd van die afdeling had belangen in dat vastgoed. Het ziekenhuis wist volgens de krant niet van de neveninkomsten van de cardiologen.

Stille vennoot

“De cardiologen waren in 2014 samengegaan in een bedrijf met als enige activiteit om deel te nemen in een cv, een commanditaire vennootschap, een constructie waarbij je je inschrijft als stille vennoot. Dan komt je naam niet boven als aandeelhouder of investeerder. Die cv was in beheer van een lokale vastgoedbeheerder, Jansen Vastgoed”, licht een van de NRC-journalisten, Carola Houtekamer, toe in het NOS Radio 1 Journaal. De afdeling gebouwenbeheer van het ziekenhuis dacht zaken te doen met de vastgoedbeheerder.

De cardiologen hebben volgens NRC onlangs hun belang in het vastgoed verkocht. Ze reageren niet op contactverzoeken van het dagblad. Een woordvoerder van het ziekenhuis meldt aan NRC dat bekend was dat cardiologen betrokken waren bij het vastgoed, maar dat de ziekenhuistop niet wist om welke cardiologen het ging.

Grijs gebied

“De nevenactiviteiten van medisch specialisten worden slecht bijgehouden”, zegt Houtekamer. “Dat haakt ook weer aan op die corruptiezaak waar het gaat om steekpenningen van fabrikanten. Dat is ook altijd een vaag gebied van betalingen die wel of niet in het zorgregister staan, wat mag wel, wat mag niet. Er is een groot grijs gebied.”

Het ziekenhuis zegt in een reactie geen problemen te hebben met de situatie, als er maar geen “ongewenste belangenverstrengeling ontstaat”. Houtekamer: “Het is niet strafbaar, maar de vraag is natuurlijk wel of het wenselijk is dat jij als ziekenhuis nietsvermoedend neveninkomsten verzorgt van je eigen medisch specialisten terwijl naaste collega’s dat niet weten en je eigen afdeling gebouwenbeheer denkt dat ze met een vastgoedondernemer praten”.

Terugblik onderzoek naar betalingen aan cardiologen

De onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur deed onderzoek naar betalingen aan artsen, ziekenhuizen en andere organisaties. Dankzij tot nu toe verborgen cijfers konden we concluderen dat cardiologen betalingen aannemen van medische bedrijven, zonder toestemming van hun bestuur.

Je leest het nieuwsbericht Hier 

Hoe we tot deze conclusies kwamen, leggen we uit in dit artikel. Ook vind je onderaan alle volledige reacties van de cardiologen, ziekenhuizen en andere organisaties.

In het Transparantieregister Zorg staan duizenden betalingen van de medische industrie aan artsen, ziekenhuizen, stichtingen, bedrijven en andere organisaties. Het gaat bijvoorbeeld om vergoedingen voor consultancy-opdrachten, lezingen op congressen of wetenschappelijke onderzoeken.

De betalingen worden onder meer vermeld op nummers van de Kamer van Koophandel (KvK), die elk bedrijf heeft. Door de opzet van het register is het bijzonder lastig om de betalingen te vinden en te analyseren. Je kunt bijvoorbeeld geen dataset downloaden.

De stichting achter het register ging niet in op ons verzoek om de dataset integraal te verstrekken. De enige toegang die overbleef was om per KvK-nummer te zoeken. Dat is niet alleen omslachtig, maar ook gebrekkig. Als je niet op de hoogte bent van het bestaan van een bedrijf, is de informatie in het register erover dus ook onvindbaar.

Toch lukte het de onderzoeksredactie van NOS en Nieuwsuur uiteindelijk om alle ontvangende bedrijven en stichtingen in beeld te krijgen, dankzij deze lijst. De Stichting Transparantieregister stelt die na lang aandringen online beschikbaar.

KVK-nummers bekeken

Voor dit verhaal bekijken we alleen de KvK-nummers, omdat daar de grootste bedragen naar worden overgemaakt. Om vat te krijgen op de data bekijken we welke bedrijven en stichtingen in 2019-2021 de grootste bedragen hebben ontvangen. Daarvoor telden we alle afzonderlijke betalingen bij elkaar op.

Tussen de ‘topverdieners’ zitten veel academische ziekenhuizen. Niet vreemd, want daar wordt relatief veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam krijgt bijvoorbeeld in drie jaar tijd bijna 16 miljoen euro uitbetaald, het Universitair Medisch Centrum in Utrecht 7,6 miljoen en het Leids Universitair Medisch Centrum bijna 5,6 miljoen.

Ook staan er tussen de grootontvangers veel verenigingen van medisch specialisten: de European Hematology Association (een beroepsvereniging voor hematologen) krijgt bijvoorbeeld 12,7 miljoen, de European Group for Blood and Marrow Transplantation (voor specialisten die zich bezighouden met stamceltransplantaties) ruim 8,4 miljoen.

En er staat nog een opmerkelijke naam tussen de topverdieners: Diagram, een bedrijf van cardiologen uit het Isala-ziekenhuis. Meerdere cardiologen uit dit ziekenhuis worden ervan verdacht zich te hebben laten betalen door een leverancier van medische hulpmiddelen, in ruil voor een voorkeursbeleid voor hun middelen. Hoe dat precies is gebeurd, is nog onduidelijk.

Uit de cijfers blijkt wel dat het bedrijf in drie jaar tijd ruim 4,8 miljoen euro van medische bedrijven ontving. Dat is vergeleken met andere bedrijven en stichtingen van cardiologen met afstand het hoogste bedrag.

We richten ons beter op de top-200 van ‘grootverdieners’ in de lijst: wat voor bedrijven of organisaties zijn het? Wie zijn de bestuurders? Waar werken ze? Doordat veel van deze rechtspersonen geen website hebben, kunnen we ze alleen identificeren door ze op te zoeken in het Handelsregister.

Dan valt op dat in die top-200 opmerkelijk vaak bedrijven en stichtingen staan van cardiologen die werkzaam zijn in streekziekenhuizen.

Hier zie je een aantal gevonden betalingen van medische bedrijven aan cardiologen in niet-academische ziekenhuizen:

Cardiologen krijgen veel sponsorgeld van medische bedrijven

De rechtspersonen van de cardiologen zijn soms moeilijk te ontwarren. Zo blijkt dat een cardioloog in het Haga-ziekenhuis ook bestuurder is van twee stichtingen. Via die stichtingen ontvangt hij in drie jaar tijd ruim 1,2 miljoen euro aan sponsorgelden. Daarnaast heeft hij ook nog twee eigen bv’s waarop hij in diezelfde periode ruim 11.000 euro ontvangt voor advieswerkzaamheden.

Dat cardiologen geld ontvangen uit de medische industrie, is op zich gebruikelijk. Medisch specialisten in streekziekenhuizen zijn vaak zelfstandig ondernemer, en worden door ziekenhuizen ingehuurd via een zogenaamde maatschap. Zo is het ook verklaarbaar dat betalingen uit de medische industrie via eigen rechtspersonen lopen.

Wel zijn de bedragen die cardiologen ontvangen groot, zeker als je kijkt naar wat hun eigen ziekenhuis ontvangt:

Artsen krijgen meer geld van medische bedrijven per ziekenhuis

De vraag is waarom de cardiologen via eigen bv’s en stichtingen gesponsord worden voor onderzoek. Dat gebeurt namelijk niet overal.

“Als een arts door een medisch bedrijf betaald wordt voor bijvoorbeeld onderzoek, dan doet hij dat in mijn ziekenhuis, met mijn patiënten en mijn faciliteiten”, zegt een ziekenhuisbestuurder die anoniem wil blijven. “Dat onderzoeksgeld is dus míjn geld. Er is geen sprake van dat artsen dat krijgen.”

De verklaring is dat het voor medische bedrijven van belang is om de relatie met cardiologen goed te houden, omdat zij meebeslissen over de aankoop van middelen in het ziekenhuis. Het sponsoren van onderzoeken en onderwijs is voor hen dus een vorm van marketing.

“Een medisch specialist die vindt dat een bedrijf fantastisch en belangrijk onderzoek heeft gefinancierd, kan daardoor toch anders gaan denken over de middelen die ze leveren. Ook al is dat middel minder goed”, zegt Rob van Eijbergen, hoogleraar Integriteit. “Maar dat mag geen rol spelen, want het gaat om de volksgezondheid en publiek geld.”

Wat ook opvalt: meerdere bv’s en stichtingen met grote betalingen staan ingeschreven op het privéadres van een arts. Zo heeft het ziekenhuis al helemaal geen zicht meer op de activiteiten van de specialisten.

Het brengt ons tot de vraag: weten de ziekenhuisbesturen eigenlijk wel af van deze betalingen? De wettelijke regels schrijven voor dat een arts vooraf schriftelijk toestemming moet vragen voor de contracten. Ook staat dat in de Gedragscode Medische Hulpmiddelen.

We pluizen de bv’s en stichtingen van de cardiologen zo goed mogelijk uit. We verzamelen en bundelen vervolgens de betalingen aan de hartspecialisten van negen ziekenhuizen, en sturen die naar de negen Raden van Bestuur. Onze vraag: wist u van deze betalingen, en heeft u er toestemming voor verleend?

Zeven ziekenhuizen laten weten dat de informatie van NOS en Nieuwsuur nieuw is. Drie daarvan zijn niet eens op de hoogte van het feit dat hun cardiologen de stichtingen en bv’s hadden.

Bestuurders reageren wisselend. Verrast, maar we worden ook bedankt voor het in beeld brengen van rechtspersonen van de specialisten. Desondanks wil geen van de ziekenhuisbestuurders of cardiologen die we daarom vragen ons op camera te woord staan.

Opvallend is ook dat de ziekenhuizen in de reacties hun cardiologen in bescherming nemen. Mogelijk is dat te verklaren door de afhankelijkheid van de ziekenhuizen van hun specialisten. Als door een conflict tussen bestuur en cardiologen de hartzorg van een ziekenhuis stilvalt, levert dat grote schade op voor het ziekenhuis.

Beroepsvereniging: zelf afspraken maken

Ook de beroepsvereniging van cardiologen, de Nederlandse Vereniging van Cardiologen wil niet meewerken aan onze uitzending. Op onze vragen gaat de vereniging niet inhoudelijk in. “Hoe maatschappen, individuele artsen en/of ziekenhuisafdelingen de vergoeding hiervoor regelen is aan hen om met hun eigen ziekenhuis of maatschap af te spreken”, laat directeur Wia Timmerman weten.

De vereniging zelf ontving ook grote bedragen van de medische bedrijven: in drie jaar tijd ruim 1,7 miljoen euro. Daarnaast hebben ze nog een bv voor commerciële activiteiten, waar ruim 619.000 euro naar is overgemaakt.

‘Eigen gedragscode adequaat’

Nefemed, de belangenvereniging van de leveranciers van medische hulpmiddelen, wilde ook niet op camera reageren. De vereniging zegt “geen zicht” te hebben op de individuele contracten, maar desondanks de eigen gedragscode als een adequaat middel te beschouwen.

“Indien het desondanks toch zo mocht zijn dat er in individuele gevallen geen aantoonbare voorafgaande goedkeuring is verkregen, wil dat overigens niet zeggen dat de overeenkomsten als zodanig niet aan de inhoudelijke voorwaarden van de GMH-code voldoen”, zegt directeur Michiel van Campen.

Ook de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) wilden niet in onze uitzending reageren.

De integrale reacties van alle betrokkenen die we hebben gesproken, staan hieronder:

Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd

Ministerie van Volksgezondheid

Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen

GMH

Nefemed

Nederlandse Vereniging van Cardiologen

Amphia-ziekenhuis

Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis

Albert Schweitzer Ziekenhuis

Rijnstate

Haga-Ziekenhuis

Medisch Centrum Leeuwarden

Medisch Spectrum Twente

Catharina Ziekenhuis

Zuyderland

Stichting Transparantieregister Zorg

Meer:

Meer: Zoekresultaat isala | AD.nl

Meer: isala – Zoeken (nu.nl)

Meer: ISALA  NOS Zoeken

Meer: Zoekresultaten ISALA | RTL Nieuws

Meer: Zoeken ISALA | Telegraaf.nl

Meer: isala ziekenhuis zwolle – Search (bing.com)

Nog veel meer;

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 23 – LangeLand ziekenhuis Zoetermeer

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 22

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 21

zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 20

zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 19

zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 18 – commissie Bos

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 17

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 16

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 15

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 14

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 13

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 12

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 11

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 10

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 9

Zie ook: Manifest gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 8

Zie ook: Gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 7

Zie ook: Gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 6

Zie ook: Gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 5

Zie ook: TSN / Vérian – Gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 4

Zie ook: Gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 4

Zie ook: Gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 3

Zie ook: Gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 2 

Zie ook: Gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 1

En zie ook nog:

Lees: Inspectie: te weinig aandacht ziekenhuizen voor bijverdiensten artsen NOS 11.04.2023

Lees: Isala erkent ‘opdringen’ hartimplantaten: ‘Patiënt mag nooit die druk ervaren’ AD 13.02.2023

Lees: Isala erkent: behandeling hartpatiënten ‘niet volgens standaard’ MSN 13.02.2023

Lees: ‘Patiënten Isala kregen hartimplantaat opgedrongen’ NOS 13.02.2023

Lees: Ziekenhuis Isala verbreekt banden met cardiologenbedrijf na fraudeonderzoek AD 03.02.2023

Lees: Zwols ziekenhuis gaat zelf cardiologisch onderzoek doen NOS 03.02.2023

Lees: Isala haalt bezem door wetenschappelijke afdeling cardiologie om fraudeonderzoek – RTV Oost 03.02.2023

Lees: Cardiologen van het Zwolse Isala-ziekenhuis verdienden bij met vastgoed dat zij aan hun eigen afdeling verhuurden NRC 05.12.2022

Lees: Verdachte cardiologen waren stiekem ook huurbaas van Zwols ziekenhuis NU 05.12.2022

Lees: NRC: Zwolse cardiologen waren stiekem huurbaas van ziekenhuis NOS 05.12.2022

Lees: Isala-ziekenhuis huurde panden van eigen cardiologen voor 350.000 euro per jaar – Wel.nl (welingelichtekringen.nl) 05.12.2022

Lees: Isala-ziekenhuis huurde panden van eigen cardiologen voor 350.000 euro per jaar MSN 05.12.2022

Lees: Minister Kuipers tikt ziekenhuis Isala niet op vingers na beschuldiging van vaccinatiedwang: Onjuist AD 03.12.2022

Lees: Crisis bij cardiologie ziekenhuis Isala, geen ingewikkelde ingrepen voor drie specialisten AD 26.11.2022

Lees: Drie Zwolse cardiologen mogen geen ingewikkelde ingrepen meer doen  RTL 26.11.2022

Lees: Problemen op afdeling Cardiologie van Zwols ziekenhuis Telegraaf 26.11.2022

Lees:  ‘Mogelijk corruptie met Duitse pacemakers in ziekenhuis Zwolle’ RTL 17.10.2022

Lees: ‘Corruptieonderzoek in Zwolse Isala-ziekenhuis draait om hartimplantaten’ NOS 17.10.2022

Lees: Onderzoek naar corruptie Zwolse ziekenhuis Isala richt zich op Duits bedrijf NU 17.10.2022

Lees: Hartpatiënten kregen medicijn voor studie, arts wist van niets | RTL Nieuws RTL 25.09.2022

Lees: Verantwoording: zo deden we onderzoek naar betalingen aan cardiologen (nos.nl) NOS 14.09.2022

Lees: Zes ziekenhuizen doen onderzoek naar hun medisch specialisten NOS 08.10.2022

Lees: Hartpatiënten Nederland wil helderheid rond bijbanen specialisten na corruptiezaak Telegraaf 31.08.2022

Lees: Corruptiezaak Zwols ziekenhuis veel groter dan gedacht Telegraaf 30.06.2022

Lees: Mogelijke corruptie in Zwols Isala-ziekenhuis groter dan gedacht  NOS 30.06.2022

Lees: Vijf medewerkers Zwols ziekenhuis verdacht in OM-onderzoek naar corruptie NU 30.06.2022

Lees: Medisch specialisten verdacht van corruptie bij hulpmiddelen RTL 20.06.2022

Lees: OM: onderzoek naar fraude door cardiologen Zwols ziekenhuis Telegraaf 19.06.2022

Lees: Zwolse gynaecoloog verwekte zeker 47 donorkinderen met eigen sperma RTL 03.11.2021

Lees: Ziekenhuis Zwolle zegt operaties af om toestroom coronapatiënten Telegraaf 17.10.2021

Lees: Omstreden Zwolse arts gebruikte eigen sperma in plaats van dat van partners Telegraaf 30.03.2021

Lees: Gynaecoloog Zwolle gebruikte eigen sperma in plaats van dat van partners RTL 30.03.2021

Lees: Zwolse gynaecoloog verwekte donorkinderen met eigen sperma Telegraaf 06.10.2020

Lees: Patiëntgegevens gestolen uit ziekenhuis Zwolle RTL 06.10.2016